De poëtis recentioribus, imitatoribus veterum. Partem primam, consensu ampl. fac. philosophicæ, in regia academia Upsaliensi, moderante ... Carolo Aurivillio ... in auditor. Carol. maj. d. 9. Junii, 1764. Pro laurea exhibet Ericus Filenius, OstroGothus.

D E

POËTIS

R E C E N T I O R I B U S ,

IMITATORIBUS VETERUM.

Y artem Y rim a m ,

Confenfu Am pi. Fac. Philofophicæ,

In Regia Academia Upfalienfi,

Modérante

M a g .

C A R 0 L O

AURI VILLIO,

Poëieos Prof. R eg. et Ord. S. R, S. M.

In Auditor. Carol. Maj.

d . 9 . J u n ii, 1 7 6 4 .

Pro Laurea exhibet

Ericus Filenitis,

OßroGotbus.

H O M ER V S

in ode D e la M ottii: / ’ ombre d' Homere, Stroph. VIL

N.

borne pas la reffernblance

A des tra its ß eriles & fees ; Eens ce nom bre, cette cadence D ont ja d is j e charmai les Grecs.

Sois fidele au fiile héroïque,

A u grand f i n s , au tour pathétique, Enfans d ’ un tra va il affidu.

Q u ’ en ce choix la raifon V éclairé. Je p lai f o i s , fi tu ne fça is p la ire ,

§. r.

I

ndidit natura mortalium animis, v t affeltis modulato fono cantiique auribus, haud parum oblectationis fèntiant. Quem enim non permouerit argutus filuæ p o p u lu s, miro artificio in om nem fe partem flectentis linguæ, aut fueritne quispiam adeo feuerioris plenus cu- ræ, fi fontem tetigerit forte, fub hospitali um bra, v t lento offendatur m urm ure fugientis aquæ, aut fibilan- tibus arborum frondibus impet et fidentium? Quo magis capiamur, oportet, fi noflro pariter ore xmulari liceat amoenos numeros, & foni ipfius quamdam veluti ele­ gantiam nobis aliisque audiendam offerre. Licere autem & Mufica docet & Poefis,adeo propinqva ars vtraque pri­ mordiis noflri generis, vt repertæ credantur, dum ad­ huc fpectante O uidio: M. I. ioo.

Mollia [ecurce peragebant otia gentes.

Ac Mu fica m quidem ne nunc attingamus, Poefeos vim tantam jam olim celebrarunt omnes, vt fi vel maxime ad v e rb o ru m pompam referremus, quæ deJpirantibus to­

tum Phccbum praecordiis, de Apollineo igne, de furore fà-

cro, de Entheo ardore, & ceteris paflim perhibentur, propterea non vacillatet Horatius, quo tefle A. P. 391.

Silueßres homines facer interprejque Deorum Caedibus i f viSlit ftrdo deterruit Orpheus, Dicitis oh hoc lenire tigres rabidoaque leones. D iilus i f Amphion Thebanae conditor arcis SfiXa monere fono tefludinis, i f prece blanda Ducere, quo vellet. Fuit haec Japientia quondam, Pubhca p r iuatis Jecernere, facra pt of anis.

Con-Concubitu prohibere vago, dar ejura m aritis, Oppida moliri, Argej incidere ligno.

Sic honor Ef nomen D ivinis vatibus, Carminibus venit.

Quaepulcra imitatione ficexpreflit Gallus Boileau.A.P.c.4.

A vant que la raifon, f* expliquant par la voix, E ut inßruit les humains, eut enfeigné des lois;

Tous les hommes fuivoient la größtere nature ; Disperfés dans les bois convoient à la pâture.

La force tenait lieu de droit Ef d'équité. Le meurtre ß exerçait avec impunite.

Mais du discours enfin P harmonieufe a dre (Je, De ces fauvages moeurs adoucit la rude (Je \ De P aspeSl du f up pli ce effraya P in faïence, E t fous l y appui des lois m it la foible innocence. Cet ordre f u t , dit on, le fruit des vers premiers. De là foj?t né< ces bruits reçus dans P univers ;

Qu aux accens dont Orphée emplit les monts de Thracei Les tigres amollis depouilloient leur audace.

Q if aux accords d * Amphion les pierres fe mouvoient. E harmonie en naiffant proditifit ces miracles.

Si quaeratur a u te m , qua denique potenti virtute obti- nuerint carm ina, vt im penfeadeo placerent, vnica erit illa, quae naturae iofius idonea imitatione continetur. Nec minus erit inde liquidum , haud potui fle mox artem perfectam ita nafei, vt labentibus dein temporibus, per gradus vel uti non confcenderet.

Non omnes vehit vna ratis.

N o n vnius alteriusue fuit negotium Poetae, late paten­ tem naturam rerum perluftrare, tot parentem imaginum, quas almo fouet finu, tot refertam miraculis, cognitam- ~ue carmine exprimere, fed vt tenuibus ab initiis profe- a re s quaeque folet, crefcente tranantium follertia, ad

3K ) t C &

congruens fibi fadigium confurgere; ita Poëfis fenfim ad fum m um ed euecta c u lm e n , quum leuiora haud du­ bie prim orum poetarum conam ina examinarent poderi, quodque elegans fen dlTent, imitarentur, quod expoli­ endum eflet, notarent, q u o d vitandum, rejicerent. H oc p a d o a Graecis traditam libi Poéfin excoluerunt Latini, ab vtrisque didicerunt F.uropeae gentes, quibus hodie fua cujusque lingua non curatur aliter, ac ii pateret o- m nibus fafligium idem , q u o d tenuide Graeci olim La- tinique videbantur. N e q u e enim alia e d , quae natura« lem animi v im , & viuidam imaginandi facultatem ex­ erceat magis & intendat, q u am judicio obfequiofa imi­ tatio^ e o r u m , qui pulcriora fpecimina jam ante dederunt. Poefin igitur paucis contemplari animus e d , felici na­ tam eorum ingenio, qui prim i attigerunt, & mature- feente dein excultam judicio infèquentium,fiue de Poetis recentioribus, qui antiquos funt imitati, agere. T u au­ tem , B. L. juueni ibus faueas aufis, precor, fique & his excidifle nonnunquam videar,factum cogites, non quod imitari optima granatus d m , fed quod perquirere vbi- que & aflequi, meis adhuc viribus forte majus fuerit.

$. IT.

V trepercudo fono iterat dulces philomelae modulos echo & repedta non displicet,tamquam acceiîiunem in­ de leporis r.acta; ita, fi q u o d pulcrc ab alio ed fiTum, vel d iT u m fuauiter, judicio vfus fuo arripit infequens al­ te r, dbique afllirntum novis coloribus ornat & indaurat, placeat etiam illud, necede eft, & quamquam omni ex parte no n recens, animos ad fe legentium alliciat. Contra mi- fero flrepitu feriet & abPerrebit, qui fonora & venuda in aliis dum reperit, invita Minerua propria e fede m i­ grare cogit in alien?mj accidat licet faepe, quod in fca- zonte Perfianc legitur, vt aut vana exidimatione ipfa- que eri oris fp ed e, aut quacunque aiia de cauda credat vulgus A 3 Coruus

Coruos Poëtas Poetrias picas Cantare - - Pegajcium melos.

Naturali veritati, quæ artium fuprema eft moderatrix & Regina o m n iu m , quid vbique congruat, videndum Poetarum lingulis, v t o m n e m diffonis habitum rerum ipfarum momentis & hinc oriundis affectibus fcien:er ac­ co m m od ent, tantaque in varietate m a te ria ru m , quibus fua cuilibet refpondet natiua forma, caueant, neoptima fequi exempla dum videntur lib i, humili interea fermo- nc fublimia atque grauia deprim ant, levia & mediocria extollant male leduii, foccis pariter cothurnis in ima­ gine qua dem um cunque abutentes. Illud ltudiole temperam entum leruent, qu o d propofuit Horatius, nec vsquam

Delphinum filuis appingant, fluflihus aprum.

N im irum discrimine inueniuntur Poetae, qui anteeun­ tium veftigia lultrarunt, illo lèjungi, quod rudis alios & inficeta temeritas abstulerit, eleganti alh & nobili vicinia m ulto fiepe oblectarint magis, quam datum illis ipfis fu­ e ra t, quos aemulati deprehenduntur. In primo genere, prim o offendunt a g m in e , qui aut peffimum quemuis ob fimilitudinem ingenii, vel quod non nili peffimos co- gn o u e rin t, libi proponunt im itandum , aut in bono e t­ iam auctore, rejicienda c o n fe ra n tu r, aut miffis rec fatis intellectis veris decoribus, leviora ejusmodi captant, quae in arcem ipfam Poeticae amoenitatis haud quaquam ducunt. Anquirere fi libuerit, cur per tot faecula, q u i­ bus medium diffum aeuum tendebatur, Poclis aeque ac manfuetiores Mulae reliquae tenebrola fub nocte lilue- rin t, quoue acciderit fubito im petu, vt faeculo demum quinto decimo veteres in choros redire viderentur, m a- nifeffum eff, non habuille, fub tempeffate illa o m n i, vel alacerrima ingenia, q uorum animarentur exemplis, praeter ffeiiles veifificatores, Scythica hieme

frigidiori-» ) 7 ( S

-bus nugis implicitos. _{Q utum que per Italiam primum,} dein Europam reliquam, veterum Græcorum Latino- ru m q u e pulcriora fcripta, typographicac ope artis mul­ tiplicata edebantur, euenit tam en, vt profanae mytho- logiae com m unione m ulto ante caperentur Poefcos Au- d io f i, quam didicerant veras virtutes dignolcere, quas pro fucrum habitu te m p o ru m Veteres fidae commentis religionis immilcuerant. Q uin & cortici veluti Poeticae eloquentiae adhaerentes m u l t i , fimulac Graecas Latinas- q ue voces intuliflent in carmina reccntioris alicujus lin­ g u a e , aut veterum menfuras fyllabarum, in m odum h e x am e tro ru m , aliusue n u m e ri, affedarfent, Graecas m ox Latialesque diuitias om nes videbantur fibi patriae Poefi proprias adquifiuifTe.

His ponantur proximi, quorum adeo feruilis Miners eft induftria, vt quam quam probatiflima carmina habe­ ant prae manibus, iuorum tamen ad i paupertate fenfuum, multa agendo nihil agant, v tpote qnum totos uerfus in fuos vfus transferant & vei borum fententiarumque lu­ m ina excerpant, quae totidem verbis, condendo poe­ mati, ac fi ipfi excogita flent, injungant. Ejusmodi mifc- ro ru m centonum c o nfedores, haud abfimiles furibus , qui ab aliis direpta vendunt vt iu a , nudos admodum re­ linqui necefle eft, cornici fimiles A efopicae, fimulac fuas ueri auctores plumas repetierint. Nec euitabunt, q u in , ficubi forte fortuna inciderint in aliquod com m o­ de d id u m & probandum , idque expilare cupiant, inge­ nii d e fe d u flilique turpiter deprauent.

T e rtiu m locum occupent carminum Scriptores, qui­ bus v n u m hoc quaeritur, v t videantur ridiculi, quique d u m arroganti fe infinuare plebi fludent, fummos imi­ tando Poëtas derident, ita qui e m , v t quae optima ac­ cepere po em ata, maximisque florere laudibus intelligunt, tra n s fo rm e n t, triuiaiibus jocis & quisquiliis, in laruas

ejus-ejusmodi, quâe lapientibus & generofioris indolis ani­ mis non nili nauleam m ouere pollint. H aud aulim e- quidcm horum lingu is laudem cam detrahere, quae in­ genii comitetur copiam. Quem enim praetereunt liue

Scarronianae iiue Hollbergianae in hoc genere fcriptiones,

haud mediocrem adeptae famam? At feria tamen & mo- defta quantone fuerit melius ingenio perfequi Sc calamo? Q uorfùm pertinebunt rilus, quibus ad infimas prope for- des disjiciuntur e a, quae, fi recte habeantur, feruentur- que fo rm a, quam primi auctores dederunt, multa v i gaudeant, vt hom inum mentibus pulcherrimarum re­ rum amorem infpirent. Corruptores potius appellemus Poéti ae artis, quam cultores, qui alios non legunt aut im itantur, nili v t exlibilandos propinent imperitae mul­ titudini. Diftant hinc longo interuallo, qui optimo li­ cet confilio iaauantes op eram , neque lie tamen ad defi- derandam metam perueniunt. Sunt hi, qui in xocy.c&aIccv,

nefeio q u a m , incidunt, quum quod diferte antea & c o n ­ cinne dictum erat, augere auent, excellu quoddam & affectatione amplitudinis nimiae, cui quantum lit frigus, quantusque tu m o r , non ignorant, quibus datum eft a lupinis aera diftinguere. Nocuit haec imitandi praepo- poftera cupiditas & Graecis & Latinis, inque caulfa fuit, cur fum m um in vtraque gente faftigiumubi tenere v id e ­ batur tum profa tum ligata eloquentia, refilierit fubito in partem illam, vnde pronus dein lapfusin barbariem. Comparemus Virgilium cum Lucano in locis, quibus vterque turbulentam maris tempeflatem deferibit. In­ cipit fle Aen. libr. I. v. N4.

Incubuere viari, totumque a fedibus imis

Vna Eurus que Notus que ruunt, creber que procellis A fricus, vaßos voluunt ad fidera fluclus lîifequitur cl amor que virum ß r i dor que rudentum. Eripiunt fubito nubes caelumque aiemque

Teucrorum ex oculis ; ponto nox incubat etra. Intonuere poli 8° crebris micat ignibus aether, P r aefentem que viris intentant omnia mzrtem.

Alter imitaturus haud dubie vel & fuperaturus, vbi h a­ benas luxurianti permiferat ingenio,hoc (b infert modo.* Fhaifal. V 615.

A h ! quoties friißra pulfatos aequore montes Obruit ille dies! quam celfa cacumina peffunt Tellus viEla dedit ! non vllo litore furgunt Tam validi fluSlus, a !'ioque ex orbe voluti A magno venere m ari, mundumque coercens Monßr if a ’os agit vnda fimis. Sic Red or olympi Cufpide fraterna laffutum in faecula fulmen A djuuit regnoque ac ce [fit terra fecundo.

Q uanto melius Aoltaire idem fequutus exemplar, He- roem (uum Hern icum , tenireflate achim aegra inducit, tylaroniana om nino & (implicitate & majeftate vfus:

On découvrait dej a les bords de P Angleterre. V aftre brillant du jour à P inflant f obfcurcit: Id air flffle, le ciel gronde, cd P onde au loin mugit a Les vents font déchaînés fu r les vagues émues : La foudre étincellante éclate dans les nuesy E t le. feu des éclairs cf T abîme des flots Montraient par tout la mort au pâles matelots.

Tn recentioribus autem v ix , opinor, euidentius exem­ plum male fecundae imitationis occurret, quam quod Scuderiano in Alarico p ro d itu r, tot prope ebulliente ampullis &. diduclis mira patientia tumoribus, quot fe intuitum in optimis elegantias longa praefatione Poeta gloriatur. H aud immerito igitur Horatius Ep. I. 19: 19.

0! Imitatores y fervum pecus , ut mihi Jaepe B ilem , faepe jocum veflri movere tumultus.

Et la Fontaine Horatii im itator, fed ingenuus idem, accr, nec fui impotens ;

£

Quelques imitateurs, fo t betätig j e 1* avoüe, Suivent en vrais moutons le Fafteur de Mantoue.

§. III.

V erum enimuero v t appareat, haud fore (atis ad li­ beralem imitationem ta le m q u e , qualis artem juuet, a vitiis illis & naeuis, quibus laborat feruilis, abftinuifle; explicare conem ur propius, quid obferuandum imitato­ r i , v t nemini fu pp lie a Ile alii v ideatur, comtusque & fe­ lix obtineat quidquid im itando fpeclauerit. Cogitet an- -te^omnia, nil probandum neque adeo imitandum in a- liis, quod ve ru m non l i t , quod naturae ipfi, perfecfis- liinoexem plari, non congruerit, quod non Iit optim um . N am vt naturalis veritatis characterem perfpiciat tan to citius certiusque, e o s lu f lra t, quos accellrlle quam p ro ­ xime jam ante certum efl. Quia in his exprellàe dudum renident imagines, quibus fi & ipfe fimillimas effinxerit, a natürae praelcripto aberrare nequeat, eas no n negli- g it, vtpote breuiffima ducentes via, ad illius fenfum de­ coris & candidi veluti vultus, quem extra naturae limi­ tes, nemo vsquam inuenerit. Neque enim fufpicetur quispiam, inutiles aut fupervacuas faltem futuras am ba­ ges, fi imitaremur alios, quum in promtu natura iplà rerum fit, cujus vnius imitatione ars poetica omnis ab- fb luitur,& quam vn am intueri potuerunt, qui primi pu­ tentur carmina meditati, q uum que valere denique ali­ orum experimenta non polfint, nili quoad naturae, o- mni ex parte, conlenlertnt. Efl amplior hujus ambitus, efl pluribus illa tamquam involucris recondita , tot fe irj vices vertit, tantaque varietate ludit, v b i confpici o p o r­ teat, vt multo fuerit facilius & o pportunum magis, v e ­ ram afiequi ac fixis tenere fenfibus, vbi in com pendium veluti jam ante artis beneficio redafla, certis infuper re­ gulis conflituendis locum dederit, quibus dein fine e r­ roris formidine habeatur fides, quam vbi fala im m

en-fàmque in copiam diffufa lentabitur primo quolibet lu- ftrantis ingenii conatu.

Natura fieret lauelabile carmen, an arte Quœfitum eft ; ego nec jludium fine droite vena N et rude quid profit video ingenium. Alterius fic Altera pofeit opem res 8^ confpirat amice,

quod Horatii (cicum A. P. 408. hunc in m odum expofuit G ram m ontius :

A u Jujet des beaux vers on veut (avoir, dit -o n , Si c’ eft V art ou Vejprit qui fa it toute leur gloire ; Mais enfin quel exploit ji digne de memoire

Fer oient l 1 art Jans V e ffort d 'u n heureux naturel Ou r esprit dépourvu du fecours mutuel > De F art fon conducteur, J'on Jage confrere?

7 ant il eft v ra i, que l ’ un à l * autre eft uécejjaire. Accedit, quod in nomis ipforum , quae moliamur na­ tura duce, aulis, haud raro decipiat caritas, quam Tua­ rum cuilibet cogitationum & judiciorum feruor folet ingenerare, quum in alienis, hujusmodi nihil impedimen­ ti obftiterk, quin m ox iratelligamus, quid fanum Iit, quid m orbidum , quid excellens, quid mediocre, atque m oneam ur a d eo , quid in noftro pariter opere fiue df- gnum obelo rejiciatur, fiue acriorum judicum Tultinere cenfuram poftit. Piftorilnis atque fculptoribus quod fa­ ciendum eft, idem & libi imperet in cognata arte Poeta. Si qui Apellis Venerem olim confpicabantur, non pote­ rant non mox fateri exprellum ab artifice in limulacro quidquid vsquam pulcritudinis natura ipfa cernebatur {ubminiftrare, hujusque adeo tantum fpecimen cupidis- fime aemulabantur qui ejusdem artis ducebantur exer­ citatione, quidni Poeticae elegantiae optimos magiftros e o dem cultu profequantur illi, quibus ingenium permi- ferit, non defperare, quo minus attingant. Pulcre Plu- tarchus hl de audiendis Poetis cap. 111. TMyeuÇlccv fièv

Lv«;, a it, (pBsyyofuhr^ rrjv ,7ron]<riv Se aiyôcccev tyiv fayçot* Çioiv, ejje Po'éfin pidhtram lo puent cm, pidluram mttem Poe- fin tacitam. Itaque principibus in arte qui par haberi voluerit, continua accuratione ea vtitur, v t non imite­ tur propterea quod alteri credat caeca fiducia, fed quod cernat ipfè & fentiat, in vera exprimenda tractandarum rerum indole fuilfie alterum feliciffimum. Non inuidet T h rac u m lufciniis nidos circa Orphei fepulcrum, fiva- uioresque ac vocaliores cantus, quos narrante Paufania in Boeoticis, p. 305. ed. Francf. perhibentur edidifiè, quod in demortui reliquiis Poetae habitarent; fibi quidem haud fiutficere arbitratur, vel optim orum carminum ex­ emplaria

Nofturna ver (are manu, verfare diurna,

& in his perpetuam veluti fedem Ubi figere, nifi verum a falfo (ciuerit feponere

Legitimumaue fonum o° digitis calleat aure.

Eripi (ibi numquam patitur judicandi libertatem, qua ipfe aliorum in carminibus expendendis, au^oritate ni­ xus jubentis naturae, multo ante flatuat & definiat, an

&c quousque in argumento quolibet, ex hoc vel illo an­

tiquiori Poeta imitatio lit infiituenda, quam ipfo opere ad eam fe accingat. Neque enim dum fingere Poetae dicuntur, q u in & , ipfa poftulante arte, v t fingant, fuo ex ingenio ducuntur, falfia um quam procreant, aut in- dulgendum fibi credunt, quidquid ludenti induftriaepri­ m u m obuenerir. Vitra verilimilia, audaci licentia, nulla in re, enituntur. Imm o & ne his quidem capiuntur vs- que e o , vt non fiaepe vbi argumenti 7ïuùcs aut v\pcf po-

pofcerit, finibus fie fimplicis veritatis circumficribant.

ÎSfxev \ptvSex ttcAA« Aiyetv hv/j.ciatv cpcïot,

lSfJiev evT eQehv/uev «Av\Uct /jtvQtjvcctrSoci. Hefiod.Theog.27. Scimus fidi a loqui non pauca fimiUima veris,

Scimus vera loqui, fa r i quum vera velimus. Bon.M ombrit. Souvent

*:• ) i ? ( $

Souvent par fes couleurs P adrej/e de notre art A u meujonge du vrai {ait donner P apparence. Mais nous /avons aiijji par la metne pmiflance Chanter la verite /ans melange o ’ /ans /ard, Batteux.

§. IV.

T u m aliorum exemp’a ad habilitas natura leges quisquis exegerit imitaturus, Horatiani illius recordatur:

Omne tulit p nudum , qui mijcuit vtile dulci Le ci or em delectando par it er que monendo,

vel vt Horatii in Gallis im itator extulit

Sur le Parnajfe ainfi que dans la chaire

C ’eft peu d ' inßruire, il /a u t inflruire cd plaire.

Etenim , quia pulcritudine animatur eorum , quae in a- liis intuetur ita, vt fibi effingenda fimiliter proponat, non veritatem m odo eam dem imaginum fènfuumque inferre fiium in carmen fludet, quam viderit in propo- fito exemplo, fed vt placeant infuper aeque eleganti & efficaci fpecie atque placuifle in illo intellexerit", omni contendit opera. N oltrum jam non capit inffitutum, vt quibus exfurgat decoribus Poetica haec pulcritudo, fin-

g u l a t i m _{offendatur. Dictum hoc faepe aliis. Quum au­}

tem fpefUri poffit, fiue in tota ferie nlicujus Poematis, fiue in partibus, idoneus im itator, neutra in relegerit aliter, quam vt animaduertant leTores omiflum nihil, quod cxfpcTandam fumm amque adeo voluptatem ad­ ducat. Nusquam non praelentiffimum fibi feruat m oni­ tum D e La Mottii:

Du vrai lu Raifon mus aj/ure, Elle en efl feule le flambeau ; Le gout, pré/ent de la Nature, Eft le feul arbitre du Beau.

Ne/cia turbari Ratio, quae refla putentur Edocet j baec veri Jert fîudioja jacem,

Arbitrium piticri, natur ne munere, Ouftits, Exceljis animis inditus, z;//«.r habet.

Senfu hocce & gultu , quem confuetudo ac familiaritas perfeci (limacum virtutum jam diu ro b o ra v it, ita m ode­ ratur vbique Imitandi diligentiam Poéta, v t fui ipfe do­ minus mutuata ab aliis non ad m ittat, nif 1 qu o a d cum fuis exquilite conueniant. Sunt autem duo potilTimum, in quibus recle ftatuendis, vbi antiquiores Poetas, pe­ regrina praefertim lingua Ii fc riplerun t, recent'or i- mitabitur, gufhis ille facultatem fuam & delicatiorem perfpicaciam exferat. Alterum in rerum i piarum a rg u ­ mentis & hominum in primis moribus verfatur carmine effingendis; alterum ad lermonis pertinet idiom a, quo imitator fuum carmen perferibet. Fugit hodie nemi­ n e m , qui vetuftum orbem cum c o , quo nos jam vti- m u r, conferre poterit, ante avitorum tem poru m hiftoria im butus, quantum intercedat in variarum rerum cogni­ tione & hinc pendentibus moribus discrimei>. Nec H o ­ m erum opus fuerit allegare, in quo Vulcanius clipeus, & foco aditantes imperatores, cibum paraturi fuis manibus, & in pecudum ducendis gregibus occupati principes reipublicae viri, ut mittam cetera, rem fa­ ciunt multo manifeltiffimam. £ T e re n tia n o the­ atro, in eorum aliquod, quae hodie pa n d u n tu r, transfe­ ratur fiue Chremes, fiue D a u u s, liue perfonarum a La­ tino Comico effictarum quaelibet alia, nec e rit, opinor, fpectator, qui tamquam frigida & illepida non faltidie- rit m ulta, quae vniuerfae olim Romae concitaflè plaufus legimus. T a m conlpicuae diverfitatis caulfa, humanae cognitionis viciffitudinc, quaeque illam com itatui, m o ­ rum dilcrepantia efficitur. Poeta igitur recentior vbi Commodum duxerit vetuftiorem imitari, prom ovebit nihil, fi tem porum feruandos charaAeres aut neglexerit, auc fervarc non potuerit, fique fuo carmini aut tabulas,

au t opiniones, aut viuendi inftituta veterum inculcauc- rit eum in m o d u m , v t non confentiant cum imaginibus, quas expingendas habeat, reliquis. Q uod conflans, St nulli non aeuo com m une, natura offendit, in focietatc noftri generis, in hom inum aflrebibus, in turbis illis, quae nmillimos fere in vortices vitana noftram circum­ a gunt, fi prudenter & belle exprefierunt antiquiores, icfem illud noftra etiam tempcflatc Poetae imitentur, fed fbllertia ea, vt fuo ipforum enatum ingenio, noftris m o ­ ribus occafionem fuppeditantibus, non e vetufiiori de­ m u m dcriuatum orbe arguatur. Cetera quae aut info- lentia , aut indecora aut ridicula videantur, cum noftris comparata tem poribus, quamquam in pritcis auboribus laudari faepius aut cxcufari m erean tu r, quam contemni, propterea non follicitentur, quod effici his minime pos- Fit, Poèfi quod potiffimum quaeritur, v t r.unc quidem placeant. Fxplicuit cautionis hujus amplitudinem &com- mendauit fingulis, qui veteres legent eo ftudio7vt & ae­ mulari velint, Fontenellus in ÏDiflertatione de indole Poéfeos Pafloralis, editis a fe Eclogis fubjuncla Tom . IV. Oper, tamque fcienter illuftrauit exemplis copiofifilmis, v t vix certiora p utem , ea in re, ab vllo d ib u m iri alio. Ftfi enim in parte modo Poefeos,quae Bucolica comple­ b i t u r , tulit fententinm, fertilis tamen haec usque eo cernitur conclufioniirri, quibus regantur, in generibus artis reliquis, veterum non inepti imitatores, Vt in illis pariter fi easdem lequantur regulas, quas Paflorali pofuit, diuertere a natura m agnoque adeo artis fine excidere haud quaquam pofiint.

§. V.

Sequitur alterum, quod dibionis continetur lingua- rtim que fingulis propria ftrubura & compage, numquam dim ittenda ab oculis, ficubi imitari volupe fuerit Poe­ ta m , qui lingua, imitanti non patria, vfus fuerit. C om ­ pel*

pertnm dudnm eft, mores ipfos gentium haud m e d io ­ crem vim linguae, quam tr iu e r in t, vernaculae inferre, hancquein miro ponere difcrim ine, mutare, inclinare, nunc m olliorem , nunc fo rtio re m , nunc fim pliciorem , decentiorem , verecundiorem facere. Quoad igitur hinc oriatur vaiietas, poterit referri ad ea, quae § proxima jam fuere monita. Praeter hanc v e ro , & differentiam confiderari illam o portet, qua euenir, vt quod in lingua vna apte lbnet & numerofo probetur auribus co ncentu, in alteram fi transferatur preffius, non m odo no n argu­ tum fit amplius, fed & fiat intolerabile. N on verbum

verbo curatius reddendum fido interpreti, jam olim PuaPit

Horatius, ita quidem , vt non fuaPifie m odo cenfèatur proprie dictis interpretibus, hoc eft, qui ex vna lingua in aliam, nusquam'mutatis rerum fenfihus carmen trans» fundent, fed & his, quibus liberaliori fe exercere imi­ tatione pulcrum fuerit. Q uam quam enim elle pofliint peregrinae linguae <Sc vocabula nonnulla & locutionum exempla, quibus ita moueatur imitator, vt luam inde linguam excolat, & recenti a uftu, valentiorem reddat, tamen longe occurrent plura , in quibus Pollicite v e re n ­ d u m , ne aliena nouitate offendat & in fufpicionem in ­ cidat Puis ciuihus aut conterritae vernaculae linguae aut non fatis cognitae. N ouim us, neque in noftra Pa­ tria defuiife quondam , quibus uifum feftiuum , Lati- n a , Gallica, Germanica in Suecanos uerfus inferere, etiam turn, quum indigenae uoces & dicendi co m m o d i­

tates non exfulabant. Sed & accidiffe his idem uidimus, quod de RonPardo refert Boileauius A, P. cant. 1.

- - Su mnfe en français parlant Grec o° Latin

V it duns r age fui vant, par un retour grotesque , Tomber de fes grands mets le fuße pédante s que• Galhca qui Graecis ßipaucrat at que Latinis,

ar-T a m a vior a eft situi, male doSlo turgida fa flu Commenta ingentem uidit tra xiffe ruinam.

Nec rerum optimis in te r d u m fenfibus, quos ex v e ­ teribus Graecis & Latinis d e lig e b a n t, qui recentioribus in linguis primi experiebantur Poeticae facultatem eio- q u e n tia e , aliud magis o b f u i t , qtiam quod genium , qu e m dicunt, diuerfarum linguarum aut non perfrexis- fe n t, quantum erat fatis, nut aflèqui non polTent (uae dictionis habitu. Itaque fi profpere imitatio cedet, ne- cefle e ft, ut linguam P o e ta e , quem alter oculis an m o ­ que uerfat,non mediocriter imodo intelligat, Ped& familia­ rem fibiacprom tam ita habeat, vt quidquid vbique fubfit facetiarum , emphafeos,. acuminis mox animaduertat & perfentiat. Nam quo pacto fiet alio, vt pulcritudinem, qu a m aemulabitur, totam praecipiat ingenio, perfecto- q u e imitamine fuo indat carmini propriam ? T u m pa-* triae linguae deberi bunc re uerentiam credat, vt vulga­ ri non contentus ufu, critico fciat examini fubjicere, qu o proprietates vocum & fyntaxeos natiuam indolem penitus indaget , poflitque adeo recte ftatuere, quid quantum que patiantur illae m etaphorarum ,quid haec fibi in fingulis juncturis v o c u m , aptioris forlan facilitatis conciliare pofTit. Refert Po*efi acceptum politior lingua om n is, quod prima ea expoliuerit & ingenuis aufis viam ftraverit, qua dein per linguam om nem colonias Gra­ tiae inferrent. Ac fi meo qualicumque non penitus dif­ fidere judicio licuerit, patriae linguae noftrae, cujus po- tillimum nobilitandae itu d io , nos quidem moneri decet, ad imitandos Poetas aliarum gentium fiue vetuffiorum fiue recentiorum, deeflè adhuc plurimum videtur ex par­ te ea, quae poeticos num eros A: delicatiorem m odulo­ ru m veluti confonantiam atitin; it, quaeque vna perfici­ e t, vt meminille libenter a m e r t , qui audierint, nec in- dignentur in verfus coactum , quod aeque bene & faepe

me-melius, enuntiari potuiflet proPa. Quia nullius n o n Vè- rioris vtiliorisque fcientiae nos inter vigere ’fiudia laeta­ m u r, haud longe abelle pulcriorum argumenta rerum poterunt Pudiolis carm inu m , fique ingenio v a lu erin t, haud cu neab un tu r reperire , quid dicendum in lingulis; at teretes aures, quas delinirenec malte arbitrium confue- tudinis,necpoflitcredulitas e o ru m ,q u i libi jam videntur rotundi latis & fonori, exercebit denique & praefentifil- m o fenlu afltiefaciet imitatio Poetarum, qui cultioribus in linguis obtin uerun t, v t fuauitate regnent nusquam ob- Prepentis dictionis &: Poéinatum cantu illo, cui adjungi legentium nem o poffit, quin jucundi/lime afficiatur.

§. VI.

Enimuero qui alios Poetas inueniuntur liberaliser im i­ tati, non fimiilimi m o d o Puduerunt fieri, fed &, locus quoad pateret vllus, fiuperare. Legerat haud dubie D ry - denus Anglus infcriptionem fubjccfam Patuae, quam po- fuilîe Claudiano R omae Imperatores Arcadius & H o n o ­ rius perhibentur:

£ > t n EfgyiH oio vcsv r& j pH<rocv Op t i ç ü ,

KAuviïic&vcv Yvfjtvj x&f ßccaiX elc sSeaecK

Virgilii meutern, mufam, uno in pe flore, Homeri Hic ßatm int Reges Romaqne Claudianum,

M iltono igitur, populari lu o, Poetae fummo, ubi feri- beret, imitatus ita Graecum e P , ut fenfum fere fubli- m iorem exhibuerit, dicandasque laudes mirifice extu­ lerit:

Three Poets in three à'iftant ages lorn Greece, Ita ly , and England did adorn. The firfl in loftineff ofthought fur paß, 7 be next in Ma j e f l y , in both the laß. The force o f Nature could no further go Jo make a Third fb e jo fn d the former two.

T res, _{di^lab mit act ate, Poétas}

E xtu lit A r s , Juminum tempore quemque fm . Permovet c f retinet Graecus, veneranda Latinum

Maje flas in fert, A n glus utrum que tenet. Non potuit Natura ultra contendere, ju n x it, Tertius ut fie ret, ^z/oy </<?.'//> </z/oy.

Eminent pulcherrima Senecae haecce in Hippolyto, 483^ iYo/z alia magis e(l libera cf vitio carens

Ritus que melius vita quae prifeos colat, Quam quae reliflis moenibus (llvas amat. Non illum avarae mentis inflammat furor, Qui fe dicavit montium infontem ju g is, Non aura populi c f vulgus infidum bonis f Non peßilens invidia non fragilis favor. Nec fcelera populos inter at que urbes fit a N o v it, nec omnes conficius firepitus pavet.

At inuenifle tamen videtur Gallus Rouffeau colores, qui­ bus e vetere tabula in fuam 11011 transferret modo amoe- niffimae rei fpeciem, fed & lereniorem faceret.

0 _{rivages chéris, vallons aimés des d e u x ,}

D ’ou jam ais «’ approcha la trißeffe importune E t dont le pofief'eur tranquille c f glorieux

Ne rougit point de fia fortune. - - fjfouijfiez en repos de ce lieu fortuné.

Le calme î f T innocence y tienne leur empire E t des fouc is affreux le fou fie empoifonné

N1 _{y corrompt point l ' air fion refpirt•}

P a n , Diane, Apollon, les Faunes, les Sylvains, Peuplent ici vos bois, vos vergers, vos montagnes; L a ville efl le jejour des profanes humains,

L ex Dieux regnent dans les campagnes. Cf efl là que V homme apprend leurs my fier es (ecrets,

E t contre le fort muni fiant fa foible fie,

i l jo u it de lui même, c f f i abreuve à longs traits Dans les four ces de la Jagefie.

ç

5K ) 2o r æ

N e vero praeripiam exem pla, qirae parte în alia opellae;; huais afferentur com m odius, indicandum nunc modo»» erat, poffe fieri, ut quod r e â e & efficaciter diffum fittt p riu s, efficaciorem porro & diriorem in fcenam inffruattt alter. Nam li quis rem quam dem u m cumque carminées perfequendam (ul ceperit, pulcrioris de eadem re verfuiss aut poematis non ignarus, & cum hoc argum enturm i fuum contulerit ita, vt peculiares v trim que caufias f i n - gulas calusque juxta fie inuicem p o n a t, aderit m o x i n ­ genio fecunditas, cui alii non cogitabuntur term in i ., quam qiios remiffior alicujus diligentia, aut naturaliiis hum anarum virium menfura fixerit. N o n utitur tuna ih- mitator iis, quae in pronatu habet, mfi ut his intendatunr animus, & mftruatur copia, quanta parari poffic, am n- plifiima,e qua dein, poftulante uhi, leligat ipfe & effingant fènfus numerosque, qui rem propofitam quam p rox im ae ac pulcherrime représentent, Adftriffa hac tenetur m enus nofira indole, ut (uo unius e finu nequidquam eruant cognolcenda omnia & inform anda, nedum fimul & fiè;- mel complecti poffit, im m o ne quidem in re qua de;;- m u m cumque lingulari, quæ aut noverit jam ante ipfai , aut fciri queant ab aliis, colligere mox & in aciem edun- cere,u b i opus fuerit. Indiget quibusdam veluti m o n ite n - ribus, contuitu & examine gaudet fpeciminum, qnæ (edi­ te & eleganter dederunt artis periti (fimi Excitatur biiis & amplificatur facultas, quæ fe pafeit imaginibus, h<ai- rumque quo fpeffare plures poffit & meliores, eo recdi- ditur paratior & oculatior, ut novas ipfa , fuos in uftais procreet. Nihil jucundius ait M anutius, citante Broulkc-

hufio in Tibnll. p. 176. atque etiam nihil u tiliu s, quanm

in legendo ßmilia conferre, quo in genere qui verfantur, bnis fereneque dee fi umquam quod fe r ibant, £? ea quae Jcrihunnt

augere o f exornare facilepofjunt. Hoc vero quidquid efl indim - flriœ f i quis negligit} nimirum is} quanti f i t eloquentia > quamqmie

f partes irt ett m il ta _{requirantur, fim ul négligere tidctuK}

IHtaque antecedentes qui imitando, fèquitur, non uni aut îaalteri m o d o inhæret, anguftihoc & ignavi* foret animi, jffed exftare usquam quidquid pulcritudinis cognoverit, «exquirit, ne illis quidem penitus neglectis auctoribus’, ««quos non dediflè optima probe novit, fed qui acri tamen fcienti ingenio occafionem non nunquam fubminiftra- irre pofflnt, qua ad optima perducatur. Fo tendit fol- liters illa dexteritas, quae aliorum imitatione alitur & efflo- rrefcitjUt non m o d o ineptum nihil pofflt irrepere, quum ppraefto fint,1 quae dirigant, perfeftilTima, fed & ho­ r r u m confortione infligetur generofus impetus, cui finon

ssîucceflerit ubique vincendi cupiditas, numquam tamen miocebit ftuduifle, ut vinceret. Eft ille, quem Virgilii ex- eeîmplo, m inim e infitiandus in haccauffla judex Popius de- fucripfit, uti e Gallica verfione Critic. Cant. 1. v. 212. cdlifcendum mihi fuit, (iquidem Anglicumpoema cvol- vrere 'non licuit:

V n jo ur qu'il prétendit (Virgilius) en jeune téméraire, Chanter d 'u n ton pompeux les Rois _{leurs combats,} Apollon V avertit de prendre un ton plus bas.

Sans le fecours de V A r t guidé par la Nature, I l vouloit que V èfprit lui tînt lieu de leElure. Mais enfin plus inflruity moins ambitieux,

J l _{vit y quand la r a i f on eut défiüé Je s y eu x,}

Ou Homère o" la nature étaient la même ebofe. Jaloux de V imiter, d ’ abord il fie propofe De former fu r fin gout fis durables écrits y Bientôt il ofira leur difputer le prix. Suivre les Anciens c'eft fuivre la Nature: