Norrænt samstarf á matvæla
svibi á þátt í ab almenningur
á Norburlöndum getur treyst
á nægt frambob á góbum og
hollum matvælum.
Norrænt samstarf um hollan
og öruggan mat
Store Strandstræde 18 DK1255 København K www.norden.org u mbr o t: kjell ols so n. pren tun: xxxxxxxxxxxxxx, xxxxxxxxx 2007Matvæli, næring og eiturefnafræfi (nkmt)
Starfshópur þessi hefur umsjón meb abgerbum á svibi matvæla og næringar, matarmenningar og gæba auk efnafræbilegs og eiturefna fræbilegs áhættumats. Hópurinn leggur áherslu á ab verkefni hans séu mikilvæg bæbi út frá næringarfræbi og eiturefnafræbi.
Starf hópsins er því í samræmi vib markmib sem sett eru í stefnu áætlun um sjálfbæra þróun á Norburlöndum en þar er lögb áhersla á ab skoba bæbi öryggi einstakra fæbutegunda og fæbunnar í heild sinni og eins ab þessir þættir séu skobabir í samhengi. Til dæmis er áhætta sem fylgir koffínneyslu metin og er gert ráb fyrir niburstöb urnar leibi til þess ab esb komi meb rábgjöf varbandi hóflega dags kammta af koffíni.
Hollur matur, meiri hreyfing, betra líf
Matvælasvib og félags og heilbrigbissvib hafa gert sameiginlega abgerbaáætlun til þess ab bæta heilsu og lífsgæbi fólks meb mat aræbi og líkamlegri hreyfingu. Abgerbaáætlun er til komin vegna ógnvænlegrar þróunar þar sem ofþyngd og óhollir lifnabarhættir eru sívaxandi vandamál mebal Norburlandabúa.
Abgerbaáætluninni er ætlab ab efla abgerbir í löndunum til þess ab brýna fyrir fólki mikilvægi hollustu í mataræbi og líkamlegrar hreyf ingar. Því er lögb áhersla á abgerbir þar sem norræn nytsemi felur í sér meiri skilvirkni abgerba þeirra sem gripib er til í löndunum. Abgerbaáætlunin er einnig framlag Norburlandanna í alþjóblega umræbu um forvarnir gegn offitu.
Í abgerbaáætluninni eru talin upp sameiginleg markmib Norbur landanna varbandi þróun mataræbis og lifnabarhátta almennings, einnig varbandi tíbni ofþyngdar og félagslegan ójöfnub í heilbrigb is málum á komandi árum. Þá eru þar ab finna tillögur ab sameigin legum abgerbum, til dæmis samnorrænni vöktun á þróun mála. Í abgerbaáætluninni er einnig greint frá því hvernig beina skuli norrænum abgerbum ab því ab bæta forsendur barna og unglinga til þess ab velja hollt, ab aubvelda almenningi ab velja hollustuna og beina sérstaklega sjónum ab þeim hópum í þjóbfélaginu sem eru hvab mest berskjaldabir í þessum málum. Í samræmi vib þetta verbur hrint af stab verkefnum um norrænar merkingar á næringargildi matvæla, gerbur verbur listi yfir árangursríkar norrænar abgerbir til eflingar heilsu fólks og borin saman reynsla af upplýsingaherferbum í löndunum.
Norrænt-baltneskt samstarf
Auk samstarfs Norburlandaþjóbanna sjálfra er sjónum beint ab auknu samstarfi vib abrar nágrannaþjóbir, einkum Eystrasaltsríkin. Norrænir og baltneskir rábherrar funda á þriggja ára fresti en embættismenn þeirra funda á ári hverju. Þá starfa tveir hópar á matvælasvibi, annar ab lýbheilsu og matvælaöryggi en hinn ab dýraheilbrigbi/dýravelferb.
Þab er norræna rábherranefndin um fiskveibar og fiskeldi, landbúnab, matvæli og skógrækt sem ákvebur pólitíska tilhögun matvælasamstarfsins. Sameiginleg embættismannanefnd sinnir öllum þessum málaflokkum, en síban er þeim skipt í fjóra flokka, og er matvælasvibib einn þeirra.
Nánari upplýsingar um samstarf á matvælasvibi: www.norden.org/livs eba í síma +45 33 96 02 00
Norræn a ráðherr anef ndin um fisk veiðar og fisk el di, landbún að, m at væli og skógrækt (MR -FJLS) Embætti sm ann anef ndin á sv iði fisk veiða og fisk el di s, landbún aðar , m at væl a og skógrækt ar (EK -FJLS) Fr amk væmd anef nd Flokk ar: Fiskv ei dar og fisk eldi Lan dbúna dur Nor rænn vinnuhópur um matvælaef tir lit og ne yt en dafræ ds lu Nor rænn vinnuhópur á sv id i matvæla, nærin gar og eit ur efnafræ di M atvæli Nor rænn vinnuhópur á svi di örv eir ufræ di og dýr ahe il-brig dis/dýr av elfer dar Skógrækt M ynd: Phot oDi sc Mynd: Ingram IS-Levnedsmidler.indd 1 07/01/08 15:03:57
Áherslur í norrænu matvælasamstarfi eru fjórþættar
• ab standa vörb um heilbrigbi neytenda meb öflugu matvælaöryggi • ab stubla ab dýraheilbrigbi og dýravelferb
• ab bæta merkingar, markabssetningu og rekjanleika matvæla
• ab hvetja almenning til aukinnar hollustu í mataræbi og lifnabarháttum Markmib samstarfsins er ab samnýta sérfræbiþekkingu og mannafla í stjórnsýslu og auka norræn áhrif á alþjóbaþróun á matvælasvibi.
Matvælasamstarfib felst í því ab taka fyrir mál sem eru ofarlega á baugi í stjórnmálum, ab efla samstarf framleibenda, neytenda og yfirvalda, ab beita kröftunum ab fáum útvöldum forgangssvibum og ab efla, nýta og dreifa þekkingu.
Á matvælasvibi starfa þrír fastir hópar. Hvern hóp skipa 10–12 fulltrúar yfir valda og sérfræbingar og funda þeir tvisvar á ári á mismunandi stöbum á Norburlöndum. Þar er skipst á gagnlegum upplýsingum um helstu nýjungar á matvælasvibi. Þá eru fjallab um alþjóbleg málefni, nýjar tillögur og hug myndir auk þess sem rædd eru málefni sem hæst ber á svibi matvæla og er sú umræba undirbúin sérstaklega fyrir hvern fund.
Embættismannanefndin veitir árlega fé sem hóparnir verja til verkefna. Um er ab ræba mjög margvísleg verkefni, allt frá málþingum sérfræbinga til rannsókna sem spanna yfir fleiri ár. Verkefnum lýkur meb skýrslugerb en skýrslurnar er ab finna á vef Norrænu rábherranefndarinnar
(www.norden.org/publikationer).
Hóparnir taka virkan þátt hver á sínu svibi í ab hafa áhrif á norrænt rann sókna og þróunarsamstarf og fylgja eftir upplýsingaáætlunum sem samþykktar hafa verib.
Þá fylgjast starfshóparnir meb alþjóblegri þróun hver á sínu svibi og leggja fram tillögur um hvernig efla megi sameiginlega afstöbu Norbur landanna innan vébanda esb/ees, Alþjóbaheilbrigbisstofnunar, Alþjóba matvælastofnunar og Fæbustablaskrárnefndar Sameinubu þjóbanna.
© Eksportutvalget for fisk. Mynd: Per Alfsen © DMA. Mynd: Lars Ranek
Matvælaeftirlit og neytendafræfsla (nmf)
Þessi hópur sér um abgerbir á svibi löggjafar, eftirlits, merkinga og neytendafræbslu. Hópurinn á mebal annars ab beita sér fyrir sam ræmingu á abgerbum yfirvalda á Norburlöndum og gera þær skilvirkar. Starf hópsins tekur til allrar kebjunnar frá hráefnum til fullunninnar matvöru.
Eitt verkefni hópsins er ab kalla inn ólöglegar afurbir af markabi. Mat vælaeftirlitin í löndunum vinna saman ab sameiginlegum skilningi og jafnvel rábgjöf ab lokinni skýrslugjöf í geiranum. Þá má nefna sam norræna eftirlitsherferb út af villandi merkingum.
Árleg norræn eftirlitsráfstefna
Þab dylst engum sem fylgist meb umræbu um matvælaeftirlit ab hér er um ab ræba mjög vandasamt verkefni. Því er afar mikilvægt ab Norbur landaþjóbirnar mibli hver annarri af reynslu sinni á þessu svibi. Árlega er haldin eftirlitsrábstefna um afmarkab efni, til dæmis daglegt starf og verkfæri eftirlitsabila í löndunum. Markmib rábstefnunnar er ab rækta og efla norræn tengslanet starfsfólks matvælaeftirlitsins og auka hæfni þess. Annab markmib er ab fá matvælaibnabinn til leiks.
Örveirufræfi, dýraheilbrigfi og dýravelferf (nmdd)
Starfssvib hópsins spannar abgerbir varbandi örveirufræbi, örveirufræbi legt áhættumat og mannsmitanlega dýrasjúkdóma auk heilbrigbis og velferbar dýra til manneldis, þar á mebal eldisfisks.
Vifbragfsáætlanir í dýralækningum
Á Norburlöndum er löng hefb fyrir ab vinna bug á og efla forvarnir gegn alvarlegum smitsjúkdómum í dýrum. Því eru vibbragbsáætlanir í dýra lækningum efldar til þess ab Norburlandaþjóbirnar geti haft stjórn á alvar legum smitsjúkdómum og matsmitanlegum dýrasjúkdómum.
Norrænu rábherrarnir hafa samþykkt stefnuáætlun fyrir norrænt samstarf um vibbragbsáætlanir í dýralækningum. Til ab byrja meb byggist hún á áætlunum og abgerbum á svibi samskipta, öflun nýrrar þekkingar og miblun reynslu. Þab felur til dæmis í sér varnabarkerfi í líkingu vib þab sem þekkist á alþjóbavettvangi.
Í samstarfinu er einnig lögb áhersla á vibbragsáætlanir meb hugsanlegri þátttöku Eystrasaltsríkjanna enda virba sjúkdómar þessi ekki alltaf landa mæri ríkjanna.
Mynd: PhotoDisc Mynd: PhotoDisc