Q. F. F. S. D ifpuiatio A c a d e m i c a
De
PÖESI LATINA
A V G V S T E I ALVI.
F artem Priorem, v C u a * * - Confent. A m plii! Facult. Philofoph.In Reg. Acad. Vpfalienfi,
Modérante
M a g
C A R O L O
AVHIVILLIO,
Poei. ProfefT. Reg. & Ordin.S. R. S. Mi
In Audit. Carol, Maiori, ad diem XI. Apr. Anni M DCCLXV.
horis ante merid- folitis, __
Publi eo examini y qua par eft, mode ft ia fubm ittit Alumnus Regius
Samuel Guft. Harlingsfon,
M A G N A E ,
IN SACRAM REGIAM M A J E S T A T E M ,
F I D E I V I R O ,DIOECESEOS LINGOPIENSIS
EPISCOPO,
G Y M N A S II
I N
E A D E MEPHORO,
S. S. T H E O L O G I A E D O C T O R !,
REVERENDISSIMO DOMINO,
P E T R O
F I L E N I O ,
SOCIETATIS AN G LIA E
REGALIS E T A N T IQ V A R IA E
MEMBRO,
M A E C E N A T I M A G N O ,
VENERÀBVNDAE M EN TIS LEVE H O C C E NEC T A N T I S D IG N V M M ER ITIS D O C V M E N T V M A D D I C T A PIE T A T E > C O N SEC R A T R E V E R E N D IS S IM Icultoi* hum illim us 1
'—-A M O N SIE U R
G U S T A V E
M O R S T R Ö M.
C H A M B R IE R à la C O U R . M O N S IE U R ,{X es marques des bontés, dont vous m'avez javorijê, peti* di<nt le tem s, que j'a i eu l'honneur, informer mes- Jieurs vos chers fils, font f i grandes, que mes rcmercimeirs ne faitroient être capables de vous en témoigner ma reconnois- Jance. J e profite donc de cette occafion, pour voit fi offrir publiquement I homage, que je dois à vos bienfaits» J e ne puis Peviter, fans ctre le plus ingrat du monde. C eft pour• quoi j e vous prie, Monfieur, de recevoir avec votre généra lité ordinaire cet ouvrage académique, comme une marque de mon êftîtne & de ma foible & fincere reconnoisfance. IJ- E tre fupreme, qui gouverne f i fa gement les dtftins de tous les hommes, vous accorde tout ce, qui peut contribuer à votre profperité t ous faffe jouir des douceurs les plus p u res Î53 les plus confiantes de la vie. Les metnes bontés dont V lu s m'avez comblé, me donnent la liberté de me recom mander dans vos bonnes graces. J e tacherai au moins de les tneriter par la profonde fousmijjïon avec la quelle je ferais jusqu'au dernier' de mes foupirs,
M O N S I E U R ,
votre très Rumble & très obeiflkut ferriteur
A d ;nai.im Reaerend) & Clari (H n a VÏRO
D O M IN O
PASTORI & PRAEPONITO M entiffim o,
*
P A T R O N Q Q PTiM Q .
id faciam aut dicam? tua munera tanta fuere*
Vicerit ut (labilis votaque fpemque favor*
Afpera tardabat duris in rebus egeftas,
Gratia difficilis nulla laboris erat.
Culmina fcandentem terrebant ardua Phcebi
Et longum docti fub juga montis iter.
T u facilis lortem metuendaque fata levafti,
T e duce mox faftura fe leve fenllt onus*
Accipe pro meritis conamina parva libelli.
Peftoris o! utinam fint documenta meL
N u m in e, cui fidus fervas fua tem pla, tuente*
Vive mihi fofpes T u patriæque diu.
Adm odum Reverendi Tui Nom ini#
, cultor hum illim us
C o m m i ffà r i e n
Vålbetrodde
H i R R H A N S H A R L I N G
Arebor na och Dygdådla
M a c h in e
M
ad
.
S A R A
SAXONIA
,
Mine Högtårade Kåralte Foråldrar»
A i ed vanlig ömhet tagen mot
En ringa fru g t,fo tn fö rr ej hunnet
A tt kärna f ä på egen rot.
Faß hon annu ej mognad vunnety
Sin fkyggd har hon dock funnet
Hos Er vid fo rm en s hot.
Sa flora p ro f ja g horde ge
A f tackfawhet och vördfamt minn*>
A tt I den lydnad fingen f e
Som hajver hela hjertat inne.
Hvad frôgd furödm iukt finne!
Om fådant kunde Jke.
Men denna p lig t^ fä ömt begår
Går långt utÖfver m in förm åga.
Den Högfle blifvc eder när
A t t intet ondt fig fra m må våga.
E j flå eks min rena låga
FÖrrn lifvet ßoeknadt år.
Mine Högtårade Kåraftc Föräldrars
lydigafte foil
I. N . J.
§. I
deri haud fatis liberale poflet, ditio ris ingenii facultatem adeo ardis limitibus ci reum feri be
re
, ut non nili certa in gente, fingulari loco &: te m p ore, emicare, decentiori- que fele habitu exlerere ftatueretur. Nafcimur hac lege in univerfum fpedati hominum eundi, ut iisdem utam ur mentis viribus; eadem ducimur finguli in fentien- d o , cogitando, judicando, humanitatis indole. Quæ natura ubique diftribuit veritatis, ordinis, pulcritudinis, honeftatis exempla & argum enta, patent ita late, ut ab his, qui oculos non fponte clauferint, nusooam non con- fpiciantur. In contentionem vero & (hiaia animorum , quibus excolantur Creatoris beneficio conceflæ dotes, de finita regionis alicujus ævique metifura haud valueritali
ter,
quamut
p ro confundis humanarum rerum vicibusceteris,
qua:autimpediaat
praeclara! aufa, aut excitent,A 3
te Him o nia præbéat, hinc fquaïorrs & vcïutiæriigînis, qua genus noftrum , bona’itu fi neglexerit, deturpari necefTe eft, hinc decoris &
feliciiTi'mæ
commoditatis*, quæ ubi-que o d ei tur & impertitur operam navantibus. Ac fi no tabili fane diftcientia vivacioris elegantia; fejungi obfer- vantur non tam gentes univerfæ, quam hominum potius- finguli, ita ut ferius langvrdiusue in quibusdam, citius fortiusve in aliis, nunc hujus, nunc illius artis, quæ inge nio nutriatur, exercitatio enitefeat, erit tamen difficile, iftius varietatis ratiopes proximas invefligare i ta & explica re, ut liquido cern atur,cur in hac potius g en te, quam in alia, hoc potius tempore, quam alio, artem hanc lllamve abefle propius a fummo faftigio oporteat. Movit hoc jam diu bene inultos, ut argre fe tre n t, laudari infignitius*an tiquioris fàpientiæ & înduftriæmonimenta, cartnina pro fert im Graecorum Latinorumque. ^njuriam psene inter pretati funt, recentioribus, qua? Poêfin colunt, gentibus m inim e tolerandam, fi principatus quidam prifeo poeta ru m choro alicubi allereretur. In medio politam laudem: arguerunt, F.uropææque viventis fplendori accurationi- que debitam, atque emortuar jam pridem Helladi, tu- mulatoque Latio. Fore permirum, dixerunt, fi optimo rum ingeniorum prodiga olim usque eo natura divitias- exhauferit, ut non modo jam non meliora, fed neæqui- paranda quidem illis edere efFeta demum & Herilis eilet cenfenda. Qua in re fi difputatur , quid fieri adhuc pos- fit, quæque polliceantur forte fi-bi artis incrementa ala criores hodie Poëfeos cultores, neminem certe ea incefle- rit arrogantia & temeritas, ut venturis poft hæc fteculis pronuntiandam fententiam praeripiat. Vbi vero, quæ do fta vetuftas commendavit nobis, Græca & Latina carmi n a , laudibus vigentia perpetuis, cum his, quæ noftra artas, gentibus in variis protulit ornatiftima fane & lima- tiflima fpecimina comparantur eo çonfilio* ut dein judi
» î ■* < æ •
cetur„ utri parti ho noratior decernendus locus, elucet in de fatis fuperque, non venturos illuc, ut compararent, qui fuarum gentium fuorumque tem porum adeo cupide caus- fam egerunt, nifi jam ante tacita conlenfione perluafifient (ibi, inefle veterum operibus longe plurima, quæ effin gi deprom ique, nifi a fummis ingeniis n e n potuiflent. Quid enim? T a m n e calidis putentur conatibus noviciæ Poëfèos fubiti patroni laboraturi, ut five par vetufhe, fi v e etjam fuperior crederetur, nifi vidiflènt ipli quan tu m e tali vicinitate, fuam in clientem illam, glorise effet redundaturum ; quu m q ue & carpere nonnulla, vi tuperare atque adeo deridere in veneranda matre ardebant q u id a m , iftisne fe dedillènt lufibus, fi alia via ulla eva- ctare aut infringere amplifîimæ conflandam famæ potuis- fè n t,q u a p er tot fæcula fb ren te m grandævam intuebantur ita , ut propudiofum fuiflet, fimpliciter negare? Itaque vel tum maxime, quum in ludibria ut verterentur Græ- car Latinreque Poëfèos m e rita , arti ipfi o p p o rtu n u m re- bantur vitio creati cenfores, pulfis ambar nubeculis in 'ii - lam fe lucem vindicarunt, ut pro explorato jam habeatur lit terarhe rei pubi icte, fi non fum m um locum, neque enim hunc invidebunt v incentibus, fi vinci alicubi p otuerint, at fum m o certe proximum, inParnaffo utrique deberi.Quia v e ro ne in Græca quidem aut Latina gente, Poëfèos h o nos hicce aequaevus alterutri perennavit, nam in Græcis n o n diu pofl Alexandri tem pora manfit integer, in La tinis Auguflei fere imperii finibus continetur, ipfa artis hifloria, ingeniorumque fucceflionc conficitur ; fua m o d o per intervalla, fuis fibi propriis in fedibus, non ubi q ue terrarum, nec fæculo quolibet; Poetici vigorem fpi- ritus magnificentiorem effulfifîè. Cujus cauflæ difcrimi- nis quam quam erui forte omnes hodie & quantum fatis fit definiri non p e fiin t, tamen quia cognitæjam diu ea
rum haud pauca:, fi confiderentur enixius, allaturæ per mit
m u ltü m adjumenti fuerint pulcriorum litterarûm (ludioï fis, nec intempefrivum erit, nec leviculum, velle certi us perlpicere. Coepi cogitare iilud ego , cui edendum jam aliquid publice erat, multiplice licet obfidente anguftia, n o n nifi eafpcclare aufim præfidia, & nc haec quidem ni- fi tim id e , quæ Augu(leo ævo Poéfin extulerunt. Nam & fiducia , quam egregia: amoenitas rei animo ingenerat, m o x defiicuet, nifi candore benevoli Lenioris erigere, petenti nunc xque mihi ac (peranti detur.
§..
ii.
Foret nefiis dam nare, fi quos Auguftei ævi appel lationem juverit latius extendere. In prarienti ut conce d a tu r, A&iacä pugna, quaRom anæ rei Folus potitus Au- guftus e fl, hujusqve m orte terminare, quia necefiaria mihi fvadet brevitas, haud cjifficulter obtinuero. Etfi e- nim nonnulli eorum , qui m ox nominabuntur, & partem vitee egerunt ante abfoiutiiTimam illam Augufli viclori- am, & carmina (cripferunt, tamen poft eam demum edi ta ab illis praecipua memorantur. Iflo autem tem pore, q u o d XLIV. annis continetur, placentem fibi Rom am infolito o tio, huicque congruentibus intentam artibus, Poetices usque eo cepit (ludium , ut, Horatio tefte a) feri- pferint
IndoEti doElique poemata paffim,
d u m q u e uno feribendi find io populus calebat, pueri pa tres, etiam fronde comas vinEii, fuper cwnam, carmina dici arserint b !; quin & multa poetarum manus turba que c) in prom tu fuerit, artis, (i qui forte fuperfuiflent, o-
1
oribus opponenda. N im iru m , quod accidere vulgo (olet per humanæ diligentiae orbitam om nem , ut paucis-- fim orum fit excellere, fubfifientibus, etjam infra medio critatem, reliquorum longe plurimis, idem & poëfi turaB Romae
» ) " > ( «
Roma? evenit. Bathyllum & Cornificium & Anferem in numcrofo ponit genere Virgilianæ vitæ vetus auwlor, Ba vium Marviumque ipfe Vireilius d). Crifpinum
Conclu(as hircinis joüibus aura
Vsque laborantes, dum fe rn e n molliat ignis y
imitatum refert H o r a tiu s , beatoque fciiicet Fannio qui jungatur, noti indignum judicat e T a x a t & H e r m o genem & fimium illu m , qui
N il prater Calvum Ef doSlus cantare Catullum e r a t / } , & im portunum jactatorem , q u o nem o feribere plures aut citius poffet ver[us g ) t & C e ifu m , cui veren
dum erat,
Ne, Ci forte fuas repetitum venerit olim Grex avium plumas, moveat cornicula rifunt Turtivis nudata coler ibus b).
N cque potuifiet idem queri:
Qui nefeit, ver fus tamen audet fingere. Quid ni? Liber Ef ingenuus, praefert im cenfus eque [Irem
Summam nummorum v it io que remotus ab omni i ) , nifi copiofiorem vidiffet multitudinem invita M inerva laborantium. Mali autem Poeta? , quibus A ugulleum etiam featebat æ v u m , pro pterea nunc non erant præter- m ittendi, quod ridiculum & inane crimen oflendant, a m u ’tis, qui recentiores ferebant in o c u lis , obje^lum ve* terurD.propugnatoribus. Laudari unice vetuflos cauflati f u n t, quod vetufti ellent, quafi vero aut nefeiviflet lau
dantium ullus, aut diflimuladet, permixtos etiam olim malos bonis, aut fola arftimatione temporis complecti quispiam voluifiet laudem, quam ita dudum prima judex R om a tribuit, ut longo intervallo, a verfificatorum, qui
d) Eel. 111. 90. e) Sat I. 4. 1 9 20. 21. f ) Sat. 7* io* 1$. 19. g) Sat. I. p, 23* bj Ep* I. 3. fequ. i) A» P
382-& tum eranti inexpugnabili agmine Poetas veri nominis difcrevcrit.
§. III.
Sunt »n his a u te m , quorum carmina ad noftra ve nerunt tempora, fiant & , quorum vel paucula modo fra gmenta, vel nuda tenemus nomina, quos tamen quia feri, pfiflè ‘pulcherrima teftantur paflim judices candidiffimi ar que ac a cerrim ik) , haud dubitemus, auguflei arvi cele britatem nobis amplificaturos fu i (be, fi legi nunc & ex pendi pollent. Meæ vero huic feriptioni uti inutilis eo ru m futurus eilet accuratior catalogus,apud Vofiium /),
fi cuipiam libuerit, inveniendus, fie neceffum ei i t , bre v e m in cenfum referre ceteros, quorum aut fuperfunt adhuc carm ina, aut fuperelTe, a non nullis, falfo licet, fuere credita.
C. CORNELIUS G A LLUS tenuibus ex initiis eo p ro d iit, ingenii cultu , ut, crefcentibus eveftus honori bus , debellatæ Æ gypto primus ab Augufto præficeretur; at fortunae impotens, m ultorum perfide & violenter a d o ru m in provincia damnatus a Senatu, fe ipfum fuftulit,
V. C. DCCXXVnr. net. XLIII. Præter varia ab eo
perferipta, laudatiffima veteribus , quæ perierunt, VI exflant Elegia, illius fub nomine typis olim vulgatæ, anas tamen nemo hodie non adfcripferit Maximiano cuidam Gallo, ad fæculum usowe fextum, vel & duodecimum O, R. rejiciendo, quem adm odum longe etjam infra Augu- fteum arvum fubfidunt minutiora cetera, quae ad Augu-
fti
amicum , Gallum, non nulli retulerunt.B 2 P.
VIR-k ) Eirg. Eel. 111. S6. V II. 22. IX, 3 j. Horat. 0d% 1. 6 i. Scit. I. r, qo. 10, 42. gt. Jq. Ep. 1, 5, $. 20. Ci vici. Trift. IV . 10, ^7. fq. E x P w t. IV . i t , j. Iq. 1) De Poët. Lat.
Cap
. 11,P. V IR G ILIU S M A R O , humili nattis lo c o 1, p r o pe Mantuam, D C LX X X IV . inftitutionem probam dili- gentem que debuit forte parentibus, im m ortale n om en luo ingenio, fuis moribus, Poëii fuæ. Pollioni prim um Mæcenatique, m ox & Augufto, cognitus, habitus cft a fin- gulis famiiiariftime. Nulla aut publicae rei adminiftran- dæ cura aut privatae diftraflus, quippe lautiffima A ugu- Iti nixus munificentia, limandis unice carminibus invigila vit. Edidit Eclogas X. IV, libros Georgicorum, X I l / Æ - neidos. Quæ tributa illi alia fe ru n tu r, aut tributa male fuere, aut interciderunt. N am quse in impreftis no n n u l lis libris fubjuncfa tribus illis pocmatibus inveniuntur tan- quam ejusdem a u r o r i s , Ipuria funt & V irgiiio, m a g n a m p a rte m , indigna. Finita Æ neide, quum illius expolien dae cauda abierat in Græciam, fafttss obviam A u g u fto , R om am revertenti, cum eo Brunduftum æger a p p u lit, ibique e vita deceflit DCCXXXV. at. LI.
ALBIUS T IB U L LU S, eques, Roma? editus, forte D Ç C V . Obiit DCCX X X V . Meftalæ C o rv in o , principi in repubiica v iro , ita fe addixerat, ut in Galliam prim um , hinc in A fiam , fecutus bellantem fit, m o rb o licet, fub itin e re , in Corcyra infula, cogeretur fuhfiftere. Q u o d reliquum erat vita!, R om æ in otio confiimftt. Q u attuo r illius habemus Elegiarum libi os, quorum tamen in quarto p rim a m o d o elegiaAuguftei ævi cenleturB arthio& B rouk- h u fio , contradijente Vulpio & Ayrmanno.
Æ M Î L1US M ACRR , Verone 11 fis, in Ada fenex exftin&us perhibetur tertio a n n o p o ft Virg Jiutn. Q u o d illi vindicare conati funt editores, poema ae herbarum vir tu tib u s, efr fuppofititium , ncc certioris fidei v id e n tu r fragm enta, quæ collegia prodierunt. Axbeo, cui elrgiini X V III. lib. II. Am. & Epifio'am x. 1. II. ex P o n to i n - fcripfit Ovidius, diverfum, idem docet, qui infcripfit.
S. AU RELIUS P R O P E R T IU S , U m b er, lucem vi- d it D C XCV II. Qualibus fe curis R o m x , ubi vixit, nec farijuine avito nobilis nec dives m ) i exercuerit, IV. libri elegiarum p ro d u n t, toti fere referti amoribus. Obiille verifim iie eft D C C X X X1X.
Q H O R A T IV S FLACCVS, Venufinus, vitam orfus eit D C L X X X1X, Libertino patri, pauperi, cari tas ea filii t ut nihil usquam neglexerit, quod rede infti- tu e n d o e f le t opus. Romae prim um , dein Athenis, quid q u id dilci utrobique poterat optimarum artium tradavit. Q o u m q u e Athenas cum exercitu venerat M Brutus, huic d a to n o m in e , pugna: ad Philippos Tribunus interfuit. N efafta pertæfum arma recepit Roma. Heic com m en datus, a Virgiiio & Vario, Mæcenati Auguftoque, adeo d e in carus ambobus vixit, ut nihil æque ac verius ama v erit. Scripfit autem Carminum libros IV. Epodon'unum, Satyrarum II. Epiflohirum II. de arte Poetica libellum, q u æ fingula adhuc integra funt præ manibus. Fatis con c e d it D C C X L V I.
C. PFDONIS A L B IN O V A N I, ad quem mifla O- vidiana ex Ponto epiftola X. L. IV. quique diftingven- d u s haud dubie a Ceifo Albinovano apud H oratium , ju dicatur ede confolatio ad Liviam de morte Drufi Nero nis , Ovidianis vulgo operibus foiita inleri, & elegia in obitum Mcecenatisy inter cataleda, quæ dicebantur Vir- gi ii , fæpe imprefla. Quæ efftnxilîe mem oratur alia, (I frag m en tu m excipiatur a Seneca n ) fervatum, vetuftas d u d u m ab fu m fit. •
P. CORNFLIVS SEVERVS, Ovidio didus Fates m ignorum return maxt?nus o), regalis que audor carminis, p ) Aetnam ciedille p u ta tu r, quod Virgiiio carmen
acce-B 3 ptum
— - „ ■ ■ ■ — ^ ■ — — ■ ■— — ^
m ) Prop. Eleg. I I /j?, 23. n j Suajor« /, $ j Ex Pont I V \ 2. i. p j E x Pont. 1F , i0, 3.
ptum retulerunt alii. M editatum grandiora abfblvere immatura mors prohibuit.
A V LV M SABINVM refert O v id iu s , ubi Vlixen rejer there Penelopa ju Her at, celeri morte imperfecla de- feruifje opera cetera q). T res vero epillolas Heroum ad totidem Heroidas, Ovidianis refpondentes, quæ exdant h o d ie , non hujus e ile , fed alius, forte junioris, Sabini, afleverant Critici, non dum licet fatis certum invenerint Poétæ n o m e n , qui fex epiflolas , Ovidianis quindecim fubjungi folitas, Sabinoque Auguflei arvi a nonnullis tri butas, compofuerit.
G R A T IO FALISCO apta venanti arma r) id efl librum Cynegeticon debem us, q u o venandi ars explica tur.
P. OVIDIVS N A SO , D C CX h equedri ortus d o m o , Sulmone Pelignorum. Mature miflus R o m a m , eloquentiar potiffimum ftudio adfvevit. Sed & Athenas, com m une tum cultioris orbis Gymnafium Afiamque in- vifit. Reipublicæ deftinatus a parentibus, q uu m T r i u m v ir Capitalis, & D ecem vir litibus judicandis, altiores ad honores potuillet adfpirare, prartulit otia, incaOum licet tuta fibi ea pollicitus. N am que multa clarus fama carm i n u m , gratiaque infuper apud Auguftum fiorentiilimus , T o m o s usque, in litore Fuxini Ponti, incertum quo cri mine, exful ejectus eft, ætatis anno LII. Nec liberari inde nili m orte licuit, quæ fexagenarium invafit D C C L X X . Inter carmina illius longe plurima, qua: tamen non o- mnia ævum tulerun t, eminent haud d u b i e Heioidum epi- ftoliC X V. VI. libri Faß or um & XV. Metaruorphofeon.
CAESAR EM GERM AN IC V M , Auguiti ex pri vigno D rufo n e p o te m , Principem eximiis inclutum v ir tutibus, veneno fublatum a T ib e rio , Poefin qu oque
colu-ifle
ifie evincunt fragmenta verfionis, qua varia aflronomi- ca Græca in Latina metra tranftulit; non defint licet, qui ad D o m itia n u m , cui & cognomen Germanici fuerit, per tinere arbitrentur.
M ARCVS M ANILIVS invio flatim dflronomico- r u m , qu o ru m V. fuperfunt lib ri, Auguflum vide tu r appellare, tum Varianæ cladis m entione, indiciisque aliis lub A ugufto fcriplille faltem fimulat, obfcurus dc cetero, nec Veterum m em oratus ulli.
§• I V
-Jam fi confiderentur jun£ta carmina, qua: Augufle- u m ævum nobilitafle retulimus, ille primum in fingulis n x vus o b v e n iet, qui, déficiente Numinis humanarum- qu e rerum veriori c o g n iio n e , evitari non potuit. O c currunt quidem non raro , quæ valde placere etiam fapi- entiffima cuique debeant, nuncque magni fpirent robur animi, nunc ingenuos fimplicitatis, manfvetudinis, xqui« tatis fenliis prom ant, fine quibus noflro generi præftantia & beatitudo nulla remanet. At varia hæcidemtidem adul terari levitate necelle erat in Icriptoribus, quibus fuorum culpa tem porum fidam & continuam honefli regulam fub- traxerat. F a å u m inde, ut quoties alio pudore nullo, quam qui vulgari opinione civium, corruptifTima fepe & folu- tiffima tenebatur, regi concitatius ingenium poterat, in frivola <
5
c inverecunda commenta dilaberetur, haud parilicet in fingulis crebritate, aut licentia. AccelTit ignora tio reclioris Phyfices, multarumque e difciplinis & artibus ceteris, quibus enutriri humanæ mentes queant & ad de- centiflima in argumento quovis & fortiffima & utiliflima feligenda excitari atque evehi. Nam certe ultra rudio ris conamina experientia: non afeendunt, fi qua Poëtx noflri ex parte repræfcntabunt m undi, aut vetuflioris, aut quem fuaipfi ætate contemolabantur, cauffas, faciem vices, m o m e n ta, horum que five in fe invicem vim m u
tu a m , five in humanos animos influentem, proque di- v erfoflexu te m p o ru m , infinita prope varietate m u ta b i
le m , rationem. Sed vero quem adm odum m inime diffi- muîandus, nedum excufandus eorum, qui abufi arte font, turbatior n on nunquam fe rv o r, quem que r.emo-n on o- ptaverit hodie ut avertere ab omni n o n folum nequitia, fed & nugandi libidine, potuiflent; q u e m ad m o d u m e ti am ignorari ab illis plurima o p o rtu it, in quæ ncftri de m um orbis incidit perfpicacia-i lie poftulant contra innu merabilia prope decora, ipfius in artis cultu elucentia, uC cclfum in faftigium Augufteo x v o eficendiflè Poêfin profi teamur. Scilicet ingenii uberrima in finguiis, qui tum florebant, copia admirationem noftram m eretur, evin- citque, tanta gavifos eos fuifie felicitate nullarum n o n animo informandi rerum fpecics , quanta usquam alibi exfliterit. PromtifTimus cernitur Sc ubique prrefens vigor, quo perfecerunt, ut quidquid /p e d an d u m offerrent, haud vivide minus fpefletur 5c efficaciter, quam fi coram ipfa- ru m re ru m naturalis veritas fubje&a tuilîèt oculis Q u a n ta fit in omni carmine v irtu s, nil inepte moliri, edocent, usque e o , ut in plerisque, pofita quidem effiefarum ab illis rerum conflitutione & ferie, nec quod addendum quidpiam , nec quod detractum velit peritus lectop, in venerit. Tenuerunt a r te m , quæ fielecta natura* e x e m pla dum idonea imitatione aflequitur, propterea o b ie ra t, quod agnofei mox illius ope & ientiri p o ffin t, qua: h o minum vita habet, five jucundiora commoda, five m etu enda pericula. Hinc ille affectuum veluti exercitus, quo m ox occupant & percellunt, quosque pro nativa cujus- libet argumenti indigentia acri judicio diftribuunt.jPervide- runt limites & cuflodiverunt, quos argumenti m odus, perfonarum characteres, (cribendi occafio, illudque, quod elle cuilibet fcribenti,in argumento quolibet, peculiare «porteat propofitum, poftulaverit. Q uam matura fiepe
& noti onerofa fecunditas fenfus, quanta dignitas, quam concinnus lepor, quam non affectatus apparatus cogitatio n u m formarumque. In his coactum tortumque nihil, jeju n u m nihil aut illepidum, nihil quod non ultro oblatum vi deatur e pulcrioi i ipfarum rerum fupellcctile, nihil quod n o n ordine locoque pofitum fit fuo, intelligique adeo que at facillime. Bellum indixerat Augufteum ævurn frigido illi argutiarum ftudio, quod inertes in jocos, aut callà fomnia, aut ampullas , aut fum um denique poftremo delinit. In dictionis autem puritate,delectu,amoenitate, numero, co lore rerum ipfarum] fenfibus limiliimo, adeo [tum optimis adfueverant& animi & digiti & aures, ut quamquam ea de re nobis hodie,! quibus mortua Latina lingva eft, perfe cte judicandi poteftatem ereptam doleamus, fieri tamen nequeat, fimulaccum Livianis Ennianisve fragmentis Au- guftei aevi poemata contulerimus, quo minus oppido Ce ingerentem difparilitatem lentiamus. Quin & propria cuilibet generi carminum metra fervata cautione ea con fiât, ut fixis fiemel legibus Habilita, nec permixta dein temere deprehendantur, nec habita aliter, quam elegan d o ru m confvetudine tuita auctoritas permittebat.
§■ V.
Generali hactenus focietate cultifiimos Poet2s jun* xi, non quod æqua illius pars debeatur fingulis, nam . diftare inter Ce invicem uniuscujusque carmina diverfis gradibus necefie e f t , fed quod cernuntur omnes ejusdem
d u c t i com m unione nitoris Sc excellentia?, easdem, qui
bus illa exardificetur, regulas fecuti. Proximum eft, ut, quantum contulerit ad diverfa quisquePoëfeos genera in genii & operæ, dilpiciatur. Qua in re miremur, oportet, T ragici Comicique carminis remiftius feciffe ftudium, ut non nili paucas tentatas iftiusmodi fabulas a præftan- tioribus Auguftei x v i Poetis legamus, & ne unicam qui d e m hodie legamus integram. Judicent alii, li tanti
» ) ' S c sOf
tpnt, qua? potifïîmum cauflà raritatem illam indhxerit. Ini Elegia autem tres ita eminent principes, Tibullus, P ro pertius & Ovidius, ut eorum quisnam praeferendus fit r e liquis, ne vetus quidem videatur Roma voluifle ilatue- re. Simplex, terfus, amœnifîimus Tibullus ducitur, yel- ut arte ufus nulla, fuiqueuniusanimMenla perferibens ita* uti capiebat interpres calamus. In T ibullo, quod cen*- fet Riccius r ) , pceneleEliffima omnia i f propterea etjum faciU lima leguntur, cadunt que ita ejus numeri leniter, ut magis concinne ■ cadère nonpofjînt; ac in quo primam laudem acquit r it Elegia , hic-ita apte vagatur itaque compofite diverja con vellit , ut in re multiplice ac pervaria, integrum tamen i f per petuum, quam longum eft, filum exfiftat. Ab hoc igitur quain
pro p e abfit Romanus Callimachus, Propertius, no n m a le judicavit Muretus s'). Summa in Tibullo, ait, elocutio- vis elegantia i f proprietas, fumma in Propertio eruditionis poetical copia i f varietas ; in illo Romana prope omnia, in hoc pleraque transmarina. Illum nativa quadam i f incorrupta Romani fermonis integritas, in media urbe natum efje £r aU tu m , pcrfpicue oftendit; hunc , prœter cetera, forma i f cha ra fler ipfe dicendi in Grœcoium Poetarum [criptis affiduiffime verfatum ejje demonflrat, Quumque a fapientifpmis viris tra
ditum f i t , duo effepreteipua po'êticee dittionis ornamenta, ro" eaÇfç k&{ to jrsvntcv, illo Tibullus, hoc Propertius excellere vi
detur. Mollior ill* i f delicatior, nervofior bic i f accuratior ; ■ illonnagis ob le flere, hunc magis,ut opinor, admircre; illum j u dices fimplichts fcripfijfe, quat cogit arat, hunc diligentius co g it a/Je, quidfer ib er et ; in illo plus natur ce, in hoc plus cur ce-
at que induftriœ fuijfe perfpicias. O vidio autem ita propria eft inexhaufti vena ingenii & facillimi abundantia con centus , ut nem o non aflentiatur confiteati : t)
Sqmite
r ) lib. I. de imitatione s ) In dedicat. fcholior, it). Propert. t) Trift. IF , io% 2 j %
« s ) t ? c &
Sponte fua carmen mimeros veniebat ad aptos, E t quod tentabam dicere, verfus erat.
PeiTpicuitas in omnibus liquidiflima ; imaginum colorum- q ue nusquam non nova & feftiva veiud iætitia^ perpetua in pulcritudine, fuci, qui offendat, importunitas nulla. Suus ubique, quem imitaretur, fibi propoluille videtur n em inem . Vnicus in L a tio , cui natura poeticæ vim li bertatis adeo alacrem largita lit, ut ne duriflimæquidem iniquitate fortis exftingvi potuerit. Ac fi imaginandi, q u o rapiebatur, mirabili impetu temperalle non ubique d e p re h e n d itu r, quin volanti veluti ingenio calamoque perm itteret quidquid incumbentis aeftus animi luggefliilet, in partibus felicior fere, quam in to to , inque affeffuura im itam entis ludens fæpe magis, quam naturali oblequio- firs fimplicitati j neque fic tamen præter rem putetur glo-, x ia tu s:
Tantum fe nobis Elegi debere fatentur 9 Quantum Virgilio nobile debet opus u),
§. VI.
L o q u itu r Æ neida, celebratilTimum Poêma illud 9 ■quo præferrim metiri Auguftei ævi Poëfin decuerit, ubi in lum m o ponenda loco cenfeatur ; cujusque eximias v ir tutes l i q u i probari fibi poftulaverint evidentius, fuffece- rit certe fignificaflè, ne recentiorum quidem, qui ad Epi ci carminis magnitudinem ftudium intenderunt, eflè ul» lu m , quin Virgilianam Æ neida, exemplaris inftar per- feffiflimi, poluerit ante oculos. Neque enim edi nili g ra n d e & m a g n in c u m aPoéta p o tu it,q u i duodecim deni qu e operi annos impenderit, nec ingenio deflitutus, nec acutioris opportunitate ju d ic i, nec prompta intelligenti- q u e elegantiffimorum cenforum lide. Amplam & exqui- litam hiftoriæ cognitionem prodit, quoad Romanarum
re-C 2 rum
rum campus tendebatur. T u m bene perfpeda fibi often-- dit, quae Philofophorum in fcholis tradari ea tempeflate folebant, difciplinarum reliquarum præflantiora capita. Gloriam gentis, quæ magnam orbis partem victrici *do- nainationi fubjecerat, & Augufleas in primis famæ, quæ tum vigebat, fpeciem, aeque cepit animo totam atque car mine complexus e.ft. Actionem Herois delegerat illuflrem, patriae genti memorabilem, honefliflim am , perque hu- manæ vitæ partes, tantum non o m n e s , fpargentem fru ctus uberrimos. Hujus &: unitatem fervavit & am bitu m explevit. N im irum fabulæ texturus fcenam n o d u m , e- pilodia, exitum, dives haud minus, quam fapiens, auctor seflimaile & ordinafle repetitur lingula, prout conftitutæ character actionis,, epicimajeltas carminis h u ic q u e c o n gruentium perfonarum gravitas præfcripferat. In affie- d ib u s , quibus animarentur ad o re s, concitandis, flecten dis, variandis, ad proprium cujuslibet habitum e x p rim e n dis oratione num erisque, ac lervandispariter, felix adeo & efficax, ut non mirifice ob le d et m o d o , fed & m in u e re obledam enti veritatem fidar rei fufpicione vix ullius, fentintur. Vetuftos legerat eo a n im o , ut æmularetur, & tamen luor um norm am temporum nusquam habuit infiu- per. Mores h o m in u m , quorum effingit indicia , ea in- flruit tum verifimilitudine, tum & decentia ac probitate, ut quum Poetice boni fint omnes , inveniantur n u lli, qui honcftati vim vel m inim am inferant. Regnat per univerfum poema modefla humanitatis reverentia, & ve- ræ celfitudinis, quoad cadere in mortales v ideatur, reni dens venuflcs. In his etiam qua: filuifle ac præterivifie de induftrja Poetam fentim us, m ulto quod erat fentien- dum exhiberi fortius &præientius animadvertimus, quam fi difèrtis explicata verbis appofuillet T a n ta fiqgentis temperantia, tanti plena ftudii eminet feribeniisattentio,, tam conflans vivaciflimse ubique & affluendiïimæ artis
a-a ) « c
a
m oderatio. In v erb o ru m autem conveniente politu Sc pondere, in io n o ipfo & conlecutione fyllabarum, accom m odanda defcribendarum rerum naturali indoli, ceteros, in Latinis quidem , potentior & accuratior vincit omnes. Soli igitur H o m e r o , cujus preffit vedigia, fecundus,a- deo tamen illi-eft vicinus, ut interponi nemo poflit alius. N eqtie enim Ovidianæ Metamorphofes epici honorem nominis a ttin g u n t, nedum comparari ea ex parte cum Virgiliano p o teru n t carm ine, haud licet careant titulis m u lto valentiflimis, quibus & i liar Aug ude i celebritatem ævi afferant. Varietate excellunt innumerabilium imagi num , h u m an o ru m affectuum omnis generis lucididimum veluti Ipcculum od en d u n t, erranti vetudati quidquid fu erat H id o ric æ , Theologica:, Phyficat, Moralis icientiae exprom unt, narrationis nusquam interrupto filo cohcerent & d ic io n is denique carminisque dulcedine tanta alliciunt, ut non fine m ulta voluptate legi ab uilo polTint , qui qui dem quidquid legat, rite intellexerit. At Virgilius, an tequam Æ neida aggrederetur, duplici dudum poemate alio ingenii artisque experimenta dederat- In Eclogis T h e o critum n o n tam imitatus, quam in I atinum læpe vertens fe r m o n e m , obtinuit tam en, quod Latinorum ante nem i ni contigerat, ut judice Horatio,, carmen illi
- - - du&u molle at que facetum'
- - - annuerent gaudentes rure Camena s), hoc e d , u t Bucolicæ Poêlèos tenui avena, innocuæ m e ditaretur otia fecuritatis, quam florentia ruri nemora læ- fceque legeres colonis impertiunt. In Georgicis liberiori ufi>s lui iplius arbitrio ingenii, quamquam Hefiodum non neg exit, urbanitate tnmen adeo fibi domedica, decoris- que adeo recentis lum ine, expoluit quidquid agri colen di ratio, rerum que cum illa jungendarum ceterarum cu.
C 3 ra
Ta, agendum eo tem pore Italiæ praeceperat., ut n o n Græ-* •eorum m odo diligentiam fed & Severi, Manilii q u o t
quot dein fecuti hint Poetarum ftudia, eo in g e n e re ,q u o d didaEiiciim artis magi ftri haud inepte v o c a n t , longa poft fe diflantia reliquerit. Praeterquam enim quod imagines n o n raro interponat, quas fictrici unice induftriae veri Poëtæ datum eft creare, in his etiam, quibus nudae feri- bendæ agricolis reguke, dictionis munditiem & h o n o re m fic adhibuit, ut nihil usquam aut humilitatis fentiatur, ruralia obruentis opera, vulgari h om in um judicio, aut moleftæ fordis, qua rudis plebecula n o n n u m q u a m con taminat. Fac deberi laudem haud modicam E p ic o , D ra - m atico ve, q u i t u m animos politiori im p le v e ritfènfuum dictionisque decentia, tum perpetuis m o du lo rum blandi tiis aures d e f i n i v e r i t q u a n t u m n e ftatuetur pretii Poetae, qui in genere carm inis, per fe haud fane ad a lteru trum uu cente, utrum que præftitit?
§. VII.
Ad didafticum genus idem pertinet H oratianus li bellus, de arte Poetica, in quo tametfi comta & canora ver- fificatio Virgiiianorum carminum locum invenire non p o tu it, nam epiftoia tantum ad amicos rem perfecutus poeta eft, compenditur tamen fvavioris illa m etri, fi qua f u e r i t , negligentia accuratione & vi fapientiffima prae- ceptorum , utpote quibus naturae ipfius fcita & exq uifm guftus, quoad pulcrioribus in artibus dominamur, purifti- m i fontes ea amplitudine e x h ib en tu r, ut quum c o m m u nia multa venuftisefte fororibus cum Poëfi necefle fit, la tarum huic ab H oratio legum haud paucas, ex aequo v a lere fingulis, oporteat. Enimvero fieri o m nino no n p o tu it, quin artem intime cognofceret, illiusque caudas u l timas atque decora rectiflime explicaret, qui pluribus fe jam ante documentis Poetam fum m um offenderat. D u o autem genera potiffimum excoluit, Satiricum atque L y
-ricum. T rad itu m illud fibi a Lucilio perfecit usque eo ut q uum imitatores dein naitus Perfiurn fit & Juvena lem, ab horum tarnen neutro (uperaretur. Philofophum in tu e m u r, ubi Horatianas Satiras e v o lv im u s , qui hum a no rum anim orum errores, inania vota, crimina & vi d it, Sc miieratus eft, & ablterfa voluit. Vix usquam a-crior fe exferit bilis, q u x reprehendenda non attingir, nifl ut e o ru m , qui reprehenduntur, fam am vitiet, m ulto minus pertælà hum anx föcietatis apparet arrogantia illa, q u x bona malaque juxta increpans, corruptx & irrequic- tx m o rb u m mentis, line pudore, ja&at. Pofitis fi quos appellat n o m in ib u s, quam quam & horum multa forte ficta fuerint, haud putemus alios, quem qui palam, fa- tente civitate univerfa, bonum nom en decoxerant. In ceteris parcens hom ini, lolis fe inimicum turpiter aut in fui le faci is demonftrat. Liberiores interdum rifus non fu g it, haud dubie ut pungeret eo fortius, citiusque cor rig eret, legendus ab his etiam, quos manifefta & rigidio ra monita m o x alicnalTent. Quin in multis fuillet ve« re c u n d io r ,' o p in o r, nifi Romæ tum licentia fumma fe cerat, ut line verecundia committi nihil non videretur flagitii. Stilo autem fimplici, inornato, fed & fæpe ab ru p to , fenfum haud raro recondente ipfo Poêta, verfi- busque adeo fertnoni.propioribus, quod ait t) » id eft a vul gari profi parum dillantibus, feribendi m odum confti- tuit, qui fatiricae Pocfi in primis congruat. Nam certe fbnantioreshanc numeros ,fi aut poftulatlefenfifTet,aut ad-' mififle, adduxi (let fane, dum Poëfeos usque eo paratis utebatur divitiis , ut fuprema.in arce Lyram quoque, i- pfo probante Apolline, tranaverit. Solus inter Latinos Ly< icos , dignus legi, infurgens aliquando-, i f plenus j u • eundi tatis i f gratine, o f variis figuris i f verbis feiiciffime •
m d a x «), im m o & fblus hodie fuperftes, qui Iegi a nobis poflit. Cum Mufica olim arte nata etjam Lyrica carmina; nine tota deffinata exhibendis & ciendis fortioribus animi com m otionibu s, argumenta capiunt grandia & levicula, ieria & jocola , læta & triflia, publica & privata, b r e v i ter, cafus humanae vitæ nullius non generis. Atqui illo rum pa*ne omnium exempla adeo confpicua dedit H o ra ti u s , ut ne unica quidem illius reperiatur o d a , quam no n fuus peculiaris affectus, fuus huic attemperatus dicfio- nis character diffinxerit a ceteris, pro menfura e a ,q u a m feribenti imperantes caufîæ (latuerant. Ac Muficam il lius ævi quamvis ignoremus h o die, tamen & huic i- doneam Horatianam Mufam , Sæculare C arm en, facri inftar hym ni, publice cantatum arguit. N im irum p ra - lia volentem loqui & vittas urbes x ) fi Phoebus non nu m q u a m prohibuit, fi Græcos inter Dircaum Cycnum, altos per trattus nubium comitari fe potuiiTe negat y j ,
haud negabitur illi propter ea, quod tanto jam interjecto tem pore perffitit integ ru m ,
& perflabit p o rro , » - 'Monimentum are perennius Regalique fitu pyramidum altius z).
u) Quintii. In ft. Or. X. I. x) Od. IV . i j . i. y ) Od. I V . 2. 2 j. %) Od. III. 30, 2. 2.
T ill Herr A U CTO REN. ar ej lå tt och ringa fa k ,
A t t vittra Skalder val befkrifvay For deras Jnillen ega fm ak
Kan haß a p rof a f fnille g ifta . M itt hopp, min önfkan följer Fr.
H u r fkulle Lyckans ynncß fela ? Hon /k a ll 7 ja g det med fa g n ad fe r r
Fortjent belöning till E r dela*
C. F. CRQNHIELM» Till H e rr AUCTORENT.
u, lycka till min Vàn, ait komma fram i dager, D in tankegåfva föi r kar ofta vift fin högd. G udinnan [er dm eld och åmnar dig en lager,
Som h j d t ar fordom få tt fö r möda, dygd och flågd. Gack lyckligt anda fra m tils hufvudmdiet hinnes,
v e Den boning altid f/ar.fom upp k grund ar bygd; T ån k, genom ren förtjänft den låfta lycka v in nes x
Den åra fåker å r,J o m J ö k es genom dygd. Du fnille f a tt ocb v e tt, Du fö lja kan exempel,
D et baft a fom Du vet, till efter dôme tag; Har åro lundar ån, hår gifvas åjven Te?npel,
l)er fkalder finna lugn Dr vittra lute slag. Du Su im o t f t ar om , Du Mantuaner pr ifar,
Sin ålders underverk och efterverIdens lius» Hw fite?« Z7// Jlådadt vett ocb rara Dygder vifa r,
•Sow vågen upp till H of och Konga hus. Hvad
IIvad flora Själar tänkt, är alla tiders lära.
Hur fnart (kall ådel [mak ock je (in högd hos ofs?
Du Svenfka Skaldemö, Du rådda bör din åra,
Mon Svitiod någon gång få r /kåda lika blofs?
Gör Svånfka tungan v if s , bjud till at regier fa tta .
Sök Mäcenaters gu n fl, mot Barbari för k rig ;
Så hjelptes fordna Kom i Snillebragd till råtta,
Så blefockGr eklands mun till ver Idens undran vig.
Vi vörde dejfa Språk.
Dig vitterhet bekröner,
Min v å n , Du fru ktar ej fö r vidrig lyckas hot.
D « värdig år den lo tt, hvarmed en fra m tid löner>
Som redan i Dig fer en nyttig ledamot.
A N D R . ESS EL
, .
M O N SIE U R y
E
ntre ceux qu i V otis felici rent, de ce que V ous aller d o n n e r air prr- blic vôtre très beau traite de la poëfie R om aine, m oi qui ai la plus g ra n d e ra îfo n d e V o u s tém oigner- la ioïe que j*en reflens, je ira i pas v o u lu négliger d ’ en p rofiter puisque V ous m 'avez informe dans les bel; les lettres; mais je n ’ai pas la m êm e faculté d’y reulïïr. N e a n m o in s je V ous a f l u r e, M onfieur, que la fineeritê de m o n cœ ur leia auffi g ran d e que la force de leurs ames. C 'ert p o u rq u o i je me contente feulem ent de V ous fouir a’ter, que la fortune V ous accorde to u t ce,, que vos m e n tes dans la littérature peuvent exiger. V ous ire fauriez V ous m êm e fou- haiter davantage. Soyez h eu reu x <Sc mes defirs fero n t rem plis, ravi d ’ tv où- cçtte oc ta lio n de V ous « d u rer que jai l’honneur d’etre „M O NSIEURy
votre très lumhle ftrvitewr
