Xß. DEO DU
STRUCTURÆ
CORPORIS HUMANI
IDEA GENERALIS;
Q U A M ,FENIA EXP ER. FACULT. MED. A D REG. ACAD. UFS.
P R A E S I D E
S A M U E L E
A U R I V I L L I O ,
M. D. MED. REG. ANAT. ET MED. PRACT. PROF. REG. ET ORD. S. R. S. M.
P U B L I C O E X A M I N I S U B J I C I T
A N T O N I U S H O F F M A N ,
R E G . C O L L E G . M E D . s y N D I C V S ,
S T O C K H O L M I E N S IS,
IN A U D IT . C A RO L . MAJ. D . XVIII M AJI M D C C L X V .
Sfgss»
v. .
r <r
rtificis (oicrtiam co machina teftatur aperti us, quo varios magis ediderit m otus, quo aptius, quo concinniori apparatu pa rd u m , quo denique occultioribus, nec propere ta m en exhauriendis, viribus; qua? fi magna; iimul m oli (offecerint, vel (lupidiori menti moveBunt admirationem- Ad quam norm am quum humante artis fpecimioa accuratius exigere d atu r; licebit, opinam ur, ad eandem , quoad applicare illam mortalium ingenia va luerint, etiam divina inter fe conferre miracula, per im- rnenftm rerum uni verfitatem difperfa. Itaque in tria quum ciiftribui (oleant regna, quarcunque norfra tellus co n tinet, vegetabilium, a?)imahum;ço hare, quo jam
no-niinavimu*, ordine, aut eodem duntaxat inverfo, recenleri du d u m reife fveverunt. Namque jojilibus, quibus, in tra (uum cujusque genus, Iui vi contextus* nullus ineffc motus manitçftus, nulla (altem infidet intrinfecus
3
K > a ( »d i v i s , magis artificiofa merito æffimamus omnia, quse, c o m m o d o quamdiu loco inhaffèrint, perpetuo, ex parti um interna ffructura o riu n d o , motu* fui p r o tr u d u n t, fingulis definita, incrementa, hoc eft, vegetant, v iv u n t- que. His v e ro animantia praeferimus, quippe quibus, non iltæ triodo necedàriæ & loco aliigatar, veruin etiam fpon- taneæ, m otiones funt, ad partes corporis in ?.iio alioque fitu, pro lubitu, locandas, im m o , ad vitam fecum per varias fedes pari arbitrio transferendam : quin tanto in n u m e ro animalium, ex m o tu u m , quos exercere ordo q u i libet pofTie, multitudine, facilitate & m a g n itu d in e , per fectionem m etim u r, tit hom ines,^pobisque fimilitudine proxim a, quadrupedia,' aves item & pifees, prædare ju dicemus infectis ac vermibus.
Atque m otuum in animalibus multiplici varietati in ternarum q uoque partium refpondere cernimus & m ulti tudinem & diverlicatem, quarum fabrica, convenienti nexu , viribus, illi perficiuntur. Unde collatis invicem vegetantibus & animantibus, d u m m o d o perfectionis fi- m ul utrinque habeatur refpectus, iilis'hæc longe magis compofita inveniuntur, viribusque fingulariter inffructa : usque e o , ut comparationem, nili in iis, quæ ad c o m m u n e m nafcendi crefcendique vim pertinent, utriusque cladis indoles videatur non admittere; ficut enim functio nes, ita partes, maximi m om enti altera offert , quibus quod comparari poffit, in altera reperitur nihil.
Quocirca naturæ rerum amplitudinem & majeffatem quisquis intelligenter admirari c u piverit, viventium ma chinarum contemplationem diligentiorem profecto labo rem reputabit, divinorum operum 3b ipfo Benignidlmo Opifice conffitutis fpectatoribus multo dignidimum. Im m o inter animantia quum prim um hom ines, im p eran tes ceteris, locum tenere, noftro quodam jure credamus; & fimul fragili, quod circumferimus, corpore propius
no-U H i
nobis nihil fit: vix aliud ho m in i, fupra vulgus lapienti, arqvias objici polle videtur, quam de lui corporis flrudu- ra iJ nefcire, quod dilci facili opera poflet. Cluam o b rem non.illis folis, qui medica tractent, placebit fortas- lis totius, q u æ corpus ncftrum fm ilium que animalium efficit, compagis generalis id e a , qua, uno velut obtutu, com prehendatur partium , tam dispäris licet form a:, in unam eandemque mobiliUimam machinam mirabilis con- ncxio.
Si vero in univerfum difficilia , quæ pulcra ; certe animalem fabricam leu in d ag aturo, leu vel deleri- ptu ro folum, operis elegantiam corapofitio obvolvit Co- , nabim ur fämen pro viribus fic exponere, ut qe fidam exhibeamus imaginem , neque confufam tam en inflru- m entorum in fe implicatorum tu rb am , verum ordine dilpofitam firmatamque & animatam flruem , in q u a , ut in autom ato h o ro lo g io , fmgulæ quidem partes innexx .m u tu o , quædam tamen principes fint, reliqua: miniffiæ,
& propius aliæ, aliæ rem otius, graduum aliqua ferie,
... . §•
II-Vitam h o m o , - h ab adibas animæ propriis m e n tem tantisper avertamus i pariter atque animal quodcun q u e ; motu corporis m em brorum que, & rerum extra fe politarum Jcnfur exercet. N o n dubitamus igitur offa &
tnufciilos, q u ib is omnis ille morus externus perficitur,
corporisque fimul praecipue conftituitur moles , tum &
fitifumn inflrumcnta, partes habere animalis machinae pri
marias. N o n hæ ceteris minifteria unice offerunt; his vero ut inferviant, cetera: om nes, etiam nobilifïim æ, fadæ f u n t , dum aptas illas ad m otum fenfum ve aliæ reddunt le rv a n tq u e , a d u aliæ m o tu m fenlumve exci tant.
Et ofa quidem toti perfedioris animalis m o li, fub quacunque pofitus & loci m utatione, id addere
firmita-A 2 tis
-tis, inpropatwlo eft, ut ne mollis pulpte inftar concidat, auf, denudattr fimilis cochlcæ, vel levi oneri fuccumbat; i- dcm que propterea in animali elle, quod, in machina qua vis m ortua, invicem junftæ trabes, aut firma qualibetcun* que materia confevftæ partes. In viva autem m a ch in a , non fponte m o d o , v e ru m & multifariam, flexili, q u u m uno continenti duftu fe extendere trabes ejusmodi non conveniat, in partes Fabricator Sapientiffimus diffinxit, extremitatibus fuis^aptatas perfeciffime, aliam ad aliam, & colligatas ita, ut firmius quidem connexx nonnullæ lia- bilimentum quod dam p rx ilen t ; huic vero fubje«ftx, ve) appenfæ appofitseve, ceterx m overi poflint, alterius extrem o circum extrem um alterius, vel in eodem, fefe v e rte n te : in eam fimul totius figuram formatas &: con- junftas, q u x m otibus, pro cujusque animalis genere, vi- vendique fingulis propria ratione, exercendis, optim e refpOndeat. K oftro columnam dedit ab imis lum bis, per d o r f u m , in collum usque, aliquantum flexuofe adlcen« de n tem , cuiusdam velut pelvis, quam coxx faciunt, po- fteriori labro infra infixam; hujus interpofitu binis ful tam bafibus m o b ilib u s, q u x ultra in partes inter fe m o biles, fe m u r, c ru s , pedem que divilx $ ad fuperiora m o - biliffimis inftruftam appendicibus , fimiliter in la ce rto s, brachia, manus, ad mobilitatem divifis; inter has, ad prio ra m a x im e , thoracis ampullacea crate auftam ; in fum- m o denique apice ornatam fornicato capite; totam finiul,_ quaqua fe extendit, ad pulcherrimas fymmetriar conftru-~ u a ra leges, ut dextra ubique finiflris refpondeant. Quae hum ana forma exemplar nabeacur , ad quod animalia cetera, alia aliis pnopius, accedunt. Ita vero difpofita öilea compages, per dimenfam partium figuram & ma g n itu d in e m , aptiftima e f t, q u x , donata viribus, ftare p o f li t, incedere, greflum varie dirigere, c u rrere, fub- fultare ; huc illuc fe flevere , r e lid e re , p ro c u m b e
& ) î ( - »
re în g e n u a , profternere fe e o ta m , poft flexus quos- cunque rurlus erigere; res item obvias amplecti, appre hendere, tractare & vertere mille m o d is ; v erbo motus omnes e x eq u i, quibus viv it animal. In qu ib us, etfi ad om nes parata , laltem pluribus ufu aflvelcere poliunt, a- nimalia plurima: funt tamen fui fingulis fere generibus p r o p r ii, quibus delectentur & excellant ; q u em ad m o du m per faltus incitato curfu pavidi lepores valent, illosquex- m u la n tu r, qui hoftes natura, canes; parietes arboresque fcandunt feles ac fciuri ; terram fodiunt alia, aiia aquis fe exercent ; fuoque lingula fe alunt defenduntque m odo : q u o ru m cuique impar quodque eilet, nili ad quem que dimenfa divinitus', & fabricata, aptataque invicem oiïà q u o d q u e haberet. Itaque digitorum agilitate homines prx ftan t; binis commodiflime infiftunt inceduntque pe* dib u s, ereftosquead fidera tollunt vultus; & loli fortas- fis oneribus fupponere humeros no ru n t, quippe longis adeo claviculis procedenteque adeo fcapulæ fpina, foli, quoad fcimus, præditi ; dum prorfus his carent quadru pedia tantum non omnia
A tque in illa oflium llrue quam quam l u n t , q u x mollibus tutandis partibus præcipue data reperiuntur; pauciora tamen hæc, eademque fic figurata & polita, ut m otui fimul inferviant; dum ipfæ etiam, quas tutantur, partes, ad com m unes, qui deinceps dicentur, m o v e n d a ru m ufus, fa&ar. Quapropter olfium coagmentata feries id proprie eft, cujus animandi, dirigendique, &: e x ornan di gratia, reliquum corporis, quidquid fuerit, ftructum cogitari poteft efformatumque.
A j _________________ §, IU.
/i) N em p e fimiis claviculae fu n t, neque foil's, ut in H iß’. N a tu r.
avec la defer ipt. du Cal/, du Roi T. I l p . p<f. Ed. in 12. perhibetur, quum etiam fciuris fin t, qnod jam ob fervam at A ucto r L ib elli, E jfa j on Comparativo A n atom y, p. 9 .
æ ) 6 c æ
§ . IIT.
Scilicet divifa ejusmodi ofiea fabrica, in fingulis li cet partibus firma , le tam en, defiituta viribus, minime fu llinet; & m otori quamvis o bfequentiilim a, per fe ta m en ad m o tu m iners manet. Form am idcirco ut induce ret no n vacillantem, form am que partes m o ven do muta re pofièt, olTibus fuperinduftæ funt fibrolæ di-fi infla’que carnes, quas mufculos appellant. Faciunt hos fibrillarum m inim arum lenlim majores majoresque tafciculi, qui, li ve ex una (ede venientes, live ex pluribus, alii juxta ali os decurrunt, donec uni xuidam fedi mobili, aut pluribus, fimiliter, in n e f l a r t u r , vel in le ipfos, ut in orbem, rede ant: revinfli invicem te a quadam fibrillarum decolorum, transverfim fine ( a d i r e , nunc re fla , nunc oblique, e u n tium *, fubtiliore eadem & ftrifla inter minimos, évidentio- re laxioreque inter majores : tandemque una omnes cir cumdati v a g in a , ex eadem tela luper fibras omnes in æ- quam fnperficiem continuata ; a vicinis fic & fubfacen- tibus o rd in atarum , led alio tendentium, fibrarum fimili- bus colleffionibus difiinfFi. F.t hujusmodi fibrofo textui plerumque duplex habitus:>quod proprie carne um vz\ mus -
culc(utn nuncupatur, ex fibriilis conflat & fafciculis, ru
bicundis, crafliusculis, laxius connexis, unde totum mol* le & flexile; quod ex his extenuatis, fimul &: compactis ac induratis, co ntin erter o ritu r,cu m (plendcre albicans du- ru m q ue, tendineutn efl, ac tendo fimpiiciter appellatur, q u o ties,elatiore carne anguftius,fe aliquantum protendit. A tqu e his, tanquam latioribus chordis fafciisve, olla fic in v e - Aita lunt o m n ia , ut ubicunque finiantur aliqui, ibi jam orti alii decurrant; & ideo concepta mente ieflio c o rp o ris m e m b riv e , ad axem normalis, ubique olli fimul & m ufculorum , feu carnibns, feu faLtem tendinibus, oc currat.
Fibrarum v ero no n nifi extrema dum ofiibus mufeu-li
li innectunt, h r c non jungunt m o d o , &fixo fitu retinent, fed movere etiam po(Tunt. N am q ue perpetuo ad fe con- trahendum nifu donati, in v iv o & fano corpore haud d o rm iu n t u n q u a m , & ne pod m ortem quidem penitus, quam d iu illibata, quæ cerni p o ted , d ru d u ra . Ita vero locati, ut corpus m em brum que huc alii flectere nitantur, in contrarium alii i ad co m m o d id im u m corporis politum sequatis ita viribus, imperia cohibente voluntate, trahunt, ut libi, id e d , luo ponderi fuceque tÿm m etriæ, relidis partibus, neutri adm odum vincant, vincat licet partium pondus. Unde lano h o m in i, etiam dorm ienti, neutrum in latus os flebitur; refolutis vero apoplexia nervis, & mufculorum faciei, alterutro in latere, lang vente vi, in alterum invito a'groto trahit vigens adhuc antagonida. Sed vero, fub m anifedo corporis motu, jubentibus, quae infra nom inabuntur, viribus, contrahuntur oppolitorum alteri plus alteris, e o , quo jubet vis m ovens, grad u, li v e amplirudmis, five celeritatis, five temporis, five roboris, ad violentiam usque. Q uo fic fortius quis contrahitur, eo carnea: fibræ corrugantur evidentius, catenula: indar, cujus, pod tenfionem re mitia;, æqua ferie retrahuntur annuli -, & una omni ex latere turget caro ac durefeit. Bre* v io r ergo mufculus redditur, & extrem orum illud, quod ex fuac magnitudinis & connexionis ratione, vel corporis fitu, aliis mufculis varie firmato, mobilius c d , ad alterum accedit i fequiturque, cui e d innexum, odea pars, mem« brum que aut membri portio, cui hæc firmitatem prædat: fequitur vero, prout finunt exTemitatum odearum ,in cen tro motus fe contingentium , refpondentes figura:. Sic vitæ principem facultatem animal exercet, qua corporis partem externam quamcunque,quo libuerit ordine, m ovet, formasque, politus, loca, Iponte ac m om ento commutat.
Q uam virtutem contemplanti anim o dupenda fe offerunt plurim a, qua: vel lagaciffimi ita perdringunt
» ) 8. ( »
àciem, qu em ad m od um ardentis fol is radii vifura. Quam- inexplicabile enim occultarum virium r o b u r , quibus animatæ molles fibræ pondus fuflineant, n on ipfarum m o d o , (cd totius c o rp o ris , mole majus , nec tam en rumpantur! Quam mirifica tendinis, in quem caro c on tinuatur, cum crfle connexio, quee tantæ pariter vi ce dere recufat, cui tamen celTit nonnunquam , aut os i- p lu m , aut ;ipfe tendinis contextus! Quam fociata)amicis- iime opera plurium mulcuiorum, ad varios contrariosque angulos trahentium, in unaeadem que perficienda a å io n é ; im m o om n iu m , in fortiori quolibet nixu, in trahendis,tru dendis, levandisque ponderibus , in Icandendo malos praruptaque lo c a , in ceteris; in quibus omnibus lin g u larum partium (itum figere mufeuios fingularum , m ajo re quam ailblent vi, oportet, ut illis, quos proxime in tentos opus poftuiat, firmæ parentur fèdes ad quas tra hant! Quam indocta facilitas tot fimul dexterrime u te n di naachinulis; quam longa tamen indiget hom o of)era ad ailequendam exercitio inallvetam natura- agilitatem , in quo nihilominus omni fide majora afiequi potefti H u ju s modi Separia, quar animalis fabrica: portio q u æ v is, uti re rum natura om nis, offert, miracula confvetudinefolade- difeunt homines admirari. N on du m enim Phyfiologorum quorundam levia, ne durius quid dicamus, figmenta, m u lcuiorum retegere firucfuram valuerunt, S: m o d i, quo a gu nt, (cientes adeo nos reddere , ut ne cum ignarifll* mis ultra adtniremur. Quin hæc obftupefcimus magis, poffquam recentitlimarum affidua indulfria, Auctore II- lufiri H A L L E R O , experimentorum innumerabili copia, confirmavit mufcularis fihræ propriam indolem , quam
irritabilitatem vocarunt. N em pe in m o tu m adeo prona
cernitur, ut in m o rtuo etiam corpore , adhuc n o n frigi d o , im m o in mufculo evulfo, ad cultelli (limulos fimi- k s q u e , m ox alterne Te contrahendo palpitet, m axim e
in
in vivo animali, ligatis licet mufculi nervis aut refeflis. F.x quo dubitari vix poterit, quin ipfa flruflura eauflàm contineat proximam perpetua:, qua mufculus agit, con tractionis, & line qua evidentem m o tu m fruffra impera ret animal.
§• IV.
Q uamquam vero capere intelleflu ca omnia non pofllimus, qu# ad m o tu m adeo mirabilem attinent ; o- m nium minime ea, quæ proxime, intra ipfum mufculi c o n te x tu m , dum m o v etu r, exiffunt : cernimus tamen dariffime, ad ciendos motu inutculos, tam hominibus, quam brutis animalibus, datos eflefenfus. Nempe in ma. china, per internas partes diffufo robore, ipfam ib moven- te, ne confufa m otuum eflet turba, neque fixus tamen & eadem ferie recurrens o rd o , fpontaneo motui adverfus; rerum ambientium ita patet ipfa viribus, u t, pro diver- fa harum ad fe ratione, fenfuum aliquo percepta) diver- fè afficiatur, & quafi adm oneatur,proprios in ufus varie fe fle flere & m o v e re , ad rem perceptam , fi grata, as- fequendam , effugiendam, fi fecus. Fame fic preflum a- nimal ad efcam, vifii obfervatam olfafluve, accurrit;
ftre-{
)itu ac tumultu a u d ito , fugam & latebras petit ; parem artis excipit oculis geftibusque, hoffem vero aut vi tat pavide, aut, fi animofius, invadit; & corporis quas cunque fentiens moleffias, quoad permiferint vires, co natur fe illis liberare. Ac moleffiis quidem , ipla ffru* •fluræ neceffitate, quam creberrime expofitum corpus fenfibile, pari neceffitate creberrime ad m otum infliga tur. Namque corporis m em brorum que pofitu quo- demumcunque diu continuato, premi necefie eff, qui bus infiflunt vel incumbunt, partes» contraflosque diu mufculos fe feffos fe n tire , ut aliarum m otu partium commodiores quarantur pofitus. Q uem adm odum er go chalybea lamina, quoties fleflitur, toties nititur (ere-» ) K> f «
reftituere, orqua illi, qua flebitur, v i : fie fere anima tum corpus, a t externis affecUim, excitatur ad fe m o v e n dum,eo, quilenfibus inducat mutationi refpondeat, m odo,
N cque brutis animalibus h a c propria elle, vel leviore quisque latis animadvertit attentione. H om uncionem , cui ad prim am lugs u fu ram , piarter moieffiarum c o rp o ris , & has inter farnis, lenium , alius n o m e ft; pectoris & ab dominis uti mufculis cernimus, non ad placidam m o d o
fpiritus viciflitudmem, led incommoda etiam ejulatibus indicanda j admotaque ubera vix fenqens, etiamfalia d e ceptus forma, ore le m ox ad lugendum parat. Crelcen- tibus paullatim menfibus anmsque, ut fungi officio len- fuum quisque incipit, his impulfus, ad infveta quæ vis, ad grata ingrataque, quoquo m odo percepta , corpus va rie e x e r c e t, eo vividius, quo vividius leniit. Adultus tandem quam m u lta, etiam prudens & Callidus, a g it, huc illuc eundo,hanc illam tractando rem ,fenfuum ac\us v i , pr&cipue fubitumfi periculum fortiter illos feriat. A- moeniora fi quis loca, herbis & arboribus conlita, o b ambulat; huc trahit de via gratus unius color, illuc fra- v. grans odor alterius; deflectere cogit adi epens ex herba an guis; familiarem obvium forte venientem falutat, p orri git ipfi m a n u m , comitem fibi jungit; mox aera verius oculos transvolans avicula allicit, pariterque lolem o b
ducens nubes; ha?c fi denfior creverit, d om u m v e rtu n tur grellus; fub reditu inopinatum proxim um que emicat fulgur, imberque ingruit, claudunt oculo*, avertunt fa ciem , & trepidantes curfum féflinant. In his plura j u benti adlcribantur voluntati: ac voluntatis l u n t , cui pla cent,& quas fingula, animum advertens, approbat; led p r o fecto,luos corpus motus, ante ullum voluntatis conlultum, exequitur. Porro ad muficas impellendas chordas longo ulu exercitatus, voluntatis licet juflu, mechanica tamen exercitatione, d igito rum prom tam illam celeritatem
fibi comparavit; &: comparata eadem qu om o do utitur ? p- culorum certe, qui familiaria intuentur fg n a , auriumque ad julîa, qua: di fil denti offienla: fo n o , varios variosque ge- ftus im perant; conp ruenti d d e â a tæ , membra ad refpon- dentes motus aptant. Itaque m otu um animalium primae in iplo animali câ ulice, etiam in homine frpiffim e, m e rito fenlaticr.es habeantur, im m o moderatrices: incertae quidem illse ac fallaces hoc fæpius in officio, fed pruden- tiori in hominibus cogitantis principii fubjeclæ regim ini; an analogo cuidam in animalibus ceteris, nondum d e finiemus ; certe in his adeo non fallaces; quum mortali um intellectus, ficut n a tu ra m , ratione ducc , prudenter gubernare valet, ita, hanc deferens, in devia trahere, & affectuum involutam turbine continue rapere præci- pitem ; corpori enim membrisque im perans, etiam fen- fuum imperare ufui p o tell, rertimque in fe, ut declina re & frangere, impetus, ita invitare quoque auger eque,
M ovendarum vero partium gratia quamvis factos ita fateamur fenfus; placide tamen ab obv.erfantibus rebus iidem affecli, partes non excitant. Sub vigili fane q u ie te , d um fenfuum delegatione vires reficimus, tantillum m o v e tu r c orpu s, ut vitam fenfuum ufu folo, fi non te- ftem ur aliis, filtern exerceri fentiamusipfi. H om inem q u i p p e , ^ quem fotum rerum cœlcftiwii fpeclaculum pertine-
re a) judicavit ingeniofus olim v i r , fenfibus donavit
rerum C onditor , etiam animi ad conquirenda pabula, q u o ru m quidem fruftus in actuofa vita, fed fublimiores ad fines quam c o rp o re o s, ultimum fe manifefiabunt. Senfrbus idcirco facultatem virtutem ve fiiperaddidit, in qua corporei nihil i-n venimus, nifi quod opportunitates quafi corporearum mutationum arripiat, fuosque in ulin v ertat & mutationes fimul corpori, quem ad-B i m o*
æ ) « ( &
m od um res externæ, hi? etiam non præfèntîbus, fenfium- que tangentibus nu llum , inducere valeat. Noflri propter- ea fen fus, q,ui corporis foiius elle primo ad fpectu cuipiam viderentur, <5c corporis funt & animi; cujus autem intelli- e e n d s .r e i gratia, quid in fenfibus corporei Ht, primum fcire oportet.
Interim pretiofàs has facultates diflinguere fas eft. T u m vero & animi refpectu ,& latioris anguffiorisve ex ercitii, prim um m erito concedamus vifui locum , cui vel ad remotiffima pertinere licet fidera, & angufto in d o m i cilio vaftum m o m en to pererrare mundi orbem: alterum
auâitui, qui remotiora q uidem , haud tamen ultra noftræ
limites atnm ofphæ ræ , percipit, m utuam que hom inum fuftentat focietatem: huic proxim um odoratui etiam re mota detegenti: quartum taEhu millena perficienti h u mana opera,& avertenti mala: poftremum guftui, quifin- gulo cuique utilis, fuas cum alio non communicat v o luptates, Q uem o rd in em invertendum li contenderit , qui corporis refpexerit utilitates, dabimus id lubentifli- m ij etfi compofitionis quoque in fmgulis organis g r a dus pofcere eundem videatur. Quae enim optime cufto- d iuntur,vifus & auditus inftrum enta, multarum am bo partium elegantifTimo co nftruåa funt apparatu: plurimis certe oculi & membranis peculiariter glob atis, & h u m o ribus, & fingularibus corpufculis, poiitiffimæ lentis opti- cæ artificium, tum figuræ perfeffione, tum pelluciditate, fuperantibus: nec paucioribus aures, haud quidem aliis, externas fi exceperis, quam olleis & membraneis, fed mire figuratis, in arcuatos tubulos, in cochleas, in de- feribendas difficulter formas alias, quarum multas abd*- tiffimi recondunt finus. Odoratui etiam peculiares da tte funt latebræ. Qui v ero in digitorum apicibus praeci pue fedet , per om nem tamen fimul cutem , im m o per internas parces, licet n o n tcque, diffunditur; & huic
$ ) >3 t æ
confimilis,ac linguæ proprius,fenfus; conflruclione perfici u n tu r fimplicifiima. Atque his quinque plures r e a e non num erant, quum diftincta organa plura non fint: neque male certt externorum addiderunt cognom en, quum per tot quafi portas, corpus inter & extra pofitam rerum uni- verfitatem , perpetua pateat communio. Singuli vero r e ru m , quibus quisque refpondet, imprefliones mollio res tranquille patiuntur; quas lubitas non ferunt, illis len te afivefcere poliunt; ad rudiores vero, vel occalelcunt, vel dolent, diverfa adm odum ratione, & gradu pariter divcrfo.
v
-Sed vero m otum mulcularem qui jam fumus admi rati, ulteriorem invenimus & amplifhmum admirandi lo cum , quum m em oratam , eundem m otum inter & len- fus, connexionem, ad lucem Anatomes contemplamur. Partes enim>animadvertimus prorfus fingularis indolis,quæ quum utriusque in fe contineant principia,& fimul e com muni quafi centro e x ean t, nexum utriusque facile per- fvadebunt. Harum ergo partium quæ fit origo, deferi- bere breviter oportet.
Capitis fumma pars, quam vocant calvariam, erado duriflimoque fornice facta, intus excavata tota in con ceptaculum, in bomine ampiifiimum, parietibus, ex cras- fiore undique inducta membrana, læviflimis; thecæ indar par fibi amplitudine & figur^ vilcus recondit, quod En-
cepbalum uno nom ine, Græco licet, commodiilime ap
pellant. Figura tamen & fitu non unum e d , fed in bi nas, crafiioris interpofitu m em branæ, diftin^um partes; quarum altera, quæ cerebrum dicitur, fuperiora inde a fronte a d u sq u e occiput, tenet, major multum volum i ne, & ipfa quoque alte fatis diviia per mediam longitudi nem , fimilique diftincta membraneo proceflu; altera pro fundius in occipite fita, & minor m ultum , cerebellum ed;
æ i <4 c æ
ex q uaru m utraque ortæ radices conjunStæque, curn m u tuum iitriusque nexum efficiunt, tum portionem fimui tertiam, anguftam, meduïïam oblongatam, ut ex albore <Sc form a nominant. Hæc per mediam & demillamcalvariae bafin , ante cerebellum defcendens, magnum capitis fo* ramen trajicit, ut per totum continentem canalem , in columnae vertebralis, id e ft, fpinx d o rf i» conjunctis fo raminibus formatum,fe protendat longa quafi cauda, q uam
f'pinalem, ex loco, medullam vocitant. Omnis ille encepha-
lus, te n u i proxime vefticus m em brana, fui fe applicat conceptaculi parietibus, a crafiiore tamen illos obducen- te m e m b ra n a , pariter atque ab ejus proceffibus, liber & folutus ; ac (pinalis medulla fimiliter vellica & lib e ra , etiam liberior eft, crafliori involucro non nifilaxifli- me ollibus adhærente, nempe quod flexili continetur ca nali. In fuperficie vero gyros & anfractus cerebrum ex^ h ib e t, feu potius flexa refiexaque fiepius inteflinula, ce rebellum parallelos orbes arctius invicem appofitos. U- bique, intus mollis pulpa eft, quæ in cerebro, proxim e fu- perficiem, intra anguftos limites, grifeum offendit corti cem , per reliquum longe plurimum albiffimam medullam^ in cerebello plus multo corticis, medullae minus; in o b longata & fpinali medulla, hujus, ut n o m e n indicat, plu rim u m , illius aliquid in medio. In cerebro autem, prse- ter profundiores anfractus, lobis & gyris interjeftos, p ro pius bafin, latioribus fpatiis continuitas interrum pitur ; medulla ibi, varie mireque efformata in colliculos v a ri os, & fornice , & curvatos ductus alios, & trabeculas, & canales, de quibus (ingulis, præter nomina & figuras, (cimus nihil. Neque aut oculorum acies, omni artificio adjuta,aut ratiocinatio, gnaros magis homines reddidit ftru- cturæ in ipfa continenti medulla, quam fiftulolam hi c on ten du nt, folidis fa å am fibris illi, nos fruftra ede putamus definire , quum in ablcondita adeo a fenfibus
* ) i f c-, æ
fabrica, pltires f i n g e r e f o r m a s i n g e s f iu m p o f f it , quarum , q < n m v i s v e r i u n a p u l c h r io r e m f p e c ie m haheac q u a m altera,
V . l pulcherrima tamen, ipfi rei fortaffis n o n r e f p o n d e a t , î i c q u e p r o i n d e m e dicum, ad ægrotorum le cd o s, acutiorem
felicioremque reddat.
Cum totum v e ro , quod defcripfimus, vifcus, & ex c e re b ro , & ex cerebello, & prtecipue ex oblongata me dulla utrinque oriunda* tum etjnm producta per canalem vertebralem appendix; propagines mittit numerolas, hic crafliores, ibi fubtiles; hic foiitarias, ibi plures, mox con jungendas ; om nes, ut vifcus unde exeunt, albentes, m olles, textus occuitiflimi: atque has nervos vocant. Ut plurim um m ox ab ortu fila funt tenuiflima, ad armati oculi fidem , fine finedivila, quje colliguntur in fafcicu- los, circumveffiente membrana roboratos, varice crafiitiei. Collecta vero fila diffinffa tamen decurrunt, alia juxta a- lia, fibrillis, quales inter mufculorum fila,fubtilifiimis con- nexaihaudquaquam confufa, nifi fortaflis quibusdam in lo cis brevioris fpatii, ubi vel conjunguntur arctius; vel tu ment, gangliorum nomine, accefiionibus nefcio quibus; vel vere, ad oculorum judicium, commifcentur. Itaque, etfi ramis rnmulisque quoquo vertus,ad quoscunque angulos, diffunduntur, non valorum corporis modo diffunduntur; led ita, ut ex pluribus filis, eodem contentis fafciculo,unum pluraque, fociorum reliffo comitatu, aliofe flectant. Prae terea in decurfiu fæpiffimc recta eunt nervi, fæpe tamen etiam vias adm odum flexu redditas longiores; læpefe im plicant alii aliis, conjungendo fe& mox leparando, iterum Kerumque, faspe ramulis dire_1e oppofitis continuantur alii aliis: qua utraque fimul ratione plexus hic ibi efficiunt fingulares, pro numero nervulorum magis minufve ex plicatu difficiles, difficillimos, quando (ubjeffis fimul membranis ffrictius annectuntur, quum alias vicinis,quas pertranseunt, partibus laxe m odo adhèrent. Abeunt ve ro
ro diftïn&i ramuîi partim in ofTium , quos m em oravi m us, m ufculos,partesque corporis mufculofas alias quas- cunq ue; partim ad fenluum inftrumenta diftincta, & partes om nes, quibus (entire datum. In m^fculofas fi bras, nulla, qua: detegi potuit, aut ordinis lege, aut loci, aut anguli, ita Ic abfcondunt, ut quo finiantur m o d o , ignoretur prorius. In oculis, & auribus, quamquam divili occultius, m ox tamen juncti iterum , videntur in pulpofas membranas explicari.
$. VI.
A tque hæ funt partes, quas certa experientia anato mica, & ægrotorum exempla, plus Ihtis offenderunt, eos ab encephalo admufculum quemvis deferre impetus, quibus perpetuae illæ, fibris carneis infita:, v ir e s , ad for
tiorem lolita a&ionem , excitantur, ut vincat alter alteri us a&ionem contrariam. S e ä o enim nervo animalis vi vi, perit, qua nuper fruebatur, virtus mufculum vel mu* fculos m ovendi, ad quos ille nervus diffunditur: & liga to nervo , idem accidit; ita tamen ut redeat priffina vir tus, vinculo loluto: atque paria ex infelicibus cafibus, qua; homines reddiderunt paralyticos, certo colligi, potuerunt. Et defertur impellens vis, inde a prima nervi in encepha lo origine: nihil enim , ut mufculus in experimento lua
erivetur fie movendi facultate, refert, quo loco ligetur il* ius n erv u s; quo major vero ligatus fuerit truncus, eo iatior muficulorum relblutio, ut ligata Ipinali medulla, m o m e n to concidant utrinque partes inferiores , eo plu- res, quo altius illa ligetur, & totius quidem corporis, fi m o x prope caput; ac preffio encephalo fiplo, ut in gra v i apoplexia, totum refolvitur latus, im m o utrumque. Nobis tamen id non fiumimus ut explicare co- nem ur , qualis ille motus fit, cujus inftrumenta tantum m o do fiuperficie tenus cognoficimus, &: cui in rerum na
tu-æ ) i
7
( ætura non invenimus fimüem. Cavebimus potîiis, ne nim iu m nervis tribuatur, & his etiam confiantes iliac adfcribantur mufculorum vires, quas in dormiente quo que præfentes cfle, fupra (pag. 7) diximus. Adfcribendas pu taret, qui m em oratum eo loco exemplum, confidera- veric obiter. Scilicet, q u u m , refoluto ex apoplexia fa ciei altero latere, os trahitur in alterum; ob Itefos ægro in latere nervos, n o n /o iu m perit mufculo, qui ad oris angulum pertinet, & quem læforum nervorum aliquis r e g e r e t , priftina voluntati parendi confvetudo , fed relolvitur totus, nec valet mufculum fibi op no ficum folita v i retrahere. At plus fane idem male intellectum probaret: nam fimul in latere non læfo, perire videtur, quod voluntatis t l f , in integro mufculo , quem ni m io trahentem gradu moderari jam voluntas n e q u it, quali hujus amplius non eflet minifler integer nervus. Sed; vero ut intendere fini hujus mufculi aclionem ejus dem nervus po ted ; ita in refoluto id profecto remanet virium , quod etiam in mot tuo fe manifeftat. Quid igitur? H orologii rotula quaedam fuo in circuitu impedita impedit vicinam , heee aliam, & fic porro, ut tota fi flatur maebi- nula: in rotularum aliqua ideone refidet vis horologium conldanter adeo movens? F.t propiori exemplo: quum cornea oculi tunica obfcurata vifum tollat ; illa ne viden di praxipuuna inflrumentum eft? Sic igitur res fe habere, v id e tu r, ut nervi, qui mufculi incombantes impetus ef ficit, intima ,fit cum fibris ipfis com m unio, unde læfus, nec iple amplius par officio fit, & (tructuram fimul fi bris propriam imparem motui reddat.
Etiam vero fenfuum quisque præcipuam a nervis proximamque vim h a b et, ut fine his nihil valeat. Q uum ionus, ut unius utamur exemplo, ad aurem allabi- tur, tremulo ciet m otu partium internarum aliam poft aliam, ad usque intimas, & nervofie pulpæ, qua; per
æ ; i s ( æ
has explicatur, denudatos fines. His indu&ä m u ta tio , qualiscunque fit, nam ejus prorfus naturam ig noram u s, ab intimis illis auris recelfibus, nervulorum d c d h i, c o n trario illi,quem mufculortim nervea vis le q u itu r,'d e fer* tur ad originem eorundem in encephali m e d u lla , m otu certe quodam , qui cum hac com m unicatur. Q u o d quum ipfe m ox indicet nervorum om nium e c o m m u n i vifcere ortus i tum firmant factæ in argrotis' ob fèrv atio - n es; maxime vero experimenta in vivis animalibus in* fi$tuta,in quibus periifie mox oblervatus eft lenius ejus par tis, cujus feSti vel ligati fuerunt nervi omnes. Itaque & ab organi ftru&ura convcmente, & a nervi libera ad la- nnm encephalum via, fenfus integritas efi; ita tam en a n e rv o , ut hic ultima organi pars fit, cujus ab externis apte & congruenter afficienda* gracia, fa^æ fine reliquat C um encephaio autem, lenius aiicujus a&ione, com municatum morum in hujus firuchira veftigium aliquod notam ve im prim ere, Ipeciem quali rei o rg a n u m amici entis,memoria & imaginatio perivadere videntur: c o n v in cere tamen non dicem us, quum etiam idearum corporei nihil habentium, nihil laltem, q.iod peregrinum non fit, fervemus m em oriam ; nec finem inveniret tot veftigio- rum numerus; nefeiamus inluper duraturi, ne veltigii capax moiiis pulpa fit.- Q uu m vero eviden tiu m phae nom en orum tanta multitudine confier, a lenfibus, ce lerrima conlecutione, in mulculis excitari m o tu s; ex citari v ero non pafiint, nili adveniente ab encepha'o impetu; fequitur m anifefio, ut idem a lenfibus indu tus motus propagetur per encephali partes, n e rv o ru m fenti- entium vicinas originibus, has vel ilias, plures vel pau ciores, fubito magis lentiusve; infitamque medulla? vim, pro illarum partium ratione, impellere ad muficulos, hos illos v e , plures paucioresve , majore m inoreve v i , & maximo quidem cum e tie ctu , fi plures fimui afficiun
& ) 1 9 C - K
tu r fenfus. N o n mirum propterea alio m od o confti- tutum encephalum , & ideo aliter fentientem , alias ex citare m o tu u m in corpore feries. R e f e r o poft tnanqiul- • lu m loiiMu.n corpori vividi fenfus f u n t ,& alacer m us
culorum m otus: fatigato contra obtunduntur fenfus, & fegnes mufculi redduntur. In homine animi corporis- que lobrii, encephalum convenienter humame naturae res externe m o v e n t, & decenter illud corporis m e m bra movet. Renis vero ii incaluerit poculis, five en- cephaii medullam i pii attigerint fpiritus, five fangui- . nem eo concitaverint, live lenfuum ipfa organa ejus dem fanguinis impetu turbaverint: alias ab externis re bus in e ic e p h ilo patitur mutationes; primum v ividio re s , ik m otus lequuntur promtiores ; tum confufis tu'r- buieutasque, 5c turba excitatur m o tu u m ; tandem fere nullas, & obdorm iunt una mufculorum vires. Jam fe bris hom inem corripiat: «ftu adhuc m oderato, m o dicus capitis dolor, & fenfus tu rb a t, &c dejicit vires, hom inem que inquietum reddit: rémittente febre, re creantur utra:que facultates : qui tunc quietum fe lecto continet, & oportere lecto manere intelligit optim e, i- terum accedente æftu , & illo intenfiori, deäpiens, a- .lia videt, auribus alia percipit, quam quæ fani; & fi- -muL membra lenii m magis jactat, erigit le, electo furgit, aflidentem im petit: omnia hnec, quod irruens in ence- phali vala languis repetitis illud ictibus ferit, agitatque.
?.. VII.
Itaque fenfus inter & motus animales, ipfa parti u m , quibus utriqae perficiuntur, viriumque his parti bus inditarum , connexione, nexus ille abfolvitur, quem vitre phenom ena manifestant. In quo certe usque c o , ut nullibi clarius, immenfæ elucet virtus fapientiæ, ad quam comprehendendam penetrare ingenii acies nulla
po-poteft. Qnæ en im fumrna pernicitas, rapido non tar dior fulgure, quæ ad prim um rei alicujus vifurn, ad fo- nitum vixdum perceptum , machinam quandoque to tam m otu ciet! Q uam ,certa vis, qua1, in tanta proxi mitate fubtiliffimorum filorum, fano in corpore n o n a b e rra ta via! Et quam fapiens natura, qua; fua damna & pericula, com m oda fua & neceflitates, etiam nullo providente adm onenteque intellectu, horret quafi «Sc f u g i t , appetit & fechuur !
Maxime v e ro anim um inexplicabilis firuclura perceliit, nosmct ipfos fi contemplamur. Quid enim? jundtæ corpori noftro mentis affectiones adfionesque q u ij- piam ne offerunt, quo d ex partium explicato n txu con- lequi pofie pateat? Quis arcus, pulpofoencephalo im - prefius? quæ foveola ? q u z n a m fibnllæ moliifïimæ ten- fio, remifiio, vibratio? quis lucis ignisve, aut fubtiiio- ns etiam, fi dari potelt materia;, volatus, per fibrilias, nut cavas, aut tortas, aut catenulatas, aut alio, quem fingere placuerit, habitu indutas, ideam efficiet rei vi- fæ, fe videntem quafi ipfam, foni ideam fe audientem i- pfam, &> fic p o rr o ? Q uam conflans nihilominus copu la inter mutationes noilri encephali, & rerum quæ has efficiunt, formas fpeciesve, quas fibi anima repræfcntat, & iu i confcia, &: rerum illarum extra fe politarum, & for m arum fimul, quas ad harum rerum h abitum , non ad mutationem fui co rp o ris, txprellas concipit! Quæ divina vis harum innumerabiles confervandi copias, & quam que tamen appellandi quafi ad fe fiflendum, quoties libuerit! Quæ comparandi illas invicem , & ex c o m p a ratis eliciendi novas; im m o r a le s , in quibus nihil fit corporei; laltem, fi quid adjunxerit corporis familiari tas, nihil quod peregrinum non cenfeat ipfa & r e m o tum cupiat! Quæ denique divinæ virtuti etiam fimilior vis, adeo a fe natura dii Un t e m , fibi tamen adeo propinquam
ma-f t ) a» < æ
machinam nullius interventu fenfus, fuaipfTus ad decre ta, m ovendi! Namque nulli non facile, fui confciæ libi mentis in corpus imperium experiri li v o luerit, etiam claufi.9 oculis, nulla cogente moleftia, nulla falknte a- nifnum idea, m em bro cuilibet fitum imperare quemii- - ber, flru^uræ non contrarium*, tamdiu, intra virium li
m ites, atque libuerit; v a rio q u e , ad retinendum eodem in litu, robore. Et quocunque in negotio atque o p e r e , animo d atu m , indolem cujusque & fines, jura pa riter divina & hum ana, fua & aliena, confulere,ac de cernere d e m u m , a n e o , quo vergit natura, finere ipfam & ducere, conveniat ipfi, deceat cogitantem , profita- liis, placeat fupremo D om ino. Etli igitur negotio oc cupatus & intentus operi, fenilium viribus ducatur h o m o , voluntatis tamen ad juflum duci le patitur; & quo iapientior, eo frequentius, eo acrius, ad fe fenfibusque fubjeclas a^liones attendere, atque has dirigere, valet. Sci licet fenfuum, vel potius rerum extra nos politarum mo- vendique corporis ifte nexus eft:., in quo m oderando, re g e n d o , perheiendoque, inlidens nobis cogitans prin cipium , D ivini illa intelleclus imago,fataget; cujus pro- pterea nexus, quantum heri pofïit,djftinclarn habere ideam noftra plurimum intereft; ut ne materiar demus, quod excellentioris indolis eft, neque minoris nos æftimemus, quam lu m m a Creatoris voluit bonitas. Sed acutius vi dentibus m erito relinquimus argumentum tanti m om en ti, quod ad medicos quidem pertinet, ipfos fe aiiosque, qvioad datur, nofcere, fi volupe eft ; ut volupe elle il los maxime decet, qui naturam hominis penitius certe, quam alius quisquam, infpiciunt; argumentum tamen, quod faciendam medicinam nihil adjuvet; quod q u o
que difficultatibus involvere conata eft h o m in u m , non tam locordia, quam intelligendi omnia confidentia, in- deque orta temeritas nihili reputandi, quæ capi mente
& ) 8* C &
non poflint, etfi non fingi certa monflxat experientia Hac enim veritatis bafi nili innitantur r qui iltam rem illuftrare ftudent, neque plychoiogica foium , ut loquun tur, experientia, fed etiam, & vei maxime, medica; næil- l i , aut dimidium m odo intuebuntur ejus, quod intueri licet, aut figmentis cogentur indulgere. Brevilfimis pro- pterca nos expediamus.
Q uam cunque animalibus, aut'natura, aut exercitatio, iniidilie vifia eft, non dicamus, agilitatem, lèd jreffipicaci- a m , prudentiam, aut alius cujusquàm virtutis non c o rp o ree limulacrum quodcunque;ad (enluum iedire om ne po- tefi: in encephalum vim , repetitis actibus aflve'altam, un de etiam in vita animalium conltantius recurrit idem ordo acluum. Et pari m odo exacui &rincicati, mechanico ]quo- dam m odo h o m in u m , & fenfius, & fenfiuum in mufculos vires; in infantibus-prarcipue experim ur, ac rudi vulgo , im m o genere n o d ro o m n i, quoad corpori deditum eft. Sicut vero ab infante, qui, flammantis çandelæ vim pofl- quam experimento jam didicit, ab admota candela di gitum retrahit j valde dilrat Philolbphus, de motu oleo- larum in flamma particularum, earumque fic c o m m o tarum penetranti Ili ma defiruendi v i, ratiocinans: ira non pariter certe afficitor u triu sq u e , dum flammam vitant, encephalus. In illo fienfiuum Ibla vis agit: in hoc luperad- dita illa-, cuiam diximus, cogitantis principii facultas, qme impreflioni in encephalum, ex nervi fientientis ab externa re m utatione, notionem adjungit feu ideam , non imprefllonis illius, quam penitus nefeit, fed rei imprimentis; unde non fola ad m otum propcnfione c o rp o ris , fed hujus in animo exiflenris idea* juflu, d o lorem feu larfionem vitat. Quali ideæ fi dabitur in a- nimalibus analogon, om nino majus quid dabitur m ate ria & m o t u / mentem dari oportere v id e tu r, fui con ficiam, nullius-certe motus v i, nili motu moleculæ (e i piam
infam verfus. Q u o autem occultata v.elo coeleffis ha*e flammula lateat, in infantia, fub profundo fo m n o , ani mi deliquio, m o rte ; quo propagetur modo; cetera; ejusmodi lunt quæ néfeimus; & quorum ignorantia ini que adm odum fe eftërret contra evidentiam eorum , quæ feire & fere intueri videmur. Atque idem cogi tans principium ,etfi ad fenfuum efferus attendere, & encepliali m otricem vim ipfa decenter excitare poteff; fuce.tamen huic poteftati limites pofitos cernit, ut re r u m , quibus circum datur, fortioribus impreffionibus v in c a tu r; tum & propinquis in parte movenda ftimu- Hs, qui infitam huic v im , absque nervi impetu, conti nue excitent. Unde prorfus nihil contra perpetuos v i tee m o tu s , aut m orbolos impetus valet: neque contra fubitas commotiones mentis, uti vocari folent, quum farpe corporis potius eflentdicendæ. Voluntatis tamen ede facile experimur, fenfibus & encephalo fortiores ejusmodi mutationes cavere, earundemque in encephalum vim exercitio m inuere: hoc eft, affeÅuum & perturbationum animi frequenciam vehementiamque refrænare ac com pellere.
Nihil autem dicere attinet de fede hujus principii, quod nexui illi fenfus inter & motus animales præfidet. In encephalo hic abfolvitur, nervos fenfuum cum iis , qiw corpus m o v e n t, conjungente; in quo- nullum pro prie difimgui centrum p o te ft, cujus vero medulla uni- v e rfa , quum tenuifilmorum filorum conjunctiones fub- tililTimas arque contegit, honorificum m unus, dominas proxime inferviendi, fingulis fui portionibus commune reddere videtur,
§. VIII.
Redeamus vero ad evidentem magis ftru^uram. Partibus, quar motus animalis proxima inTtrumenta funt;
vi-videlicet o d iu m jtrn&is ad m otum e x tre m is , mufruMs- que; q uum promfiffimam ined'e voluerit C onditor ad m o tu m facilitatem , neceflaria maxime lubrica levitas eft, qua m overi com m ode altera juxta alteram poflit, & flectenti fe ac trahenti alteri altera o b fe q u i, neque alia aliam deferere. Pariter ficcitatem non ferre fcniu- iim organa, facile intehigitur, quippe q u o ru m pleraque ad imprefliones fubtiliflimorum corpufculoium recipi endas /a c ta : multo etiam minus ferre nervos & ence- p h
3
lum , ex propria his partibus m o llitie , melius quam ex fuppodta neceditate colligimus. Levitatem vero par tium m o v e n d a ru m , adldue humevdando obtineri po.s- fe, hum ore pra'ferrim unctuofo, vel rudiores machina; arte factæ offendunt; q u x tamen fimul, ne fic quidem impediri facile detritionem om nem mondrant* fi cre ber m otus, fi rapidus, fi per annos durans; faltetn perdi quod affunditur inungiturve, ut repeti auxilium oporteat. Sed quod o perodus, nec fic tamen perfedte ars; id natura, fupra quam dici p o t e d , excellentius in viventibus præffat, ubi non uno altçrove loco, fed per om n ia , atque in m inim is, frictioni opponenda eff inun-ytiO. ' ' f
Ad hunc principem ufum , quamvis etiam ad alios deinceps difpiciendos, ccr pectore geflamus; notiffimum vifcus, m agno incumbens fepto, quod pectus ab a b d o mine ieparat, in animalibus tamen brutis aliter fitum , triangulare & m ucronatum ; in binas divifum cameras, anteriorem & po deriorem , binis utram que in bad aper tam odiis, fed perfekte d id in å a sj quibus, aut quarum faltem alterutra, femper liquor ille rubicundus conti neri obfervatur, animali proprius, & /anguinis n o tus nom ine: fibris porro compactum mufcularibus, quales in odium mufculis funt, m ulto licet implicatio ribus, & m ulto m agis, m uitoque, etiam poft m ortem ,
■ » ) a* C &
& in avulfo, pertinacius irritabilibus. H arum vi fibra rum conflringere fe valens iterumque rem ittere, per petua utriusque acdionis viciffitudine ita fe die noîte- que excercet, nunquam in fanitate fatigandum, ut uno m o m entulo, veloci (Time & nictu oculi, vi validiflima, u- tram que anguftet cameram, altero rnox relaxet. Repe titis ita ictibus camera p offener (anguinem undique pre m e n d o expellit, projicit, & trudit longius longinsque in ca nalem altero junctum oftio, teretem, membranaceum, ro b u r u m , cedentem tam en , m agno, quum e corde exiit, arcu flexum, inde in omnes partes ramofum; arteriam
magnam feu aortam dicunt. Per hujus ergo ramos continue minores., innumerabiles, dum fanguis dif funditur, fubriliffimisque tandem rivulis partes fin- gulas alluit; aquofus iofe, leniter glutinofus, tepens, per porulos, aut breviflimos ramulculos, vaporem ubi vis exudat , aquofum , d e co lo rem , te p id u m , plus minus vifeidum, hic limpidiffimum & fere non nifi a- q u e u m , ibi cralliorem, qui, plurimis in locis, mora mu- cofus vel ungvinofus redditur. T epido fic madore con tinue perfufæ, imrao ungvine nonnullibi c ircum datr, fibræ molles flexilitatem optime confervant, & durifli* m a o fla lubricitatem, qua le, vel partes alias, interpofitis mollioris aliquantum naturæ partibus, contingunt.
Hujus vero mechanifmi perpetua neceffitas neces- fitatem peperit alterius duplicis. Sanguinem enim ut perpetuo cor projiciat, exiguæ ipfum mo'is ad tan tum continendum, quantum vel horæ minuto opus fit, n o v o perpetim indiget. Etiam projectus ad partes omnes, nifi exituill inveniat, aut aliquo deducatur, inundabit machinam. Itaque didu^usfangvis undique revehitur, per n a feenfium venularum vias arteriolis contrarias, ut con fluat per majores, lenlim coeuntes, ramos, in binas m a gnas venas cavas, fuperiorem alteram, alteram inferiorem,
cor-cordi proximas & annexas. Huc re d u x , poft a milia na tenuioris partis tantam p o rtio n e m , lentior , minusqiie ad e u n d e m , quo nuper defunctus e ft, ufum aptus; ut priflinam recuperet indolem ^ prim um aquei humoris augetur copia; & m ox in cameram cordis anteriorem per olliorum unum injectus, m o m e n to pofl, per alterum jun£tamque huic arteriam pulmonalem, aortæ fimilem, p r o jicitur in pulmones. Intra hos tenuiflimis, q uem adm o du m prius in corpore, rapidisque rivulis divifus,&fpirationis alt ternis preffionibus agitatus, optime recentibus acceflio- nibus m ilcetur, donec perfecte redintegratus , per venas
pulmonales, ad cor iterum defluit, in eandem que tandem,
unde expulfus iter incepit, cameram pofteriorem, per oflium his venis refpondens, injicitur. Ita (anguinis perenne flumen deferiptam utilitatem jugiter partibus omnibus im p ertit: & fimul rapido m etu calorem confervat, fine quo lentefceret cito, & v a p o r, cui exudando deftina- tus, & ip fe , muneri amplius futurus ineptus.
Pari m o d o , ut neque ille, qui ubique de fanguine fècedit, vapor partes, jugiter ausius, inundet; etiam ne fta- gnando corruptus no x a m , ufus loco, adferat: maxima fui parte reducitur in idem , ex quo feeeflit, flumen, cum eoque ad com m un em quafi fcaturigir.em , cor. R ev e hit v ero venularum lymphaticarum, pellucidarum, Angu lare fyflema, magni tamen fyflematis venofi fangviferi
quaedam quafi appendix. Quæ prim um recipiunt, ejus fiant fubtilitatis, ut vifui fe occultent; hum orem que refor- b e n t , q u e m ad m o d u m tubuli vitrei capillares liquoribus immiffi» unde etiam abforbentes vence vocantur Progredien do autem faclæ majores, ubi prim um confpici poflunt, quamvis ob tenuitatem &: decolorem habitum nullibi conlpiciantur nifi difficulter; geniculatæ a p p a r e n t, ex velis in tu s , ad dirigendum quo d ferunt liquidum , pofltis. Senflm dein majores confluendo m ajoresque,
æ ) 27 ( $
Ifepe iterum dividuntur; maxime in peculiaribus vifco- rulis, quibus glandularum n o m e n , & quorum contex tu m fere totum (aciunt, in ramulculos divifæ mire liib- tiles, & convolutos, iterumque collectos in majores trunculos. T a n d e m in magnum-fatis canalem, variis angulis, pro partium unde adveniunt fitu, confluunt; qui a lum borum fu m m o , per dorfum, usque ad colli vertebras infimas, adfcendens, ex eoque fitu tboracicus vocatus, revect im liquorem fangvini, per luas venas reduci, quum hic prope venam cavam (uperiorem ac prope cor efl, fenfiim fenfimque infundit, & aqueo fic hu m o re , ut dictum fupra, hunc Ipiiliorem auget diluitque.
f. IX.
Atque hic efl memorabilis maxime (anguinis & lymphas circuitus, quem circulationem vulgo dicunt, tam* diu ignoratus, (altem non nili per tranfennam & obfcu* re , vel tantum m odo qua fui partem, vifus; ante (ecu- lu m v e ro qua languinis curfum; etiam qua lymphae iter jam fere ab eodem cevo, fed paullatim, nec plene, nili re- centiflimis temporibus, detectus, hodieque meridiana ve* luti luce ita illuflratus, ut quali palpari poflit. Ad quem continuandum , præter alia, maximi momenti efl pecu liaris in corde ftruflnra, ad bina utriusque camerae oflia. Quibus enim venæ annexas funt, illorum cujusque m ar gini intrinfecus membranaceus inhæret annulus, mox in pendula divifus vela, quorum extremitates tendinei fu* niculi retinent cordis apicem verfus: unde, relaxato cor d e, infiftenti urgentique languinis columnæ facile ce d u n t, applicando le aci parietes - conflrivflo vero corde, dum apicem verius retinent funiculi, applicantur invi cem alterum ad alterum, ut coni inftar, undique com- prefli, fpatium interceptum , & fic oftium iplum clau dant, Quibus autem .connectuntur arteria:, illorum
D 2
extrinfecus vela lunata terna alia quamvis a prioribus figura, pari tamen, fed c o n tr a r io , officio, dum cor conftringîtur, projeAæ fan- guinis undæ liberum aperiant in arteriam iter i d u m ' relaxatur id e m , negent ex arteria refluxum. Parvo fic apparatu, totum (anguineum flumen dirigitur conveni enter affioni impellentis vifceris, ut perennare poffit, line turbis, quietem citius tardiusve in d u tu ris ; quales perpetuis cum anxietatibus ægroti illi fentiunt, in qui bus defcriptæ o d io ru m cordis valvular, officio impares rédditæ , ordinatum non permittunt cordi m o tu m , fed palpitationem continuam, licet variam. Quam proinde flxucUiram,ufus evidentiflimi iimul & per totum corpus diffufi, tanta com m endat fub fimplici fpecie elegan tia, ut permittat Benevolus L e flo r , quem fortaffis cru entatas quandoque contigit Anatomici manus fpe£tafle & h o rru ifle , permittat, quarfumus, ferio expendendum proponamus, tanti ne artificii fpectaculum , vel f o l u m , m o m ento eluendum fqualorem compenlet. Quid? fio- mnis oculis fubjiciatur complexus rerum c eteraru m , q u x ad hanc partem machina: animalis attinent, neceilariarn adeo, ut vitam ipfa efficere, videatur.
Hoc enim hum orum in circulum motu l a l v o , va lemus, hoc læfo, æ grotam us, hoc prorfus ceffante, m o rim ur: & pars quaecunque, in qua huius circuli portio fuperefl, etfi qua vitæ exercitium m o rtu a, p’.cnæ tamen mortis pedillequam corruptionem adeo non timet. In hoc proin le circulo
5
c prarfertim hujus pu nebo praecipuo, cordis m o tu , vitam ponunt Phyfiologi, vel potius caus iarum v t r unam manifeftarn: cujus, aut vigentis, aut lang /entis, proximum fignum pulfus efl : leu arterix cujusdam ex im p e llo cordis in (anguinem impetu, teniio & fubfultus & pauxilla dilatatio, digito tangenteper-<
appolita lunt, a corde ad arteriae alveum direfla, u t ,
cepta; res profecto maximi m om enti in facienda me*" d ic in a , fed quæ tamen imprudentem nonnum quam fallat, & quam fubtilitatibus , fere dixerimus, ludicram
reddere voluerunt verbofi hom ines, faciliore certe quam HiPPOCRATicA contenti experientia. Cujus rei cum lub- it anim um m em oria, iimul ingenue fatendum, inutili ter circa hos vitales motus explicandos & praecipue d i m etiendos laborafle plurimos: qui menfuras quælive-’ runt, ubi menfuris locus non eft-, motusque fingularis ge
neris , ad leges corporum communes exigere voluerunt.* & inprimis dolendum, evidentis & certæ lcifentiæ exem plar, G eom etriam , ad veri fpeciem commentis incertis- fimis induendam , abufu nim iö, & invitam ipiam , tra d a m fu i (Te.
Phyiiologorum vero mentes maxime follicitavit h o rum m otuum a muiculofo principio, fimul ac nerveo, apparens o rtu s, & tamen ad voluntatis imperia furda quafi inobedientia. N am que vere .c o r mufculofum, vi mufculis com m uni contrahitur, ad projiciendum fan- g u in e m , ac protrudendum etiam per remotiffimos ra mulos; & fimul nervos pro iua mole habet fac magnos m uitosque, a quibus ita ejus pendet actio, ut ceterorum mulculorum fimihrudine, his refectis vel ligatis, fi non m o m e n to , at non multo pofl, quiefeat: nec tamen m o tum cordis, quem adm odum alius mufculi, aut incitare, aut reprim ere, mortalium quisquam fuo lubitu poteflv Quæ ergo n erv o ru m tam manifeftorum vis? qualis a voluntaria fimilium nervorum vi diflimilitudo? mu* fcQldli ne principii origo eff & cauda? Sed p ro f e ro adeo non oblcura efle videtur m otuum voluntati (ubjectorum ab iis diverdtas,qui proximis fubjiciuncur ftimulis, in mu* fculolo contextu perpetuis. Huic ingenitam vim proxi-' m o ilii contactu excitant , non per nervos, ad quos non pertinent; qu o rum ergo ex voluntate adveniens vis
non magis ad illos usque pertinent, & q u o r u m leniorem hanc vim multo (timuli iidem fuperant, ut hac nequaquam afficiantur: mufculi certe, ad pungentis ind ru m en ti vel- licantcs dim ulos, palpitationes v iv u m animal regere ne* quit, nervo licet in te g ro .N ih ilo tamen m in u s, ut cor in ter, propellens fangyinem & fic in totam agens machinam, principiumque illud in enccphalo fitum , pariter machi- _nam reliquam univerfam , incondantius licet, m ovens, commercium (it; ad cor quoque hujus aliqua: abeunt p ro pagines. Neque certe otiofæ hæ prorfus: fortiores e- nim encephali m utationes, quarum v ire s, voluntariis fuperiores, totum corpus fe n tit, etiam in cor a g un t; in mufculofas nempe fibras, quas nunc excitando, nunc ob tun d e n d o , aut magis, aut minus, impatientes (limuli reddunt: manifefta enim e d affectuum in cor &c fan- guinis m otum vis, c u i, li violentio r, non magis re d d e re prorfus valet etiam Sapiens, quam convellentem mu- iculos voluntarios im petu m cohibere fenfibilis ægro rao- do femina.
§ . X.
Valde quidem illi diffidimus cogitandi m o ri, qui partem aliquam ponit, fuæ vi druciuræ, non polle non effe&um praedare, aut nim ium , aut alia quapiam ratione noxium ; oportere idcirco partem alteram prioris m o derari affionem & oorrigere: cujusmodi ratiocinationis facilis admodum e d abufus, paffim apud Phydologos nonnullos inveniendus, qui naturam corporis no n tam in te rro g a n t, an vere fe corrigat, quam-oportere fe cor rigere, opinione judicant, quoties druffurac non v id e rint rationes commodiores. Ipfa vero (atis manifede in dicat, (ub eo,qu em de(cripdmus,'motu fanguinis & h u m o rum , contingere ea, quas auxilium requirunt & m edelam , plus tamen multo auxilii ,• quam medelæ & correctionis.
-» ) s« c æ
N am que cutem, quæ corporis ambitum om nem tegit, qu am flexilem b ene, & ideo m ollem , corporis requirit flexiiitas-, quae timui tora nervea mollior omnino iit, attingentium fe corporum li difccrnat differentias: cu tem hanc, hujus mollitiei gratia, v ap or, qualem fupra diximus, humectons ubique p en etrat, tanto copiofior, quanto iiccitati, ex jugi circumflui aeris atta&u, magis exponitur, ut tenui quafi nube undique & Temper co r pus circumdatum fit. Quicquid vero cutis ita perfpirat> m o x avolat in auras, inftnjibile^ nifi quodam capiatur artificio, & propterea exiguum om nino intra breve tem- pufculum ; led continue transvolans, horæ fpatio jam aliquid, totis viginti quatuor horis plurimum eft. Simi- literque in pulmonibus, dum pariter cellulofi, quo fa- \fti hi lu n t, textus membranulae omnes, ob perpetuam acris.viciniam ,vaporem jugiter perfpirant; perditur aquea Tanguinis portio infignis, in frigore per Te, ut vulgo n o t u m , fumi inftar ante ora hom inum volantis, con- fpicua. Partem ejus, quod fic perditur, reparat hum or ex aere , tam per c u tem , quam pulmonum membranu l a s , inhalatione, ut (choice loquuntur, Ten fi m (enfimque reforptus: multus quidem ille fortaffls, immo fupra m o du m in nonnullis morbis ; fed in corpore fano verifimi- liter non tanta , ne aliunde auxilia jafturæ iilæ poftulent & fuppetias.
Neque fimplex hoc m odo perditur aqua: fed ali quid fimul avolare animalis principii, vel odor indicat fubfcetidus, animaliumque generi cuique, .quin lingulis ejusdem g e n e r i^ peculiaris, Tagacium canum in inda gando ductor : live ad naturam illud vaporis hume- «ftantis pertineat, five de propriis firmarum 'partium, aut Tanguinis {ahem, particulis fub motu abripiatur: uti qui dem in m o rb is, quod fanguini înhæfit morbidum, fæpe cu m im p e t u , ad cutem irruit. Praeterea vero Tanguis
ipfè ; quam quam , effufus e corpore , m otu m oderato- que calore diutius confervatur integer; tamen perpetua illa conco/Tione, & poft ablegatas huc illuc partes, eas- dem que iterum iterumque reforptas, in intima parti cularum fuarum commixtione m u tatur, ut a convenien- te indole in aliam degeneret, incongruam , totique m a china: facile noxiam. Si enim ex aquofo nimium fan- gu in e frigide langvcfcit corpus; fi ex putrido cum ar dore labafcit; ex inflammato autem uritur totum & exa- relcit; patet, particularum fanguinis, & proportionem m u tu a m , & occultiorem indolem , pluFimum facere,ad circuli vitalis temperatum vigorem. Neque ratioci niis hac de re opus, quum & fame confumtorum mife- ria aperte loquatu r; & ejusmodi vitiatis particulis ut v e re liberetur languis, fingulare & manifeflum fyflema adiit renum & veßca urinaria, tubulorum que cum his connexorum : renum q u id e m , qui inutilia e languine fecernant; veficæ autem , quae lecreta per ureterum tu bulos recipiat, contineat ad opportunum tem pus, tan- dem que ejiciat. Atque hæc correctionis fpecies liquidi ja ä u r a m , de quo m entionem m odo fecimus, plurimum auget; nam quae feparantur fic inutilia, m ulto lbluta feruntur aqueo h u m o re , alias procul dubio non recte feparanda.
Q uod vero utrolibet m o do perit liquoris machina? m ovend æ infèrvicuri , plene reftituit magnus vifeerum numerus in abdomine collocatorum , quibus molaria nexa eft oris machinula, connexione inde per m edium pectoris poflerins continuata. Illorum^pmnium huc re deunt jundta officia, ut ex cibis, maflicatione c o m m i nutis, extrahatur quicquid utile corpori fit, in fuosque receptum canaliculos deferatur in fanguinem, dum re liquum inutile ultra deducatur, ejiciendum foras. F.r- go dentes dati funt infixi maxillis, altera m obili fub im
-m obili altera; &a-mp; oris varii -mufculi, linguaque non fen- tiens folum , fed etiam vol ubi lilii m a; & faliva fontes co- piofi, Angularia nempe in oris vicinia locata vilcerula m in o ra ac m in im a ; & mobil e pbaryngis infundibulum, lo n g o productum flomacbi tu b o , cibos maflicatos, l u m m e admirabili m o d o , recipiens ac detrudens , qua d e
c e t, v ia , non in ceteras una patulas, aliam furfum ad nares, deorfum aliam ad pulmones: tum ventriculi &c
inteßinorum tenuium longus ac multifariam flexus & re
flexus canalis, cujus inordinato m otu vermiculari cibi c o m m ilc en tu r, caloreque recluduntur; utrumque per fectius, adm ixtorum ope hum orum , bilis copiolildimse ex jecinore ejusque veficula , lympha cujusdam ex ptm-
create, & liquoris inteßinorum inquilini; per cujus etiam
longilTimum & tortuofum tractum voluta revolutaque, mafia tota ad parietes quam optim e applicatur, fitaque in his oftiola fubtilifliinorum vafculorum, quæ jufte præ- paratas quasque particulas m ox guttatim quali, led conti nue ta m e n , reforbent: denique cr affor um inteßinorum im m u n d u s , led necelTarius maxime tubus, qui tamquam lentina c o rp o ris, recrementa ciborum , poli exfuflum om ne utile, recipit, coacervataque fervat, donec ejice
re c o m m o d e queat.
Ex cibis autem longa adeo opera commixtis, dilutis, reeluiis, uno verbo medicis f a m i l i a r i , q u i c q u i d ve- næ illæj, ofliolis in inteftinalis alvei parietibus ortæ, fugen- do quali in le traxerunt, diflincfi jam liquoris forma colle gium , lactis Ipeciem habet, & chyli celebre n o m e n , ac lymphæ e partibus redeuntis viam & curfum (equitur. Eædem enim vena?, laSlea hinc appellata;, vel chylife- ræ , lymphaticis limillimac adeo, ut vere inteftinorum lymphaticas venas habere oporteat; dum inter binas d e currunt melenterii laminas, quibus fluxa penitus alias inteftina ad lumbos laxius religantur, fuccum fuum
Ste-f le u m , per obvias prim um glandulas Ste-fat numeroSte-fas, ad com m unem tandem deferunt lymphaticorum truncum
thoracicum, hujus ductu deterendum ultra, in fanguinem
usque. N eque tamen elaboratus plene, fanguini (altem non p e rfe re prius im m ixtus,eft, quam pulmonalem, ut lympha illa, trajecit circulum, chyli fortaffis gratia præci- pue inllitutum ; inde vero aptus, quem, quacunque opus, major circulus didat. Si quid autem corpori non conveni e n s, pofi: tot vifccrum vaforumque acliones, pertinacius adhcvfeft, fenfim id amandatur ad renes, corredionis illa (pecie, quam m em oravim us fupra: cujus tamen ulus refpe^Uy multo hæc natura parcior, quam h o m i num moribus & ignorantia redditur: paucis enim con tenta natura fanguinem reparat, non onerat iis, quæ defpurrrçri quafi dem um oporteat ; horum vero copi am adfcrt ftomachus perpetuo Fere, fi non efuriens, at je junus tamen, linguaque fine fiti tam multa appetens j interdum infcia n o x æ , faltem incerta; (arpe pradcia fa tis, (ed præfenti delectatione futuri m etum mali depel lens.
In toto autem hoc opere cogitationem ad (e trahit, quod ipfe (lias fibi (anguis præparet foppetias: plures enim illi humores falivales, biliofi, lymphatici, inccftinales* e ianguine (èparantur, haud quidem parce, fed magna copia, (i omnes fimul (upputentur. Qua multæ adeo fuæ partis matura admixtione , chylo indolem ejus f ' quod nutriturus erit, corporis quam optim e imprimit. Deinde cum hac diftincta portione machinae , lum m i ad ejus integritatem m o m e n ti, magno n um ero nervo rum connexus e(t encephalus ; in illum com m unem a- nimalibus finem, ut famis & fitis (enfu cibi & potus excitet appetitum, proxime quoque poft nares & linguam moneat cie abhinendo a noxiis, hberandoque corpo re ab inutilibus reliquiis. Jtx quo nexu oritur par illi, quam
