• No results found

Comparationis inter Oedipum tyrannum Sophoclis et Senecæ pars prima, quam venia ampl. ord. philos. Upsal. præside ... P. F. Aurivillio ... pro gradu philosophico publico examini subjicit Petrus Svedelius, Vestmanno-Dalecarlus. In audit. ecclesiast. mart.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Comparationis inter Oedipum tyrannum Sophoclis et Senecæ pars prima, quam venia ampl. ord. philos. Upsal. præside ... P. F. Aurivillio ... pro gradu philosophico publico examini subjicit Petrus Svedelius, Vestmanno-Dalecarlus. In audit. ecclesiast. mart. "

Copied!
14
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

9

COMPARATIONIS

INTER

OEDIPUM TYRANNUM

S O P H O C L I S E T S E N E C Æ

P A R S P R I M A , Q U A M V E N I A A M P L . O R D . P H I L O S . U P S A L .

P R Æ S I D E

M

ag

. P. F . A U R I V 1 L L I 0 .

B I B L I O T H E C A R I O A C A D . JET L I T T E R Ä R . H U M A N . P R O F . R E G . E T O R D . E T S O C . R E G . S C I E N T . U P S , S E C R E T A R I O . P R O G R A D U P H I L O S O P H I C O

EUBLICO EXAMINI SUBJICIT

P E T R U S S V E D E L I U S,

V E S T M A N N O - D A L K C A R L U S .

I N A U D I T . E C C L E S I A S T . M A R T . D I E X I X M D C C C V I . H. A . M. C.

(2)

V A L B O R N A F R U &

F Ö D D

51Y Ö L L B

SL-J? <hJT*u o

Så fom f.D ER S o n s handledare fann j.ig altid mitt fvaga bem ödan­ de lSttadt a f E d e r t förtroende ocli belönt af Ed e r g o d h e t , då tnan v a n lig e n i detta kal! blott får känna t y n g d e n af n y a fôrbindelfer. På e t f å t t , fom j a g aldrig fkall kunna g l ö m m a , f ö r e k o m m e n J alla mina ö n f k n in g a r ; b lott en enda knnnen J ej f ö r e k o m m a , d e n , at någon g ä n g f å vifa E k en vä rdig erkänfla. D e n n a önfltan förbehåller Hg ätt nu m itt h je r ta , o c h den fkall kanfke altid blifva oupfyld.

M ed djup vördnad har j a g äran framhärda Ed e r

(3)

C O M P A R A T I O N I S I N T E R

O E D I P U M T Y R A N N U M

S O P H O C L I S E T S E N E C Æ

P A R S P R I M A .

le g a n tio r u m m iracula littera ru m c o n te m p la n d i cu p i­ d u s , S c r i p t o r e s a d e a t G r æ c o s , q u i, paene d ix e r im , c u j u s c u n q u e p artis liberalium artium e x e m p la feris d e - d ê r e n e p o t ib u s p r æ ftantisfim a. In ter e o s v e r o . qui fa- c r i s o p erati fu n t M e lp o m e n e s , e m in e t p r o fe fto So p h o c l e s. P r o c e r i t a t e o b v i o s o b u m b r a n s p er u rb em incedit H e r o s ; f l u p e t p l e b s , d iv in u m q n e fa n g u in em ven er a b u n d a c de- brat. T a lis ap p ar et So p h o c l e s, e v a n e f c it g r e x P o e t a n t iu m , & q ua ille p asfim fruitus eft latior u n d iq u e illi d efe rtu r g loria. I ta q u e q u u m v o l u p t a t i , qua p erfun d or G r æ c o S v e r f a n s A u f t o r e s , jufta a cc ed a t So p h o c l i s T r a g ic i ad m i­ r a t i o , n o n p o t u i , quin, tirocinium p o li t u r u s , potisfimun» e l i g e r e m Oe d i p u m T y r a n n u m So p h o c l i s c u m e o d e m

a S e n e c a e x h ib it o c o m p a r a n d u m . Ingenii a u t e m , q u o d

m ihi c o n t ig it te n u ita tis p ro b e co n fciu tn fola m e T u æ B . L. indulgentiae fiducia e r e x i t , f e c itq u e , u t , parum licet ido­ n e u s tam e g r e g ii S c r ip to r is i n t e r p r e s , o p eri ta m en m a­ n u m a d m o v e r e fuftinuerim.

C a m p u s , q u o in g e n iu m fefe libere e x e r c e a t , u nd i­ q u e er a t a m p l i f i c a t u s , & c u m p r o g r e s fio n e Philofophiae c r e v e r a n t e t ia m P o ë l e o s p artes. A n i m i h u m an i fince- rior æ ftim atio re étiu s tragicae artis uti d o ce b a t v ir ib u s , f i n e s q u e illius acc ur a tius definire. ,A b u n d e auftae e x fp e

(4)

&a-A a tio n i ca rm in ib u s r e f p o n d e n s , h o n o r e m abfoluti g u f t u s perfeéfcique (tili, q u o fu um fu perbiit æ v u m , o m n i n o par­ ticip at So p h o c l e s. P r i m æ o r ig in is a n te d e p o n e r e h o r r o - r e m , quam a S o p h o c l e p e r f e & æ , fpecie i n d u e b a n t u r læ - t i s f i m a , G fà e c o r u m n o n d u m v a lu e r a n t T r a g œ d i æ . C h o ­ r i , bachanales an tea h y m n i , principem te n e b a n t l o c u m r & a dhuc 1er va ban t;. C u m t o t o o p e r is c o r p o r e in t i m e e o s c o n j u n g e n s , fabulam o p t i m e a n im ab a t; n o n , u t p e r - fo n a s ludant praecipuas, fed ta n tu m m o d o ut fint fp e& a - t o r e s , H e r o i s m ife r a n te s fo rtu n a m . In fo rtu n iu m e n i m , q u o d e x aequo p lu r e s p a r t i u n t u r , m i n u s h abet m o m e n ­ ti ad fenfus tr a g ic o s m o v e n d o s , quam quod uni t a n t u m ­ m o d o capiti incum bit. E o itaq ue m o d o C h o r is u t e b a t u r

S o p h o c l e s, u t folidam p a r te m t o t iu s c o n ftitu e ren t. E x p o ­

litio n is t e c h n ic s ratio eft eleg a n tisfim a . S in g u la ea jun- <5tura p o ü e n t & l e r i e , u t n e minima q u id em d e fid e r e tu r particula. E x u n o om n ia n e c e s fa r io e x p l i c a n t u r , mini- m a q u e p a rs to tiu s fequitur ratio n em . U n ita s illius D r a - m a t u m n on artificiofe e x t o r t a , fed fua quafi f p o n te o r ­ t a , accuratisfim a fetnper eft & verisfim a. In m o v e n d o u t in te r r e n d o v e h e m e n s , n o n ta m en afper u m q u a m e v a d i t v e l h orridus. M ira arte t e n e r i o r e s animi afFe&us m orari n o v it n o v a c u m u la n d o fe m p e r q u e g r a v io ra m a- Ja. A fp e r ita te m t e t r æ m itig a t calam itatis longa praepa­ r a t i o n e , qua m e n s fufpenfa t e n e t u r , &■ im m a n is fiin a q u æ q u e p r æ f u m e n s e v e n t u r a . V a r io p eripetfarum a m ­ b it u , rei enodandae ite r u m q u e implicandae a p tis fim o , i- p fu m e x i t u m reddit TçxyiKUTeçcv. a ) In m ateria e l i g e n ­

da

a ) D iefe P e rip e tie n ß n d beym Sofokles fe h r z a h lr e ic h , und d e r C on lraft d e r E m p fin d u n g en , welchen fie h e r v o r b r in g n i, iß eines f e i ­ n e r v o rz lig lic h ß e n M itte l, d a s tr a g ijc h e Schrecken in dem L aufe d e r H a n d lu n g h e rv o r zu b rin g e n . S ie fin d die U ebergän ge a u s einem tr a u ­ rig en Z u ß a n d e in einen noch t r a u r i g e m , und dem JFetterleuchten in

(5)

d a fin g u lisq u e h u ju s m o m e n t i s ad finem propofitum dis­ p o n e n d i s & a tte m p e r a n d is o m n iu m felicis f i m u s , e x p ro­ babilibus im iltisq u e o p tim a m fe m p er p ru d e n s deligit e n o ­ d a tio n e m . SanCtæ fu n t , q u a n tu m fieri potfeft, P er fo n a - r u m v ir tu te s . A f t i o n e s o m n e s a n im iqu e v e b e m e n t i o r e s a ffe c tu s ch aracterib u s d e riv a n tu r m o r ib u s q u e , ad g e n u i­ n a m h u m a n ita tis im a g in e m p r o x im e effifris. T a le s fcili- c e t h o m i n e s d e p in g it, q u a le s e s f e o m n e s oportebat. P r o p o f it i te n a cisfim i d o lo r ib u s h u m an itu s cedu n t H e r o ë s . S i n e ign a v ia pii d o le n t u t m o r t a le s ; 'ut viri fine often - ta t io n e fe riun tu r impavidi. C a fu s igitur eo r u m m ifera- b ile s v e r æ m a g n itu din is ideam m en ti inftillant, non ter­ rificam & p e r t u r b a n te m , fed p la cid e, n eq u e tatr.en lan­ g u i d e c o m m o v e n t e m ; u t æ q u e fenfibus ac rationi v o l u ­ p t a t e m S o p h o c l i s o p era c r e e n t jucundisfiinam . N a tiv a m quafi n a tu r a m j nudam fim p lic ita te m , illibatam integrita­ t e m f e m p e r q u e fibi c o n fla n te m in H e r o ib u s , e ft, am are a c v e n e r a r i m a g n itu din em . S e c u n d i o rdinis p e r fo n æ ea q u id e m vi anim ique non fp len d e n t e x c e lle n t ia , ac illae p rim i ord in is; amabili a u tem m e n tis tranquillitate fati- é t o q u e v ir tu tis a m o r e facilem fibi conciliant auditoris b e ­ n e v o le n t ia m . Q u æ in p e c t o r e v o lv u n tu r o c c u lta , aperi­ r e , n e q u e ta m en a p erte fign ificando, op tim e callet S o ­

p h o c l e s. S a c r a m , a co n fid eration e m a g n o r u m , e x p u ­

ra fa n ttita te f u fc e p to r u m , facinorum o r ta m , le v a t

vici-A 2 nam

dunklen N achten g le ic h , wo d e r p lö tzlich hervorbrechende und ver- fch w in d en d e S tr a h l eine noch f c h w å r z e r e D unkelheit zu riick lä fst. No

g la u b t f f o k a ß a durch die N a ch rich t von dem Tode des P o ly b u s, den m an f ü r den P a te r des O edipu s h ie lt, ihren bekümmerten Gemäht von d e r N ich tig k eit d er orakel ü b erzeu gen z u kennen; aber die nähe, r e B etra ch tu n g derselben , dem A njcheine nach doppelt erfreulichen, N a c h ric h t b r in g t d a s fü rch terlich e Geheimnifs von d er w ahren H er­ k u n ft d es O ed ip u s an den T a g und m acht die Z u v e r lå s fig k a t des O ra k els offenbar, N a ch t r . z u S u lz e r s allg. Th. d . f . K .

(6)

nam ffupori a d m i r a t i o n e m , officii re v e r e n tia e alind a d ­ j u n g e n s anim i d e f i d e r i u m , q u o d v i m v i r t u t i s h u m a n a s

firm atam p r o m o v e a t . S i c O e d ip u s i n v e t e r a t a v e h e t n e n - tiq u e cu p id ita te a m b ig u ita te m o rig in is e x p lic a n d i f l a g r a t cu rio fu s. F e l i x in fin g e n d o v e l i n v e n i e n d o e j u s m o d i f t a t u s , Fabulae l e v a n t e s e n o d a t i o n e m , o p p o f i t i o n e m q u e r e r u m p e i T o n a r u m q u e , u n d e fo r tiu s m o r ta liu m p e c t o r a afficiu n tu r, l e c t o : i s fe m p e r fu fp en fu m d e t i n e t a n im u m . E x fp e é t a t i o n i p e r f e é t is f im e r e fp o n d e t e v e n t u s ; q u a m - q u a m en im hum ana natura in confiicffu v id e a tu r & p æ - n e e x f t i n g u i , fanéta t a m e n anim i refiffit & t a n d e m v i n ­ cit in te g r ita te .

S o p h o c l i s T ra g ici charatffere b r e v i t e r a d u m b r a t o ,

o p u s in t e n tiu s co n fid e r a r e l i b e t , rotam Graeciam in a d ­ m ira tio n em fui a r r ip ie n s , quam im itan do asfequi n e q u i c - quam D r a m a tici conati funt A u tffo res. Oe d i p u m l o q u o r Ty r a n n u m p erfe& isfim a g e n u in a q u e c o m p o f i t i o n e n ulli tragicae artis fetui fe cu n d u m . T r e s illæ u n i t a t e s , a r t iu m m agiftris t a n to p e r e q u æ f f t æ , L o c i , T e m p o r i s & A f t i o - n i s , a cc u r a tisfim e l e r v a t æ n atu ræ q u e quam m a x i m e funt c o n f e n t a n e æ . A r s ilia i n im it a b ilis , fc en a s i n t i m e c o n n e é t e n s , m in im a s q u e p a r te s m u tu o fibi r e f p o n d e n t e s e f fic ie n s , a tte n tio r e m f u g e r e n o n p o teff l e f t o r e m . T r a - g œ d i æ m a x i m e efi: idon ea m a t e r ie s . S i n e r e f p e ^ u fub- liinis illius m o r a lis q u e fp iritu s, fola d e fig n a tio n e p rim a ­ ru m linearum p o l i t i c a m m , cui e ju s m o d i n o n m a g n a v i­ d eretu r r e s , ubi t o t iu s C iv ita tis falus v o l v i t u r in fe c r e - t o d e t e g e n d o f c e ie r e q u e p u n i e n d o , c u ju s autffor paulla* tim cu m fin g n lo r m n fu iq u e ipfius ft u p o r e e s f e i n v e n i t u r m a g n u s ille R e x , q u i , ftudiofe fuis o b e d ie n s o f f i c i i s , in illo re p e r ie n d o & h o c a n im a d v e r t e n d o a n x i e laborat. Curiofirati blande rid et ipfa difquifitio. A r t e i n , q ua n o ­ dum im p lica t, c o q u e e n o d a t i o n e m m a g is p r o l i x a m effi­ cit

(7)

cît » H e r o ë m q u e a felicitatis apice in g u rgitem niiferia- ru m a g it p raecipitem, u t m ira c u lu m , jam ftupebat anti­ q uitas. T e n e b ra e, Laji c æ d e m t e g e n t e s , m inutatim & grad atim disfipantur, d ub iaque O edipi origo, q u a d e t e f t a , h orribiles cafus fati inexorab ilis aperiu ntur, ea explicatur fc ie n tia , ut fp e& ator non perculfus im provifis eventib u s, fed ad h u n c ab illo tr a d u & u s, etiam terribilisfima quae­ q u e c o g a tu r præ fagire. O m n ia m em bra feriem p r o fe ­ r u n t c o n tin u a m ar& isfim æ j u n é tu r æ , ftudio cognofcendi v o lu p t a t iq u e , qua fortunae co m m o ti vicisfitudinibus ca­ p i m u r , aeque fatis f a c ie n t e m , ac p erm ulcentem .

I n it iu m , facro horrore anim um p erftrin gen s, v e n e ­ randae v etu fta tis tabulam e x h ib e t v e n u f tis fim a m , u t aeque prifci ac re c e n tio re s artium magiftri primae fcenæ O edipi T y r a n n i flu p e n t e s fteterint adm iratores. A ulae v e f t i b u l u m , um b ilicu s dolentis o p p id i, altaria piaculis fu m a n tia , p iu s R e x turbam j u v e n u m fenu m que facer- d o t u m b e n ig n e fa lu ta n s, qui o m n e s fupplicantium m ore d e c o r a ti ad mifericordiam m ovend am auxilium que illius firm um im p lorandum v en iu n t moeftisfimi. D iv in u m fci- licet e u m h abent v ir u m , cujus lapientia S p h in g e fe li­ b era ta s e s f e , g a u d e n t Thebae b) . F u n e ra procul fparfa, T e m p la D e o r u m q u e im a g in e s , turbae hom inum g en ib u s p r o n is illa p r e h e n fa n te s, omnia hac in fcena etiam fine v e r b is tam v iv a m e x h ib e n t ta b u la m , ut facerdotis Oedi- p iq u e foli h abitus fatis d em on ftraren t, illum C ivitatis ae­

ru m

-b ) 3'toia'i /uev yvy ovk ttrov/u.t>ov a t y w,

ev < f ôiS'e xo u iïts, i£o(*.ea& $<ptirioi,

ttyfywv t)V TtçuToy iv re a\>/u.(pogxis ß i w

K jHvovre:, tvre Seuftovatv £vyocWocyxis *

(8)

î u m n a s flebili v o c e d e p l o r a r e , h u n c g r a v i t e r l u g e n t e m C r e o n t i s i m p a tie n te r e x f p e f r a r e re d itu m , O m n ia o bfer- v a n t m o m e n t a , fin g u lis q u e h o ris C r e o n t e m o p p e r iu n tu r . E x u n o v e r b o t o t iu s R eip u b licæ p e n d e t faius. L a u r e a ­ t o c a p i t e , Iæta p r æ f a g i e n t e , ja m c e r n u n t a p p r o p in q u a n ­ t e m . H æ c u t i q u e fc en a m a x i m e e ft idon ea ad le é t o r i s e x f p e é t a t i o n e m co n cita n d a m , a n im u m q u e v e h e m e n t e r af­ ficie n d u m ; & in e o ad m irab ilis, q u o d , qui n u n c fo lu s fe ­ l i x v i d e a t u r , g r a v i s f i m æ m o x fit e x e m p l u m ca la m ita tis miferriraum . Jam a d e ft , e lo q u i j u b e t u r ; a n im u m n o n d e fp o n d e r e m o n e t p o p u lu m . P e r p l e x a a u te m oraculi a m b ig u ita s g a u d iu m to llit n o v o s q u e c r e a t d o lo r e s . F i r - m is f i m e fibi p r o p o n e n s p o p u li p a r e r e j u s f o n ih ilqu e prae­ t e r m i t t e r e , L aji i n t e r f e f t o r e m u t i n v e n i a t , r e c e d it O e ­ dip u s. P o p u l i mala fuis l o n g e g r a v io r a R e x b o n u s æfti- m a n s , v e r a m p r o fe r t anim i m a g n i t u d i n e m , le o m n i n o n e g lig e n d o , r e s q u u m publica laboret. Jam in e o e l u c e t fu fp ica x illiu s i n g e n i u m , q u o d C r e o n t e m , im perii cu p i­ d u m fc e le r is fu isfe autftorem v i d e t u r p r æ f u m e r e ; la tro ­ n e s fcilicet ta n tu m h o r r e r e affirmat f a c in u s , nili praemiis p e r m o v e r e n t u r c ) . A f t u s h ic ce a tra s ja m fabulæ ob d u ­ cit te n e b r a s. Illis fe i n v o l v e r e fe ffin at O e d i p u s , quibus difpulfis, h o m i n u m fe in v e n i t m iferrim u m . P æ a n c h o r i, q u o a& u s h ic c e p r im u s d efin it, c h o r o s n o s j u b e t a m a r e; a b u n d e faltem m o n f t r a t , in u na h a c tabula S o p h o c l e m p e r f e & i s f i m æ difpofitionis & efficacisfimae e x p o litio n is e x p l i c a s f e d ivitias.

O r d o a<5tus f e c u n d i , e x p r im o n a f c e n t is , illi o m n in o eft c o n tr a r iu s . U n iv e r f a c o n v e n i t C i v i t a s , O e d ip i ultim um

man-C) ytuis XV o \ytrrris, ti n /utf fv v otpyvgu xxoKiTtrtT tv S tv F , te r * r uv ro^/ujts t ß m

(9)

m a n d a tu m u t aufcultet. N o h a m p liu s m ife refcen s R e x »nalorum que ta n tu m m o d o participans , fed leg es ferens fi r m it erq u e faluti populi prom ovendae ftudens iterum p r o d it O edipus. S o l e m n i s illa populi follieita tio, nefa­ r iu m ut c o n ju n ltim v e ftig a ren t, lum ina gravisfim aque vi rap it anim um . Dirisficnis jam in c ertu m d e v in x it inter­ f e c t o r e m exfecrationibus; • T erribilis quaenam præfenfio, cu i procul fublucet e x itu s ! H orribilis q uæ nam hujus fce- n æ re p e titio illi, qui ta n tu m m o d o participans e v en tu u m fe q u itu r f e r ie m , ubi implicitæ rei tenebras lu x fugare incipit clarior! C onlultant — deliberant — quam que lu­ m i n is feintillam, e longinquo m ica n tem arripientes a v i­ di. A r c e s i i t u s v en it Tirefias;; omnia fcilicet veritatis v e f li g i a (lu diole p erfecu tu s e(l Oedipus. Q u o d a u te m v o c a t u s fit confilio C r e o n tis , e a s id parit fu fpiciones, q u æ illi deinde injiciuntur. A (lu d io c o g n o fc e n d i nihil q u u m a v e r te r e p o s le t O ed ipu m , v er a tandem proferre a d g r e d itu r Tirefias. O e d ip u m h ac caede e s f e contam ina­ t u m , m o x nafcitur fufpicio. I g n a v u s tunc am plius fcru* tari d efiv isfe t T y r a n n u s , non a u tem m itis , d e felicitate fu b j e f t o r u m civ iu m a n xiu s O ed ipus. Nihil igitur ab in­ d a g a t i o n e v eri illuin poteft a m o v e r e , fed horriferam per c a lig in e m h eb etis lucis radios haufit avidus. Omnia in­ d ic at T irefias. V e r a c e m a u te m e u m æ ftim are q u o m o ­ d o p o t e r u n t O e d i p u s , P o p u lu s & S p e fta to r ? Singulis e ( l p e r f v a fu m , O edipum P o ly b i, R e g is C orinthi, esfe fi­ lium . H in c v e n u ftu m illud ju r g iu m R e g e m inter & V a ­ t e m , ubi fu m m as D ialogi v e n e r e s co m m o d isfim e ex p li­

cat So p h o c l e s. S u p e r b u s ille , fufpicax v e h e m e n s q u e

O e d ip i character fefe præ bet cogn ofcen dum . V a t e m , a q u o fit fu b o r n a tu s , in te r r o g a t, fu a sq u e m o x prodit fufpi­ cio n e s. M a g is m a g isq u e fu ccen fen tem m itigare (ludet, ite- r u m q u e de C iv itatis ratione meditari jubet p o p u lu s, quod de T ir e fiæ fentiat v e r b is , dubius hæfitans. D e o r u m

(10)

te-s

p o t e f t a s q u a n tu m f u p e r e t h o m i n u m , T i r e f i æ p la n e e x ­ p in g it r e l a t i o , q u æ a n im o r u m a u g e n s aegritud in em a d ­ h u c d e n fio r e o b fcu rita te inv'o|vit ca u sia m . In c r u c ia n te a m b ig u ita t e a f f e f t u s a u d ito r is lim ite s e x p r i m i t c h o r u s , v i x q u e v a le t fubraucis fufpiriis i n a n e m a b r u m p e r e c o n a ­ t u m fu tu ri t e m p o r i s n o t t e m ferenandi. V e r b is T i r e f i æ c r e d e r e n o n p o t e f t p r i u s , q u a m firm a retu r v e r i t a s ; illi v e r o m in i m e d i f f i d e r e , q u e m u n a v o c e lib e r a to r e m fa lu - ta n t o m n e s . O e d ip u m fuana in p o p u lu m n a v a s f e b e n e ­ v o l e n t i a m , p a t e t , n o n a u t e m praefentis a u t t o r e m e s f e c a la m itatis.

T e r t i u s j a m incipit aétus. C r e o n , d e c o n j u r a t io n e c u m T irefia in p e r n ic ie m O edipi a r g u t u s , illum f p o n t e adit fruftra q ue m a g n a a n im i v i c r im e n p u r g a t. V e h e ­ m e n t i u s e x a r d e f e i t O e d ip u s . V o l u p t a t e m in tere a p e r c e ­ p it a u d i t o r , p u g n a m in t e g r ita t is fir m æ q u e v i r t u t i s c o n tr a iu p er b ia m p o t e n t i a m q u e h u m a n a m c o n t e m p l a n d o , q u æ in­ n o c e n t e m p r e m e r e q u id e m v a l e t & o b t e r e r e , o p p r im e r e a u t e m n u m q u a m . S u b l i m i s illa f a c ie s , o m n i p o t e n t i a m n u p e r c œ l è f t e m te r r e f t r e m q u e im b e c illita te m o f t e n d e n s , in m itio r e m ja m abiit h u m a n i o r e n i q u e : q u æ v i s m o ra lis ad p h y fic a tn r a t io n e m a d u m b r a t C e r t a n t e s Iruftra len i­ re q u æ r it c h o r u s , d u m J o c a f te i n t e r v e n i e n s e o s fejun- g i t , fu a s p opuli a d ju n g e n d o p recib u s. B la n d a u x o r i s c o m ­ p e l l a t i o n e m itig a tu r O e d i p u s , q u i in im m a n isfim i odii fu fp ic io n is q u e c r u d e lis fim æ im p etu m a g n a m fu b lim e m q u e a n im i v i m prodit. F a lfa d o l e n s c r im i n a t i o n e , d e p o p u ­ li a u te m in fe co n fla n ti fa v o r e g a u d e n s , abit C r e o n . V e h e m e n t e s O ed ip i t e m p e r a r e c u p i e n s a fF e & u s, faneftæ t e m e r e illudit religion i J o c a f t e , e j u s q u e v ilita tem d e m o n - ftra n d o a n im u m firm are p u ta t O ed ip i. D e L a jo o r a c u ­ lu m T i r e f i æ q u e v e r b a c o n t e m n u n t u r , t e m e r a r io fed pio ftu d io co n ju g is a n im o re d d en d i tr an q u illita tem . P r im u m

(11)

hic-h ic c e c o n a tu s tragicum form at am bitum , fuique ipfius exfilfcit v in d e x . D i lig e n s illa e n a rr a tio, quæ inde fequi- t u r n e c e s f a r ia , effetftum o m n in o contrarium prodit, Oe- -dipoque procul m on firat p rim a m atque horriferam , ad­ h u c fu b fu fca m , lu c em fati, quod ei immineat., acerbisfi- m i. H a n c b orre t Oedipi an im us. In eodem f i a t u , q u e m m e m o r a t J o c a f t e , fenio co n fe ctu m fe inter fecis Ce virum p r o b e m e m o r , fufpicari in c ip it, fe eundem e s f e , q uem q u æ r i t i p f e , occiforem . O m n ia hujus rei ad augent v e - rifim ilitu d in em , p ræ ter q u o d p lu r e s dicebantur fuisfe la­ t r o n e s , folu s q uum ille iter faceret. S e P o ly b i e s f e filiu m p e r f v a fisliin u m h a b e n s , in trifti ambiguitate in v o ­ l u t u s cruciatur. Q u is au & or tanta tragica a rte, quanta S o p h o c l e s , e n o d a tio n e m cu m ipfo fabulae nodo n ex u it? Q u o d h u n c im p lic a t, folvit i d e m , ut m o x iterum impli- c e t , c u m grandiori fed con trario effeftu. H u j u s artis m irari v eftig ia licet in facra illa im precatione Oedipi in i g n o t u m o c c if o r e m , in c o lloq uio cum Tirefia C r e o n t e & in n arration e Jocaftes. A b fo lu tis fim a m deinde fefe © ftendit r e p ræ fen tan d o p a llo r e m illum , in quo o m n em f p e m p o n it O ed ipus. S p e m in ter & m etum lem per flu- é t u a n s ; n u n c an im um d e fp o n d e n s, nunc paulluJum eri­ g e n s ; n u m q u a m triftibus liber fufpicionibus ; luam Tem­ p e r c u p id u s c o g n o fcen d i o r ig in e m ; tragicum m otum fo­ l u s jam c ie t & fuftinet. D e o r u m in v o c a n s præfidium „ r e lig io fa fan&itate rerum divinarum c o n tem torib u s diras i m p r e c a n s , fuain u t m anifeftent potentiam , cæ dis Lajt a u é t o r e m d e t e g e n d o , p recatu r ch o ru s. Q uis dein D e o ­ r u m p iu s e x f i f t e t c u lt o r , nili h o c c e , quod jam defpicere i n c i p i u n t , v e r a x co n firm etu r oraculum ?

V e h e m e n t i o r e s O edipi d o lo res quartus indicat «A us, m o n f t r a tq u e J o c a fte s anim um æ q u e leviter alia captum i n c o n f t a n t ia , rurfus quum trem ulis gradibus fpretum

(12)

m on adit con fultura. N u m i n i , quod c o n t u m e li a n u p e r v e x a b a t , m a n u s n u n c te n d it fupplices. Jam p r o f e f t u r æ p afior obvenin C o r in t h i u s , o m n e m d e O e d i p o me t u m e x i m e n s . D e o i u m n um in a iteru m fpernit le v is fim a . Ubi n u n c v e r a x abiit o r a c u l u m ? P o l y bu s , q u e m i n t e r f ic e r e m e t u e n s fu gieb a t O e d i p u s , p ro cu l ja m triflia P l u t o n i s fubiit regna. Q u a m a n im o O edipi inllillat P a l l o r is h u ju s d e m o r te P o l y b i c o m m e m o r a t i ) tr an q u illita te m m o m e n ­ t a n e a m , m ajor m o x e x c ip i t d o l o r ; q uu m curiofitati in- d u l g e r e O e d i p i , fim u lq u e o m n e m ad im ere m e t u m M e r o ­ p en c o n v e n ie n d i P a fto r a m a n s b en e v o l u s , P o l y b u m i- p fiu s non e s f e pa trem affirmat. N ih il p r æ te r e a accipit > quam fuam in te n e ra infantia e x politione* m. In h ac in- q u ifition e tota e l l R e g in a . S t u p o r e ipfa o p p r im i t u r , o- m n e m jam t o t iu s rei p e r f p ie ie n s feriem. N i m i u s f e m p e r in c o g n o f c e n d o , fuam co n fir m a r e ca la m ita tem p r o p e r a t O e d i p u s , c o n j u g i s , lingula jam fen t ie n t is , non c e d e n s p recib u s. E a m v e r e r i cr e d it, n e fervi v e l p a flo r is fe e s f e in v e n i a t n urum . A n g o r e s , q uibus c o q u itu r O ed ip i a n im u s , f a c iu n t, ut v e h e t n e n t i o r e s c o n ju g is n o n fe n tia t d o lo r es. A d Laji d e m u m c o n fu g it p aftorem . Ille a d v e ­ n ie n s indicat o m n i a , idque m ileriarum o m n i n o aperit ba­ rathrum , in quod O e d ip u s agitur ex a n im is . L o q u i pri­ m o n e g a n s , Oedipi a d a u g e t animi an x ie t a t e m . D e v e r a ta n d em o r ig in e c e r t u s , patris i n t e r fe c t o r e m , m a tris c o n ­ j u g e m fe e s f e i n v e n it m iferrim u s. Q u æ n a m fe r ie s e v e n ­ tu u m fefe in v ic e m im p lic a n tiu m , non ta m e n id eo tu rbata & incredibilis! Q u a m m ire finguli e lin g u lis o riu n tu r ca- fibus & quam im p r o v ife u n i v e r fo r um e x p l i c a t i o n e rapi­ tu r a n im u s ! Laji fe e s f e in terfeifto rem paene a n tea per- f v a f u s , n u n c in illo carisfiinum o ocid isfe c o n v in c itu r g e ­ n i t o r e m , e o q u e oraculi l a n x i s f e v e r it a te m . C h o r u s & fpe- f t a to r m agn i & boni R e g i s in g e m ife u n t f a t o , h o m inu m - q u e d o le n t lubricam fo r tu n a m , q u æ a f u m m o h o n orisg ra

(13)

-gradu in i m u m ' m i f e r i a r u m a b y s fu m O edipum jam agit praecipitem. H u m a n i g e n e r i s im b e c i l l i t a s , ad im tnenfam N u m i n is p o te n tia m fi r e f p e x e r i s , v e r is f im e ex p rim itu r. H a e c , chori a n im o s d e tin e n t fu fp e n fo s , in beneficia ante præftita g r a t o s , & p ro p ter h o c , quod in fua ipfius ca­ lam itate n u n c p i æ f l a t , om n i O e d ip u m h o n o r e & a m o r e p r o f e q u e n t e s .

C o m m e m o r a t i o n ecis J o c a f te s horrifera , & defpera- t i o n i s , v e f a n iæ haud d is fim ilis, in p e é t o r e Oedipi atro- c is fim e fu r e n t is , t e tr iq u e illius im p e tu s o c u lis fe orban­ d i , q u in tu m o rd itu r a ftu m . A d h u c f a n g u i n o l e n t u s , p e ­ dibus v a c illa n s , prodit c œ c u s , fua m ifera tu ru s infortunia. V e h e m e n t i o r e s animi hum ani afife&us, e o r u m q u e c o n t i­ n u a s m u t a t i o n e s quam b e n e c o g n o v e r i t So p h o c l e s, h e ic licet mirari. Q u æ n a m fcilicet im m a n is fc eleru m ad­ u m b r a t i o , q u o r u m in fo n s e x ftitit a u & o r ? In acerbisfim is c o n fc ie n t iæ c r u c ia t i b u s , d um fc eieris l o n g e eft g r a v io r f e n f u s , quam in fo r tu n ii, c a la m ita te s n o n p erfen tit; ad facin oris co n fc ie n tia m exigu ae v id e n t u r : inq u e horrifice fublimi ftatu c o llo c a t u r , ubi p œ n æ illæ t e r r e n æ , ccecitas p e r p e t u u m q u e e x f iliu m , ad p u n g e n t e s interni v in d icis ft im u lo s nihili aeftimantur. G r a v is fim a verba p u ta t le ­ v i o r a , quam fu u m u t e x p r im e r e v a le a n t ex itia le fatum. H u m a n æ fortunae v i c e c o m m o t i , fentire n e q u e u n t au d i­ t o r e s , q u æ p e r fe n tit R e x , u n o die t e r r æ p rob ru m po- p u liq u e fui h o r r o r fa&us. In fe p e r f o lv e r e j u b e t c i v e s e x f e c r a t i o n e m , qua ipfe ig n o t u m d e v i n x i t cæ d is audto- r e m ; q u o a n im i m a g n itu d in em & in p o p u lu m b e n e v o le n ­ tiam a p e r t is f im e declarat. C r e o n t is a u t e m , r e g n u m qui fu c c e s fo r o c c u p a v i t , h æ c m andata fu n t arbitrio. Injuftæ illæ f u f p i c i o n e s , de C r e o n t e q u a s antea habuit O e d ip u s, a b jeftu m fa c iu n t ac p e r c u l f u m , d o n e c C r e o n tis blanda er ig itu r c o m p e lla tio n e . Q u æ p o f t u la t , f e e s f e d a tu r u m ,

(14)

af-affirmat C r e o n , D e o r u m m o d o c o n fu lta v e r it oracula, LajuSy J o c a f te , C ith a ro n u n i c æ f o n t v o c e s , q u a s c o n ­ t i n u e p r o f e r t : P a t r is & U x o r i s d ic e r e h o rre t n o m in a . B la n d io r a n im u m p e r e r r a n s f e n f u s m ifera b ilem h a n c c e m itig a t f c e n a m , q u u m ipfe in f e lic is fim u s i l la m , in p a la ­ ti o j a c e n t e m , u t fe p u lcro m a n d a r e t o b fec ra tu r C r e o n - t e m , c a r is f im o s q u e a r c e s fit l i b e r o s , illis fu p r e m u m v a l e d iétu ru s. E t , t e n e r a s q u u m i n f a n t e s a m p l e f t e n s patria c o m p e lla t p i e t a t e , o m n e s v a r i o s a f f e é h i s , h u m a n u m qui c o m m o v e a n t a n im u m i d o n e o s , ad fu m m a tn tragicae artis p e r f e c t i o n e m , piCtor n a tu r æ v a t e s co n ju n g it. D e filia­ b u s u t cu ra m g e r a t p r e c a t u r C r e o n t e m , in q u o u n ic u m illis eft praefidium; & fe in aetern u m u t ejiciat e x f iliu m . C r e o n t i s m o d e r a t i o n e m , in i n f e lic e s p r o b ita te m & in e is cu ra n d is p ru d e n tia m h e ic a m a r e l i c e t & c o le r e . O e d i ­ p o fcilicet o m n ia p e r m i t t i t , illius l u â u i le v a n d o quae p o s f i n t c o n d u c e r e . V e r i s f i m o d e hum anae fortunae v i c i s ­ situdinibus ju d ic io a&utn finit c h o r u s , l e v e m q u e & in- co n fta n te m illius auram a n t e o b it u m n e g a t e s l ê laudibus praedicandam .

References

Related documents

rum materiam, circa quam ratio verfatur, praebent, iic quoque ideas boni &amp; mali a fenfatioiiibus gratis

poteft totus cjusdem curfus peragi; quippe quas, fi.. ullo modo interrumpatur, totum ruit Syfterna, cujus, quae exiliterinc, difcerpti, ruinae fi&amp;iones

Dels att pröva hur typiskt utvecklade barn i åldrarna 7-9 år presterade i betingelserna tyst och störande tal och slutligen, analysera sambanden mellan talperception,

169 Dessutom får god försäkringsstandard sin innebörd igenom utomrättslig normbildning (i form av allmänna råd) vilket också är ett kännetecken för en rättslig

José António Nhavoto (2017): Integration of Mobile Technologies with Routine Healthcare Services in Mozambique.. Örebro Studies in

innebär att läsningen inte ses som ett undantag. Det betyder att inlärningsprocessen skiljer sig mellan eleverna, något som läraren får vara uppmärksam på. Lärare A säger i

of care itself, and the relations of care, work, family and life, through a social 48.. sustainability approach, which considers the ability of society to

För att undersöka dessa delar har vi genomfört intervjuer med systemutvecklare och sedan genom kvalitativ analys identifierat aktiviteter och problem, samt hur utvecklare kommer