• No results found

Disputatio philosophica de objecto logicæ, quam, consensu ... facultatis philosophicæ, in Regia ... Upsaliensi Academia, præside ... Petro Aurivillio ... placido eruditorum examini submittit Sveno Gunnarinus W-gothus ad diem [17] Junij anno 1677 in audit.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Disputatio philosophica de objecto logicæ, quam, consensu ... facultatis philosophicæ, in Regia ... Upsaliensi Academia, præside ... Petro Aurivillio ... placido eruditorum examini submittit Sveno Gunnarinus W-gothus ad diem [17] Junij anno 1677 in audit."

Copied!
16
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

I.

N _

/

Difputatio Philofophica^

OBJECT O L0G1CÆ>

w a m m - ii', * ,. /

Q u a m ,

C u m confenfu Ampliiïimæ Facultatis Phi-

lofophicæ, in Regia & Illuftri Upfa-

lienfi Academia,

P

R Æ s

I

D E

M. P E T R O A U R IV ILLIO

Græc.

Lit.

Ord.

Sc S.S. Theol. Extraord.

Profefloro,

Placido eruditorum examini fubmittit

S V E N O G U N N A R I N U S

W -G o th u s.

M diem I f ju n ij Anno 1677 in Audit. Guß. folitis ante Meridiem hotki

H O L M I Æ,

L iteris Joh. Georg Eberdt.

(2)
(3)

P R Æ F A T I O .

Liquot annorum [p a tio , pergratiam D ivin a m * » Heliconios ad Almam hanc Salanam latices haurire m ihi lic u it} cum i n t e r i n e operam & oleum penitus vid ererp er di di f ie , fepius me fubie- ril cogitatio fpèciminù alicujus publice edendi. E rex it me ad id fa v o r ac benevolentia Eracepto- r u m , ßtm ularunt exempla a lio ru m , fva fit mea at as} amicorum con- filiaJubmonuerunt. Nec diu ambiguus harebam de m ateria eligen- da ycum ,inter legendum Inßrum enta Philofophia^oculis meis obvium f u it argum entum d e Ob j e c t o L o g i c e s à diverfis diverftmode trablatum . M inim e fuis laudibus fraudanda eß antiquitati q u ip p e qua tot dogmata artificioje excogitata non minus quam p erfefteela- berat a adpoßeritatem tra n sm ijit, ita tamen > ut in quibusdam ( p a ­ ce eius dixerim ) putam ina re per i as ß n e nucleo ac ve lut ultim am de-

fideres artificis m anum . Nullum unqvam feculups optima omnia*

v id it a cfecrevit ab intptis, quum pofierorumplurima ingeniofie r e ­

liq u it in.dußria„ Ere cl am igitur indolem ad fiudta eam adferre._>

decet modefilam , tut nec prafidenti animo veterum fententiaspenitus dam net, nec q v id q v a m detra h a t eruditis prafentà feculi Epiris. JJhorum ingenia tam laudabilia in dies cernimus parere opera^ u t fo liia m antiqvorum perfeChonem non modo feliciter aquent, v e ru m interdum fuperent. Proinde m i rari non convenit ea > qua d prifeù velobfcurius funt tradita^A modernis dilucidari emendarift. Fue­ runt Pia fem per artium liberalium fa ta » eruntep quam diu literet erunt m ter mortales » meliora vero exfpeblanda funt in Academia*

ca lefht Hac talia

ven iam

m ihi lucrari

autumabant

j ficubi in difei-

phna ^qua in excolendo rationis ufu,ac eruendae puteo Democriteo v e rita te occupatur > objeblo^ab aliis difienfero>ac meam lib era litn

(4)

Membrum Prius

H x p lic a b it ea , q u a p e r tin e n t a d

ipfum

Objeftum

r e i£ 5

q u a

a lia

i

quam

m i h i c o n f t i t u t

O b j eßo

in

genere-Jint.

Thef. I,

g ^ g g g ^ O l c n n e c f t iis» q ui a r g u m e n t u m d i f c i p l i n æ tait-- S f ( p S B M j E cujus t r a d a n d u m f u f c i p i u n t , i n i t i u m f ui ex-' e ^ t i t i i p e t e r e ab e x a m i n e v o c u m , & f i neccef - S p B f e l v L F ' fitas illud poftulaverif» n o n t a n t u m ipfa f i i m-

jpnSSgp Jjh

plicia, fed e t i a m f imp li ci um c o g n a t a , variaasqj i l l o r u m f igni ficat ioncs , u t P h il of ôp hi s looqui m o s e f l , mu lt is e x p l i c a r o * Q u o d i p fu m de ObjeBo Loguces m i h i e t i am a d u r o i n c u m b e r e t » nifi cuivis in P h i l c fo p hi a e t ­ i a m h o f p i t i , u n d e v o x ObjeBi fit derivata »& q u a s i l l a a d n n i t - t a t fignificationes facile c on f l a r et . Sufficiat i gi t ur m i h i i im p ræ f e n t i indfcafTe, t e r m i n u m ObjeBi L a t i n æ voci jacerey jfeu p o t i u s ejus c o m p o f i t o o b j i c e r e natales d e b e r e , ira ut v ox (Ob- jeBiy r a t i o n e o r ig ini s fuæ n o n aliud n o t e t , q u a m q u o d no) bi s qu oc un q» m o d o ob ji ci t ur . U n d e videre n o n o b f c u r u m e t r i t , ’ v o c i b u s illis£ög/c<eo^/V^vw,infcr!ptionem n o f t r a m n o n a l i i u d velle i n f e r r e , q u a m illud q u o d difciplina illa inftrumenrallisr* L o g i c a c ul t or ib us fuis o bj i ci t offertq; c o n f i d e r a n d u m , utt in» fieqpentibus B o n o c u m D e o p a t e b i r * I h i t e i t

(5)

T fief. I f .

A c c e p t i o n e s V o c a b u l i ObjeBi* m a g n o n u m e r o c r i a n t# jfcfceniêri l o l c n t â P h i l o f o p h i s , quas b r e v i t e r r a n t u m a t t i n ­ g a m . Et ut felicius eas i n d i c a r e q u e a m , hic obfervandumL» eft plerosq; praeeunte R a m o , v o c e m ObjeBi c u m SubjeBi c o n f u n d e r e , quae c onf ufio quia difee ntes m u l t u m t u r b a t , a c ­ cu r at i u s in’e a m h o c l oc o i n q u i r e r e operae p r e t i u m efie d u ­ c o . Sub jedl um itaq; i. P h i l o l o g i c è f u m p t u m JiiatimV S c r i p t o r i b u s n o t a r e lolet i l l ud , q u o d f u b d i t u m efb alicui & c a f i b u s e x p o f i t u m multis, h i n c C i c e r o

fib. V.

Qu ar f t. Tu f cu l. Sedi. i . d i c i t : Sin autem v ir tu* fubjeBa fub varios i n c e r t o s c a - futy fa m u la fo rtu n e eß : nec tantarum v iriu m ejh ut ipfa je luea- tur* tf c . Et ü b . 2. Sedi. 77* de N a t u r a D e o r u m : l^ u lli natura eftobediensautfubjeBws Deus, 2 . O p p o n i t u r fenfu Philof o- p h i c o SubjeBum pradicatoy & i n E n u n c i a t i o n c illud e f t , d o qti o aliquid affirmatur vel n e g a t u r . V. G. In % ernm N a tu ra »ion datur V acuum . V a c u u m eft Subjedt um hujus E n u n c i a t i ­ o n s > l i c et n o n p r i m o fed u l t i m o l o c o fit p o f i t u m , non v e r o d a n in rerum natura praedicatum e f t , q u o d d e fubjedlo E n u n ­ t i a t i o n i s Pacuo negatur« 3. S ubjedl um q u o d d a m e ft , q u o d d i c i t u r InhœfonùÇcu in quo. T a l e Subjedl um in quo h a b e b i t quoq,- o m n i n o haec L o g i c a n o f t r a , q u i a a c c i d e n s e f t , & lo* c u m f uu m i n ve n it in p r a e d i c a m e n t o Qualitatis-, & aliud illud Subjedl um n o n eft , q u a m intelledlus h u m a n u s , qui c o g n i t i o ­ n e L o g i c e s i m b u e n d u s eft. 4. N o t a t i l l u d , circa q u o d ali­ q u i d o c c u p a t u r , dicitur q; proprie- ObieBum > q u a m a c c e p t i o ­ n e m n o s h i c n o f t r a m f a c i m u s , c u m Objedl ura Logi cum_s quaeramus & fimus Polliciti'de illis» q u æ n a m â L o g i c a D o- c e n t e p r o x i m è & adaequate tr adi jure poffint d e b e a n t q ; * Siuco' t a m e n p e d e pr aet e re un du m n o n eft, q u a n d o , in p o f t r e

(6)

mac îiujus a c c e p t i o n i s e x p l i c a t i o n e vetTamur, d i v e r f i m o u d o voces SubjeSli feu Objecli explicari, i. L at i f l i m e f u m p t t t u m O b j e & u m d i c u n t , quidquid d/fciphna aliqua continet, att}; ll ho c fenfu Planta pof let dici O b j e d u m Phylicæ, q u in & e q v u u s ^ , f e r r u m , metalla & q u æ al ia, Phyfica fmgulis c a pi t i bu s fiiuis* tradit. Praedicabilia, Pr aedic ament a, vel e t i am P n u n c i a n t i o * n es feorfim a c c e p t a o m n i a c o n f t i t u e r e n t O b j e & u m L o u g i -c u m , £ A -c -c i p i t u r O b j e d u m p r o O b j e d o S -c i e n t i f i -c o , -cui i n f u n t affe£liones»quac de illo p er c au fa m d e m o n f t r a n t u u i ^ , quale L o g i c æ n o n t ri b ui mu s , quia fcientia n o n efl, 5. <(Ob- j ç f t u m M c t a p h o r i c u m d i c i t u r c u m p e r M e t a p h o r a m f i n i s ; . ali- cujus dif ei pli næ O p e r a t r i c i s v o c a t u r Objedum_s. V. G.. . Si quis dicat O b j e â u m Medicinae efle f an i t a t e m . P l u r e s ( O b * j c t f i f i g n i f i c a t i o n e s h i c c o a c e r v a r e p o f l e m , fed qui illas v i ­ d e r e c up i t . a d ir e p o t e r i t Za ba r el l am, S c h e i b l e r u m & c o u n f i -miles alios, qui i n e j u s m o d i c n u m e r a n d i s a c c e p t i o n i b u s w/af- d e funt liberales. Sufficere pofTit m i hi in pr æf en ti indicailfTe, p e r Objeftum aliud m e h o c l o c o n o n i nt ell iger e q u a m illifud,

quodterw iinat aElionem eorum >quœ in ifto occupantur, ut verltba_,

C e l e b e r r i m i D . D - Calovii h a b e n t M e t a p h . Div. Par t. G a e n . Cap. X X I V . d c S u b j e c t o & A d i u n ß o p m. 508. id eft quican- d o , q u o d n a m f i t O b j e f t u m L o g i c u m q u æ r o , n o n aliud qiuiæ- r o ^quamqu&nam Logica confederate q' x n a m id a f in t,m iajxiTLj» ja m dixi, q u æ jure â L o g i c a hac d ocen te, qu æ in A c a d e n m i i s & Scholis h o d i e r n o t e m p o r e t r a d i t u r , exf pp fta ri q u e a i r n u d e b e a n t q ; «

T h e f . I I I .

H o m o n y m i a fic qua fieri p o t u i t b re v i t a t e e x pl i c au t a , pauciflima t a n d e m d e ipfa S y n o n y m i a d i c a m. F r e q u e n tiilfïi- m u m eft P h i l o f o p h i s , d i c e r e h o c n o f t r u m O b j e f t u m feu

(7)

j e å u m Confîderationi&i Occupationis Tratfat/onis» M ateriam * e t i a m circa quam illud a p p ellan t, & quæ alia f uer int e j u f m o d i n o m i n a , quibus illud v oc a b u l u m ObjeBi in S c rip tis P hilof o- p h o r u m pafiim i nd i gi ta t ur , Q u æ appellationes o b j e ä i q u a m v i s alibi in Philof ophi a i n t e r d u m d i ft i nd as d e p r e h e n ­ d a n t u r h a b e r e f i g n i f i c a t i o n e s » n o b i s t a m e n e a s h i c p r o aequi- p o l l e n t i b u s f u m e r e n u n c liceat,

T h e f. I V ,

H æ c fie b r e v i t e r de illis, q uæ ad ipfam dvopct&teylcc* Obje&i p e r t i n e n t , p r o r ati on e inftituti difta f u n t o , qu ibus n o n n u l l a d e O b j e ß o in g e ne re & ejus nat ura ad d en da jaro* f u n t , u t felicius in M e m b r o S ec u n d o illis p ro b e cognitisr* ObjcBum L o g i c u m c x p l i c a r e q u e a m , ObjeBum ejffe circa quod

a l t u d a ft um aliquem e x e rc e t, v e l exercere potefl, d o c e n t nosr* Êh i lo f op h i a c c u r a t i o r e s , UbiObjefti n at u r a m nobis t ra d u n t . O b j e â u m f c i l i c e t , ut fupra â nobis d i f t u m eft, nihil aliud eft q u a m illud q u o d n o b is objicitur,five fenfibusnoftris e xt e r n i s E . G , p r i m o o ff er tur , feu i m m e d i a t è intclle&ui connafcitur» vel p e r i n f p i r a t i o n e m feu r e v el a ti o ne m i nt c l l e â u i a l i un d è r ep r s e f e n t a t u r , & fi qu æ huius g e n er i s alia. Et quia hic d o r a t i o n a l i s P h i l o f o p h i æ O b j e f t o n o b i s f e r m o fit, int el l igi mu s h o c l o c o O b j e f t u m IntedeBuale, fin itu m , difciplinabile, ut m e ­ lioris c o g n i t i o n i s gr at i a illud ex C i c e r o n e appellat, R e v , & ClarifT. D n è Præfes in M e t a p h . C a p . X X V l . p . 380. H ui us Obj ef ti f ci l ic cc a d æ q u a t i , n a m de alio n o n l o q u i m u r , r e q u i - fita p o n u n t u r tria. Prim um ut fit unum. Nifi e n i m u n u n u f u e r i t , intcllcftus i n diftinfta ejus Cognitione o c c u p a r i ne-* q u i t , fed h u c & illuc diftrahitur. Veritas huius a fi e r t i o - iiis per ie p a t e t . N u l l o

m odo

e n i m ifitclleßus plura fimuldi-*

(8)

{ Hnde c o g n o f c e r e poteft » î de oq, finguîsria m e d i a n t e Ojpß* r a t i o n e & a b f f i a d i o n e m e n t i s in u n u m c o n t r a h i t , ut r e r m o - tis c o n d i t i o n i b u s in d iv id ua nt i bu s ab ipfis fingul ar ibus » O b , j e d u m l u u m fub u n o c o n c e p t u f o r m a l i , nu ll o o b f t a n t e feu ji c it e r c on fi de rar e poffit. q ua de re alii alio l o c o f el i ci us d i i f -

p u t e nt . Secundum r e q u i f i t u m eft>*/ fitjja fis omnium eorumi qua in difciplina tractantur , a d cjuam v e l directe v e l indirecte r e • feruntur. R e d a & fana cuiusvis r at i o facile af fir mabit Kloc r eq u i f i t u m O b j e d i a dæ qu at i g e n u i n u m efl'e & n ecef fariLum, a d e o ut f i q u i s i l l u d i n a d o r n a n d a aliqua d i f c i p l i n a , a u t q t u o - c un q; dc ni q ; a r g u m e n t o e l a b o r a n d o vel n o n i n t e l l e x e r i t , vel n e gl e xe ri t , n e c e f l u m o m n i n o fit e u m i n d e v i i s errare» u t t & u n d e digrelTus fit vel i n i t i u m f u mp f er i t, & u bi e x i t u m q u i æ - r at ignoret* H i n c n o n m i r a m u r triftia ilia f a t a , q u æ f a n i i o r n o n m o d o ipfa P bilof ophi a,fed e t i a m T h e o l o g i a f u p e r i o r r i b 9 feculis e x p e r t a e f t , c u m p r u r i g o illa S c h p l a f f i c o r u m , diffiin« d i o n i b u s l e u p ot i us c o n f u f i o n i b u s fuis i n v o l v e n d i o m n i i a ^ invaluit. Scilicet n ec r a t i o n e c m o d u s d i f f i n d i o n u m f t u i o a b i pf isobf er va tus . I ta q; ex o m n i d i f c i p l i n a r u m g e n e : r o m o n f f i o f a m q u a n d a m f a r r a g i n e m c o n t r a x e r e , ita t ut fi T h e o l o g i a m vel d i fc i p l i na m a l i q u am P h i l o f o p h i c a m iirL. S c r i p t i s S c h o la ff i co r um q u æ r a s , n o n T h e o l o g i a , vel Mteta- ph yl i ca, P h y f ic a, L o g i c a at^; Et hica d i f f i n d e t r a d i t a e i r i t » fed p ot i us

m m r rudis indigeflafy moles X

N e c quicquam ntfi pondus in e rs , congefla% eodems PJon bene ju n cta ru m difcordia fem ina rerum- ' »

u t Ovidius de vafta & p r i m æ v a illa m o l e , q u a m Po*êtæ C h a o s v o c a n t , r e d è o l i m c ec i n i t . N e c pertinaciter n e j g o . mul ta q u æ i n d i r e d è a d o b j e d u m p e r t i n e n t , i m a d o r n a t i c o n e d i f c i p l i n æ alicuius a d m i t t i â Syf temati cis Scr ipt or ibus> ;alj«

(9)

4er

fcilicet fieri n o n p o t e f t , a r g u m e n t a e n i m quae f u bi n d e ï a dif ci pli nis o c c u r r u n t e x p l i c a n d a , d ome f t i c i s e x em pl is illu- f t r a r i n o n p o f t u n t , a t q ; ad il l or um e x p l i c a t i o n e m , m u t u o ab aliisdifciplinis quasdam f u m e r e i n t e r d u m n e c e f t u m eft, quas l e p o r i b u s n o t i o r a p r æ f u p p o n u n t u r . Sed mo di i s f e m p e r a d - hibenduseft « Ter/zodeniq-, ad o m n e O b j e f t u m r e q ui ri t ur . »

u t non j i t atteriui Objecti principium 9 affectio aut fpecies-, q u o d

i p f u m licet verbis paucillimis lolidè t a m e n & n e r vofe Clarisf. Prasfes me u s l o c o ant ea c i t at o explicat. Ve rb a i t a h a b e n u : Sic enim a d illam difciptinam p e rtin e b it, cujui eft tlltu* Objecti confideratio » n i m i r u m fi fit illius obj eft i p r i n c i p i u m , afFedio a u t fpecies. q u i bu s adde e t iam q u æ â m e ad requificum f e ­ c u n d u m in h a c Thefi f u n t oblervata-.«

Membrum Pofterius

Explicabit

nobis

jeclum adæquatum

T h ef. I.

O B j e & u m L o g i c » n o n aliud e(l« d i c i m u s . q u a m ipfa. quas a u d i t o r i b u s fuis tradit, i n f t r u m e n t a veritatis)quibus intelledl? n o f t e r inf t ru di 9 veritate p ote ft f e l i c i u s c o g n o f c c r e , c o n f i r m a ­ r e , aliistji e x p o n e r e . Et de hac Hel en a f u n t illa mu l t a L o ­ g i c o r u m a c e r r i m a proelia, quas e x L o g i c e s n a t u r a m a l e i n - t e l l e f t a , pejus expofita o r t u m traxere« b e n e i gi t ur Zabarella lib. 1. c a p . 14.. de N a tu r a L o r e a s ; Horum altercationem ego

fem per vanam f å ß m ilem cœcorum pugnœ ejfe ju d ic a v i ,* quando*

quidem necfa Logica. N atur & difciplinam , ne % quale jubjectum itu>

(10)

ea quarendum ß t , eorum ufhss cognovit; idcirco uno argum eeniâ omnes> unoqßabore per veritatis declarationem convinci pojfunittt

T h ef.

I I

N a t u r a itaq; L o g î c æ , paucis hic, a n t e q u a m ul t er iu s ppre?- g r e d i o r , e f l exp li cand a. A L o g i c a , quæ nullas res iminme- d i a te t r a d a t , a d e o q ; n ul l um O b j e t t u m reale h a b e t , ver i tiasr9 aliqua p r i n c i p a l i t e r e x f p c ^ a r i n o n p o t e f l , quia p r o p t e r ’ f o n o n add ife itu r» fed p r o p t e r aliud * h o c efl, h ab i t u Lo g; b' cæ i m b u e n d u s cfl intellcdlus n o f t e r , u t in difciplinis r eal i bu ss & f acul tat ibus S u pe r i o r i b u s aliquid p r o f l a r e & v e r i t a t e m i n i iis in d a g a r e poflit« O c c u p a t a itaq; e f l L o g i c a ci rca termincosr* t a n t u m r & de r e bu s n o n efl foll ici ta, quas M e t a p h y f i c a æ & reliquis difciplinis r el i n q ui t f p e c u l a n d a s , fuoq; m u n e r e r r i t è f u n g i t u r , c u m i n f l r u m e n t a veritatis d o c e t , cxp li cat q; MlIaL f a l t e m , quae ad r nt el l ef t um i n f l r u m e n t o r u r t i p e r t i n e n t », & c u m i n f l r u m e n t a veritatis a ' L o g i c a a c c e p i m u s , a m p li us «'ali­ q u o d ab h a c e x f p e f t a n d u m n o n efl. B e n è igi t ur H o r n e ; j u s Infl. L o g . lib. I. Q u æ f l . 4* p. r m 17. ita loquitur*. D ent % ccum nec circa res ip f a s , nifi remote tantu m v e r f e t ur : non enim illas, fed modum tantum eas apprehendendi, definiendi ,• dividendi / $ c. ido- cet-, nec res omnes Objectum eius accurate loquendo, fu erin t. AvV^ obß a t quod qua in Logicis tra d u n tu r, ea omnia rebus applicari pios- f i n t : hoc enim non Logica. Docentis, fed Utentis opus efl. Doceens autemfola eft d e qua hic a g itu r, tf c . I n f l r u m e n t i , U t e x NelcHe-

lio Part. r. Princi pali s Q u æ f l , r. p, m 9, & aliis n o t u m e?fl, q u o c u n q ; d en i q; m o d o I u f l r u m e n t u m definiatur, oa efl co>n- d i t i o , ut in ufu $ utilitate poßtam habeat fu am vim naturaim , tilteriuify g ra tia f it. A r i flo f e

1

?$ r o t u n d è a d m o d u m eanderrtL»' c o n d i t i o n e m I n f l r u m e n t o t r i b u i t lib i^de p a r t i b u s animsal.

(11)

Cap. n a v , d icen s i o ç y a o y è ç iv m u a

S

fcilicet r ' v &>4 Ve r u t tï fioc efTe d e I n f tr u me n t i s illis v e r i t a t i s , q u æ L o g i c a c u l t o r i ­ b u s fuis t r a d i t » cuivis facile in c o n f e r t o ert. I n r t r u m e n t a illa p r o p t e r fe n o n f abr icantur , fed e u m in fi nem i n t e l l e d u s L o ­ gicas h a b i t u i m b u t u s illa f a b r i c a t , ut i l lo r um o p e v e r i t a t e m i n p r o f u n d o l a t i t a n t e m eru at , c o n f i r m e t , aliisq, f el i c i t e r e x ­ plicet* I n f entenr ias n o b i s o pp o fi t as , illarumq^ r a t i o n e s & f u n d a m e n t a i nq u i r e r e , inftituti r a t i o n o n p e r m i t t i t , r e l i n ­ q u o itaqjilla o m n i a ipfi colloquio*

J h e f. III,

Ex r e q u i f i t i s O b j e d i i n T h e f i q u a r t a M e m b r i P r im i a d - , d u d i s , p r o b a n d u m hic rertat,requifita illa o m n i s O b j e d i c o n ­ v e n i r e c u m I n f t r u m e n t i s v er it ati s, quæ L o g i c a d o c e t , ita u t e x requifitis illis Obje<Sti, q uæ in I n r t r u m e n t a L o g i c a c a d u n t , p r o b a r e q v e a m , illa O b j e d u m cfle L o g i c u m p r o x i m u m & a d æ q u a t u m , & n o n a'iud. Sed a n t e q u a m ad requil it a illa-» e x a m i n a n d a pe r ve n i a m, n e c e r t f u t p mi h i eft o m n i n o præfari» n o n r e d è poftulari â L o g i c a , u t r i g i d e e x a m i n e n t u r illa r e - quifira ci rc a O b j e d u m ejus , qvia illa habi t us t a n t u m Inf tr u- m e nt a li s e f t , & n u ll u m o b j e d u m reale habet . I n t e r i m t a ­ m e n requifi ta illa fefe c o n f p i c i e n d a p r æ b e n t in I n f t r u m e n ­ tis illis, q u æ â L o g i c a a c c e p i m u s , & p r o x i m u m atq; a d æ q u a - t u m O b j e d u m L o g i c æ erte jam ja m d i xi mu s . Circa P r i m u m » u t O b j e d u m f i t W « ^ w , quia plura ab i n t e l l e d u fimul c o g n o - fci n o n p o f l u n t , difficultas aliqua m i h i o c c u r i t . I n f t r u - m e n t a e n i m veritatis Sydogifmwi, ln du ftio4d efin itioitfc4 plura», f u n t & n o n u n u m , u n d e qvis i n f e r r e p o r t e t , p r i m u m r e q u i - fitum n o n q u a d r a r e . Sed difficultas illa facile tollitur, fi p b l e r v e t u r p r i m o > ut a n t ea in g e n e r e m o n e b a m , I n f t r u m e n

(12)

t a l e m h a n c d ïf ci p li n am O b j e f l u n / n u I I u m h a b e r e reale % q u o d fub u n o c o n c e p t u fo rmali confiderac, Sed eius o b j e d u e f t i n f t r u m e n t u m L o g i c u m feu r a ti o n is , cuius n a tu ra m fub g e n e r i c o e t i a m c o n c e p t a t r a d i d i f f e t in Elementis fuis Cl ID. prsefcs, fi c o m p e n d i) ratio id pçrmififlct. ». L o g i c a fimui & f eme l n o n eft o c c u p a ta in fo r m a n d i s & fabricandis pluri- bu s I n f t r u m e n ti s » fed u n u m feorfim c o n f id e rat, tr atta tatq ; e x p l i c a t . Sic q u a n d o t radit Syllogifmi d o d r i n a m , n o n eft foll ici ta d e M e t h o d o feu def initione c o n f t r u e n d a , u n d e re^ l i n q u i t u r n o n m a l e d i c i L o g i c a m u n u m habere Objedum_». 2, Me c o n f i r m a t V i r i , d e R e p u b b literaria o p t i m e meriti,- T h e o l o g i ac Philofophi Ce le b er rim i Ja co bi Martini in præ - l e d . fuis E x t e m p , in Syftcma L o g i c u m Barth K c c k e r m a n n i p a r t , T e r t , C ap. i. de M e th o d o Univerfali p. m,

947

- C a n - Ù a u d o r i t a s » u bi dicit R e c k e r m a n n u m unitatem fu bjetfi confti-

tuerey n e m p e quod td unum efje debeat unitate coUeHionts

u n iv e rja lita tù. q u a m c o l l e d i o n e m & u ni v e rf a li t a te m j a n a l o g i c è f u m p t a m i p f e n o n i m p r o b a t . Fufius h o c expli­ c a r e m f i i n f t i t u t i r a t i o p o r m i t t e rc t. C o n f e r a n t u r m o d o

G o n i m b r i c e n f c s q q . Proaånial. L o g , Quæft. y. A r t . i , T h e f . I V .

P r o g r e d i o r n u n c ad S e c u n d u m r e q u i f i t u m , q v o d hic n u l l a m h a b e t difficultatem. In f tr u m e n ta veritatis c o nfti tu o y aftn , a d q u a m r ef ere nda funt o m n i a , qvæ in L o g i c a tra- iftantur, id e f t, in L o g i c a nullo m o d o alia traden da f u n u , q u a m q u æ l n f t r u m e n t o r u m n a t u ra m explicant. Si hoc ub-

f e r v a t u m e f f e t ab o m n i b u s , qui L o g i c a m interpretati funt» b e n e c u m L o g i c a a t t u m effet > nec difeiplina hæc utiliflima.,

n e c e f f u m h a b e r e t hodie qi â multis male audire, p ro p te r t r i ­

(13)

c a s & f p i n o f a s i l l a s q u æ f l i o n e s » q u a s ma gr tô n u m é r o Tntôr* pr êt e s ejus, n cf ci o q u a m laudem acu mi ni s afFe£lantes» in L o . g i c a m fuaro c o n t r a x e r e f emper . Unicum in h is , l o q u i t u r J a ­ c o b u s Zabarella d e I n t e rp re t i b us Ariflot elis, qu o s m a g n o n u m e r o in praefatione fua e n u m e r a t ,dolenaum eft* quod fu b tili-

ta tes pot i ui $ fucum > quam ufum vera m Logi coi form am adm i­

rari voluerunt, J p fu m A r i f l o t e l c m q u o q ; , cui nihil d e t r a ­ h e n d u m volumus» n i m i u m q u o q ; I n te rp r et es eius plcriq; a d m i r a b a n t u r » ixa ut ipfis religio fuerit et iam in mi n ut if l i- mi s ab illo d if cc der e. Ex i n c i d e n t i & o cca fione nonnull a irre- p f e r e i n Ariflotelis O r g a n o n , quae c u m I n fl r u m e n t i s nihil c o m m u n e h a b e n t , n e c p e r t i n e n t ad I n f l r u m e n t a l e m do &ri - n a m f i d e o q ; o m i t t e n d a q u o q ; & i n a g r u m L o g i c u m a d m i t ­ t e n d a n o n effent. Sed n o m e n Ariflotelis adeo plerisq; I n ­ t e r p r e t i b u s v e n e r a b i l e f e mp e r fuit» u t fe ipfos potius q u a n o i p f u m A r i f l o t e l e m d e f e r e r e m a l l e n t , u n d e m u l r a q u æ ad Lo­

g i c a m n o n f p ef l a n t »ab ipfis i n f e r i p t i s e o r u m t r a d i t a fu n o * V . G . Ar if lot eles a n t e q u a m P r a ed ic a me nt o ru m do&finam_» p ro r f u s r el i nq vi t , ex i n c i d en ti & fump ta quafi o c c a f i o n o m e n t i o n e m facit motu* , & alia n o n nu ll a ibi t r a d i t , quae o m n i a I n t e r p r e t e s ejus tanti fecere» u t ipfis in o m n i b u s prae-' c e pt i sf ui s noeeceflfum fit vifum P o f t p r æ d i c a m e n t a t r a n a r e , m o t u s d o d l r i n a m c u m pluribus aliis ibi exp li car e, quae p o ­ tius vel ad Phyf icam vel aliam a l iqu am difciplinam Ph il of o- p h i c a m dir e&è p e r t i n e n t >& fingulare q u o d d a m c a p u t , q u o d Poflpr aedi camenta v o c i t a n t , l e m p e r i n Logicis facere» q u o d t a m e n c apu t r cf li us o m i t t i t u r ab acc ur at ior ib us, v el aliis t r a d e n d i s i m p e n d i t u r .

Thef.

V ,

Tertium deniqj requifitum Obje&i,utfciIicet non fit

(14)

ter'iu* Objetfiprincipinwy affeftio aut fpecies, pluribus q u i d e j f t j e x p l i c a n d u m jam u l t i m o h o c lo c o efiet, & o f t e n d e n d u m Jn- f i r u m e n t a veritatis e t i a m i l l o requifito m u n i t a elfe , nifi c u i ­ v is , qui ipfos t e r m i n o s intelligic quid fit S y l l o g u m u s , defini-' r io , divifio > & c # facile c o n f t a r e t , I n l i r u m e n t a ilia n o n in alia jdifciplina explicari pofie & d e b e r e , q u a m i n ipfa Logi ca, quae f olai ll a fibi vendi car, a u di t o r ibusq; luis îrâ dit.SyJlogifmum i n t e r I n f t r u m e n t a illa, p r i m u m c o m m u n i t e r L o g i c i f a c i u n o , p r o p t e r e m i n e n t i a m & u t i l i t a t e m , q u a m Syllogifmus inter., caetera I n f l r u m e n t a in c o g n i t i o n e veritatis habet, u n de irL , praeceptis luis p r i m o de Syllogifmi do &r in a exp licanda folli- ci ti efle folent. Si quis, a n i m i grati a, praecept a Logicae R e ­ v e re nd . & ClarilT. P r a e f i d i s m ei oc u I is pe rI u f tr ar ev el le t, o b- f ervaret facile O e c o n o m i a m & dif p of it io ne m c a p i t u m & p r a ec e pt or u m illius n o n v u l g a rem. I n c i p i t juxta o r d i n e m ^ n a t u r a l e m ab ipfis f i m p li c i bu s feu te r m i n i s , ubi de t e r m i n o ­ r u m a c c e p t i o n i b u s variis p r i m o , d ei n d e de t e r m i n o r u m af­ f i r m a t i v o r u m praedicandi a p t it u d i n e ,& in ipfis praedicamen­ tis de t e r m i n o r u m claffibus & cellulis fufficienter co n f ti tu - e n d i s l o ll i ci t us e f t , q u i bu s capitibus appen di cis cu ju sd ar o j quafi l o c o a dd i t d p f t r i n a m de Poftpraedicamentis feu t e r m i n i s negativis. A p r i m a d e i n d e menM* Operationen» quae eft a p pr eh e nf io f i m p l i c i u m , p r o g r e d i t u r ad S ec un da m , ubi fimplicia c o n j u n g e r e , leu E n u nc ia ti on is d o& ri n am d o ­ cet , qua d i l i g e n t e r e x p o f i t a , p e r ve n it t a n d e m ad tertiam-» m e n t i s o p e r a t i o n e m , f e u a r g u m e n t a n d i r a t i o n e m , ubi ipfam Syllogi fmi f t r u d u r a m n o b i s propius often di t, P of te a i n u p a r t e Logi cae genera li p e r f e q ui tu r reliqua Inftr ume nta veri­ t a t i s , i n q u a q u i d e m p a rt e I n strumenta illa explicat, ut cuivis a r g u m e n t o n e c e lf ar i o feu c o n t i n g e n t i ( l o q u o r praefertiniu» d e Sy ll ogi fmo ) v e ro & c e r t o feu pro bab ili ta n tu m > praece­

(15)

ßfa ejus applicari poffint. in parte vero Speciali ad diverfi- f a t e m illam a r g u m e n t o r u m attendere o m n i n ô neceflurrL* h a b e t , ubi D e m o n f ir a ti o n i s do ctrinam breviter & per p a r ­ tes e x p l i c a t , cui de Syllogilmo T o p i c o nonnulla a d d i t , & t a n d e m praecepta fuaeLogicae claudit,m o n f t r a n d o ufum L o ­ gicae in in t egris tam (acris quam profanis fcriptis & o r a t i o ­ ni bu s r ef o lv endis & explicandis, Nulla hic fuperflua o c ­ c u r r u n t , vixq; hic aliqua omi flà fu nt, quae ad Inflrumenro- r u m veritatis c o g n i t i o n e m fac iu nt , fed o m n i a quaecunq; ibi t r a d u n t u r , aliud n o n volunt, nec alio pertinent, quam ad i p f o r u m I n f t r u m e n t o r u m veritatis e n o d a t i o n e m & planam atqj b r e v e m exp ofitionem. Q u o d u t i n a m obfervarentL» o m n e s , qui L o g i c a m profitentur, bene n o n tantum Re ipu- blicae litcrariae & difcentibus co n f u le re n t, fed etiam dilcr- plinae huic utiliflimae conc il ia ren t favorem illorum, qui alias» p r o p t e r a b u fum ejus, Haudcrn p r o m e r i t a m ipfis detrahunt. Haec fic b r ev iter pro imftituti rat io ne , Gloria fit Patri, Fr«* fio & S . S a n f t o in Secula n u n q u a m te rm ina nda .

(16)

References

Related documents

quam ab iis etiam abftinendum fit qua: per leges licent: nam fecundum illud jCti, (a) non omne quod licet honeftum eil, eil fcilicec aliquid quod non oportet» etiamfi liceac..

Secunda eA noAra voluntas &gt; quoad omnes i- v deas voluntarias , quae ut plurimum funt fub-. Aantiarum fpirituaiium

memoria excidere nequeunt, quia cerebri partes induruerunt poit- quam faciiitatem ieie

bene qvadrat, qvod videlicet pari addita facit imparem, 8c impari addita facit parem : hoc. enim ipfum accidit etiam ternario,

eft qvod ipli impucurare confveverant, nam Eptcurus Solus inqvit Cicero vidit pimum ejfe Deos, qvod tn omnium animis ,eorum noittiam imprefferit natura (ic). Et infinua fåne

audiunt, fed etiam animi &amp; corporis bona aut mala, quatenus eo modo fefe habent ad cognolccndi facultatem mentis, ut rationc. boni vel mali

poflit fuftinere» Cujus rei alia non eft caufaquam quod calor folis tunc tem¬.

que adformam, &amp; tarnen in illa alteratione fervari modum efficientis caufae. Neque enim obftare quod medium ipium non trahatur.. *3 &lt;5). ad Magnctcm,cum aliud fit