• No results found

De herniis spuriis aphorismi, quos, cons. nobil. facult. med. ad reg. acad. Upsal. præside Samuele Aurivillio, ... in audit. Carol. min. d. XV. Junii anni MDCCLXV. ... pro gradu doctorali publicæ disquisitioni offert Ericus Nordblad, Gevalia-Gestricius.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "De herniis spuriis aphorismi, quos, cons. nobil. facult. med. ad reg. acad. Upsal. præside Samuele Aurivillio, ... in audit. Carol. min. d. XV. Junii anni MDCCLXV. ... pro gradu doctorali publicæ disquisitioni offert Ericus Nordblad, Gevalia-Gestricius."

Copied!
10
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

n D. D.

DE

IIERNIIS SPURIIS

A P HORIS M I , QUOS,

COAS. KOR IL. FACULT.

AC AD

PRÆSIDE

S A M U E L E

A U R I V I L L I O ,

M . D . M ED. REG. A N A T . ET MED. PRACT. PROF. REG. ET ORD, S. R. S. M.

IN A U D IT . CAROL. MIN. D. X V . JUNII

A N N I M DCCLXV. H O R IS A K T E E T P O S T

PRO G R A D U D O C T O R A L I

-,

P U B L IC Æ D 1SQ U ISIT10KT' O F F E R T

E R I C U S

N O R D B L A D ,

G E V A L I A ■ G E ST R IC W S, U P S A L I Æ.

(2)

I.

n abdominis infima regione, ejusque in m a­ ribus appendice fcroto, enatum tum orem , qualis ille cunque tuerit, xtjA^v Græci, R o ­ mani H erniam vocarunt,

ir .

Hujus cum diverla adm odum inventa fit indoles, & in aliis abdominis regiönibus quum fimillimi o m n in o , atque ad inferiora, tumores exillant ; polleriorum te m ­ po ru m Medici partim latius nomina illa intelligere coa- cli fu n t, partim comprehenfa illis vitia follicitius diltin- guere.

u r .

H o d ie ergo ita loqui in m o rem v e n ;t , ut, quem fiua ex (ede dim otum vifcus fecerit, tum orem proprie, & fine addito alio quam ex loco & vificere cognomine, H er­

niam dicant. Ad quam com m un em notionem etiam ce­ rebri datur & delcripta eft hernia. Svevit tamen fenfius nominis ad abdomen reftringi, quippe in cuius ambitu tum o r ejusmodi occurrit frequentilfime, rarilfimus alibi,

(3)

IV.

Antiquas nihilominus appellationes quum difficile femper fuerit de fere re , herniarum titulum vulgo confer­ v a ru m etiam ceteri tumores , iisdem in locis, quæ her­ niis obnoxia funt, enati, qui prominentium licet, poft cedentem cutem , vifceruin fpeciem habeant, nil minus tam en, quam hujus funt originis, fed ex generalioribus tu m o ru m caufis oriundi; ob necellariam vero maxime diftinctionem, cognomen receperunt Spuriarum feu No­

tharum , hoc eft nom en fuum n o n legitime geren tium ,

earum que refpectu alteras, proprie didas, nominarunt Fe­

ras.

V.

Ad veterum notio nem , utrasque ’ta d id a ’ hernitæu- nilis funt generis veræ (pecies ; In lyftematc vero, quod infirmitates mortalium in agmina & cohortes accuratius 'cogit, locum herniæ fpuriæ invenire n equeunt, fed luis quique locis disponuntur tum ores, qui hernias mentiun­ tur. Ad praxin tamen adm odum conducit, hos junctim confiderare, ut bene ab herniis proprie dictis dignofean- t u r : & tolerari tum poterit n o m en , quo non figniflcan- tur nifi tumores cum herniis, ab ignaris rerum vel non bene peritis, facile confundendi, feu}tumores, noltris tem poribus herniæ no n recte nominandi.

VI.

In hac comparatione, convenit tumores hos, ut her­ nias proprie dictas, diftinguere, partim ratione locorum, quæ occupant; partim ratione materiarum, quas conti­ nent. H arum v e r o , ut quas tu m o ru m om n iu m praeci­ pua faciunt di feri m in a , potiflimum lubet habere re- Ipectum.

V i l i *' - 1 .

Frequentior ceteris eft, quem Ikrnittm Aquàfntn v a ­ cant; nempe aqua diftentus tu m o r iis in lo c h , quæ

(4)

her-herniæ fedes efie (oient. Hydropis ergo indolem habet; vel (oiitarii, qui lua circumfcribitur anguftiore (ede; vel conjuncti cum latiori aliquo, cujus codecta aqua ad herniola loca penetrat. Et com m ode, ut hydropis to­ tum genus, in faecatum dilpefeitur & celiulofum, intel- ligibiii & partium indoli refpondente divifione, longe praderenda alteri, q u a hydropem per inliltrationem cu- dinguit ab alio per extravafationem orto, notionibus na­ tu r a minime congruentibus. Si colligi vero extra va- fa contingat, fetofum aut lymphaticum hum orem in vera hernia, five in facco qui prolapfum inteftinum continet, five in parte ip(a prolapfa; (ymptoma id eflcntialem non mutat m orbi indolem , neque ergo hujus generis limplex vitium format.

VIII.

Hydromphalos, feu tum or aquofus umbilici, quum

hydropis ventralis, quem Aiciten vocant, comes non raridimus (it, folus vero non exiftat; ex m orbo prima­ rio facillime ab hernia umbilici dignolcitur, Sc pro ejus­ dem m orbi indole, una cum eodem fanari ip(e incifio- ne poterit.

IX.

H ydnps fcroti,ve\ partium m uliebrium , cellulofus, Hydrocele externa, gravioris & furgentis pedum oedema-

tis, hinc quoque hydropis intercutis (eu Anafarca, fre- quentiffimus eft efteStus;non hydropis ventralis, nili po(t> quam tumere pedes inceperunt. Etiam \ ero folitarium eft m a lu m , a preffione ortum vicinarum partium , ut in gravidis nonnunquam accidit, & m o x n a (ce n dis; tum a preffione externa , a contuhpne, vel refrigeratione. Intu- m elcunt partes undique & æquaiirer line calore , ut pal­ lida: maneant, cedentes digito, Si (e re iituentes, folita in oed^mate pigritia, quamdiu minus dident e , (ecus (i aliter; St cito tum or augelcit, in graviori malo per

(5)

tum virile membrum fe diffundens quod fimul ad radi­ cem tegitur undique , ut retracfum ap pareat, denudata glande, tanquam Paraphimofi, pelJucente eadem ; ut ideo, nifi tironi & prorius ig n a ro , fufpicio veræ hernhe m o v e ri nequeat.

In cellulofa partium nom inatarum , cujus exterior denlata portio darton fcroti facit, quum colieffa fta- gnet aqua, fcarificationibus optime educitur utrinque faclis; longioribus fi fegnior hum or j adeo qvidem cum luceeffu , ut diff’ulus per corpus hydrops fimilis pluribus in exemplis totus hac via eduffus fuerit: & pariter fe­ lix veficatorior um nonnunquam ufus obfervatus eff. Pres- fionem non conffantem fi caudam habuerit,epithemati* bus adfbringentibus promptiffime tollitur. Ad caudam v ero fimul attendendum elle latis patet, quippe qua non ablata, reverti malum necefiè eff.

Species autem fingularis eft hydrops fcroti urino- f u s , in q u o , prohibita per urethram exitu urina, ca­ nalis parte libera tandem perrupta, viam ipfa libi fecit in textum fcroti cellulofum, fiffulofos cito, fi non acces- fierit medela, f.bi paratura cuniculos ad plenum exitum. Faciiis hæc cognitu, eandem, atque ceteræ fpecies requi­ rit opem, ad promptum diffufo lotio aperiendum egres- f u m , 6c p-arem iplius caudæ tollendæ follicitudinem.

X.

Hydrocele proprie fic d i c h , & viris pro p ria, faeca­

tus fcroti hydrops eff, nunquam fortade nifi unius late­ ris, & plerumque folitarius. Quum fedis relpectu d u ­ plex delcribi foleat, illi, qui longe altero frequentior, prior his in pagellis fit locus.

Hic Hydroceles tefiiculi nom ine, feminis huicoffici- nulce proxime circumfufhs, capfula continetur, quam tu­ nica facit, dich vaginalis tefficuii, undique eundem fine ulla adha’fione circumdans, funiculo autem fpermatico

(6)

» ) « ( »

m ox fu per tefl i cu ln m circumnata,iit ab illo hunc inte­ gro fiepto difiihgvat. Tenuis nempe lympha, qunr concre­ tionem feminalis globuli cum parietibus fuæ capfae impe­ diet, jugiter in (anitate, ut alibi pari in munere fit, dimenfa

proportione exfudat & reforbetur: turbata v ero eadem flagnans colligitur & tum orem generat.Ab infimo ille f c r o tifundo, alterutro in :a:ere, incipiens,/enfim, lentius citius- ve liirgit ingvren verfus; fimul diflenditur magis magisque in rotunditatem oblongam: penem ad latus alterum pre­ mit tegk qu e, ut valde retractos appareat: fcrotum a parte fui aequale recidit; ab oopollta rugas non prorfus delet: p re­

menti digito cedens, ut bene di flent a aquis vefica, m ox le rcflituit : pulfantibus digitis fluctuationem mar.ifefiat, interdum tamen obfcurius: tefticulum fen>ner, quum co- p io fio ra q u a , occultat. Herniam igitur fcrotaiem (ede externoque adfpeciu referens, latis tamen ab illa differt, quar ab igvinibus defeendendo crefcit; qure , faltem fub initiis , f i u convenient^ Sc tractatione, depleri porefl i quae tefiiculum n on abfcondit; &: prreterea non fluctua­ tionem indicat, ni fi malo vetufio & complicato.

XI.

Hydrocele funiculi, altera hujus hydcopis fpecies, us­

que co parum frequens eft, ut a viris, quibus multa non defuit experientia, in d u b iu m vocata fit. Nihilominus

V a for um fpermaticorum cellulofam vaginam occupans

tu m o r, non una ratione nafei delcribitur, & (ubtilius 'certe a pluribus, atque ad hypotheses magis, quam v e ­ rius & ex vifis exemplis. Q u e m accuratius hxc re- cenfita admittere jubent, hydatidi (imilem ortum ha­ bet & hydropi, ut vocant, faecato abdominis. T extus celîulofi quaedam cavernula; quæ nunc in exteriore v a ­ gi næ fuperficie, nunc interior ede poteft; ex peculiari fabrica; & circumflandarum conditione, undique claufi^

(7)

adfluente jugiter aq u a, fenfim d iften d itu r in tu m o r e m , qui vagina; fervat oblongam formam. A præcedenti fa ­ cile v iä etu r dignofcendus, q u u m , vaginam fi tenuerit (o la m , teflicuium om nino relinquet digito attingendum: etiam a vera herrnia, fi longius ab annulo inceperit, aut oftenderit fluctuationem i fecus fortafle, hæ fi abfuerint

conditiones.

Hernice v ero magis adfinis eft, ad hydrocelen fu­ niculi etiam relatus, tum or aquofus herniofi lacci , poft repofitam herniam fuperftitis, quem alias aquam in ab­ dom in e collectam recepdfe legitur, alias hydrocele clau- i æ , qualis m o d o delcripta, locum Ipatiumque liberum dedifle, exemplis oppido rariffirnis,quar partim ex m o rb o p rim a rio , partim ex fluctuatione, dijudicata fuerunt.

XII.

Hydrocele v e ro particulari cuivis eadem convenit, cura : five mali quæratur tantum m odo mitigatio , fu- fpenforii o p e , & aquarum , perforato facco, ad tempus aliquod d im in u tio n s; five plena exoptetur cura, quam ex majori tum oris a p e rtio n e ,n o n fine difcriminis tamen formidine om ni, fperare licet, vel incifione per totam longitudinem , vel cauflicorum rem ediorum æque lo n ­ ga lerie, ut inflammatione in cyItis parietibus excitata, vel coalefcant invicem aut cu m tefliculo ; vel magis in ­ cognita ratione liberentur priftino vitio.

XIII.

Recenfitis proximus loci natura tu m o r Hematocele eft, fe d breviffimis nom inandus, q u u m proprie diAus, & fan- gui ne, vel ex fuperveniente, fub punAione fcroti, in for- tu n io , vel externa læfione, extra vafa collecto oriundus, minime frequens flt,& facile cum vera hernia non confun­ dendus, nequc in priori ca(u,quinon nifi peritioribus o b ­ venire poteft, neque in a lte ro , fi m o do ad ruborem , dolorem & maxime ad p rom p tam intumefcentiam , atten­ datur animus. XIV.

(8)

XIV.

N e fcriptoribus parum tribuere fidei v id e ar, etiam

Pnevmatocelen feu herniam fiacuofam nominabo, tanquam

quæ oriri faltem poterit, iis in locis, in quæ confluit a- qua; (ed potius tam en, tanquam quæ cum vera Entero- cele confufa fuit.

XV.

N on infolitum vero & fæpe diriffimum malum Sar-

cocele eft. quæ digito non cedens & inæquaiis tefticuli al­

terutrius tum or eft, fenfim ortus & increfcens, tum v o ­ lumine, tum duritie, initio indolens & nullatenus fæpe moleftus, dein faltem pondere & frictione in c o m m o ­ dus, interdum acerbiffimo tandem affligens dolore. Scir- rhus tefticuli, vel Epididymidis folius, e i t , ex duritie de- fum to generico hoc vocabuloj (ed peculiaris indolis, q uum peculiaris prorfus his partibus ftructura fit. N unc vero fimplex induratio eft, nunc inflammatoria & gangræno- f a , nunc immenfum crefcens in fpongiofum & can- crofum textum. Alias externa violentia, cafus, idtus, preffio, tefiiculum ipfum gravius compreffit, ut retine­ antur in venis & tubulis leminalibus liquida, accumu- lenturque , lentefcant & indurefeant: Alias tuniculo il­ lata vis hunc, præcipue in ipfo annulo, conftrinxit. M o ­ do occultum in corpore v i r u s , pofiquam intra tefticu* li tubulos femel fefè fixit, illos fortalle accommodat, ut corrupti humoris plus continuo recipiant. M od o altius in abdomine orti tumores funiculum fpermati- cum afficiunt, vel prem endo, vel in d u ra n d o , conti­ nuato dein magis magisque ad inferiora effectu ; quo in cafu incommoda fèntiunt lumbi, non erecto folum, led quocunque in fitu corporis. Semper vero ab hernia v i ­ tium hujusmodi facillime diftingvit, qui o rtum & pro- grefium v id e rit, aut quærendo cognoverit : (èd præter- ea vel taffu (olo dignolcet rerum non imperitior quis­

(9)

qpie. l evins m a l u m , ab externa caufTa non g ra v io re , aiut a perfpeflo contagio , cui datur o pp onendum reme- dlium, tollere fpes elle poteft. Gravioris non nifi a ferro p>etenda eft feverior medela, nec illa tuta q uidem , nili iinfra annulum mufculi obliqui malum fubftiterit, neque p>er corpus vagatus fuerit malus h u m o r, nullis certo fa- rnandus remediis. Ferro autem, vel id folum exfcinde- tiur quod vitiatum e ft, fi Epididymide fola vitium con- tiineatur, vel totus tefticulus cum parte fui funiculi.

XVI.

Inflammatum a graviore violentia’externa, vel etiam in te rn a caulïa,fcrotum,five uno ex latere, five utrinque, ad Sarcocelen referunt nonnulli ; melius videntur alii diftin- g u e r e Intumefcit adm odum rotundo ambitu, led inae­ qualiter ut plu rim u m , cum rubore m ulto & calore, & excruciante dolore. Inflammationis externæ curam po- fcit, quee vix tamen , nifi maturius advenerit, præcavebit aiblcelfum, led nullius illum diicriminis. Imprudenter tra- £tata,&: in gangrænam , :ut inflammatio alia, terminari p o t e f t , & indurationes relinquere, Sarcocelcs futuræ ini­ tia. Herniofum habitum fuflle, ortu licet ac om ni n o ­ ta evidenter inde diftinåu m , non crederem, nifi docuis« le t calus.

XVII.

Viricocele feu Circocele aut Spermatocele , indu­ rati tefticuli vel cauda vel efferius, nimis turgentium Vaforum vitia funt, ac præter corporis, qua infident re­ g io n e m , nihil habent cum herniis commune.

xvm.

A d hernias fpurias numerare non folent glandularum in ingvinibus fcirrhos& bubones: funt tamen inter mala, quæfaciiius aliis, & condonando interdum errore, cum her­ niis ingvinalibus &: femoralibus podTunt confundi. Diftin- guet tamen ruali utriusquediverfus ortus,in herniis fubitus,

(10)

& exi nixu plerumque aliquo ; in glandulis lentior & com ­ munibus ex caufTis manireftis: tu m pregreflus adm odum alius: tum figura,in glandulis oblonga, in incipience her­ nia rotundula: tum evidens glandula; durities: tum d e­ nique ejus conflantia; dum intumefcit hernia & renititur m<?gis, ereclo in fitu retento()ue fpiritu, minuitur vero

c aut mollefcit, im m o evanefcit, fpiritu emiflo & in fitu horizontali, ad lumbos declivi*

References

Related documents

This thesis explores the social construction of birth by analyzing the inter- action between the participants present in the delivery room.. The data is drawn from 79 video

Birth is also a matter of bodies, the body in labor, the supporting body of the partner and the appearance of the body of the newborn. The thesis gives insight into how these

Detta till skillnad från Best et al som kom fram till att det fanns en signifikant skillnad mellan antalet kolonibildande enheter i luften 15 minuter efter användning av

dessa problem i den ordningen kommer att gynna företaget mest. Från intervjuer med personal framkom det olika anledningar till orsaken av dessa problem, som presenteras

blandäktenskapet som något icke önskvärt och detta just för att kunna särskilja vi och dem. En strategi som flickans familj använder sig av för att visa sin dominans mot

Activities focused on eating can be described as general nursing care when they involve patients without eating difficulties or patients who have been assessed as well nourished

Det skulle vara för krävande att möta sin rädsla och flera trodde de skulle avbryta eller att de efter avslutad behandling inte skulle hantera sin fobi bättre än innan.. ”När

The aim is to discuss, based on research about education for sustainable development and the evaluation of how sustainability issues are included in higher education, how