■
x t-
" tôu t£ e s $ \T)i(fertationis Academics
D oA P O S T O L I S
C
H
R
I S
T
I
D U O D E C I M ,
P a r s P r i o r , Q U A M ,Cum confenfa AmpliiT. Facult. Philof
i n Regia Acadr Upßl.
P R Æ S I D E ,
AmpHsßmo
Celeberrimo
Dn. l a u r e n t i o
A R R H E N 1 0 ,
Hill.
P r o f .Reg. & Ord.
h.
t.Facult. PhiloC
Deca n oSpedtabili,
A d publicum examen modefte defert
JOHANNES BREDENßERG
W E S T M A N N U S .
In Audit. Guftav. Majori d. xxm. N ov.
A n n i M D CCXXVLHoris arde meridiem folit is.
S :
æ
R :
æ
M :
t is
M
a g n æF
i d e iV
i r o,
S. S. Theologiæ DOCTORI
Celeberrimo,
Inclytæ Diœcefeos Weftmanno
• Dalecarlicæ
E P I S C O P O Eminentiffimo,
Confiftorii Ecclefialtici
P R Æ S I D I Graviflimo,
Gymnafii Scholarumque
E P H O R O Vigilantiilimo,
R E V E R E N D I S S I M O P A T R I ,
D O M
I N O
SV E N O N I
C AME E N,
M
æ c e n a t iS
u m m o. \
V I R O
Maxime Reverendo & Ampli$fimo>
S. S. Theologiæ D O C T O R 1
P p j p h p r r i m n
nec non PRROFESSORI in Regia
Acad. Upfal. Ordinario,
Sacri Synedrii ibidem ADSESSORI
Gravi/limo,
Ecclefiæ,quæ Chriftoin Wachthaldia
colligitur,
PASTORI Vigilantiffimo,
Ac adjac. Diftri&us PRÆPOS1TO
longe meritifiimo,
Nationis Weftmanno-Dalecarl.
INSPECTORI accuratisfimo,
D O M I N O
J O H A N N I
M
æ c e n a t iM '
a g n o.
A
N fu e r it, nulli dubiam fent entia mentem
S ifta t, legatus Palladis arte nitens?
Legt fer infignis M ofes, En\ filtm Amram
Hebrais, pra,fens, nuntia Ut a ferens.
Obvius Amramides prodit, mittusquefacerdos
Hebraa genti, cœlipotente DEo.
Q uid referam? P rm i monf rant fa t tempora fech
Miffos , divinum queis manet ingenium.
Hos inter claro Chrifti fplendore corufcat
Coetus pracipue Nofter Apoftolicus.
Hunc tenui poßtum, Præful reverende, papyro
Sume, précor, dextra quem Tibi fcribo pia•
Nel'éiæ p rolis, precor, egredtare fene&am.
0 jubeat Num en proffer a fa ta Tibi,
Reverendis. Nominis Tui
tliem bumiHimut
E
Albo) purpurea mbore pallay
N chartam minime colore tinclam
N e c te&am rofeo micantis aurol
h n ! incomta licet, tamen T uo illa
A ud en ter jubari, Patrone Summe,
Formam ja m ßatuit fita m , corufco.
Sacra prende manu, Verende Dodtor,
Hanc G f fronte vide Tibi dicatam
Blanda, fic animo Tui benigno.
Simplex^ exiguaque vilis Au&or
Charta f i t Tuus, invoco, diensque.
Æternum manibus precor fupinis
Longos connumeres dies facetus,
Æ tas ac fenii Tibi jocofa.
• *
Max. Reverend. Nominis Tui
devotifftmus cultor
V I R O
.
ylmplisßmo atque Celeberrimo,
M a c , .
E R I C O
A 1. S T R I N,
Log. & Metaph.
Profess.Reg. & Ord.
P A T R O N O
Omni animi cultu ad cineres
profequendo.
Admodum Reverendo atque Pr&cansfimo
V I R O ,
Dn. T I B U R T 1 0 T I B U R T I O ,
Eccles. Wingâkerens. P^/?or/meriri(Timo,
vicinique Diftndtus Prapofito Laudatiffimo,
Patrono ætatem colendo.
Cernite blandis
Semper ocellis,
A t que i P a t r o n i ,
Hoc leve munus,
Quod jero vobis y Sumite tanquam Ob benefada Pignora mentis,
Ampliff. Adm. Reverend. Spe<5tatifT.
' c u l t o r
JSibnodum Reverendo atque PrAclarisßmo
V I R O ,
M a g . P E T R O
B R O V A L L I O ,
P afton Ecclefiæ Kopingenfis meritiffimo, ut &
adjacentis Diftrifrus Prapoßto adcuratiffimo,
P A T R O N O
pia mente colendo.
Spe&atisßma Pidei ac Dignitatis
V I R O ,
Bn. O L A V O J A C O B S S O N ,
Curiae Copingenfis Senatori primario , dex
terrimo, A vo Adaterno longe cariflîmo, ob
innumera in m e collata beneficia, aeternum
fumma animi oblèrvantia prolequcndo.
Cena dicentis Tempore grates. Sollicitabo Supplice voce Numina. cceli, Ut bene Vobis,
Node die que, \
Omnia cedant.
Nom inum
Veftrorum
indtfcflfiis
P lu rim u m R everendo PrAcUrisfimo
V I R O ,
D
n
. C H R I S T I A N O
B R E D E N B E R G ,
P a s t o r i in 5 5t6rtlfTo<) vigilantis fim o, P A R E N T I cariflimo.
N
On licet cari meritis Parentis,
Verba jam poflim reperire digna i
Nunc notas verum pietatis halce
v
Mens mea g eftit
M ob ili, quæfo , Specimen Minerva
Elaboratum tuearis hocce
Pignus ut gratique animi piique,
fronte benigna^
Faxit æternus, valeas per annos
Neftoris longos, Hom inum Repertor,
Exin evadas fuperas ad auras
Numina laudans.
CariJJimi P A R E N T I S
obfequentiffimus filius
I
H
J.
CAPUT PRIMUM.
De_,
Apoftolis
in
Thes. L
Urn tempus adeflet, quo uni-
verfus orbis folenni prædicatio- ne Evangelii illuftraretur, Sal vator nofter Chriftus, minifte- rium fuum exorfus , in populo informando , primisque novse ecclefiæ fundamentis, miracu- Hs atque doftrina fua, ponendis, non folum ipfe-i fuit occupatus , fed opera etiam difcipulorum, pras- cipue circa officii initia, nomine Apoftoli infignito- rum, ufus eft. In horum fata , quantum ex facrocodice, atque aliorum patrum (criptis,colligere liceat, paucis inquirere animus eft. Tuum itaque erit, Le&or Benevole, mitem conaminum efle judicem, quod ut facias, etiam atque etiam precor atque ob- teftor.
• Thes. II»
A
D m o re m , in Difputationibus publicis confve- tum , primo omnium vocabula, qua? frons dif- fertationis præfert, funt examinanda. Sed, cum omnibus in aprico efle exiftimemus etymon ac fi- gnificationem vocum , Chridi & duodecim, illa mifla facimus. Vocabulum vero Apoftoli, ut etiam res poftulat, accuratius rimari lubet. Originem itacg ducit a verbo cbroçéXÀsiv, ex duo & çéXXu compo- fito. Eft alias 7toXvotjijlov illud dxoçoÀoç , e x uiu, tam veterum, quam recentiorum. Græcis fcripto- ribus adje&iva quandoqj vox eft, utdncroXat it M oi, plerumque autem fubftantiva, tam de rebus, quam perfonis ufurpata. De rebus, verbi gratia, quan do ânoçoXoi ipfa? clafles & expeditiones maritimas dicuntur, ut ex Demofthene in voce ànoçoXsiç ob- fervat Chemnitius a \ Praeterea chroçoXov quoque dixere eam partem n a v ig ii, qua? efißoXog feu ro- ftrum dicitur b). Juris confulti dnoçôXzç vocantTotç smçoXdç, liceras dimiflorias, quae mittuntur a—.
Judice, a quo appellatum,ad eum, qui appellatus eft* quibusqp
a) in harmonia evangel. Tom. i.p.404, b) vid, Frider,
quibus<£ adeo literis & reus,& rei caufla dimittfitur ad tribunal fuperius e).De perfonis,exempli gratia,quan-; do diroçoXoç dicitur magiftratus, rei nauticæ jurisdi- ö io n e m h a b en s, & trierarchis jura reddens d ) y vel o wpdpctyuycç, qui fponfam ex ædibus patriis duftam fponlo fiftit e). Porro Græcis diélj ditôço'*
* oi oi 7r?scrßevlxl, ngeo-ßs'ig, d7roçsÀ*êpem, psahca ètçY)VY)ç> hexet, etiam xyjgvxeç, legati, ablegati, mediatores
in pacis negotio & præcones/ ) . Atque ita non uno modo in fcripturis hoc vocabulum reperitur_» ufurpatum.At notione peculiari hi duodecim itadi&i funt. His enim folis di&um eft, xctBuç dneçot^xè pe
o noPiYjç, xctyd nèpitu ùpdç, ßcut me mi/it T a te r , ita,
& ego vos mitto, ad omnes Icilicet homines vocan
dos , omniaque illa conftituenda, quæ ad ecclefi* regim en, difciplinam ac falutem hom inum æternam pertinere videantur. Voci dnoçôXv apud Hebræos refpondet r rr ^ a tq u e in genere funt
dzoço-ùoi, legati, vicarii, ita mifli alterius nom ine, ut
ejus perfonam repræfentent. In (pecie vero crrr^tf di&i, qui pecunias deferebant Hierofolymam a fy- nagogis , aut mandata ad lynagogas. Hinc non__» fine caufla putatur, Dominum noftrum, cum Sy riace loqueretur, voce fyriaca ufum,pn ^ Schelecbin fuos duodecim difcipulos appellafle, quos Evange- liftæ, qui Græce fcribebant, dnowteg dixere^).
A z Thes,
c) Chemnit. harm. Tvang. L c» d) viâ. Chemn. I c*
e) Frid. Spanh. I e. / ) Fr. Spanh. I. c. g ) J/a. Cafau-
Thes.
III.
Q
Uando, vel qua occafione, nomen illud a Chriffo Salvatore his duodecim fuerit impolitum, nos elocent Evargeliftæ. Lucas cap. 6. concertatione faéta cu-m Judaeis de Sabbatho , iyêvslo hlaïçqfJtJgauç 7 dv\ouçs inquit, ijrrjxSsvetç tc oçoç isgovsijfytaSou' rjvàmv'/lsçevuv ev 7ri 7rgoçgv%ij 75 0 f5. K#i a Js èyévs]o
yjpè-çoe y TTfcç&fcJi/r/crz tûç y.abyjàç ocujti' fcj sxXefcâfjisvoç «V
dvjûoy êufexœ y èç otzoçoXdç MpLOi&e. 'Zipiwvct, av #)
hjvc;jLctar£ nérçcv, Kj k\$àézv Tov dåeXQcv dvjti , Votxußov
«j icoœwy)v, ôtÛaTmoy «} BapSoXo/uaiov M ajôaïw Xj&u-
pay , I’zxußw lov t5 AxQciïd, ^ 7vv
xatXd/ji&-vov ZyÀulrfv l’xiïotv Vctmßd, ^ lV&w IVxâ^ojtîj/, e>
“kJ iyévsio. Trgoiïfîrjç. i. e, f3<ftum eft in illis diebus, “ exiit in montem ad orandum, eratque pernoélans “ in deprecatione DEL Et cum dies fafrus effet, “ vocavit difcipulos fuos & elegit duodecim ex “ illis, quos & Apoftolos nominavit : Simonem,
“quem nominavit Petrum , & Andream fratrem-» “ ejus : Jacob um & Johann em : Philippum & ‘Ztar-
“ tholow&um, Matthäum, & Thornam: Jacobum Alphas i
“ filium & Simonem?qui vocatur Zelotes, Judam Jacobi, “ & Judam Jfcariotben, qui & fuit proditor. Quo v e ro anni tempore hæc faßa fit eleélio, non expreffe apud Evangeliftas exponitur.. Pugnant alii pro tempore Pafchatis, alii pro Pentecoftes. Chemni- tius tempore Pentecoftes effe fa<ftam opinatuum “ Chriftus enim ele&urus Apoftolos, inquit, afcen- wdit in m ontem , poftea defcendit ad turbas, ad
ra-dices montis confiftentes, quafi repræfèntans hi-“ floriam legis Mofaicæ, & inftituens explicatio nem decalogi circa illud tem p us, quando Judæi** memoriam promulgatæ legis peculiari feflo Pen*“ tecofles celebrarunt. Nam & Joh. 6. v. 55. 53.“ & (eq. Chrillus circa felium Pafchatis de vero a-'* gno Pafchali, hoc e(t de efu fuæ carnis & potu fui“ fang vinis, quad de tempore (licut vulgus loqui-“ cur) condonatur. Et pulchre convenit, quod(* etiam Judæi in fynagogis, ad ofHcia le&ionum,“ cantionum &c. certas perfonas in feflo Pentecofles“ deligunt. Ita ergo circa Pentecoflen adApofloIatum“
eleéli funt hi & poflea etiam in Pentecofle Spiri-“ - tus San<5lus fuper ipfos defcendit, per quos exitu-“ ra erat lex ex Zion h). Ipfum vero locum , ubi ele&io fuit fa£ta , opinantur veteres fiiifle montem illum T a b o r, ubi poflea vox Patris fonuitaVJS dux»
fit-: hunc audite, ut intelligerentApofloli minifleri-
um fu u m , ad vocem filii DEi alligatum efTe* Thes. I V .
C
irca hanc Apollolorum eledlionem praeterea efl obfervandum, quod non flatim poll eleilionem ad Apoflolatum, univerlales conflituti fuerint prae cones. Quod enim Marcus addit, ut emitteret eos ad prædicandum , non intelligendum, quafi tunc flatim emifli fuerint, fed quod in ele&ione Chriflus propofuerit ipfis capita futuræ fundlionis, ut fcirent,A 3
quomodo & ad quid eiïent præparandi. Elegit a u tem ipfos1, ïvûl Sffi fjLsJ ctvrS, ut ejjent cum illo / ) , n o n ficut reliqva turba , nec ficut hadenus una cu m aliis difcipulis eum iedati fuerant: fed ut tanquam Individui comites propius & familiarius jam cum ipfo verfarentur , ratione domefticæ & priva- tæ inftitutionis , & ita teftes eiïent om nium , quae faceret atque doceret k). Interdum tamen illos quotidiana ejus informatione præpararos ad prædi- candum emifit, aft in Judæam tantum: debebat enim
omnium primo lfrael vocari / ) , atque ut dodrinam
fuam miraculis firmam facerent conceflit, quæ fi- gilla Apoftolatus nominantur mj. Refurredione-» autem fa d a , Apoftolos adhuc inftruxit, & mini- fterium univerfale ordinavit, inquiens E'MSy y.o\
noceret s'fyscn'ct iv ùfxviï £7Tt yyjg. TlogeuQév]eç Sv [ictßr,-
rêver x ts nuv\ulct sSvrj, ßocnll^ovlsg dvjèç èiç lo ovofiot
13
ÏIocTfoç t
3
YiS u^l3
A'yia nvevjudjog* O' FUçsvçaçß
27
iligSiiç, cruSijcrêlai' O* âmçYjcrocç, xotSocxfiSjjcrë-roti ; ùafchrttofleç ocvlSg Irj^siy nocvlot ocroc svsjsiXetfASv vyXvy
k) i$3 , iy ù [jlsS’ ûpüv iiy.1 7raraglàg ypsgoeg , eug lyjg
pvvlsXsiocç r
3
aiüvog* Data eft mihi omnis poteftasih“cœlo & in terra; ite igitur in mundum univer- “ fum & prædicate evangelium omni creaturæ, ba- “ ptizantes eos in nomine Patris,Filii & SpiritusSan- “ d i n). Quicrediderit^& baptizatus fuerhfalvuserit, “ qui vero non crediderit condemnabitur o). Man
davit
i) Mare. 3: 14. k) Afl. 1: 22. /) Matth. 10: 6.
Afi. 13:46.7») 2.Cor. 12: 12. n) Matth. 28; 18. 19.
D U O D E C I M . 7' -i
da vie autem , ut docerent ea, quæ illis præcepit“ ipfe omnia. Pollicitus etjamfe eis affuturum (em «c p e r , usque ad feculi conîummationem p). Monu*“ it praeterea miracula eam do&rinam efle fecutura q).
Thes* V .
P
Rærogativæ itaque muneris Apoftolici (unt e- numerandæ, ut quæ ejus, præ reliquis in ec« ctefia ordinibus, fuerit dignitas appareat. Primaeft illa ctïïoçoAwj/ appellatio, eo fenfu, quo foii XII. d id i Apoftoli , & cum his Paulus, qua a ceteris difcernuntur & foli Chrifti legati, nempe immedi a ti, extraordinarii, laterales ïalutantur. o dlteraefï miflio feu immediata vocatio , uti quoque imme diata per Chriftum inftru&io de iis, quæ Chrifti nomine orbi propalarent. Tertia divinus afflatus,
& hinc dvTOTtiçlot, xavüv dêïdipevçoç, in iis'n em p e, quæ credenda agendaque tradiderunt. Quarta fluit ex priori, fummus fcilicet in do&rina confenfus. A- deo ut fi quis fecus ac Paulus, exempli gratia , traderet, hoc ipfo habendus effet pro pfeudo-a- p o fto lo , immo pro anathemate. Hinc de Apofto- lis verum eft , quod Helleniftæ de Mofe & fep* tuaginta fenioribus :tuv faiXsKTW Vagctfa (K p iç£ )3
$ie(f)MY}<rsiv ê$é ex eîeâis Chrifli ne unus ab altero
dijjenfit. Quinta ocularis'vifio , feu oculare tefti«
monium , cumprimis de Chrifto a morte (ulcitato.
Hinc
Hinc Johannis illud, qua vidimus r), Hinc Petrus fe fa&os êzÔTTTCtç t r sxsfaa pLsyateihyTog s). Hinc Paulo Chriftus c(p
3
slg. Sexta univerfalismiflio ètçlo» MçjjLov ätcäv]«, in quatuor mundi plagas. Hinc nonhujus vel illius ecclefiæ fingularis cura, fed nocauv
TÜv hxtyariov. Adeo ut vox Apoftolorum eilet-, inftarvocis coelorum, Lux eorundem inftar radio rum loiarium in omnes fefe terras diffundentium« Unde p a te t, eos magnopere falli, qui Apoftolos in particularium Epilcoporum ordinem cogunt, aut fingulos tanquam fingularibus ecclefiis praefe&os repræfentant, Petrum Romana?, Johannem Ephefi- næ &c. Septima eft donum miraculorum, in qui
bus edendis non leguntur fignationes crucis , vel alias res adhibuifle, fed folum nomen JEfu/). Per eum loquebantur lingvis antea ignotis, ejiciebant dæmonia, veneni vim extingvebant, dono non-, vulgares modo fanandi morbos gaudebant, fed & re- ftituendi vifum cæcis , vitam mortuis &c. Iramo non tantum valebant extraordinariis Charismati- bus fpiritus fan&i, fed & dono eadem xctgfopLctTca in alios manuum impofitione conferendi u). Ofiava
eft divina quædam praedicationis èvéçym , ut vere de Apoftolis dicatur, quod de Chrifto : nemo ho- , , minum fic locutus eft unquam. V ox enim illo rum fuit inftar vocis illius , qua? Saulum fic af fecit & immutavit, ut ex^templo converteretur in Paulum. Vis certe fuit maxima in Apoftolis, fic
exempli r) Job, i i 14, s) 2. Peu 1. t) AB, 4; 10. u) AB. 8;
e x e m p li gratia ad voces Petri aliquot ftatim millia c o n v e rtu n tu r * , & ipfo loquente illabitur in audi* tores omnes fpiritus fandus *■). Nona eft
pote-flas quædam judicialis & legislatoria in fpiritua- li ecclefia? regimine, a Chriftoipfis concefia.Quam fibi datam poteftatem exercuerunt Apoftoli, poeni- tentes atque credentes ab omnium peccatorum, tam poena, quam culpa abfolvendo, impoenitentibus ea dem ligando. EIvsQvvlfs Åsysi dtvroïç, AdßsrsUvsv- y.x uytov. vAv w u v d ÿîjré ràç dfjiatgjtotç , dtyisvjai ctvjoïç9 K 'j t tvuv KfçiTÎjTg) MxçdtTYinoLi :i.e. Afflavit enim eos,&tc
dixit e i s , accipite fpiritum : fi quorum remiferitis“ peccata, remittuntur eis, quorumcunque retinue-“ r itis, retenta funt. * Tum quoque Epifcopos“ conftituendo , ordinem ac difciplinam in eccle- fia decernendo , poenas corporales easque diras infligendo &c. Tali modo Ananiam morte ple- debant, modo Hymenæum& Alexandrum anathe mate obftringebant , modo inceftuofum e medio ecclefia? tollebant, tradendofatanæ tortori, ac cxo-
Xo7TGc carni infigendo ad falutem fpiritus. Decima
eft poteftas fcribendi ad ecclefias omnes epiftolas, quas in canonem referri meruerunt, id eft, qua* forent canonica?, univerfalis & perpetua? in eccle- fia autoritatis. Voluit itac^ Paulus epiftolamfuam ha beri tanquam^Äj/wva* regulam, & tanquam normam ejus âvxçfotpîjç toti u sa minifterii inecclefia Chrifti
B ab
* Aft, 2:41. x) Afl, 10:44, # jfob, 20:22. 23, * Gal.
10 De A P O S T O L I S C H R I S T I ! * T> «• - • • * . i , L „ , * T v* ab îpfo obeundi. * Hinc difcrimen conftituit 1- gnatius inter epiHolas fuas & Paulina vel Petrina fcripta: non ut Petrus & Paulus, inquit, pracipio vo
lis illi Apbftotfi s y à '$s è.XdXiçoç» Hinc epiftolæ ca* nonicæ Ledio in facris liturgicis di<£la Græcis o oi- 7tcço?,cç, feu ledio Apoftoli, qua appellatione tales
epiftolas a foils Apoftolis efle profectas indica»
batur. ' Tfe *
T hes. Vt
H
P charaderes, five notae, cum nemini unquam mortalium conjundim competierint, aut c o m petere poflînt, præter illos duodecim, a Domino jnftifutos , & apoftolum Paulum, qui poftea et jam in illum Chorum fuit cooptatus; cerrurn eft,appel lationem Apoftoli nemini, præter illos, quos dixi, poTe tribui, nili improprie &opLwvyLUç. Hi enim funt, quos Chriftus fingularrter elegit y), di6fc! ali as Si SdSsy.z d-cçcXci, polt difceffum Judæ, ot hiïexx, nadi 7Sv ktijgoy lf<ç âitoçSXr^ z). In fcriptis tarnentatrurh eft, alios non raro nominari Apoftolos; eum vox Apoftoli fit quandoque ftridioris ufus& e- minentioris, quandoque laxioris, ut vocentur A- poftoli, qui non tales, nec in eodem eminentiæ gradu. Sic apud Græcos Iatinosque patres feptua- ginta difcfpuli hoc nomine veniunt. D id i quoque fune Apoftoli, cooperarii, difcipuli, focii peregri- nantium Apoftolorum *) & Epifcopi a). Sic etiam
mifli * 2. 77/;/. 5: 14. y) Job, 6:70. z ) Adi. 1:2.25.26. *) viel. FrulSpanh.diJJert. de Apoßolis p. 296. a) exercit•
rnifli ab ipfis ecclefiis, legati ecclefiarum ad prin cipes Apoftolos b), Hinc Apoftoli sxxXycrtöv c ), &
(bikniTirpiw djcçoÀoi *). Hinc ecclefise etiam di&æ
funt apoftolicæ, & primo quidem quas Apoftoli opera fua fundarunt: deinde, quævis ecclefia obdo- (ftrinam. Apud Chryfoftomum eos quoque nomine Apoftoli fuiffe infignitos deprehenditur, qui, inftar Apoftolorum, primi ecclefias in regionibus quibus dam plantarunt. Idem itaque titulus, fenfu eodem, Ansgario & Withmaro , qui primi in patria noftra religioni propagandae fuam accomodatam voluerunt operam, poteft offerri. Tantum vero difcriminis inter primarios Apoftolos, & reliquos fuit, ficom-“ ponere liceat, quantum olim fuit apud Romanos** inter legatos, quorum poteftas univerfalis, &de c< legatos, qui ad particulare negotium mifli fuerunt aut quantum inter Prcconfules, furr.raos in pro-cc vinciis magiftratus, & his additos legatos, comi-“ tes , Adieffores, quos quisque proconlul fibi deli-<c gebat; aut quantum inter præfedtos praetorio, quicc fublimis deinceps præfefturæ apex fuit, *& lub his4* yicarios, jud ices, re&ores, Præfides*/).
Thes.
VII.
D
E numero duodenario multa difputata funt, cur Chriftus duodecim in prima inftitutioneApo-B 2
ftolo-b) Frtder. Spanh. I c, c) 2. Cor. 8:23. *) Philip. 2:2 j,
ftolorum elegerit. Auguftini ratio eft a perfe&ione numeri duodenarii ; ob partes feptenarii, id eft, ter quaternos aut quater ternos in fe du<ftos ac multi plicatos; vel ob refpe&um ad trinitatem, & quatu or mundi plagas, du<ftis rurfum in fe iis numeris. Tertullianus adverfus Marcionem dicit, fe hujus n u meri figuras apud creatorem deprehendere; duode- <ccim fontes Elim , & duodecim gemmas in tunica “ facerdotali Aronis, & duodecim lapides ab JEfu 4‘de Jordane ele&os, & in arcam teftamenti condi tos e). Vix dubium inquit Spanhemius f ) , quin refpexerit Chriftus ad duodecim tribus Ifraelis, ad quos primum mifii 01 Stifexag) , hinc dicuntur duo decim Apoftoli judicaturi XII tribus. Attendit forfan Chriftus ad duodecim filios Jacobi feu XII Patriarchas, a quibus propagata ecclefia veteris T e ftamenti; vel ad XII filios Ifinaëlis, aut XII Ilra- ëlitarum Phylarcas, ut ex eodem numero ecclefia novi Teftamenti fundaretur, gubernaretur, atque_» exiguo temporis intervallo in gentem magnam ex« crefceret. Significavit forfan Chriftus hoc numero conftituendum a fe novum Ifraelem. Hinc Ifraelis nomine ecclefia novi Teftamenti in Sacro Codice.» fœpe fuit infignita Porro alii /) colligunt dvot-
àoyiav hujus numeri ex duodecim nominibus filio
rum Ifraél, duodecimpanibuspropoficionis in men-fa
Do-e) lib. 4: pag. 19 g. / ) in dijjèrtat. de Apofl. g ) Matth.
iq; 6. b) Luc; 1.35. G al 6 : 16. j) (Jhemmtim in harm*
fa Domini , Duodecim exploratoribus midis in ter ram Canaan, duodecim lapidibus altaris, duode cim vitulis Domino immolatis , duodecim bovibus fub mari æneo, duodecim leunchulis in throno Sa lomonis , duodecim Prophetis &c. Muftis de hoc numero diderit Spanhemius, ad quem Candidum^ Le&orem remitto.
De_»
Apoftolis
in
CAPUT SECUNDUM,
De
S. SIM ONE PETRO APOSTOLO.
Thes. I.
S
IMON P E T R U S , fyriace Cephas a Salvatore poftea di&usj GdHiiœus, ex vico GàHileæ Bethfaida oriundus, Patre p i fc a tore k), matre Johanna l ) , hinc appellatus Zforyww 7»)Simon Johannis n \ Ceterum Simon eft vocabu
lum hebræum, ac fignificat columbam, feu obedi- entem; Petrus vero, fyriace Cephas, latine lapis i
originis eft Græcæ. Caufas hujus novæ appellatio-B 3
nifis-k) Jok i. 42. /) tefle Job an. Clerico in notis adhiflor.
S. Patrum, volum i .f - 272. m) Matth. 16; 17. n) Job*
nis fifluntHiflorici varias: Chemnitius affertduas o)*
“ Primam, quia fururum erat, ut inter varias Sata-
“næ infidias ; 8c in trifli carnis infirmitate, firma_j “ & conflanti fide veræ Petra adhæfurus & fuper_>
“ ipfam tantyiam vifus lapis exædificandus efTet. Se-
“ cundam, quia ipfius miniflerio & confeffione, Chri- “ flus ecclefiam fuper fe, veram Petram , ædificatu- rus erat. Alii vero nihil aliud Chriflum fpeélafTe-j contendunt, nifi ut hoc novo cognomine S im o nem , Andreæ fratrem, difcerneret a Simone Gan nite , five Zelota p ) Pontificii autem nullum heic deprehendunt myflerium , præter primatum Petri, in quo toti flupent. Cafaubonuscum Juflino&Chry- “ foflomo, hanc affert. Chriflum inquit cum eccle- “ fiæ fuæ jaciebat fundamenta, inter alia numero infi n i t a argumenta, quibus probavit eundem feefle_j “ DEum illum, quem Patriarchae atque Prophetae “ adoraverant, iflud etjam adhibuiffe , quoddifcipu- “ lorum fuorum nonnullis nova impofuicnomina-*; “ ficut olim in Abrahamo, Sara, & Jacobo erat fa- “ élurfi. Nimirum domfnantis e f l , & illius, quia- “liquem in fua poteflate habeat, novum illi nomen “ imponere; ficut fa&um in Daniele a Nabucodono- “ fore ; quod & parentes in liberis , heri in fervis femper faélitarunt q). Verba Chryfoflomi ita fa nant : 7tvoç h e m Iulo noisi -, foxvùç o]t dv\og b $ 1 yjv
T tC tX C t*
o)in harm. Evarg. Tom. i.p. 120. p) vici. Jf. Cajaub. exercitat. XIII. ad Annales Eccles. Bar on i i p, 487. 188-
st>.ctiàv feSüxùç, qmoç 0 l ä ovéptalx fifikfifü&fJu'Çw 0 lev A'ßoscfJt, Aßpjtäy. xxXscrotç, tijlrjv zäpetv Xdpfav, fc) 7<?i/ IcrpzyX. Cur hcc Dominus heir? ut offen
dat fe efle , qui teftamentum vêtus dédit : feefTe,“ qui nomina novæ formæimponat, qui Âbram v o -<c cavit Abraham,Saram Sarram, Jacobum Ifraélemr).
Thes. II.
A
N t e converfionem ftudebat Petrus rei pifcatoriæ» ut narrant Evangeliftæ j). n egmenw 0 ïrjcrëçrrstgå t r/y BdXcccroav tyjç TotXiXctfaç, eïos evo dfeXïpëç, 'lîy.covct rov Xsyopisvov llérçov , g) Kvtysav tôv dfeXCpov «’j t £ , ßd?.Xovl<xgd[jL<p{ß?W{ov iiç]yjvSäXacrcrxv(yjcrav y à ç dXisïç ) KdiXsysi c c v t oÏç' As v t s g x i cru p x , ^ TioiŸjcruijy.âç
dXïsïç âvSfUïïuv. Ambulans JEfus inquiunt juxta ma*“
reGalileæ vidit duos fratres , Simonem qui voca*Cc tur P etru s, & Andream fratrem ejus, mittentes“ rete in mare (erant enim pifeatores) & ait illis : v e nite poft m e , & faciam vos pifeatores hominum.“ Civem quoque fuiiïe Capernaiüfkn videtur, namL. focrum ibi habuit t). Et poftea folvit didrachma__» exadoribus u), Quomodo, &qua occafioneChri. fti notitiam confecutus fuit ac fa&us difcipulus, do cet evangelifta Johannes x ) T rj hocùçiovndXiv êiçrfm
o luävv^j tCj s% tüv jtaSjjTuy duris cvg‘ Kal £tu ß x ty a s
TCO
r) Hom'd. in fob. s) Matth. 4: i g. 19. Marc. 1:16.17. 0 Matth.8:14: u) Matth. 17:27« x) cap. i . 35. 36*27, 38. 39.4° ’4i .4 2.
t ö Veerts *£fifct]ëni, Xsyei' Ÿie o dpvoç t S 0 f5‘ K x t
yjxvazv dur 2 oi $10 ixa^Yjicà XotXäviog , k) yxoXäfyrav t ö
ïyjorâ' 'S.TfaQelç $* qŸyjjSç, ^ b sotad fJLëvoç dviâç dxoÀa-
ôâvlœç, Xsyet dvTotg* T IfyjTëÏTS ; O lis shovduzä- Y^aßßl
[o Xsyezoci $g[XY)vsv6y.svov, AiidaxotXs] nä (jlsvsiç ; Aéysi dvToïç Ÿïçysabs Kj XieTê* H~A£c>y «) siiov nä [Jisver tÇj notç
dvTÛ ëfxëivctv ZYjv fjfjLÉpoLV sxslvyjv, ci) pot is rjv uiç iëxdzï)' H^V
A’vipéotç ô disXCpoç Sf/uuvoç Wèj^^siç sx]uv $voTùJvdxn~ cdvroov nctpd Vudwn, fcj dxoXubyjadvTuv dvtö* Evçiaxsi
ütoç 7tçÛtoç tov d$tX<fyov tov ïiiov èt'fxoovot, x) Xsysi dv -
tö. EvprjxotpLsv tov Msoai'av, o içi piëSepy.£V£vô[jL£voV) oXpi-
çoç- Kotl yjyotysv dvTcv npoç tov ïrjcrâv. Poftero die
“ iterum ftabat Johannes, & ex difcipulis ejus duo. “ E t intuitus JEfum ambulantem, dixit : Eccea-gnus “ille DEi. Audierunt autem eum duo illi difcipuli loquentem , & feqvuti funt JEfum. Converfus ve- “ro JEfus , & confpicatus eos fequentes f e , dicit eis. “ Quid quaeritis? Illi vero dixerunt ei, Rabbi(quod “ dicitur, fi interpreteris , Magifter) ubi moraris? “ Dicit eis: Venite & videte. Venerunt, viderunt- “ que ubi morarety*: & apud eum manferunt die “ illo, hora autem erat quafi decima. EratAndreas “ frater Simonis Petri , unus ex duobus qui audie- “ rant illa ex Johanne , & feqvuti fuerant eum : In- “ venit hic prior fratrem fuum Simonem, & dicit “ e i : Invenimus M efliam , q u o d e ft, fi interprete- “ris , Chriftus : Et adduxerunt eum ad JEfum.,.
Petrus fic fratris Andreæ opera 2d agnitionem Chri-
fti dedu&us, atque per conciones jucundiflimas,
miracu-miracula & figna in fide corroboratus, po fie a ad intimiorem confvetudinem adfcitus eft j/),atqueper p etuo ei adjundus , donec in Apoftolum eligeretur,' & in totum orbem emitteretur, in quo officio, diu & fideliffime ecclefiam viva voce inform ans, de- f u n d u s eft.
Thes. III.
P
Udendæ funt Pontificiorum ineptiæ, qui vanis argumentis principem Apoftolorum& caputu- niverfæ ecclefiæ tacere conantur, qvum ex facrisli« teris evidentiffime confiet, Chriftum nunquam«.Petmim caput conftituifle, vel primatum poteftatis
ac jurisdidionis in ecclefiam catholicam ipfi con- ceffific. Primo, quia Chriftus in coelum afcenfurus
ecclefiam plantandam & gubernandam commifitnon foli Petro, fed omnibus Apoftolis, iisque parem tri
buit poteftatem ; xaSùç ct7réçx?yJ fis o Tlzjrj? , xdyù
Key.™ vyuç\ ficut me mi ht P ater, ita ego vos mitto z ) . ïïcçsvSévlsç Su ya&rjjéuo-dlë irdflu. Id sBvvj, ßct7f!ifyu!eg dvrûç ëiçlà cvoystlë llaieoçy Vas, $
1
S A'yiSriueu- yxloç: profedi ergo docete omnes gentes, bapti~uzantes eos in nomine Patris, Filii, & Spiritus San-“ d i a). Eodem heic jure fe fingulos mittere dicit«. Salvator; nulli igituraliquam tribuit praerogativam.
Sectmch : quia Chriftus aliquoties contendentibus
A-C poftolis
y) Matth. 4: 18. 19. z ) Job, 20; 21. a) Mattb.
poftolis de primatu, negavit eos debere imperare«» atque regnare, inquiens : Oi'$a% oh 01 ctf/ofleç tôôv i &VÜV xatTaMVgisvwLV dvTÜv, yCj oi fJLsydXoi mreipaidÇà* civdvTär Ov%iSTug hoti sv tipirccAA’ og idv SéïJ) fÿ vfJLLV fXByci? yevéfrSau, eçu vyïv àdxovog' K al o g soiy tiSëXy] h vyXv sTvål 7rför ^ , eçu vftuv <&AjSjp : R eges
«‘gentium dominantur eis: & qui poteftatem habent “ in eis benefici vocantur, vos autem non fie; fed “ quisquis voluerit inter vos m agnusfieri, efledebe- “ bit vefter minifter, & quisquis voluerit efle pri* “ m us, efiTe debet vefter fervus b). Cum igitur P e trus fun<ftione,fibi a Chrifto mandata, vere & inte gre fundus fuerit, conftat, eum nunquam fuperio- ritatem fuper Apoftolos ufurpafle, fed fe ceteris pres byteris ex<ïjæquafîe£). Immo interdum patienter tan- quâ inferiorem objurgationem tuliffè legiturd).Tertio9 quiaÀpoftoliPtffw» & Johannem miferunt in Sama riam. N on mittit autem inferior fuperiorem, fedeon* tra , fequitur ergo Petrum non fuifte fuper Apofto los dominum , fed fingulis æqualem. Denique Pau« lus & ceteri Apoftoli toties mentionem facientes ca pitis ecclefiæ , nunquam Petri m em inerunt, cujus profedo non obliti fuiflent, fi caput fuiffet fummum conftitutus. Multis de hoc difterunt primatu Mag« deburgenfes, ad quos benevolum remitto le&o- rem e).
T h es. .
b) Matth. 20: 25. 26. 27. c) i.P e t. 5: 1. ft)Gall*
2:. i i . e) Tom. I. p . 524. 525- 5 2 6 .5 2 7 , 528. 52p*
D U O D E C I M . Thes. IV .
Q
U as regiones evangelizando peragraverit Petrus, Adta Apoftolorum atque alii veterum fcripto- rum demonftrant libri. Praecipue e i , licet inter dum gentibus praedicaverit, concreditum fuifle Et / /a n g e liu m circumcifionis , teftatur Paulus/'). Ve rum pa&ionem illam inter Petrum & Paulum forte tuifle inquiunt Magdeburgenfes^), in certum tem pus , nam poftea lefe omnes ad gentes converte r u n t, cum apud Judaeos obftinatos evangelium JE- iu Chrifti parum haberet ponderis. Per aliquod tempus in Judaea, Samaria & Antiochia veritatem cœleftem gentibus aperiendo atque miraculis fir mam faciendo permanfifle notum eft h). Corin thi etiam fuifle videtur i). Qaod in Ponto Cappa docia , Gallatia , Afia & Bithynia verbum Chrifti feminaverit, ex ejus epiftola prima liquet k). In Babylone Chrifto ecclefiam collegifle, eadem epi ftola ejus videtur oftendere, hifce verbis A W ( f -Ickl iv ßaßv?fävicrvvsxtexTyj : Salutat vos!
eccle-fia , quæ in Babylone colledta /). Sunt, qui & A le xandria? Petrum fuifle , eccleflamque ejus loci plan- tafle aflerant, inter quos Nicephorus m)> De du-“ plici Petri in urbem Romam profe&ione, d e X X V “ annorum in ea urbe epifcopatu, de ejus in Afri “ cam & extremas occidentis oras peregrinatione,“
C 2 aliisq;
«'alirsque, quæ vulgo circumferuntur, mifere Iabd* rat annalium fides « ). Cum vero tot Patrum o), quæftlonem illam, A n Petrus fuerit Roma ? haud n e gandam efle exiftiment, credere quidem par eft Romam adiiffe , ibi vero per plures annosad m or tem usque epifcopum fed i fle, merito inter fabulas, fecundum prudentioresp ) rejici debet*
T hes. V*
A
Fferam nonnullas Patrum rationes, quibus, nuT- lis prefii anguftiis, nuJla compulfi neceflitate, quæftionem illam, an Petrus fuerit Roma?pedibus ivere negandam. Primo omnium argumentantur ab indu- dlione , nec enim fub Tiberio, nec fub Cajo, nec fub Claudio, nec fub Nerone Romam profe&um«* elle probare conantur. Imperatoribus Tiberio & Caio, Romam , inquiunt, non adiifle Petrum inter om nes fere convenit, nec hoc ipfum hifloria pati tur L u cæ , Petrum eo tempore in Samaria & Judæa repræfentancis q \ Rem accidiffe anno Claudii fe cundo omnes propemodum Latini narrant; Sed con trariam afferentes fententiam, ex adiis apoftolicis r adhuc egifie in Palæftinaanno Claudii quarto d e - monftrant. Agrippæ enim ultim um , quo ab H erode
n) vid. Vilhelm. Cave in hiflor. litt. p, 4. 0) viå. Hol- ïazium p . 821. p ) Oßand. Hiflor. eccles. cent. 1. lib. i.C.
4 1 . Dijfert. Frid. Spatib. de fiâa profefiione Apoflolt Pet*
rode in carcerem eonjicitur & ab Angelo liberatori* P etru s, cum quarto Claudii omnes combinant Chro- nologi. Hierofolymæ diu manfiffe etiam patet ex Epiflolæ ad Galatas primo & fecundo capitibus, ubi Paulus dicit, fe a converfione fuaanno tertio rediifTe Hierofolymam ,. utviferet Petrum: & deinde in
terjectis annis quatuordecim Hierofolymam ite rum afcendifTe , ibique Petrum vidifTe. Cir ca vita? exitum Claudii profeélum fuiffe Anti ochiam te flatur Bunting r ) ; atque per aliquot«, annos ibi moratum fuifle liquet s) immo fep- tem annos fediffe volunt nonnulli t )« Hujus pro fectionis , (1 illa fuiflet fa&a , Lucas in Hiftoria fua apoflolica, certiffime feciffet mentionem, cum i- tinera Apoflolorum alia per Syriam, Ca^adociam^, Ppntum, Galatiam , Bithyniam, Graeciam, Illyri cum, Siciliam enumerat; fed ne apice illam attin git. Imperante Nerone iter inflituiiïe Romam qui dam v o lu n t , fed quid tunc de epifcopatu annorum vigmti quinque putandum ? verba Magdeburgenfi- um u) ita fonant. Tribuendi necefTario aliquot«*“ anni Petro , quibus in P o n to , Galatia, Bithynia,“ Capadocia atque Afia docuerit, idque non an te,“ fed pofl fynodum Hierofolymitanam fadlum efte“ conflat. Quidam tradunt quinque annorum fpatio“ hoc efTe confe&um. Antiochia? feptem fuiiïe an-“ nis funt qui affirmant. Utut res fe habeat, fi fal-“
C 3 tem
r)m itinerario fhcro. p. 64. s') ex Epißol# ad Gala• ias%2, t) vid< Magdeburgenj, Tom. 1, p. s 6 i . u)loc*cit,
„tem a (ynodo Hierofolymitana computaveris an
nos, (quæfa&a fuit fecundum Spanhemium x ) anno
Claudii iexto , Chrifti quadragefimo quinto: fecun* dum Baronium nono Claudif, Chrifti quinquagefi- ,,mo primo y) : ) usque ad Neronis interitum, ma- j,nifeftum fit, Petrum ultra Neronem vixiffe ali- „qu otann os, quomodo ergo ab eo potuit trucidari? „Si addideris plures ejus peregrinationis annos, ficut „omnino rei ratio poftulat, magis elucefcet, Pe
t r u m , vel non fuifle Romae ,vel alio tempore, vel brevius. Tempore Neronis non fuifle Romae, pro bant etjam ex Paulo, qui ad Romanos fcribens , at- que fibi notos falutans, nullam injicit mentionem Petri, quem dicunt fane non praeteriturum fuiffe, (I Romæ fuiffet* Deinde Paulus Romam jam adve niens, & a fratribus honorifice exceptus, atque_* Romae in carcere biennium vivens, ne ullo quidem apice teftatur Petrum Romae fibi vifum effe. D e nique fcripfit Paulus ex carcere epiftolas ad Co- loftenfes, ad Philemonem, & pofteriorem ad T im o theum: Ac in nulla iftarum epiftolarum mentio nem facit Petri; quinimo pofteriori ad T im olh e- „um capite quarto diferte fcribit in prima defen- „fione neminem fibi adfuiffe , fed omnes dereli- quifte. Petrus, fi affuiffet, haud dubie Paulo ad- ftitiffet, nec eum deieruiflet z ) . Qui plura cupit, adeat Fridericum Spanhemium a).
T h e s. VI.
x ) Tom. 2 ,p . 347. y“) Toni. \,p a g 272. z ) Hollat. in exam. Theolog. p. B12. Bynting. it in. fac. p. 61.61. lib. 2. Of. hiß eeclef Cent. 1. lib. 2. cap. 41. a) in dijjert, de fid,
;d u o d e c i m . Thes.
VI.
R
Eliquit Petrus epiftolas duas, JudæisChriftianis præcipue inlcriptqs , quarutn prima Babylone c o n fe å a eft, per quam Romam figurate intelligens dam plurimi contenduntyalii v. frßäg BabyloneniL* intelligi debere exiftimant, atque in Babylone Par* thica byy alii vero in ea , quæ in Ægypto erat fita c) confcriptam putant Epiftolam. Anno fecundum-» iententiam CI. Dodvelli quinquagefimo quarto e) fecundum Baronium, anno Chrifti quadragefimo quinto d ). • Secundam Petri epiftolam dicit Hiero nym u s negari effe Petri, idque propter ftyli cum.» plriori difcrepantiam. Idem quoque teftatur Eufe- bius hifce verbis: Petri epiftola una, qua? priori* dicitur, citra controverfiam recepta eft. Hac &** veteres olim presbyteri fine ulla hæfitatione inferi-«* ptis fuis ufi funt. Eam, quæpofterior dicitur,non** effe legitimam accipimus; cum vero utilis effe vi ** deatur quamplurimis, una cum reliquis facræ feri-** pturæ libris ftudiofe le&itata eft 'e) De ceteris Pe-‘* tri fçriptis hoc nobis reliquerunt judicium Magde* burgenies. A<fta dicunt, quæ illi nuncupantur,** & Evangelium quod illius effe dicitur, & Prædica*** tipnem illi inicriptam,&Apocalypfin ipfius di<ftam,** nusquam inter catholica feripta tradita fcirnus; eo,‘* quoa nec veterum nec noftri temporis quisquam**
commen-b) Uilhelm.Cave in hiß, litt. p. 5. c) Byntmgjtiner.Jacr. p . 61, d ) p. z 47. rf om% i e ) lib. 3. cap. 3,
“ commentator ipforiirn ufus eft teftimoniis / ) . fe<| prolpuriis in ecclcfia habita^).
T h es.
VII.
-i
%, p} fnojl fi"} > H ~ ' , . ' 4 .l,
.} .1P
Etrutn uxorem habuifla ex Sacra Scriptura conftat, (ocrus enim apudMatheium mentio fit h). Et P aulus/) aperte com m em orat, Cepham fecum in minifterio conjugem circumduxifte. Narrant quo que idem hiftorici perplurimi, & inter alios C le mentem fcribere dicit Eufebius k) Petrum operamdediffe liberis. Et ex Clemente Dreflerus haec ver-
“ ba profert: Petrus, ubi vidit uxoremfuam adfup- “plicium duci, lætatus eo fpe&aculo monuit, u t. “ recordaretur Domini /). Uxor autem ejus,quibus
genita parentibus, & quo nomine fuerit infignita-ji incertum eft. Simeon Metaphraftes dicit, eam fu- iffe Ariftobuli fratris Barnabæ filiam m). De n o m i - . ne varii varie conje&ant, quidam Perpetuam, qui dam M ariam) quidam Concordiam » ), quidam 'Jo-
hannam di&am volunt o)• ' Liberis fuifte praeditum,
antiqui quoque fcriptores narrant, Petronilla atque
Fenicula p).
T hes.
/ ) Tom. i.p . 55$. g ) Wilhelm. Cave Hi ft or. liter. p. 5.
h) Matth. 8:14. /) i . Cor. 9. k ) hb. %' cap. 50. I) de fefiisp. 115. m) vid.btt g fM llU Cbriticitsp. 108^.n)loc. eit. 0) vid not* Job. Cler. ad bi ft or. Pat r. p. 557» p )vid .
The s. VIII.
A
Poftolum ha&enus v iv u m , nunc, ut morti de« ftinatum confiderabo. Caufam mortis his in dicat Wilhelmus Cave : cdm Nero ob grande il “ lud Romanæ urbis incendäum in omnium odium-“ veniffet, abolendo rumori crimen conjecit in Chri-“ ftianos, eosque hac de caufa quæfitifltmis afFecit“ pœnis. Quin hac occafione ad martyrium rapti“ fint Apoftoli, nem o, cui fanum finciput, dubitare“ poreft. Atque obiic Petrus, anno Chrifti fexage-“ fimo quarto g). SecundumBaronium fexagefimo no-“ no r). Alia apud Magdeburgenfes affertur caufïa: dato, inquiunt, ut comprehenderetur, oblapfum“ atque necem Simonis Magi, præcepto, rogabatur“ P etrus, ut fefe alio conferret; Refiftebat ille di-“ c e n s, nequaquam Te fa<fturum, ut tanquarri metu“ mortis territus cederet: bonum effe pro Chrifto pa-“ ti , qui pro omnibus fe morti obtuliflet: non mor-“ tem illam, fed immortalitatem futuram; tanquam“ indignum, ut ipfe fugeret paflionem fui corporis , qui multos do&rina fua compulerit, fehoftias pro“ Chrifto offerre : deberi fibi fecundum Domini vo-“ c e m , ut & ipfe in paffione fua Chrifto gloriam at-“ que honorem daret. Hæc ôcalia Petrus obtexere:“ fed plebs lacrymis quærens, ne fe relinqueret, &“ flu&uantem inter procellas gentilium deftitueret:“ Vi&us fletibus Petrus, ceffit: promifit fe urbem -“ egreffurum. Proxima nofte , falutatis fratribus,&“D
“ celebrata oratione proficifci folus cœpit. Ubi v e n atum eft ad portam , videt fibi Chriftum occurrere “ & adorans eum dixit : Domine, quo vadis? D i s c it ei Chriftus: iterum venio crucifigi. Intellexit “ de fua Petrus di&um paffione , quod in ea Chri- “ ftus paliurus videretur, qui patitur in fingulis : non “ utique corporis dolore, fed quadarn milericordiæ “ compaffione , aut gioriæ celebritate. Et conver t s in urbem redit: captusque a perfecutoribus, “ cruci adjudicatus popofcit, ut inverfis veftigiis “ cruci affigeretur, quod indignus effiet, qui fimili “ modo crucifigeretur , ut paffus eft DEi filius s). A- Iii paffum efle, vel Babylone, in Ægypto , q-uæho die Alcairum vocatur, vel Hierofolymis, ab Hero de Agrippa interfedlum efle volunt f). Memoria_» ejus celebratur in ecclefia die vigefimo nono Junii, quod eodem die cruci fuerit affixus u).
CAPUT
s) Tom. i. p. 563. Eandem referunt hiß ori am Fr ide- ricus Span h em i us in dißertatione de fida profedl ion e A - fiodoli murbem Romam pag. 387* ~8S. Baronins Tom.
i. pag. 476. 477. t) inter alios Binning in itinerario Jacro lib. 2 pag. 61. Drejferus de feflis pag. 115. 11) Bare
CAPUT TERTIUM.
De_»
S. ANDREA APOSTOLO,
T h e s . 1.
A
N D R E A S , in vico GäHilea?Bethfaida, patre Jona, matre Johanna, natus eft ; quibusdammajor, quibusdam Simone Petro m inon , natu. Ceterum c*Andreas eft nomen origi ne Graecum, a voce dv/jg, latine virilis, magnani m u s , per confoederationes & commercia cum ex teris gentibus Judaeis allatum. In juventute artes patrias , id eft, pifcatorias Andreas fedatus eft, ÔC in ipfo exercitio artis a Chrifto vocatus x ) ad inti miorem confvetudinem, antea per Johannem Ba^ ptiftam, qui ipfis aperiebat, JEfum efle Mefliam, notitiam Chrifti primus omnium confecutusy). In fchola Chrifti verfans, conciones Salvatoris attente audiendo, ingentem miraculorum vim atque vitam Chrifti fpe&ando, talis tandem formabatur, qualis, tum ante, tum poft refurre&ionem Salvatoris, rite re&eque difeendo a Chrifto , & docendo fiinul ali o s , fuo fundus eft officio.
T h e s . 11.
E
Vangelio inter Judæos praedicato, in Scythia-* verbum Chrifti etiam feminafle teftanturEu-D 2 febius
febius atque O rigeness) , Chryfoftomus atcp G re gorius Naziazenus in Græciam inde defcendifie-», & in Epirum veniffe narrant a) Sophronius aliique fcribunt, Andream, præter Scythas>miffum fuiflead Sogdianos, Sacas & Æthiopes^^), Nicephorus c ) y evangelizando peragrafle , Capadociam, Galatiam, Bithyniam ,& ad eam quoqjquæ Antropophagarum dicitur,& ad Scytharum folitudines,ad utrumcj; pontü Euxinum,orasqjfeptentrionales & auftrales,adipfum quoqj Byzantii lolurn accefiiffe. Ubi cum a Zeuxippo, cyrannidem ibi tenente, ad necem quæreretur, Ar- gyropolim tranfiiffe, atque ibi biennium conventus agentem , permultos ad Chrifti fidem perduxiffe. Sacra vero in eo loco fundata æde, & Stäche Epi- fcopo creato, Synopem confcendiiïe; Inque T hra cia, Macedonia, Theffalia, & Achaja etiam docu- iffe narratur.
T h e s, 111.
Q
Vamplurima eum edidifie miracula, aitAbdi- as d)j fed cum multa ado&rina Apoftolica dif- crepantia tradat Abdias, haecmiffa facimus; ul_, tamen eo clarius confiet, qua dignus fit fide, unum vel alterum afferre lubet, ut videatur quam longea
veri-z) Eus. iib. £ cap. f. Orig. It b r. in Gen. a) Chryfofl. hom. de 12. Apoftolis. or at. in Arianum. b) Tom. 1. Mag deburg. pag. 564. Ofiand. hiß. Eccles. Cent. 1. hb. 2. cap. 2 g. Microl. hiß. Ec des. hb. 2. fed. i.q v . 14. c) biß. hb. 2. cap. 39- & hb. 8.r. 6. d) vtd, Tom. 1. Magdeburg.pag. 565.
a veritate abforia feriptis fuis inferuerit. Narrat Meretrice quadam, partu infantis laborante&foro-“ rem , ut Dianam pro fe deprecaretur, ablegante,dia-‘4 bolum ad eam venifle ac dixifle: Quid me invo “ c a s, cum tibi nihil prodefle poffim? fed magisApo “ ftolum Andream accede, qui in Achaja m oratur/4 & ipie mifèrebitur fororis tuæ. Et aliquanto poft,“ de (ene Nicolao fcortatore fcribit idem: hæc au “ diens (quæ nimirum de lupanariis fuis Nicolaus“ confeflus fuiflet) Beatus Andreas, cum multa con*“ tra fornicationem difieruifiet, proft.ratis genibus,“ expanfisque manibus tacitus orabat, emitcensque“ gemitus cum lachrymis, ab hora diei fexta usqj“ ad nonam, furgebat abluta facie, nihil cibi accipe*“ re volens, Dixitque: Non guftabo, donec cogno-“ Icam, fi miferebitur Deus hujus hominis, & fi fit“ reputandus inter falvatos. Et cum jejunafiet et-“ jam altera die, nihil tamen revelatum fuit de ho*“ mine illo , usqve ad quintum diem, in quo flens“ vehementer dicebat: Domine, pro mortuis obtine mus pietatem tuam : &nunc ifte, quia tua cogno*“ fcere defiderat magnalia , cur non revertatur, ut“ ianes ilium? Hæc eo dicente, vox de ccelo delata“ eft, dicens: obtines Andrea pro fene: fedficuttu41 jejuniis fatigatus, ita & ipfe ftudeat per jejunium“ ut falvetur. Et vocans eum , prædicavit ei Apo*“ ilolus abftinentiam &c. Ifta prorfus ab Apoftolo- rum exemplo , eorumque doärina funt aliena.Noo enim foliti lunt Apoftoli tot dies jejuniis præter
ceffita-ccfiitatem tribuere, neque aliis hominibus propone re: hoc præfertim f in e , ut per jejunia falventur, ut narrat Abdias.
Thes. IV .
* ^ O b i s plura de Andrea di&uris, inter alia occur- ritquæftio, an in ccelibatu vixerit, n e c n e ? Ceterum huic fatis^facit Sophronius Hierofolymi- tanus e) hiice verbis: Andreas, ccelibem vitam-» “ ducens præcurioris Domini fa<ftus eft dilcipu- “ lus. Petrus negotiis intendebat, qui uxori & fa- “ miliæ & patris lenio providebat. Deinde nobis ob viam venit Evangelium, quod Andreæ Apoftolipræ- “ fert nomen; de hoc vero tale nobis reliquit judici- “ um N ic e p h o r u s/). Stylus, inquit, longe ab elo- “cutione & more Apoftolico abeft. Et inftitutum “ etiam atque fententia ejus exfpeélationi ei, qiiam “ titulus promittit, minime refpondet, & a re<fta_» “ ipfius veritatis do<ftrina longifiime excidit. Unde “adftruere licet, fcriptuma viris dæmonum& malo- “ rum intemperiis agitato effe confi&um* Quam ob “caufam i d , ut adfcititium , & adulterinum, attin- “gendum non eft, fed omnino potius deteftandum
modis omnijbus quam maxime fugiendum. Thes. V .
C
Um vero per longam temporis (eriem viva in- formavifTet voce ecclefiam, miferrima tandem mortee) hom.de cert. S.S. Pet. érPaul vid. Baron. Tom.i.p .66.
morte præclaram terminabat vitam. Maximilla e- nim , Edeflenorum pr*fe&i Egei uxore, fimul cum fratre Stratocle , ejus fvafu ad Chrifti fidem addu- <Stis; ob hoc imputatum crim en, anno Chrifti o- (Rogefimo, die ultima Novem bris, cruce extin&um fuifle, in Patris civitate Achaia, teftantur Hiero ny m u s, Cyprianus, Bernhardus atque Auguftinus
g ). Sabellicus vero fcribit eum paflum apud Scythas/j)
Andream veronoftrum cum gaudio crucis fuppli- cium fubiifte narratur, nec inde liberari voluifte-,, quamvis per plebem IicuifFet; fed Dominum itaro- gaiïe: N e me permittas, D om ine, defcendere vi-“ vum , fed tempus eft , ut commendes terræ cor-‘c pus meum: infuper per tres dies de cruce ad po-“ pulum concîonatum efte i). Oda deinde Apoftoli per Artemium generofum fidei propugnatorem de lata funt Conftantinopolirr/£). Atque hujus in me moriam ecclefia diem ultimam Novembris celebrat,
CAPUT QUARTUM.
De
S. JACOBO APOSTOLO.
T h es.I.
0 *l ïA C O B U S , Zebedæi filius,patria, ut ratio pifcatio- . nis indicare videtur, Capernaitc.I. Patre genitus I Zebcdæo pifcatore/),ma:reSalome/#), vel ut aliis
^ 9 placet
g ) viJ. Dryfel. hiß. in Nov. Teß p. 69. & Magdeburg* Jom. 1 p . 565. h) viel. Dry/el.I c. i)vicl D?'eJJer.defeß*p. 189. k)Niceph.lth. t o. r. 11./>.481. I ) Matth,4:21, m ) Matth
placet, Hieroclea ;/); fratrem habuit Johannem. His in numerum Apoftolorum receptis impofuit Chri- Itus nomen Bomsgyuv, hoc eft, filiorum tonitrui o), ad indicandum, ut placet H ieronym o, eos
affumtos, advocem Parris audiendam, per nubem de filio tonantis. Chryfoftomus hanc affert ratio nem appellationis, quod m agn a, fublimia & ftu- penda divinitatis edi&a per orbem terrarum diffun
dere deberent, voce tam fonora, quæ in toto orbe quafi tonaret. Chemnitius hanc rationem pofle ad duci exiftimat: ficut tonitru , feu vox Domini,ju- “ xta Pfalmum Davidis vigefimum nonum, commo* “ v e t , concutit, terret: ita Jacobo & Johanniimpo- “ fitum effe appellationem h a n cce, quia futurum “ erat, ut præ ceteris acrius & vehementius adver sariis evangelii fefe opponerent, & illos tonitru “ fuæ prædicationfs reprimerent p). Diftus quoqj ab Hiftoricis Jacobus Major, quia prius altero fuit vocatus q).
Thes. II.
A
Rti pifcatori«, ut Patrem, ante vocationem fu- iffe deditum, ex hifce Matthsli verbis , ejus v o cationem indicantibus , conflat: jij ngcÇàç ixeï&sv>eîfev atàaç iïûo dfeàQèç, Vdxußov Icy IS Z eßsfafe, ^ fustmjv Jcy ctfcXCpcv œu]Sf iv lu ttAdu us]cc ZLeQsfaùi IS
7TalfOÇ ü) vid. Clerici not, ad hiß. Pat r. voltim.i.p. 272.0) Marc.
3.17. p ) vid. Chemrût. harm. Evang.p. 406.7) vid Dry- fih ihift. eccles.iti Nov. Teß p . 69.
itdleoç ctvjiïv, xa]xç]îÇov]aç 1<* $Mva av]£v. smXscrrJ duiùç' Et progreffus illinc, vidit alios duos fratres,“
Jacobum, filium Zebedæi,& Johannem fratrem ejus,“ in navigio cum Zebedaeo patre hio, farcientes re-“ tia fua, & vocavit eos r). Quamvis non defint, qui nautam fuiffe dicant s). Pifcationibus itaque occupatum ftudiis literariis non fuifîe adhibitum^ creditur -, ceterum a parentibus in religione patria eruditum putandum. Sed, quamvis antea idiota, in collegium tamen Chrifti receptus talis evafit, qua lis ftrenue fortiterque ante aciem dimicando,gladi- oque verbi cceleftem doårinam quam acerrime.« defendendo, ftetit.
Majorem vitae partem exegit Hierofolymis, atcg in vicinis oppidis, illisque do&rinam Chrifti an- nunciavit. Mentionem quoque profe&ionis Apo- ftoli in Hifpaniam, ad prædicandum Evangelium , ecclefiamque fundandam , quidam hiftoricorum fa« ciunt: & occafione itineris hifpanici in Galliam, Britanniam atque Hiberniam profeôum volunt. Aft hoc ajunt nonnulli merito inter fabulas efle nu merandum i) Uxorem non duxiffe, fed in coeli- batu vitam degiffe omnes contendunt.
Thes. IIL
C
Urriculum vitæ in his terris breve ei tributum eft, cum enim profefTus effet Chriftum usqueE ad
an-r) Matth. 4*21. s) irrt er alios Adamant, tont. 1. in Cch J m p ,48. 0 b i d . Spanfj, torn. 1. pag. 54«.
vrd armurh ejus quadragefimum tertium, lecundum I r (]' rum de teftis u). Juxta Magdtburgenfes, qua dra^ iimum quintum, & Claudii imperatoris terti- rm x \ Baronio Chrifti quadragefimum quartum , Claudii fecundum y ) , ab Herode Agrippa, in grati am Judæorum, gladio Hierofolymis occifus eft z ). Fu?t fic primus Jacobus inter Apoftolos tantam-, promeritus gloriam, ut, ob conteflionem doårinae cœleftis, mortis fupplicium fubire coa&us fit. Apud fcriptores narratur, cum ad tribunal duceretur, ut judicis iententia damnaretur, motum fuiffehunc, qui eum ducebat, quando reftimonium Chrifto tam libere perhibentem cernebat, & fe Chriftianum u l tro confeffum. Hinc ipfum quoque ad fupplicium du&um, in itinere petiifie, ut fibi ignolceretur a Jacobo, hunc vero paulo animo rem complexum-, d ix ifle, Pax t ib i, & ofculatum eum: Atque fic u- trumque fecuri percufTum a). In facinoris vero hu jus ultionem ftatim incidit Herodes: Lucas enim
rem pera&am compendio perftringens ait : Taxly
fe yjtjLéçci o HWJrçç ivfe&dpLSvoç ètrhrflot ßaaiXixrjv,
SÎŒOtç h l tS ß'/j>JLct}og, èh w yô çsi Ttçoç uvtxç‘ O' fe Ærç*
fjioç hsQcJvsr Osx {pojrf, x) êx dvboohx' ÏÏ.otçotxçîj[LX
fe hdtc&sv dvjov äyftXcg K vfife* uvb'
5
>v xx efeoxs tr,vfelOLV
u) p. 127. X) tom .i.pag. 566. y ) Tow. i.p. 225«
z AÏÏ. 12. Eufeb. hb. 2. cap. 9. a) Magdeburg loc. citat.
Eufebiusltb 2 cap. 8- 9. Barotiiusloc. cit. Dry [el. iti hifl. eccles.nov Teß.pa%.70. Drejjerus de fejl.pag. 127. (Jom• mtius in Harm. Evaug. pag. 409. tom. 1.