De possibili propriorum separatione dispvtatio metaphysica, quam ... facultate philosophica in Regia Upsaliensi Academia sub præsidio ... Petri Aurivillii ... publice disquisitioni submittit Matthias Johannis Köler Wisbyensis ad diem 11. Novembr. an. M DC

fyuod benè feliciter que eveniat ! De

P O S S I B I L I

P R O P R I O R U M

S E P A R A T I O N E

D 1 S P F T A T I O M E T A P H r S I C A .

Suffragemte jim plißim a Facultate tbilofopbic*

I n

Regia Upfalicnfi Academia, Sub

P R Æ S I D I O

M.

P E T R I

A U R I V I L L I I

L o g 4 & Metaph. Prof. Ord. Publice difquifitioni fubm ittit

M A T T H I A S J O H A N N I S S)C

T I S B Y E N S I S

Ad diem if.V o v e m b r. An. M DC L X X h in

Auditorio Veteri Majori.

Ü P S A I I Æ

Bxcudit H i M R i c u s Cu r i o S.R .M . \ Academi®

* ' R E F E R E N D I S S I M O I N C H R J S T o

P A T R I , A C

MIOH ANNI BRODINÖ

Gothlandiat Epifcopo Ampliffimo, Confiilorii

ibidem Ecdefiaftici Prxfididexterrimo«

N u non: {

Parochiarum Ih hxoo de S)c\wi/ 5Î& & i m 1

Antiftiti Vigjlantiffiroo,

Patrent meo magno, Promotorique omnis obfervantice & pitt Jubmißiotns cultu tetatèm [ufpisiendo

S. P. D.

N

blicum prodire facio. Iblofopbus ita Mufartim cultores alicubi compellat. O p o rtet vos in opere tentare profe&us vcltros,

ÔL ad uium perducere, Nam virtus in otium fine a ä u pro-

jefla, languidum bonum eft ; (3 quemadmodum par entbus pro­ bis dilata (obolis balbuties non exiguum (olet incutere terrorem,, ita illi prête ep tor ibus fuisjanè moleßifunt> à quibus impeuße

eu-ra ac inßitutionis eu-ratio reddi nequit. A t verb illud fertaßt'j mirtim erit, ÿW Tibi,R.evercndiûimc Pater, rude hoc Exerci­ tium Academicam tnferibere fuflineam. Verumtamen , quia compertum efl, \\evcr. T . Dignitatem non minus benigno animo accepi [Je qualecunque ßudierurn experimentum, quam altas ea, qua fu * Amplitudini refpondcant. Fiducia icitur pr open fi illius fa ­

voris tnßudia, eorumque ajfecUs, [pem factt, fore, ut koc, quicquid efl, (ubmtjfi* Peneraùoms pignus, quod ad pedes fiev. Tua Di­ gnitatis depono, eundem habeat locum. Nam ut fecus v ix fieri potent, quin cultori cultura f ratius arrideantita pariter non in­ gratam fore hanc mefjem confido, cujus, eum proximèpraterito an­ no copia conveniendi erat, fementem jeceras. Equidem libens pro­ fiteor cum Æfchine Socratis difcipulo, cujus meminit Seneca, hoc jam extremum calamitatis genus accidiffc, quod pro collatis benefi­

ciis, quod rependere pofftm,dignum munus non inveniam * Ita­

que dono, funt verba AutborisJTibi, quod unum habeo, mc- ipfum. Atque hoc,quaiecunque eß , tanquam perpetua obfervan-

tia piaque oratitudinis argumentum, benignâ fronte excipias, hu­ militate, qua par efl, contendo, & me porro meaque fludiaprepen fa­ ne, quâ capißt, fovere G? nutrire digneris, etiam atque etiam rogo* DEum Opt. M ax. vicijfim affiduis calidis veneror precibus, ut ingravefcentem jam atatem fulciat ac roboret ißis viribus, quibus pojfis curd atque ardore folito Ecclefia adificattonem tueri, pro­

movere.

Reverendae T u x Amplitudinis

Bevttifi-HHi Clips M A T T H I A S jfojer.

V \ Æ F A T I 0 .

M

re ? Cum tanaen vel pofitâ tali conditione, DEns maximum miracu­

lum fcciffet, fibducendo nimirum rei id,quod adeö ar&è atqs intimee infixum erat, ut Keckermannns putet nulla virtute poffe fepararii. Ih iq j miraculum eft, quod DEus ira vim urendi comprefferat,ut ef,r« ficaciam in inje&os exerere non poffer. Iftâ fané depravandi licent* tiS, nullum fupererit miractdum : fed quam di&u horridum fit id # religiofat« fuperq, docet. U nde non immerito ejufmodi homines ai

Seneca, quantumvis à verâ DE I cognitione alieno, caffigantur. Irra enim lib. 7. natural. q u * ft.c .;;.a it: St intramus templa compoftti.ft aed /atrtfictum accejfuri vultum fubm ttttm us,[t in omne argumentum modeftisa fingim ur : quanto magit facere oportet, cum de ftdenbm,de Deorum natur/a d.fputam us. ne quid u m e ri,n e quid impuder.tertaut ignorantes affirmemusi» aut menttentes negemus. Verba funt elegantia, m quantum quidetm noftro inffituto accommodari poflinr. Liquidb igitur conflat,hujusS argumenti utilitatem non contemnendam effe .‘ quippe quod pr*te;r alia, exparte etiam addifciplinarum omnium Archte&ionicam (Ve exporrigit. Proinde dignum femper vifimi, quod accuratiorem me?- reretnr curam. Cujus etiam nunc dulcedine invitatus, oper* mi« preriusn fa&wrum exiftimuvi, fi, quantum per ingenij vires licuit,ex— penfum communis juri' facerem. Q uin igitur Bene*. L eftor cani- d id ofu o jud/cio c*tera, qu* delunt fdefunt 9 . multaj habet n. opii-

nor, m receilu ea, qu* etiam in hifce exercitato negotium faceffum '3 Iuppleat,uuUus dutiitv.DEus dirigat ptopolitum ad exoptatos finess!

T thema conjiindum five quxftio ritè tradatur & tradetur , oportet, juxta infigniumPhilolophorum de­

cretum, i* Exponete terminos. 2. eon-

fiituere thefn, 3. Confirmare [on: enttarn veram & 4. confutarefa/fem. Etenim ,

quod primum concernit, niti accu- ratè oblervctur, evenit non infre- qjuentcr, ut irrepant ejulm odi, qux veritati vim faciunt. Q u o n ia m nullus fere terminus extra contextum eft , qui mon fit ambiguitati obnoxius,fatente B.Auguftimde Prine. D i a l , c. 9. At verô homonymia, juxta Ariltotel. 6 . T o p .c . 2t. mater erroris eft & multiplicis obicuritatis, Deinde fi fttatus contro ver fix decenter non formetur, non facile te c:xpedics difficultatibus, qux oboriri poliunt. Ultimô vi* Äoriam fruftràfperavcris, nifi iis argumentis muniaris,qui- b>us cum veram propugnare, tum fallam convellere lentcn- tiiam poliis. Proinde hocconlilium lecutus, ita occupabor iin hujus quarftionis. An propria ptjfint fepamri d fubjetiis per

pwttntiam ohedientialcm ? confiderationc, ut primum pro ra-

tiioneinftituti terminos explicem; poftca fententiam ve­ r a m defendam, & denique prôut xtas ingeniolumque per- nnittir, contradidotiamdeftruam.

II. Prxcognolccndum igitur SubjeUum eft. H ic ter- tminus pro alia atque alia confiderationc varias induit figni- fiicationcs. l n L o g . 1. enim denotat partem Enunctattonù

ainttredenterriyicvi, id quod fubjicitur. 2. arquipollcntcr (u-

nnitur cum penere. Unde Canon vulgaris : Corruptibile ÔC imcorruptibilenonconvcniunt incodcm G en e re: ubi per G en u s figmficari iubjedum communiter exponunt D d Ita

etiam Ariftoteles ad fcientiam tria requiri aiïerit : Genus J(

b. e. Subjcltuni , Principia & affcéhones. 5. ali­

quando xquivalct Subßantia , fcilicetex inveterata opi­ nione. quod lubje&um iolum fit ex clalfc dubftantiarum, & Adju ndum ex Accidentium 4. fufcipit materiet figntfi-- cationem, qux lolct dividi in, ex qua,in qua <& circa quam. Materia ex qua Phylica eft, qux competit iolis corporibus. U nde ad differentiam à car teris appellatur caufa materialis.. Nobis f«. conlidcrandum venie tale /ubjeBum, quod cft

fubßantia, & quidem realiter dijlinüum a fuis propriis 5 vcluti

ignis rcfpcdu caloris. Melioris vero cognitionis ergô di-- ftingui iolct in (ubjettum quod $ quo, Illud iß, quod fufci-- pit denominationem proprii paronyniicam,cftquc totum: feu compofitum, quod alus appellari folet principiu quod,, ja x ta Axioma .* Ailiones G? paßioms funt Juppofitorum. Sub-

jettum quo eft pars totius, cui primo ineft proprium, ÔC qua

mediante toti attribuitur. Sic homo, fu bj ellum quod cft rifibilitatis,fed mediate propter formam,qua: cft fubjeâum quo, à quo immediate & originaliter fluit rifibilitas. Aft,,

inquiet aliquis, quomodo affertio ifta conveniat cum Bur-

gersd. qui tanquam neceflarium x^Womv proprii praedicabi­ lis conftituit immediationem proprii cum fubjcllo*

H * c conciliari commode poffunt , ubi dixerimus ex xquo non rcfpici à Logico edendi rationem, & prxdican- di aptitudinem. Illi proinde immediata cft prxdicatn harc:

tomo efi nfibilis, non autem Phyfico, qai affirmat r• rifibilc

pcTpritu _{& radicaliter competere alteri parti cffentiali, Ad­}

de quôd hujus diffinitionis ufus ia aliquot capitibus do* Urinz Chriftian* infignis fit.

III. _{Sequitur Proprium. Cujos varia Elogia ac Syno­} nyma reperiuntur apud Philofophos , quorum partem ex­ pient h z c : Attributum, A_{j f eft to, Poj/io & c, qux quamvis}

polTent fub uno formali conceptu rcprarfentari.folcnt tamé p r o divcrfitate dilciplmarum variare, ita ut proprium ven- dicctur Logicae,attributum allignctur Pneumaticae, affe- ô i o attribuatur Mctaphyficac & pallio Phylle*. Sed neque haec conftans Philoiophorum alTcrtio elL Itaque in Mc- taphyficis adjundFum proprium & commune contradi ßin- guitur lubjedo & cum eo exhaurit latitudinem Entis re- Ipe&ivi. Quia vero Graecè «JW'tuc de _{appellatur, abs} fc non fuerit, fi mterferam fignificationem iftius in Theo­ logia receptam. Idioina enim, notante D. Â&îfg in TfreoF. p o fi t. p. 13 2. §. r ; 5, fcq, non folum natura attributa & pro-

pr 11 täte f, fed ettam afyones, paßtones, _{de &»7iä Upam} comprehendit. Porrô Proprium aliud dicitur comparati, aliud ab/olutè five Kvfjitte i VW. Illi per comparationem proprio com­

m uniter tres à Porphyr, traditi modi adjungi folent, fed reverà non differunt ab A djunåocommuni,quod pluribus «x arquo convenit. Proprium e. abfolutè diftum & nomi­ ne & re proprium ccnlctur. Nam talc eft, quod omni, (oli

ÔC femper qnoadnutura inflitutumcurfum competit : nobis pro­

inde hic fermo eil de ifto,quod revera & reahter diftingui- tu r à fuo fubjc&o, nimirum Accidens Prardicamentale ; quod ex elfcntialibusfubjefti & quidé nccellitatc naturali emanat, femperq; fubj«*<fto inexiftit, nifi Virtus agentis fu- perioris interveniat. LJtautcm hoc probe intclligatur nota­ mus ex Philofophis in unaquaque re naturali duo efle mo­

menta natur*: primum eft ipja fo^ma, alterum vero proprietas

formx* Grxci iftud darius exprimunt, diftingucntcs in­ te r rui <rvwnx.ee 7w* icnetA> de vmçtm/xtva tr Qvch_{\ fcilicet ea , qUX} cflentiam alicujus rei conltituunt, & qua: jam conftitutam rmmcdiatè confequuntur. Hinc evidens conftat dilcrimen

3n tcr effentialia coijtitutiva & confecuttva ut loqui amant.

Dein-Deinde obfervamus, propria hare polle confiderari vel r a ­ tione aüu$ primi, in quantum in natura: finu quiefeunt, $£ omnes operationes fuas antegrediuntur; vel ratione aQutt

ftcundi, quatenus vim fuam excrunt. agendo vel patiendo,

quo pa&o magna cft ipforum diverlitas, adeè ut non dubii- temus allerere, quardam etiam naturaliter polle fepararii. Nam multa, de quibus confulatur ScheibI, in T o p , c. n, ; 5, requiruntur, antequam, in altum educantur, S k proindè faeilè impedimentum (entire poliunt. De his ii- giturnunc non magnopere laboramus, fed de propriis:» prout ratione ahIus primi conlidcrantu r.

IV. Succedit Separatio, qux vi vocis nihil aliud cft , quàm unius ab altero fejunftio vel fegregatio quocunque moah

fa fta .E ft autem infignis ufus hujus vocis propter cognatioi-

nem,qua:rpfiintercedit com abflra&ionc, quæ fundamem- ta omnibus feientiis fuppeditat, Eftqueduplex: Mentallù

& reélu. Ifta pari ferè palîu ambulat cum abftraftione, mce-

diante qua, unum concipimus [me alio quantumvis intimé com-

]unSlo4 Sic formare licet conceptum Entis line rcfpedu aid

affeétiones, imô DEum ut eflentiam fpirituakm concipii- mus, prarciià juftitiâ &c. idque imputandum eft anguftiiis intelle&us noftri, qui una operatione o m rii adäquate ÖC diftin&è percipere neqnjt, quar iterum duplex : pnrcifivatik

negativa, de quibus poltea, Realis autem eft,qua unum cab alto fecefjionem facit,privative velpofitivè, Pofitwa five min- tuzfeparatio tum fit, quando vinculo unionis rupto, jam Entiia feorfmexißunt, veluti (urculus à nativa arbore difledus,

alteri habili trunco iniitus, felici cum incremento (urgitr,

Privativa (eu non mutua ablolvitur vel cum utrtufque v<el alterutrius unitorum pernicie, idque tàm naturaliter, quàm fut* pernatur aliter* Dénaturait vero nos nunc non agimus, ( c d

up ernatur ali y & quidem tali, qua,propriis fublatü^ßentiafuhe je ïii falva manet. Exempla hujus rei lubminiftrat nobis Sa­

cer Codex, ubi aquas murorum inftaralfurrexiirc,& Jfrae- litis tranfitum prxbuilfem em oratur, quum tam e n ,ju x ta AriftoteIé,maximè proprium fit aquae,ut propriis terminis n o confiftat. Pariter documento cft Ignis iftc Babylonicus, in quem conjedi, nihilominus tllodi e vaferunt. Quanquam his exemplis non urgeamus omnimodam feparationem propriorum elle fadam, illud tamen noftro infhtuto fervi­ te exiftimamus, quod connexio horum aduum cum fuis potentiis,caeceris paribus,non minus vide arur arda & com- prelTa, quàm iplarum potentiarum cum fubjedis. Unde fi illi per potentiam Divinam, ut de fado leparati funt/fe-1 paTationcm admittere pofTint.abfurdum non fuerit,diccre, etiam his ipfis feparationem polfe convenire. Atque ile fe­ parationem talem intelligimus, qua fluxus & fequela pro­ priorum naturalis fiftitur , falva interim manente fubjedi eflentia, quam alias in flatu naturali nccefîariô confequi debeant.

V. Operae quoque pretium eft, ut hic pauca de Ptf-

tentia Obedientiali pradibemus. Potentia autem illa non lu-

miturpofitivè,quafïcreatura per eam,ceu naturalem quan- dam proprietatem, apta fit, ut jufTa fupremi Agentis exe­ quatur ; fed negativè, in quantum non præfradè refiftit, n ec operationemfuperioris excludit. Transfum pta fine dubio appellatione ex Matt. 8, 27. ubi docetur, ventos Chrifti Salvatoris maniatoobedientes fuifTe. Apud Phi- îofophos alioquin fofet audire nc^ativa feu Logtca , quia non in rebus ipfis (verba funtScheibl Metaph.c. 14.0.10.) attenditur, fed in connexionc terminorum ; fie inter tcrmi- tuinos propofitionishu,us, ig iù non u n t , non eft abfoluta/

re-repugnantia, ergo etiam pofïlbilis- Quia vero Logica efH, non tribuimus ipfi affediones Entis, ut ita vel aliter divii- datur. Sed de hoc certi fumus,quod per iftam potenciarm, fifcnfum pf t primis divifum,& quidem in genere Entiurm finitorum relpicias, ex quolibet fieri pollit quodlibct. Urn- de nulla contradi dio involvitur, fi dixeris illa propria, quiac à lubjedisper naturalem relultantiam dependentdcparairi pofle. Nam fub hac habitudine & relpedu quavis crema­ tura ob immenlam & infinitam Omnipotentis virtuteim & fuamfinitacem, poteft elevari ad effedum illam natin- ralem capacitatem longiflimè excedentem. Verum i- gitur eft,quod Ariftoteles alicubi d icit, extra finitum, aimed

aliquid femp er pojfe accipi» Nam perfedio creatur? finita efft,

ideoque ad ulteriorem venire non repugnat, Niii ho>c ratum habetur, fummum Numen verè Omnipotens duci non poterit. Omnipotens enim ita efi, ut poilit ca omniia, quæ nec in fuo fieri vel efic coatradidionem , nec in iplfo agente imperfedionem important. Sicut in AfinaBileamii, Num. 22, 28. erat Potentia Obcdientialis, juxta quam pa> terat concurfum D E I extraordinarium recipere & adejius voluntatem voces articulatas emittere, quod utique fupetr- naturaliter fadum ert. Neutiquam enim Afina fecum- dum naturalem virtutem id efifedam dare valebat. Cattcc- rum de Contradidione & abfoluta illa repugnantia me temerè proferatur lententia,monet Frommius Metaph. <c. 10 . _{qu. 6. & cum eo ahi. Unde liquere exiftimo, fermeo-} nem hic non elle de Voluntate DEI, aut de naturceturfii, prie­

nt ]am conflitutui efi, fed de Potentia D E I extraordinaria,ali'càt\ abfoluta,qu# omnia pojfibrlta adeoq; plura objecla refpiat,quam tt- juiPoluntas. Seilicetde Lapidibus Filios fufeitare Abramio

poterat, fGd quia non voluit, non lufcitavit* Ita etiarm Chrrh

C hrifto ultra duodecim Legiones Angelorum , fi vellet," mil Tum iri perhibent Sacra Oracula, Proinde præfra&è negandum non eft, quod DEus pofiic pro immenla lua po­ tentia nexum proprii cum iubjedo dillolvere, quamvis a<ftcj ipfo non chllolvat.

V I. _{Atquc ita brevem terminorum deli ncationem du­} ximus, nunc lupereft,utTo x^vo^svor leu flatum controver-

fia r ficè conftituamus. _{De* eo autem non difquiritur ,} An propria ratione aclus fecundipojjint feparari : Nam qui fecus

flatuit, ipfi certè ipla veritatis Magiflra experientia in os reclamat. _{Verum illud maxime in controverfiam venit,}

An propria potenti alta [eu in aclu primo[pedata, illa[rilic et, quit vera Accidentiapradicamentalia fu n t, pojjint àfubjeclo, eodem quoad eßeotialta confiitutivafialvo mamnte[cp arari per potenti a obedientialem refpedu infiniti acentis ? vel alio modo poteft

inftitui.nam res eodem recidit: An [eparatio propriorum à

ftibjeftü involvat contradidionem ? lflud affirmamus,hoc ver6

negamus*

V I I . Ad adruendam noflram aflertionem,idquodma- ximè invifum eft Adverfariis, in fronte collocamus argu­ m entum : Quicquid non implicat contradidiontm,a DEO°potefi

fieri. _{Atqui fubjeftum effie in rerum natura defiitutum fuis pro­} priis non implicit. E, à DEO, utfubjedumexißat tn rerum na-

turat finepropriu, fieri Çotefi.

Majorem non eft, quod operofè probemus,quum in fe cla­ ra fit, imo adverlariis tanta: lucis, ut dignam exiftiment, quam manibus, quod ajunt, ambabus amplexentur. Sal­ tem hic ipfis in memoriam revocandum eft, quod ifta con- tradnftio ftatim pronuncianda non fit, ubi hujus vel iftius intellcéhis praejudiciis occupatus talem efte judicat: fed quam DEus ipfe omni fua lapientia & potentia conciliare

nequit. Minor probatur ex omnium Philofophorum can* fenlu. Equidem in fuperioribus prædetcrminavimu s ,

quarnamhic in controverfiam v o c a m u s /^ r /a & quænam

ftibjetta. Nempe fubjettum, quod jam antè luam tàm clicn*

tiam, quàm cxiftcntiam completam habet : proprium a u­ tem ejufmodi, quod fluit c< principiis ellentialibus fob|j-

di* Unde appellatur po(terms à parte rei (3 natura fuo [ubje-

fto, extraeffentiale, ejfentiale àpoflcnori leu confecutivum, & id

genus, quia ergo non habet eilentiam luam cum, led à fu»b- je d o , ab îplo realiter diftinguitur, & poteft per fpccialeim vel extraordinariam D E I difpenlationem lepararijca ut cflentia fubjedi nihilominus larta tedaque maneat. H in c negatis propriis, ad luperius agens relpicicndo, non ftati m negandaeft elTentia lubjedi, Excipiunt (3 inflant: Subje­

ct um, fi concipiatur fub negatione Proprii, eo ipfo concipi fub neo; a- titne formetfua ; nimirum removendo quantitatem à corpore na­ turali, tolliipfum corptu naturale, Verum id quod dicunt A d-

verfarii, non probant. Unde contrarium manet verum. Nam quantitatem à.fubjedo reaüter elle diftindam com ­ muni ferè Philolophorum conlenlu docetur, eique cfTc e x- tracffcntialem. Atextraeflentiaha, ut conftat,non coni ti- tuunt ellentiam rei. Porro veluti error gignit errorem, ita_{n n 9} illi ipli Audorcs, qui divcrlum à nobis len tiu n t, coguntur falvis fuis hypothefibus abnegare formas corporum cflen- tialcs, quia nihil frequentius apud cos audire licfi*. quam quod propria dentlubjcdis diftindionera atque adeô non poflint leparari. ^Sed ablurdum eft lubftantias accipere y perfediones effentiales ab Accidentibus.j Adhuc diftin- guimus inter [cpzrjiùonçprarifivam & negativam. Pracifvâ polle ab invicem auferri nemo niti nimis craffi cerebri ne­ gare poteft,pradertim fi inquirere velit lubjedi alicujus d e ­ fini-.

finitionem. _{EfTentialis quippe definitio eflentialia expli­} ca t, non fada mentione extraellcntialium. Sed major dithculcas eft in negativa4 Illa inftitmtur vel ratione con-

vtmtmtiæ vel ratione/« exifientn.Nobis non eft dubium pro-

prxia polle negari de lubjedis luis ratione adualisinexilten- tiae, liquide lubjedi cum iisdem unio,& concurlus à D E O facilè iu(pendi poteft. Negativam vero leparationem ra­ tionne convenientis feu habitudinis proprii naturalis ad fu bjedum hic non urgemus. Ab hac igitur ad inexiftcn- tiaro argumentari inconveniens eft. Non enim omne,quod alicui rei juxta naturx exigentiam competit, ftatim adum inexiftendi habet, fuppofito,quod DEus aliter velit. C on­ firmant hoc ipfum exempla palfim obvia, inprimis animæ (eparatx, cui juxta exigentiam naturae ineft propenfio ad compartcm corpus, nihilominus tamen manet in ifto ftatu, quamdiu D E O vifum eft : nec non illud :

pe-fito aclu primo , continué non infertur fecundus > Nam quemadmodum ipfius fubjcdi cflcntia audit principium potentiarum feu propriorum, ita propria aduum. Quan­ d o igitur negatur convenientia proprii cum fubjedo, non imtclligituromnis,fed tantum aduaIis,qujrcorrcfpoBdet in* cx iftentix.

V III. _{Secundô argumentamur : Quacunque realiter fci-}

licet diftindione rcali ftridè fiedidâ dtßtnguunturt illa pof

fu n t fet) -arim A t qui de fubqefto ö? propriis verum prius. E. poße- rius. Minor per fe patet,quoniam fubjedum ad fubftantiam

& proprium ad Accidens fuprareftrinximus. Omnc vero Accidens & Subftantia. juxta vcrilfimam fententiam funt diverfa, h. c.,totâ eflentia differentia. E t hoc agnofcunt omncs, qui ex combinationc fubjedi & Accidentis confti- tu nnt unumper Accidens. Major probatur,partim quia

nulla repugnantiae ratio oftendi potcft, partim quia ad o-* mniiim caularum fecundarum a&iones & eflencias requi­ ritur influxus D E j. Hoc enim déficiente, flarim caulae fe­ cunda: in luis operationibus languefcunt& torpent. Pro­ inde illa propriorum rcfultantia è luo fubje<flo indiget co n - curfu D E I . quo fuppofito, quaeritur, an illum (ubtrahtrepof-

f it DEus nec ne ? fi pofterius, ubi tum, quario, manebit liber ­

tas D E 1 fumma ? nequicquam vero dixeris, repugnantiaim prohibere. Nam noftro concipiendi modo vel objeftivèè loquendo funt hic quafi duo difrinfti influxus D E I , quisa duo comparent Entia. Sin vero poflit;quid impedit, quoi minus polita voluntate, ipfo a<flu fufpendatur influxus acti confcrvationem emanationis propriorum, falvo interimi manente influxu ad confervationem fubjeifli, Q uod pro­ inde nobis fuflicir, lcilicet obtinere fcparationem in genere vel privativam fine laefione fubjc&i , de altera feparationis? fpecie nunc non ulque adeo foliciris. Diximus notanten:

dißinftione reah ftritlè fie difta, ne quis exiftimct nos in eai

lententia efle, quod quæcunque à le invicem realiter diflin- guantur, illa etiam poflint feparari, minimè, Nam religio-

iè confitemur, T res SS. Trinitatis Perfonas diflin-j gui realiter, h, e. ante omnem noftrx mentis operatio­ nem contra Æabcllianos feu Noëtiancs à condicione d o g - mar's nomen forticos, non vero diftin&ione reali ftriâè: diâa,

I X . ' Tertium Argumentum tale eft. Quacunque je ha­

bentut efficietis^ ejfeftum, t II a pojjunt feparari. AtSubjeBurm & Ad\uniïum proprium (cilicet tale (de quo hic loquimur} babentt f t ut efficiens (3 effeftum. E.

Minor facilè probatur. Nam generans vel aliud aliquid ex« trinfecum non poteft ccnfcri immediata caufa Accidentis,.

E. ipfum fubje&um , cui ineft. Illud vcrô materiæ vcl for­ ma: ftridè lic d id * officium non luftinct in rcfpedu ad Accidens, quoniam lune principia corporis naturalis con- ftif ucncia. Si enim Accidens haberet materialem caufam, tu m etiam habebit formam, hare enim funt n. Atque fie non amplius Accidens, fed fubftantia & quidem corpus naturale, quia ex materia & forma componitur. R elinqui­ tu r ergö lubjedum caula efficiens propriorum* At vero in ter efficicntem'& eflfe&um eft multitudo. Nam alia res eft producens, & alia producenda leu produda. Proinde etiam duo Entia & realiter diftinch. Unde Scheibl. alii- que celebres Metaphyfici non immérité rclpedum effici­ entis referunt inter indicia realis diftindionis. Atque fie Majt)r firmo ftat talo. Nam illa Entia, qua: non habent in* tn n lcc am & à priori cfientialem connexionem, facilè fe- p.irari potcruntper Divinam potentiam, ut offenfum. Cur nam que ifta,quæ ad lui unionem requirunt influxum D E I, illo cefiante, diifolvi negaveris ? Diximus ea non poflc feparan à luiseffedis, quæ caularum intrinfecarum viceni/ pracftant, quoniam adunionem iftarum indillolubili nexu fequitur effedus:non enim fublata alterutra parte corporis, to tu m ellentiale fupereft. L t h r c quidem eo magis ad- verfarios conftringunt, quod plerique eorum inter lubjc- â a m adjundum non tantum rcfpcdum caufr effici/intis & effedi urgeant, fed etiam ex co contra hanc veritatem di fputare loleant, iu quibus lunt Tim plerus, Godcnius & K cckermann.

X. Nec eft, quod excipiat Heerebord. difp. fcled.Vo* llirn. i. Difp. IV« thef. s.SubjeStum eße caufam emanativam

proprii, qu$ fan exißentia eau fat, ita ut qui ponit eam exißers,

Ergbtäti ponitur caujatum, pop ta exißsntia can fa emanativut.

E tm o x . Si cn. DEus eonprvarepojjit canfamemanativarr^mt

effeftum[eparetur, jam confervabit caufam noncaujarn, quod esß contradicens & DEO indignum. Debet enim in gemino ftattu

confidcrari fubjeftum proprii. Exempli caula ignistPrirmo lefMubftantia quaedam# Ensabfblutum perfe plenè fu b - ' liftens absque omni dependentia à fuis Accidentibus; &c hoc in ftatu minimè pugnat, ipfum ignem calore, volentte ita D E O ,d c ftitu tu m effc, adeoque fîc non obit munius caufaealicujus Emanativat, fed in abloluto fuo ftatu absquic omni contradiftione confideratur. Secundb, quatenus à D E O in natura conftitutus eft, ut aliquid agat,# adeom- tinuanduminftitutum i D E O naturx curium conferar:, dicipoteft caufx cujufdam cmanativx relpe<ftum induiffTc ftioram propriorum,& in hoc ftatu aliquid obtinet Heere:- bordicxccptio.non vero in ifto. DEum enim non poflTe 1 ignem ( maneamus in exemplo) in ftatum illum abfolutuim reponere, proprioque calore privare , haud dubiè magiis D E O indignum,quivis cordatus Philofophus,omnipotem- tiamipfias majori cum reverentia # admiratione perpem- dens, quàm apud Calvinianos fieri confucvit, tuto alhrmai- verit. U t nunc taceamus, fubtiliter magis, quàm vere rai- tionem cau fr Emanativae ab ipfo expofitam,

X I . _{H is, quarjam allata funt, non parum lucis fccncî-} rari exempla fperamus.qua: nobis fubminiferat Sacra Scrii- ptura. Prxprimis pondus adferre videtur iftud, quod efft de Subflftentiaperfonali humanat naturxChrifci; qui fci<- licct naturali ac fuxnaturat propria ipfcindeabconceptio»- nis momento deftituebarur, poftquam in communicatio*- nem v.7ns%remç $ Åoy* pervenit : cum camen per iltum nio~

d u m hom ines, quotquot funt, fingulariter terminentur. V e ru m in myfterio Unionis Perfonalis penitus fublata eftJ n a m credimus, praevia Scripturarum luce, Ghriftum ede u nam perfonam duabus naturis conflantem. Unde hocemi-

t a t argumentum: Si [eparatio non repugnet tis, qua fmen magis (altem aqueneceßariam connexionem habtnt, a t que fubjeSum &

proprium, utiquè tlU bis non repugnabit. A t verum prius. E .*/>•' fierius. Adhuc exempla non infimæ notae reperiuntur in S.

Bibliis, quar, nifi certi edemus illud infiniti roboris ede, in m edium produceremus. Interim confutantur ea,quar abun­ d e faciunt teflatum, quomodo D E u s O p t. Max. pro im- m enla fua potentia Naturar curfum fufpendere, impedire

immutare poffit, imo, utrepetamus; Jvrxrui nuvm ntf

»frau vrif U mejeri, ù* voUptv, doccnte Apoflolo, quorum ver»

borum Emphafin difeant prius Calviniani, quàm infinitx D E I potentiae finitis & angufiis ccrci lui intelleâus ratio­ ciniis limitas figere prxfuraant.

X II. Fuere jam pro modulo ingenii argumenta, qui- b u i fententiam, quae efl defeparatione propriorum, folidè potfe fupcrftrui, plané perfvafus fui. Reflat ig itu r, ut pro ratione inflituti etiam attingam argumenta adverfantium. Fortaflis iflo labore fupcrfederc jucundum edet, quoniam illa, qux proferre folcntifli, copia potius & numero,quàm robore valent, verum ne promiffi immemor videar, unum Ä alterum adducam, ut inde fortè, quodnam exteris p o n ­ dus ineft, animadvertere haud difficile fit.

X I I I . O m itto autem quanto conatu fed infelici in in ­ fringendo primo noflrx adertionis argumento defudent, quando inflant argumentando ; Poftacaufa , ponitur ejfe» S u s. E pofito JuhjeBo nt ta u f a propriit Ponitur etiam proprium tanquam effoB um. Sed limitamus canonem fic ; Poptatau*

fa fufflciente d adaquat a in aftu caufandi, feu non impedita, uni­ que (equitur ejfeEtus. Atque lïc ad noftram allertionem nii-

hil facit,utpotc qui in dubiam non vocam us, quid juxtta naturæ legem fieri nliis conlvevit, led nos contemplamuir, I quid per potentiam Dfi.1 abloiutam fieri potell. lftudigri- tur principium non ablolutam fed Phyficam folum necetfli- tatem arguir,qua:hypothetica eft, & ordinarium naturræ curium à D E O infiitutum prrlupponit. qui fiimmutctuir, ut ab ejus au&ore facile fieri polle nemo inficias iverit, mul­ tatur quoque ilia necelïitas naturalis. Unde ordo reruim naturalis noltra? afiertioni de pollibili propriorum feparta-tione praejudicare neutiquam debet.

X IV . Progrediuntur ulterius lie : Definitio eßexplici a-

tio ejjentia. Atqui f ibjeüa ingrediuntur definitionempropriorurm.

H in c quialeparare rem à fua definitione, efi: tollere eandetm putant nos tali involvi incommodo, quod dum athrmamius propria â fubjettis leparari, fimnl idem ponamus & coiba­ mus. Id prardidi Au&ores ad naufeam ufquc ingenui- nant : quafi fublata ab homine rifibilitate, tolleretur hiu- mana elîentia. Verum diftinguendum eft inter definiti<o-ncm purè quidditativam feu eflentialcm, & illam quæœft

%k vry&trtuç feu per appolitionem. Ha: ergo cum commii-

feentur, hau d d u b ièpariunterrorem. DcefTcntiali utiqiuc firmum manet, quod illa à definito fuo inleparabilis fie.Ncon autem licet eo argumento colligere propria, quia connotiât fubje&um, inleparabilia elfe. Hare enim Accidentium iin-dolcs eft, ut caulas externas,circumllantias.antequam berné percipi poflint, involvant. Nam potentiæ naturales deifi- m untur mentione Aüuum & Objeflorum , quis autem ilfta

polle leparari negauerit ? Proinde tali Sophifmate proim. ptuim

ptujm cft concludere Accidentia communia infeparabilia eflee: ratio enim ex Ad verfariorum mente eft, quia defini- tio»nem eorum ingrediuntur fubje<fta4 Jam vero quàm belllè cohxreant ejufmodi, cuivis in propatulo eft.

vS ol i D£ 0 Omnipotenti Gloria. In eruditam

D N . _{K O L E R I}

De

Propriorum Separatione Differtationcm.

O P ovtt fu a, depulfa folet naturd reverti, ^ _{Atque fequt genium cenditd luniU futim.}

Sed mandante D LO ,ferrum ndtat, undafluorem Deferit j _{& nullu* fervet tnigne caler.}

Udm DEtu & melior rebus natura creatie Qui dedit leas dotest tollere, crede fotefl.

G ratulabundus fcripfit

M A G N U S C E L S I U S Math. Infer. Prof. Ord.

nçoiTcpuvtjnç

A d

*_{2’nßantiffim um & Humanijfimnm}

DN.

Gothlandum

P_{rafentis difputationis duthorem perindußrium.}

T ^ v 'jUfltV*. M A T 0 i;a , _mKvmroe,

M«(Tar yij oiçtTÎiç, _{Qçoiéttç n h»Avç !}

[dit tdè vv crv%vci KXfatir ^ mlkec [**$ùv ßlov oirxêtf,

ûlf xs toi _{iittîWj nAtni.}

V tfeftinsnti calam oi

ita benevole applaudenti animo poflta

P B T R O A U R I V I L L I O Log. Prof.

TTm bra velue corpus fcquitur: virtutis amorem Sic comitatur honos; Sicpræitans ardor in arte F # rt decu* en, KÔlerc, T ibi, ccrtumque brabêum.

praflantiffimo Dn. Ke L ERO Gothlando , amice boner ate dilefto,de Poßil/tli proprtortlm Se» par att one, erudite dijferentt^ratulalrundus

applaudît T oreru s

G othoburg.

€ 2K|? n>frt> ben fid; M# auffbefce vÉine*$ur (lent^um unDCeiefc» SBen ba* ® luet i m t>oOctt fme&en/

«nb mit ^apferfeit jugfef#/ SB&er anber lujlfg fliegen /

©leid) jtf beçbt m<f ©ewalf/ €Mé »dien Man tint* fielen/

. 3«/M<^^^aujfti%nba(b. Cbeniff ter Nugent roeife :

SBuMArbeit o&n verbrufi/ 0enber2)nfu(f/$(et* un bfweife/

&Uitt Sugenb unb maeÿr fu pi

3<t au# enblfcfc <$r ©efeffen mit ber Çbrenfrone |terr ÎDafifte feuchten unbjeunb f>cttc.

SBoibem fo gefronct ®irb. Solcher MMn <?&ren ftrone t

bat auch euch Me îugent» gjugf Çud> *0- ^dlcc alg <br Refote/

Slacbibr eigner SCrtgebrugt. 8» ju fangen unb auftboren

3fl(tin^u()m ^ e r ^ugcnb liebt

SttuÜ im Nugent- lauff nicht ffcM« lahffwol. Sugenb ibregiefrf. deinem geehrten $rctmbc J? M atthiai Stöla

juvren guffgcfrÇt burdjf

2fo<cb Dîaterrç Gothoburg.

N

Gaudens, quce, KJÖ L E 7^, opto manere diu.

Sinceri a jfe flu s teßandi ergo f i c gra tu lo r

ABRA HAMUS H ffto r goffm*».

G othob. Ad Eundem.

E

cordatioribus. Q uf » quoniam indignum efle cenfebant nt PHîi- lofophia innoxiajlueret culpam futilium & perniciolorum fop lh i. ftarum , contra hos maxima cura majeftatem ejus aflTerebantr , aflertamque aliis monftrabant. Simili animorum ardore» Patrmm noftrorum m em oria, de Philofophi* primas vigore & vafoire do&i difceptabant. Nonnulli enim tardio & faftidio fraudulent, tac deceptionis , quam fu bin de hxretici inftaurabant abufii piri, m * fap icn ti*, eam judicabant negligendam & c Scholis noftiris profcribendam efle. Contra quam injuriam nifi na£ta fuiflirt aio- biliillma fcientia vindices ftrenuos, jam eliminata ex audirorriis noftris exularet , magno cum (ludiorum noftrorum damno c& dedecore. Q uod Deus noftri mifertus clementer avertit ,rma- gnos viros in utihsfim« difciplinas vindicias excitans, eosque fuif- ficientibus tUnis iuftruens, quibus illam nobis integram tracdi- d eru n t, ejusque pracfidium & regimen in. reliquis fcientiis venie* rari docuerunt. Quâ difciplinS etiam te Preftantillime D n. M A T T - T H I A £ i. Ç: SX egregiè efle imbutum declaras exerm- pio non eb fcu ro , dum conaris oftendere do&rinam airduam .ac intricatam de Stpuratione Propriorum , hujus difciplinx fubfidliis non infeliciter explicari, «5c ab adverfariorum corruptelis libie* rari. Q iio (ane documento d o c e s , te non minus politioris litte­ raturae elegantia quam morum reftitudine efle probatum ac mc-

ceptum probis om nibus, quibus diligentia tua in ftudiis unà cuma vitâ innoxiå innotuit. Q uâ de caufâ indoli tu* jam ad prxclla* ra effiorefeenti felicem comprecor conftantiam i Sic enim D )ei Magnatumque propitium experieris favorem , amorem pr«c<.'e* ptorum , & «qualium prompta ac parata (ludia. Vale.

irutuUlunius firipfil

ERICUS E. p e t r æ v s;. Gothi.