r
•
n?y mffö
C O N C IL IA T IO
EN A N TK X ÊA N EIA S, I N T E R P A U L U M E T J A C O B U M , I N D O C T R I N A D E J U S T I F I C A T I O N E , « ,i Q U A MC O N S E N S U M A X . V E N . FAC. THEOL. UPS.
P R Æ S I D E
Doer. ERIC. J . A L M Q V IS T ,
H. T. RECT. MAGNIF. THEOL. PROFESSORE REG. E T ORD.NEC NON REG. ORD. DE STELLA POLARI MEMBRO,
P. P.
ABRAHAMUS A REN AND ER,
S T I P E N D I A R I U S R E G . U P L A N D U S .
IN AUDIT. GUST. MAJ. D . X X V III MAJI M DCCXCIV.
H . A . M , S t
U P S A L I Æ ,
H Ö G Å D L A F R U N
S J L M M L
J F X
T Å M M S T M Ö 3 f ,
f ö d d F A S T ,
; M I N V Ö R D A D E M O S T E R !K
blick j a g kaftar på den tiden,
Som Jkånkte mig helt fä lla d a r ,
Och faftän denna är f o r liden,
Ä r likväl minnet lifligt qvar.
J a g njöt E
rgodhet, — hvilken åra!
Kan vål en dödlig fmaka mer?
J a g f å g det Sdla och fick lar a,
A t t vörda ådelmod i E
r.
H v i Jkulle j a g då brottflig vara
Och glömma a tt ja g lycklig v å r ? ,
N e j ! uppenbart vill j a g förklara
D e t goda fom ja g njutit h ar;
F örlät derför* — ja g helga vägar
E t t p r o f u ta f min tackfamhet,
M i t t in re , fo m a f vördnad lågar
E j värdigare offer vet.
P R O S T E N o c h K Y R K O H E R D E N , HÔGÀREFÔ1 IDIGEo c h H Ô G LÀRD E
H E R R
M A G
ERIC
M O N T E
S A M T H Ô G À D L ASOPHIA
M O N
F ö d dH I L L E S T R Ô M .
R ô n t E der v a lv ilj a , fkulle jag v tr a ota ck fam , om jag v i d n å g o t tillfälle fô rfu m m ad e att ådagalägga den för det a l lm ä n n a ; tilläten m i g d e r f ö r e , a tt, med tillägnande af desfa b la d , f å tekna d en erkånfla oçh h ö g a k tn in g , fom o a fb ru tit (kall h y fa s a f
H.«
Ars •
BOKHÅLLAREN,
À D E L o c h H Ö G A K T A DH E R R
J O H A N HALLSTRÖM
,
SAMT À D L A F R U NB R I T A
ELIS
HALLSTRÖM
,
född
E R N S T
M I N E V Ä L G Ö R A R E !E d e r fkuUe j a g v i ß offra m in tackfam bet, om den endaß v o ■ re m otfvarande Ed e r t välgöran de; men ehuru vid a under d e t
fa m m a , v a g a r j a g lik v ä l tilibju da E d e r d e n , åtm inftone f a -
fom e tt ofullkom ligt bevis p å , a tt j a g ock v ill va ra er kan fa m . Låmnen m ig derföre den tillfredsfiållelfeu , a tt J benäget emot- tagen d etta lilla offer a f den f o m , under v irmafte fa c k a r s gju ta n de f i r Ed e r vä lg å n g s fra m g e n t bnfkur vara
D. D.
C O N C I L I A T I O
E N A N T I O $ A N E I A S
I N T E R
PAULUM E T JACOBUM IN DOCTRINA DE JUSTIFICATIONE.
§ I.
A
rticulum de Jtifcificatione Luther us n on folum fufpe- x i t , ut fuæ d o à h i n æ Palladium a ) y fed in Ap. A. C. v o c a t u r praecipuus l eus doSlrinœ C h n ß i, qui reSle intelleÜus illu ftrat i f am plificat honorem C b n f i l , i f aff'ert neces Jar iam consolationem p iis confidentiis ù). Jure itaque Melanchton il ium adpellat Jummam E van gelii c)\ nam quodnam nuntium, q u o d n a m E v a n g e liu m laetius esfe p o te lt, quam quod Ta lu s nofira n on lit fuperltru£ta llra m in eo operum noftro- ru m f u n d a m e n t o , fed meriro Chrifti a D e o nobis im p u tato & p er fidem a d p lica to ? H æ c autem D o ft r in æ Coe- leftis A r x , plurim is O raculis fa c ris, in prim is Paulinis, ut fo r tisfim is m u n im en tis circum vallata: Qui vero illam fu b v e r t e r e con an tu r adverfarii tam antiquiores quam re- c e n t io r e s P a u lo , e x a£lu juftificationis, om nium operum m e rita e x c lu d e n t i, atque fidei om nia trib uenti, o p p on u nt J acob u m m erita o p eru m c o m m e n d a r e vifum. C um v e r o utrique A p o fto li n u m in e fuerint adflati adeoque fallere & falli n efeii- tanto m agis e re vifum eft e v in c e r e , quod i n t e r illos n o n verus lit d is f e n fu s , fed quaedam folum svctvTiQ<p<mta, q uanto c e r t iu s , noltra aetate, viri etiam abA
eru-<») Articulus jultificanoriis e ft unicum prxfidium noflrtim, non {blutn contra omnes vires & dolos hom inum , fed etiam contra portas inferno r u m . Prsf. in CoiMin. ad fip. ad Gal,
b ) Ap. A. C on f. p. 6 0 . c) Loc. TheoJ. de Kvong.
2 • ) O ( $
e r u d itio n e inftru& isfim i , antiquam reftituunt p u g n a m . B r e v ita te m tam curta i n g e n i i , q uam facultatum fu p e lle - ftile im p era ta m B. L . fu o fu p p lea t fa v o re.
§.
ii.
Paulus, ut G e n t i u m A p o f t o l u s , luculentisfim e q u o q u e illam tradidit d o & r i n a m , qua n o n Judaei fo lu m fed e tia m G e n t i l e s , co r a m D e o p osfint juftificari. H u ju s autem d o - £trinæ praecipua fe d e s eft in E piftola ad R o m a n o s . C . C. 1 & II d o c e t u r , h o m i n e s nulla l e g e vel naturali & m o rali , v e l p o lit iv a & caerimoniali p o s f e juftificari. I n d e infertur & G e n t i l e s & Judaeos esfe p ecc a to re s & o b n o x i o s poenis p e c c a to r u m C ap . III. v. v. 9 - 1 9 , & t a n d e m haec fequitur c o n c lu fio : v. 2 0 . iïton efc eçyav vojxa a Åikccim- SyjceTut TtccGct (rccçfc evœ7rtov ©fö. R e m o t a fie juftitia l e g a l i , d o c e t A p o fto lu s G r a tia m D i v i n a m aliam m a n ifefta sfe ju - ftificand i r a t i o n e m , p e r fid em in m e r i t o C hrifti c o l l o c a n d a m , qua o m n e s a b squ e d is c r i m i n e p o sfint ju ftific a ri, q u e m a d m o d u m o m n e s fu n t p e c c a t o r e s , & grariæ D iv in a e in d i g i v. 2 1 - 2 3 . Illam au tem juftificandi r a tio n e m de- feribit A p o fto lu s v. v. 2 4 , 25. q,ui in hac d o& rin a 4n a x i - m e funt clasfici: <W«#/ufvcr iïuçeu vy q u o d v o c a b u lu m o m n i s o p e r u m m eriti e x c lu l i o n e m irtv o lvit, & apud m e 0 r e f p o n - d e t v o c i H ebraicae D 3 n , quae d e f e & u m pretii v e l m e riti no ftri fignificat. D e fc r ib itu r itaque hac v o c e juftificatio r e m o tiv e , ut h o m o n o n juftificerur aliqu o rcfpe& u fuae di g n i t a t i s , fe d ut o m n e n o f t r u m , cu ju scu n qu e g e n e r is f i t , m e r itu m p ro rfu s re jicia tu r: u lterius p r o p o n itu r juftifica t i o po fittve a causfa im p u lfiv a i n t e r n a : t y\ otvm ( © f ö ) D e m u m adducitur causfa im p u lfiv a e x t e r n a : J/c« rr\e ct7roÅvTfcoae<ue rvje b v Ii/c-ö c v nçoeSero 0 © fos iXccwçtcv d ), T a n d e m adfertur causfa ju ftificationis o r g a -n
n ica t hcc rrjç ’n^eoas tv tc* ocvtx uifxun. Calculis aurem ira i u b d u £ t i s , ind e c o n c lu fio n em deducit Apoftolus v. 28. Koyi^ofxs^oc « v T itte t iïixxnsor&cci xvSç<»7Fov % ooçtç eçycov vofjos. H a n c v e r o T h e o r i a m d e Juftificatïone per fidem absque operi b u s , Paulus etiam perfequitur integris Capitibus IV . V . & plu ribus hujus Epiftolae lo c is; im m o eandem in reli quis fuis E piftolis pasfim inculcat. E. g. 1 Cor. I. 30. 31. 2 C o r . V . 2 1. G al. II. 16. 21. VI. 28« Eph. II* 8* 9» P h il. III. 9. 2 T i m . I. 9. T ir. III. 4. s. Ebr. X . 22.
§. III.
M u lto pluribus Scr. S. oraculis etiam confirmari por e d d o t t r in a allata: h o m in e m fola fide juftificari e). Sed
A 2 in
-piatorium*, Alii ramen cum Cel. E m efli volunt heic alludi nd operculum e nreu m arc* foederis impofitum , fupra quod n u b es, fymbolum gratiofx d iv in * prsfentisr, adparebnt. Qusenam autem adfumatur fignificatio, fati* adpaiet refpici Chriftum , qui noftra expisvit peccata, ut remittantur & pcEn* co ndonentur. Cfr. Rofenmüllers Schol. ad h. I.
e) Luthero notnm falfarii inurere voluerunt Pontificii ob infertam , in fua ve ifion e, particulam fola (nilein) verbis Pauli Rom. 3 28- Eccius vo cem fo la ludibrio habuit dicens: Schicht das w art fo l a zum fch uftern , fit
tvitfen die fo ltn gut gebrauchen. C ypr. H. A. Conf. p. 103. Job. a D r. v e n tr in , doflrinam de juftificatione, per folam fidem vocat Diabolicum fi
gm entum. Ref. Art. V. A. C. pr*eunribus Pontificiis: ob hanc doÉtiinara,
Lutliemnos Solifidtnnnt vocat H enr. M orus Myfter. Piet. C. 7.
Svedenb orgius fin g it, f e , ob hoc d o g m a , adeo Lutherum in engu- fti.is redegisle in m undo fpirituum, ut conftsfus fit, fe disfvadente Angelo, errorem illum ad fu m fisle, quo tanto longius recederet a Pontificiis. Ep. ad Oettinger.
C o n tio hos aurem o m nes neque L uth erutr, neque Lutheranos errare, ftatuentes, homines fola fide juftificari, fortisfimis confinnatur rationibus; nam ipfemet Chriftus eodem f u n f u , particulam fuoVCV adhibuit Luc. V I1T.
5 0. e çy cc Y.ctt 7ÏIÇIS fibi invicem opponuntur a Paulo Rom. III. 2 g fed fecundum L o g i c o s , uno oppofitorum n eg a to, alterum exclulive intelligen- dnm eft. Si displicet particula f o la , tollant etiam ex Paulo illas exclufivas
g r e tis , non ex operibus, nam b * quoque funt exclufivx; appofite dicitur
inftituto noftro fufficit, quod ip fa , te ftim o n iis P a i i i n i s fufful- ra, m aneat, q u o v is R h o d i o c o lo s fo firmior. Varii; r a m e n c u niculis a£tis ipfam funditus everrere v o lu e r u n t P elagiani}, Po n tificii, S o c in ia n i, A r m i n i a n i , A n a b a p tiftæ , p E t if t æ , alii« q u e / ) . H i o m n e s im p u t a tio n e m meriti C h rifti eife fo r m a m jufiificationis n e g a n t , & ftatuunt, b o n a o p era j u t i f i c a r e , li< cet d e ipfa ra tio n e ju ftificationis, inter ip fo s n o r c o n v e n i a r . Alii e n im d i c u n t , bona opera esfe causfam ju ftific itio n is effici entem m erito riam ; a l i i , opera ipfa ju ß ific a r e , q ia te m is exe-cutio fu n t ac perfeSlio , £? tam quam fo rm a ipfiits fioei ; al i i , per fidem u t opus tioftrum ; al i i , p er obedientiam p r a c e p tis C b ri- (It p r a ftita m , alii per im itation em Chrifti ftatuunt nos j u f t i - f ic a r i; v e r b o : o m n e s in e o c o n fe r itiu n t, q u o d , fi n e p r o - p r io m e r i t o , juftificari n o n posfim us. Et ad h a s c e fuas î e n t e m ia s p r o b a n d a s , praecipuam , in Epiftola J a c o b i , d o - £lrinæ de juftificatione fe d e m esfe co n te n d u n :. H i c v e ro Paulo c o n tr a d ic e r e v id e tu r Cap. II. nam v. 17. d ic it:
eccv /uyj e ç y c c t y j \ , m ' . ç a , V. 2 0. x i ^ i s y ja q i ç e ç y w v vençac,
V . 2 1 . A /3 ÇiZCifX 0 7SMTYIÇ 8K £ÇyOtlV eSlKUtûûStj J (St V . 2 4 .
_ _____
receptat pbrofî Join f ile prorfus refponder. T a n d e m neqtie Luthero Crimea fa lfi, oh il lam a d h ib it a m , n Pontificiis jure imping itur ; nain eandem (îc fabam cuderent in quosdam fuos Transl atores , qui verfionibus 0 fe condi- t i s , Lutherana a n t iq u io iib u s , eandem ^ (T iv infernerunt. Cfr. Lutheri Ep.
vnn D olm etfcken fcripta 153° ftuae inleita eft C œ loftin i H. C o m m . A u g .
T . 1 4 p. 6 9 . ftqu .
f ) Fana tici, ut Svenkfelchani & Ve igeb ani fingun t hom ines juftificari
p r o d u ô i o n e novarum qu alitotu m; imputationem ourem meriti C h r if t i, u t inventum Antichrifti tr a d u c u n t, & Lutheranos , oh illam odferram, Im pu-
tniianos adpellanr: D ippelius d o £ h in a m L u th er a n a m , de Ju ftifica tio n e , flb
«ntiq.uo A d a m o derivat: Sv edenh orgiu s illam ut portam Epicurreifimi refpi- c i t , ntque fidus ejus 7tcc(^ct^0iTYic v . IVnldtn d o g m a exce tand um vocat, Ep« ad M tlle r p . i o i . S o c i n i z a n t e s recentiores quidam TheoI 'gi, Magiftri Socini vefti* gia fedulo premunt, quem P rieftley verum Sec. X V11 Apoftoluwi fufpicit. I n E c - clefia Lutherana, recentiores etiam turbas, adf*rta 13.0 in actu juftificatio- n i s , pr*fe ntia, excitarunt H n fe rn tiq u s, R tu g u ia u n u s, Z o o fiu s, C. L . M a -
8% eçyûâv iïtxxtarcci ct\>§çw7îcs).v,c6t 8X, ex m ç exs /uiwcv. Haec d i*
c ïa v id e r e n tu r p ræ b ere argum enta A chillea adftruentibus B . O. influxu m in juftificationem . Q u id , q uo d , adparens in t e r Paulum & Jacobum c o n tr a d i& io , adeo etiam cru c e m fixit L u tb e ro , ur, in p rim a E ditione V erfion is B iblio- r u m G e r m a n i c a , illam ftram inenm d ix e r it, cum aliis S. S. lib r is com paratam . In fecunda tam en calculos ipfe redu x i t g ) , ta n d em c o n v i£ tu s , quod inter utrumque Apofto* lu m non fu er it vera evxvriooass, fed quaedam tantum svctv•
rtcCpocveicc-, u i ex d ic e n d is n unc etiam patebit.
§. IV .
Q u i , praejudiciis fafcinatus, aut requifitis H er m e n e u - ticis deflitutus Pauli ad R o m . & Jacobi Epiflolam perlege* r i t , forfiran co n tr a d i& io n em inter h o s , divina infpiratio- n e inftruclos f c r i p t o r e s , locum in v e n ir e fibi p erfv a ferit, q uam tam en fu fp ic io n e m , illorum ®so7tvev^ix adm isfa, to lle re debet. R e b u s autem c ir c u m fla n tib u s , in utraque E pi- flola o b v i i s , arque m o m e n t is , quæ ad veram contradi- f t i o n e m requ iru ntur, jufta lance pen fitatis, A p o f t o lo s , in d o£lrina de ju flific a tio n e, quae m a x im i eft m o m e n t i, ean d em fo v isfe fententiam in fcqu entibus re p eriem u s; nam dis- fe n fus, qui inter hos v ir o s Oeo7ivev?8£ o cc u r r e r e v i d e t u r , m a g is adparens efi quam r e a h s , arque e x d iv e rfo utnus- que fc o p o d erivandus.
Scopus Pauli h eic f u i t , ut e x §. If. c o n fla t, veram tradere de juflificatione doctrinam , poflquam in praece dentibus e v i c i t , neque Judæos legibus caerimonialibus, ne- que G e n tiles le g e rationi c o g n ita , p osfe juftificarr. Jacobus aurem, qui Haereticos & p ro fa n o s h o m in e s in ecclefia exfti- tisfe fentiebar b ) , quorum m ores depravari atque d ep erd iti e r a n t, & quorum do& rina in nuda externa fidei p
ro-A 3
fes-g ) K ro m a jtri M emoria Tbaumafiandri Lutlicii c. XIII. §. 3.
b) Sim onianos, five Sim onis M a g i nsfeftntores a Jacobo in primi*
fe sfio n e c o n f i d e b a t , er r o r e s i l l o r u m , tam T h e o r e t i c os , quam P ra & ico s r e fe lle r e voluit. H i i m p o f t o r e s d o& ri- n a m P a u l i, d e ju ftific a tio n e , p er f i d e m , m a le in t e r p re tati fu n t ; n a m q u e fa lfa , & Epicuracismo v ia m p a n d entia d o g m a ta inter C firiftianos fp a r g e r e ftu d u eru n t, q u o d n em p e bona opera, bom ini f a Ivan d o , in u ttlia , & baud ne ces f ir in es[en t> q u o n ia m fola fides juftificat. S e d h o s valde errasfe, faris fu p erq u e d e m o n ftr a t A p o fto lu s d i c e n d o : eccv Åeyti n s e%eiv, eçyoc, m ex*) y W Svvurui yj aœccct ccvTov Jac. II. 14. Sen fu s illius hic e f t : (i h o m o fo lu m - m o d o fide H i f t o r i c a , v e l nudis v e r b is c o n fia n te g a u d ea t, n o n falvari p o t e f t , quia hæc fides vexçx x « § ' sxvtyiv v. 17. Scopus itaque Jacobi fuit inculcare f a l s i f i c a t i o n m c u m juftificatione ar& isfim o n e x u c o n j u n g e n d a m . H a n c autem t e l a m , a v . 14. ad 26. in p r im is p e r f e q m t u r , do c e n s h o m i n e s n o n fid e fo lita r ia juftificari.
In p r o p o fitio n e Paulina: 7r^ei J\kxhs&xi «vS-^ttov t ç y w vo/xg R o m . III. 28. arque d S o J a c o b i: f£ eçyvv
<&-KCti&TCCi XV&ÇC07S0C, V.CU HY SK T î^lO iÇ (X0\C\ . J a C 11 2 $ D lV C Y -
fu m etiam eft fu b je ftu m ; fides e m m , in v e r b is P a u U , d e notat fid em v e r a m ju ftif ic a n t e m , quae v o c a t u r 7
v * 2 2 ‘ q u o n ia m vita ejus esfentialis confiftit in ad- p r e h e n fio n e m e riti C h r ifti G al. II. 2 0. f i d e s autem apu d Jacob u m d e fig n a t fid em H i f t o r i c a m , quæ in D i a b o lo s etia m ca d er e p o teft Jac. II. 19. & quæ caret vita n o n fo- lu m e s je n tia /i, fe d q u o q u e d e c la r a tiv a , in b o n o r u m o pe rum p r o d u & io n e c o n f i d e n t e , quare etiam 1. cit te r d ic i tur vexçct. S e d c u m talia fint praedicata, qualia a fuis p e r m ittu n tu r fubje&is. Saris p a te r , quod (Iiycxus&x i aliam
fig n ific a tio n e m h abear, q u a n d o Paulus d ic it: ^kxhhBxi u^^a)7sov x°°%ig eÇ7ûûV> atque a l i a m , q u a n d o J a co b u s ad fir- mat : eçyvv ôMo&méàxi cevÿçco7rcv, yxi hy. sy 7u çsxç fxovoy. Paulus v id e lic et refp icit aclum ju flific a tio n is; J a co b u s ejus fiatu m . Paulus loquitur de ju f iif ia tio n c in fo r o P o l i y fiv e co*
• ) o
(
•
yc o r a m D e o , Jacobus loquitur de jufiificatione in fore S olit f i v e co r a m h o m in ib u s /). C um v ero fcopus Pauli & Ja c o b i n o n fo lu m fuerit d iverfu s; fed ut confiât ex jam a lla tis , in urriusquc p ro p ofitione de fide juftificante diver- f'tm e tia m fit fu bjetlum , diverfum praedicatum & diverfus q u o q u e refp eflu s, q u o alter A poftolus adfirm er, hominem ju flific a ri Jola f id e ; alter n eg et ju fiificat innem fieri absque operibus: e r g o jam fatis dem onftratum e f t, inter utrum q u e tan tu m esfe evxvTiotpocvesecv.
§. V . ' .
A lia m v i a m , co n cilia n d i hanc E v x v r s c Ç u v f i x v inter P a u lu m & Jacob u m ingrediuntur quidam k ) \ in primis vero a d v erfa rii §. l i t allati, v erb is hujus A poftoli adfiruere n i te n t e s influxum B. O . in a S u m juftificarionis. N e autem Pau li au£loritas ipfis obftare videatur, addu&a fuperius illiu s o r a c u l a , quibus B O . e jufiificatione perfpicue e x c l u d i t , d e o p erib us e x p lic a n t, in legibus pofitivis & cae-
ri-i ) Sri-ic etri-iam ri-intellri-igri-i poteft Jac. II. 2 1 . ubri-i dri-icri-itur Abrohamum ju- ftificntum ex op e r ib u s, dum obtulit filium ftium fuper n itore; nem Gen. 1 5 1 6 . expresfe dicitur, quod illa fide*, qua Abraham credidit Deo fibi filium prom ittenti, ipfi fuerit impurata in juftitiam. E r g o Abrabamus ju- ftificatus fuit ante filium <St natum & oblatum. Verba itaque Jacobi alla t a , n on a g u n t de jufiificatione coram D e o ; fed quando dicitur v. 2 2 . quod fides cooperata f i t operibus ejus, & ex operibus fides pto perfefla co gnita fir. Senfus e f t , quod externa illa fides, qua Abrohamus fe homini b u s j u fiu m p robavit, perfc&a fir, exhibendo documentum internar illius fi d e i , qua coram D e o antea fit juftificatus, Cfr. H œ pfntr de Jufiificatione P-
799-Eadem ratione explicondnm exem plum Rahabis, qu a dicitur jnfiifica•
tn ex operibus, du m fufcepit nu n tios, & alia vio emifit. V . 25. Kohab
fide in D eu m erat in ftr u fla , antequam excepisfet exploratores Ifrnè'lirarum. Jof. II . 9. i i. Ehr. I. 3 1 . Sed illos in colu mes dim ittens, juft'ficabatur etiam Ifrnelitis, u t ipfi <& dom ui ejus parcerent. Cfr. Hœpfner de Juft. p. 8 0 0 .
i ) Cei. M ichaelis in Eint, in die Gottl. Schriften, des N . B. p. 15^4. fequ. n o d um folvere nova ratione conatur, exiftimans Jacobum tanrum lo qui de fide primi A r tic u li, qua D eu s unus ag n ofcarur, quat in Diabplos cadit C. 11, 20. Huic ex p lication i obftare videtur, quod Apoftolus C. 11.
9
•
)
o
(
•
r i m o n i a l ib u s , praeceptis / ) . Sed Paulus ip fe m e t fit v e r b o r u m fuorum In terpres. Q u o d Il l e, p er v c p o v, n o n in- te llig a t l e g e m fo lu m P o fitiv a m atque c a e r im o » ia le m , aur, p er eçyoc t u vopay o p e r a ab hac le g e injun £ta, fed etiam co m p le c ta tu r l e g e m naturalem & m o r a le m arque officia ab illa praefcripta, e x t r a -a le a m dub itation is v e l fola p o n u n t C . C. II & III ad R o m a n o s , quæ in hac do£trina m a x i m e fu nt clasfica & q u o r u m co n te x tu s itaque o p t i m u m , q u o d f e q u a m u r , praebet filum H e r m e n e u t i c u m : Ille vopos
in •
X . fign ific e t, fe loqui de Fide Jefu Chrifti, Ipfe etioin Vir Cei. inde c o n c lu d i t . i ll o s , ad quos fcripta fuit lix cce E p iffo la , q u od ad externam fiil.
tem confesfionem, fidem D o m in i Jefu Chrifti habuîsfç. Q uid itaque im p e
d i t , q u om in u s exteni9 haec C o n f e s f io , vera virn fidei deftiruta, morrua fi des dicatur? Con tex tu s autem reflari videtur heic non foluin agi de c o g n i tione unitatis D i v i n s , quæ fapientioribus G en til ib u s , i i n mo , D ia b o lo eslc poterat c o m m u n i s , fed de ampliori quadam confesfione F ide i, cui vita de beret refpondere, ne n om e n Chrifli & Chriftianorum blasphemaretur. V. 7 . / ) Socinizantes Recentiores Sj/kf , T ellen is t B a b r d tiu s , Barfedoviu r,
GruntruSy S ttin b a ttb u s , Eber bar dus, hac eadem ratione, nc Sociniani A n ti
qu iores, disfenfum inter Paulum & Jacobum tollere conantur. Recentior A u ct or libelli Beriihigu ng sg rtm de w e g e n der neue Veränderungen des lehr- begriffs der Prot. K ir c h e , Berolini I 7 9 0 . pro aufloritate osferir : Offenbahr i f f , das Paulus nicht von tilg end en redet, lond ern Ganz allein von erfü l- l u n g de« Zeremonialilchen G efe z , faffen offerun gen» befchneid igun g und der Gl. T and em infert; S o iff Paulus und Jacobus nicht n ehr im wie- derfpruch: Beyde bezeugen das rügend und glaube einet l ey , der w e g zur feeligk eit feyen p. p. 1 1 I - I I 2 . A n o n y m u s quidam in Suminarifchc über ficht der w ig tig fte n Religions Lehr en , Berolini 1 7 9 1 - Doctrinam de jnfti- ficatione per fidem , prorfus vult elim inan dam . Svede nb or gins finxir, fe in m u n d o fpirituum inffituisfe coll oqu iu m cum P a u lo , de fenfu dicli Rom. I I I . 2 5 . Ep. cit. Dicit autein no n excludi e jnftificatione opera D e c a l o g i , fed legis Mofaicæ Judæis præfcripto. Coll. Soc. Philanth. Fafc. !. p. IX. Anri: quatn repetit cantilenam t>. W alden : I. c. p. 8 6 . Quod L u tb erus fervore difputa- tionis a b r e p tu s , in refutanda e$eKo§ÇY\VKeioi Pontificia jnffo lo n g iu s pro- gres fus fit, n e g m d o infl uxu m LÎ. O . in juffificationein. Sed B. L n tb e n manibu s p o t e â quafi ecfe folatio , quod focium habeat* P au lu m , qu em j u d o fervidius contra Judæos difputanrem, ccp sr^ io cv ty]Ç txvTOÀy,r,ç forte commifisfe fufpicetur T b . B u raetu s. D e Fid. & Off". Chriff. C. 13.
i n t e llig iîu r C. II. cujus o p era G e n tile s Çv<rei fufcipiunt: v. 14, quje Tunt yçu?aru ev r u ts Mcçiïtatc ocvrcov, v. i j . Quae non circu iuciü etw m fervare d e b e n t: ¥ . 2 5 .2 6 . D e ilia leg e eft fer i n o , f e c u n d u m cujus r ig o r e m & Judaei & Gentiles funt pec
catores C . 111. 9. ut n u llu s, n eq u id em u n u s, fit juftus: v. 10»
111a lex fig n ifica tu r, quam v io la n te s, o m n e s ut inlipientes a D e o d e fe c e r e & g r a v isfim oru m crim inu m , non legi caerimo* n i a l i , fed m o r a li , re p u g n a n tiu m fa£ti funt rei v. v. 11 - i g . Illa d e n iq u e le x h eic in ce n fu m v e n it , e x qua orifur agnitio
p e c c a ti, v. 20. & quae fid e n o n abrogatur, v. 31. Plumbeus
au tem fit o p o r t e t aut praejudiciis prorfus occcecatus,qui n o n vid ear haec o m n ia m in us quadrare in leg em cxrim oni&lem, m a x i m e autem in le g e m m o r a lem . Q uare non opera legis tan tum caerimonialis fed m oralis q uoque co m p r eh en d it Pau l u s , q u a n d o e x fupra di&is h anc infert conclufionem : oton
sjr eçywv vo/zs 8 JtKcetaBrjaercxi 7roccoc <rocç£ eiumtov t u @e8, V. 20.
S c ilic e t: Qualis vofzosy talia eçya rts vofxa : Ex praecedentibus autem c o n ft a t, per illam v o c e m n o n intelligi tantum le g em c a e rim o n ialem ; e r g o op era leg is caerimonialis fola intelligi n eq u e u n t p er eçycc t8 vofuts m ). H u c a c c e d it, \J/evJeffzevetcev ad-
v er fa r io ru m , qua c o n te n d u n t opera tantum legis cxrim om alisy n o n m oralis, ex clu d i p er Phralin faepius a Paulo ufurparam: e ç y w VC/X8 n ) Sc 8x e£ eçywv vc/jlh ter repetitam Ga). II.
B v. 16.
m ) Ob aila'as ratioius non postumus album calculum oddere Cei. L ts f io , qui negar f-rm onem este de lege m orali, fed tantum I.evinco ; <Sc
fidem non vult opponi bonis operibus in genere, fed folnni canimoniahbus. Chriftl. Religions Theorie p. 977- 4 1?* Dœritrleinio , qui per eçycc vcfZ8 imelligir inttitnra D ifciplinz Mnfnicae Jutt. Th«o|. D o g m P II. p 162 &
S tb ltu fn tr o , qui illa explicat per fatta legi M ofoica <& maxime ejtis paiti
Rituali confetitanea , Lex. N . T . ad v. s ç y c v Sed hanc InterpretarinDem genio fennonis Paalini per omnia non convenire, piarrer reliqua allata, vel unicus probat v, 1Ç. Cap. II. Rom. ubi de Gentilibus, irtWura Motni- ca ignorantibus, dicitur : r o EÇycV T 8 VOfJ.8 y ç o t7TTCV SV TCCtS KaçiïlCCtC
c&vrœv. Sc^Ieufnerui in hunc fenfum etinui citat Rom. IV. 2 . et ceß^ctoifZ
eÇ y® v e^r/.citûcBvj. Sed inftirura Mofaico cm cumcifione excepta baud
dubie fuerunt reccntiora Abrahamo.
I #
•
}
0(
$
v . 16. o) r e p u g n a r e e d ia m etro to ti T h e o r iæ juftificationis a P au lo e x p o f i t r ; n am q u o m o d o d ic i p o sfe m u s juftificati Jw-
çsccm atque yjxçiri J/oc TVfs o67toÅvT^c»iaecos ty\s ev x ç is w Iyats R om .
III. 24. fi b on a n o ftra o p era m o ra lia esfen r in a&u juftifica tio n is m e r ito r ia ? Paulus fo lid u m re d d it im m o D iv in u m re- fp o n fu m î et Je 8K ert e | eçyœv C . X I. 6. too Je fjyj e^yct-ÇofjLSVûO, TtlSSVOMTl
JV
«717 TOM OIKCCmVTCC TOM CiCeßv] , Xcy^STCtt t] 7t Ie;iS UVT8 €iS SiKOCiOOVVTJM C . IV . $.telligat leg e m t tn tu m c * r i m o n i a l e m , neque per e ç y c t T 8 v cfjü fola infKtn- ta c a r im o n ia lia ; fequitur i n d e , Phrafin X ^ÇyooM, n o n inferre meram e xclufione m operum c s r im o n ia liu in , q u * explicatio un ice probatur adver- fariis §> $. III. V . A b illis iioh vident ur , in ex egefi hujus diftionis, alie ni viri Celeberrimi D a d erlein iu s 1. c. p. 3 9 Ç - 6 , Schlattfnerus I. c. ad V .
M0fj.cs j fed in D o g m a t i c a tamen explicatione juftificationis, ab illis alie-
nis fim i, hanc foli g r a t i* D i v i n * acceptam referunt.
0) D i Ä o citato exclud i e juftificatione opera leg is in genere , non fo- lu m c * r i m o n i a l is , conflat e x univerfali propofitione negativa: 8 S tu cctu -
$Yj<Tercci e £ e ç yco v \0 fJ 8 7rotacc a o t f å . H * c vero lo c u tio , per Ebrai-
f m u m , generalem c ont inens n e g a t i o n e m , no n fo lu m refpicit Judaeos fed etiam Gentiles, ad quos non fpe&avir lex c * rim o n ia lis : Veru* etiam hujus di£li fenfus c on fiim atur ex 1. Parallelo Kom. III 2 0 . antea addu£Vo.
Cei. Semlerus C o m i » , in Ep. ad Gal. & Dcederleinius I. cir. p. 4 49 . e x i- flim an t quidem vcfjoV j in integra Ep. ad Gal. fignificare tantum le g e m M ofaicam flrifle fic dicta m ; fed pluribus intrinfecis nrgumentis evinci pot- e f l , quod h * c v o x , le gem qu oque m o r a le m , in h. Ep. d e fign et: fic C.
Il l : j o . dicitur: m o l e d i f l u s , qui no n manet in o m n i b u s , q u * feripta lu n t in libro legis. Sed h * c fnn£tio poenalis o m n in o etiain fpeClar ad le g e m moralem. Cfr. D e u t. X X V I I . 15 . fequ. V. 1 2 . Faciens i lla , q u * leg is f u n t , vivet in ipfis: Q u o d , in thtfi , volet etiam o m n in o de lege mor ali, Luc. X. 2B> V . 1 9 . I.ex dicitur difpolita per angelos in njanu M e diatoris. Videntur h * c refpicere folle mne m p r o m u lg a tio n e m & traditio nem legis, in m onte S in a i, faflam, Exod. X X . 1 5 . quot» ad leg e m m or a lem fpe£tavisfe, ne m o negaverit. Sed h * c fu ffic ia n t, vel ex u n ic o C . I I I . illis c o n f u t a n d is , qui exiflimant , in Ep. ad Gal. nihil o c cu rrer e, quod pertineat ad leg em moralem. Ipfis no n fu ffiags rus videtur Cei. A io ru t d ic en s: quod in di£!is de juflificatione a g e n t i b u s , lex intelligenda iit uni. verfa , h. e. om ni ambitu fpeclata; aliter enim J u d * i , ( c o n t r a hos autem difpntotur) VCfJCV non d i c u n t, ntc nos debemus inferre nobis «litatos-nO' tione*. Epit. T h c o l . C h ri ft ien * p, 1 9 2 .