A Al MO NO A O r I AN
HESIODEAM,
V E R Æ
.
A r r E A o r P A $ i A E
V E S T I G I A S E R V A N T E M ,
CONSENT. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.
R E G . A C A D E M 1Æ U P S A L .,
PRÆSIDE
RECTORE MAGNIFICO,
Dn.
J O H A N N E J.
A M N E L L ,
GRÆC. LIT. PRO FESS REG. E T ORD.
PRO GRADÜ,
P U B L I C O
S U B J 1C I T
S:æ R :.t M : t t s S t i p e n d i a r i u s ,
D I E T E R I C U S B Å N G E ,
V-GO THUS.
IN ÆDE GUSTAVIANA, D. II. MAJI,
ANNO MDCCLV.
H. A. M. S.
V P S A L I Æ ,
AfA©H/ T T X H i.
vum nos edoceàt M ofes , fc rip te r
no n facile 'm irum vid eb itu r , fi jgoftlmodùm în gentibus 'd iv e r f js ,q u a s , & a fefe invicem im m ania > locorum In te rv a lla ,, & a fuis incunabulis m ulta m n o ru m m illia difterm inant» quædaip rem anieront c o m m unis o rig ip is » veftigia.ù E t licet , m ultiplicato' g e n e re ' - ^ a m > y|€ h a m i ^ & af p ù rio rî l 'h e p j o ÿ a
Pa-T tftfrcyiF m agl* liig lsq ile Hdne#e|erjt?> ac d^mUfnJ djeÿ- (Siïimis erro rum im m erfi te n e b ris , profanam fuperftitio- s e m % v itia s tej-ræ p{agas, quas habitandas occu p av ere,* flferum c irc u m fe rrç n tro fie fa m e n ^ / u t funt hom ines pa- » io ru m in ttituto rum a tenaces admodum , hi quoque pio-- sBtim d^grm tm rrT itu u nvqup n o n n u lk s fe rv a v e re reliquias.
-aUuierc aullus eflôrItis'jtérfafUKiangulus,- in quem nom
p e rv e n e rin t faltim tenuiora quædam Theologiae N bacfii- eæ Ae fy c tm , longa plurium feculorum traditione ad ferôs n ep o tes ac pofteros propagata. Quemadmodum autem p e rju c u n d u m , ita neque inutile exiftimamus, haec dogm a ta & ritus hos 7toc,Tqo7tcc^,oras ad puriorem rev o care fontem ; fiquidem taciunt hæc vel maxime ad com m u nem om nium gentium o rig in em , convenienter hiftorfæ A lofaicæ, declarandam; N ovi equidem ea," quae tra d i tio n i Noachicæ accepta referenda a rb itro r, ab aliis n o n nullis arcefli folere ex commercio convhftuque cetera rum nationum cum Jfraélitis, vel in Æ gypto com m ora ti s , vel jam in Paheftyna facram & civilem rem publicam florentiffim am obtin entibu s; a quibus adeo Æ gyptii, Grae c i, Afiæ p o p u li, c e te r i, haufçrint ifta,. quæ in facris pa ganarum gentium v id e an tu r Sed, qui ita fen-tiu n r, confirm ent o p o rte t id , quod nondum confirm a ru n t , adeo fpeilatos reliquis populis & acceptos fuiffe Ifraëlitas, ut ab his dogm ata atque inftituta facra m utua r i , ta cito quodam p aifto , inter illos convenerit. Præ- te re a , quando v , g , facrificandi morem confiat populis tantum non om nibus olim receptum , confirm ent v e lim , eadem via & hunc ritu m pervenifle ad has orbis te rra rum g e n te s , quae a fede ecclefiæ Judaicae fuerunt rem o - tifîim æ , & quibuscum Hraèiitas habuifie quid com m er cii , n o n fatis probabile eft. E contrario tu tio r illa n o - ftra elt v ia , u t quae redta tendit ad fontem , unde hom i nu m & genus & inftituta , fide hiftorica, deriventur. N a m , fi facrificavit N oachus, quem admodum, ex area eg refiu m , facrificaffe confiat ex Gen. VIII. 20 ; fi patris
exemplum
feqvuti funt filii, qui quideminitio
om nes veram D EI colendi rationem noverant : quid probabilius, quam quod avitum m orem fervarit ex eo tem pore S em l, C h a m i, Japheti p o fteritas, id e ft, humanum g tn u s o - m n e? A deo populis non fuit necefle> ab IfraClitiçamum ecclefia morem illum edifcere. Com pluribus
exfcm-λlis itluftrari poffent, quæ diximus* fed , qvum v e te t id m perata brevitas, fatis nobis in præfens fu erit -Acci/xa* tchcylct HESIOD EA 7t arçon etçctiïoroç r n o ftro qualicun- que ftudio , ad puriorem do& rinæ patriarchalis fontem revocanda« A ngelos, revelationi D ivinæ c o n v en ien te r. P atru m agnoverat ecclefia. U nde v ero fua de gen ite dogm ata profanarum gentium d o fto res y fatque tn his G ræ corum ac R om anorum Poétæ p a rite r & Philofophr, ) h aufer in t , nemo melius c o llig e t, quam qu i iïxtpoveXoyfav Illam cum vera ctyyeÀoyçct(plcc con tulerit. Id v e ro nos B. c,
IX
t his paginis præ ftarè conabim ur ; ita tam en » u t » quantum ad fixl/tovccs y veftigte potiflim um legamus unius H ESIOD I A Jcrxi , a P L IT X A R C H O neçl «cAc- Ac^r. laudati T w txtBeeçSs », èmfmuvetii tzçvtos f£s9
riKe rSov Aoywiïv rhaocçcc y h y ' r siroc foti/xovccf 7ic?l\ès r ’ dyccBès, m a fa c ts ' r m e t dv^çdnas • ». r . A*N em p e noflrer hic r»v ©?£v /xo^tçcçloey m fua expo fuit Seoyovlct, jam in tçyoïs », tjpactis reliqua Acymwv perfe- q v u tu s genera * inprim is ubi quinque fecula fe u ætate* - defer ipfis
$• ®
N ba de fü n f, quf o p in e n tu r, fi# a effe o m n fa , o - fnnique deftituta v eritatis fundam ento , quæ ntçi rZv Ttévrs ysvûov y quoru m m elius femper a pe jo ri excipia t u r f n a rra t Poëta. Scilrcet locum a b eo datum v o h in f com m un i fere præjudicio hom inum , in prîm rs q ueru lo rum fen u m , quos, tem pora fe pueris a â a unice lau d an tes, præfentfo vitæ tæcfcat; Q uam quam autem idem hoc n o s etiam aliqua ex parte lu b en tes adm ittim us* (neq ue enln* ii fumus ,. qui fenefeere mundum f rerum naturam defi c ere f inque dies om nia ruere in p e ju s, vano quelti* contendam us: I verum tam en V ubi t o %^0-Sv yèv&sf*eço~
h »«y ettâqmtoÿ9 cujuf eximiam pcrfe& ionem principe la cs»
eo defcripfit Pofita, cu m fubfeqvutit sta tib u s» quas, de vilioribus m e ta llis, im perfectioni line co n v en ien tia fo rtl- sas n o m in a , dein ad u m b ra v it, paullo diligentius co n tu le rim u s, v eri admodum fimile e v a d it, æ tatis aureae n o m ine , delineari fiatum protoplaftorum paradifiacum , c u jus fama a prim is piisquc P a tria rc h is, longa trad itio n e, ad pofteros etiam apoflatas & deorum cultores devene r it 5 quem admodum defcrlptiones fequentium aetatum ia üniverfum in n u u n t faCtam primae in teg ritatis jadturam , hum anæque naturae co rru ptio nem . U b i v e ro poêta n o - Ite r aureæ aetatis hom ines m o rti facit o b n o x io s , & porro eosdem poft fata, Jo v is c o n fu lto , in fial/iovcts abiifte fa b u la tu r, tçy. X) v.f 1 1 7 , feqq., videm us, quam co n - fufa fuperfuerit apud G raecos, fabuJisque interfperfis vi tia ta , & angelorum & prim orum parentum m em oria : Id quod nem ini m irum v id e b itu r, c o n fid e ra n ti, quam facile narratio quaecunque h ifto rica, m ultis feculis, n o n fc rip to , fed viva voce» a majoribus propagata ad pofte ro s , vel to ta abire poffit in fabulam ; id quod aliorum im becillior m e m o ria , aliorum licentia fingendi haut du bie peperit. Satis fu e r it, f i, detraClis fid aru m circum - ftantiarum add itam en tis, aliqua faltim ,eaque vel obfcurio- r a , deprehendantur veftigia hiftorise , ex qua origin em trax e rit fabula«
$■ III«
T tv& K y r a AAIMONOS an cum H. G R Ö T IÖ in Kfatth. IV, 24. ad orientis referre lingvas , an vocem h a n c , tam quam in d ig en am , ex vernacula Graeca dedu cere fatius f i t , nobis jam n o n vacat difpicere. ArcefliC Sêiifjièfetff EUSEBIUS Praep Evang. IV. 5. ?rctçcc t o iïètjuociveiV
alii «7to rS d«V <*<&«/, quöd illi ipfi effent hcctTtircc) jcy &otXîjToc1 row civôçoc7rt6v' plerique , cum P L A T O N E in C ratylo p. 5$. ex obfoleto Ämko vel , u t fit JuI/mo* quafi £(*npw, t o t t$/y, Qrt Ç çw pct , in q u it,
& Jctwfxons yaccv, Socipovocc oIvtö s ■yevofiotitsv (H aloS'cs), S e d de ety m o fatis. Pergim us ad diverfas acceptiones da/juo- .vot. P rim u m , latiori fenfu , foùpw haut raro Graecis ( ,.præfertim poétis , denotat in genere rcv tj ryv G?ev. H in c P L U T A R C H U S 1. c. EfXtjmv;, in q u it, Ofj.rços y.w tydtvsrcci* -Koivus dfjL(pors^ois' xçûûfuevcç rois ovofxxaiy x^ r è s §eés few ors iïxl/ucvocs ■Trçotrayoçevojv. .Loca H o m e ric a , quæ huc faciunt, vide ab HENR. S T E P H A N O in L ex . colle<fh. Quid ? quod P L A T O D eu m un iv erfi hujus m oderatorem jxsytfov.Axifzov» adpeliat. Adde O R P H E I locum infignem ,quem P R O C L U S , in C om m . ad Tim aeum
Platonis L. II. p. 95. a d fe rt: T
Ev v.çocTos , sis Aoclfxtov, yéveroj p éyccs cc(>%os. o brecvrw . -Verumfamen non folum- prof© Orationis lc rip to re s G ræ - ci i fed & poëtæ aliquando ^ ftri& iorem frequ en tant n o tio nem itufxovm , quos ocVo r w B'scôv ftudiofe d lftingviint.
Neque e f t, quod evvccvvfxluv in v o lv at illa apud A R IS T O PHA N EM in P luto v. 8 r invocatio religiofa :
i l <DoT/3’ AttoAov , Ky Geo) y x^ Ax/juoves. , - Æ SOBINI in C tefipb. ex ordine m e m o ra n tu r 3fer«, jcj <W/uovtr y X)' ocvSçoâTtot. ’ ; A pud P L U T A R C H U M 1. c. collocatur ro rvv ftxi/ucvxv yhqs iv fjtfacc SsZv x^ oci&çm-
7T&3V, ita quidem , u t Aoilfxovts Xstrxç'yoi @e£v x^ v7ryçsrxi conftituantur. Quae v ero de geniis h ifc e , deorum m ini- f t r i s , habent Graeci p rofan i, ad fpiritus finitos > quos ecclefia vocat an g elo s, tamquam ad 7evsvfxxrx Aeiragymoc, adeommodari quodam modo pofle , infra o ften d etu r. Adponimus heic in terim judicium P H IL O N IS Judaei T om . I. p. 263. j J2. 644. T o m . II. p. 60 4 & c. tXOus- QiKoactyoi iïa 'foveis , xyyéX»? M xrys eu&ev cvofj.x£etv. E t alias Sxlfiovxs Xj dyyeXas oyofxxrx fxsv iïixtpéçcvrXt b 'S i î ^ t ccuTov 1)7Toxsifxevcv t exifiim at. P o rro , quat ve- “ iïetifxovœv xyxS a v rj xxaoo\> Philofoohi tradidere 9 ex
an g elo ru m in bonos & malos diftin d io n e n o n male arces-fit
f it. Qua? dum ex Philone adlegamus , fimul moneamus;» o p o r te t , Judæum huîic ceteroqui vix melius Grcecis deo* ru m cultoribus» in hoc arg u m e n to , philofophari ; idque d e m ore f u o , quem rnerito taxatum vide a J. L .M O SH Ë- M IO in obferv. ad RAD. C Ü D V O R T H I Syft. Intell. p. 108 *• Quos Graeci Sui^cvus ndpeliatit, n c flrt, ut opinor, Lares , ait de Romanis CICERO . Iidem pro Graeea v o ce frequentius adhibent G enium , ab antiquevGeno, (unde genui , ) quod vice r£ gigno P L A U T U S ufurpat» didum ; quod unicuique hom inum , ftatim a nativitate , per o- m nem vitam adffL Q uod & ipfum Jogjpou tribuit M E N A N P E R hifce fenariis':^ v
Kr.ocvri cfocijjKuv ' t v ysyojusva) &.
7
IUVTCS [Ai=;ctyöoyc£ rS ßla.E t in d e , ' quod Jo u th cuique genium veteres adfignabanf, fid u irt e tiam , ii;.JxfaoU ’l s p e fubjecerint genitivum per- fatue, (qui pluribus locis, ubi non exprim itur , commo de etiam fubaudiri p o te r it;) v. c* apud P L U T A R C H Ü M & AT H EK Æ U M t ; . e ^otifjiûov rS ßcKrthexs , ècxîpûùv rS vdws , jc t . A. Licet au ten v non raro abfoiute p o litu s , in bonam accipiatur partem ; fic tam en, quia ad* m ifit etiam antiquitas kccy.üs , ßoe^ots $ Tvyfçvç dcclfxovotç^ hum ano g en eri infenfos, fæpe cum addito o ccu rrunt SoilfAcvss ccyctSo) $ i£)\or non aliter ac Romani bonos nia* losquc loqvuntur genios. Q uom odo A R IST O PH A N E S' in equit, v. 107.*
. O ^ocljxcav ctyoiSe, COV TO ß ite v p èa sfAcv,- -Et quem admodum feparatas animas hOminium aetatis aii-' reae , fato jam fu n d o ru m , in J»Ifxwuc abiifie fingit H E SIO D U S j ita Graeci philofophi non raro tictfaovcts v o c a n t■
animas corporibus fo lu tas, »quarum aëra plenum fomnia- r u n t inprim is Pythagorici ; ex quorum mente P L U T A R - C H U S 7te^ Swkç, -Axifx. Ai u7ir,&ctyiJiltyx<i , inquit , yeve*
ehh&sçav TrdfXTTccv cetyte/tevott, ïïuipovh f/cr/v. A d d « , quodl m entem cum corpore adhuc unitam eodem vocab ulo »
nonnunquam denotarintj quod obfervant E US T A T H I U S ad IA. i. & A P U L E JU S ,q u o ru m ille: Oi aoQo<, in q u it, iïcdjJicvcc Xj rr\v fv Uccsca av$^»7ra> eAeycv. x, r . A.
hic aufem, (d e d e o S o ç r.)
^a n im u s
, a i t,humanus
,etiam
nunc *n corpore fitu s,
nuncupatur,
§. IV.
U t fabulatur H efiodus , aurei ævl h o m in e s , «c $çSfAYj[A£vo(, e&vtjcKoV' (v. 117)* Sic autem ,
- - Etté/ xev T8T0 yevcs nara y a /a xaAtr^/e ,
Tc< /wfv iccifxovh’ (KTty A/oV fj.eyccKn dici R a h o is, E&Aoi, e
7
riyßQVioi , (pvÅcwes Sh/rjrdv ccv&faTroov' Oi çoc (pvÅocaawlv r e iïinccç x> ayerXiot eçyoc, Hf^a èacrccfjievoi, rrolvrrj (potrœvres *71 oticcv,riAarcJora/. Xj r 5ro y ^ a s ßccviÄrjtov V. 121, fq. Varii varie hofce verfus e f f e r u n t, eodem man en te fen- fu. P L A T O in C raty lo t
- - - eVfî Jij rSro yevof Kara /uo;f fKaAuvJ/cv,
Oi ptv öxifAcves ocyvo) iTiryfhövioi KccÅeovroct, Eo^Acî, cthe^UocKoi , tyvKccxes ^vrjrcov uvSçcaTloiK
PLUTARCHUS èxA
Ayveî, f7r>%5cyi0i, ÇvAocksç Svtirwv ccv&çw
7
r6
ov. ARISTIDES apud Photium :Toi ftfy Jai/uow «ÔAoî litiyjbcwet rehèBuaiv
,
AyVOi , CChffclKCtKCl , <£>UÀaXff , ävYjTUV0
Cvb^M7
t06
V. *) Quibuscum junge parallelum lo c u m , v. 2 4 9, feqq. u b l,
poft-*) ATa» nomm eft,
<2veteribus ita adduci aliorum $4-
wen, «r non tam verborum, quam fenfus, habuerint
ratio-
«£W. Variarunt etiam fo r t aße feripti codices ; fed
fapius
vacillojfe videtur memoria eorum, qui, förf/ce itt p
ræfens
deflituti, wrta feriptoris adleqarunt, ipfi fuo ingeni
o fup*
plentes f fi quid cwidißtt* Quare, c«J» pleraque exe
mpla-poftqiiam hom inum juftorum praemia Iautiflima , injufto- rum que gravifïimas pcenas , in antecedentibus copiofe perfeqvutus e ra t Poéta , Perfen fratrem ad m eliorem per duélurus frugem , fubjicit hæc :
- -
Eyyuff y o iq ev ccv&çûottcktiv è o v r e t A $ x v c c tg i Xeuavttcrjv,
oaci cntoXnjiat ^KtjoivA ^ X ÿ S rqlßisai, $ewv cat tv 8k xXiycvrks.
T fts y06Ç JJ.VÇtol h&tv "X^ov) 7[isXvßoTel^tt ASdvocTvt- Znvos , (pvXtxv.es SvrjTccv xvSçoonûov'
Ol $oc Ç)vXoc(TG&a!v Te oïaets >i a y f r X t x e ç y o c,
l l é ç x ê a o x u ë v o t, 7txvtvj (potroovres e n c ttx v.
U b i vcrfus poftrem i ex fuperiore lo co , quem m odo ad duxim us, repetuntur.
EflEI KEN T O TTO TENOS KATA TAIA K A A T W ,)
per r / E j a tv , p ro y u 7 x v .x r e x x X v \p e . M ortem vero hom i num aureæ æ tatis cum fenfu doloris non fui/Te conjun g a m , innuere velle videtur poéta, u b i, loco fupra adla- to , confert eam dem cum rea v7tv<f. Videlicet illi cctati eam perfeétionem trib u erat ac felicitatem , quam probe vide bat confiltere n o n pofie cum pcena mortis ccXyetvrj , qua
lem propter deli&a fubiifie dein refert deterioris'aevi ho mines. O bfervam us in terim , verba xaSevkty, Kotfjtx&xt,
I* ccvoi*
ria manuferipta imprejfa confentiant, vulgatam hanc le- ftionem lleßodcam, auctore Plutarcho alicve, locum aliter citante, commutare non auß Junt Critici. E t fere leves junt mutationes : $ pro yev, fxciqx pro y otia > ct pro rei. Ac ce* dit im m utatus ordo quarumdam vocum, locis fuis mota rum f datus item locus tv irwwwfjtla, qua unum etiam idem-
que valent ha) , reX & sei, v.xXlcvTxt, quorum quidem ver*- horum poëtis & oratoribus baut infrequens eft permutatio. v . c. apud H E SIO D .
' Mrj^s 7roXu£ewcvy fjtrf' x^ecvcv KccXée&xi. V. 7 I f. E.
Ita in N ' F. M atth. JE.ÿ. Avrot, fc. et hçnvoTCotc) , d;c) ©ef vXt]9ijacvTcci, b. e% iacvTscii C fr Luc. I - f f t 76* IL z$t
ctvuTrctveScci, Kotr fvQy/jitffpov y a G ræcis fcriptoribus fa- cris aeque ac profanis, frequentari vice r£ ocTroåccven, idque præ eunte Hebræa lingva, Pf- XfH. 4. &c. H unc offen« dimus in vernacula noTtra xc/wö-^ucV, ubi ad m orientes re fe ru n tu r fom niïy fc fv a 'r bvila*
TOI MEN AAIMONEI EISIN. ) Ubi roi pro ecvToïy grc/, è'teîvot civ&çwvtoi^. fcil. ovres bk t o v %£t><réa ysvus, cu-
jus præcedit m entio., Mfj/ redundat ; quippe non fequi- tu r c o rre h tu m iïè. Acct/xwh tiai, pro y lv o v r c tfiu n t > eva* dunt iïalfjiovec, vel in genios- abeunt', m u ta n tu r': cujus- m odi m u lta ifxsrce/xoçCpaxreic, fimplex- & fuperftitio-Ia antiquitas.. Sic; videtur n ofter ex feparatis anim abus
h orum hom inum -facere quod aurei œvi hom i
nibus perdignum „ & honorificentifiim um quidem vitas pulcerrimæ præmium , fu ir exlftim atum quod p atet ex verfu i2 d E. xj H.
AIOZ METAAOT AIA B O TÀ A S.) Aloe vocat ^yoev, deorum patrem &-princlpem,= cui fubeffe putabantur, u t num ina-cetera , ita :& genii;;- quemque Optimum M a x i- mum fam iliariter dicebant.. BnKri inepte dici putatu r qua« fi ßcAn , certo ri; ßci&e<&ur eff enim a ßxhscbcct, quare locis non paucis ß u h ijv haut incom m ode reddideris volun*• tatem. Porma ,, <W' ß «AaV, habet folitam numeri rvaA- Äuyrjv in nom ine , item que prsepofitionis hei- pro rocrd+■ Itaque vertim us : Jo ve ita volente ,• vel convenienter arbi+ trio ac decreto Jovis., Atque fic Jö v i Acupovw ortu m ad- ' fcripfit antiquitas , cui de divina angelorum origine n o n nihil cognitionis fuperfuit. A c c e d is propagata' fim iliter doétrina de angelis, tamquam D ei n u n ciisatq u e m iniflris,. quando Zivos 'etvocrdot/^evar, altero lo co ,-p o fteriu s adle- gato, v. feqq. , dicit poêta. AyyeXuv rS @bv frequens m entio apud Sacros Scriptores : ctr. L uc.X V . 10. &c.
EX0AQI.) Boni'iC..& natüræ fuæ , & beneficiorum»? ^pee-hotninibus prteftenr, intuitu. U bi-vero heic illud ad-* liibet;
h i h t t epitheton y facite fimul in n u itu r, frai/xovw alios efFe m alos ; quam quidem ccvriSenv scyaSx ^ kxk* iïctlfxovos fæ- p e videmus apud Græcos. Hæc autem ad angelorum bona- ru m malorumque d ifcrim en, itidem ex traditione notum^ n o n im m erito referas. Boni illi, in varia lertione, quam no ta v im u s, vocantur etiam dyvc) Sal^oves, puri , nulla polluti [celerey fancli i quemadmodum in facris lite ris com m em orantur paflfim c< -uyioi ctyyefot, M atth. XXV. 31. Jud. V. 14. Quod vero ad malos adtinet,/quemadmo dum Graecis profanis fxlaov eft Ja/juovor vocabulum» (quod & abfolute p o fitu m , pro bono genio accipitur} ) ita e con tra rio facris fcriptoribus Graecis 7Te[i 7tvevfjLxros ocy.oc^c
1
^ t^ j i 7i6vnfö co nftanter adhibetur äxlpoov' v. c.-M atth. VIII, 31. M arc. V. 12. Luc. VIII. 29. Apoc. XVI, 14, XVIII 2. u nde iïxt/jioviÿiJitvoi in Hift. Evangelica fæpe d icuntur, quos malus oblidebat genius. Frequentius autem illic 77ialus angelus eft r i $oct/xovw9 itemque (Luc. IV. } j.) Trvevpoc ScufjtovUr quam vocem profani Græci honorifico adm odum & religiolb acceperunt fenfu, ita ut t o lotipo-viov Xj ro Se
7
ov, (quorum quidem utrum que natura fua ad-je ftiv u m eft, ) gumwpa/ûlç retulerint ad omne illud , cui d iv in itatis opinio com peteret. Q uom odo A thenienfes AéVor. XVII. £ svuv iïoctfxcvl&v Y.ocrccyyeAt« Paulum faciunt# qui y cum rov Irjcvv rrjv dvccsocaiv ipfis adnunciaret» per egrina novaque adferre N umina putabatur. Forfan au tem n o n difficulter reddi queat ra tio , cur hœ voces haut aliter, atque aliæ bene m ultæ ,
a
nativo fenfu aufpicatiori#hunc in m o dum , degenerarint; five cur in ecclefia, fe t u s , atque in profana Hellade fartum , malis geniis pro- priæ evaferint dirtae adpeliationes. N im iru m , q u i, a vano ac deliro numinum firtitiorum cu ltu , ad unius veri D ei facra tran fieran t, cum Satanicis praeftigils antehac fe delufos anlm advertiflent, priftini erroris deteftationem yix alio apertiori m odo præ fe ferre potuerunt / quam fi
ad angelos apoftatas & impoflores, cosque Dei & hom i num juratos hoflt's , fignifieandos adcommodarent ea<jem illa v o cabula, quibus deafiros fuos, item que genios prse- ftites, prius compellaverant. Adeo vel nom en invif* rei odio jam fuir Chriftianis Greece fcribentibus.
EfIIX0ONIOI.) h. e. , quod m ox fequifur , navry ÇdTwvres vn oiixv, terram omnem obam bulantes, paffim itantes per orbem terrarum / live, u t altero loco lk(iodeoy fupra a d h to , dicitur : EyyuV h ccv^dnoictv &ctres y qui prope hommes degunt, u t ohfervatores eorum aç cuftodes: five demum , ut m ox adjeftivum ÎTsiyjdcvun circum loqui tu r poéta : ci erra s7i) x&cv' 7raAvßoTti%y' ( terram intelli- git habitatam , freneris humani a ltric e m \ quae m erito fane dicatur 7to)hbôv ß p re^a .) Bonorum an gelo ru m , m unia fibi D ivinitus in ju n éh o b eu n tiu m , in ferris a.Iparitiones., Pa triarcharum ævo no n in fre q u e n te s, facile d im an aru n t ad propinquos & p o d e ro s; q u i, licet a v era re ru m D iv i narum notitia longius demum r e m o ti, fic tam en prodere nobis videntur ,inaudivifle fe quidquam de bon orum ange lorum in terris præfentia & m inilterio ,qu an do gen io s, qua terra p a te t, adefie hom inibus atqtie infervire ilatu eru n t.
OTAAKEF ©NHTON ANGPnrLQN*) M unia r w
ï&Xuv iïui/jccvtov, qu* tradit h e ie p o é ta , proxim e co nve n iu n t cum officiis bo no ru m a n g e lo ru m , quæ facræ tra dunt literae. Sunt ccyyeXci Açrrsçyiy.cc TtyevfjLxrcc , its iïiUKOViccv chroqe&b/Jievcc JW rès ( <xySçcc7T8s) pé&ovrccs jcArç- çovopanv Tftçlotv r Ebr, ï. 14. Pfalrn. XCL I I . 12%
£)un îô y w v ' ctêo b t : y z m
in c » 1? ~p m r
r ^ j n 13«3 i. e. T dis dyyeKas dure hreheïrai 7reçl r a , r£ AIA<ï>TAA£Aï r s ( h Trccrocts ra ïs ciïoïs ccv. ) EttÎ olçihl ae , fjiynore 7rçcoxc\ptis ttçcs hfàov rov 7T000C cs. Luc. IV. t i . i i . E volvantur exem pla ho m in u m ,, ab angelis cuftoditorutn, quibus abundat hifto- ria fa c ra , Qui vcrQ D ivino ju ffu , a periculis m
lisque præfentiffimij liberarunt h o m in es, m e n to dicantur cthepUaxet, malorum depuljorts i quod iwi&ero? ad rèç écÖA^s- iïd^ovceç refertu r in varia le & io n e , quam fupra adduximus. U t v ero fuum cuique cuffodem genium ad- fignarunt paganorum veterum m ulti ; ita quosdam pa tru m ecclefie veteris piorum fingulis fuum ocyyeAov (pv- Kocvm tribuitfe , dudum obfervatum eft. Et fo rte , .qui e paganifmo transierant ad Chriidiana facra, innoxie ferva« re libi vlfi (unt nonnulla dogmata profanae a n tiq u ita tis, quse facris pandemis non om nino adverfa putabantur. At fic tam en aliud eos edoceri op ortuit ex hiftoria Biblica, quæ faepe m o n ftra t, non hom inum fingulos a fingulis an gelorum , fed m odo unum hom inem a pluribus angetis* m odo hom ines m ultos al>tino fervatos effe.
O l PA O T A A2Z O T SIN TE AIKA2 KAI ZXÊÔAIA EPrA. ) A j.d/Ktt/, I.e . sçyct rois a oppofifa : ayß-S x ia autem h. 1. funt ufauc, n e fa r ia , icekfla. H æc om nia dicuntur (pbjXxacstv ot Sulpoves, i, e. diligenter ob fe rv a r e , u t folent ip^heexeff five excubitores. Et altero locopoétse;
(ÀulfJLO\€S) - - ÀeV'T^ÿ'TiV , C<
70
/ (TKtXiytJt rglßt& t. Seêcv o7
icv &k oiÅt-yovrsri e. BAïTwan'&s réra s ÙvSçmtïoi>v, c t cyoKiocts iïïxocts k. r. A» U b i , variatione ad b ib ita, cr.oXtcc) oly.oct idem fere valen t,
quod antehac eçyot. H oc vero etiam ^ettpovw
officium a fanéfiori oLytyeXoyquCplco non prorfus abludere videtur, cfr. Luc. XV. 10 &c. T rib u u n t facrce literse hos miniftros o m n ip o ten ti & omnifeio N u m in i, cuLquiderii nulla ede poffftt indigentia ejusm odi in rern un ciorum . Neque aliter Q ræ cus p o ë ra , bene ufus ratione fua, & for- fan traditione heic etiam adjutus^ SocI/acvus , civ$qu7iav . Qvåukccs Tf fy fy c ç ÿ ç , D eo famulari d k i t , u t fic tam en
mox agnofeatur ab eo
IJocrroi iJcov A fèï i ç S c iA f ù f } Xj ycivTcç vencus’ x. r . A#
t . £ H. V. 267.
HETÀ
«EPA EIZAMENOI, ) i. e . , ut cum
MARONE t o
quam ur , obfcuro aere fepjti, induti nebula , caligine in- y o lu ti, Vicjel. a ^ non raro tenebras n o ta t, quem arlm o dum d&Yiç plerumque ferenurn afira & minime nubilum defignac^ unde H O M ER U S IA. P. ctifyqv ^ ytfx inter fe m utuo opponit. S unt, qui heic videre fibi videantur ex- preffum dogma quorumdam Phiiofophoruin e paganis, qui neque deos, neque .Scclfxovus, flatuerunt fimplices lubftan- tias j fed ex tenui quadam & fubtilj materia , qualis aC- r e a } conflantes. Sed huc non tendere praefentem locum p o étæ , v id e b it, quisquis paullo diligentius eumdem in- fpexerit. N im irum , fiquidem iïcclpçvçts hominibus in tep- ra praefentiffimos proximosque adefie dixerat , occurrit jam illis * qui forte in fla ren t, in fenfum humanum non cadere curam illam & cuftodiam rZv ^xifxovœv. Itaque di cit néçi hvccpsvas, h, e. m ortalium oculis fubduélos, ut a nemine poflint videri* U na voce dixiffet ccoçcctüç* quo m odo ad Tee ocoçecTKy cc EKTisou , pertinent inprim is c* jcyyeXch Cojoff. I. itf. puta * fimplices & immateriales 5 unda ab/olute vocantur 7ryev/xxToc. cfr H ebr.
1,7.14.
rhVOTTpAOTAI,) H om inum cuique fuum genium (v ej potius genios fu o s, bonum alterum* aiterum m alum ,) adftgnavit popularis opinio veterum . Boni illi iïcclpcves fecundæ fortunæ conciliatores h ab iti, adeoque etiam r£ 9rAftrts iïcrccf ij ioTtjçtï* opum bofiorumque quorum vis da tores ; ficut e contrario malis geniis fmiflra fors fuit ad- feripta. Et ex ejusmodi lententia yeterum haut dubie em pâta fuit m etoiwmica acceptio, qua fæpe accipitur Sulfxw pro tv ru%/f, five pro rerum e v en tu , vel profpero, vel adverto * caujja fc. efficiens pro eßettu. Q uo fenfu voca bulum d'a/'/wovoc, vel folitarium , vel cum voce <rvv -mw/xiYMS fociatum , frequentatur. T©v Sctlfjtovcc Xj r y v ru-r>]v <Tuu7rctçuKcÀ8&8<Tctv Uoc^co Æ SCH 1NES in Ctefiph. Jtem que ôoclpoyct ^ cvnv^otv dycc&yv AR,IST O PH AN ES
iri O p . v. f4 5 v conjungunt. E t P L U T A R C H U S : È U W rtfv fjteTxßcXrjv T8 Sxlfxcvos x. r . A. Quibus addc P Y T H A G O R E U M illud in X pÏ7s. y. 64.
- - I lx v i \ Sei!fcxi$ , c«5u rw ïïxl/jiovi Xçc£v t x i,
N eque aliter exponunt quidam H E SIO D I locum ,
v.
j 14';E. Kgtj H. . ^ v v
Axifjiovi (T cios e rjo J x , to èçyoc£ec& xi ccpeivov, x. r . A,
tibi iïoùfjtcvct pro rvXvj a c c ip iu n t, ita ut fenfus evadat : eu» j use linque fo rtis Cf conditionis f net i s , f. uti TZETZES in te rp reta tu r :Tô> \ * » \ ïïx lu o vi il rîj r v y r ' c i o s \) 7 s x p y e iç
.~cct\j-»' % ‘ * ' * ' » •r P Q
,
Y] evTvyyjs, >7 rj 7sXis<ncs, ro eçyxÇedàxt xpeivov. Sed n o n ig n o ram us, aliter alios complures hæc in terp re t a r i q u i b u s üoclfxwv pro tZ SsZ y arque cibsy pér Ilcentio- (am crafiri poétae, pro opetes feriptum videturf ut fenfus1
f i t : Ei <5f y.ev èçyoc&j V. 312. tciÎstcç £Y\Sfx <rv, lion iïccl-
fxœv, Tcvresiv, foos SeZ' fin labore viftum tibi paraveris y D ei fimilis fu tu r u s es ; h. e. quant beatiffimus t f fortuna- tiffïmus.- C fr. J* C LE R IC I & J .G . GRÆVII ad h. 1. notas. I d , quod dixim us, evidentius oftenduntloquendi formas',' y XT à êxl/ucvx, KotTX rvyyv rtvx (ixificvXy & C ., Latinis,
fo rte fortuna. Plura qui defiderat exem pla, G r. Au&ores: adeat & Lexicographos. Sicubi verö his etiam loCis fwv includere videbitur aliqüarii divinitatis notionem , ni»' hilom inus idem p ro p em o d u m erif, quod ô e lx ruXri- quam & ipfam in ter ntimina retulit'profana antiquitas. C fr S T E P H A N U M in 'T h e f. & refer huc locum Hefiodeam'
V. 94 A. H.
A vtxç t/xot ïïxl/jtûov X xXe7tès s
7
r e T tA ff xebhss'ubi parum re fe rt, five dxifxorx deum geniun7ve v labores" ejusmodi ac pcenas graves irrogantem ,• five' ddvtrfam fortunam fa tu m v t exponas. Denique ex iis , quæ dixi«: m u s , elueefeit acceptio adjeB ivi fuifucvtvi in bonam ma-- iàm ve p a rte m yitem qùe compdfitorum b$xifxoi\ ,• oXßicdxl-x jU M y ßoCf*)$xlfXM y , $\XS<fxl(4<0V , tySçoiïxtfJlùW,> KHKO^OCfflMV
quæ cun&a notionem fervant metonymicam fovtunœ, v e î fecundse, vei ad v etfe , quam quis tm iïoclficvi referat ac ceptam. C e t e r u m , fi haec etiam cum ccyyshoyçctCp!» con ferri o p o r t e t , pertinebit huc traditio tam de officiis & beneficiis, quæ hominibus per bonos angelos fuerint col- lata j quam de malis ac fuppliciis, per malos angelos di vinitus infli&is: utrinquc exempla nobis fuppeditante hi-
floria facra.
KAI TOTTO TEPAS BAZIAHION EXXON.) Q u a n do fic juftiflimi homines aureæ ætatis in 8cclfxovocç abiere, eosdem regale prem ium adeptos^podta dicit. Téçccç autem h e i c , ut fæpe alias apud portas G ræ co s, refertur ad rèc Suv&vrccs , ut fenfus (it, primis illis & fortunatiffimis h o minibus hunc poft fata ceffifle honorem , eumque multo ampliflimum ; neque enim aliud importat ßocalAeiov ytçccsr, quam m unus augullum principibusque dignum viris. V i delicet etiam ßocaiAevc ^ « v a j poétis dicitur praecellentis- fimus quisque. Et regius, i. e.fwnrrtis hic bonos a poeta opponitur inferiori dignitati, quam hominibus dçyvçîs 7 SV8S poft fata contigifie refert dein v. 141, fq.
Tc< /uev fxtcKocçeç Svryro) xocAèovroct kevTsçci , c&ftx €^i7rtjç ri/jirj Xj to7jiv 07S^eî,
Senfus eft perplexioris hujus loci : licet h is , non æque felicibus ac beatis , fecundae datae fint parte?, fic tam en eos quoque fuus manfit h o n o r; qvum e contrario r * yfthviou ysvovi; oi\>§çw7rci dicantur poft obitum vdvvpct, (pro uvuwfMi,) i.e. obfeuri atque inglorii, v. 15-4. Heic au tem ' m erito nobis venient in c e n fu m , quæ de angelorum di gnitate & excellentia facræ tradunt literæ ; qualia quidem G ræcis ceterisque gentibus 7ia,rço7(oc^oru facile fuerunt. Ita oc^%aî, iïvvcifxsis, èfcitcriçci, Sçovoi,. pafïim in Cod. G r. N. F. vocantur angeli ; idque per ivccTAuyyv term ini ab- ft r a t ti pro cencreto : nihil enim volunt aliud ifta , quam fi
Çcvras. Eaedem adpellationes referu n tu r locis aliis ad fum- tnos principes ac magiftratus civiles. Ita & heic angelis bo
n is , ad inficnem horum excellentiam ac poteftatem defi-gnandam , ßocaAiKöv n tribuitur.
A0ANATOÏ.) Sic læpe G ræcis profanis ahfolute vo c a n tu r D ii > voce fubaudita ; quemadmodum Svrrrci fj ßqcro), homines. Sed vocantur & oiSocvctrci iïctlfxcves, & ^Ajyoc) cc&ocvccTot. Ita , in puriori T h e o lo g ia , non folum D e o trib u itu r em inenter ccbctvumoc ^ cïcpSocçalu, iT im .I*
17.
VI. 1 6 , fed & fpiritibus finitis, ea lege conditis, utm o ri nefciant. Vid. L uc. XX. ; 6. Ovre u7tc§u\etv en AWv- r c ti, ( fcil. 01 e y tfih r e s vengcl) & fubjungitur tcnicKoylcC
XaccyyeKoi yciç êm.
T P ir M TPIOI.) M vçici numerofi]fimam notant multi tudinem , quam p o rro intendit & adauget numerale u t Tçiafjivçioi idem f i t , quod 7ro/kccm? fxv^ot. Cujusmodi ivx&acyyjv num eri certi pro incerto, in exprimenda multi tu d in e , frequentant G ræ ci fcrlptores facri & profani. H u n c in m odum o c c u rru n t, v . c. 1 Cor. IV. iç . XIV. 19. fxvpwi p ro 7rcAo(j & Luc. X II 1. Aél.XXI 20. rs t%Af? k twv I udocloov fjLvçiuSeS' Q uibus adde lo c a , quae huc prsefertim f a c iu n t, quaegue cum Fiefiodeo conferenda volumus. Hebr. X II. 22. fjLvçiocSes ccyyèhwv innum erabilem angelorum mul titu d in em n otant. Sim iliter, d y y lk w fuppreflo nomine, exftat in prophetia E n o ch i, quam adlegat Judas, v. 14.
vfh&e Kufioç iv /xvçioca-iv ccylccts a W S , x. r. A. Apoc. V . II»m enti® fit dyytXosv 7reÄLööV - •• Xj r\v 0 uçfrfjics dvtûv fxvçtctiïeç fxvçictiïoov , ^ %iKtçc^es %*A/a<W. Quibus locis, per m ultiplicatos m illenarios , non proprie ac fimpliciter in- Iri num erum angelorum , in propatulo eft ; quemadmodum neque H cfiodo num erantur præcife XXX millia Jàtuôvàiv.
A dde'D îin- VIf. io. item que M atth .XXVI. jg .u b i m e m o ran tur ittekss i) àcoà'Kci Key em es dyyèkocv. H aélenus de bonis angelis; malorum v ero etiam m ultitudinem de- fignat refponfum r t iïerifxovos, M arc V. 9. Luc« VIII. 30. Af- yevv cvofj.cc por on 7TcAoI h/jev. U bi legionis vox , o rig in e & ufu Romana, (quæ in provinciis G ræ ca etiam c iv ita te donata erat, ) non certum n u m e ru m , fed frequentiam im portat« Quæ igitur de im m enfo geniorum n um ero trad it p o ëta, non fecus atque c e te ra , traditioni antiquæ deberi arbitramur ; atque lie Poci/ucvcAcylocv H E S IO D E A M n o n obfcura purioris ccyysÂcyçoctplccs fervare veltigia : id quod nobis erat pro viriii m enftrandum .
#
* *
*
* *
*
* *
Coronidis vice > de AITEAOT nom ine du o nobi$ obfervanda.
I. Profanis fcriptoribus Grsecis rcv % rnv ccyyeKoi,' vi fuæ originis pvnp tS ccyysAeiv > nmicium fignificare vel nunciam, nota res eft ; quom odo X E N O P H O N ttccj* ètocs B. Tov fxsv ■ iïrj uyyekcv, br&tlhccs tocvtoc , s7Te/u\^e, X, t. A. & H E R O D IA N O libr. VIII. co n ju n g u n tu r
äyyetot Xj tcnfvy.es , h roc g&m à)cc
7
refX7
TOfjevoi. ( A t Getl* Femin. apud H O M E R U M IA. 12 o ccu rrit ccyyekos p y - rtjç’ & alias Iris Ju n o n is ccyyekos' quem locuin im ita tus videtur P L A T O libr. IV. de legibus, ubi N s/uecrtvAly.rjs ccyyeAcv adpellat. ) N eque aliter facri fcriptores Luc. VII. 2^. IX. f 2. O; ccyyekci Iccxvva & c, item Jac. II. 25. ubi laudatur Potctß v7rcbjrotfjhi\ r ès ctyyéka9 ( n im io s, exploratores ) . Id v ero novum e f t , nequ e ab tlENR. S T E P H A N O in T h ef. lingv. G r. adnota- t u m , apud paganos fcriptores o c cu rrere uyyekov
ftri-d lio ri etiam fignificatu , quo apuftri-d C hriftianos ufurpa- t u r : quod fibi aliisque certo perfvadet TA N A Q V . F A B E R in epift. ad Chotardum , quæ LXIV eft libri I- p. 2 1 4 , fq. ubi hunc adfert A R IST ID IS, ex orat. h s Abrivuv , locum ! IlIviïuços J’ uv 3e£tccv koctoc
yjiipct r ë Tturfos uvty\v (A ^tfvuv) KuâeÇc/viévtiv , r ù g ivro-
Aocs rois Beoig A yy? \& /uèv y coq êçi /utt^cav
y jj'e j T^of r i ï v c c y y S A o o v u A c t ç u i A u h u r u r v e i , 7r^ oortj 7S0C.«
çcc r ë 7ÏC&TÇCÇ 7rocçà?woiJi&etvti<TC6. Ubi certe Jovi tri buuntur u y y é h o i, quibus, per Minervam filiam, fua
injungantur munia,
II. In facro codice G ræ co viciffim occurrit AT-* TEAOZ eo fere fignificatu , quo Sctlpovcc f. genium di-
, e u n t profani auétores. Q yum Petrus Aét. XII. 12, fq. p e r m iraculum e carcere liberatus , domefticis hofpiti- busque .Mariae matrlsfamilias nec®pinantibus fuper- veniflfet j & jam nunciaret Rhode janitrix , huvui rov ITérçov Ttçè rë ttvA&vos , quippe cujus vocem agnove
ra t ; certo fibi .perfvadentes illi non efle P etru m , in q u iu n t : O oiyyehos olvrë hiv. U b i Judæi , ad C hri- ftiana licet facra converfi , prodere videntur aliquid præ conceptæ opinionis fuperftitiofæ de geniis, qui fingu- lis hom inum , faltim pioruui, peculiares dati fint tutores > quam quidem Judaeis, ea tem peltate, cum paganis per orientem populis quodam modo communem fuifife, dodli viri obfervarunt. Cfr* L IG H T F O O T ad h. 1. & H . G R O T IU S ad M atth. XVIII. io . G enium , qui for mam pariter & vocem Petri repræfentarit » intelleélum heic volunt interpretum quidam. N on ignoram us, J O . C A M ERO N EM & SAM . B A SN A G IU M ann. tom , I p. / 43- rov 7# Uèrçx uyyehcv acciper« de
tio , quem a Petro milium opinati lin t illi homines. Sed vero nobis videtur hæc in terp reta tio confidere n o n poffe cum rît (p<am U h ça , quam R hode agno verat. N ec facile tun c adm itti potuifle C hriftiano rum quemquam ad Petrum , feveriflimæ cudodiæ m anda- iu m i qui ceteros de co n d itio n e illius certio res redde
ret , optime co ntra A M E L IU M m o net J. C* y O L F JU S in curis philolog.
