• No results found

De notione principii commentatio dialectica. Quam venia ampl. facult. philos. Upsal. præside ... Petr. Dan. Amad. Atterbom ... pro gradu philosophico p. p. auctor Ernestus Jonas Fredericus Kjellander stip. Stiegler. Vestrogothus. In auditorio Gustav. die

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "De notione principii commentatio dialectica. Quam venia ampl. facult. philos. Upsal. præside ... Petr. Dan. Amad. Atterbom ... pro gradu philosophico p. p. auctor Ernestus Jonas Fredericus Kjellander stip. Stiegler. Vestrogothus. In auditorio Gustav. die "

Copied!
14
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

I) E N O T I O N E P I I I N C I P I I

C O M M E N T A T I O D I A L E C T I C A .

Q U A M

V E N I A A M P L . F A C U L T . P H I L O S , U P S A L .

P R Æ S I D E

M a g.

PETR. DAN. AMAD. ATTERBOM

L O G . E T M E T A P H . P R O P . K E G . E T O R D . R E G S O C I E T . S C I E N T . N I D A R O S . R E G . S O C I E T . S C I E N T . A C L I T T . H U M . G O T H O B . R E G . S O C I E T . A R C I I A E O L . S C A N D . H A F N . M E M B R O . P R O G R A D U P H I L O S O P H I C O P . P . A U C T O R E R N E S T U S JO N A S F R E D E R IC U S K JE L L A N D E R Slip, Sliegler. Vestrogotlms.

I N A U D I T O R I O G U S T A V . D I E XI J U N I I MDCC CX XX1II.

H . P . JM. S.

P . I .

U P S A L I A E

(2)
(3)

FR E D E R IC © FE R B . CARLSON

P H i L o s o m i Æ C a n d i d a t o A m i c o S u o u t e t a m o r i i n t i m o p u b l i c u m t e s t i m o n i u m a c c e d e r e t e t o p e r a s su as p u b l i c a s a m i c a o m i n a i n c h o a r e n t h a s p r i m i t i a s s t u d i o r u m sacratas voluit Ek s e s t l s K j eL L .4 N n E R .

(4)
(5)

D E N O T I O N E P R I N C I P I I C O M M E N T A T I O D I A L E C T I C A .

( Q u a m q u a m u n o q u o d a m v eritatis m o m e n l o P h ilo so p h ia n o n a b s o l v i t u r , n e q u e in initiis m o d o , sed et in finibus , et in ipsâ m e d i a n a t u r â r e r u m , ita hab itat, u t u n i v e r s a m sy stem atis c o n ­ f o r m a t i o n e m p e r s e q u a t u r : t a m e n , qui b o c , ta m q u a m peculiare, ei t r i b u e r u n t , ut cognoscat & a g at de ab so lu to P r i n c i p i o , ii p r i n c i p a l e m c e r te te tig e r u n t h u ju s scientiae p r o p r ie ta te m . E a e n im disquisitio celeras q u o d a m m o d o p ra e c e d it, g i g n i t , susti­ n e t , e t, quasi i n ip sâ f r o n t e posita, jam p r i m a o m n i u m s e p r æ - b e t s p e c ta n d a m . Q u a e ritu r a u te m n o n t a n t u m , quid sit illu d , q u o d a b so lu ta m P rin c ip ii d ig n itatem h a b e a t ; sed, qualis sit de­

m u m hæ c ipsa dignitas, quaenam P rin c ip ii a d m i t t a t u r n o t i o , in eo d isp u ta tio fe re m a x i m a versatur.

Q u a m q u u m ego c o n s id e ra re m praecipue, e t a n im a d v e r te ­ r e m , q u a m m u llis ea & diversis op in io n ib u s d i s t r a h e r e t u r : v i d e b a t u r ta m e n v a rie ta s illa suis n o n p r o r s u s c a r e r e legibus, sed e x u n o f o n te p o s s e , a d u n u m e x i t u m , quasi te n o re u n o , d e r iv a r i. I t a q u e , quod in o m n i o m n in o d is c e p ta tio n e P h ilo so ­ phiae v alet, ut su a q u a d a m m o v e a tu r r a t i o n e d ia le c tic a , id nos ad h u n c p o tis s im u m lo c u m a c c o m m o d a v im u s .

(6)

In c ip it a u te m p ro c e ssu s om nis dialecticus ab abslraclione i) q u a d a m , q u æ , q u u m c o n c r e ta m re i v e r i t a t e m p r im a tollat &c d e s e r a t, ta m e n eandem hoc ipso, u t n e g a t a m c e r t e , includit. H a b e t ig i t u r in se ipsa c ulpæ hoc in d ic iu m e t a r g u m e n t u m , s u m m a m hanc quasi r e g u l a m , ad q u a m q u u m e x i g i t u r , non adaequare v eritatem r e p e r i t u r , nec sibi ipsi sa tis fa c e re, q u o ­ n i a m v o lu e r a t tam en a se e x h au stam esse e a m v e rita te m . H oc i g itu r q u asi stim ulo cogitatio abstracla e x c i t a t u r , u t penes se n e q u e a t quiescere. Se ipsam transscendit : v e r t i t u r in o p p o si­ t u m : a b it in r e fle x io n e m : dissensionem s u a mr la te n te m a n te a , n e q u e , nisi p o te n tia , p r æ s e n t e m , ja m m a n ife sto e x p l i c a t , e t a c t u , u t d ic u n t , elaborat. Sic n i m i r u m , q u æ , o c c u lta q u a d a m vi s u â , agit in hac d ir e m lio u e , c o n creta v e r ita s , ea, p o s t e x a n ­ tla tu m l a b o r e m ipsa p e r se tandem em icabit. Q u e m ­ a d m o d u m e n im d issen sio n em , occu ltam q u o q u e i l l a m , ad m a ­ n if e s ta m speciem p e r g e r e c o e g e ra t, in ejus a u te m e x p lic a tio n e

a d e r a t ipsa im p lic ite : sic sibiinet etiam p o s tre m o e x p lic a ta m vin d ic a b it exsistentiam p ro p ræ s e n tiâ illâ latente* I l i e d en iq u e flnis e r r o r u m , culpæ c o n s u m m a ta e x p i a t i o , et c o g ita tio n is , a v e rita te abstractæ e t d iv u ls a ;, cu m v e rita te s u â reconciliatio.

E x p o s u i m u s h æ c , n o n u t f o r m u la m q u a n d a m p r æ b e r e n t r a ­ tionis dialectica; — id e n im si v o lu is s e m u s , o p o r t u e r a t p l u r a addi — sed u t d e m o n s tr a r e n t q u o d a m m o d o , posse a d v e r i l a

-i ) N o b is enim in a b s t ra c t io n e » p ixp rt» ip s a p o s ita e s t : h an c v e r o d e t e g i t , c a s t i g a t , e x p i a t , v iy - ia u t i n s t a r , reflex io . A lii u n it a te m s i m p l i c e m , i. e . a b s t r a c t a m , e x i s t i m a n t , q u o n ia m c o n sc ia culpae n o n e s t , im m u n e m etiam a c u l p a , s u m m a m q u e & a b s o l u ta m e s s e : in r e ­ f le x io n e a u t e m , vindice m a l i , q u æ r u n t in e p t e ip s a m mali o r i g in e m .

(7)

t e m , p e r p e tu a sic v i a , p e rv e n iri. A l q u e e â ja m v ia nos vo­ l u m u s quaestionem illam de P rin c ip ii n o tio n e persequi com ­ m e n ta tio n e brevi, d ialectica, ad p le n a m et p e r f e c ta m id e a m i n - tro d u c c n te .

Id a u t e m ita f i e t — praem ittim us e n im h u n c quasi indicem ,’ q u o n i a m non licuit totam ja m sim ul a b so lv e re opellam — fiet ig i­

t u r i t a , iit incipiam us a b e o P r i n c ip io a b stra c to et in d iffe re n te r s i m p l i c i , cui A bsoluti n o m e n tr i b u i t P a n t h e i s m u s : deinde p r o g r e d i a m u r ad oppositam , e t ta m e n p r o x i m a m , r a tio n e m D u a l i s m i , q u æ , q u u m in re fle x io n e habitet p r o p r ie , p o n it initia sua in relatio n e ip sâ et d if f e r e n tia , i. e, in duplicitate q u a d a m positionis et negationis. S e q u itu r ja m conciliatio ejus d i r e m l i o n i s , dualitalis in unitatem r e s t a u r a t i o : sed habet suos luec ip sa g r a d u s , sua m o m e n ta dialectica. I ta q u e id quidem r e ­ gioni h u ic universæ c o m m u n e e s t , q u o d P r i n c i p i u m sim ul sub^ jeclu m sil differentia», sim ul, u t sui ipsius et partis oppositæ unitas,' suapte se vi in o ppositum traducat. Sed initio s u m i t u r m ere positi­ vu m P r in c ip iu m , quod ten o re q uodam p e r p e t u o abit in negationem : cui ra tio n i nom en m a x im e sollenne est e m a n a t i o n i s . D ein cep s i n v e r t i t u r v ia : P rin c ip iu m ja m n eg ativ u m ad positivam n a t u ­ ram se ip s u m explicat, dialectica e v o l u t i o n e 2), P o s tr e m o

disci-2) Apparet Lectori, rationem quidem nostram dialecticam pende­ re ex idea e v o l u t i o n i s ; quam explicavit, novissimo tem pore, et

(8)

p îih a fettrevgit Cft, quöe n e q u e p o sitiv u m s i m p l i c i t e r , n e q u e n e ­ g a t i v u m , agnoscit P r i n c i p i u m ; sed C o n e r e t u r n . Id v e r o , in

V oluntate- ip sà ac vi pei-sonali p o s itu m , in g e n e ra n d i et c r e a n d i a c t i o n e lib e ra c o n ju n g itu r c u m o p posito, ip s o etiam c o n c re to .

H o c ig itu r operis i n s t i t u t u m , historica j a m a d u m b r a tio n e p r a e c e p tu m , m o x a c cu ratiu s e x suis ratio n ib u s e x p lic a n d u m . T u v e ro L . B. p ro p o sitis fave; in dulge praestitis; n o b i s , u b i quid d e l i q u e r i m u s , ig n o sc e ; r e m , q u o c u n q u e n o m iu e m e r u e r i t , a m p le c te r e .

1.

P r i m a ja m definitio, in dialecticâ qu id em hac e x p lic a tio n e , ea e s t, q u æ P r in c ip iu m p o n it e x t r a o rn u e m d ifferen tiam & p lu ra lita te m .

N a m est quidem alia P rin cip ii n o t i o , r e ip sâ p r i o r , ea q u e v e r a et c o n c r e t a , sed q u æ in hac considerandae rei r a tio n e lo­ c u m n o n hafieat: q u ip p e q u u m ab e å d e p e r d ita incipiat d e m u m

• d L o g i c u m u s u m a c c o m m o d a v it im p rim is H e g k l i u s A tq u i b æ c e a d e m i d e a , ubi in d is q u is itio n e ip s a p r o p o n i t u r , ta m q u a m p r o p r ia s t a tio n i c u id a m s i n g u l a r i , n e q u i t lo c u m u ltim u m e t s u p r e m u m sibi soaeque s t a t i o n i v in d ic a r e , e t c e d it d is c ip lin æ m a g i s c oncretae ac liberae. Ita ei ratio ni b æ c summ;*, a no b is q u id e m , laus e r i t , q u o d I p s a s e t r a n s s c e n d u t & c o r r i g a t , ad ideam auteon ipsfim et p e r f e c t i o ­ r e m r o i m a n u d u c a t. H æ : m o n e n d a v id e b a n t u r , u t in c o n s e q u e n tia e c r i m e n e ff u g e r e m u s . Id a u te m etia m ad d e n d u m : ne ta l e m q u is d t s i - d e r e t d ia le c tic a m e x p l i c a t i o n e m , quae cum o r d i n e prtrrsus c o n g r u a t h is t o r i c o . Q j o m e n i m , q u æ s i t o m n i n o historiae e t d ia le c tic e s m u ­ t u a T a t i o , P h ilo s o p h i no n satis e x p o s u e r u n t , tu m v e r o n o s , ou i v e r s e m u r in quaestio ne q u ad am sin g u lari & a b s t r a c t a , p o s s n m o s

(9)

o m n i s , n eque ad aliud q u id q u a m tendat p o s tre m o , pisi u t e a m r e p e r i a t et re c u p e ret, H æ c a u te m a nobis piQ ppspa definitio v e r s a t u r in ipso lim in e dialecticae ra tio n is , e t e x qbs?

tractione o m n i s efficitur.

A t e n i m d u o b u s m o m e n tis cred eres e a m c o n t i n e r i , q u o ­ r u m a l t e r u m qu id em ex a b s t r a c t i o n s u n iv e r s a indole p e te r e tu r , a lte ru m aut. m a peculiari P rin c ip ii n a t u r â : q u o n ia m de P r i n ­ cipii n o t i o n e , jam quidem abstractâ, p r o p r ie quaeritur. V e r u m h ö r e s t ip su m P r i n c ip io m a x i m e p eculiare, u t ab so lu tam a b s l r a - ctionem a d m i t t a t ea notio Ceterae p o s te rio re s s u n t, n e q u e ex si­ stunt, nisi hac p riu s supposita, et q u id e m c u ra certâ q u ad am r a tio ­ ne et d iv e r s i t a t i s et co n ju n ctio n is : q u æ cu n cta co n cretio n em ali-- quam h a b e n t , vel co n cretio n is c e r te s im ilitu d in em . Haec a u ­ tem q u o n ia m pri.ma notio est, n o n p o n i t u r a n te eam ulla c o n ­ c r e t i o , se d p m n is vel in eâ c o n t i n e t u r , vel post eam d e m u m s e q u itu r. Ita q u e ubi concretionis o rig o , ib id e m locus ab stra­ ction! p e n itu s perfectissimae: ea q u e d efinitio, q u æ absolutam m o d o a b siraclio n em e x p r i m a t , c o m p le c titu r in hoc ipso etiam P r in c ip ii p r o p r i e t a t e m , q u a t e n u s ea q u id e m in hac s ta tio u e p ere i pit u r . A hs tractio a u te m absoluta in e o c e r n i t u r , q uod o - m n is p lu ralitas e t differeu.tia r e m o v e a t u r .

3 ) A b s t r a c t i o enttn cficitac, qntmi a refifitofce sibi o b je c ta a e d fi vellit r a t i o ip s a q u e sibi v u k c o n s t a r e . Ja m i n o b je c t o q u id e m re*li e s t & u n it a s dp p lu rali ta s i. e. & -uuiv-eastdi? s u b s ta n tia j& finitio p e - c u b a t i s ; in r a t i o n e auteen 4p$â -nihil, nis i sim p l e x & io ü e i t a u o k e s . E a veco cum u n it a te d b je c f i c o n g r u k , n e q u e -alfå ullâ <re dtfTort, tusi q u o d ex d b je c tiv â & -ram»«menrte sped»« S»t ad su b je c tiv a m & Areus- s c e n d e n t a le m im m u t a t a . Ut ig itu r illa id en titas in te r r a t i o n s jhatUc

(10)

A t q u i c u m sint tres x»rj?y»ew: u n u m , p l u r a , t o t u m — q u a r u m p r i m a p e r m ediam et d is tin g u a tu r a p o s tre m a , et curn eâ c o n ju g a l u r : e r i t , s u b la 'â p l u r a l i t a t e , n u l l u m inter d u as il­ las ceteras d is c r im e n , sed s im p le x e t , u t d ic u n t, i m m e d ia ta identitas. I ta q u e q u u m praeter t o £* et to nihil e r i t , — q u o ­

n i a m , si esset a liq u id , ad p lu ra lita te m id c e rte p e r tin e r e t : t u m h a b e b itu r etiam ro S v , p e r ipsam n a t u r a m s u a m et u n ita te m , r o

esse: q uod significat copulatio illa c e l e b r a t a : h x«< Q u i d m u l t a ? A p p a r e t in eâ d iscip lin a nos v e r s a r i , quæ P a n l h e i s m i n o m e n habet sibi m a x im e p r o p r i u m . Q u æ q u a m q u a m p r i m a m e x h ib e t Philosophiae culpam et rationis h u m a n æ a veritate de­ f e c tio n e m : t a m e n ejusdem rationis ab so lu tam v im ac l i b e r ­ tatem e x p r o m i t p r i m a : Philosophise a u t e m , ut p r o p r i æ scien­ tiae, Certo quodam ailificii modo conform atae, ipsam c onstituit originem . A b eâ igitur quasi ra d ice cetera ja m s y s te m a tu m series ita e x p lic a tu r , u t re fu g ia t q u id e m magis magisque ab illâ et s u r s u m discedat; at tam en et f u n d a m e n t u m , quo n ita tu r, et m a t e r i e m , q u a m subigat p erfic ia lq u e, in d id e m repetat.

r a tn e t m o m e n t u m objecti ipsiu s u n iv er sale c o g n i t io n i s v e r æ e t c o n ­ cretae f o n s e s t e t c o n d i t i o : sic in ha c dif fe re n tia s ig n ificata id p o s i ­ t u m e s t , u t p o s s i t ra tio u n ita te m s u a m t r a n s s c e n d e n t a le m in tran s- s c e n d e n t e m v e r t e r e , n a tu r æ o b j e c t i v æ , m u l ti p li c i, finitae n o n nis i i- d e a le m e x s i s t e n t i a m , i. e. n u ll a m , t r i b u e r e , o m n ia d e n iq u e in s u o juonapûi a b s u m e r e & qu asi d e v o r a r e . N ih il r e l in q u it praeter s e ip­ s a m : u n i t a t e m , u n i v e r s i t a t e m , s u b s t a n t i a m , j a m q u id e m a b s t r a c t a m . N e q u e ta m e n ab o m ni p r o r s u s d ig n ita t e o b je c tiv a e x c l u d i t u r , q u o . n ia m ea unitas in o b je c t o e t i a m , n e q u e in s o l a r a t i o n e , hab itab at. Q a o d n is i e s s e t , n o n p o s s e t , s e m e l d e p e r d i t a , re s ta u r a r i u llo m o ­ d o c o n c r e t a v e r i ta s , — S e d h æ c in c o n ti n u a ti o n e o p e r is m e liu s a p ­ parebunt.

(11)

Q u a m o b r e u i , q uod a m ultis c o n t e n d i t u r , Pan th eisticam esse, n a tu r a sua, o m n e m P h ilo so p h iam r a tio n a le m , id non m a ­ x i m e a b h o r r e r e v id e tu r a veritate. In om ni en im statione

J t u h i t u f , quæ ad p l e n a m conciliationem non sit p e r f e c t a , latet e l e m e n tu m q u o d d a m P a nlheisticum et a b s tr a c tu m , quod non­ d u m satis d ev in ci p o tu it. Q u æ a u te m disciplina m a nifestum prae se fert e t m e r u m P a n lh e is m u ra , ea v e ro sola sim p liciter r a tio n a lis e s t : ceterae jam n o n ita p u re : u n d e sollenne il­ l u d c r im e n inconsequentiae. A l l e r u n t e n i m , ta m q u a m u n u m e l e m e n t u m , aliquid ir ra tio n a le , neq u e, nisi p e r v im concretionis realem , i. e. q u o d a m m o d o irrationalem excitatae, n a sc u n tu r & p r o v e n i u n t . V e r u m illa q u u m concedim us, hæc etiam a d m o ­ n e m u s : p r i m u m q u id em , esse q u a n d a m rationalitatis cum rea- lilate c o n c ilia tio n e m : tu m a u t e m , ad eam paullatim procedi, p e r p e t u o m o tu dialectico : p o stre m o , q u o tq u o t sic exsistant r a ­ tio n e s , in q u ib u s adsit q u id em P a n th e is m u s , sed latentis ta n ­ t u m v im h a b e a t e le m e n ti, eas r e v e r a perfectiores esse P a n th e - ism o sim plici 4). Itaque ad illas, u tpote sui em endationes, hic

4 ) R e s p ic im u s im prim i?, e t in c o n c e s s io n e & in e x c e p tio n e n o s tra , a u c t o r e m eju s judicii p ra e c ip u u m , F. H . Ja c o b i, q u a m q u a m p r o P a n t h e i s m o is saepissime u ti tu r A t h e i s m i , F a t a l i s m i , S p i n c z i s m i , N a tu ra l is m i n o m in ib u s . Is ig itu r S p in o z a m s u u m simul im p u g n a n s p e r v i c a c i t e r , sim u l i n t e m p e r a n t e r a d m i r a n s , q u u m deb ellare vult o- m n e m P h ilo so p h ia m r a t i o n a l e m , ad h o c , quo d n o s d ic im u s , m an i­ fe s ti m a g is P a n th e is m i s y s t e m s r e v o c a t c e te ra o m n ia. Q u o q u id e m facilius p o t e s t , Quod fere s o l e t, ex ab su r d o c o n v in c e re s u o s adver­ s a r i o s : s e d q u u m n e g a t e s s e p o s s e s y s te m s q u o d d a m in t e r T h e i s m u m e t S p i n o z i s m u m in t e rm e d iu m o m n e m q u e h o rn m p e rm ix tio n e m s t a ­ t u i t e s s e a b s u r d a m , to llit scientiae n e r v u m , te n o r e m dialecticum . Q u a m o b r e m n e q u it ad V eritatem , nisi saltu q u o d a m , p erv en ire ,

(12)

ne-s

tr a d u c e n d u s e s t ; tle q u e v e ro ad h u n e illa», tam quam ad a r c h e ­ ty p u m s u u m re v o c a u d æ . — A l q u e h o c est i p s u m , q uod in FanlheisitlO s im p lici n m x im e r e p r e h e n d a t u r , constitisse e u m in ip so speculatloiiis in itio , e t, siv e m etu at reflexionis l a b o r e m , aive co n c re tio n e m fastidiose h a b e a t , iisdem sem pei in angustiis suis hceoere.

Q u i d au tem sit, q uod m o v e a t ad u lte riu s p r o g r e d i e n d u m , licet ja m facile intelligere. Q u o n ia m e n i m , quod e x t r a p l u r a ­ litatem p o n i t u r , o p p o n i t u r p l u r a lita ti; oppositio a u te m o m n is p l u r a lita te m ipsa h a b e t et d iffe re n tia m : s e q u itu r, u t P r i n c i p i ­ u m n o s t r u m , q u u m s e ju n g a tu r a d iffe re n tia , cadat sub diffe­ r e n t i a m , liac ipsa sejunctione. E x qu o fit, u t , quae discipli­ n a p r o p r i e e t p r im itu s in unitate sim plici v e r s a t u r , e id e m ac­ ce d at t a m e n et adhaereat dualitas q u æ d am p e r t i n a x , P rin cip io , quod d i c u n t , absoluto rclativæ n a tu r œ opposito i p s o q u e ideo

q u e t a m d e s t r u i t S p i n o z i s m u m , q u a m d e s e r it. Sibi i g i t u r ipsi c e r t e hic c o n s t a b i t , s u o s q u e intra fines valebit p ro i n v i c to : q u o n ia m n o n im m a n e n t e a t t r i t u s « s e d r a t i o n i b u s m e r e su bjectivis p e ti tu s e s t . — C f r : U e b e r die L e h r e des S p i n o z a , n e u e A u s g . B reslau *789-

p. 2 2 3 — 2 1 5 T h e s . U . III. 1V . a tq u e ibid. p. 3 4 I e t s e q q . p a s s i m . i t . V o r r e d e z u D avid H u m e ü b . d. G l a u b e n ) J a c , W e r k e , I I Band L e i p z . 1815* P* H5* n o t. e t 116.

Disputat in eandem fere sententiam F. J St a h l, qui Schel- lingianismum quidem reformatum, sive reformandum, proprie ample« ctitur, & a j A C O B i o differt hoc maxime» quod Philosophiam secte­

tur non vago, quodam & negativo sensu s u p e r n a t u r a l e m, sed vere et positive h i s t o r i c a m . Tamen Rationalismum is odit pariter ac Ja c o b i u s, et pariter, ni fallimur, negat hunc, quem nos loqui­ mur, dialecticum tenorem. Vide Philosophie des Rechts nach ge­ schichtlicher Ansicht, ijster Band Heidelb. 1830 p.56, 62, 6 3 , I7&cet,

(13)

ad h a n c q u a d a m te n u s relato. E le a tic i q u id e m u n i t a t e m m a x i* m e a b s tr a c ta m et r ig id a m p r o p o s u e r u n t : a p u d eo sd e m v e r o ista m a x i m e p r o m i n e t d u a lita s , eaque tam d u ra et ab o m u i con ciliatio n e a l i e n a , u t in duas p a rte s disciplina e o r u m d ila - b a t u r , seju n ctas qu asi hiatu quodam insociabili 5). R e c e n tio r u m a u t e m qui c o n s im ile m a m p le x i s u n t r a t i o n e m , etsi ad c o n c re ­ tio n e m magis i n c lin a r in t nec ita p r o r s u s a p e i t u m e x h i ­ b u e r i n t , ta m e n n o n p o t u e r u n t d u alita te m illam e x s tin g u e r e a u t satis o c c u lta re , n e q u e quaestionem de naturae reJat i vae et abso­ lutae c o m m e r c i o , necessariam et s e m p e r r e c u r r e n t e m , aut a m o v e r e a u t d i s s o lv e re 6), I ta q u e s e m p e r t o l l u n t p l u r a l i t a t e m , j e m p e r de n o v o postulant. N e q u e e n im ipso P r i n c i p i i

no-5) Fi c h t e q u i d e m filins c e n s e t h a n c A b s o lu ti & Relativ i p r i­ m a m & n u d i s s i m a m o p p o s i ti o n e m e s s e , u t o r i g i n e m s p e c u la ti o n is u- n i v e r s æ , s i c c a p u t ip s u m Philoso phiae Eleaticae (v i d . B e y t r . z u r C h a ­ r a c t e r i s t i c d e r n e u e r n P h il o s o p h i e SuLzb. 1 8 2 9 p . 3 8 7 . 3 8 8 ) - N o ­ bis v id etu r e a p a r s , q u æ in u n it a te a b s t r a c t a v e r s a tu r , prim aria e s s e e t n a t i v a , h o c a u t e m in g r u e n ti s reflexionis in itiu m e s s e s e c u n d a t i- u m m o m e n t u m , q u o d AoeXr/iv ei ra tio n i ipsi i m m a n e n t e m c o n t i n e a t ,

6) V e t u s j a m h æ c & saepe a g ita ta r e p r e h e n s io . In Sp i n o z a

q u id e m e ju s m o d i s a l tu s e t in c o n s e q u e n ti a a p p a r e t facillime ex E t h . L i b r i r.ra i p r o p p . a r , 22 c u m p r o p . 28 c o ll a tis : quo d m o n i t u m ab J. H . Fi c h t i o ( ß e y t r . z u r C har, d e r n e u e r n P h il, p. 3 3 5 ) n o s n o n p o e n i t e t a d o p ta r e . I p s e a u t e m e ti a m Sc h e l l i n g i u s > q u a t e ­ n u s P a n t h e i s m o is c o n c e s s it, v e x a tu r in h o c lo c o , e t v e x a t e u m vi- c is s im ip s u m t e n t a t q u e r a t i o n i b u s v a r i is , n e c ta m e n ulla satisfacie n- te . Q u a de re q u u m p o s s e t q u id e m e t c o p io s iu s e t a c c u ra tiu s d is p u ­ tari, a d le g a m u s , b r e v i t a t is c a u s a , L e c to r e m ad e a , q u æ ex S c h e l - l t n g i o c o ll e g i t J . J. W a g n e r in p r o g r a m m a t e : U e b e r das W e s e n d e r P h i l o s o p h i e , ex W a g n e r o r e t u l i t , s u o in o p e r e h i s t o r i c o , R i x n e r . ( G e s c h i c h t e d. Phil. S u lz b . 1823 3 : t e r Band p. 3 9 2 , 3 9 3 ) O b lo q u it u r q u id e m Ri x n e r i p s e ; n e q u e t a m e n r e m conficit.

(14)

l a

m in e possit U n u m illud et A b s o l u t u m 7) a p p e l l a r i , nisi r a t i o n e q u a d a m p lu ra lita tis hab ita : e t t a m e n in n e g a n d a eàdcra e t r a t i o n e et p l u r a lita te quaeritur vis ip sa P rin c ip ii. Q u o d vero p o tis s i­ m u m est in hac d is c ip lin a , S u h s t a n t i æ n o m e n , iisdem f e r e i d q u o q u e la b o r a t angustiis. T u m e n im hoc v u l t e f fic e re , u t a l i a o m n ia accidentia s in t, e x t e r n a , sine v e rita te : t u m vero h is n i­ h ilo m in u s necessitatem q u a n d a m tr i b u i t , s u a m q u e ip sa verita-- t e m in his habet. N i m i r u m si s u p e r s u b s t a n t i a m n ih il s u ­ p e r s i t , q u id e r i t h æ c nisi in a n is a p p e l l a t i o ?

C ogit ig itu r ista q u id e m r e p u g n a n t i a , u t a statione d isced as a b s tr a c ta : a p e r i t a u t e m e tia m e t ostendit l o c u m , q u o progre-^ d i a r e , p r o x i m u m . Q u o d e n im in p r io r i c o n sid e ra tio n e i m p li­ cite a d e ra t e t , ta m q u a m s e c u n d a r i u m , in h a e re b a t, id in sequen-i t i p r o p o n i t u r e x p lic a te , u t s u m m u m & p r im a r iu m .

I I .

Ita q u e in secu n d a definitione P rin c ip iu m p o n i t u r sub d i f - f e r e n tiâ , n e q u e aliud esse s t a t u i t u r , q u a m m e m b r u m et m o ­ m e n t u m oppositionis.

H æ c v e ro definitio p r i o r i p r o r s u s est c o n tra ria . N a m u t illa ab u n ita te p r i m u m erat p r o fe c ta — q u a m q u a m ea q u i d e m u n i t a s in r e p u g n a n tia m deinde d esiit — : sic h æ c tota a m p l e c t i ­ t u r dualitatem . Q u a m m a n e a t fortasse su a e tia m v t u i e n: s e d

de eâ r e deinceps v i d e b i m u s , suo loco. J a m vero du o s u m i

7) O b s t a t abstractae ra t io n i ip s u m , q u o d u s u r p a t, v o c a b u lu m A b s o­ luti. Q u id q u id e n im A b s o lu t u m d ic e n d u m e r i t , id n u m e r o s c e r t e a- l iq u o s e t m o m e n t a , q u ib u s a b s o lv a tu r , h ab eb it. N isi f o r te A b s o l u ­ t u m d ic itu r illu d, q u o d a b o m n i c o n c r e t i o n e s o l u t u m sit.

References

Related documents

conceptse limit es, quam ideam cogitaveris,&#34; quae rationis. univprfse esfentiam habeat, humanse autern

feire potius, quam credere iaborat O Quod ß admitteretur, alterum omnino ßatuendum esfet, aut esfe Rationem humanam ,. quam Summi donum Dei vitssque ducem

I nuläget är dessa risker minimala, eftersom majoriteten av företagen som hänvisar till IIRC ramverk opererar globala och tillhör mängder olika nätverk som de

It is shown that using suction fans lowers the recovery time of the metal oxide gas sensors by a factor of two, while a solid separation between the tubes (a “septum”) is necessary

39 pedagoger inte besitter samma mängd kunskap om digitala verktyg tolkar vi att vikten av intresse och att samtliga arbetar mot samma mål ger goda förutsättningar

Since the millennium, social realists have been seeking an alternative approach to the sociology of education and to the related yet distinct discipline of the sociology of

Om det är riktigt att utgångspunkten är att det ändå i huvudsak råder ett mate- riellt samband i fråga om hur lägsta värdets princip ska uppfattas och påverka den

recepto m ore Criticismi, ideas Absoluti et Divini (aeterna o m n iu m , quae ”n a tu :à fi­ u n t , ” exemplaria verasque substantias) contemplativo cuivis conamini