<5 D E O A U S P I C E , D I S P U T A T I O P O L I T I C A ,
Generalem
A
C
A
D
E
M
I A
-R U M I D E A M
Exhibens,
QuavruIn R eg. f å celebert. Acad. Up fal. ex decreto f å ap probatione ampl f . Fricuit. Philof.
P R Æ S I D E
C larißim o a t£ Excellentißimo Viro >
H E N R I C O A U SI O,
Gr^carum lireiarum ProfefTore peritiflimo,Præceptore & Promotore fuo pluri mum honorando,
'Fro efiAag:fieri] Philof. graduycjtufy Privilegijs confeqnendtSy publica cenfura placide jabm ttttt
P E T R U S J O N Æ L I N N E R I U S Angermannur*.
In Auditori* Pet. bUj. ad dtem 3. Mat]y Anno 1647,
2c
U B S A L I A ,
* ç @ œ ®0 6 t9© e
R everendifiimo in Chrißo P a tr i,
Dn. J O H A N N I C A N U
-T I L E N
M
o ,
S S.
T h e o lo
-giæ D c & o r i celeb errim o; A r c h iE p ifc o p o U b - felienfium am pliflim o; & Acad. Ubf.Pro*
cancellario M agnificentifEmo> graviffimo*
N E C N O W
Omnibus ejufdem A cad. C ivib u s,
Magnifico Dom ino Re&ori,
A
dmodum Reverendis, ConfuI—
tiflîmis., F xp erien tiflim is, E x c ellc n tiflim is, G kriffim is, Praeftantiffimis,
D o â ilfim is* ,
l)n . Pdtrono
,
Prœceptorzlui,
Promotoribiu,
Féuw ,,
tordue fuis uni ce perpetim veneran- dis cclendüfy
ci
D I S P U T A T I O N I S P O L I T 1C JE
G E N E R A L I I D E A
A C A D Ê M l A R U M
Prooemium.
Vanta fît Scholarum Sr Academiarum
necelïicas, quanta utilitas* iplc rerum ufus
latis abunde & luculenter oftendit, quippe
quae pietatis & honcftatis publics lunt offi
cin*. atq; Ecclerôæ pariter ac Reipub. femi-
maria ; In his Itudia litcrarum vigent & excoluntur,ipfa Re-
liigio confervatur, & ad pofteros propagatur, qua pracipu-
tvni eft vinculum humanae locietatis bentqi conftituta Rei-
jnub. Fiato I. 4. d. Leg, Levantins ce Ira c. 1. Cic. de oatu-
IT
8 1 torum. 1 ciol lib 2t. c. 3, 4, & leqq. lib. 12. c. 4» I 23.
«te R e} ub. Contzen. 1. 2. cap. 10 f 2. & c 16,$ »3. In his ho
rn ires a femate rtvccamui & advitam lyn biotic. m con-
lititi e i dam » cckrdsm & coj.lcrvai.dam conlociantUL.*
•iiàs h« minum irgtnia literis ru d rnulta » haibaiie quafi
ilyivetci nt & t flerumur,uedr net f aieie ccciirrenre pot-
i i r r t . P c 6 è tnini Platt de I <p 1. ( , dixit: c*
‘WULiitittt fjfy.' if ô tjç r t% u ti v#ioikiny i/u l^ o riu n t 71 p'yiteÇg
ik* unÿ, if pf
kaïuç-ty Çn» àyç.kTkT’y
Jw'«
t***
h o m o ßikusiftüituticritm* u.*iu,ß.inuik>m*a.
-fvetiffimunnq: animal effici folet, fi vero n o n fufficienter » vel non bene e d u cetu r, eorum quæ terra g e n u it, ferocifliil- mum. Ex his prodeunt idonei Reipub. moderatores & ciii- ves. Certum enim e ff quod vulgo dici folet i Tales R em »- pub. cives habituram, quales fchola exhibet. Uberiore;:* Academiarum frudlus ipia. experientia o f t e n d it , ejorumqjj; plent fiunt om nes libri, plena; fapientum voces, plena excc- em piorum vctuftas.. Academiarum naturam,pofitionibuns fuccinffis, pro ingenii ten u itate, temporisq, ratione, im i- præientiaru, q u o d Oeus bene vertat, explicare» animus efift.
Thefis L
Jjufq; rei natura com m od e exponi videtur, fi juxta monitunri Cic. de off. & nutum Philof. P?le- finitio primum propon atur> utintclligi pofUiitr quid fit, de quo dilputctuc..
I L
Vocem ipfam Academia: fi examinaverimus, baud aaibt' re nos faffuros arbitramur :: quippe cum ioprimis vocis a- licujus ufum cognofcere oporteat,â quo, tcltc Scaiig. Excesr- cit. i. (eff, i. in lplam rerum cognitionem provehimur...
I I I .
Derivatio vocis Acadcmiæ valdè dvbia & co n tr o v c ce r-fa e fu ..
rv:,
Q jid a m r. ab Autbor'tbui eorumqj nominibus di&etam putant Academiam. A. Academo v e lH e ca d em o , vvnro
h e r ö e qui privatum luurm agrum Athenis Gymnafio tffpu- blico deltinaffe, & communibus Mufis conlecrafle, lu>o<oq; de nom ine appdlalfe dicitur à.Rauiania Laertio & aliir\...
V. B.
CadnitH aliis arridet Pheenicitu% Graecis Herme*
di&us, Libybus Hercules» qui ad vitam humaniorem &l i « liberalium ftudia homines revocavit,multisq; urbibus de no« imine luo nomen d-dit. Ab hoc arx & Gymnafium T h e- Ibanum Cadmia vel Cadmea nominata,& populi quoq; Cad- umei,qui ab Argivis ejedi fedibus luis Atheoasconceflerunt, uquas humanioribus ftudiis excoluerunt, & Cadmeas Icu lilcholae publicas originem nomenqj dederunt: qu* poll- umodum Libyum & Atrorum more prarfixo A, dida eft A- itcadmea, Acddmia &taudem Academia^.
V I.
Quidam 2< A Suhjeftv Loco\ quod fit vel elTe debeat i-
m * s T&y Srjuottr, procul à turba hominum, putant denom i-
lEj ram: becelium enim amant Mulæ » foriq; fugiunt Hic- fp itum j..
»
vir.
Alii 3. A bé^tf^eam trahunt,quod fit *#^2* vel itu®*
m S Svjuit, quali iit publica medela rudis & inepti populi > feu
mncdicina nebulas ignorantias abflergens, caligincmq; infei« ttiiarum velat expurgans. Middendurp.
1
, de Acad. c, 1: Eäelold. diilcrt. Poh-Jur 5 th.V
1 11
.N u n c celebritate ßudiorum Athenienfium, ad Latium tr a n sla torum , ab hoc per univerfum fere orbem lem int- tetorum» Academiam facit judicii publici & fummi tiau* author /*
Ut multa quidem fuerunt ohm Acadcmiarum genc- r;a : fed ulus hoc tempore id fermé obtinet, ut quae hu)uf- rmodi pracfidio & authorirate fuerunt Habilitas, e* lingulati qjuodam jure & conleniione publica nomen fibi vendi-- c ic n t Academi*. Fr. j unius c, 2. & 3. de Acad.
i y *
Dicitur alias Univerfita.5, o u o d unîverfis ad eam »pateat aditus , & quod univerfa difciplinarum genera in.
ca plerumq, publice tradantun..
X.
Definiri poteft Academia, quod fit focietss literariai.
major & univcrlalis, ah eo qt>i jus n ajc fiatis b^bet legiti m e Conflituts, certisreditibus.Legihus,& privilegiis duna-- ta, ad Dei gloriam, & Reipub» utilitate rru.
X I .
D e Genere non om nes idem fen tiu n t, quidam flatu*« Ont uenverfitatem , quidam coetum ve! <rupiu<* homimmni exercentium fludia literarum, & in iis lele occupantium-/**. N o» cornodiflimum Genus (latuimus focietatem litcram .
X I I .
Efficiens caufa Acad. citra controverfiam ; Prima eflft
Deus, taaquam omnis boni ordinis author & conicrvatorr;. Deus in V. Tefl. lc holas in f litu it,& filius Dei eaidem iitn N . Tefl. fandificavit. Secunda deinde ctt Magiflratus lumn- mus. Jus enim inflitucodi & confirmandi Academiam elfll inter e a , quar loli Majeflati in om n i Rrpub. lunt relervcaa- t a , nulliq; flatui im perii, ablqj ejus co n lc ofu , corairunni- cata. Arnis. Multis rationibus univei(alium ftudiorurrm fundatio, privilegiorum c o n c e f l i o , vel ipia authoration , a folo principe pendere videtur. Sed maxime quia caulfla efl publica, lujus gubernatio principis folicitudini comn*
mcüdatur» vel ei qui lummam publica rei curam b ab eu .
X n i .
approbationem igitur & confirmationem Portificis R u o -
mani nos non agnofeimus. Quippè cui magis pro nficuiim e f l, noflras Acadcroias diruere , quam erigere, vel now/as /undare. Ab ipia Majeiiatc in quacunq; Kcpub. h a c ipppia lu&m c
for t petenda, unde etiam ftipendia, falaria > honores» pri* wilegîa roaaano.
X I V .
lAaierialu caufaffunt Perfond & Res* Ad Res
referuntur
* •ides» reditus>& qu* alia funt neccflaria^. X V .
Ad confervationem
alicujus Academi* conducit vero iinprimis, tit reditus certi afligneotur, iiq; â propriis admi* m iitraconbusreäe curentur, necaliunde lolvantur.
X VI
-Generalem Atademi* alicuius infpeflionem > curam Bt
cdireâionem loltt majeltas uoi cx proceribus Regiis demaq« edare, qui Cancellarius Academi* ialutatur, ad quem appel* llac.ones à Redore devolvuutur. Hujüs vices gerit Fro-ccancclUriur*.
X V IT.
Ipfum Academi* corpus confiat ex 4. Facul/stum, The»*
Ito p i * Jurisprudentia, Medicina & Phi/ufophia collegiis , cujus crorpoiis caput unum cft Redor» qui a Profefloribus & or« edinariö cx Profcflbruro,interdum tamen ex illuftriumftu- diiofcrum* numcro»eIigi foleo.
X V I I I .
F.jus officium. Jurisdiftonem exercere pri vilcgiitarn aid perlonas lu* jurifdittioni lubj~6tas, fibiq; juramento al- liigatas,' rcftridam, Belold. de Jure Acad. c. 6. § 4. delibera t e d e negotiis publicis, deliberata proponere» qu* ex len
te n tia totius Senatus, ut partis maioris, tunt decreta perfi* cccre & exequi, ftwdioiorum ex alus Àcaderaiis» vel ex Gy
nmoafiis ac Scholis confluentium nomina, Iccuodum m o- re:m ia Academia receptun >in matriculam referre, mode-
fho.s atqi affldwos literaruru cultores promovete, pubiicilq; fliudiorum luorum tcfliuiQijjs juvaxe > joumor>geros verd
in
officiis contincrt, fceleratos ex fêntentia Senatus r e lc -.
g a r o .X I X .
Singula haec Facultatum Collegia fuum fibi eligunt t Moderatore» cu em D e c a tu tr vecta t» n>orr Academiarua prifccrum- in quibus quaelibet facultas decem Profcflbress habebat, qui fingulas diei horas, ante & port- ireridianass in explicandis Facultatis fuæ dogmatibus confurners (o le__ ban tj Unde & adhuc hodie denom inatio manût. Francilc^. Jun. de Acad. c, 4>pag* 37.
X X .
Decani munus eft, res collegij moderari ac adnrnmftra»*.
re» collegas convocare, refponta n o m in e Facultatis darcv» fi å Facultate petantur» (uftragia rogare , lententiam c o n n - cipere» deferiptam obfignarc, Candidatorum gradus
d an tiu m nom ina ad Facultatem referre» & prom o tionumm curam h a b e r o .
X X I .
Profefforum reftum r/r^//^*rprogfe(Tum ad ipfaCollcee-
gia, Collegicrumq; Protcflotes, pertinere, certi juris cflLTe videtur. Cothm . 1 u* c. de advoc. diverf. judic. 1.7. dide Profcflf. Idq: non caret evidcntiilima ratione; Cum fciuil. perfonarum eligendarum aptitudo,ProfciloribusCollegicco- rum, in quæ vocanda, adlcifcenda,& cooptandæ funt peter* fon i illa, pra omnibus aliis optim e cognita & pcrlpc&fta efle queat.
X X I I .
Inter primaria Profefloris requifita f u n t , DoHrina a ex-
qutfita : Docendt dexteritas i & V ir tui jieflata*
X X I I I .
Di/antcs funt, qui more coniveto & ceremonijs
mis« in numerum ftudioforum recipiantur , & albo Acade;-
invAX infcribuntur ; Hi juramentum deponunt, quo picta-r
teem & honeftatem. fidem, honorem, commodiq; Acadc- pro virili amplificationem promittant.
X X I V .
Requiruntur in ftudiolo, Amor : Admiratio: Fortitu -tdo. Amo^variuseft. PistatisiFemoerantia \Modeßia : Affidui- it!atif,\n audiendis le&ionibus, manfvetudinis» Itterarum \ tiara ifiV quis oderit literas, nunquam iccundo utetur remigio in
<©ceano Itudiorum. Ideo Senec.
magnapars eft profeäus
\wellc perficere : Praccptorum* d mtium bene cfle, qui omni
cenbfervaoti* cultu perpetuum profequendi : Ordinis, quia Haie difficilima reddit facilima x Converfati» nit literatae ac
ii pe&at* fidei».nam reddunt meliorem & animofiorem,&c. XXV.
Admirati», qua bonus adoltfcens, præftantiam literal
rrum ac literatorum ita imprimit animo» ut çitato quali crurtu ad eruditionem capeflendam feratur. Similis iit ë, HThemiftocli, quem non ûnebant dormire trophæa Mil- tsnadir^
x x r r .
Fortitudo, quà fuperat innumeras difficultates» quæ in
liiiterarum ttudio objici foleot. Facile enim erit experiun- dfto, quod fegni arduum, eleganter dixit Tacit, ij. Annal; ) * îo n quia difficile cft,non audemus,fed quia non audemus, dÜtrficilc eft. Aided*
X X V I r.
Formalis caufa in defio, voce legitim} exprimitur, quâè Gîtrdincm redum & convenientem » non numeri fed pru- dJieoti* includit, confidentem in poteftate & autoritate pnublica, fccuadum leges, qu* fingulistam doccntibur',
v B
quam difcentibus fus officia prarfcribunt, & fecundum quas ipfa juriidiûio à principe concelTa exercetur^.
X X V I I I .
Final* Caufa, t e l eft Proximior vel Remotior. Ea vel
interna vel externa* Interna eft in Theoria ac Praxi vera &
plena inform atio, ut optimis civibus abundet Rcfpub. Cujus feminarium cft Academia^,
X X I X .
Externa^ vel Principalis, vel Inftt ument alis* Principalis*
eft felicitas Acad. ad quam omnia in illa eollimari debent. Felix illa Academia & illuftris judicatur, in qua omnia lite- rarum ftudiorum genera vigent, ipfa honeftas f l o r e t , v ir- tutiq; praemium datur, & om n ia fecundum honeftatis le ges ac conftitutioncs Acad^adminiftrantun^
X X X ,
Inßrumentalis » juvare Rempub. peritorum h o m in u m
fapientia, prudentia &conliliis> praeceptis, & optimis in - ftitutis, evocare mentes h o m in u m å vitiis & malis m ori bus, Tolof.
x x x r .
Remotior deniq; & nniverfalis eft gloria Dei> ColU J* 17. 1* Cor. 10:31.
X X X I I .
Cum Academia ad utilitatem publicam introduira Iit, ad com m od é erudiendos omnes, qui hoc beneficio uti ve* linr, & fe ad juvandam caufam publicam accingere^* Id circo Lectu talis eligendus erit, in quo Profeflores munus
fuumpublice o b ire; adquem undiq; ftudiofi convenire 3 Ibi facile commorari & exerceri, p offin o. Qui *• Com-
modi tä te : 3. Salubritate : 3. Amoenitate : 4. Tranquilhtattj :
X X X I I I .
Commoditas requiritur Situi', dcceffui : Importations
& Sxportjtionù : ut tolerabilis fit vittus ratio, propter pau peres, non in luxum efFuia, à quo fobrise & temperantes abhorrent Mulae.
X X X I V .
Salubris locus eft, fi non tantum aër fit natura purus,
/e d etiam mundities ciborum & domiciliorum rite procu- retun..'
X X X V .
Jmcenu4> fi non tantum naturaliter, arboribus, h o rtis,
fluviis, & fimilibus, fed etiam artificialiter picturis & orna t u convenienti caltoq; condecoretur-.
X X X V I *
Tranquillus, & à ftrepitu tranfeuntium ac opifieum
tu m u ltuantium fit remotus, fcccflum enim & filtntium a- «nant Mu(æ. Tolof, de Rcpub. c*i6 ,12. Keekcrm. Difp. j. c . 12. Alfted. Encyclopilchol. c. 3*pag. 150t.
X X X V I I .
-D eciq ; in/ignù humanitate probitate incolarum , fi illi n e q ; n im isiin td ivites, neq;nimis inopes. Illi enim fer m e nolunt, hi non polfunt ftudiofis accommodare eam» qu*> requiritur, operantj.
X X X V
111
.Huc pertinent JEdificia commoda> in quibus ea cernitur fig u ra, ut & capacitate & diftindione fingula auditoria c o m m endentur,
X X X I X .
Effcïïua Infignù eft collatio Graduum y quar 3. requirio ! Probationes : Teflificattones : Honorefypublicos, quæ explica
r e ac declarare, propter temporis injuriam , non lic e u ; X a n tu m de numero uno verbo aut altero dicere placeo.
X L .
A'umtrui t e l Differentia Graduum e d quadruplex.
i, BarcaUurei fun*, qui c o n feß o humanioris literaturæ pri
m o curriculo, publicum progrcffus fui tcftimonium ritu ccrto, tunt coolccuti. D iflifunt àBaccis Lauri, quia o - lim hujus gradus Candidatis frondes Laureae baccifera au ro & argento decoratae t’olebant offerri. Aliis alise arri dent origines, quas praeterimus,.
X L 1.
a. M agißri, qui abfoluto Philof. curriculo, & adeana
maturitatem ftudiis addu&is» ut profiteri Philolophiana poflint, fupremae Laureae decus, quod Magillerium appel lant, rigido praceunte examine, publicoq; fpecimine , ritu lolenni ab A cadem iaacçcperunt.
X L U .
U ccn tist/, qui omnibus defundi examinibus & fpeei-
tninibus, quibus defungi op ortet Dortores, in publica (o- lennitate eam accepere licentiam , ut cum lubitum fuerit gradus D o d o r is ijs conferatur.
X L I I 1.
Deflores* quorum Gradus eft fummus» inter Licentia
tes, qui pera&o lolenni ritu, autoritatem docendi & profi tendi ea,qua? ad iuä fpedcDt Faculty utpete veiTheol lurid. Med, nec non poteßatem Dodtorcs prom ovendi, accepe
runt, X L IV.
' Adjuniï* , quae non faciunt ad effentiam fed exiften- tiam rei, inter alia funt privilegia, quae funt vel C om m unia vel Propria, Rerum vel Perlonarum. Harc autem prout prudentes Reges & Imperatores literarum
cultoribusfin-gulari gratia conceflcrunt, ut liberaliore bonorum Audio- rum cultura, juvenum ingenia amplius accenderentur, & ad res majores inflammarentur, atq,- ad fa lu te p f cclefi* & Rei«
& Reiüub. vlrî fclentiisliterarom au&i & ornati facilius ec melius proveherentur.
X L V.
D e (îngularrhtoprivilegiis tå prtregstivis* quas huic aut il li Academiæ principes pii & cordati» ftatutis & rclcriptis ce rtis ac fingularibus tribuerunt j non eft hic dicendi L o cus. Naro ea tantum quae funt generalia percurrimusr' j Et quo lunt leviora, eo leviore brachio perftringimur*.
Atq; hæc fie, uti potuimus, in fumma temporis aa- guftia,iuper hac materia generarim pro inftituti ratione dixifie luffieiant.
M v n * t$ i n ngy 'T Ç iru m çcïrw Of£ 1a\jÙyi k&i J o £ a . u ç r i t S
* / ' , / ' c u to y a f tu v enåovuir, AMHN.
« € B
0
QQ ® a9
g < »Q0 9 9 0
Q9
CS>QQ0
e8 9 0 6 0 0 8
^ t f s © e > © é © 6 e © e ië © e <’6
o e e © e © © © e è3
e e © e j  'C O R O L L A R I A
-1. An Pater teneatur filium
ingeniofum ad Acad, vel Scho
las addifcendicaufâ mittere)1 AfE
2
. An literatus civi oppidano
fit inutilitati
)
Neg.
An libri ftudioforum fint
oppignorandi > N eg.D .
4. An docentibus
discen
tibus concedantur Privilegia., £
AfE
5.
An Gradus fint conferen
di) A ff
^ 9 0 Q9g « Q©0 QQ0 QQ0 Q 0 0 3 0 0 9 9 0 9 0 0 0 ^ •
• S ^ 0 O © 0 © è d © è e © è è o © v ^ o e ë o ô é o ê ^ è o ê à # P/4 foliJatfi eruditione » »c c: non ■■ omnis generis virtutibus
Ornntijjimo c ultiffimoc^ yirc - J uve ni,
Dn. P E T R O > J O N Æ L I N N E R I O , opti m o jure PhilofophiæCandidatOvamico m eo u tfin -
gulari, ita candide, honorando* dc Conftitutione Acade- - miarum pro fummo* in Philofophia gradu, cjusq; privilc-
gijs confequendis publice (blcnniterq; difputanti,amici. amoris & honoris conteftandi gratiâ gratulabun
dus accincbamj infra fcriptus.
ûtjteuop ex*çci> «7»y rvvtçetftévQp (ptho^vrop E s^ tç^ iop ov ivfictôixç t]v% tvj
TlAruv 7Zv diajpGup fjttp y t iteuQtgiap 7* » tld* o-eGbr/xi/ vaj Trnvjoj* iunGîdçi.
T « w ’ o \doç <fn\0(AXjt n E TP/E ciru doù t t t p ç t t
ù s eartvdéiç arBurop,, 7« <P*a7*7’ trcôiçe
J O H A N N E S L. S T A L E N t l S
Jfc£Q©
9 0
© e tQ O Q9
©0 9
©60
Q Q0
®9 0
©
0
O O0
iS g .K t i S s u x s u x s n u M ’»
Pr*ß*ntifßmo Littralißimoi vir*,
Dn. Petro Linnerio
Angerman-n o , Philofophiae CaAngerman-ndid Ko digAngerman-niffimo, Populari &c
amico fuo fyncerc
colcndo, profummoin
Philofophia.gradu confcqucndo,
publice difputanti#T
U mihi quem g r a to non falfus foedere candor
Junxit,
L i n n é ri, & cum pietate fides ;
iHoc p rofynceri cumprimis pignore amoris
V otum praecipui muneris inftar habes:
'V iv e diu fo fp e s, labor hic tibi cedat honori ,
E t veniant aufis praemia digna tuis.
IProfperet alma Dei pulcherrima gratia caepta,
Ut pariter tempjis expediantq; fcholis.
Honorii umoris ergo [cribebat