• No results found

Dissertatio historica de Vandalis quam ... sub præsidio ... Jacobi Arrhenii ... ad examen publicum modeste defert Andreas Hesselius, And: fil. Dalekarlus in audit: Gust: maj: ad diem 9 jun. anni MDCXCVIII ...

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio historica de Vandalis quam ... sub præsidio ... Jacobi Arrhenii ... ad examen publicum modeste defert Andreas Hesselius, And: fil. Dalekarlus in audit: Gust: maj: ad diem 9 jun. anni MDCXCVIII ..."

Copied!
48
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

f

~3

Q F . F . £ K S . D I S S E R T A T I O H I S T O R I C A D E

V A N D A L I S

Q uam

E x conjenfu KmpliJJ: Facult; Fhtlofophiu in Rea. Jcad: Uphltenß

£ U B P R Æ S ID IO

A M P L I S S I M I ac C E L E B E \ \

1

M I V l % l

Dn. J A C O B I A R R H E N I I

Hiftor: ProfefT: Reg: & Ordinarii

ad E xam en publicum m o d ea e defert

A N D R E A S H E S S E L I U S , A nd: F i l D a le k a ilu s

In Audit; Guß: M aj\ ad diem y Jun A n n i M D C X C V J I l

H oris ante merid. confvetis.

U P S A L I Æ ,

E x c u d it H E K ^ I C U S K E Y S E T Jun. Acad, Typograpbus•

(2)

M axim e

'Referendo

fimo

D O M

M

ag

J ESP ERO

S. S, Theol. Prof. Prim.

U triu sq u e T e m p li U p falien fis Paftori

V ig ila n t if lim o ,

A v u n cu lo & P atrono

Summâ cbfervanriâ æternum colendo,

y

mentis, Venerabunda, piœ, gratœque, tefificationem. ob.

[Vaternum. pror/us, faVorem. Beneficiaque. Surnma. Juveniles, ho [ce. labores. immature, frugis, primitias.

humillime. Confecro, dc. dedico.

(3)

Admodum

Reverendo at que

mo D O M I N O .

Mag A N D R E Æ

H E S S E L I O

J n Sflfcfdnta P a fto r i, Parenti O p tim o , C ariffim o,

Sum m a p ie ta te ac p erp etu o ad cinceres ufque o b ie q u io ju g iter profequendo,

Hoc.

Qualecunque. Tirocinii* Documentum* In*

Signum. Gratisfimi. A c, Venerabundi. Animi. Ob. Beneficia.

Quæ. M ente. N ec. C oncipi N ec. V erb's, Exprimi. Queunt. Hoc. Eft. Vere. Paterna,

P ietate Quæ. Filium* D ecet. Reverenter* Offero.

Filius obfequentiffimus A n d . H effelius*

(4)

V V

(5)

^

b

.

r:

CAPUT PRIMUM.

A

tionibus è Scandia, , Ala populorum Pagina , quarum

G it

de

vanarum

nonnullas c auffas paucis indicat. Nomina Gothorum e x locorum temporumque Varietate fuijfe mutata oflendit, quod in tam amplo atque lato imperio aliter non poterat fieri\ Praecipuas porro Europa gentes, Gothia, ceu patria prifca Vindicat, utpote Danos , Germanos, Gallos & alios.

Poflremo a. eorum locorum meminit , in qua expedi* tiones inßituiffe Gothos hifloria monumenta demon*

firan t ; quibus pramisfis Via ad Vandalos inVeftigandos paratur.

1 Ï. I *

Ecula non multa poft

diluvi-um efflu x ifle , cdiluvi-um regna fcp ten trionuui a fuis prim um ex co leren tu r hab itatoribus, v e l

A h o c

(6)

h o c fo lo argum ento negari n e q u i t , q u o d Scandia noftra aliis Scandinavia (a ) feu Scandia ( b ) p o p u ­ loru m illa Vagma (c ) â prim is in d e tem p orib u s , quae om nium fere m onum entorum m em oriam e x ­ c e d u n t , t o t a u ö a fuerit n a tio n ib u s, ut d e illa

d ilu v ii inftar , in om nes plagas diffunderentur

m u lta m illia hom inum . H inc aevi cujusvis feri-

p to res perplurim i ( d ) Gothicae gentis increm en­ ta , m ig r a tio n e s, ac per univerfum ferè orbem im p eria , q u o cu n q u é verborum pondere p o tu e ­ re , fu m m o ftu d io , conati funt exprim ere. Q uo» in ter , fidei in tegritate m a g is, quam ftili n ito r e

com m end and us eft noftras Ericus Olai Upjalienfis

( c ) qui non lo n g é ab in itio fuse hiftoriae S u eo G o th ; hunc in m odum verba facit ; Gens Gotho­ rum di [pari conditione incolatum fibi fundavit in terris; pars

enim ftatuit in terra nativa , Vel quam primum in fortem accepit confiftere, pars a. altera elegit per climata mundi Vagari , ££ multis nationibus fubaHis , in diverfis mundi

partii

(4) Plinio, p m. 60 M an flero, B. ]oh.Bazio in H ißl Ecct,

Sveogoth, l. i. c. i. (6] Atb, Crântz>\ Svecl l. 1. c: 2. (f) tor­

ri and: de reb: Get ( i) Alb. Crantz: in Svecia. Horni UlyJJ: pe« regrin. p. m. 17. L. Paulin ui Gothus. Wer denk agen. Ctjftodorus„ lac ob Zeylerus, Bareus in difcriptl Svecl p. 2. & fec[. Hachen- bergius, vidi plures ap> Celebi D , Rudb: in Atlant; Tom. IA*

(7)

m

3

u

partibus [edes ® habitacula collocare. E t p au lo p o ft

verbis gravitatem c o n c ilia tu r u s, form ulas lo -

q u en d i , e facris m utuatur : CreVit in q u it popu­

lus Gothorum & mirum in modum multiplicatus extendit palmites fuos usque ad mare , & usque ad flumina & pro»

pagines eorum, CreVerunt n. Gothi y & qua fi germinan­

tes multiplicati funt ac roborati nimis, impleverunt que ter* ra m , nec poterat eos capere terra , ut habitarent fim ul. E ra t quippe fumma eorum multitudo, & non quibant ha­ bitare communiter & c. E x c ip it Ericum Johannes M a ­ gnus , qui & in fua H iftoria S.veoG oth : ( f ) te-

ftatur H iftoricos docili fle plus quam triginta n a­ tio n e s hinc egrefias e f le , cui fi addideris o ra tio ­ nem D , Nicolai R avaldi A rchiep. U p fi habitam in c o n c ilio Bafileenfi ♦ dignisfim am judicabis , quae cum ante di£fis conferatur ; e x ea enim p a tet , quam la tè (ua arma e x ten d er e G o t h i, quam que in u lti per Europam , ne dicam orbem , difperfi p o ­ p u li G o th ic o fangvini debuere ac debent orig i.

nem . Q uan d o a. cum H iftoricis d ic o , plus quam

triginta c fcandia noftra exi i fle p o p u lo s , non id v o lo , q u od om nes uno tem p ore , ac unitis v iri­ bus hinc e r u p e r in t, fed q u od & ip fi fa ten tu r , di- ftmSlis temporibus e x hac Hyperborea infula mgrarint.

Mira-

(/) Tnfit; id MJl; Sveeg: af* 5*

(8)

«3

4

m

M irari fané heic c o n v e n it, quæ res e o qu osd am abripuit audaciae , u t vero congruum efle n e g e n t, S ca n d i» folum tam vafta exam in a p o tu ifle e m it­

tere. H i certé G othicarum rerum m orofi cen -

fores eviden tisfim a m onum enta , & ipfam v eri­ tatem conantur evertere , n ih il atten d en tes ad antiquas leges , m o re s, ritus , literas , lap id es- q u e, quaeres validiora nobis quam m ulti h ilto rici

teftim onia fu p p ed itan t. Sed vide A n tic lu v e ri-

um N o b iliff: S tie r n h ie lm ii, ut Sc Z a m o lx in ( g ) M agnif: ac C on fu ltiff: L u n d ii , quid ilio ru m am­

p liu s valeant m ucrones. Q u id , quæ fo , m agis

evid en s in m edium p o te ft adferri teftim on iu m , quam q u o d lin gu a & literæ ipfae e x h ib e n t , quas ex p erien tia d o cet una cum fu is e x iifie cultoribu s? Jnfinitæ nam què Gothicae reperiuntur v o c e s ,q u x lin gu is hodiernis , J t a lic x , G allicae, H ifp a n ic x , immixtae fu n t & infertae, quaeque com m u n e n o - b ifcu m originarium regnum Scandiam clariffim e

p rod u nt. L eg es vero a n tiq u a s, q u o d a ttin e t ,

tanta earum efl confirmitas, tanta fimilitudo , & in omni- bus tam quo ad ipfum procejfum , quam quo ad pœnas , formulas, terminos & fanSliones ipfas , ut multa non fimi- les , fe d plane eadem Videantur ( h ) I d quod non folum

de

(9)

«

5

(de Weflrogothorum in Hifptmia , fe d ^Longobardorum^ ® omnium deinceps populorum in Germania , Ve/ fife-derant, Vel qui npß ab illis leges fuas mutuati fu n t, fegi- intelligendum efl & c. ( i ) A liu d adhuc-egregium prorfus m on u m entum p ro d u cit N ob iliff: S tierm hielm , f k ) qu od à noftro fco p o alienum for- ta sfis nec vid eb itu r. 'Jnfignia Gothorum e x h ib et *Gentilitia, quibus olim extern os etiam G otliorum

reges ufos fuiffe e x W o lfg a n g : L a zio & aliis pro­ b at. Leonem nim irum referunt fuper tres fluvios fa - dientem , quem in clyp eis fuis non m odo geflère p rifei G oth oru m im p e ra to r es, fed ad hæc usque tem p ora haud m utatum etiam num ufurpat G o - thiae regnum . P oflent adhuc "bene m ulta in m e­ dium proferri argum enta e x antiquisfim is noftrae •gentis p o etis feu S k a lld is, qu i noftrorum e x Scan­

dia e x p e d itio n es inundationibus adfim ilaverc 5 (1J verum , q v u m & e x te r n i atque alienigenae fua nob is fp o n te offerant te ftim o n ia , nec ea om nia praeterire lu b et. O ccafionem illis d ed it veterum G o th o ru m gloria , cujus participes ip fi non fo- J u m fieri geftiebant ,* verum etiam integrae & multae nationes v el nom ine G o th ico volu eru n t

B

gaude-4$) idem />.75* (k) AnMcluvx p. 76. & feqq. (J) ip. «%. 4eb: JLudb: A ti. 1 om\ 1. p* 19 j.

(10)

m i m

g a u d e r e , tefte B, M / Joann e B azio, ( m ) Q u id , q u o d & C arolus V im perator ille fummus unï\>er~ fa m totius Europot nobilitatem ê. Scandia & Gothia tracti, bus profeminatam teftatu r. Q ui etiam ad Svecos feribens A n n o I f 4 3 E t nos , in q u it, de gente Go. thorum fumus. ( n ) N o ta ri & hoc meretur , q u o d m u lti G erm anorum aliiq u e ic r ip to r e s ,, q u i de fil­ orum rebus m agnificentius alias lo q u i am ant * nobiliflim as prineipum fuorum d o m o s e x G o th i­ c o fanguine ereftas adferant y ® ut Gothorum rerum geflarum gloriam aliqua ratione ftbi arrogent, Scandiam, irt qua ß ta efi Gothia, Germanicis infulis adnumerant (o ) fu n t praeterea ferip to res a lii lo n g é plurim i , q u i noftram op in ion em graviffim is verb is,con firm an t,, fed quos adferre n ec in ftitu ti ratio p erm ittit ,n e c d u c o neceffe* C lau d at igitu r horum agm en in ­ g en io lis fimus ille Barclajus,, ( p ) E t h a , in q uien s, regiones f u n t , e x quibus tanta gentes, numero fuo , VtSlo. riisque celebrata , quodam turbinis ajlu toti olim Europa infufa funt. Inde Cimbri , Teutonesque , inde Gothi ,

Vandaliqué prorupere, per quos Italia , L ib ya , H fpania cum Gallia parte affliSla eßi E t p o ft pau ca : Adeo nihil in. Europa inta&um illis fu it* &c„ §• 2

-(m) HifiiEcchSveoG. c I. Itb. i - p l ? cenfi Orb: Imperant; Itornti p. 3*4. (n)*p Trexicnt VeJeripi; Svec: c: 4. (0),

(11)

I

&7

©

%

II.

D e variarum G o th ici p o p u li em igrationum tem p orib us certum qu id ftatuere difficillim um fo ­ r e t , ni fi admiranda curà ac d ilig en tia fumma C eleb errim i R u d b ec k ii de cim m eriis fu ifien teriu ta tenebris. A p u d alios fm ftra illa quaerere m e, o p in o r , hac potisfim um n ix u s r a tio n e , q u o d fciam om nes % c er te p lu rim o s, q u o tq u o t huic ne­ g o t io dedere operam y vel ab aliis refutatos , v c l parum feliciter & e x fide eg ifie y atq u e n il n ifi du b itan d i nobis reliq uifle anfam* D e antiquiffi* m is nu nc lo q u o r tem p o rib u s, quæ u t in om ni a* lia hiftoria incertiffim a funt n ifi quæ à M ofe li­ teris confignata habem us * ita h eic parum tu tu m reor effe , fi tam denfis tenebris , d u cib us parum fidis & absque face , im prudens m e vellem im - m ittere- Sufficiat interim m ihi n o v ifle , alio at­ q u e alio , & qu idem antiq u iffim o tem pore cm i- grafle G o th o s ; q u od om ne in A tlan tices o p ere A m p lisfim i R u d b ec k ii planisfim e exp olitu m r e - peritur*

%.

III.

E x p ed itio n u m a- G oth oru m caufiamno&unanrt fu iffe

(12)

m

§

m

fuifle ex iftim o , fed u t varia erant tem p oru m tcrvalla , q u ib u s e x iê r e , ita varias diverfasquc occafiones ad egred ien d u m habuiffe fa cile cred i­

derim , Praecipua q u in fu e rit cauffa , gloriœ icu.

pido , ac fo rtitu d in is o ften ta tio , e o m inus d u bi­

tandum p u t o , q u o d certu m f i t , n ih il G othicae

g en ti antiquius p o tu isq u e fu ifle , quam u t ejus nom in is-fam a & virium p o ten tia om nibus regnis

ac terris in n o tefeeret. E t quam vis vindicte cupidi•

ne exarferint interdum G o t h i , h oftesq ue d e pa­ tria ex p u le rin t , ficut fa ä u m eft e o tem p ore -, q u o ad H unnos ejicien d os ex cieb a tu r e x e r c itu s clavarum h . *e. ÂÏUbboÇâtCtl / tefte B, m. V erelio j (q ) P atria ta m en di6h.is ex ercitu s non e x c c s f it -, riifi & fpc am pliandi im perium , G alliæ partem , quae jam N orm an d ia v o c a tu r , o c c u p a r e t, atq u e i n c a confideret« (r) Erat nam que om nis G o th o ­ rum gens naturà ipfa valde b ellico fa & ju v en tu ­ tis abundans (s) quæ foftes vocare & Vulnera mereri

m a lu it, quam terram arare. Ita nam que G erm a­

nos d eferib it T a c it u s , (t) quorum n om in e & G o -

th o s in te llig o . Si , in q u it , xivitas in qua ortifunt,

longa

\ q ) U not: ad Hervara fag; cap.io. p. 122. (r) Chronie. Svee* JPetui. f, 4 9 . ( f ) Z m o lx . M a g n i C o n f u l t i f l , Lundii

(13)

m

9

m

leriga pace & otio torpeat , plerique nobilium adolefcenti- um petunt ultro eas nationes, quæ tum bellum aliquod ge­

runt , quia & ingrata genti quies , & facilius inter ancipitia clarefcunt. ( Verba funt Johannis M agni (u )) eis arma in defulerio & continuo tiju erant , ut reliqua o~ mnia humana fludia ne quicquam comparanda rei militari putarent,

f . I V.

H o c igitur anim o fpiritnque inflammati G othi, p a triæ lim ites egresfi lunt ; quos Balticutn mare haud inorabatur , fed qui ad infulas v ix antea funt a p p u lfi, quam eas posfiderent. Jnde ad fluvium Viflulam , qui prope Dantifcum mari mifcetur ( x )

percxère,vi£i:riciaque arma non ante depofuerunt, quam fedem & in TranfylVania & D*râ fixiflent. Jn Thraciam deinceps , Pannoniam & Moeflam ftud.ofi armorum irrumpunt , Jllyriamque mox fuae faciunt d itio n is. Q uibus feliciter geftis , Jtalia refiftere v iâ o r ib u s non v a lu it, Gallia quoqué cum Htfpa- nia parata G oth is praeda colla jugofubm ifit. A t­ qu i haec in genere de G othorum progreflu di&a fu n to ; non heic vacat omnes Europae terras

lu-C ftra.

(«) Hift. SveoG, tap 13. lib. 1 p m . 45 ♦'*) Zdmolx: Con- /ul ijj: lundii. p\ 44.

(14)

ftrare , ncc o rd in e q u o fu ère occupatae d ifp ice- rc i d c fingulis a. poftm od u m , q u o ad fieri po- t c f t , paucis vid eb im u s.

f. V.

E x hifce interim facile poteris judicare , q u id ad nom inis m utationem q u eat varietas locoru m tem p oru m qu e conferre , atque inde non m ale con clu dere,plures g e n tcsG o th ici efie fanguinis qua nom in is. Q uam obrem etiam apud m ultos d ep reh e- ditnus ip fiiG o th o ru m nom en non om ni ufurpatum fu ifle tem pore jfed ,u tS v fw « w ante natum C hriftuni fo r te non auditum erat , ita Getarum nom en G oth oru m antiquius efie cen fent alii. Gothorum v. nom en , quam fuerit variatum , præter alios v i­ deri p oterit Johannes M a g n u s, ( y j qui Gethas , Guthos, Gotinos & Getönes pasfim nom inatos ad- firm at. F aciunt porro ad m utationem nom inum , regiones & p o p u li d ev ifti , quos viS orib u s fæ- p e dedi (Te n o m e n , perh ib en t hiftoriæ om nes. Q u em a d m o d u m , qui nunc Thraces , nunc Daci , (Pontici, M yhi a p p ella n tu r, aliunde v ix quam à G o th is trahunt originem . Sunt praeterea & alii cafus perm ulti , quos novim us effeciflè , ut d i- verfa fortiretur unus p op u lu s nom ina. Sic d i­

cuntur (7) tn Prafat; ad Hiß* Svea G• cap. 7. p. m, 20*

(15)

« 'II

ü

currtur Gepidœ (z) Longobardi , ( a) G c tu li, M ajjk- get A ) (b) Alant (c) Tufci , (d) & a lite r, qui ta­

m en om nes ê G oth ia noftra oriundi funt. Q u id , q u od Amazones G o th ic i effe fanguinis probetur à m u ltis, (e) Sed harum r e s g e fta s , ceterarum quc g e n tiu m , ccu rem otiores à noftro in ftitu to prae­ terim us , de nom inibus aliis lioftra; gentis in cap. feq u en ti a^ u ri.

11.. VI.

H erculei laboris effet , om nes vel indigi tare folu m m od o populos , qui G othorum orti fint p r o g e n ie , vel ubi terrarum om nes hab itaverin t, often dere j ob iter tam en ante finem hujus capi­ tis monftraffe fu fficiet , quæ hinc præcipuac g en ­ tes olim p r o d ière, quæ que hodie florent,ac fu* um ad G o th o s ducunt gen us. Scandiae itaque

noftras

(z,) lornand de reb: Cet. cap. 17 p 5l & /fy* Magn* Hiß: Sveo G hb. I. ea': 19. p. >1 (a) Peut: D u t on: de reb g>ß. Long*bard. lib I. tap. 2 /lib. CrantL. Dan. lib. 2 cap. I9. p.

m. 40 lob. Moqa, Hiß: S v . prafat c. f. item lib. 8, cat. 17. f 316, (b Hi ft. Eccl SveoG. Bazit lib 1. cap, 1 (c) lob. Magni II /?: SveoG. lib. if. cap 19 p. 580 (d"] Ampliff' Rudb. Atlant. Tom I. p 786. (V) Atlant Tom 1. p 6 4 7 .lob. Maçn. Htßl SveoG*. /ib, i cap 2 j , p 61. & jecj Itb. 16. cap. 29 p. 619, loan y Bu&l Hiß: Ecili SveoG f Itb. 1, cap. 1. p. 18, 23. & 49»

(16)

n oftr« quatn p ro x im è adjacent Dam , qui fi ge* nus ad G o th o s n o llen t referre , lingua in vitos tra­ h eret. A rgum entum hinc n ob is o p p id o m agnum v e l ipfa: linguæ fu g g eru n t; quae q u o m inus à n ob is terrarum intercapedine diftant , hoc pro­ p iu s ad noftram v e lu ti per gradus accedu nt. Q u on iam autem D anorum lingua m inim um a n o . ftra d ifc e d it, cuivis forte effc obvium , eos non aliu n d e , quam à G o t h is , traxiffe originem . Sed n e aliorum videar deftitutus a u to r itä r e , cft an- tiqu iflim u m quoddam C h ron icon R yth m icum i- terum editum , ( f ) quod non obfcurè D an icæ g e n tis ortum tradit, funt etiam pervetuftarum membranarum verba â M agnif: & C onfultiff: C a r o lo L u nd io in Z a m o lx i ( g ) adlata , quæ in h u n c m odum a d ftr ita leg u n tu r:

$ t g w ar i nrâtalum nâfor ttf d x plugm m u tili tfca m an ta <$ctl)ana gintfatt rnifo $ o g () utait & unung utfàitttr.

Q uæ fie lacinè reddita e x ta n t in H iftoriaS vc- onu m G qthorum que Johannis M agni ; (h )

Dam je regnum caruit colonis Donec illius regionis agros

Go-i f ) A fe) A

44

* (ff) Lib, i, c. 8,

(17)

m i ? ü Gotthicas gentes habitare jusfi

Sed fine rege; ,

Q uam obrem etiam L azius (i) eleganter c o n jic it, fiv e fta tu it p o t iu s , B althici maris infulas ceu p ro x im as G o th ic i litori terras , fuiffe prim o o- m niu m occupatas ; E t quem adm odum notiffi- m um eft , D a n iæ regnum hifce præcipuè infu­ lis co n tin eri , nem ini credo dubium eflè quin de Gothorum [anguine incolis fit repletum ( k ) una cum

J u tia . (

1

)

%

VII.

D a n o s relicturo G erm anus (P aulus F agiu s) o c ­ currit , qui licet à fcrm one ftatim n o fc a tu r ,g e . nus tam en nec ip fe fim ulans , cum Theutonibus , Germanisque le à G o th is p rod iifïe commonftrat. D e lin gu a autem fic loq u itu r : (m ) Gothica quo- que nationes quocunque arma intulerunt , eo & fermonem Vel integrum, ut in Germanicis hodie terris animadvertitur, Vel corruptum, ut in Jtaliam , Hifpaniam & Galliam.

D [ »

( i) Vid IVtxion. Defcript. Svec, lib; i u p 4. (k) Erit us Olat XJpf.HiJl SVCC.& Goth.p. 7 ’ N obihff , in addtt\ de ve­ rts inter Gothiam & Doniam limitibus p. 60%.AmpUJJ: RudblAt« Unt. Tom I, p. 789. loh. Bazii Hifi. Eccl. SveoG jib. i.e. i pc 29 (l"\vid. Celeb. Verel. in notisodHervaraSag. cap, lo .p .% 19« {m)vid>Zamolx. ConfuhJJ. Lunditp. 4 0 . «

(18)

Q 1 (n) N u llu s h in c d u b ito , qu in lin gu a G erm anica à G o th o ru m una cum g e n te olim fit orta 3 fed u l­ tro etiam cum b. m . L o c c e n io ( o ) co n fiteo r : Linguam Scandicam non folum per hac regia ArEloa •> fe d etiam per Anglia & G erm aniæ oras latè diffufam fola tantum dialeSlo difcreparey Quo enim antiquiores Scriptores Teutonicos legas, eo majorcm lingua Germani- ca cum Gothica confenfum & affinitatem experiaris (p) E t quam vis haec pro noftra fen ten tia confirm anda p o flen t fufficere , aliorum tam en au& oritates n e d e fid e r e s , co n fu le Bertium (q) & b . m. Joan.Baz. (r) qui hæc om nia o p tim è & ev id en ti fenfu e x ­ p o n u n t. D e H elvetiis res item m anifefta eft ,

q u o d ipfi fe e x Svecis ortos n on m inus fatean ­ tur (s) quam alii , qui vel fo lo nom in e Svi^evorum fen ten tiam fuam ftabiliri poffe con ten d u n t. Sed

de his fatis.

f. VIII.

Q u in pari ration e Galli adferibantur G o th is y n i

[n) co n f defcr'tpt. SvecjVexion.lib. 3• cap,I. (<o )d n tiq u itS v e o-

Coth, lib. 2. cap. 1 3.p. m . 1 9 3 . ( / > )conf.Wexion.defcript.jvec.lib.

3. cap, 7. {q) *p- Nobilif Ôrnt)idm in addit de verti inter Gothi & Dani limit, p. 610. item Defcript. yVexionii lib, 3 cap*

4. (r) H iß: Eccl: Svec* & Goth, Itb l .cap, u [ t)E a m o lx X o n -

(19)

« i

5

C

5

n ih il obfiare fateb itu r is , q u i vel d id ic e r it G a l­ liae nom en in Svionia v igu ifie olim , & q u id em lo n g a per te m p o r a , ante quam illu d Franciae re­ g n o im poneretur. Q u ia tam en alia m ulta in hu­ jus rei confirm ationem fa c iu n t, om nia n eg lig ere haud p lacet : M ajores itaqu e n o ftr i, r e liä is qua­ cu n q u e de caufa fedibus prioribus, cum per u- niverfam fere Europam jam jam eflent difp erfi, eas terras diutinae fibi hab itation i defiinafie v id en tu r, quae reliquas o p ib u s d eliciisq u e fuperarent j E t q u on iam Francia non m inus rerum abundans v id eb atu r , quam ceterae Celtiœ p a r tes, con jicere fa cile eft , hanc occupatam non m o d o , fed ha­ bitatam à nofiris fuifle d iu tiu s. P o r r o ,c u m ma­ jores G alloru m , ia cr a , m o r e s, aliasque eoru m res antiquas adeuratè in lp e x e r is , du ce A m p lifli- m o R u d b ec k io , haud injucundè reperies ,q u a m fp o n tè om nia cum nofiris o lim , c o in c id a n t, c o n . gru an tq ue. E t ne linguam om ittam patriae il­ lorum clariflim um fignum , ceu teftes producen­ d os v o lo Carfarem , P lu tarch u m , V irg iliu m , Ifi- dorum , S tr a b o n em , P olyb iu m aliosqu e, q u i G a l­ lorum aliquam m emoriam reliq uêt e , quorum e x fcriptis plurim a c o lle g it vocab u la C eleber: R u d

(20)

beck

, quæ cum nu lla alia lin g u a , quam G o th i­ ca con ven ire m anifefte vid ebis. Q u id , q u o d & ip fa nom inis n o t i o , G allorum non fecu sa c Ger­ manorum (t) G o th ic a fit. D o m i enim ante m igra­ tion em folen n i nom in e b a lla t > q u od Viros x<tT ity x v d e n o t a t , ap p ellavere fe , S cin d e patri­ am ÄßüCUlfc/ Galliam feu Virorum terram vocarunt , quæ a p p ella tio apud e x te r o s non m utata e f t , n e ­ dum ab olita * fed om ni tem p ore retenta ctia m - num ufurpatur. C e te r iim , quæ de hifce di& a fu n t ,p la n iffim è v e l confirm an tu r, v el e x p o n u n ­ tur ap, N ob iliff: £ n tb tc fo t in H iftoria E cclcfia- ftica S v eo G o th : (u) Sc M agnifie: ac C on fu ltiff: L u n d iu m in Z a m o lx i, (x ) Q u i vero G o th o ru m in G alliam nuperiores c u p it noviffe irrup tion es , adeat Paulum D ia c o n u m d e reb. G eft. R o m a n o ­ r u m , C h ro n ico n C a flio d o ri aliosque,Sc erit ip fi, u t fp ero , abundè fatisfa& um .

f. IX.

A G allia porro in cetera progreffurotritiffim a fefe offert via , quæ m o x in duas fem itas fe&a am bigentem m e red d it , progred i ne p ræ fte t, an hærere. O b ru or p en e m u ltitu d in e in g red ien

ti-um ( /) Atlant: T !m % i» /*4f°* (*)?• 25 à 1 f i i - (* ) ? * } } •

(21)

um arm atorum que, quorum alios in Hlfpaniam u* n a , alios in Jtaliam altera d u cit via. O m n cs e x G o th ia efle d o c c t M agnif: & C onfultiff: L u n d i, us ,(y)n ec refragantur ip fi, fed fuum e x G o th ia e x ­ itu m u ltro fatentur una v o ce om nes. C o n fe n ti- u n t M e f le n iu s ,

(

2

]

C am denus & M unfterus 5 C

a3

Q u itu s fi addantur,quæ h ab et A n on ym i cujus, dam com m entariolus in A lp h ab etum G o th icu m & n o ta s lom bardicas ; f b ] lin guam G oth oru m na­ tivam non folum , fed etiam arma vi& ricia per Jtaliam fuiffe circum lata com p eries. Q uibus o . m nibus robur add it S ex . A u reliu s V i& or ,[V ]q u i diuturnitatem ait Gothos effeciffe nimis Validos & incolas prope Jtaliœ. C onferantur cum h i s , q u æ ja m d iâ a fu n t , praeter alia , Pauli D ia c o n i libri de geftis R o m : C h ron icon M . A u re lii C afliodori , cum hiftoria Jnfubrica E r y ci P u te a n i, ubi G oth oru m irruptionesLin Jtaliam non m o d o , fed H ifp ani- am aliaque r e g n a ,p a flim & fæ pè memoratas ha­ b eb is.

-

f . X.

Q u is credat jam G o th u m intaflam reliq ui fle

E

Grae-(y) Zam tlx; p't 29. (z ) th ro n tet Sver. p. 7 (4) op.

(22)

' f * I « f l »

Graeciam ? q u i om nes provincias à parte b o rea li in u n d a v it

JmpleVitcjue fu is clim ata ctitiSla Vins, (d)

P r o f e ä o , fi nullum aliud nobis hac d e re m o ­ num entum eflet r e liâ u m , fcabra teliarentu r fa x a c ip p iq u e fepulchrales, q u i m ultis in locis fû t ere& i, in m em oriam G o th o ru m in T h racia aut-G raecia defun& orum ; [ e ] J m o ; eft le x in C o d ic e W . G o th , vetuftiflim a , cujus verba : ^ n g fh tg HUMS a rf ta fa t tfycn utan i © W la n t t ftttdr / freq u en -tiffim am fuiffe G o th is in Graeciam & vicinas re­ g io n e s em igration em fatis ev id en ter p ro b a n t. V id e a tu r de his A n tic lu v e r iu s N o b .S tie r n h ie lm ii, ( f ] u t & Z a m o lx is M agn: ac C o n fu ltifl: L u n - d ii , ( g ] ubi non folum virtu tis G oth oru m in Graecia , T hracia & L on gobard ia , fp ecim in a fulgen tisfim a 5 fed fixæ ibidem terrarum fed es firm isfim is rationibus often du ntu r. E t , u t h e i c linguas rationem non praetermittamus , cred u n t eam ( Graecam p u ta ) viri celeberrim i , £h) fru*

ftra

(d) Culielm. XyUnd. in ttig r . di fi. 4. (<q vid\ Runograpb. Celeb. Ver dii. Hift. Ecd. Ub i . c . l . p f* JVexion. de» fcrtpt♦ Svec, lib. z. cat>- Buret defcript Svec: p. 4 f ( f ) p - 81.

& fieqq. (g] p 68* cr jeqq. \h) Nob♦ Stitvnhtc'm in Pr V f a t id

Vlphil, Con fult i(f. Lundtus tn Zdmoix.p* 6 I . & C c k b \ R j i ä b * 4*1. T m . X. cap. 38« SilmJiHS*

(23)

ftra rép ugnan te C o n rin g io , à G o th ic a

cum

ip fii lite ris ortam , n ec aliam Graecis fu ifle , quam, quae veterum fu erit G oth oru m . Q u o d etiam c o llig i poffe vid etu r e x m ultis illis nom inibus* quae tam m o n tib u s, quam aliis in G ræ cia T h r a - c ia q u e lo cis funt in d ita , & cum G oth oru m lin ­ gu a o p tim è co n v en iu n t, [ i ) A ft videor m ihi fa tis d iu hæfifle in hac em igrationum con tecn p lation ej P ro h ib et nam que brevitas , cu i ftu d em u s, q u a m in u s majorum noftrorum in Afiam e x p e d itio n e s ftilo perfequam ur , n ec p erm ittit , u t m igra­ tio n is ullius in Angliam , Scotiam & Hiberniam , n ed u m in Americam, Jßandiam & Gmnlandiam , Jndi- asque, aliqua m en tio fiat, Jn fequentibus ta m e n , q u an tu m per præfens licu erit in ftitu tu m , p a u cis d iftu r i lum us d e G othorum in Africa progreffu $ q u on iam ibi fubftiterunt V andali, d e quibus i a praefentia agendum .

CAPUT SECUNDUM.

E

Ducit Vandalos è Gothia, 6? oflendit, quam VaJ triis fuerint appellati nominibus, pojlquam fife in Varia diftudijfent regna. Vamlalornm nominis derivationem ex» bibet ad mentem Grotii, cujus fententiam confirmare

vi-detur,

(24)

detur Emanuel Thefaurus , qui etiam Vandalo­ rum nomen ceu univer/ale tribuit

Gothis Scandia egresfis.

N

O n erunt jam m ultæ in E u rop a n a tio n es refiduæ , quas Gothiae n o n v in d ica v im u s ;

quibus luftratis ad V an dalos propiorem acceffum pu tam us parari. O m n iu m ita q u e p rim o, o rtu m

g e n tis cuinam tribuam us , vid eb im u s ; q u em u l­ tra Scandiae term inos v ix quaerimus , n e c fo r te ultra G othiae. V a le b u n t a. pro noftra o p in io n e fir m a n d a , quae fupra de m igration ib u s differui-

m us. U b i , praeter alia , G erm anos G othiae p o ­

p u lu m effc m em ini m e adfirm afie , a tq u e illu d tam ferm onis g e n i o , quam cl. virorum a u ö o r ita - t e probaffe. E t qu em ad m od u m ab om n i parte h a ä e n u s n ob ifcu m fte tit adcuratisfim us G erm a­ niae d efcrip tor T a c itu s , ita etiam n u m ejus o p e ­ ra frui , m ultum fortasfis p ro d erit. A n n u m erat

is Vandalios G erm anis , u n d e ftatim m anifc-

ftum redditur q u id v elim , n e m p e , V a n d a lo sef* fe e x G o t h ia , p rop terea ,.q u o d G erm ani e x ea­ d em p rod ierin t r eg io n e , q u o d q u e unum p o p u ­ lum , & e x his illo s e f le , coargu at lin g u a . Prae­ clara [k) Germ* ap: i l

(25)

clara in h u n c fenfum d ifp u tat G rotius , (

1

) q u i tam e x ipfius P ro cop ii verb is, quam cum Vanda­ lis in A frica con verfatione argumenta ftruit fatis firm a. Ille enim tam diligen s antiquitatum in- v e ftig a to r non p o tu it non Vandalorum res fibi red dere c o g n ita s, qui inter eos q u otid ie non tan­ tu m v iv e b a t, fed rege q u oq u e eorum G ilim ere, p rocerib u sq u e fam iliariter utebatur. C redibile i- ta q u e v id e tu r , ab his p otiu sd id iciffe Procopium , q u o d de V andalis fc r ip fit, qvam tem ere illud ex fe ip fo fin xifle. D i c it nam que V andalos non m inus quam O ftrogoth os , W eftro g oth os & G e- p id as p o p u los effe G o th ico s , nom inibus quidem d iftin& os , origine tam en & m oribus congruen­ tes ; lin gvam praeterea ipfis efle G othicam (m ) n e q u e fe dubitare quin olim una gens fuerint (n ) N ih il ig itu r nos m oratur vanitas M atthiæ M i- c h o v ii P o lo n i (o ) qui hiftoriæ leges negligens y p lu s fuæ p a triæ , quam con ced it veritas, largitus eft. E ten iu i V andalos e x P olonia edu&urus ; à

F Scandia

[ / ) prolegom: âd Prccop* pl m. 2 3 . 1 4 . & 29.

(jn) vid: Ccleb: Scheffert UpJ: anttq: p.

66

Antisluvl Nobi

Stiernhulmti p 4 9 . (n) Conf : Fragment: Hi{l\ Procop ex dt*

/crtpt: Pont: Euxin. p. m, 2 4 1 . 2 4 8 , [ > ; £ > * formât: rf*#*

(26)

Scandia eos in tantum arcet , u t G o th o s in ea nunquam fu ifle > nedum e x in d e egreffos c o n ten ­ d a t , fed fortafle natale folu m n o n fiv it im m e-

m orem efle fui m agis , quam veritatis. A t e-

g o ad P r o c o p iu m r e g r e d io r ,m a jo r is fid e ifc r ip to - rem , qui ( p ] V an dalos etiam circa M oeotid em con fed iffe m em orat , ub i itid em hab itarunt G o ­ th i 3 q u o d fi verum , d e altero n ec am bigi p o - teft 3 quin fuerin t iid em ration e & o rig in is 8c m igrationis in terras circa M oeotidem . Sed d e his oris poftm odum , u b i G etarum ad p on tu m

h a b ita tio adftruetur. E flet & alia via d ed u ce n ­

d i d e G o th ia V andalos 5 fi eosdem facerem us

cum Longobardis Gepidisque , q u os in § . G ap .

fu p . è Scandia feu G o th ia prod iifie d ix im u s , & qu os Vinulos ap p ellat Paulus W arncfredns ; ( q ) verum fi per to t am bages m ihi foret eu n d u m

Conantem debilitaret onus, (r)

Jnterea do& iffim orum virorum (s) au& oritate acq u iefco .

f. II

Poftquam ig itu r evi& um c f t , V an d alos G o th i. c i

( ? ) de bell: Fandalici p• 1 8 4 » C<\) de reb: ge/l: Lottgob: (r)

0vid:7riß\l.i.v\li^.(J)b. m BazitHiß\EcckSvcoG\ltbti c. 1.

p-4 8 & 8 4 . Wexionl deferipn Svfci lib. 2 « ctp. ^Burei Vtfcriph

(27)

& v m

c i fa n g vin is efle , proxim um fortaflîs v îd e tu f, u t inquiram us in federn gen tis. V e r u m , cu m t o t fin t Vandalorum diverfa n o m in a , u t vel ea fola m u lti lab oris op u s defiderent ; difficilis fane erit ad eorum fedes accefliis , m ihi p ræ fertim , q u i t u t o m e am bagum anfra&ibus nequaquam aufim co m m ittere. J u vab it tam en vires periclitantem y n o n n ih il de nom in e ac variis ap p ellation ib u s V an daloru m d ifq u ir e r e , anteqvam loca , ubi con ­ féd ér é , m em oravero. V andalos autem v o c a to s , dum adhuc in patria m anerent, adferere non aude­ m u s,fed u t reliq u is c o n tig it p op ulis fedem m utan­ tib u s,u t a liaaliaq u e fortiren tu rn om ina,ita G o th o s aliter a literq u e fnifle v ocatos, teftis eft P rocopius in Z a m o lx i M agnif: & C onfultiff: L u n d ii,(V ) ub i V a n d a los q u oq u e app ellatos often d it. E x e m p la hujus rei præter qvæ in $. p . c a p /u p . attulim us,oc­ currunt etiam alibi a p . Johannem M agn; (u) & a lio s. Sed non m irabitur G o th o s variis e x ev en ­ tib u s varie vocatos , q vi c o g ita v e r it, q v o t & q u ib u s nom inibus uni V andali fuerint o b n o x ii. A p p e lla n tu r enim T a c ito & C affiodoro Vandalii , P r o c o p io & Z ofim o E u tro p io ooiwJaAei,aliis Bandait , Fandeli,

Find

ali tœ , ( x ) F in d d i, Vim , F i­ niit , (j)p* 27, (u) Hiß: SvcoG. p, m. 255* (*) Alcx\

(28)

a h b

k!h\Vïnuli>Quid ?qu od A lb ertu s C rantzius V a n d a la ­ rum nom in e Herulos , Rugios, Burgundiones, Marco* mannos , Bohemos, Bolonos , tfu jfis & Dalmatas in d i­ cari arbitratur , u t & Vmdalue n om in e om nes i . ftorum p op u loru m regiones & fedes appellari p u ­ te t, (y

3

G erm anis fu n t Wenden & Winden,

%

III.

•;

Jpfu m V andalorum nom en r e â è videtur G ro* tiu s [z ) form are à

2

BattfcerCtt G erm anorum ,q u o d B elg is <

2

ßattt>efo / nobis tttUttoa dr. etter n xm cfa tytt ocf) tit j Vo^ eos fignific ari v u lt , non certis f e tenent fed'tlns , y?*/ huc , ///«c ambulant.

Q uæ a p p ella tio ita adhæfit G o th is per e x c e lle n ­ tiam d iftis Vandalis , u t ob faepius m utatas fe d es W ifig o th is q u o q v e Galliae N arbonenfis fu e rit trib u ta ab A im o in o ( a ) D e n o ta t etiam Walen id e m q u o d vagari , un d e G allos Walones G erm ani p ro - nunciaban t contra& o e x V andalis vocab u lo. D e c e t e r o , tan ti non fa c im u s, o p in io n es eorum (b) n e dicam nugas, qu i d o ce n t v el à Vanda cujusdam C raci filia , q u o d in V iftulam am nem fe m

erfc-r i t , (y) vid, ZctUer: Defcript: Svec: p> 210. (* ] ProUçom: ad

Tröcopi f . /n. 24 & je q* (4] vtd: Grot; loc: ittt [£) Jodoc: lu d o v : Dec: de vetuflat: Pol on: hb. 1. p. m . 2 7 4* Alb\ Crantz:

(29)

r i t , d ed eritq ue &: flu m in i & p o p u lo nomctt , vel à Van Ado n ep o te N oach i appellatos Vandalos , u t eru ditoru m ju d icio eas dignas exiftim cm u s, cum illæ vanis fabulis fint fuperftrufta p artim , partim à B erofo C lia ld x o traditæ, de cujus fide dubita, mus,

f. IV.

Parum jam abefi: , quin exiftim em us nom en V andalorum com m une qvafi fuifle populis tan­ tu m non om nibus è Scandinavia v en ien tib u s,illis in q vam , qui vagabundi huc illu c oberrabant. F o v e t hanc fententiam E m anuel T h efa u ru s,^ c) cu ju s verba defcribere lu b et in le& oris gratiam , n e ea fortaflc defideret: V andali, o Vm duli, o Vin­ nuli , ehe fignifica Vagabondi è Vn nome gener de à tutti i Coti Vcnuti dalla Scandia ; & quafi Vaganti per Ï Europa, con le arme in mano . Aneor quefto nome ando Variando fecondo i luoghi : peroche quegli i quali fi fermarom alie foci della V iftula^fur detti Venedi , o Veneti, & fecero ilnome al ' Seno Venedico fiel M ar ß d t ico. E x quibus , hoc faJ- tem c o n iic io , aliisque judicandum relinquo , n om en Vandalorum non tantum Vagabundos de­ notare , fed etiam G o th is in univerlum fuifle

tri-G b u tu m ,

(30)

b lit u m , quam diu certas fedes n on habuerunt. Q u o d vero alii G o th o ru m h oc n om in e ceu p ecu ­ lia ri ac proprio fu e r in tin fig n iti, p rop terea o p i. nam ur accidifle ,quod' hi fixas fedes an te non acce­ p e r in t, certè non diu r e tin u e r in t, qvam in A lr i. cam dem um om nes fe co n tu lerin t. E t ut G r o tii fen ten tia m a d fera m , TSLon credo , in q v it , ( d ) aut Wand alos, aut Svedos gentis ejfe nom m , fed fie ut J a u ­ ges quidam dilti fu n t M etanaflœ, & Latinis Sarmat<t

Vagi , ftc & Germanorum quosdam arbitror non à fe ipfisy fe d ab aliis, qui primi eorum Vim fen fere , quomodo a

Tungris orta Germanorum appellatio , dillos modo SveVos3 modo Vandalos* Cur autem alii hoc, alii illo nomine , id cenfeo fortuitum , pro ut Vtfum efi populis quos attigerant. A t q u i hanc nos putam us effe cau ffam , cur aegrè adm od um V andalorum p er te x i p o flit hiftoria ab

e o tem p ore , q u o patria fu n t egrefii , ad

illu d , q u o & nom en &: im perium d e c o x it

in A frica. Sed ad eam h ifto r ia m , cap ite qu arto.

CAPUT TERTIUM.

C

Ontemplatur magis, quam dirimit contrôler fiam de Venedis, qua inter eruditos dijquiritur, quid diferi-

minis f i t inter eos , Vandalosquc. Argumenta utriusque

partis

(31)

JE9MC lEAf

Ä . »7 •

producit nonnulla, <///* prœbent occaßonem paucis differendi de S clavis , Sarmatis & Scythis, a« */// ii-

Gothi Vel Getdt ? Verum, m /cripto- rum vix minor dijfentio Je infirmât, /M , ab eo 9

quod tutisfiimum videtur , digredi non fußinet.

t . i .

N

O n levis h eic fe offert controverfia , inter eru ditos valdè m ultum que agitata* fitne a-

liq v id difcrim inis inter Vandalos Sc Venedos praeter ip iiu s vocis \ T o t profe& o fun t, tantaque utrius-

q v e p artis argum enta & a u â o r it a t e s , ut ego to ­ tu m m e huic lit i lubtraham ,• nam

ducit in errorem Variarum ambage viarum. ( e )

Jn gratiam tam en L e â o r is , latis erit indicafle , quæ praecipue m ihi videntur rationes , quas fc . cu ti clariffim i viri , in diverfas abiere fententia*. A n fa m fortafle hinc habiturus eft Le& or , q u od m a x im è p la c e a t , q u o d q u e veritati m axim e co n ­ gruum videatur , e lig en d i. Si itaque veteres con ­ fidam us , non eft diffitendum , quin putarit ma­ jor pars diftin& os à V andalis fuifle V enedos, ita, u t una gens alteram , n ec q u o ad o rig in em , nec q u o ad lingvam & mores , attingeret. Q u o d

cu ifl £<] Ovid; M etmorpk hb> %. 4. v. 161,

(32)

. « a = s

cum plurim i differtis verbis non exprefferint; oc* cafion em faltcm d ed êre recen tioribus utriusque g en tis originem altius rep eten d i. O m nes fere in c o c o n v e n iu n t , q u o d è Scandia p rod ierint V a n ­ d ali , q u od & fu p ra m onftravim us ; V en ed o s au te m ejusdem patriæ efie , nem inem adhuc adfir- m an tem accepim us. C o n g ru u n t porro in e o , q u o d V en ed i fint origin is S a r m a tic œ (f) atq u e iid em qui S ln V t, ( g ) Slavos vero cum V andalis p o ffe c o n ju n g i, in tantum n egat C rom erus (h ] u t com m unem horum origin em , nifi à N o a c h o v e l A d am o quis v e lit rep etere , nem inem in v e ­ n ire con ten d at. Jn lo ca etiam , quæ r eliq u e­ ru n t V andali , fucceffiffe Slavos e x teffim o n io B lo n d i o ffen d it , atqu e fic eandem gen tem effe n o n p otu iffe. M oribu s d en iq u è & lin gva difcor- d e s unum p op u lu m adfirm averit nem o. Hæc fu n t à parte C rom eri ( an e x fide o m n ia , non ju d ico ) quæ fi o b tin u e r in t, n o n erit ip fi difficile V e n e ­ d os à V andalis /eparare.

2-» (/*] Cluv: Gcrm: antiq: l 3. cap. 43. idem Getgr’.ltb 4 .cap. 21. loh.: Adam

0

finn der in oit fer v: ad Grot: del. B. & Pp 137I# & fe q. Hornl Arcl Noa: p. m. 319. lodoc\ Ludovic: Deel de e tuft it: Polon: lihl 1. p. m. 264. Baz: Hiftl Ectll SveoGi t x Ptolom: Geogri I, 3. c. 9* (g) Cluvi Gcogr, /. y, cap, 6. (W

4

* trig: Polonl /. *♦ ct f.

(33)

g

IO

1

Ï. II.

P lacet nünc paucis in a ltera m , & qu idem con ­ trariam fe n te n tia m , in q u ir e r e , quæ u t m agni n om in is viros in v en it fe& atores , ita eorum ra­ tio n e s v elu t leves rejicere non fuftinem us. J n p rim is videtur in has partes inclinare magnus ille G r o tiu s , ( i ) dum nom inis fignificationem Pan­ datis ean d em effe cum Venedis ; Wenden etiam cu m Vaudlen affinitatem habere , extrita litera I e v in ­ c i poffc ex iftim a t. Sed cum alii hoc , u t fatis firm um argum entum n o lin t r ecip ere, com m unem ingreffus viam n o fte r , V en ed o s cum Sarmatis & S lavis eosdem p o p u lo s facit , in quam vero d e ­ in c e p s fem itam d e f l e ä i t , non facile dixerim ; n i- fi Winidas, qu os & V en ed o s a p p e lla t, cum Wtnitis v e lit unire ; W in ito ru m a. vocem eandem effe a c V andalorum , cum ig n o to C h ron ici Sclavoni- c i ferip tore co n fen tit. C eteru m , quando Venedos & SlaVos eosdem facit H u g o , verofim ile v id e tu r eu m refp exiffe ad Jornandis m entem , qui (kfj fu b V inidarum nation e Slavinos etiam co m p re­ h e n d it , de quibus ita Joh . M agnus ; [}) Tunc

H enim

( i ) proUg\ d i Procop: f . 16. Confx Crantzii VAtiddl: p.

p.m . j . (k"] i e r e h Get\ c% f , p . »♦ ! * .[ /) Hijil SvmG* 1% 6* *• z u p. Zip*

(34)

«

B

enim, jicut nunc Sclavonic a gens ad multas nationes diffu- / a , diverfa nomina fortiebatur, nec Sclavonic a gens aVaiu dalica, wi/î folo nomine differebat. E andem plane fo ­ v e t fen ten tiam A lb . C r a n tz iu s , (m ] qui ( n ] e x G re g o r io Papa firm isfim um hac in re teftim o n i- um fe habere p u ta t. Idem q u o q u e adprobat A .

lex a n d er G u a g n in u s, qui (o) v ig in ti p ro p em o -

d u m Sclavonicas enum erat gen tes y 8c inter eas V a n d a lio s num erat. H uc fa cit dem um illu d T a ­ c iti , ( p ) q u o V e n ed o s m avu lt ad G erm anos , quam Sarmatas referre y cum e x m oribus eo ru m m u lta traxerin t ^ q u od fi om nibus fa tisfecerit , v ix b reviu s iter habiturus es in V enedorum o ri­

g in e à G o th is ducenda. Q uem a. de Sarm atis

fen fum habuerit T a c it u s , nunc non vacat d ifp i- cerc.

f. ni.

N o b is v e ro fim ile eft e x eadem ftirpe & Sarmatas & Sclavos efle , ita vero differre , u t Sarmatarum n om en Sclavorum antiq uius fit , cum hoc an te P ro co p ii & Jornandis hiftoriam v ix auditum cre­ dam us. N e c ante feculu m V I, aut tem pora J u -ftiniani

( m ) D a n llib :j, c, 16* p ftm , 5*3. à* Vandal: p* m, 26. [>J

V ra f* t\ ad H i f t; pandat; p. 3, £*) dç reb\ Polen: p , 24- 1$

(35)

m v m

ftiniani ex B osphoro C im m erio Sclavorum em i­ gration is fit m entio 3 tunc enim in Poloniam - & B ohcm iam progreffos, au&or eft Cl: Boxhor. n i u s , (q) q u o d etiam innuere videtur Am plisfi- m us R u d b ec k iu s, (r) dicens fub fe com plefli M u fc o v ita s, P olonos & Ungaros. H os a. velSar- m a ta s, v el e x Sarmatis e ffe , ex eo evinci poffe putam us , quod venerint Slavones ex iis locis , ub i Sarmatæ olim fed eb ant, quodque Polonos & M u fc o v ita s, quos lo co nuper citato SlaVos ap­ p e lla v it M agnus R udbeckius , Sarmatas alibi (s) v o c e t. U n d e vero ortum traxerint hi , Græcis Sauromatœ n o m in a ti, [ t ) res eft difficillima di£hi. Scythas effe eos non fuftinemus adfirmare , (u ) ni. ' fi quis aut cum N icep h: Gregora > f x ) illos velit in te llig er e S c y th a s,q u i fuas in Afiam exp ed itio­ nes in ftitu e r e , patriique nominis obliti Sarmatas fe a p p ellavere 3 aut cum H ornio ( y) Scytharum n om in e vocare quidquid populorum inhabitat S cyth iam A fia tica m , St totam infuper Europam, V erum enim vero , utcunque res fe habet,fummae

e ft

, u ti d i x i , difficultati obnoxia 5 V ocat

nam-q v e

iq) Biß\ V niv\ fi ‘3 9 4 . (r) Atlanti Tom* i.p . $2. conf

: p* 4 4 . 3 . ( 5 ) A ti. Tom, i . p. 4 3 6. (i)Plin: Hi ft: lib, 4.c ir. (u)vid.

CeUbl Rudb. Ati. T o m i„ p. 436 [*) Vid: AmpUjjft Rudbi AtL

(36)

m ^ m

q v e H erodotu s [ z ) Sarmatas S cy th a s, qui A m a - zon ib u s fe m ifcuere , q u osq u e deincep s - lin g v à S cyth ica S olœ ciffare d ic it, (a ] Jdem com probare v id etu r Q . C u r tiu s , [ b ] qvando Sarmatarum n on finitim am , fed parte n pu tat cffe gentem S cy - tharum , [ c ) qvam infuper Plinius in ipfis Sar­

m aticis infulis c o llo ca t, (d) P rocopius autem o - m nium audacisfim è ad G o th o s refert Sarmatas(e) Gothic# inqviens nationes multiplices & olim fuere & nunc fu n t. M axim # harum & nobilis fim # funt Gothi pro­ prium nomen ex tota gente adepti, Vandali, Wifigothi &

Gepidæ, quos Ve tu ft as Sauromatas & Melanchœnos Voca.

la t. Sunt & qui Getas eos dixere, D ig n a profe& o

verba , qvæ ab eruditi« expendantur ! Hæc enim fi m anferint in c o n c u fla , non levis erit vis argu­ m en tation is eorum , q v i VenedosySlaVonesparmatas

& Vandalos, q v i Scytbœ v el Gothi fun t , fa ciu n t eosdem ,

f. IV.

Q v a n d o Schjtas v o c o Gothos, non ita accipi ve­ lim (z ] lib . 4, cap. 110. & Jeqq'( *)ltb 4 c a p u y (b)lib. 7 .a p .

7 . num. 3 (c)conf: Struhonx Ceogr: lib. 7» P 5 4 1 . Boxbcrrt: E ift: u n iv* p. 1*5% (d) Hiß: li b .\ f . i i *confie. 1 3 item fra g m ' frocfip: ex defcnpK Ponti U »xin\ p. m , 1 4 1 , & 2 4 8 (*) H iß i Y $ n td \ libt i, p> f .

(37)

«

3

! »

lim , qvafi om nes S cyth x fint G othi , qvamvis & illu d conceffero, fi quis id contendere velit,hac- ten u s elfe verum , quod fin t ejusdem originis ; ( f ] Sed h o c d ico : facile poffe credi Sarmatas feu S clavos fuiffe è G othis noftris ; nam ad paludem M æ o tid c m , linde Sclavones funt egresfi verfus G e r m a n ia m , pervenere G oth i. A igu m entoeft Getarum n a tio , quæ ad Pontum habitavit in T au- rica C h erfon cfo & Præcopenfi T artaria, ubi mo­ res , lin g v a , aliæque res prifeas G othorum man- fion es etiam num redolent, (g ) T eftis hujus reie- g regiu s efl: A ugerius B u fbeqvius, qui etiam dili­ g e n ter in q v ifiv it in gentis ferm onem , mores ha- b itu m q u e corporis ;& comperiffe (c fatetur (h) : (cum fo rte fortuna in duos legatos eorum incidif- f e t ) fatis congruentia cum noftra lingva verba lo c u to s fuifle ; quin & di&iones qvadraginta c- num erat , parum à noftro fermone differentes ; in d eq u e con jicit majorem partem ejus intervalli, qVod

efl

inter Gothiam infulam & fProcopiam, à Gothis ali­

quando fuijfl infejjam, N ec male conjeci fle Busbe- q v iu m d ic e s , fi N afonis exulantis audieris

la-I m

en-( f ) conf: A ntuluv\ Uob\ Stiernhiclm♦ differt9, i. [g] Zamolxi

M âgntf cr Conflit ijji Lundis p. 2 3 ♦ & 24. {h, Bptß\+p, m. 311

(38)

» 34

B

in e n ta ; erat nam q ue is ira A ug: Cæfaris - . Sarmaticas longe projeSlus in oras ( i )

quas ju x ta p on tu m E u x in u m in colu ere G eta e,u t e x libris triftium & e x P onto patet,

TaSla mihi tandem ( i n q v i t ) longis erroribus acto lunfta pharetratis Jarmatis ora Getii* (k)

Q v i verfus non m o d o Scytharum m onftrant cum Sarm atis m ix tio n em , fed pronum fortasfis hinc e ft ju d ica re, d u o hæc nom ina unam ean d em q u e co n ftitu ere g en tem , cum g e n io p o e tic o illu d fit d o n a n d u m , q u o d una g en s variis fæpe v e n ia t n om in ib u s appellanda. N o ta ri q v o q v e m eretu r ifte N a fo n is verfus : f l )

Vulgus adeß fcythicum, Iraccataque turba Getarum, U n d e a p p a r e t, ita ap p ellatos G etas volu iffe p o ­

e ta m , o b fingulare v eftim en ti g e n u s , illis p ro ­ prium , nec cum aliis gen tib u s com m une ; u teb an ­ tu r enim lo n g is la x isq u e bracchis, nos btflCfOt d i­ cim u s , quarum ufus apud an tiq u iflim os G o th o » a d e o in v a lu it , u t N arbon en fi provinciae, n om en <Bracchat<t daret , quia & ibi G o th i feu Getae bracchati. D e quibus ita D io d o ru s Siculus, (m ) V eflitus, illis mirificus • tunicas enim variis coloribus im*

butas y

Ovtdl Trißl lib, Élegl I . V . 1 3 . ( k ) Trißl lib 4 . Elegi

(39)

-m i a s l u t di , ac ceu floribus confler f a s , caligas que ( bracas illis ne» mmatas) geftant, J m o , bracchas nondum abolitas

reor , fed apud n oftros in u fu efle com p rob an t

V e fiitu fu o D a le k a r li &

9

îcfarc

6

ccrtte S iiderm an -

nia;. E o s q u i n egan t Getas Gothos efle y non m ora­ m ur : E r a n t , n e c fatis eorum valida fu n t argu­ m en ta , cum ad fuam op in io n em fiabiliend am y v e l ad Vetuflatem G etarum nom inis p r o v o c en t, v e l Thraciam ab iis in fe fla m , v e l lingn* d iverfitatem o b te n d a n t j quæ om nia fi fu erin t probè exam in a­

ta , c o lla ta q u e cum i i s , quæ fupra ad m en tem eru d itiflim oru m virorum adtulim us i n on p ofliim p erfp icere q u id im p ed iat , q u o m inus , fa lte m .p r im o o rtu iid em habeantur p o p u li. D e c e te r o in ta ä a m hanc relin qu im u s controverfiam , qu am fi quis abunde direm ptam c u p i t , adeat H iftjSve- o G : J o h . M a g n i, ( V ) © £ ^ m ttfa itC ° )M e flc n ii

fpec: ( p ) L o ccen ii A n tiq u ita tes S veoG :

(q)>

CAPUT QV ARTUM.

E

N um erat prœcipua illa loca ubi aliquam fui memoriam reliquere ; E t quoniam in

,

ubi fuere Vandali

,

Gallia & H ifla n ia , ac tandem in Africa per integrum fere feculum , imperium exercuerint , hifloriam eo­

rum , fed brevisfimè, attexit. ■ § . I

(40)

m 3 « »

f . i

-S

E d vereor ne lo n g iu s , quam c o g ita v im u s,in G etarum oras prove& os Vandalorum fu g ia n t veftigia • Q u o ergo fieri p o teft com p en dio , a d illu d ,u n d e digreffi eramus, recurrim us. E t q u em - adm odum varia Vandalorum nom ina audivim us y n on certi q vid aufi adfirmare ^ quando illa pars G o th o r u m , quæ V andalorum n o m in e , ceu pro­ p rio c l u i t , h c c primum acceperit ; ita d ifficile erit dicere , quæ prim um hinc egreffi V andali loca occuparint* nifi dicatur , fub G othorum n om in e latentes p erexifle in transmarina p r o x i­ m a. H ujus n. rei fidem facere videntur perm ulta nom inis V andalici veftigia , quæ ctiam num p lu ­ rim is in locis fuperfunt ♦ N am fic ab iis a p p el­ latum finum Venedicym , quem v u lg o Finnicum d ic im u s , ex iftim at non nem o. ( t ) Jn L iv o n ia cft urbs Wenden , in C urlandia Wtndau, in P om e­

rania Venden, feu ducatus Vandalia ; quæ loca V e ­

nedorum efle veftigia ad m entem C lu verii ( s ) p u ta t Buno ,• (t ) nec tam en repugnabim us nos , fi m o d o V enedos paflus fueris cum V andalis uni­ ri. J n Ju tia probat fe infeflam à V andalis pars ul­ tim a

(41)

m 5 7 m

tim a Vendela, aliis V tndila, nunc Vendfujfel a p p el­ la ta , ( u ) unde & mare a d fitu m , VendeU mare d ix it B rem en fis. Poftquam vel o deinceps in G erm ani­ am , & cetera auftrum verfus regna fefe p rom ovif- fe n t , etiam ibi m em oriam fui nom inis r e liq v ê - re ; quem adm odum in Marchia Vinidomm, G erm : ÇEBûfcifcft SOÎCIVCf I q u o olim m igrafle V en e d o s teftatu r B uno. ( x ) Vandalofiam porro H ifpaniæ (qUdC V an d alice Vandaloth , h od ie in A ndalufiam o b fonum m olliorem m utata ) im perii veftigia a d ­

huc fervare d o cen t G rotiu s ( y ) Job. B u n o , (2) & alii , q u i v el à V an dalicia eam d erivan t,q u o d V an d ali à G o th is eje&i huc con fu gerin t , ante­ quam in A fricam trajicerent. A tq u c hæe d e ­ m um eft illa fedes , quam diu tiflnn è ten u êre V a n d a li, nam im perii m em oriam , quod h e ic e x ­ e r c u e r u n t, integrum fere feculum retinuit. N o n d u b iu m eft , quin pluribus in lo cis & fuerint, & m em oriam fui reliq uerin t , fed in tanta v etu ftate in d agatu obfeurum eft , in p r im is, quod non u- n o ab om nibus gentibus v o ca ti fuerint nom in e ; qu os vero proprie V andalos di£los accepim us , lo cis enum eratis nom ina im pofuiffe credim us.

K * f . 2 .

(u Grot: proltg xd proeêp*, p}m. 10. (* ) ad Cluver: Geogr: T' 357♦ (ylproteft ad Procop:p. ^5. ( s ) ad C luver: p. 83,

(42)

&

§

g

f • II.

R e fta t nunCjUt biftoriam gen tis V andalicae, fum - m à , qua poterim u s , brevitate pertexam us. V e ­ rum , fi ad prima incunabula geftorum q ue o rd i­ nem r e fp e x e r im u s , difficillim um id cum A lb .

C r a n tzio (a) habem us neceffe fateri. Q vem ad - m od u m enim fa cilè n on perfequeris e u m , q u i d if c u r r it , & locoru m m u tation ib u s in q v ieta tu r , ita nos ftilo ægrè perfeqvem ur V a n d a lo s, fi ad vagas eorum & in flab iles fedes huc illu cq u e n os ip fo s diflraherem us. J g itu r aperta via & r efla i- re fatius e ft* ub i per varios - flexu s elab i p o te r i­ m us. T r ia inp rim is m em orantur l o c a , ub i v e l fed es y v el fta tio n es habuere V andali, priusqvam in Africam com m igrarent. Paludem\ntc\l'igoM œotiday 8tGalliamc{iHifpania‘yC[\\x regna, a n u n itiso ccu p a rin t v irib u s^ n d iv ifis^ d u b ito .H o c a u fim cu m G r o tio ^ b ) adfirmare,aliam partem con fed iflc ad M œ o t im , a- liam vero in G alliam p errex ifle/ D e ceteris n u nc n on lo q v o r ftation ib u s , ficut Dacia, Pannonia y a liis q u e , u tp o te quas v el don o d a ta s , vel ab Im­ peratoribus co n ceffa s, vel vi occupatas , d iu tiu s mon tenuerunt , quam per v iflo res liceret. V e .

rofim L

References

Related documents

pofTc, regnum eå lege fibi datum, ut aliud quandoque redderet Tarquinio.. Se jam fenio &amp; curå reipublicae ab- fumptum, quam annos

Cui vero magis quam Erudito competit naturam ducem

motus fuum quendam a natura habet vultum^ J'onim érgeffum ; totum- que corpus hominis, &lt;&amp; ejus omnis vid-.. tus, orpinesquevoces, ut nervi in fidibus, itafonant, ut a motu

dem Deus populum fuum: atque ut eßet, quo uteretur inliberando Is- raéle, Mofen fecit ex aquis educi:. i cui poftea, ut populum ex dEgypto educeret, injunxit, dicens

(quem apud Horn, in areivNoxp.. 9Q.yElianus XII Hift. aniinal; T.hfk gamum, Caftor Rhodius

a&#34; Pramüum autem ejus fuit reliqvum A- fix, (c) Quod inter Pontum

Ad feciales Romanos pergo, ubi primum vocis hvpiov venit expen- dendum;.. dendum: a foedére faciendo di&amp;os feciales comrnunior eft opfoiio a) vel quod fidei public&lt;s apud

ac cychci. Quod il, pro temporum ratione, hsc inter fe compoiita fuiile, ftatuamus, nos haud faili Ipero; cum antiquifTimi Scripte«. res, ut Pindarus ,