• No results found

Dissertatio Aristotelicam summi boni notionem exponens. Quam venia ampl. facult. philos. Upsal. p. p. ... Fredericus Georgius Afzelius stip. reg. Caroli Johannis et Petrus Sveno Willgott Lundblad Vestrogothus. In audit. Gustav. die XI Decembris MDCCCXXXVI

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio Aristotelicam summi boni notionem exponens. Quam venia ampl. facult. philos. Upsal. p. p. ... Fredericus Georgius Afzelius stip. reg. Caroli Johannis et Petrus Sveno Willgott Lundblad Vestrogothus. In audit. Gustav. die XI Decembris MDCCCXXXVI"

Copied!
12
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

7

d i s s e r t a t i o

a r i s t o t e l i c a m

S U M M I B O N I N O T I O N E M

E X P O N E N S .

Q U A M

V E N I A AMPL. F A C U L T . P H I L O S . U P S AL.

p . p .

m a g

.

F R E D R I C U S G E O R G I U S A F Z E L I U S

STIP. REG. C A R O L I J O U A K N I S S T

P E T R U S S T E N O W I L L G O T T L U N D B L A D

V E S T R O G O T H U S .

IN AUDIT. GUSTAV. DIE XII DECEMBRIS MDCCCXXXV

IL

H . P . M. S.

P. VII.

U P S A L I A E ,

(2)

IX SACRAM R E G IA M M 4 J E S T A T EM MAG NAE F I D E I V IR O

SA C R A E R E G I A E M A J E S T A T I S A R C H IA T R O PR IM A RIO ORDI.NLM R E G G . VASAF.f C C M GRAN DIORI C R U C E C OMMENDATORI

E T D E S T E L R A P O L A R I E Q U I T I M E D . K ï P 1 I I L . D O C T O R I U TR 1 U SQ U K JUH IRA E O N O BI R1 S SI M O E T E X P E R I E N T I S S I M O DOMINO

P E f S O

TOM

A S*

Ii I U

i v o f t a a t e r u o n i e e o S e u d o

Pe t r u s

(3)

IN SACRAM R E G IA M M A J E S T A T E M MAGNAE F I D E I V IR O D I Q E C E S E O S S C A R E N S IS E P I S C O P O S. S. T H E O L O G I A E L I C E N T I A T O R E V E R E N D I S S I M O D O M I N O

J O H A N N I A L B E R T O B U T S C H

^ M a e c e n a t i O p t i m o *

rf.

o t t Lc n d b l a o i.

(4)

S t e n H u l d a s t e m o d e r

h e 1 g a d t

a f

sonlig kärlek och tacksamhet.

W I L L GO T T.

(5)

B.

N u n c vero ad alterum definitionis m om en tum p e r ­

gere licet, quod in eo consistit# ut illa animi a c t io , quae

e x virtute ejus perfecta proficiscitur, p e r v i t a m p e r f e ­

c t a m s i t p e r p e t u a t a (iv (tiw reXeico),

In h a c autem v i t a

p e r f e c t a duo inesse videntur.

B eatitudo n e m p e , si prae­

sentiam ejus intra fines naturae humanae circumscriptos r e ­

s p e x e r is , desiderat et h o m i n e m p e r f e c t u m , sive qui non

solurn poten tia, verum etiam actu sit homo (Iv cct&pamu) rs-

Xei(o) , et t e m p u s p e r f e c t u m (Iv XQorV *£kt«u).

Q uocirca

lo c u s e s t n u llu s in ip sa b e a l itu d in e : eà a u te m d e tlc ien le b e a titu d o e x sis te re n o n p o ­ te st. Q u a e q u id e m p ro s p e rita s e x te r n a , q u a m b e a titu d o d e s id e r e t, u t s u p ra d ix i­ m u s , p e re x ig u a e st. S ic SoXujv r c v f s v J x / y c v x s i t u s x r t i f pxl v t TO x x X w s , i m w v f t i T g i u s r o T s Ix t o s X e % o g y y y /ut i v o v i e te n im S v v u r o y x x t y y x d^ovtus

•yt j s x x t S x X x r r y s n ç u r r e i v r x x a X a * x x t yotp u n o y t T p iu i v iïvvutTO x v t i s

r t ç x T T t t v x x T x t y v x ç t r ÿ v * r cZto d t u r i - i i ' tïv t v x p y w s ' ot y x p tS'ttoTXt t o iv J' vvxc’Tu J o v % Vt t ov i ïoxovat t x i n u t x y nç x t t h v, « X X « x x t y x X X o v , [ N i - c o ra . 1. c. $. Î O , 11* 3 Q u a m o b re m ilia ri i x t o s t v y y t § * & t <lu a o p u s s i t b e a to v i r o , p e re x ig u a esse v id e tu r. S u b bac ig itu r m ise ra e t fleb ili sp e c ie a d le r e c u r ­ r i t ille ß l a s x n o X x v a r t x o s , in quo v u lg u s h o m in u m s u m m a m b e a lilu d in e m p o n it. D e q u o v ita e g e n e r e re s p ic ia s ad m o m e n tu m S e e p t i c u r o , p* i b » **ot. 7> Q u o d v e ro a d lin e t v e ra m v o lu p ta tis iu d o le m , d e e;t alio lo c o d i x im u s , e l n u n c n o n u isi d e v o l u p t a t e c o r p o r i s q u a e d a m a d d e n d a v id e n tu r. N a m p ra e te r illu d g e n u s v o l u p t a t u m , q u a e h o n e s t a e ( « ' x u X a i ) d i c u n t u r , d e q u o s u p ra d i x im u s , a liu d e s t i d - g e n u s v o lu p ta tu m , q u a e c o r p o r i s s u n t ( u / c x y .x t i x xJ'). V o lu p ta s a u te m c o r p o r i s , q u a ta lis m a la q u id e m n o n e s t , d u m m o d o n e m o d u m e x c e d a t, s e d in tr a n a tu ra e n e c e s sita te m c o e r c e a tu r. P le ru m q u e a u te m c u p id ita s h u ju s v o lu p ta tis n im ia e st e t in te m p e ra n s : e t tu m d e m u m v o lu p ta s corporis* v e re m a la e v a d it (* « « i ( f i xv Xo f tui £ ‘i v x n v tyv v n t p ß o X y v t OTt v , «X X ’ ov r a r x v u y x u l x s ' ) . V o ­ lu p ta s v e ro c o r p o r i s , n ip o te in ip so c o rp o re ( t o o a w / u u r o s ) sita, n ih il ad b e a t i l u - d in e m h u m a n a m re fe rt. Q u o d si la tio n e m q u a e s iv e ris , c u r v o lu p ta te s c o rp o ris v u lg o m n x im e e x o p ta n d a e v id e a n tu r (<!<« r r ( ß x l n v T u t « i a w y x r i x x l »'Jovow u l p t - T o i r » « ( ) , h a ec h a b e t o : n p u r o v , 'ori i x x p o v e t tt,v X v n y v , x u t J i a r x s t r r t p f l o -X « r t rjs -X v n y s , cJr ovay< / * r p i l x s , r y v y £ » t y v h u x o v e r t r y v v n t p ß x . -X -X o v c x v , x u l

oXu)f r y v o w y U r i x y v ' - - - - _ . ’'E r< eJi<4*o»ra» i t x t o ot yoi ï pxl i l v x t v n 'o

Twv x l X c t t s y y ä v r x y l v u v y^ xl pt t v. Q u a m q u a m d e istà. c o rp o ris v o lu p ta te p ltn a d ic e re s u p e r s e d e m u s , e t le c to re m d e le g am u s ad illa m A ris to te lis s u p ra la u d a ta m d e v o lu p ta te d is p u ta tio n e m .

(6)

nrqtie puero

(noudi), nisi forfe propter potentiam (did i>’v

sXniöu', beatitudo tribuitur, quippe qui per aetatem nondum

sit aptus ad eas actiones, quibus beatitudo continetur (ovrtca

ttçuxuxoç

Twr t

oiovicov diù TTjv ijXuiiuv), sed viro (ùrdçi): et beati-n

tudinem dijudicandum est e x maximo vitae spatio (èv rw fis-

ytuio»

XQ°rV T0^ ßt°v) » siquidem n ec dies u n u s , n eque tempus

exiguum vitam efficit beatam (ovdè evdui^ova piu ipeQUj oddi

oXiyoç x^rog).

U t igitur omnia uno verbo com plectam ur,

dicimus ad beatitudinem opus esse tum v i r t u t e p e r f e c t a ,

t um v i t a p e r f e c t a (deï nui «çeïîjs t etawtç, nui ßiov zeleiov) 4).

4

) V id e N ic o m . I , 7 , 1 6 : VE r« S'i iv ß I f r i \ t ! y ' / u ! x y x ç

è ù t i ' »p o ù n c u 7 (*Vn froala gör tilgen fontiitar ! ”) ov$i /ulx

r t y . i g x ' o v t u S i o v i i /uXKXgio* XXI t v S x l / x O v x / x t x t j / x i g x , ovAi o\<yos x p o n o f, Ib . g , §. g - 1 1 : [IoXX*< y x o / x t r x ß o ^ x i y i v o v r u i y .x i n x v n i ï x i r v % x i x x t x t o v ß io v ' x x i

t v i f % i T x i r o v /u xXk t t x t v S q v o v v r x / u i y x X x i s cr'jy(poou7< t t tçirttcri7* i n i y î ç to f t y . x S u n i g iv r o 7s figwï<o7t i r t g i l i p i u / u o v / x v S t v i r x i . To» <JV t o i u v t x i s x ç y s x / u . t - vov T V % x i t x x i T t \ i v T t f ( T X * T x x ^ X t w t o v S i i s *v S u t u o v i o t /. C fr. M ag n . M o ra l. I ,

4

, p . i o ; E u d c m . I I , 1 , p . 1 1 2 ; v id e s u p ra p .

56

, n o l. 2 . — S u m m a ig itn r h u ju s m o m e n ti in e o e s t , u l illa a n im i a c tio s e c u n d u m v irtu te m e ju s p e rfe c ta m , in q u a b e a titu d o p o s ita e s t , n o n s o lu m p o te n tia , s e d a c t u a d s i t , e t d u v a l i o - n e m h a b e a t. Q u o n ia m ig itu r non in a liq u a p a r t e , s e d in p e rp e tu ita te te m p o ri« v ita d ic itu r b e a t a , e x h a c b e a titu d iu is p e r p e t u i t a t e ea q u a e s tio e x o r itu r , viv'1- n c , a n m o r t u i, ( u t S o lo n v o lu e r it,) b e ati siu t p ra e d ic a n d i [ n o r t p o v o'jSi v x « r

3

p a

-*riui> i vSx i u o v i c ttcv t u x XV O / • K * t u 2 9W * S i % p t u v r i ’Kos ipy .vÇ ) P o n a ­

m u s a u te m h o c ita e s s e , u t u ltim u m te m p u s aetatis e x sp e c ta ri o p o r te a t: n u m n e q u is q u e tu m d e m u m e rit b e a t u s , q u u m e x ce sse rit e v ità { x ç x y» x x i t j r i v t v S x i i /xuiv r ö r t , i i r n S t * x n o S x r y ) ? A t vero id p ro rs u s a b s u r d u m ( n x y r t X u s U r o t s » ) o m n in o esse v i d e t u r , e t n o b is p r a e s e r tim , q u i b e a titu d in e m in a c liu u e q u a d am p o s u e r im u s ( J v i ç y n x v n y x n \ v i v d x i / x o t i * r) Q u o d si ig itu r n e q u e nos e u m , q u i m o rtu u s e s t, eo Ipso b e a tu m p ra e d ic a re m u s [ t o v r i d v t i u r x t v £ x i , u o v x ' ) , n e c i l ­ lu d la u d a tu m S o lo n is effatum co s p ec ta re v id e r e tu r : sctl id u u u m c e n s e re m u s , h o m i ­ n e m tu m d e n iq u e v e re ac tu to p ra e d ic a ri lic e re b e a tu m ( o n r t j v i y . w T x x v t u U 7( ß x \ u a / x x x x p i a r n t v «i/

3

p«n*o») , q u ip p e q u i ja m e x tra o m n iu m m a lo r u m a tq o e In fo rtu n io ru m d is c rim e n v e is e tu r ( w r ( « t j - i/Stj t u v x x x i o v o v t x y .x i S\j<t t v%v -y u c cru » ): u c h o c q u id e m , (etsi id a b s u r d u m n o n e s t , ) satis sib i c o n sta re v j d ^ u r

(7)

Jam v e r o , u i ad d efin itionem , seu notionem b ea titu d i-

nis concretam r e v erta m u r, totum illud concludi sic licet.

Principio est p ro b a tu m , beatitudinem ad animum pertin ere,

et eam in ipsa anim i actione secundum virtutem ejus

propri-m a li ei q u o q u e , q u i e x h a c vitA e x c e sse rit ( i ù * / n r w T t B v t t u r t x u i x x x l v x x l C ty xB o v' ), (q u a m v is ille sen sib u s c a r e t ,) s iq u id e m p e r m u lta s u n t tu ra b o n a , tu m m a l a , q u a e e u m , d u m iu b ac v ita v e r s a tu r , a c e rr rim e a d lic ia n t , etia m si ea seusu s n o n ta u g a n t ( t i ' n t o xot! t u , y t t x i t r B a v o y i n f i d'e) : e t e i , q u i v ita m d e g e r it b e a ta m e x itu m q u e h a b u e r it g r a t u m , p e rm u lta e d e in c e p s a c c id e re p o sse v id e n tu r l o r - tu u a e v ic is s itu d in e s , q u ib u s p o s te ri e ju s in h a c v i t i e x p o s iti s in t ( r v J f ^ s r a i no X - / des y t r u ß o X x s e v u ß a îvti v n t g ! t o v s r x y o i o v i ) . A t e n im n o n m in u s a b s u r d u m e r i t , si c o n te n d e r is re s p o s te r o ru m n e m in im u m q u id e m a ttin g e re m a jo re s ( r o y r \ à i v yr,<f ire! r i t u x g o v o v avvtxvi~<rB*‘ t w v c n y - v a v raTs yov#v<7<v), q u a m si d ix e ris ," b e a t itu d in e m e j u s , q u i e x h a c v ita e x c e s s e rit, p ro v ic issitu d in e h a ru m r e r u ïn m u ta r i ( r / f f v y y t r a ß y X ' . t x a i o riBv imis'). Q u a m q u a m a h in itio h a n c re m » e p e ta m u s , e t fo rtasse h a e c q u o q u e sic e r u n t c la rio ra . P r in c ip io ig itu r si id te n e a ­ m u s , u ltim u m a etatis te m p u s esse c x s p e c la u d u m , e t tu m d e m u m q u e m q u e p r a ed i­ c a ti b e a tu m lic e re ( r / r t \ o s og^fv deT, xctt r o r t y x x u g t ^ n v i'kc*<ttov)i e t id q u i d e m , n o n ta m q u a m tu m d e m u m esset b e a t u s , sed q u ia ja m a n te e ra t ( o v x cos o v¥ a y c e x x g ‘0>>t «X X oV» n g a r t o c v r / r ) : m ir u m m e b e rc u le v i d e t u r , si" q u e m t u m , q u u m v e re e st b e a t u s , b e a tu m p ra e d ic a re n o n lic e a t ( r / o r* i a r l v t v i ï x l y i u v , y r) u X ) ; J t v c t T K t xotT a v r o v Ts v n a g x iiv^ t p ro p le re a q u o d v o lu m u s n e m in e m , d u m luic v.ilà f r u i l u r , p ra e d ic a r i b e a tu m (< hx r o y y ß o v X t c r B a t r o v s ' Ç w v t x s t v ^ x i yo - j /<#•>) : id q u e q u o n ia m n o b is c o g ita tio n e fin x i m u s , b e a titu d in e m esse q u id d a m p e rpe * tu u m ac » la b ile ( y o v t y t v t i , x x t y y i ï x y ü s t v y t T o t ß ' . X i v ' ) , e t fo rlu u a e v ic issitud o il» h ac v ità d o m i n a t u r ( r x f TV% «f x o X X x k k x i a x v x X t T a B x t n t g ! t o v s a v r o v s ) . A t

« î i m , si ju d ic ia n o s tra a d v ic issitu d in e s fo rtu n a e a d e o m m o d a r e m u s (#< c w ä k o X ov - B o l i j u i v r a t s T V ^ « » s ) , s a e p e n u m e ro e v e n is s e t, u t u n u m e im d e m q u e h o in in e m u tin c b e a t u m , n u u c m is e ru m p ra e d ic a re c o g e r e m u r. A t v e ro n e q u a q u a m o p o r t e t s eq u i v ic is s itu d in e s fo rlu u a e iu b e a titiu liu e d iju d ic a n d a (t o T out TV % x ts i n x n oXov«

â t 7v c i d x y û f ooBov'). N a m in iis n o n e st t o t v rj r.otxuis, se d c o n d ilio v itae

hum air-ue, q u a la b s eas d e sid e ra t ( it g o c J i t r x t t o v t u v o otsBgiuxivos ß t t j i ) : s u m m a Coilli b c a iitu d iiiis e st iu a n im i a ctio n ib u s s e c u n d u m v ir t u te m ( x v g tc ti a t x x t u g t -

r r , v i v i g y t t a t t tjt t v i a t y s y l a s ) , m ise ria e v e ro in iis a c t io n ib u s , q u a e illis s u n t o p p o s ita e ( a i i v u v r l u t , r o v t v a v r i o v ) . S e d n ih il r e r u m h u m a n a ru m 't a n ta m o b ti­ n e t fir m itu d in e m ( /

3

r/

3

x»or>/T<*), q u a n ta m a c tio n e s h ae ex v irtu te p ro fe c ta e h a b en t. Q u a m o b r e m e a d e m b c a titu d in is firm itu d o v iro b e ato n e ce ssa rio c o n tin g a t, q u ipp e q u i p e r to lu iu v ita e s p a tiu m in actio n ib u s e x v irtu te p r o f e c tis , h is s tu d iis sem e l

(8)

am esse sitam.

Virtus autem prd duplicitate elem entorum ,

quibus continetur animus humanus, est duplex: una inteile

ctualis, ad quam referuntur sapientia et prudentia: abero

m oralis, ad quam referuntur actiones honestae; quas c u

i-i u i-i lïa lu s , fi-irm i-ite r p e rm a n e a t ( v n i-i ç Ç t i-i ro (fi-i/rov^unov r u t i-i SaIm o u, k m! i'rrtu ß l o v r o t o v r o f ) . N a m in d e sin e n te r e t im p r im is a c tio n ib u s s e c u n d u m v irtu tem tu.ru

in te lle c tu a le m , tu m m o ra le m s tu d e b it k m! $iu>ç>,an roi k u t' o c ^ t r i j v , , in

q u ib u s ip sa b e a lilu d o e s t , e t fo rtu n a e v icissitu dines o p tim e e t praeclarissim e p e r­ fe re t ( to w T V % a s o î 'jt i x mW i o t m). Q u o d si ig itu r s u m in a v itae b e atae ia Ius ip s is a c tio n ib u s s it ( f / a i t v l p y n x i xvftoci rtjo ^cutjs), facile in te llig itu r, te m i-n e m , q u i ja m s it b e a tu s , m is e ru m fieri p o s s e , s iq u id e m ille n u llo te m p o re in ­ s e rv ie t actio n ib u s tu rp ib u s e t iu b o n e slis (o t/Je /ro re n p x £ t i roe /otiatirot k m! <£>«ÎX«_), in quibus- ip s a m ise ria sita e st. Q u a e c u m ita s in t, q u id o b s ta t, q u o m in u s e u m p ra e d ic e m u s b e a t u m , q u i in actio n ib u s sec u n d u m v irtu tem a n iin i lotus v ersetu r, et ta n tillu m p ro s p e rita tis e x te r n a e , q u a u tillu m salis e s t, p o s s id e a t, e t id q u id em n o n p e r s p a tiu m te m p o ris in c e rti, sed vitae c o n su m m ata e (r o v x j t r ' y ç t r y v t i X i i u v { . y t p y o v v T o c , -km! r o t s i t r o s x y x S o i f ikmmws x t ^ a ç v y tj/U fv o v , (xr) rov rv% ôvrot XÇQ- vo v , oeXXss r f X n o v yS/or)? N isi fortasse id u n u m bis a d p o situ m v e lis, u t ex itu m ratio­ n i . v ita e c o n v en ien te m sit h a b itu ru s (xoc! rtXtVTiitroyroc xotrol X o y o r); q u an d o q u id em fu tu r a u o b is s u n t a b sc o n d ita , et b e a litu d iu c iu esse finem o m n iu m e t o m n in o abso­ lu ta m s tilu im u s ([ r y t i v iïxt.uovixv r i \ t . s y.x! r iX t i o * notvryi notvrais). Q u a p ro p te r e u m , c u i h a e c , e t q u id e m p e r p e tu o , c o n tin g a n t, p ra e d ic a re b e alu in lic e t, quam vis iu h a c v ità e lia m tu tn v e rsetu r ( u x x p /o o f è g o v u tv t u i* ( f o o v r t v v oT< i7r u p x t t xoti v n x ç £ t i rot. X r^ -S '^ T c c ): b e a tu m s c ilic e t, u lp o le h o m i n e m ( u M X M ç ’tovs JV , ws u v5p a x ro o t). J a m v e r o , q u o d a d eas a d liu e t fo rtu n ae v ic issitu d in e s, q u ae posteris- e ju s a c c id a n t, p ro rsu s in h u m a n u s esse (X /a v u ( p i \ o v ) v id eris r s i con ten d as eas ne m iu im u m q u id e m e u m ad ficere : et id q u id e m p e rsp icu u m e s t, ueque has b e atitu - d iu i e ju s m ag is o ffic e re , a lq u e illa e , q uae ei ipsi accidant (% « n t o l mvtqv m t v ^ V ' / u o t r o t ) i e t m u llu m lu le re sse a d efficacitatem e a r u m , u tru m v iv o , an m o rtu o con­ tin g a n t ( n t ç t Ç w r o t t y T t X i V T t j o - x t r u t ) . N am q u a e r itu r, ecq u id u ain boni vel m ali e u m , q u i e v ità d e c e s se rit, a ttin g e re p o ssit. Ilis q u id e m , q uae hactenus d ix im u s, c o n ­ s e n ta n e u m v id e tu r , si q u id e o r u m , q uae iu h a c vità fe lic ite r, vel -infeliciter c tc id e - r i n t , illu m a ttin g e re t, id c erte p e re x ig u u m fore et jeju n u m ( x t p o t v o o v r t k m! p t - x p o v ) , v e l s a lte m ita c o m p a ra tu m , u t nec e u m , q u i b eatu s n o n s it, b e atu m , n e - q u e e u m , q u i b e atu s s il, m is e ru m efficere p ossit. — Ila u c d isc e p ta tio n e m , in quà e x p o n e n d a n im ii fuisse fortassis v id e m u r, invenies E th N icom .

1

.

1

, c a p p . i o , j j .

A t q u i , si e am p e n itu s p e rs p e x e ris , vix neg are p o te ris , sen ten tiam A ristotelis de

(9)

dem prudentia m o d er a tu r, id eo q u e cum iis intime est co n ­

juncta.

E x quo efficitur, b eatitudinem q u o q u e esse dupli­

cem: alia nim irum e a beatitudo e s t , quam sapientia affert,

quaeve in m entis agitatione sita est: alia v ero e a , quae e x

virtute morali p roficiscitur, et a ctio n ib u s honestis c o n t i n e

-d e eà r e m u lta e t praecTava e lu c e re - T e n n e m a n n u s a u te m i s t e

, ut

n o s tr u m J e

eo

ju d ic iu m u lte riu s t u e a m u r , h a e c h a b e t p u tid is s im a v e r b a :

ttrfûcljcn

bO tl b e n t

auffaflenben ^ f j ä n o m e n , ba§ über tie U n f t e r b l i cfy F e i t bet © e e l e — eis

n e m QJcgcnjlaitb, ber an fief) ein fo grofjeé 3 nt e r e j i e f ) a t , unb eé für je*

ne 3citen eigentlich nod)

in e & r

&aben muffte, bo er non ben ©o f r at i fe rt t

unb borjügltd) nom ‘P l a t o mi t einer 2trb non (Entljufiaëmuê befjanbelr n>or*

ben m a r — 2tnftotcleé fo F a i t (! ) {jinroegge^r, lajjen fid) entbccfen,

»wenn ma n tbeilè feine S e n f u n g S a r t , tficilâ ben eigenen Cfbarafter feiner

QMjilofopbie in (Erwägung j i e f ) e t .

5 ) c n n ein © e n f e n , boit bem

feine © p u r in ber (Erinnerung ju tüc fbl eibt / bon bem eS fogar jttrcifelbaft

i | t , ob e$ baö SÖctuufhfcpn officire A ift ein

m e i d ) e n fi d)

F e i n b e r n ii n f t i g e r 1Dî e n f d) i m QS e g e n f a t j e j u b i e f e m 2 e b e n w i i n ;

fcfjen r o i r b ( ! ) » --- --- Unb it'ie lajjl: fiet) ü b e r h a u p t eine ©lücffeligfeit

i n e i ne m Su f t a n b e benf en ,

w o

b a ë 2 ) e n f e n f e i n e n S i n f l u

fj

a u f b i e

S r i f t e n j ( » a b e n f a n n ,

w e i l e ê b o n Q) f»-o n t a fi e ,

b n (!) t n i fj,

ü b e r h a u p t b o n

a l l e r D t e c e p t i b i t ä t g e t r e n n t i f r ?

[V id e G e sc h . d . P h ilo s .

1

. c. p p . 2 0 7 - 2 0 g y u b i h a c d e re in s c ite u n g a t u r ] . T e n n e in a n n u m ig i­ t u r ille

toys (” biefeê b ü r r e t e u f e n I ” )

v e h e m e n te r o ff e n d it: s e d s o la tiu m ex eo

\

c a p i t , q u o d n e m i n e m , q u i h a c sv av i v ita f r u i l u r , lib id o is tiu s v ita e a m a ra e s u b ire p o s sit. A t d ic it A r is to te le s , a n im u m esse i m m o r t a l e m , e t quA ta le m s e n s i b u s c a r e r e , e t esse- p u r u m , n t ita d i c a m , v o v v . H iu c illa e l a c r im a e ! N a in si ita s i t , d e b e a liliu lin e illa , q u a e s e n s ib u s p e r c i p i t u r , a c tu m esse v id e tu r . — S e d m a ­ n u m d e ta b u la ! In c id im u s e n im in m e n tio n e m r e i , d e q u à u u n c c u m m a x iin e d i ­ s p u ta tu r. \ Q u o d v e ro to la in h a n c d e im m o r ta l ita te a n im i q u a e s tio n e m a d ti n e t , e a m in p ra e s e n ti v a le re j u b e m u s ,. e t id u n u m a ffir m a m u s , im m o r ta l ita te m a n im i ah A r is to ­ te le fu isse d a r e p e r s p e c t a m , id q u e u lte riu s c o n firm a m u s his- v e rb is : y L u g u r S i t t i i ( s c . i O V ( ' ) i a r t /a o v j v r r , Z § o n t p i q tI , x o t i t c v t o /uovov c cS u v u t o v x ot i u ' f i t o v * o v 1 u . v i i f i i t . w r J 0 « i » i i , i r i t o v t o f i i i v t x i r ot $ i ( , o i i i r u S t i T i x o t v o Z s y <p

5

« ç -

T s s , x u t clvrv T o v m v o v f y i v v o n , [ D e A n im a I I I ,

5

,

4

.] D e c e le ro h a c

d e r e vid'esis H e g e l r V o rle s . iib . d . G e sc h . d. P h ilo s. 2 : r T h . p. 2 0 6 - 2 0 8 5 C lr. W e i s s e , D ie p h ilo s. G e h e im le lu e von d . U n s t e r b lic h k e it d . m e n s c h l. I n d iv i d u u m s ,

(10)

tur.

Illa, utpote quac in perfectissima animi virtute v e r ­

setur , summa est et absolutissima hominis beatitudo, qua

h o m o ad beatitudinem divinam proxim e accedit; haec a u ­

t e m , quae in actionihus honestis posita e s t , et ad

t o g v v-

■d'Bxov r e f e r t u r , est beatitudo m ere humana.

His igitur

d u o b u s , (mentis agitation e, et actionibus honestis,) beatitudo

hominis continetur: tertium autem illud, seu prosperitas

e x t e r n a , eu solâ ratione ad beatitudinem re fertu r, .qu ia ,

h a c om nino d éficiente, v ita non possit exsistere beata.

A t -

qur, si conditionem hominis naturae convenientem respicias,

n o n in aliquâ p a r te , sed in perpetuitate temporis vita dici­

tu r beata, e t non nisi homini perfecto beatitudo contingit.

Q u o c irca surnmurn hominis b o n u m , seu b eatitu d o, ut erat

in ipsa defin itione, est a n i m i a c t i o s e c u n d u m v i r t u ­

t e m e j u s p e r f e c t a m ,

q u a e p e r v i t a m p e r f e c t a m

e s t p e r p e t u a t a 5).

5

) H a ec i g itu r e s t n o tio S u m m i b o n i c o n c r e t a ( r o x X y S î c t r .x l c x Ç u i s ' ) , q u a lis ex p ro c e s s u illo d ia le c tic o e m e rs e rit. N a m m o m e n tu m h o c ce C o n c r e t u m e s t s o lu tio c a r u m d iff ic u lta tu m , q u a s e x h ib u it d u b ita tio : q u à d e u iq u é s o lu tio n e n o tio e x o p p o s itio n e i l l a , in q n a m d u b ita tio n e in c id e r a t, in se ip sa re g re ssa »st.

Q u o d q u id e m A ris to te le s ip se significasse \ i d e t u r h is r e r b i s : i i KUl TU

i i t t & T o i / x t v o t n t ç i r y v i v S x t j u n i x v x n x v r x i n x g ^ t t v ru> i. e ., in liac n o s tr å b e a lilu d in is d e fin itio n e iu e sse v id c n ltiP o m n ia , d e q u ib u s au tea d is c e p ta tu m

e s t. V id e N ic o m . I , 8 , $ .

5

. S i c , Ut u n u m d u m ta x a t a fferam u s e x e m p l u m ,

d ic it ille h o c lo c o : T o ' t / x i v oZv X t y o v tr t r yv nx cr x v x g t r y v y x p i r y r ti vx

( ' s ß i t v n o \ i r i x o y) , f f v v y i ô ç i t r r i v o \ o y o s ' r x v r y t y cto i e r i v y x x r u v r y v iv ê p y ii t x . A<«i£ip«< S i f o u t ov / u ix po v iv x r y f f i t y X Ç y a n t o trrov i r t a \ x y . ß x v t n * x x i iv ? £ n y I v i p y t i x . T >/v / x i v y x § ” $ » » h $ f % t r c c t / x y S i v x y x B o v « » o r t X m Z n x ^ o v j r x t , oTov rift x x B t v S o v r t y x x i . x W u S n u s i£~ n g y v x Q T i ' T y v S i l , ( p y i t x v o v % oT.v T t ' n g u £ t t y x o i £ x v x y x y S f ' x x i »v n g x £ n . “S l T x t p S i ' O X v / u t r i x c i v ov% t i x x W i f f r o i x x i i v / f o g o r x r o i a r i ( f , x y o v v - r . x i f x W ' oi x y u v i f i / u t v o t ' t q v t u v y x g n u t v i x u c n v ' o v rw x x i r u v iv r t # ß i u x x X u v x o i y x S u v oi x^x t t o v t i s o’p ^ w f , i n y ß o X n y t y v o v r x t , —

1

. C. §• 8 - 9 . C fr.

(11)

’ -Hubes undique expletum et p erfecta m , B. L . , A r i s t o -

telicae Summi B o ni notionis fo r m a m : quae tota his tribus

mornentis, quae a me antea com m em orata s u n t, continetur.

Q uod si nunc

universam methodi Aristotelicae rationem

respicias, ea talis esse v i d e t u r , ut a notione a b s t r a c t a

proficiscens via d i a l e c t i c a progrediatur ad definitionem

notionis c o n c r e t a m .

Nam hac expositione satis probasse

nobis y idem u r, Aristotelem in n o tio n e Summi B o ni defini­

enda ita versari, ut a notione incipiens abstracta, quae

roTg

(fcuroiuroiç con tin etu r, primum dubitando exhibeat circ u m ­

scriptionem ejus et an gustiam , qua ea sibi ipsa opponatur:

deinde vero educat notionem e x hac angustia, et oppositio­

nem illam, in quam dubitatione inciderat, d issolvat, qua

denique so lu tio n e notio evadat concreta.

Circumitus igitur

n o tio nis talis e s t , ut primum e x se egrediatur et sibi ipsa

opponatur: deinde vero e x hac oppositione in se ipsa r e ­

v er ta tu r, et tum demum evadat concreta. Ordo autem h u ­

jus circumitus necessarius, ut supra dictum es t, non intra

notionem ipsam , sed extra eam positus, sive extrinsecus

notioni adhibitus videtur.

Q u o d quidem in m ethodo A r i-

stotelicà antea reprehendimus.

Q uod vero adtinet istam t a b u l a m r a s a m et indolem

philosophiae A ristotelicae, - ut vulgo perhibetur, em piricam ,

de ea re nihil ulterius d icam , ne verba profundere ac te m ­

pora perdere tibi videar.

Nam e x hac ipsa expositione l u ­

culente apparet, quam inanis sit atque fallax opinio ista.

Jam vero nobis esset dicendum de iis argu m entis, quae

A ristotelicae Summi Boni nolidni in utramque partem lu e ­

runt objecta, e t , si qua ipsi habu erim us, ea in hunc locum

nobis esset referen d u m , nisi disceptatio haec nos in ca m ­

pum

c o n c e r t a t i o n u m

latissimum induceret.

Sed haec ad

(12)

quendi occasionem e x s p e c ta m u s ,

c o n te n t i,

si

nobis h o c

tantum m odo co n tiger it, u t Aristotelicam Summi B o ni n o ­

tionem e x penetrali philosophiae Aristotelicae elegantissimo

in lucem hodiernam v o c a v e r im u s , et eam colore n ativ o d e ­

pictam aequo censorum judicio subjecerimus.

References

Related documents

Sammanfattningsvis visar resultaten från provvägen att modifierad emulsion i förhållande till konventionell har en mindre betydelse för hållbarheten hos ytbehandlingen när den

FEDERAL AID AND STATE HIGHWAYS IN SIX COUNTIES OF THE STATE OF COLORADO, TABULATED BY ROAD #s AND TYPES OF ROAD SURFACE, TOGETHER WITH LOGGED MILEAGE OF ALL TYPES OF ROADS IN THE

Recreation has long been recognized as one of the multiple purposes to be considered in Reclamation development. The need for providing recreational facilities at reservoirs is

[r]

Other important matters considered by this Congress have been the North Ameri- can Water and Power Alliance proposal, for which a special Senate Subcommittee has been set up to

The National Reclamation Association endorses the principle of integrated planning, development, operation and financing of federal water development projects within a river or

[r]