D. D.
D ISSE R T A T IO MEDICA
DE
ERYSIPELATE,
Q U A M ,
E X CONSENSU NOBILISS. E T EXPERIENT. F A C U L T A T IS MEDICÆ
IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,
PRÆSIDE,
SAMUELE
AURIVILLIO,
M. D. MED. REG. A N A T . E T MED. PRACT. PROFESSORE REG. E T ORD.
S. R. S. MEMBR.
PRO G R A D U DOCTORIS O B T I N E N D O ,
EXAMINI PUBLICO SUBJICIT
ST IPE N D IA R IU S REGIUS ,
ISACUS S V E N S S O N ,
LIN C Q P IA OSTRO-GOTHUS.
IN AUD. CAROL. MAJ. A D DIEM IV.DECEMB.
ANNI M DCCLXII.
II. A . Zf P. M. S.
Ü P S A L 1 Æ
5
-1
.artis cujusdam externæ, tumentis ; inflammatio cutanea, late extenfa, preflioni non admodum refiftens, æqualis, cum pruritu u re n s, per vicina lèrpens plus minus loca, fe- bremque accendens, Eryßpelas di citur; dicla olim fequioiibus fecu lis, Refa, e colore rubicundo, in flammationibus com m uni, qui hac in fpecie interdum quidem, pallidior, vel aliquantum flavens, interdum li vidus, lîepiflime tamen rofeus, unde &Svecanum ori undum Jiorr.cn eft, ab aliquibus etiam IgnisJacer vocata.
§. IL
A Phlegmone, quam Chirurgi fic appellant, differt inflammationis præcipue fede cutanea, ob quam facilius digito prementi cedit; tum & latitudine non inflamma tionis m odo ipfius, üed circumpofiti etiam tum oris, ■& ferpendi more calore p roriente: qvum orta fub cute
inflam-inflammatio durior fit, intumefcat qui.lem undique, in tra arctiores tamen fuperficiei limites maxime a i mterio-i ra penetret, & pulfantes fimul ac lancinantes dolores ex citet. Addere fo’ent, a preffione Eryfipelas albicare &C libi dein relictum priftinam mox iterum exhibere fpeci- em; parem vero & altior inflammatio incipiens mutatio nem p a titu r, quamdiu fe patiatur àttingi; cum incre v erit, preflionem dolor recufat. Accidere autem potefl:, ut illua, quod cutem primum occupaverit, malum altius in fubjectam fe extendat telam cellulolam, 6c una lie utraque inflammationis Ipecies exiftat.
. §• «I.
Cum latioribus cutis inflammationibus ceteris facilius Eryfipelas confundi poterit, cum illis nempe, qu^ line tu m o re, fine febre, aliis malis, etjam levioribus, lym- ptom atice junguntur , ut vulneribus , ulceribus, maxi m e illis, quæ poft verum Eryfipelas aut gravius, aut im prudenter tractatum , pertinaciter fæpe remanent, tum fonticulis, fracturis, aliisque. Etjam multum cum Ery- fipelate fnnilitudinis habet vitium, quod HcrpctetJi Græci dixerunt, Latini Serpiginem\ tum & faciei ille rubor mor- bofus, quem Guttam rofaceam dicunt ; tum alia vitia, ut plurim um chronica. Difcernuntur vero ab inflamma tione Ervfipelacea defeftu, faltern exiguitate, 5c tumo ris & febris & ardoris, atque inluper decurfu mali cu- jusque longiori.
§. IV.
Eryfipelatis vero, ut lupra deferiptum, etam nota bilis, quemadmodum nobis apparuit, diverfitis efl. A- lias febris præcurrit peculiaris indolis, quae per eftlore- fcentem in tumidæcujusdam partis cute inflammationem deferiptam folvitur. Alias incipiens ferpensique in cute m alum , per omnem decurfum fimplici modo :ebris
mitatur. U nde etit Eryfipelas vel criticum, vel (implex. §• V.
Ad illu d , quod cum febre comie decurrit, faciei Fryfipelas p ertin et, adfpeftu fatis h o rid u m , qvum ab unius lateris aure, per mediam faciem, in latus alte rum , vel a quopiam loco alio,per reliquem faciem om nem , citius ferpendo, capitis usque eo, in parte non capillata tota, attollat cutem, ut palpebris et jam tumentibus, oculi fere clau d a n tu r,fim u lirritati lacrimarum fontibus,tam quam lippitudine vexati, dedilient, pariterque ftillent nares, donec tum ore interdum obflruantur tunicæ, ut Catarrhi Coryzæque fpecies a d f t i hinc & aggravetur fom nolen- tia cerebrum , & fpiritus intercludatur libertas. A ugent deformitatem fparfæ per inflammatam cutem puftulæ feu veficulæ, quæ, leviori in gradu, poft paucorum dierum m orbum eo ordine, quo progreflà inflammatio ed , in lquammulas exficcantur farinaceas, brevi deciduas. Ad fumm um vero gradum fi increverint tum or & inflam m atio, dedria & fopores adferre pofllint, & anginam ac peripneumoniam, maxime fi per collum in peflus usque defeendant ; vitam que fic in fummum adducere difcri men. Namque jun&a febris, ut (brpit magis inflamma tio , increfcit ipfa, donec illa fuos ad limites fubfiflat, & , qua inceperat, fatis remittat. Hujusm odi autem Eryfipelas, quin alias quoque partes pari ratione occupa re p o flit, non ibimus inficias ; fed rarius forte accidit, nid qvum a’iæ læfiones m orbum hunc velut allexerint. Nam etjam verum hoc Eryfipelas vulneribus fupervenire p o te d , & ulceribus, & frafturis ceterisque quas fupra nom inavim us læfionibus externis, fuaque gravitate pe ricula ægrotorum nimium adaugere. Eline &: mamma- rum inflammationi adjungere fe p o terit, ut deferibunt A udores: m odo F.ryfipelatis nomine non veniat,cutis ad rubedinem , immo livorem , a fubjecto tum ore
te n ta , q^ialis inflammationem omnem cuti vicinam co m itari folet.
§. VI.
Febris, quæ criticum Eryfipelas præcurrit, cum magno incipit h o rro re, a i horas protracto, &laffitudine febri bus c o m m u n i, ac lum borum dolore : fequitur puifus durus, cum febriii fatellitio ordinario, dolore capitis, fiti, inquietudine , v ig iliis, urina vero ‘ fmgulariter rubra : p oit tertium quartum ve diem remittunt ifta omnia ma- nifefle, ut prim um externam partem, moieflo prius tenta- tam fenfu,& praecipue crura,deferiptus tumor occupaverit, nunc lævis, nunc veficulis obfitus ; urina tunc, quæ tufea & craflà admodum eft, multa dejiciente, dum corpus ludore perfunditur. Interdum,febris catarrhaiis modo, intermitten
tis paroxysmos imitari dicitur. Etiam hujus febris varii funt graaus ; in fummoque vomitus ac deliria adeffe pof- funt.Peculiariter glandulas ingvinum cum dolore tumere anteefflorelcens crurum Eryfipelas, legitur ; prout glan- dulas alibi fitas , qvum ad partes illis vicinas Eryfipelas tetenderit. Neque experientia: adverfatur,ctjam hanc in flammationis cutaneæ ipeciem læfionibus externis & hy- dropi fupervenire.Ipfi.vero,in difpofitis ad hydropem, fa cile fe adjungit partis, quam occupat, oedema gravius, citiflime increlcens, u t, crura pedesve fi vexaverit, ad ingvina usque adfcendat.
§• vir.
Q vum levius hoc Eryfipelas fuerit, cito fic diffipatur, ut ru b o r, ejus prim um partis, quæ prima rubuit, dein proxim æ, fic lenfirn loci aflecli totius, in flavefcentem colorem mutetur, & veficulas fi habuerit, in fquammulas farinaceas, pari ordine, fecedat prior cuticula, lubqua nova jam renata cernitur.
At gravius fi fuerit, præfertim in corpore mali hu moris, vel male fi fuerit tranatum , abiceflus non raro A 3 facit
facit fubcutaneos ; & fiftulas atqu'e ulcera pertïnacifïïm a, facile fordida,in_gangrænam prona, (imulae diutinum re
linquit oedema: im m o & totum mox, quod peffimum, in gangraenam fphacelumque degenerat. Quades exitus qui præaicere voluerit, vix nili communes omni m orbo reg u las inventurus e rit, ex aegroti defumtas aetate, conflitu- tione, preegreflis m o rb is, & lym ptom atum num ero ac v ehem entia, e quibus minus exfpeåare laudis M edicum convenit. Facilis quoque ob fer vationi fides hab ebitu r, quæ, hominem femelEryfipelati obnoxium ex levi caulla idem fibi familiare reddere, docuit.
§. VIII.
Ad quodnam horum F.ryfipelatum pertineat ràriffi- m a illa fpecies, quam 7.onai?i vocarunt, qvum cinguli inftar, vel mediam om nino trunci corporis regionem, vel inferiorem , ut alii deferibunt, inde ab umbilico ad g e nua usque, ambiat; tum & altera non minus infrequens,
Maculœ latœ form a, hic illic apparentis, & m ox livid ce ,
dem um atree, m orte cito fublëqueiite; id haud deter m inabim us, qvum deferiptionibus deefle bona pars v i deatur ; quantum vero ex his pcrfpicim us, ad gravem & malignam illa herpetem, hæc ad fimplices quidem, lèd malignas inflammationes in gangrænam m ox abeuntes referenda erit.
§. IX.
Haud difficulter vero Eryfipelas in univerfum ab exan themadbus febrilibus ceteris difcernitur, qvum illorum nullum fit, quod latitudine & tum ore huic fimile fit; aut peculiaribus, iisdemque conflantibus, non diflingvatur fymptomatibus. Proxime v ero accedunt fcarlatinum & urticatum , Eryfipelati utrum que usque eo adfine, ut ge nere vix diferepare videantur, & Eryfipelas univerfalc haud incommode illud diceretur. Diflat autem evidem ter , fcarlatinum quidem latitudine fumma ; utrumque
vero tum oris maxime defectu ve! exiguitate,etG aut caus iarum leniori g radui, aut efferus per totum corpus diftributioni, tribui differentia forte omnis poterit. Certe Eryfipelati viciniora indole funt, quam morbillis , ad quos referendum Icaria tinum non nemo voluit.
Ut complicari vero morbi varii poliunt, ita &Eryfipe- las cum aliis Exanthematibus jungi. Et fere ex fua edentia cum Eryfipelate erum punt variolæ, iuprimis confluen tes, ac morbiiLli, qvum tumida pars quælibet valde prias fuperficiem inflammetur ac rubeat, quam exeant puftu- l æ , idque in variolis a capite ad inferiora fenflm fer- pendo.
§. X.
A variis F.ryfipelas oriri dicitur causfis. Inter ex ternas præcipua certe habeatur, calentis multum, & fe re urentis, frigidique aeris repentina, maxime per vices accidens, mutatio. Cujus cauffæ hæc evidens aftio, ut uno tem pore fangvinis copiam ad cutem ipfàm, &tfimul aqueos vapores ad fubjectas cuti cellulas, determinet trahatque; dein viciffim & vafcula cutis fangvine turgi d a , & invifibilia ejus foramina conftringat. Idem effi cit im moderata in frigido aere exercitatio corporis, eidem minus adfveti, nec veftibus fatis muniti; pariter atque friftio , & equitatio , fimili fub conditione. Effe ctum accelerare augereque ingratos afleffus poflè, ablo- num non eft , quorum non dubia ad cutem lpasmo- dice corrugandam vis, iræ videlicet, moeroris, terro* risque.
§. XI.
Pariter F.ryfipelas adferunt læfiones quæcunque externæ , q v u m , flagnante fubtus aqueo hum ore, inflammationem tenfa in cute movent. Sic oedema- -to lo in corpore, etjam leviora vulnufcula, partium in- primis præ reliquis lenfibilium , grave adferre poffunt Eryflpelas. H inc illud circa vulnera & fraäuras fre
quens adeo fym ptom a eft. Ultra ifta & præcedenti di- £ta paragraphq (i nihil acciderit, benignius erit Erysipe las, vel cum febre m ox erum pens, vel febrem præ
cur- rentem critice folvens.
§. XII.
At peculiaria hum orum vitia febris quodque genus exafperare poliunt: hinc causfis jam dictis fi accedat im
purus h u m o r, vel toti inhaerens corpori, vel circa p ar tem quandam , prxgreflis ex causfis, quarum longa elle p o te ftle rie s, & "difficilis erit fufficiens explicatio,
col- lectus, Eryfipelas nafcetur g rav iu s, fem per, fi infelici ter natura non fuccumbat, aut turbetur, im puritatem per criticum exanthema ejiciens. Hujus vero fingularis m
iafi matis veram indolem nos quidem non cognofcere inge- nuefatem ur: proprium elfe Eryfipelati, mitius aliis mul tis , nec contagione propagandum, luculenter patet.
§. XIII.
Ex iis , quæ allata fu n t, qvum Eryfipelatis conam ur cauflam evolvere proximam , malum cernere nobis v i demur, ex cedemate & cutis, quæ illud, tegit inflammatio ne acutiore complicatum. Hanc manifeftam reddunt ru b o r, calor, tenfio, febris; quibus inflammationis con tinetur plenus character. Oedematis præfentiam tumor, inflammatæ cuti lèm per fubjacens, m ollis, aquolus, in flammationi fæpiflime prior, non minus oblcure demon- flrat. Sangvinem inflammatio ponit aut in vafcula con- geftum , a u t, quod propius vero eft, in ipfum cutis tex tum , evafculis om nino eftufum , cum aucto cordis in loca fic afFe^ta impetu : inde cutis tenditur, augente ten-
fionem collecta fubtus humorum copia: inde etjam in commode afficiuntur nervulorum extrem i penicilli, in finito num ero per cutem difpoûti. Hæc pejora lane
reddent fang vinis impura crafts & inde necelfario oriun da humoris ftagnantis, pauter atque ceterorum ,
impu-im puritas; hinc facilius uno ia cafu, quam in attero,ex ulcerari Scdifponiadgangrænam Eryfipelas potefl. Gravi ter vero magis cuti quod infideat Eryfipe'as, præcipue illud diftinevit ab inflammationibus fummæ modo cutis, quæ fine febre funt, fine magna tenfione, cum leviori pru ritu ; five benignæ eædem fuerint, five ma'ignum ha beant humorem, qui lentius vel celerius, profundius vel fuperficietenus, cutem erodat. Uitra nihil fcimus certi, determ inati nihil.
A tque ita , /Ut explicuimus, de Eryfipelatis indole qvum fentiamus, nolumus nos quidem inter narum partium fingere eryfipelata, cum nullum vifcus, partem internam nullam, membrana tegat, aut am b ia t, cuti prorfus fimilis. Tenues funt vifcerum mem branee, quae inflammari certiffime pollimt, non vero E- ryfipelatis in fpeciem , neque unquam nifi cum vicina vjfceris carne inflammari. Ex faciei Eryfipelate ferpere forte poterit, & tumor oedematofus, & inflammatio, ad continuatas cuti narium & oris tunicas, quæ tamen cito fatis cutis deponunt naturam.
§. XIV.
A liorum opiniones de bile fan gvini m ixta; de ferofa fangvinis parte fola; de fero bi'iofo ; dc An gulari caudica Sc acri quadam materia; de rancefcente cel- lulolæ o^eo; tamquam causfis, Eryfipelaceam inflamma tionem fingulariter efficientibus, hypothefes reputamus maximam partem lubrico innixas fundamento. Ultima bina ex illis lu n t, quæ morbum jam exiftentem reddere deteriorem poflunt, non fola progignere. Cetera o- riginem maxime debent flaventi inflammationis hujus, dum evanefeit , colori, qui meri purique fangvinis ec» chymofes cutaneas fequitur frequentiffime.
§. XV.
C om p’icati mali curationem duplex indicatio diri git. Refolvenda eft inflammatio, & aquofi humoris
) i o ( &
axertendùs ajdfluxus. Ilia ôrgo, ex communi inflam mationis traclandæ m ethodo ,
v.O Sangvinis requirit detractionem , quoties gra-
\iç>r fu e rit, maxime fi gravius occupaverit partem nobilem , aut nobili cuidam vicinam, ut faciem & ca- put ; aut ii toto in corpore abundaverit fangvis , quod ex circumflandis quidem patebit; alias parcendum v itx liquori, & docet experientia cum fucceilii pro- gredientis finicndsque Eryfipelatis, non detracto licet fan g v in e, & ratio m onet, maxime circa illam fpeci-
em, cujus crifis inflammatio efie videtur.
2:0. Sangvinis æfluantis refrigerationem per diluen tes potus flmpjices acidiufculos , pro ratione adjuncti oedematis, tum etiam per nitrofa m oderate exhibenda.
3:0. Difcuflionem , fi perfici poteft, flagnantis fan- gvinis, per topica remedia, five difibluti in ferum re- lorbtionem juvent in- vafa hunc ad finem ftructa , fi ve exitum per cutaneos poros. A i quod aflequen- dum diverfa fvaferunt Auctores: multi humidos fo tus fpirituofos; cautiores tamen non nifi ficcos pulve res, farinaceos, cum fambuci floribus et pauca cam- phora , qui, leviter calidi, tranfpirationem ftagnantis humoris adjuvent, idumque abforbeant: & horum partem quum fequendas nos certe judicamus, prorfus tamen ad, liquidum perductam non putamus quæflionem ,de h u m i
dor- ;m in Eryflpelate aut utilitate, aut noxa. Fieri potefi", lit fummæ cutis inflammationes ad Eryfipelas non bene relatæ, epithematibus, quae celebres Auctores laudarunt) ortum dederint, a quibus tamen in vero Erylipelate da m n im forte magnum proveniet. Omnium tamen con- fenfu nocent maxime undtuofa quævis; tum quæ fortius adflringunt. Faciei Eryfipelati an etjam proGnt licci ifti pulveres, haud determinabimus ; vifi funt inflammatio nis ferpentem progreflum acceleraflè, nec tum orem vero, nec p ruritum minuifle,
5
. XVI.§. XVI.
Aquofos hum ores, pro fymptom atum cau(laruni que ratione, avertere & evacuare decet. In phlegmatico hom ine, aut majori adjunfto oedemate, alvum fortius lol- licitare licet ; in oppofito cafu, non nili lenius ducere, & fere non nili clysmatibus. A cohibita vero tranfpiratio- ne qvum colligi humores foleant, cutis conandum poru- los relerare, tum julto caloris regim ine, tum diaphore ticis remediis. H orum vero, quæ calorem lua a s io ne excitant, moderata erit quantitas , ne fangvinis au geant im petum . Præ ceteris fambucina commendari folent; fed & camphoræ falutaris ufus eft, & remediorum qvoqve aliorum , diaphorelin lenius adjuvantium. Faciei Erylipelati conducere velicatoria teftantur aliqvi; & for te in graviori malo negligi non poliunt.
§ /x v i i.
Impuros humores, ubi opus, remedia corrigent eorum oppolita fingulari indoli, quam, quoad liceat, ex- pifcari oportet. Ablcelfus vero li fecerit Eryfipelas & ulcera, aut in gangrænam fi tetenderit, vel infeliciter jam abiverit, convenientes medendi modos dabunt regular,
ejusmodi traclandis infortuniis communes.
