Usus lapidis suilli in lithiasi renali, quem venia ... ord. medic. Ups. præside Joh. Gust. Acrel ... pro gradu doctoris exhibet Samuel Liljeblad ... In audit. Gust. maj. die I Jun. MDCCXCIII. H. A. E. P. M. S.

u s u s

L A P ID IS

I N

L I T H I A S I R E N A L I

,

QUEM V E N I A E X P E R . O R D . M E D I C . U P S .

P

R M S

I D E

TOH

G VST. ACREL,

M. D M L D . T H f c O R E T . E T P R A C T . P R O F . R E G . ET O R D . R E G . AC AD . S C I E N T . H O L M . A T Q U E SOC. REG. S C I E N T . UPS. M E M B R O , C E T . P R O G R A D U D O C T O R I S E X H I B E T

S A M U E L L I L J E B L A D ,

P H . M . K T S O C . R E G . L I T T . U P S . A D J U N C T U S . I N A U D I T . G U S T . M A J. D I E I J U N . M D C C X C III. H . A . E . P . J M . S . . , ■ .M L---'• — -■- . - - « au» U P S A L I Æ , L i t t é r i s V i d u æ D i r d c t. Jo h a n n . E d m a n .

VIRO I L L U S T R I S S I M O

. ÂBRÂH. BÆCK

E Q U I T I A U R A T O D E S T E L L A P O L A R I , A C A D . I M P E R , N A T . C U R I O S . R E G I Æ A C A D . S C I E N T . H O L M . R E G I Æ SOC. L I T T . U P S . E T C .

MEMBRO,

s

:

æ

r

:

æ

m

:

t i s

JLMG'MXJLT M

REGII

COLLEGII

3

y

S A C R U M .

U S U S L A P I D I S S U I L L I

I N

L I T H I A S I

R E N A L I .

P R O O E M I U M .

TV/|

i n o r i quam vis num ero m edicam entorum R e g n u m L a p i d e u m , J-.V-JL. quam V e g e ta b ile g a u d e a t, non tamen erit inficiandum , in re m e d ic a , aeque valida, fi non fortiora inde porrigi m ed icam ina, quae n e m p e ufu & virtute e x duobus reliquis naturæ reg n is defumta fæ- p ius vincere cenfenda funt.

In praxi medica jam diu invaluit atque approbata eft vis M etal­ loru m e o m m q n e in corp ore mortalium efficacia agendi egregia. U f u s

S a l i u m quam m axim e eft infignis : N e c e o r u m , quæ p blogifticæ feu

fuiphureæ indolis funt in arte Machaoniae erit con tem nendus.

T e r r æ A r g i l l a c e œ , C alcar ece & B o li, rudes aut ig n e præparatæ, o m n e s im m o naturæ f œ t u s , qui appellari folent A bforbentia, fua ha­ b u ere fata, fuaque p ræ co n ia , haud facile inter fe concilianda: nunc recenfita & laudata, u tp ote exim ia medicamina & quam m axim e / p e -

cifica, præfertim in om nibus m orbis m alignis & c o n ta g io fis; nunc re-

j e f t a , ut periculi p le n a , m ultisque nom inibus damnanda : nunc it e r u m , alio fcilic et t e m p o r e , fua laude haud defraudata, in P harm acopoeis re­ c e p ta & in variis m orborum cafibus fumma fide ufitata. S ic i n v e n i­ m u s , antiquioris æ v i M edicos v e h e m e n te r laudavisfe m ultos & diver- fo s fic d i f t o s B o lo s aut T e r r a s ß g illa ta s : L a p id e m J u d a ic u m , n e p h r i­

tic um , C r e t a m , T errasq u e animantium fosfiles aut inde praeparatas,

ut O ß r a c o d e r m a t a v a ria , O s /a / e p i c e , Cornu C e r v i uftum & c. E t , ut fic c o p ed e præteream L a p id e s , qui dici folent p retiofi, Cryftallorum m o n ta n o r u m , Margaritarumque orientalium u fu s , qui vel defeftu c o ­ g n itio n is naturae vel ex cesfu aut v ertig in e fuperftitionis vel praejudicii, in om nibus fere formulis eorum præfcrîbendi medicamina, locum obti­ nebant.

-In feq uens ævutn tantam ab fu it, ut omnia A bforbentia c o m m e n da ­ r e t , ut p o tia s exiftimata fint tanquam venena in a g en d o ta r da , quæ v id elicet ftipando oftiola vaforum abforbentium, glandulas m e fe nte r ic a s c h y lo reliquisque humoribus occlufas fa ceren t, m o rtisq u e le n te in gru ­ e n tis p on eren t fundamentum. N o v is fim e v e r o , l o n g e aliis p ræ c ep tis ditata Medica S c ie n tia , m axim am partem eorundem A b forb en tium ter- reftrium , quæ tanquam n oxia ante quinquaginta annos rejicieb a n tu r, op portune jam in Praxi Medica adhibendam e s f e , ftatuit. S ic reperi- m u s , T erra m M a g n e fiam a l b a m , C a lce m , C r e t a m v e , variasque Calca-

r e a r u m f p e c i e s , f e ß a r u m q u e O ß r e a r u m , O v o r u m , Lapidum ve & Che- ia s c a n c r o ru m & c . in p harm acopæ is locu m retinuisfe m eritu m .

V id e r e itaque l i c e t , non m inus in M ed icin a, quam ce teris in hu­ manis r e b u s , certum quendam S ec u li guftum aut cogitandi mo d u m , ju d ic ia , ditta fa&aque direxisfe, n o s jufto fæpius magni cujusdam V i ­

ri auftoritate d e c e p t o s , i n d e , u na cum om ni c o g n i t i o n e , praejudicatas q u o q u e o p in io n e s haufisfe.

M a te r ie s , quam fpecim inis l o c o e l e g i , circa naturæ p rolem in Patria noftra fatis frequ en tem verfabitur; ab O e c o n o m is jam diutius adhibitam , M edicis vel d o ftisfim is parum n o ta m ; verum enim ve r o o* m ni atten tione d ig n a m , T e rra m puta lap id ea m , L a p id e m loq uo r fuit"

l u m , q u i tanquam bonum fidum que m ed icam en d o m e f t ic u m , in M ulo­

m ed icina p rim um , deinde h o m in ib u s , nefeio quo cafu, forfitan e x a- n a lo g ia liaud c o n te m n e n d a , eft u fita tu s, C alculoque nephritico^ & fym-

p tom atibu s illum c o m ita n tib u s, mirum attulit levamen.^

P a r t e s ejus c o n ß itu en te s calx e f t , materia bituminofa (en o leo

* m o n ta n o conjun&a,. quæ fenfibus noftris e x t e r n i s , præfertim olfa& ui,, v im quandam m edicam p rod ere videntur.

E x ulteriori ejus ex a m in e & quantum (experientia facem præfè- rat, m ed icam en tu m exfpe& are lic e t præftans, quamvis neutiquam fpeci-

fic u m , ejusm odi enim m orbo cuidam propria m edicam ina in therapev-

ticis apparatibus fruftra a n q u irim u s: e g r e g iu m t a m e n , facile parabile, mala nephritica admodum m it i g a n s , e x ejus ftabilito ufu n obis jure p o llicem u r.

T ib i autem B. L. h æ c noftra ju v en ilia conam ina ea ex h ib em us m e n t e , ut ifthæc tanquam rudim enta utilis m e d e læ c o n fid e r e s, quam e x c er cita tio r es alii majorique eruditionis cop ia inftrutti uberius olim

explicabunt.

C h a r a & e r

L a p

L a p i d i s g e n u s , de q u o f c r ib e re aggresfi f um us , a- p u d Svecos M i n e r a l o g o s n o m e n ducit de ufu , qui in m o r b i s B o u m , S u u m q u e , e x l o n g i n q u i o r i s t e m p o r i s e x­ p e r i e n t i a invaluit. N a r r a t u r e n i m i n pr i m i s, illum in rni- £tu c r u e n t o , ut & reliquis i n c o m m o d i s vias urinarias & lactiferas afficientibus efficacem præftitisfe medel am,

a)

Svetice v o c a t u r

Ovflen b)

& in Syf te ma te m i n e r a l o g i c o ad ea terrae g e n e r a p e r t i n e t , quæ n o m i n e Calcareae in- f ig ni un tu r . Dicitur

T e r r a

calcarea

,

pblogtflo fimplici m ixta.

C e on s t e d t

Miti.

2 9 . B i t u m e n

fu tiu m marmoreum f a t i dum. a

LlNNe

Syß. N.

i n . S p a t u m

opacum

,

fnSlione fœtiüum.

W a l l e r .

Min.

63*

Elt v e r e t e r r a c al c ar ea . q u o n i a m o m n e s t e n e t quali­ tates, quibus calx ab aliis t e r r æ g e n er i b u s d i f t i ng vi t u r : I g n e fcilicet in p u l v e r e m album r e d i g i t u r , caufticitatem- que a d i n d a r calcis a d q u i r i t : Acidis e f fe r v e f c i t : A c i d o vi- trioli p r æ c i p i t a t u r in G y p f u m : A c i d o m u r i a t i c o in Sal a m m o n i a c u m fixum abit

c).

Partem i d e o q u e ejus m a x i m a m efficit c a l x , m i n i m a m v e r o oleum m o n t a n u m feu

Asphaltum

, i n t i m e ei p h l o g i - fti fpecie m i x t u m . Cei. Scheffer m e m o r a t , lapidem fu-

illum per fe deftillatum v i x o l e i v e f t i g i u m p r o d e r e ,

a-A 3 e r e m

a ) Med. D o f t . 01. S tic k m a n in litteris ad m e b e n e v o le datis. b ) O r e t eft m orbus S uis. Vid. Lin n. I t . I V .G o tk p. 65.

c) Q uæ reliqua ejus una cum calce funt attributa vide C r o n ß e d t

a lio sq u e M in era lo g o s. E xp erim en ta fequentia inlHtuit q u on ­ dam Clar. S c h e e le , quæ n obiscum b e n ig n e co m m u n ica v it

A m ic u s - U n c ia v id elicet Lapidis fu illi, acido falis folu- t a , acidum e v o lv it aëreum tetro & fere h ep a tico o d ore, quod nihil c o lo r is plumbo acetato adferens , aqua abforbitur.

R efiduum ejus , pondere fem idrachm æ ficcatum - Calcinatum fnlphnris accenfi o d o rem edit evuditque fufcum duriufculum. A d d ito nitro aliquantum d e to n a t: o p e aquae elixiviatum ac etoq u e faturatum, foîu tione infuper terræ ptnd< rofæ infula, præcipitatur.

A c id a m falis cum e o d e m digeE um flavefcit.

e r e m t a n t u m ejus o d o r e m : H j e r n e v e r o , fe e x p o n d e ­

r e l i b r a r u m q u a t u o r al iqu an tu lum olei recepisfe

d

.

Haec t a m e n pa r s m i n i m a fiftit c h a r a £ l e r e m , qui f en fu o p t i m e p e r c i p i p o t e f t , n e m p e ut fruftione foetear, feu hepaticum f piret o d o r e m .

P r o b e dift inguatur hic lapis fuillus n o f l e r a t e r r a cal- c a r e a , p h l o g i f t o & acido vitrioli m i x t a ( L e v e r f t e n ) , quae q u o q u e frictione iceret &

lapts

audit

hepaticus e )j

differt t a m e n a p r e c e d e n c e e o , q u o d d u r i o r i s fit indolis feu t e x­ turae & acidis m i n i m e effervefcat.

I n t r a P a m æ fines q u at u o r varietates L a p i d i s fuilli m e m o r a b i l e s d e p r e h e n d u n t u r :

i

Lapis (eJtdus

particulis impalpabil ibus ater.

F .xjem tis.

s

— granu/atus

feu parriculis gr anulatis f u f c o - a t e r .

E W retiberg Ner icite ad Skfas,

3

—

[quamofus

particulis micaceis.

d)

Squamis majoribus atris.

A d Nas J .m tia .

h)

Squamis m i n i m i s fulcis. E

Kmnekullc fV .got bite

Sc R dttvik DaUkarlite»

4 —

cryßallinus

fpatofus

a)

n i gr e f c e n s

b)

f er ru g in e us x i m a o c c u r r i t copia & uftioni calcis i n f e r v i t / k Q u i in P h a r m a c o p o h i s noftris venalis pr of lat Lapis Fuillus q u a r t æ eft variationis & a W e f t r o g o t h i s , m e r c a n ­ d i gratia c i r c u m v a g a n t i b u s , n o n folum P h a r m a c o p o l i s , fed etiam v u l g o p e r t o t a m fere Sve c ia m a d por t at ur .

N o n e q u i d e m c e rt o a df i rma re p osf umus , folam ha nc v a r i e t a t e m ceterte esfe pr aeferendam ; v e r u m ifte l a p i s ,

cu-vitrioli ad ficcitatem u sq u e coftu ra, aliquanto alkali fixi inftillato# alutr.en præbet.

H a c o p era tio n e pluries r e p e t i t a , terra tandem r e fta t, quæ o p e tubi ferruminatorii cum alkali in vitrum funditur.

d ) Scheffer, Cliemi/ke f ô r e là f n . p. 1 7 0 & feqv. e) C ro n ß e d t. M in . p. 3 0 .

/ ) Lapis fuillus in m elio rem redigi p o sfe calcem , quam alius lapis calcareus dicitur. L in n , It, W . g o t b . p, 3 4 .

cujus u f u m in colica nephritica experti fumus, quique i n cafibus, infra in m e d iu m adferendis, adhibitus eft, ad f u p r a digram v a ria tionem pertinet.

P r æ t e r j a m allatum c h a r a £ te re m , fæpe etiam nigre- fcens feu n i g r o - v i r id e fc en s, cryftallinus, textura fragili, la mellofo-fpatofa invenitur.

Q u o lucidiores feu puriores fint cryftalli, eo melio­ r e s exiftimantur. Com bufti m o r e falis communis c re p i­ t a n t

St

_{i gne au<fto in p u l v e r e m e x u ru n tur albisiimum.}

In ufum m e d i c u m , h om inibus prscfertim, feligendi f u n t cryftalli p u r i s f i m i , qui m o rta rio vitreo in pulve­ r e m fu n d a n tu r minutisfimum. Pulvis fic tritus d e p r e h e n ­ d i t u r albus feu grifeo-albefcens: color ejus obfcurus a p o r ­ t i o n e olei m o n t a n i ei admixti exoritur. Quo pulvere re ­ c e n t e r p a r a t o dein boli vel ele&uarium formentur 3 vel a quæ frigidæ vel la&is vehiculo fumantur..

Symptomata Lithiafios Renalis.

A d prcefens inftitutum n o n p e rtin e t concretionum in c o r p o r e h u m a n o la pidearum vel calculorum generatio­ nis in renibus & vefica urinaria fufior traélatio.

E o r u m diagnofis , causfæ & diverfte curandi ratio- tiones apud Auctores,,

St

qua indolem

St

_{qua circumftan-}

t i a s , le g u n t u r perfcriptæ. Acquiefcimus tantum in adfe­ r e n dis g r a v i o r i b u s quibusdam fymptomaribus, per confen- f um n e r v o r u m o r iu n d is, quæ dolorem Lithiafeos c o m i­ tari f o l e n t ,

St

_{in quibus Lapis fuillus in mitigandis mi«}

. n ue n d isq ue m orbi infultibus

St

_{faciliori p e r vias »trina­}

rias tranfitu lapillorum

St

_{mareriei calcu ofæ r e d d e n d o ,}

e x i m iu m v i d e t u r præftitisiè auxilium. N u llo negotio per- fpicimug, calculum jam in pelvi renum f o r m a tu m , q u a n ­ d o q u i d e m , - d e fede fua fuerit morus

St

ac fluente uri­ na., ureteri illapius, v e h e m e n t e m excitaturum esté d o ­ lo«

l o r e m , t a n q u a m c o r p u s p e r e g r i n u m , f c a b r u m m u r i c a ­ tum ve angulisque acutis i i n d eq u e in u r e t e r e f p as m o s o- r i r i , u n d e c o n t r a & i o n e fola t a m h e t e r o g e n e u m i p f u m , q u a m adfluens c o n t i n u o r i v u l o l o t i u m , r e t i n e n t u r. D o l o ­ res h i n c e x o r i r i acerbisfnnos in r e g i o n e praecipue lumba- l i , ad Ilia & C o x a s fefe p r o t e n d e n t e s necesfe eft; u n d e In ces fus o m n i s p a r i t e r ac extenfio dorfi p r o p t e r v e h e ­

m e n t i a m c r u c i a t u u m i m p ed it ur . Lot ium vel n u l l u m vel p a r c a c o p i a , f a n g v i n e t i n & u m , perfluit. His malis q u o ­

que afficiuntur partes vicinae, u tpo te Canalis inteitinalis & v i f c e r a a b d o m m a l i a Subit fdepius d o l o r colicus a c e r ­ b u s , ren fio imi a b d o m i n i s , tarditas alvi, naufea cum v o ­ m i t u , Le pe pertinacisfimo, d o l o r & r err af ti o tefticuli, vel etiam ffupor cruris eju-dem lateris. Moleffisfimos hos ad* fultus, qui g e n e r a t i m Lithiafeos renalis n o m i n e v e n i u n t , n u n c mitius, n u n c gravius i n v a d e n t e s , totam ftepe p e r d u ­ r a r e vitam, nec n o n i n p n r a i s ab initio m o r b i pe ncuio fis - fimos funeftisfimosque in c o r p o r a m o r t a l i u m facere i m ­ p e t u s , i d e oq ue f u m m a m in f anatione fibi e x p o f ce r e cir* c u m f p e & i o n e m , o m n i s ævi e x p e r i e n t i a confiât.

S e d , fi quid c o n t r a hos aeerbisfimos Lithiafeos infulrus n o v i m u s , Lapis fuillus certe eft, cui in m i t i g a n do malo o m n e m h a b e r e d e b e m u s fidem ex r a t io ne cafuum, n u n c

i nf r a r e c i t a n d o r u m , p otisf imu m indu&i.

Cafus

I n E p h e m e r i d e , Svecico id io ma te c on f cr i pt a 8c d i ­ vulgata fub titulo

Lakaven oeb Naturforfkaren

g ) m e m o r a ­ bilis legitur c a f u s , qui ob i n g e n u i t a t e m nar rationis & ftili nobis v i d e t u r p r i m o loco recitandus. Vi r — diu cal­ culo renali l a b o r a n s , ope lapidis fuilli n o n m o do o m n e

d i f c r i m e n m o r b i e v a fi t, v e r u m eriam inde usque m e l i ­ ori ufus eft v a l e t u d i n e , p u l v e r e fcilicet Lapidis in r e m e ­ d i u m ftbi p er q u a t u o r a n n o s adhibito. Sed fatalis t a n d e m acidit cafus, q u o , q u a n d o a u t u m n i tempore, a n n i 178b m o t u m c o r p o r i s n ece sf ari um n e g l e x i s f e t , r e d i e r e moli­ m i n a Lithiafeos & q u i d e m no £l e i n t e r XII & X I I I de- c e m b r . fefe e x a f p e r a r u n r . F u i t hic habitus m o r b i , ut p r i m u m n o c t e m ederit inq ui et am , & frigus p e d u m abcio- m e n q u e t e n f u m , fubinflatum t i m u i , f e nf er it : d e i n , poft- q u a m e le£to f u r r e x i t , inq ue c a me r am ardis f u p e n o r e m p e r fcalas a d f c e n d e r e v ol ui r, tantus in finiftro latere ex- a r f e r i t dol or , ut nusquam i n c ed e r e posfet.- A b d o m e n fla­ tibus d i f t e n d i t u r : nec u r in a m r e d d e r e p o t u i t , r e c alvum e x o n e r a r e . C o n f u g i u m i pii e r a t m i n i m e fallax , pulvis n e m p e Lapidis f u dl i, q u e m n u n c p r o rriore fuo cum p o r t i o n e frigidae & lactis illico fumebat. S u m t o hoc be­ nefico m e d i c a m i n e ructus p e r p l u r i m i , cum d o l o r u m g r a ­ t o l e v a m i n e , nec n o n flatuum a b d o m i n a î i u m fubitaneæ e- r u p t i o n e s e x t e m p l o infequebantur. Praeterlapfa q u a r t a cir­ ci ter h o r æ parte, alvus foluta eft una cum urina aquofa, pallida. N i h i l o t a m e n minus lateris d o l o r haud receslir, l e d fixus quafi juxta u r e t e r e m h æ r e n s , anxietatem & c r u ­ ciatus p r o g e n u i t t a m g r a v e s , ut f u d o r e f r o n t e g u tt a t i m ftillaret. Q u a p r o p t e r intra d i m i d i u m horae fpatium ali­ a m e a m q u e m a j o r e m p u l v e r i s p o r t i o n e m (theæ fcilicet cochleare cumulato) haufit eo effe&u, ut d e r e p e n t e t e n - lio a b d o m i n i s , v o m i t u s & f pa s m i c e s f e r i n t , & d e i n d e a q u a m c um la£te m i x t a m fæpius forbillare posfet. Q u o fa£to alvus i te rum liquidiora r e dd i di t. La ter is v e r o d o ­ l o r , etfi de v e h e m e n t i a fua n o n nihil r e m i f e r a t , nihilo t a m e n mi nus m o r d i c u s p e r d u r a v i t . Q u a p r o p t e r argro n e ­ cesfarium fuit, v a r i o c o r p o r i s fitu m o f i b u s q u e , h u c illuc t e n d e n t i b u s , fe v e r f a r e , ut l iber calculo defcenfus p e r u r e t e r e m pateret. Q u a r t a horae p a r s vi x d u m praeteriit,

d o n e c in t o t um e v a n u e r i t d ol or lateris c et e r a q u e f y m p t o - m a t a , ut & presfio q u æ d a m velicæ p e r c i p i e b a t u r , u r i n æ evacuandae m o l i m e n . Laetus, illam t a m e n initio aliquan- diu reti nui t, quo m a j o r copia co ll iger et ur . Et p o d V i U

feu X h o r æ m i n u t a , q uam m i n g e n d i nifus fen ri eb at ur , l o t i o o b f c u r o , g r u m o f o , una cum X V ad XX calculis m i ­

n o r i b u s m a j o r i b us qu e veficam e x o n e r a v i t . H i n c i n c o m ­ m o d a p r o r f u s e me rf i t v a l e t u d i n e , nullo alio r e m e d i o nili

cremore tavtavi

i n f u p e r fumro. Sua itaque exper ie nt ia f r e ­ tus exiftimat V i r f u p r a laudatus, L a p i d e m f u i l î u m , ii coi- l e f l i o n e m ma ter ie i calculofæ in c o r p o r e i m p e d i r e n e q u e ­

at, e g r e g i u m e x h i b e r e , illam de c o r p o r e e d u c e n d i , & f y m - p t o m a t a c o n f v e t a , licet g r a v i o r a , m i t i g a n d i adminiculum. L a u d a t i n f u p e r

Arbutum Uvam urfi

in d o l o r i b u s nephriti- c i s ; Sed m e d i c a m e n a d f e r r e f u p e r f e d e m u s , q uo d ab a* liis o p t i m e eft r ecenf itum , & a d cafus alios nobis c o g n i ­

t o s p r o g r e d i m u r .

V i r fpe&abilis & , q u a n t u m q u i d e m n o v i m u s , p r i ­

m u s , qui in malo n e p h r i t i c o a L a p i de fuillo auxilium pe- tiir> - - obefiori c o r p o r e , L c i r c i t e r a n n o s natus, hoc m o r b o m a t u r e fuit affe&us. V i t a ejus lautior & feden- taria p r o c u l d u b i o Lithiafin r e n a l e m ei acceleravit. Loft v a r i o s & frequentes m o r b i i m p e t u s , q u i d a m virtutem L a ­ pi dis fuilli in hoc malo m i t i g a n d o illi cafu r e t u i i t , fva- f u q u e ejusdem confeftirn p e r ic ul um fecit præfentisfimo fuo l e v a m i n e Sæpius cum V i r o collocutus eft Cei. D : u s

P r æ s e s vidirque illum fub p a r o x y s m o Lithiafeos line prae­

g r a v i b u s moleftiis m ul t o s va ri os que v a r i æ magni tudi nis p e p e r i s f e calculos, i l l u m q u e , p r o r a ti on e utaris, & alacri esfe a n i m o & c o r p o r e vegeto. V i g i n t i j?m prærerlapft f u n t a n n i , e x quibus ej usmodi excellens hujus lapidis vis

de-d e t e & a fuit atque pluries repetita. Viri ejusde-dem e x p e r i e n ­ tia e g r eg i e c o m p r o b a t a .

Pulveris Lapidis failli f e m id rachma ab initio quotidie ufus e f l , certis d e in d e i n t e r v a l l is , protinus ac m in im am calculi renalis fufpicionem d o l o r regionis lumbalis injecit,

p o r t i o n e m eju s, i n t e r d u m l i q u a n t o m ajorera fumfit.

Cajus

V i r - - a n n o r u m L X X V , qui p e r p lu r i m u m aeratis

c u r ri cu lum bona fruitus eft v a le tu d in e , ante q u a d r ie n n i­ u m , ftne mamfefta p r æ v i a causfa d o l o r e n e p h r itic o fuit adfli£lus. _{Variis ille contra colicam ceteraque ejus f y m -} p t o m a r a remediis in casfum p e r anni tempus adhibitis, t a n d e m a V i r o in cafu præcedenti m e m o r a t o , m o n i t u s , p u l v e r e m Lapidis fuilli bona fide arripuit. N e c i p f u m f u a deftituit ope. _{N a m polt tres h e b d o m a d a s , quam illum} a d h i b u i t , non tant um mitigati funt d o l o r e s , verum etiam p e r u r e teres in veficam u r i n a r i a m Sc dein foras Lapilli p l u r e s ,

_{feminum Hordeaceorum}

_{m a g n i t u d i n e depulfi funt*} A d f i r m a v i t in fu pe r æ g e r , flatus abdominis & fpasmos cet. pofl ufum Lapidis infigniter fuisfe levatos.

Sub p r i m o a n n o d u o cochlearia rheæ {i a n te , i pofl: m e r i d i e m ) ejus pulveris in pulte aut fub fo rm a boli (um- f i r , o b fe rva to fimul vi£lus r e g i m i n e t e m p e r a n t io r i , & et­

iam jusculo, e fru£tibus

Cynosbati

p a r a t o , indies for- pto. Q u o magis dein m o r b u s d e c r e v i t , eo parcius h a n c a dhi buit m e d i c i n a m , quovis t a n t u m alterno die vel q u o ­ ties m o r b u s r e c u r r e n d o minabatur, cochleare unico fum- to. _{M e l i o r e m n u n c re cu p e rav it valetudinem atque q u a n ­} t a m a fene&ute e x f p e £ t a n d a m , vitam agit felicem mor*

b o q u e fere i m m u n e m .

Plurimos mihi faventisfime oftendit Lapfllos, quo­ rum ii, qui ante ufum Lapidis fuilli e corpore erant

e-d u f t i , folie-di, compa£U e-duriorisque habitus, & qui pofl

ad-a d h i b i t u m p e r ad-aliquot tempus r e m e d i u m e xi er un t, porofi, friabiles m i n o r e s q u e c o m p a r e b a n t . Q u o verifimilirer I l ­

le c o n t e n d i t , L a p i d e m fuillum h a b e r e peculiarem calculi renalis c o m p a g i n e m folvendi v i m , arque i i s , qu

& Lit bon-

tripticorum

n o m i n e i n f i g n i u n t u r , m e d i c a m e n t i s jure fuo f o r e a d n u m e r a n d u m .

Cafiis IV:ns

V ir q u o q u e - - - annos L I n a t u s , b o n a c o r p o r i s

c o n f t i t u t i o n e , qui vit am f e m p e r egit f o b i i a m , nec alios m o r b o f o s fuflulit adfultus, q ua m q u i p r o x i m i s abhinc a n ­ nis ab hs emorrhoi dibus o r i g i n e m h a b u e r e ( u u m , incidit seftate anni M D C C L X X X V I in m o r b u m e u n d e m n e p h r i - t i c u m , v e h e m e n t i dorfi dol ore , cererisque Lithiafeos r e ­ nalis f y m p t o m a t i b u s haud dub ii s , in p r i m i s n a u f ea , v o ­ mit u nec n o n colica v e h e m e n t i o r i . Solitis contra h o c m a l u m r emediis u f u r p a t i s , editus t a n d e m eft Lapillus m a ­ g n i t u d i n e & f o r ma

Seminis fecnlini

una cum urina fpisfa, fabulo mixta. A n n o fequenti & etiam p e r fubfequentes a n n o s ab i n c o m m o d i s hujus m o r b i i m m u n i s , ejus v e r o loco duos p o d a g r æ impetus fufhnuit. V e r u m e n i m , ob* m u t e f c e n t e aliquandiu p o d a g r a , i n Lithiafin renalem poft e q u i ta ti on e m eft relapfus.

U t L a p i d e fuillo ad f e m i d r a c h m a m m a n e & v ef per e c o n t i n u o uteretur, fvafor ei fuit Cel. D. Præses. Q u o fa<fto fabulofa urina c u m arenulis absque dolore & difficili mi- £lu n o n mu l t o poft eftluere coepit. A m o r b o gravisfimo h o c m o d o li be rat us, m e d i c a m i n e , cui m a x i m a m habet f i d e m , f u m m o cum fru£fu a d h u c utitur & quidem, q u o ­ ties vel m i n i m u m m o r b i e j u s d e m m o l i m e n perfentit.

U-

vse urfi

in p u l v e r e m r e d a & æ h a u d m e d i o c r e s quoque lau­ des tribuit Æ g e r , q u a m cum m e i l e , in pilluias f o r m a ­

t a m j ad f e m i d r a c h m a m d e g l u t i r e non intermittit. Ex ha­ bitu c o r p o r i s h æ r e d i t a r i o calculofum hunc n o f t r u m faftum,

ve-•

in L it bio f i renali.

13 %

v e r o fimiÜime v i d e t u r : n a m u t r i q u e ejus Parentes q u o n ­ d a m maio h o c v e h e m e n t e r f u ere gr avati.

v

Cafus V:us

'

V j r S e x a g e n a r i u s - - - qui etjam infelici c o r p o r i s

h a b i t u n e p h r i t i c a m n a t i u s eft p a s f i o n e m , q u i q u e , ut M e - V di ci næ praeceptis o p t i m e eft imb utus & huic Scientiae to* t u m fe d e d i t , ita accuratisfime vari a in fe ipfo calculi expellendi adminicula e x p e r i r i calluit; f a t e t u r , fe m e l i ­ us atque p ro ba t iu s L a p i d e f u i l l o , p r æ f e r t i m ad f y m p t o - m a t a Lithiafeos m i t i g a n d a , m e d i c a m e n c o m pe ri sf e n u l ­ lum. Per fex f e r e annos, ex ufu ejus n o n i n t e r c e p t o , o- p t i m u m habuisfe fuccesfum, in litteris ad m e datis, tefta- t u r :

Lapidem fuillum revera vias purgare urinarias

, ut v e r ­ bis utar A u £ t o r i s , effari n o n dubitat.

D i e q u o q u e V I februar. hujus a n n i , q u a n d o gravis- f i mu m tulit Lithiafeos i n f u l t u m , a L a p i d e fuillo auxilium e x p e r t u s eft p r æ f e n t i s f i m u m : N a m m a j o r & q u i d e m an- gulofus calculus, u r i n a m ante plures dies c r u e n t a m r e d ­ d e n s , nunc v o m i t u m d o l o r e s q u e gravisfimos creabar. Q u a p r o p t e r ad folitum pulveris L ap id is fuilli f e m i d r a c h - m a m , in Theae infufione f u m e n d a m c onf ugi t, iftaque f o r p t a p a r i t e r ac fa£ta inje&ione & f o m e n t a t i o n e o l e o f a , ut fa­ cilior exitus de u r e t h r a p a r a r e t u r , feliciter p r o v e n i t L a ­ pillus, a l b u s , a n g u l o f o - m u r i c a t u s , f o r m a c o n i c a , m a g n i ­ t u d i n e P1J1 majoris.

, A d curam Li thiafeos figillatim q u o d f p e t l a t , o p t a n ­ d u m f o r e t , ut laudatus ifte V i r , cui ex fe ipfo locuples o b t i g i t e x p e r i e n t i a , fuas ul te ri ore s a d d e r e vellet o b f e r - vationes f u u m qu e l u m e n nobis in m e d e n d o aut m i t i g a n ­ d o hoc malo praeferret. N o s t a n t u m in p a r a g r a p h o fe-

quenti curam Lithiafeos ' g e n e r a t i m p e r f e r i p t a m qualiter- c un qu e trademus.

Cura Lithiafeos Renalis.

A d c u r a m Tub p a r o x y s m o quod a t t i n e t , confiftir il* la p r æ c i p u e in l e v a n d o f y m p t o m a u g r a v i o r a & e x p e l l e n ­

d o calcuium vel fabulum e r eni bu s ad velicam u r i n a r i - a m m i g r a n d u m . H a s

Indicationes

curatorias obtinemus;

1:0 P r a e c a v e n d o , ne partes n e p h r i t i c o malo affe- , p r æ f e r t i m apud e o s , qui p r i m u m m o r b o l a b o r a n t , o b fenfilitatem e a r u m , ftimulo i n c on f v et o a d a u £ t a m , i n ­ f l a m m a t i o n e c o r r i p i a n t u r . V e n æ f e c t i o n e m i d c i r c o , in ple-

thoricis & robuflis, m i n i m e esfe o m i t t e n d a m , exift imamus. 2:0 E m o l l i e n d o arque r e l a x a n d o fibras c o r p o r i s , t a m in u n i v e r f u m , q u a m fpeciarim in locis a df e£lis, ne e a ­ r u m c o n t r a r i o aut tonus n i m i u s , calculo p e r u r e t e r e m j a m d e f c e n l u r o , nullum ponat obicem.

Fini huic

Semicupia

,

Clysmata

emollient ia t h e r e b i n t i - n a c e a ,

Mixtures

&

Emulfiones

o l e o f e ,

h jn fa

r a d i c u m

AU

tbea,

f emi num Z/»/‘, foliorum

Ma/vœ

& reliqua e j u s d e m g e n e r i s m e d i c a m e n t a , o p t i m o cum fuccesfu inferviunt.

3:0 P r u d e n t i ufu m e d i c a m e n t o r u m d i u r e t i c o r u m , in q u o r u m n u m e r o

Alkali ammoniacum acet at um

, & , qui p o ­ t i o r vi fua fedativa c e n f e t u r ,

Spiritus acthereus nitratus^

fe m i r u m in m o d u m c o m m e n d a n t .

4: 0 Si aegrotus fenfibtlioris

Jyfrematis m rvei

fit, ideo- que ad f pasmos a d m o d u m p r o n u s , u n d e calculus fub de - fcenfu fuo r e t a r d a r i & do lo r fixus diutius f ævire p o t e f t ,

Opium

v e f p e r t i n o t e m p o r e p r o p i n a r e necesfe eft.

5 0 E m e t i c o r u m ufum fuam q u o q u e i n t e r d u m utili­ t at em h a b e r e , n e g a n d u m n o n e f t , v e r u m e n i m n o f t r o qua- licunqU e judicio , o b v e h e m e n t i o r e m concusfionem & p e ­

riculum au&ae fabuli c o p i æ , n o n nifi f u m m a u r g e n t e

necesfltate, a d h i b e n d a funt.

6.0

Calculo ex uretere in veflcam u r i n a r i a m d e l a p f o ,

m axim e eft necesfarium , illum e c orp ore cum uriiw

li-l i m i n a r e : q u o d etiam dili-lutiori & copiofiori p o t u , ut & f p o n t a n e a , ad im p le n d am Veficam, urinæ continentia, a- p t o q u e fitu, ad eam e x o n e r a n d a m , antrorfum fcilicet in­ c linato c o r p o r e , facile, nifi p ræ g ran d is lit, obtinetur,

Epicrijis

,.

L icet M e t h o d u s m e d e n d i, in p a r a g r a p h o praeceden­

ti r e ce nf ir a, Lithiafi renali i n g r u e n t e , ab omnis aevi e x p e r i e n tia fatis lit c o m p r o b a t a , non tamen inficias ire q u e m q u a m a r b itro r, m o r b u m hunc, non nifi longiori tem­ p o r i s de curfu fuperari posfe , ideoque re m ed iu m , quod g r a v i o r a f y m pto maca coiicæ n&phriticæ mitigare v a l e t , m i f e r i s aegrotantibus fore gratisfimum , praefertim cum , allato cruciatuum levamine , calculum deprim endi vis na­ turae p e r m echanicam operationem unice & tranquille c o n c e d a t u r . L a p id e m fuiiium ejusmodi medicamentum esfe e x h i b i t u r u m , exiftimamus, cujus ufus ex paucis qui­ d e m , fed evidentioribus cafibus, quorum p ro ferendorum copia nobis fa£ta eft, non c o n te m n e n d u s videtur. Si v e ­ r o hujus remedii agendi rationem ante explicandam in nos f u f eiperemus, quam majori e x e m p lo r u m num ero ejus effica­ ciam c o m p r o b a v e r im u s, rem nos aufos esfe abfonam œque ac te m er ariam , forfan videbitur..

V e r u m enim v e r o , q u e m a d m o d u m opera noftra

Sc

laboris confiltum eo praecipue f p e & a t, ut ulteriori M edi­ cae Scientiae CuIrorum examini r e m e d i u m , nortra qualicun­ que le n tentia e g r e g i u m , fu b jiceretur, e re noftra duxi­ mus i n d i c a r e , quale de vi atque utilitate ejus, cereroquin innocui , judicium f e rendum nobis videatur. In ipfa vero hac di sq u if ir io ne, omnia (i re£fe p e n fu a m u s, duo praeci­ p u e

m o m e n t a c o n r e m p la rioni

_{fefe offerunt,, quæ, otnni} attentione d i g n a , causfam Lithiafeos formalem efficere e- x i f t i m a n t u r , fcilicet i:o A b u n d an tia acidi cujusdam in c o r p o re quovis h o m inis calculofi..

2:0 Mala fpaftica, a c onfenfu n e r v o ru m o r t a , quæ mo rbuin h u n c in o m n i fe re cafu comitantur.

A d p r i u s , a b u n d a n t i a m , l o q u o r , acidi q u o d a t ti n e t , manifefta illius c o m p a r e n t indicia, tam in malis a r thrir i- cis & p o d a g r i c i s , q u a m in d ol or e nephritico. ï n p r i m i s in v e n t r i c u l o & tub o intef tinal i, Temper fere ha n c m o - leitiam o b l e r v a r e licet p r æ f e n t e m ; l n masfa v e ro fangyi- nea n u i p n e etiam l o c u m - h a b e a t iimul, & c o n cr e t i o n u m calculofarum a l i q u a n d o anTam praebere posfit, re s ell ul­ t e r i o r i disquifirioni relinquenda. U t c u n q u e haec e xi ltima -

ta e r u n t , procul dubi o teftatur experientia, m e d i c a m i n a , q uæ n o m i n e

Alkalinorum abforbentium

v e n i u n t , vel ut 1 1 1 .

C u l l e n ea vocat

Antacida

, unica esfe r e m e d i a , Lithiafi

l a b o r a n t i u m d o l o r e s m i t i g a n t i a , quamvi s e o r um calcu­ l u m f o lve nd i efficacia non Temper lit p r ob at a

b

).

E x p e r i e n t i a Tumrni illius Medici ut & a l i o r u m co m ­ p e r t u m q u o q u e h a b e m u s , htec a n ta c i d a , fi Tua no n defti- t u a n t u r virtute, & diu & lufficienti a d h i b e n d a esfe copia.

A d i n d o l e m caullicam ,

Alkalinis puris

p r o p r i a m , li a t t e n d a m u s , ea n o n esfe m o r b o huic a c c o m m od a t a , nili f a p o n e q u o d a m mixta lint vel alio m o d o i nvolut a cert o certius c o m p e r i m u s . H f f e du m v e r o multo f a l u b ri or e m p r æ f t a t

Alkali fix u m

, acido aëreo Ta t ura t um, q u o d c e r t e m a j o r i copia f u m t u m nullam ventriculo moleftiam adfert, i b i q u e a ci du m c o r p o r i s morbidi, reli£to aci do Tuo aëreo,

continuo a b f o r b e r e valet

La£la v e r o i n t e r L a p i d e m fuillum, qui t e r r a eft al- k a l i n a , acido aëreo f o r m a Lapidis calcarei c o n ju n & a , &

alkali, aëreo acido Taturatum, comparatione, in fublevan- do

h ) I t i s now f u j f c i e n t ly c e rta in , th a t alkalines do not a llw a y s d is- fo lve the f i ones in the u r i n a r y p a s f a g e s ; b ut in m a n y c a f e s , w ith o u t d is f o lv in g t h e calcu li, th e c e r t a n ly relieve the p a i n a n d uneafenesf w hich the prefence o f the calculus occaßons. C u l l e n

T r e a tife o f materia Medica Fol. I L p . 4 1 9 .

fnalo n e p h r i r i c o ad u n g u e m o m n e m p erfolvere indicatio­

n e m invenimus, qui fcilicet, ut

_Antacidum

_{vel abforber.s,} a c i d u m illud c o r p o r i s h u m a n i m o r b i d u m infringit. Sic e t i a m in ejus u f u , tu m fufficienti c o p ia , tum diu propi­ n a t u m line molefiia v e n tricu li, q u a m d iu necesfe judica­ t u r , perfifti porelt.

Q u o d autem ad pofterius m o m e n t u m p e r t i n e t, fpas- m o s puta tubi intefiunalis > a co n fen fu n e r v o ru m o r to s , illi fine dubio n o n m i n o r e m M e d ic i attentionem pollu- l a r e v i d e n t u r , e t e n im malum fub p a ro x y s m o infigniter e x a f p e r a n t augentque. U t v e r o emelin nec non v e n tri­ culi & tubi inteftinalis fpafmos dolores & fpasmi renum e x ­ c i t a re v a l e n t , ita v e r o fimillimum quoque efi, remedia f edativa ventriculi & tubi inteftinalis fpasmos f e d a n d o , vicisfim fpaftieam r e n u m u re reru m que e o n tr a & io n tm tol­ lere. _{N e c praetereundum eft, q uod & dolor & anxietas,} q u æ Æ g r u r n pesfime h a b e n t , qu an tum fieri poteft, Medi- ci o p e r a , mitigari aut depelli debeant. Sedativorum nu­ m e r o O p i u m p r i m u m pi ofe£lo occupât l o c u m , unde ut i n aliis m o r bis fpasmodicis, ita etiarn in malo nephriti- co _{ejus ufus n o n mi nus eft p rob atus ac firpe per-} necesfarius. _{Ai t a men O p i u m , quoties d o lo r prarfens po-} f i u l a t , p r o p i n a r e in c o n fu lto, n o n dicam im p ru d e n ter fo ­ r e t , quatenus frequenti ejus ufu irritabilitatem tubi inrcfti- nalis tolleres, (egnitiemque alvi, quae quoque Lirhipfi re ­ nali p e r le adesfe fo let, nr.olefti«.limam parares. Itaque p a t e t , fedativa alia, ejusmodi in c o m m o dis non conjun&a, huic i n t e r d u m , praecipue v e r o in Lithiafi renali, esfe a n t eponenda.

D a t u r g <4nus m e d i c a m e n to r u m , quod fub

_Antifpas-

modicorum

_{n o m i n e v e ni t, q u o d q u e (limulo fuo O p io falu-}

brius meliusve agit nec non inprimis sd minuendos tol­ lend osque fpasmos videtur accom m odatum . Huic præ re­ liquis a n n u m m e r e m u r

Petroleum

&

_{Bitum ina}

_{, feu olea}

mni-i ß

Ufus Lapidis fuilli in Lithiafi renali,

m n i a m o n t a n a

k ) ,

q u æ , q u a n t u m in p a u c i o r i b u s cafibus e x p e r i e n t i a h u c usque e x pl o r a r e v a l u i t , laudem ceteris facile praeripere v i d e n t u r . I n q u o r u m n u m e r u m L£pis fuillus j u r e r e l a t u s , t a n t a m e j us mo di ftimulandi v i m jos* f i d e t, q u a n t a , c e r t e in Lithiafi r e n a l i , (pasmis dolorifcus- q u e mitigandis fufficiat, & q u i d e m absque n i m i o ftirau- l o , alias n o c i t u r o , q u o d q u o q u e , nili o m n i a m e fallunt, a c o h c a c o n f e f t i m f e d a t a , ru&ibus flatibusque disfipuis rei. fatis f u p e r q u e confiat / ) . De c e t e r o , fi v i m quandam calculum r e n a l e m aut veficalem f o l v e n d i m i nu e nd iq u e ' h a b e a t , n o n æque cer to a d f i r m a r e p o s f u mu s ; fed a io­ r u m accuratisfimo in e x p e r i u n d o a n i m a d v e r f i o n i ulteri-

o r i q u e e x a m i n i , noftras qualescunque o b f e r v a t i o n e s intenfe c o m m e n d a m u s , votis jam c o m p o t e s , m e d i c a m e n

inuo-cuum, d o l o r e s n e p h r i t i c o s l e v a t u r u m fi in m e d i u m protulisfe c enf e amur .

TANTUM.

k ) Cl J XLENT 1. C. 3 6 0 .

/ ) Q u a n d o ej us uf um no bi s e r e e s f e , j u d i c a m u s , a n t e omnia o b -

fervandum e r i t , u t L a p i s n o f l e r fuillus r e c e n t e r feu in m o m e n t o ipfo,

q u o fumi d e b e t , in p u l v e r e m fit t r i t u s : A l i a s e n i m p r i n c i p i u m e j u s

volatile f u e t i d u m, q u o d q u i d e m , m e j u di ce, vim ej us a n t i f p a s m o d i c a m efficit p ræ ftjn tisfim a m , m u l t o m a x i m e p er d it u r.