%
e c i m e n m .
P 0 Ë S E 0 S
GENTIUM
SEPTENTR
ANTIQUISS1MÆ
Q U O DCo»/. A m pi. Senat. A cad. U p f P hilo/.
E R U D I T O R U M E X A M I N I S U B M I T T U N T
ANDREAS
ERICUS
P H I L . M A G . \E T
ERICUS
GUSTAVUS
V E S T R O G O T H U S . IN A U D IT . G U S T A V . MAJ. D I E X I I I J U N . MDCCXCIJfcU P S A L I Æ ,
Li t t e r i s Jo h. Fa. Ed m a n, Reg. Ac a o. Tt r o g e.C
a p.
S
ec t.
P
o ste r.
J ^ L d tu li hue u sq u e, & qua fieri potuit diligentia expli cavi, quæ in (criptis veterum de origine & antiquitate P o ëfeo s in feptentrione occurrunt teltimonia /). P oftu - lat jam dicendi ordo ut paucis an fides illis habenda dis- piciatur. Quod in dubium voca re, temerarium non mo d o , fed impium fere nonnullis videatur n ecesfe eft, qui aut praejudicatis antea abrepti opinionibus, aut alieno ni hil, luo nimium fidentes in gen io, aut denique canæ ve - tuftatis quafi religione qundam obftriéti, om ne quod no vum elt novitatis causia damnant. Q uam vis v ero iliis haud adfentiar, qui idoneis feriptorum teltim oniis om nem fidem voluerint derogatam , tem perare tamen mihi non p o s fu m , quin publice profitear, multa eadem que vali- disfima, de narrationum in hiftoriis antiquis pasfim oc currentium , & pro v eris communi hiftoricorum confen- fu venditatarum , v erita te, inquirenti mihi exorta fuisfe dubia. A deo igitur illam noti dedi, quae in paragrapho praecedenti fiftitur, fabulae de inventione poëfeos inter pretationem , quali m ihi esfet p erfvafu m , Odinum majo rinus noftris prima inftillasfe artis (caldicæ praecepta. In dicatum tantum v o lu i, quod fi fabula ifta explicationem qUandani admittat hiftoricam , allata fit unica quae qua
le-D
cun->. 0 3- 4* A rg u m e n tu m illud, ab E loquentiæ & Poèfeos quem veteres coluere D eo p e t i t u m , de induftria omifiuius. Infra iliud quoque exan.ini fubjitietur.
' X ) *s 1 Jf*
cunque in fcriptis veterum habeat fundamentum. Tanturmi enim abeft, ut O dinum , fupra citatis licet fcriptorum an tiquorum fuffultus teftim oniis, primuin pronunciare aufiun p oëfeos in feptentrione conditorem, ut nihil aliud iftaiim esfe narrationem exiftim averim , nifi commentum m eres m yth ologicum , om nique hiftorico fundamento deftitutumu, A tq u e ut ingenue dicam, quid fentio de his quæ de Or dino memoriae prodiderunt fcriptores gentiuym feptentrio— nalium vetufirisfimi, tantum in illis videre mihi videour ^ineptiarum, ut judicatu omnino fit difficillimum, utruum majori fe com m endet probabilitate eorum fententia, quili e x hiftoria rejecftum, non primum modo atque fecunt— d u m , fed ultimum quoque ilium ad fabulas relegarunt m)
. aim
m ) Q u orum facile Princeps A u g u s t u s L u d o v i c u s S c h l ô z e r u , P rofesfor Academ. Georg. Aug. celeberrimus, vir de hiftoria gem i- tiom feptentrionalium antiquisfima immortaliter meritus. Cui inw- geniofa non m in u s, quam eruditionis plena, quibus fententianna fuam tueatur argumenta expendere volupe erit, evolvat: A llg e m e i ne N ordifche Gefchiehte her ausgegeben von A . L. S c h l ô z e r Haill- le 1771. 4:0 V o rre d e p. 6. Cap. 1. §. 27 — 32. Pag. 2 5 4 — 2622z,
S c h l o z e r s Islandifche L itte ra tu r und Gejchichte G ö ttinge« uu. G o th a 1773. 8;o pasfim. Cfr. quoque fi placet recenfionem huu- jus libri : Bibliothek der Philofophie u. L itte ra tu r. 1 B. 2 Sitt. F rancfurt an der Öder 1774- pag. 2 96 — 305. Miror autem v’ii- rum doftisfimum unicum omifisfe quod me faltem judice in dijodiii- canda ilia an unquam exftiterit Odinus quaeftione non minimi esfffe videtur momenti. Scilicet inter legendum fæpius obfervavi, ht<lco> ricos unanimi fere confenfu Odino nepotem tribuere N io rd u m ii, qui poft m ortem ejus Svionum faftus fuit Imperator. ( D a l i ü n S . R . H. i D . i i Cap. a ß . p a g . 323. B o t i n Utk. til S v. Fotil- kets H iß . Sthm. 1757. pag. 33. L a g e r b r i n g Sv. R . H iß . 1 L I). 3 Cap. p. 7.4.) Adtuli in §. 4. narrationem de bello quod cutrm V anis gesfit O dinus, ex qua colligitur Niordum ab illis O d im io obfidem traditum fuisfe. Quo autem fieri poteft modo ut queirm
a g e n te inimica & barbara obfidio acciperet Odinus fbi^ ipfiuus
an vero e o r u m , qui tenebris hisce plus quam cimmeriis lucem conciliaturi, firm isfim is quidem non feniper innixi fundam entis, nefcio q u ot & quos conftituunt Odini no
-D a
mi-intercedat cognationis vinculum necesfe eft, aut praeter hunc alium quoque Nio rdum aliumque F r e y e r u m asfumemus. Hanc fovent fententiam L a g e r b r i n g 1. c. D a l i n 1. c. W i l d e H ifto r ta
Svecice P ra g m a tic a Cap. t i . §. 39. pag. 191. 192. ab illa vero non om nino alieni fur.t T o r f æ u s in Serie R eg u m & D y n a fla -
ru tn D a n ia Lib. 2. Cap. 2. S c h ö n i n g om T iid sreg n in g en i dea
gam le N o r d i (he H ijlorie in d til H a ra ld H a a rfa g e rs T iider p a g . 3 ? —* 4 0 . S u h m om O din p a g . iç o . / 9 / . T o r f æ u m non opti
mo fane ju re citato loco caftigavit W i l d i u s . Eft enim hiftoriae
Y ngiingornm major omnin o fid< s habenda quam P rologo E d d æ R efenia næ, qui neque tantam quantam ilia fibi vindicare poteft an tiquitatem , neque atiftorem agnofcit S tu rlo n id em , ut ipfe fatetu r
W i l d e A n m . ôfv. P u ff. In led n . p a g . / 7 . Cfr. S t j e r n h j e l m
in N ot. a d H e rv . S a g a p . 5 . 6. S c h ö n i n g om T id sre g n . t Ç.
jf. 3 . Id. om de N ordifke F . O p r. p. 263. 264.. Ad ilium tam en quod mirum provocat T o r f æ u s in S erie R eg . & D y n . Lib. 2.
Cap. 3 . p. iog. J ig . &c. Sententiae autem T o r f æ i asfentiri plu rimae nos Ivadent rationes. Quicunque enim narrationem Snorro- nis vel minima perluftraverit a d t en tio n e, in v e n ie t, Niordum illum Vanorum obfidem fuccesforem Odini fuisfe conftitutum. Videfis fcilicet ipfius Srurlonidis verba: ” Niôrd oc F re y fetti Odinn blöt- ”g o d a; — hann g a f buftadi hofgodunum : Niôrdr bid 1 N o a tu n u m ; ”enn F r e y r at Uppfölum — N iôrdr a f N öatunum g erdizc tb å v allds-m adr yfir Svium ” H eim s K r. Y n g lin g a - S a g a Cap. I P . V . X I . ed. S c h ô n i n g t i T . i . pag. g , 1 0 . 15. Sunt vero »lia
neque minoris momenti q uæ fententism noftram confirmant argu menta. In carmen fcilicet E d d æ antiquioris V a fth r u d n is m a l indu cit Poëta O d in u m , a N io rdo q u æ re n tem , quid fit cur to t illius cul tu perfonent te m p la , quum ipfe non fuerit e familia A fa ru m ? cui refpondit Vafth rudner, Niordum fuisfe a Diis fapientiæ in Vanaheim creatu m , Afisque deinde obfidio traditum. Quis igitur meridiana non omnino coecutiens luce n eg a b it, in eo errare W i l d e , Da l t n,
B o t i n , L a g e r b r i n g c e t . , quod Niordum nepotem esfe Odini
affirmare non dubita verint? De loco igitur, quem ut familiæ Y ng- lingorum caput quali & a u fto r diu in hiftoria antiquiori te n u it)
■ b
mine infignitos «). Magnam fane in hiftoria gentium an tiqua ubique offenderis incertitudinem & fingularem quan- . dam opinionum diverfitatem; an vero majorein ac in Scandica illa haud fine ratione fubdubitaverim. De pri m is enim Scandinaviae incolis, de Odino, de nomine ejus de via denique & tem pore quo in Sveciam pervenerit, to t fere fententiæ quot fcriprores. Quæ cum ita fint, & ulterior harum rerum disquifitio juffo longius a via n os deduceret, Suhmio atque Schôningio ad tempus al bum adjicimus calculum, de argumentorum, p~o tribuen da Odino poëfeos in feptentrione origine allatorum, vi> & pretio breviter di&uii.
6.
Quod igitur ad primum illum adtinet Odinum, tan to minus hanc illi concedimus gloriam , quo certius con- ftat illum ad Septentrionalia haec regna numquam pene- travisfe o). A ntiquisfim is vero Scandinaviae incolis
fo-lem
m erito rem ovetur Odinus. An vero cum ceteris, quæ Odino tri buuntur de Scandia meritis, ita quoque fe res habeat alio forfar» te m p o re & loco fufius disputabimus.
**) Alii duo alii tres fuisfe Odinos contendunt, quos inter unum ex tabulis Scalholtinis producic B r y n t l p h u s S v e n o n j s ap. S te p h . not. in S a x p. 5 0 . T o r f æ i Series D ynaß. & Reg. Don. Lib.
i i . Cap. 3 . S c h ö n i n g ont de N o r d Folk. O pr. p . 261. 26 a .
Cfr. V k r f . l i i Notes in H iflor. GotUr. & Rolvonis p 40. S c h e f - f e m i U pfalia A n tiq ua Cap. R e s e n i i P r œ f. E dàœ .
S c h ö
n i n g om de N orfkes O prindrlfe pa^. 76 — 120. 277 S u h m
om O din pag. 80. T r a iïn tu s de O rigine G entium Boralium quo pltires e x ß itisfe olim Othinos evincitur Hafniæ 1777. 4:0 rec. a W a r m h o l t z Bibliotheca H iß. Sv. Goth. V. D. p. 113.
0) Sc h ö n i n g om de N o rd . Folk. O pr. p. 83- 179.
lem illius Tub nom ine tutelare quoddam numen fuisfe nonnulli contendunt p). N eq u e vero fecundo illi, ab eo quem M ith -O th in vocant diftingvendo, tribuendam e sle p o ëfeo s in feptentrione originem arbitramur. Quum v e ro in his a nobis disfentientem habeamus 111. S u h m q )t
poftulat & tanti viri auftoritas, & veritatis quo ducimur Itudium , ut argumenta quibus fua innixa eft lententia exam ini fubjiciemus. Prim um itaque e locutionnm in lingva poetica Afamal difta occurrentium cum m ythologia veteru m convenientia defumtum eft. Convenientiam vero illam m axim e licet confpicuam nihil præter fummam poë fe o s in feptentrione antiquitatem indicare facile patet. Odi- num enim fecundum artis fcaldicæ fuisfe in his regnis conditorem antiquisfimum non nili conje&ura quadam & ea tam en v ix probabili inde concludi poteft. A lterum
D 3 illud
h i f t . i B. p. i o . S ü h m om O din p. 8 u V e r k l t u s 1. c. D e lo c o autem quo habitavit magna eft inter hiftoricos disfenfio. Ad Viftulam fuas habuisfe fedes contendit E c c a r d , O rig in . G erm an.
p. 391. ad D anubium , S t j e r n h j e l m in not. V e r e l i i a d h e r . v a r a r S a g a p. 123. ad T an aim denique S ü h m & S c h ô n j n g 1. c. D e hoc Odino Bori filio quo ad maximam parte m explicanda fu n t, quæ dé Odini ad Tanaim rebus geftis refert S turlonides, nec no n quæ in prima E d d æ Recentioris parte fub titulo G ylfa Ginning de Odino ejusque in feptentrionem itinere narrantur.
p ) S t j e r n h j e l m in not. V e r e l i i a d H iflo r. G othr. & R olvonis P* 36* 37* 41* fqq. T o r f æ i S eries U ytia /l. & R eg. D a n . p. 117.
B a r t h o l i n i A n ttq v . D a n . pag. 2 9 3 . S ü h m cm de N o r d . F. O p rin d p. 145. S u h m om O din 1. c.
q ) S t j h m om Odin og den H edn. G udelœ re p. 1x9. De Mith-Othin altum apud S norronem rîlentium. E ju s vero mentionem facit
S a x o G ra m m , in H ift. D a n . Lib. 3. p. 45. R e t t e vero obfervat
S c h ô n t n g , S a x o n e m fœpius nebulonem illum O lle ru m , cujus
ex teftimonio E d d æ D œ m ef. 26. vitricus fuit T h o r , ab altero illo Odin o diftinttum p r o p o n e r e , de quo quid fentiendum fit vid.
S c h ö n i n g om de N . F. O p r. p. 294. A lterum videtur ejusdem
) JO (
illud majoris fane non eft mofrienti. Conftat nem pe c o m ites ultimi illius Odini ad exem plum ducis nomina non m odo, fed faftorum quoque gloriam ab antiquis A fis m u tuo fumfisfe. Quum vero qltimo illi Odino poëfeos pri mordia tribuere non dubitaverint fcriptores hiftoriæ no- ftræ vetuftisfim i, inde fufpicandi v h o celeberrim o prae betur occafio, fieri p otuisfe, quod Odino fecundo debi tam , ille fibi vindicaverit gloriam. Quam parum v er o valeant ejusm odi fophismata in explicanda antiqua g e n — tiurn hiftoria non^ opus eft ut m ultis m oneam us. C uicim - que rem acuratius penfitanti ut fpero e x allatis p ateb it,, nullas indubias certasque adesfe ration es, cur Odino p r i mo aut fecundo p oëfeos in feptentrione originem a d — ftruamus.
7
-E o igitur jam dedudta res e ft, ut de tertio illo Or dino hujus nom inis ultimo breviter agamus. N eq ue a f firmare aufim artem poeticam illi in fep ten trio n e fuam i debere originem. S u n t enim non pauca, quæ pro ifta i lententia proferri folent argum enta, lev ia , & dubiis mai— gn opere obnoxia. Primum quid teftim onio S norronis r)) fit tribuendum videam us. R efert nem pe O dinum , q u i que illum e x A fia comitabantur principes, Lioda fmidiir* v o ca to s, quod ab illis artem poeticam in Scandiam in — troduftam crediderint noftrates. Ingenue autem ipfe f a tetur S tu rlon id es, omnia qnæ tem pora fpe<ftant pauli u — lum antiquiora, fe e x carminibus Scaldorum defum Tisfe,, adeo ut a fide illis habenda fui ipfius quanta quanta elft: pendeat au<ftoritas. F u it vero fem per & ubique pectn-* liaris hæc quædam poetarum arrogantia, ut pocfin lin«.
gvaiw
) 31 '( JS"
gv:gm D eoru m ven d itan tes, divinam quoque artï fuæ vindicare aggresfi fint originem . E ft igitur de S n orro- n is fententia haud aliter judicandum , ac de illius, fi quis fuerit, qui Apollini inter G ræ cos eandem concesferit gloriam. Sum m am vero obfervare liceat inter m yth olo- giam Graecorum Rom anorum H yperboreorum que in eo co n ven ien tiam , quod p oëfeos & eloquentiae quem v e te r e s coluere D eum folis nom ine infigniverint.
A liud quoque quod uno quafi i&u om ne convellere dubium videtur, pro ftabiliendo Snorronis teftimonio af ferre folen t argum entum . Superlunt n em p e, ratiocinan tur, e litteraturae prifcæ quodam quafi naufragio c o lle g a , quae fummam prae fe ferunt antiquitatem carmina ( H a - v a m a l, V olufpa, Runa C a p itu le), quorum auélorem prae te r Odinum inveniunt nem inem . Quod v ero ad H ava- inal adtinet, cuicunque patebit, qui lingvæ vetuftisfim æ aliqualem fibi com paraverit cognitionem , ad tem pora lo n g e recentiora referendum esfe carmen illud præftan- tisfim um . S iv e enim ipfum refpexeris ftylum , five fen- tentiarum fingularem quandam gravitatem & elegan tia m , five denique ipfius fcaldicæ artis dignitatem & m ajeftatem fim plicem , nihil reperies quod aevum fa- p iat Odinianum. Inducit poëta res a fe geftas narran* te m Odinum , quod ad demonfirandam eorum fententiara m e judice nihil valet. Q uis enim eo usque dem entiæ p ro ced eret, ut talia, qualia in hoc carmine O dinus, ipfe d e fe narraret facinora. D e asfertione quorundam pa triae hiftoricorum j) quod nem pe carmen illud ad inftar fu erit le g is , cujus ad norm am , fingula, quae R eligionem & tranquillitatem publicam fpe&abant crimina, dijudica v i t O dinus, nihil habeo dicendum. Qui adtentiori id
per-x) Da l i n S v , R . H iß . i D . 4 Cap. §. 21. p, 112, Wi l d e s L a g -
(
perluftniverit o cu lo, facile in ven iet, an illa qnæ in hoc carmine continentur præcepta moralia, ejus fint indolis, u t legum fuftinere potuerint v ices. D e Voluspa & R u n a -C apitule, idetn refpedlu ipfius lingvæ fentiendum , ac: de Havam al dixim us. Odinum itaque carminum horum non esfe auélorem tuto concludimus.
8.
N eq u e filentio praetermittendum eft, alium ab Odino> plane diverfum , majores noftros cultu religofo profeqvu-- to s fuisfe eloquentiae & poëfeos D eum . F u it vero n o m en illius Brage t), unde porro vocabula Bragur ( T o e fis )) & Bragamadur (P o ö ta vel P o ëtria) a Scaldis m utuata.. P oetam illum fuisfe ingeniofisfim um narrat carm en a n t i quum Grimnismal appellatum , quo faftu in , ut nom en il— lius honoris ergo fibi tribuerint Scaldi recentiori tem p o re florelcen tes u). Pulcherrim a lane illa fuit v e te r u m i fententia, qua Idun five im m ortalitatem , magnis clarisquee fa&is comparatam carminibusque celebratam , poëfeos D eoo u xorem adfignaverint v). Runas linguae illius infculptass fuisfe memoriae prodit carmen Eddae antiquioris B rynhilU -
d a r Quida vel Sigrdrifum al diftum , quod ad defignandamn illius & eloquentiam & fapientiam faftum quisque facilee videt. Inter tria quibus illum infigniverint nom ina, ob«*- fervatu dignnm eft illud: As prolixa barba prceditum, quodd fummam illius fene& utem indigitare patet. U nde norn
om nias t) R e s e n i i Edda Dœmef. 24. L a g e r b r i n g Sv. R. H. T. TT.
p. 4 8 6 . D a l i n Sv. R. H. 1 D. p. 1 48.
u ) Vid. Catal. Sealdorum in W o r m i i Litteratura Runica p. 2220 — 226. R e s e n r i Edda D æ m . 35.
v) Unde explicatu facillima eft, quæ apud principes harum re g io n u n tn invaluerat co n fv etu d o , ad gubernacula regni acc e d e n tes, p o c u l u n m Bragebâgare voca tum exhauriendi, Heims K r . T . I . p . 4 6 ,
)
33(
JS*
om nis abeft fuspicio, fuisfe illum ultim o Odino antiquio^ re m , & ante illius adventum religiofa in his terris obfer- vantia cultum . Q uam vis igitur p oëfeos in feptentrione incu nabula ad Odinum referre non aufim , ideo tamen haud n eg a v erim , tantam illius esfe antiquitatem , ut religione Chriftiana nondum illata, fumma fuerit majorum noftro- rum in illa excolenda diligentia y). Odino autem aut alii cuidam p oëfeos adftruere originem , confilium eft m axi m e temerarium.
y ) E x em p li loco attulisfe fufficiat Starkaterutn ingenii non minus quam fortitudinis laude confpicuum. D e illo S tu rlo n id es: ”Star- kadr enn gamli var fkalld: hans quaedi eru fo rn u ft, th eirra fem m enn kunno. C f r .'S u H M Crit, H iß. i D. p. 357. 533. D a l i n S v. R. H. i D. 12 Cap. 4 § . n. ( k ). 1 D . 15 Cap. j 8 § . n. ( z ) . De poëfeos in fept. antiquitate vide La g e k b r i n g T . I. p. 4 7 9
