12
Feminizm to przede wszystkim
idea emancypacji, jednak często
jest używany do promowania idei,
które zamiast służyć wyzwoleniu,
prowadzą do skostnienia struktur
władzy i przemocy. Oto co trzeba
zrozumieć, by feminizm mógł
słu-żyć emancypacji.
Feminizm nie jest kobietą. Przy-należność do dyskryminowanej grupy sama w sobie nie jest ani cnotą, ani zaletą. Walka o prawa grupy dyskryminowanej, gdy jest się jej częścią, też nie jest sama w sobie społeczną cnotą, choć jest aktem odwagi cywilnej i niezbęd-nej do funkcjonowania w społe-czeństwie godności. Z kolei wal-ka o prawa takiej grupy, gdy nie jest się jej częścią, bywa chwa-lebne, ale bywa też przejawem besserwisserstwa, narcyzmu, a nawet patronizującego stosun-ku do tej grupy i zawłaszczenia jej doświadczeń i cierpień. Fe-minizm nie jest o kobietach. Jest o emancypacji, świadomości, wolności – rozumianej nie jako
Monika
Kostera
FEMINIZM
TO SOLIDARNOŚĆ
Fot. Pixabay/Stock Snap
prawie do czy od, lecz jako onto- AfD (Alternative für Deutschland), jest dynamiczny, żywy, falujący, cji przejawiających się przez mi- przez budowanie przynależności logicznej niezależności od usta- a Marine Le Pen jest przewodni- jest jak poetyka, nie jak retoryka. zogynię i przemocowe estety- i więzi. Androgyniczność ozna-lonych z góry form. Patriarchat czącą le Rassemblement natio- Jest zmienny w czasie, jest ludz- ki gwałtu i triumfu, pogardy dla cza nie tylko stosowanie jednego jest systemem władzy, ustalają- nal (dawniej Front national). Nie ki – należy do nas, jest rodzaju nieliniowości, witalności postrze- i drugiego rodzaju władzy, lecz cym bardzo wiele ludzkich form
jest feminizmem bycie miliarder- ludzkiego i dotyczy tego, co w nas ganej jako chaotyczność, margi- umie je łączyć i mieszać ze sobą, z góry i w sposób przez
stule-ką, Françoise Bettencourt Meyers, wszystkich kobiece. Zwraca uwa- nalizacji czułości, wrażliwości, co potęguje potencjał przywód-cia przyjmowany jako oczywisty
MacKenzie Bezos ani Alice Walton gę na połączenia, z duszą – Ani- niekonkurencyjnego stosunku czy i otwiera drogę do rozwijania i „naturalny”. Feminizm jest
spo-to nie feministyczne ikony. Tak po- mą, ze światem i z naturą – Gają. do udziału w życiu społecznym. całego zakresu pożytecznych po-łecznym działaniem przeciwko
jęty „feminizm” to zwykły kapita- Świat bez kobiet jest śmiertelną staw i zachowań organizacyjnych.
patriarchatowi. Feminizm jest androgynką.
An-lizm tożsamościowy – zarządzanie drogyniczność to część kondy- fantazją. Świat bez androgynicz- Co więcej, eliminuje to negatyw-Feminizm nie jest mężczyzną. Ro- zasobem, jakim jest marka „kobie- cji ludzkiej, nasza szczególna ności jest pozbawiony fantazji, ne skutki dominacji tradycyjne-dzaj męski rzeczownika „feminizm” cości”. W feminizmie nie chodzi złożoność. To prawda o nas, lu- sztuki, erotyki i poezji. Jest reto- go męskiego stylu zarządzania, zaprasza do emancypacyjnego my- o odwrócenie hierarchii, lecz o za- dziach, która jest w naszych cza- rycznym więzieniem z góry na- czyli przede wszystkim niweluje ślenia o języku, który wykracza kwestionowanie reguł struktural- sach niemal wymazana z publicz- rzuconych form. poziom agresji. Wreszcie, andro-poza formy dominacji i nieposłu- nego braku dostępu i braku głosu nej przestrzeni. Przez tysiące lat Andrygyniczność to nie tylko gyniczność wspierana w miejscu szeństwa. Przypomina, że współist- w przestrzeni społecznej dla kobiet była jej częścią; jeszcze w latach współwystępowanie pierwiast- pracy zmniejsza poziom stresu, co nieją w naszej mowie i myśli różne i wszystkiego, co kobiece w czło- 90. było na nią miejsce. Nie mie- ka męskiego i żeńskiego, ale tak- ułatwia procesy uczenia się. An-formy i niektóre z nich bywają bar- wieku. W ostateczności ideałem ści się w dychotomii ani nie jest że efekt synergetyczny między drogyniczność to nie jest miejsce dziej otwarte na odczytania i użycia, przyświecającym nam, feminist- niebinarna. To po prostu nasza nimi, atrakcyjność, erotyzm rozu- na spektrum pomiędzy tym, co niż wiele spośród naszych dominu- kom, jest zrobienie miejsca do two- ludzka dynamika i specyfika: miany nie tylko jako seksualność męskie, i tym, co kobiece. Andro-jących wyobrażeń. Język polski jest rzenia wspólnot demokratycznych, większość z nas, może wszyscy, czy zdolność do genetycznej re- gyniczność jest syntezą, jest moż-plastyczny i bogaty, rzeczywiście równych, prawdziwych. jesteśmy i-i, nie albo-albo, nie da- produkcji, ale jako siła tworzenia. liwością wystąpienia takich syntez
jest „giętki” i nie wtłacza wyobraź- w życiu społecznym i w życiu
każ-ni w jednoznaczne tryby. Końców- Filozof i poeta Franco „Bifo” Berar- jemy się zredukować do chromo- Greckie bóstwo atrakcji i tworze- dej jednostki ludzkiej. ka –izm sugeruje przynależność di pisze, że różnicująca tożsamość somów, mamy oprócz nich całą nia, Eros, było androgynem, jed-grę hormonów, które się zmie- nym z czterech przedwiecznych
do kategorii mowy ideologicznej, to rezultat zamrożenia procesu Feminizm otwiera drzwi, za
któ-czyli mającej związek z władzą identyfikacji, które to zamrożenie niają w trakcie życia człowieka. bóstw istniejących na początku rymi istnieje przyszłość, w której – legitymizowania istniejącej lub polega na redukowaniu złożoności Z socjologicznego punktu widze- dziejów, było też odpowiedzial- jest miejsce na coś innego niż to, walki o nową. Retoryka –izmów do dających się przewidzieć wzor- nia płeć jest konstruktem spo-łecznym – role społeczne zwią- ne za połączenie niepołączalnych co dyktuje nam hegemonicznyżywiołów ziemi i nieba. Nie
tyl-to sztuka przekonywania o tym, ców, zdefiniowanych potrzebami patriarchat przy pomocy swoich
zane z płcią są w danym miejscu ko w starożytności
androgynicz-że przyszłość nieuchronnie wynika psychologicznymi lub poglądami coraz bardziej liniowych i
zero-je-i czaszero-je-ie bardzo szero-je-ilnzero-je-ie zdefzero-je-inzero-je-io- ność odpowiada za energie
łą-z pewnych form teraźniejsłą-zości. Ale politycłą-znymi. Ta moc definiowania dynkowych struktur i technologii.
istnieje też poetyka –izmów, mó- człowieka poprzez z góry przyjęte wane, ale nie są takie same po- czące i twórcze. Również całkiem Przyszłość, w której jest miejsce wiąca coś dokładnie odwrotnego – wzory – to właśnie to, z czym femi- między kontekstami, nawet jeśli współcześnie badaczki zwraca- na androgyniczność, poezję, twór-ich uczestnicy bardzo często tak ją uwagę na znaczenie androgy-wspólna mowa jest poezją, ma rytm nizm walczy. Podporządkowanie uważają. Jeszcze silniej niż inne nicznej energii, także w tak mało czość, wrażliwość, współczucie, i moc wywoływania różnych obra- tożsamościowym wzorom daje ilu- role społeczne, role płci są natu- w oczach wielu osób poetycznej spontaniczność, współpracę, toż-zów, różnych przyszłości, otwiera- zoryczne poczucie przynależności ralizowane – ich definicja opiera dziedziny życia, jaką jest zarzą- samość rozumianą jako
poszuki-nia nowych przestrzeni. do jakiejś wspólnej przeszłości, np. wanie, a nie jako definicja i marka,
się na założeniu, że są określone dzanie. By wymienić tylko kilka
wyznaczonej przez genetykę albo na fantazję, erotykę,
odpowiedzial-Feminizm jest o otwieraniu prze- wspólne historyczne doświadcze- przez prawa boskie, naturalne, przykładów: badania Alice Sar- ność, bezcelową zabawę, muzykę, strzeni kobietom i temu, co w nas nia. Ta wspólnota jest iluzoryczna, biologiczne. Prócz tego dochodzi gent, Carolyn Lynn Martin, Ga- rytm, popełnianie błędów, znajdo-wszystkich kobiece. Dwie uczone, ponieważ nie daje energii do dzia- jeszcze wiele innych dynamik, ry’ego Powella, Anthony’ego wanie drogi, pożądanie, tęsknotę, naukowczynie zajmujące się zarzą- łania na rzecz wspólnych celów energii, pożądań, estetyk. Gdzieś Butterfielda i innych pokazują, czułość, marzenie, lenistwo, dobrą, dzaniem, Maria Daskalaki i Ma- i musi być utrwalana przez wyty- po tej wielowymiarowej skali po- że androgyniczność w zarządza- sensowną pracę, przyjaźń, wier-rianna Fotaki, podkreślają, że femi- czanie i głośne definiowanie granic ruszamy się, my, ludzie, chyba niu pozwala na łączenie efektyw- ność, człowieczeństwo.
nizm polega na przeciwstawianiu (np. ciągłe określanie, kto do niej większość z nas. Oczywiście, są ności z rozwojem jednostkowym,
się uciskowi kobiet z powodu tego, nie należy). osoby bardziej jednoznacznie bi- otwiera nowe, interesujące drogi Jestem feministką, bo jestem że są kobietami. Nie chodzi o cele- narne. Ale to żadna reguła. Nie dla dojrzewania tak organizacji, człowiekiem. Po polsku czło-browanie kobiet uciskających in- Feminizm to wspólne patrze- chodzi tu o stan przejściowy, jak człowieka. Zarówno mężczyź- wiek to rodzaj męski. Po szwedz-nych ludzi równie skutecznie jak nie w możliwą przyszłość i znaj- który należy skorygować. Nie ni, jak i kobiety powinni uczyć się ku człowiek, människa, to rodzaj czynią to hegemoniczni mężczyź- dowanie tam tego, co nas łączy. potrzebuje operacji ani terapii rozwijać w sobie pewne cechy, żeński. Feminizm to przyszłość, ni. Feminizm inspiruje i daje ener- Daje energię do działania na rzecz farmakologicznej w większości które dotąd mogą być tłumione, w której możliwy jest rodzaj gię do tego, by walczyć o równość tego, co jeszcze nie jest spełnione, przypadków. Potrzebuje dostrze- a które przypisywane są drugiej ludzki.
wszystkich kobiet i ludzi. Nie cho- a więc – co społecznie (jeszcze) nie żenia, uznania, poszanowania. płci, by być bardziej wszechstron-dzi o to, by pojedyncze kobiety od- istnieje. Tworzy się w wszechstron-działaniu, To, co patriarchat przemocą wy- nymi, nowoczesnymi
menedżera-twarzały męskie wzorce przywi- więc deklaratywne ustalanie gra- rzuca z nas po to, by „osiągnąć mi. Androgyniczność w organi- Monika Kostera jest profesorem lejów i sprawowały władzę nad nic i definiowanie jej przy pomo- sukces”, to głównie - w gigan- zacjach pozwala na wytworzenie tytularnym w dyscyplinie nauk wszystkimi innymi. Feminizm nie cy negacji, odrzucania tych, którzy tycznej i przeważającej mierze – zgodności i budowania sojuszy zarządzania w dziedzinie nauk eko-cieszy się z tego, że Margaret That- do niej nie należą, nie jest koniecz- nasze aspekty i energie kobiece. niepolegających na kompromi- nomicznych oraz humanistycznych. cher była premierem (czy też pre- nie. Tak pojęty feminizm to nic in- To prowadzi nie tylko do zubo- sach, ale na głębokich i niebanal- Była zatrudniona jako profesor na mierką) wielkiej Brytanii, że Ayn nego jak solidarność. Solidarność żenia i sztucznego ujednolicenia nych synergiach. Odpowiedzialne uniwersytetach polskich, szwedzkich Rand była główną filozoficzną ide- łączy wspólną wizją przyszłości kondycji ludzkiej. To także logi- i skuteczne przywództwo umie i brytyjskich. Zajmuje się bada-olożką dominującego od dziesięcio- – łączy także osoby bardzo różne, ka wzmożenia energii i dynamik korzystać z władzy tak w „męski”, niami organizacji. Również publiku-leci systemu neoliberalnego, że Ali- bardzo odmienne. Na tym polega vtypu patriarchalnych nostalgii, jak w „kobiecy” sposób, to jest za- je poezję i jest członkinią spółdzielni ce Elisabeth Weidel była liderką jego szczególna moc. Feminizm retrotopijnych męskich frustra- równo poprzez stanowczość, jak poetów Erbacce.
