• No results found

Dissertatio de usu Linnææ medico quam, venia exper. Fac. Med. Ups. praeside Joh. Gust. Acrel, ... pro gradu doctoris publico subjicit examini Johannes Daniel Lundmark, ... in audit. Gust. maj. d. Junii MDCCLXXXVIII. Horis a. et post meridiem solitis.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio de usu Linnææ medico quam, venia exper. Fac. Med. Ups. praeside Joh. Gust. Acrel, ... pro gradu doctoris publico subjicit examini Johannes Daniel Lundmark, ... in audit. Gust. maj. d. Junii MDCCLXXXVIII. Horis a. et post meridiem solitis."

Copied!
10
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

'

c

D I S S E R T A T I O D E %

u s u

L I N N Æ

Æ

m e d i c o

Q U A M ,

V E N I A EXP ER. FAC. MED. U PS.

P R Æ S ID E

J OH. GUST. A C R E L ,

XI. D . MED. T H E O R E T . ET PR ACT. PROF. REG. ET ORD. REG. A C A D . SCIENT. HOLM. ATQUE SOC. REG. SCIENT.

UPS. MEMBRO. CET.

P R O G R A D U D O C T O R I S

.• • *

PUBLICO SUBJICIT EXAMINI

JOHANNES DANIEL LUNDMARK,

M ed. Prov. W e r m l. & Regii C olleg. M . H olm . Membrum.

I N A U D I T . G U S T . MAJ. D. J U N II, m d c c l x x x v i i i

HORIS A . ET POST MERIDIEM SOLITIS.

U P S A L I Æ ,

TYPIS DIRECT. J o H A N . E D M A N ,

(2)
(3)

§. r.

I

n eo praefertim elucet fummi Numinis fapientia & bonitas, quod regioni cuique data fint, non

ea f o lu m , quae ad vitam fuftinendam, fed etiam quae ad amisfam fanitatem recuperandam conducunt, ad­

minicula.

Sic Z ona torrida, ubi fatigans folis aeftus in­ colarum relaxat c o r p o r a , herbis & fru&ibus aroma­ ticis abundat, qui nervis fibrisque mufcularibus ne- cesfarium addunt ftimulum; Boreales autem terræ, ubi corpus humanum modicum (emper retinet to­ num , omnibus hisce ftimulantibus deflitutae funt con­ dimentis. Sic morbo cuicumque endemio fpecificum profert terra quævis medicamentum. Cinchonam z- nim officinalem producit America Auftralis, in qua frequentisfimae funt febres malignae. Abundat etiam terra haec antifiphylliticis plantis, quibus morbum ve­ nereum absque mercurio gentes barbarae curant. Crefcit copiofisfime per totum terrarum orbem ad maris littora Cochlearia & aliae antifcorbuticae herbae, ut nautae fub longo itinere fcorbuto laborantes, ef* ficacisfimum ftatim inveniant remedium.

(4)

In illis Patriæ provinciis, in qua febres inter­ mittentes fæpisfime occurrunt, non quidem fpecifi- cum quoddam contra hos morbos adhuc invenimus ex plantis indigenis medicamentum; nemini autem dubium eft, quin & pofteritas ex herbis noftris in ­ dagabit medelam. N o v im u s enim febres tertianas

cortice Salicis, in folo humido copiofisftme crefcentis, feliciter curatas, & ex iis, quæ ipfe inftitui, e x p e ­

rimentis, fpero fore, ut Cortex Padi, fi non majo- rem , aequalem faltem in hoc cafu præûare posfît ef> fefhim .

§■ 2

.

In montuofa, quam per quinquennium fere ha­ bitavi, Vermelandiæ parte, non frequentiores funt morbi quam quos fubita producit refrigeratio, c h r o ­ nicus Rheumatifmus & Ifchias, quibus Temper fere

obnoxii funt monticolae in profundisfimis fodinis gra- visfimum perferentes laborem.

N e c ad pertinacisfimum hunc debellandum m o r­ b u m , idoneum & minime fallax remedium alma n o ­ bis denegavit natura. N o n nomine folum , fed & virtute inclyta pulchra illa L I N N Æ A borealis, fui generis unica, tantum in pertinacisfimo Rheumatis­ m o præftitit cffe&um, quantum nec Guajacum, nec Antimonialia umquam præftare posfunt.

§

3

-Mirum certe eft, herbam tantis præditam vir­ tutibus, in Officinis tamdiu defuisfe, præfertim q u u m

(5)

ab antiquis temporibus a plebe adhibita fuerit, quod v el varia, quae in Svecia & N orvegta obtinuit no­ m ina, fatis fuperque indicant. A pellatur enim LIN- N Æ A in Oflro Bothnia in Uplandia S o t W d t f é *QX&$r in Vcrmlandia. © tlt-Q td é, in N orr- vegia undcclarisfîm epatet, in Rheumatis­ m o , Arthritidis aemulo, ufurpatam fuisfe herbam; fed idem cum aliis medicamentis habuit fatum, ut inter m ed icos, profunde relifta fuerit oblivioni. Sincere autem f a t e o r , tantam habuisfe herbam noftram effi­

caciam, ut plus quam quinquaginta homines intra triennium excellentisfimo & fimplicisfimo hoc reme­ dio ad perfe&am fanitatem fint reftitutr, plures li­ cet adeo vehementi adflifli fuerint morbo, ut nec no0:e d o r m ir e, nec interdiu pedibus ingredi posfent*

§*

4

-N e m in em fugit Arthritidis & Rheumatisfmi chronici fymptomata quaedam dari communia, atta­ m en hanc ab illo articulari morbo diftingvere appri­ m e necesfarium eft, ne ex illa fimilitudine in cura allucinemur. Scire igitur licet, Rheumatifmum, de q u o jam agitur, causfam femper agnofcererefrigera­ tionis, exaeftuante corpore: nec unquam, ut Arthri­ tidi commune eft, cum affeffionibus ventris alterna­ re: articulos majores, coxas, genua, brachia praeci­ p u e occupare, & T um ores loci dolentis rarisfime in­ flammatos praebere fpeflandos.

His licet criterirs ab Arthritide vera diftin&us, cum illa tamen in eo convenit, ut dolore faevisfimo

(6)

aegrum excruciet per menfes & annos durante, haut- q u e raro ita adfigatur malum , ut anchylofi per t o ­ tam vitam motu fuo membrum orbetur. Diro hufic m orbo & tuto & jucunde mederi L I N N Æ A M her­ bam experientia nos docuit, & fi quando abfolutam n on valeat curam abfolvere, multum tamen ex ejus ufu levaminis esie expe& andum , certus fum ac pe.r- fvafus.

U t vero verbis habenda fit fides, fequenteshand abs re erit adferre cafus.

1:0 Vir 45 annorum me contuiturus adiit men- fe Junii 1785, dolorem querens vehem entisfim um , n o ä u r n u m praecipue, jam lum bos, jam genua o c c u ­ pantem. Interdum etiam ad pe&us a.dfcenderat m a­ lum haud absque fuffocationis periculo. Omnibus fruftra adhibitis remediis, Infufum fortius L I N N Æ Æ eo cum fuccesfu praefcripfi, ut intra o&o dierum fpatium gravisfima evanuerint fymptomata, fenfimque decrefente m o r b o , ad perfeclam, Augufti menfe, r e ­ dierit fanitatem.

§. 6.

2:0 Vir ejusdem fere aetatis ad fodinas Pehrs- bergenfes mineram ferri effodiens. vehemente corre­ ptus refrigeratione le fh im per menfes aliquot tenere coa&us fuit, & n ofte & interdiu acerbisfimis v e x a ­

tus doloribus, finiftrum in primis adgredientibus g e ­ n u , q u o d , morbi vehementia cesfante, adeo rigidum fuit, ut fle&i minime posfet; quapropter non nifi ba­

(7)

culo fuffuîtus ingredi posfet aeger, cui interne præ- fcripfi Infufum L I N N Æ Æ c u m la £ e , ad libras du­ as mane & vefperi bibendum, externe autem Cata­ plasma *) ex Herba eadem recenti & aceto vini para­ tum artuique dolenti frigide applicatum. N ovem cir­ citer praeteritis diebus ad m e rediit vir optima jam fruens fanitate.

7

-3:0 Fcemina 33 annorum, per plures annos malum pasfa Rheumaticum, varias anxie quæfivit medelas; 0- m nibus autem incasfum adhibitis, infufum potavit L IN ­ N Æ Æ , quod fuperiora corporis brevi a malo libe­ ravit, quum autem genu dextrum adhuc dolens & tum idum esfet, eidem Cataplasmata de L I N N Æ A frigidum applicavit, quo intra triduum ad priftinam

rediit fanitatem.

§~ 8*

Plurimi licet adferri posfent cafus, efficaciam Herbse noftræ in fæpius allatis morbis probantes, u- nico tantum contenti erimus exem plo, quojclare pa­ teb it, facram esfe L

1

N N Æ A M ancoram, ad quam

con-*) Ad conrra£turas genuum felici cum fuccesfu u- tuntur noftrates Cataplasmate de LY C O PO DIO compla

-nato cum urina fani hominis co£to & calide applicato.

Ipfe licet falutarem hujus remedii effe£tum non viderim , attamen de ufu illius ex relationibus aliorum dubitare non

(8)

confugere d e b e m u s , ubi nulla fere alia (pes erit fa- lutis. Vir 4 0 annorum in fodinis Tabergenfibus m.i- neram ferri findens, intenfo brachiorum crurumquie adfektus dolore, poft fubitam refrigerationem a d e o correptus eft vehementia m orbi, ut lektum per 8 menfes coad u s fuerit tenere. Initio Junii me a p ­

pellavit, quum Rheumatismus, antea vagus, jam aid utrumque genu fixus erat, ubi varios formavit mo­

d o s, omnem vel minimum impedientes articulatiomis motum. Continuo dolore & pervigilio adeo m a c e ­

ratus fuit æger, ut non nifi osfa manerent & c u tis , facieique esfet lividus color. Dato mitiore laxante, Decoktum præfcripfi L I N N Æ Æ ad duas, bis de d i e , libras. Die 27 Junii omnis cesfavit dolor, fed ae­

que ac antea pertinax fuit genuum contraktura. T i ­ mens ne copiofior heic colle&a materia ad fupenio- res repelleretur corporis partes, nullum externe au- fus fum adponere remedium. Id itaque confilimm

dedi, ut pe le caprina non praeparata genu o b v o lv e ­ ret; hoc vero quum nihil efficeret boni, ad Cata­

plasma folitum L I N N Æ Æ confugere fum coakbus. Die 30 Junii hoc adgresfus efi: aeger remedium & Die 6 Julii tumor non nifi dimidiam habuit m agni­

tudinem. A d finem ejusdem menfis, quum ad fo­ dinas esfem N o r m a r k e n fe s , mihi obvium fuit vir p e r ­ fekte fanus & incolumis, nec poftea quid fenfit mali.

N o v i etiam fœminam jam feptuagenariam, a teneris Rheumatismis cruciatam, quae, auclumno q u o ­

vis & vere redeunte paroxyfm o, flarim ad L

1

N

(9)

N Æ A M herbam confugit, magnaqne epota ejus In- fufi portione, mirum quantum inde fenfit levaminis.

§. 9.

Sola licet faepisfime ufus fim L I N N Æ A in Rheu­ matismo & Ischiade a refrigeratione ortis, & optatum (em p er inde viderim efieÜum , attamen ubi magis inveteratum fuit m a lu m , interdum fimul praefcripfi p u lv erem de Cremore Tartari & Refina Guajaci, u t docet Cel. B U C H A N , quo citius convaluit ager, quam fi folo ufus fuisfet infufo.

§ •

I o.

Internum allati remedii ufum absque omni periculo adhiberi posfe, cuique patet, ad externum v e r o quod attinet, majorem videtur requirere cir- cu m fp efrion em , ne morbo nobiliora vifcera occu­ pandi occafio detur.

Plus quam quinquaginta homines, ad T um ores Arthritidem aemu antes, dolores articulorum & con- tra&uras g e n u u m , ufi funt Cataplasmate, ex Herba re­

centi & aceto vini parato, nec inde, quod fan£te fa­ t e o r , vel minimum evenit incommodum. N o v i etiam

fceminam debiliorem, quæ, me, infcio, Herbam plu­ ries externe & femper felici cum fuccesfu adhibuit, ipfe autem nunquam illam iis præfcribere volui, qui delicatioris fuerunt ftru&urae.

§ • i i

-Praeter eos, quos faepius nominavimus, morbos, m B

(10)

in aliis etiam cum his cognatis haud absque' em o lu ­ mento ufurpatur L I N N Æ A , ut in Calculo cyftico

& Renali *) ubi eam aliquoties optimo fuccesfu ad­ hibitam fuisfe novi, locum licet inter meliora lithon-

triptica jure non mereatur.

§.

1 2

.

Pauca hæc funt, quae de efficacia L I N N Æ Æ in morbis omnibus cognationem cum Arthritide ha­

bentibus fæpius (um expertus. Plura fi in praxi medica detexerit*tempus, ea alio

loco communicare in votis erit.

*) Optimum noftratibus eft remedium Antinephri- cum Lapis fuillus cujus vis ad dolores a caiculo renali ortos fubito m itigandos, omnem fere fuperat fidem.

References

Related documents

The basic design idea of Bar Chart Ball is to make data selection a core game mechanic in such a way that the player needs to learn about the data set in order to play the game

Based on the studies included in this thesis, the following conclusions can be made: (i) the risk of implant cracks in screw- retained Implant Level (IL) Fixed Partial Denture (FPD)

Implant vs Abutment level connection in implant supported screw-retained fixed partial dentures with Cobalt-Chrome framework: 1-year interim results of a randomized clinical

Syftet med föreliggande studie är att beskriva krisreaktioner samt möjligheten till krishantering hos vårdpersonalen efter traumavård vid en akutmottagning.. Dessa

The macro patterns are used to generate objectives in the rooms of the dungeons, and the system evaluates the priority of the room objectives based on the design of

Vi menar att ett resultat som beskriver vad och på vilket sätt sysselsättningen är betydelsefull för informanterna kan vara till gagns för både verksamheten och andra personer

Den tolkning jag gör är att elevers syn på, eller attityd till matematik i allmänhet och matematikundervisning i synnerhet skiljer sig mellan åldersgrupper beroende

Samtidigt behövs det mer kunskap om vilka möjligheter och problem som finns när elever läser olika sorters texter för att eleverna själva ska bli medvetna om problemen... Det är