o F. N.
DISSERTATIO HISTORICO-CRITICA
D
eE P I C O ,
Q U A M
C O N S E N T AMPLtSS. F A C U L T . PH IL O S.IN KEG. ACADEMrA UPSALIENSI,
PUBLICO E X A M IN I MODESTE S U B ItC W N l,
C
A
R
O
L
U
S
A
U
R
I V
I L L I U S ,
I F a c . P h il. A d iu n c t . e t STIP E N D IA R IU S REGIUS,JOHANNES NIC. HAGEMAN,
S M O L A N D US.IN AUDITORIO CAROL. MAIOR. DIE X. N O V . ANNI MDCCLIII.
HO R IS A N T E M E R I D
U P S A L I Æ ,
D
n
. M
ag
. E R I C O
H A L E N I O ,
A d T em p i. Cathedr. Upfàlienfîs Eccle/iæC O M MI N I S T R O
M eritrflïm o,N U T R IT IO & EVERG ETÆ Optimo. T Ÿjv y iiegyeirirjV h ) TtXsmx SgtftAa*
EJ&S*TIKC.V fJLCi £7iOS àüûKSV iyêtVO 'LcCpOS.
ccçcc yrßet eycv yiey in' yjyan ru$g 7rx>çcvTt+
£1 (pçevos faa&roto $r/ nere Sèiyyu Biyev y
A^pfuhris fjLcchoe, %&çcc Terjv, ntKvYiçarë Aveç, Y\ns iyoi ß tora Aaynçx Àoretçx nihet Avrî Toawv oyctBœv^ wv j-yycç eytuys (hxynù^ *
Evaißsoos yym tovto yéAtaya (pliant.
Ou n yuç K/v iyoi <îcfjLoc ß ihrsçov uKko 7jhfirf Mrj iïaçcv, xçxiïlyjv y.ev im iïet Zê ß h h Tstv.
Meuve v vnâ^yjt iyci y tïccvtoùv ryersvaai Avay.ro> ,
Aatrl Tot ïgçoù<j&cti iïyScc you §vTW)(je£iv} Tsçttvotoctov iïiocyeiv re ßlov yk%9t yriçaos ccy.çou.
, IlçûÔtx raiï ivy^ûùÀtjs iaaerat cessv ifjtys. Plurim um Reverendi & Præclarifïïmi
N O M I N I S T U I
c ' • - ' * ■ * f *
eulter obftrvantijjimus,
|am diu compertum eft, ex vivi da potius & promta ingenii co pia , quam anxia fixarum qua rumdam regularum obfervatio- ne, vim ip(am& perfe&umde- eus Pocfeos pendere. Dum e- nim naturam imitabitur hoc con- filio, ut dignas homine, animi commotiones excitet ac n u tria t, fieri non poteft, quin eo valitura fit felicius, quo fui juris fuerit te nacior. Imagines Poeta verbis depinget,in eorum» quos movebit, animos infinuari aptas, h asqueadeo, domefticis abundans opibus, ipfe fibi informet ne- cefîe eft, proprioque lenlu contingat, antequam re- fte fentiendas exhibere poffit aliis. Eft quoque re rum & exem plorum , quæ ponet libi ob oculos, tan ta diflimilitudo, eft ab illis impreflarum menti no tionum tam multiplex veluti fitus & relatio.; ut
nume-; s ( « a
numerabiles m odos, quibus exprimi hæc poflît, car- ceribus fecretorum & conflantium generum, quae regulis fundamento e r u n t , aegerrime continuerit. N e c præter rem obfervat D E V O L T A IR E <7}, ani m orum in diverfis nationibus varietatem hincque o- riundam , in decoro dijudicando, cuilibet fere gen ti peculiarem confvetudinem impedire, quo minus præfcriptæ Poetis, a vulgo Criticorum, regulae fuum omnes nomen mereantur. Graecis olim & Latinis poëma nullum erat,nifi cui e machina fubitoimmis- fus Deus præfideret. Hifpani ea maxime collaudant, in quihus certare verborum pompam viderint cum
defcriptarum rerum magnificentia. Infolentiores
Angli lufus hisque confemientes fimilitudmes ita a- m ant, ut plus fere legentibus relinquant æftiman- d u m , quarn exprefium verbis fuerat. Galli cogita tiones fingnlas accurariffima pendentes rationis lan c e , ne quid irrepat infulfum, aut tumidum , aut a natura alienum , cavere fhidenr. Mollior elegantia & fvavior transalpinae videtur Mufæ propria. Quis autem ejusmodi veluti rationibus motus cogitaverit, aut nullis usquam regulis niti Poeticen, aut fi quas admiferit, negligentius faltem habendas efie? Se q u itu r , opinor, ut excidere per imprudentiam in* ftituto non numqnam poffint, qui regulas definient, titque timide nimis & morofè illis non inhærendum fît, nedum (olis, phi alacriorem fpiritum tarda in doles excluferit,ad^uiefcendnrn. Supervacuum ve ro propterea nemojiidicet, arte naturam colere, aut
huic a) Eßay fu r la poeße epique, G 1.
huic aliqua ex parte obfuturum, fi licentius circum volitantem entheae mentis vigorem moderetur cer tis legibus judicii acum en, & ad ea dirigat, quae facilitate, decentia, veritate placeant, rationi primas, non præjudicatæ opinioni, deferentibus.
ÿ. ii.
Sit igitur Poëfî, a i s , cum ceteris artibus com m u n e , ut alligari regulis 8c pofïït & debear. Quis autem eas conflituet? Unde eruentur? Idem agat Poëta, ae reliquarum faciunt artium magifiri. Quid quid repetita tentamenta vim in animos hominum habere maximam d ocuere, id normæ inftar vene r e tu r, quod displicuifle fine partium (ludio judican tibus intellexerit, fugiendum notet. Expendat eo ru m induftriam, quibus haurire limpidis e fontibus dudum contigit ; ad exemplar, quod natura ultro offert, fingula in illis exigat, hocque in negotio non fibi folus fufficiat, fed exercitatione fuba&orum mo nita & eliciat & jufle æfiimet. Ncque hæreat du bius, utrum antiquis ausioribus familiarius, an re centibus utatur. N eutri temere fpernendi fuerint. Si quid in illis hi accufantcs a natura aut noftris ab horrere moribus demonflrent, cur hos non audiat? Sin ex iisdem pleraque in recentiorum derivata li bros videat j (apientum ubique calculis probantibus, quidni viam terat, quam per faeculorum decadas con tinuata experientia ad palmam dlfcere propohtam in dicaverit? D ele& etur, fas e lW to p ia , (implicitate', Qtmncris H O M E R I, majeflate VIRGILII; atncc ri«
dentes afpernetur colores T A S S I , fublimia auft M I L T O N I , mafculum robur V O L T AI RII, cona tus teliciffimos DALINI. Non quod hos aliosque, his forte jungendos intuens, naturam ex oculis vel tantillum dimittendam putet; fed quod h o ru m ad illam comparando fpecimina, mox deprehenfurus fit, quibus egeat regulis, ne ab illa usquam aberret.
$. III.
Nobis certe carminis id genus, quod epicum
vo
cari f o l e t p r o modulo virium delinearuris, in hunc campum aditus fc alius non obtulit, quam ut E pi cos committendo veteres recentioribus, fi qua na t u r e re&æque rationi congruentia finguli offende rint , formam & quafi faciem optatam perficere pu tem us, cetera ut maculas rejiciamus, quibus put- crum violari os, indecorum fuerit. Epicum vero dum appellamus carmen, non Grammaticam fequi- m u r vocis originem, ad omne ducentem -m etrum , quo rem quarneumque non ignobilem Poëta gravio ri di&ionis genere enarrat, fed htoitoduv intelligi- m us A R I S T O T E L I S , eodem fere nomine Latinis noftrisque cognitam hominibus, qua fingularis & illuftrif atfio, integram publtcamque foci et at cm alt quam afficient, non ut perafta re ipfa fu erit, fed ut vertfimi- le videatur peragi potuije, carmine depingitur, tamqui feite fiä is implicatur fortuna vicibus, ut erigere legentium mentes admiratione poffit & virtutis amore fortiter inflammare, ^
« 2
)5
( « WSetti o I:ma
D e A B îo n c FpicÂ.
$ IV.
I
liade, pcfcmatum Græcorumantiquifnmo, H O M E - RUS nemini cedentem fortitudinem Achillis, qua is folus refiduis a navibus atque copiis Græco- r u m , ante T r o j a m , ultimum exitium prohibuit, confpicuam haud dubie & memorabilem a&ionem complexus efh In Odyfiea, errores principis prae clare admodum de G racia meriti, & conftitutam a reduce domum enarravit, quibus rebus, per fe licet confidcratis, dignitas fubefle minor videretur, ex per- fbna tamen , cui acciderant, inque Ithacam univer- fam redundante effe&u, pondus & celebritas acces- fit. Invaleicente autem deinde tifu, ut epica voca rentur Hom eri illa carmina, àdhærere cœpit nomi n i exiflimatio gravitatis & a&ionis non e trivio peti tae« Quumque abfonum non fit, certo quodam Car minis genere eas res exponere, quibus tra&andis confvetudine deftinatur, primam legem epici carmi nis A R IS T O T E L E S b) dudum pofuit, ucina& io- ne verfetur «tttx$qlix, hoc eft g ra n d i infigniori Cui* dam p o r t i hum atu communitatis /pe ct and a. HaeC fanc eo pertinebit, ut dum fua interefie illius ccnfidera- tionern quam plurimi putaverint, ad virtutis fimul, quam docere Poeta velit, agnofeendam praftantiam efficaciffima incitamenta fub&iniftret* Quaproptertanca
h) Poetic* O p. f»tanta confendone ratam habuerunt regulam, quicum- que pod H O M E R U M ad epos (cribendum aggres- fi funt, ut præeunce eo,* argumentum fere dnguli e legerint, quod per fe non tantum magni momenti fo ret, fed & illis præcipue, quorum allici favorem oportebat, admirandum obveniret & ar&iori nexu jungeretur. VIRGILIUS Augudo imperatori & fqis civibus, quæ fublimiora viderentur, vix excogitas- fet, quam in Italiam ab Æ nea portatum Ilium jatta- que orbis imperio fundamenta. L U C A N U S at- que SILIUS, etfî a ceteris decoribus epici carminis nimium remoti, Cæfares tamen, Pompejos, Fabios, Scipiones, Romanos Heroas Romanis oculis quum /ubjecerint, prudentiores fuere S T A T I O , qui ejus dem populi paraturus gratiam & Græcas fabulas La tinis praetulit, & paupere de rcgnd c) pugnam ceci nit. Latini recentiores V edadi, Scanderbegi, Con- dantini merita, quod in Chridianam cum primis rem publicam præclara edent, epica laudavere tuba. Ita li Rolandos, Belifarios, Godefridos; Galli fuosClo- dovæos, Childcbrandos, Carolos, Ludovicos, Hen« j-icos; Germani Maximilianos, Ottobertos, Vilhel- m os, Vittekindos, Hermannos in (cenam provoca- .runt, tum quod fortidimis olirn fa&is gloriam con- fccuti edent, tum quod fuæ quique genti dile&i co- .lerentur. Anglis Arthurus memoratur, indigenarum regum percelebris & Leonidas, Græcus qnidem, fed ea virtute inclutus, quam præ ceteris fere An- .gli venerantur. C A M O V E N S Lufitanus, petitam
i
maritimo itinere Indiam, G R A Z
1
A N I Sz D'ERCI- L I A Hifpani, debellatam alter Granadam, alter fuba&am in America Araucannm, egregia inter fuos facinora, audaciori pi&tiræ non ineptam datura occa- fionem exidimarunt. SCUDERYubi ingeniumcom- mendare Gothicæ potifîimum principi decreverat, ab Alarico, Gothico M arte, captam Romam op portune ingreflus cd. C A F E L L A N O , Gallis feri- p t u r o , difficulter placuidet Aurefianenfis puella, ni- f\ eam prae ceteris fingularem & miram perfonam Gallica Hidoria exhibuidet. Nodratum denique Poe tarum nobilidimus D A LlN U S libera gente dignius n ih il, quam de coelo miflam & a patriæ tot patribus vindicatam legum juriumque aequabilitatem adum brare potuit. Quocirca in eamdem fententiam con- fpirantium addutti multitudine, epici nominis hono r e m poemati, quod aâionis rpfius dignitas non il- Judraverit, fanto fidentius derogam us, quo condet certius La Jcechia rapiraT A S S Ö N I, Le Lutrin BOI- L E A V II, The Difpenfary G A R T Z I I , The rap of the lock PO PII, Peder Laars H O LB E R G II, Le Ververt G R E S S E T I, cum aliorum judicio, tum jpiïs præ- fertim fatentibus ingeniofiffimis au&oribus, ex epi corum num ero carminum hanc unice ob caudam excludi , quod comica magis crepundia quam ferias res contineant. Immo Chridiana religione quum fan&ius nihil Deoque propius exditerit, humanum- qtte illa genus univerlum attingat, multi fe tum de m um eo i'rogr Puros fperarunt, quo altius nfcen* dere haud darecur, fi luis imprimenda tabellis exempta, vel in lacræ hiftoriæ partibus, vel in ipfîs Deo foli patentibus mylteriis anquirerenr. Partum Virginis S A N N A Z A R IU S , Eftheræ viftoriam C E - B A , edu&os ex Æ g y p to Ilraëlitas S A I N T A M A N - D U S , mortem & triumphum Pauli G O D E L L U S diluvium BODMERIUS incluferunt carmine; amis- fum & recuperatum paradilum R A M S Æ U S , MA- S E N IU S , M I L T O N U S , bis genitum mortuum- que Dei filium VIDA & K L O PFSTO C K lU S, n u perus au£tor Germanici poematis Der Meffias,modu lari in Parnafîo conati lunt. Quorum piis & magnis moliminibus uti mea interpolita lententia nihil de trahetur meritæ gloriæ, fie vellem, ne ulli ifta in* tuenti, quod mihi accidit, in memoriam redeant verius BOILEAVII:
De la foi (Pun Chretien les my/lercs terribles D' ornemens egayer, ne [ont point Jufceptibles ;
Et de vos fiètiom le melange coupable
Même
à
[es vérités donne l* air de la fable. d) §. V .Sed grande ac magnificum, in quo virtus non dominetur, cogitari nihil poteft. Itaque non opi nione Poctæ folum,Ied & per fe honefla ac laudabi lis aftio fit oportet, q u a epico celebretur carmine. M A SE N IU S e \ L E B OSSU /), D A C E R IA ^ ), PO- PIUS b) valde impiam excludentes, truci nihilomi*
nui
d) V art. poétique, ch. III. v.’ipß. fq. 0 Pal t Hr.
E. L.
p.H.
p.1JÏ-
/ )
Pr. du potme cpique.L. IV.C.If. g) h) Coqf. Mémoires de Irevoux / ’a*. t74J P-S27*nus & nefariae primum concedi poîfe in Epopreîa lo cum volunt, tum quod A R IS T O T E L E M jam an tea id concefiiffe exiftiment , tum quod HOM E RUS fuæ Iliadis H eroa, Achillem , H O R A T IO in terprete, fic finxerit, ut
Impiger, iracundus, inexorabilis, acer,
J u ra neget (ibi n a ta, mbil non arroget arm is f),
At vero in illas partes invitum trahi A R IS T O T E L E M , nihilque ab H O M ERO tribui Achilli, quod non exigat, ut fcgwy ejus & chara&erem ab HO R A T I O datum clementius interpretemur, elegan ter demonfirat auftor litterarum , quæ Gallice ver- fo xMiltoniano operi junfbe funt k). Et fi vel maxi me uterque a nobis diverfa fecutus efiet, tamen quod natura nofiri carminis & decus pofiulat, quam quod illi fenferint, potius tenendum. Gaudet hoc honore epica poëfis, ut refragante nemine, præcï- pua & excellentifiima putetur omnium. Tanto igi tur titulo fi fufficiet, quod univerfæ commune efi arti, ad honefiatis cultum mortalium animos inflc- £tere, planiflime illi 8z'perfe&ifiime conficiendum. H oc v ero, dum virtutis nativum fplendorem fiabili- que jun£lam beatitati eminentiam par operi 'artifer imitetur, præfiari qui negaverit, aut indignus e fi, quem divinior illa moveat cohors imaginum, aut luis ipfe contradicit fenfibus. Poterit, fateor, ad virtutis infiillandum amorem a&io etjam minus ho- uefta conducere, fi errorem pofiremo agnolcere in
ii que
qne oppofita transire cadra , qui huic (occubuerat, ponatur. Præterquam vero quod aftionis hoc ob- efle unitati, mox explicandas, poffir, facile etiam in- telligitur, multo in majori luce virtutis collocatum iri majeftatem, fi fiiorum ipfa ad fimilitudinem li neamentorum conform etur, quam ubi adverfæ de mum ex nequitiae ingrato habitu colligenda fit. Ue om ittam , fieri non poffe, quin dedu&i per integrum poëma fceleris defcriptioni tum ineffe plurima opor teat, ad quæ fi oculos non ftatim claudere probus le&or malit, tædîo faltem & horrore o p p leatu r; tum interferenda præter rem multa fint a Poeta, ne illecebris pra fentis vitii leviores animi abripian tur , quorum alterum narrationis feriem intemperti-
v e rum pet, alterum alienum eft a virtutis puriori illa veneratione, quam epicum carmen parier. Quis
cerre non majori cum voluntate animi aut TtoÀv^yjnÿ Ulyfîemaut piton contueatur Æ n eam , quam
Fraterna* acie t ah er na que regna f r of ani s Decertata odiis /),
Jusque datum fceleri - - fopuluviquc fotentem In fua vitfrici cenverfum vi/cera dextra ni).
Perlnfiret, cui volupe fuerit, M
1
L T G N0
d u c e , dehifcentium cavernarum committas igne tenebras ri), in his cœlum ipfum petentes ttultitia damnatos fpiritus o), & turpitfime commixta fetaque monttrispeccati l) Stat. Jhcbaià. L f. iv r. 2. tn) fucatu PharL
L L v 2, 3 n) Varudiie lofi% Book i. v. 62. feq. 0)
peccati atque rrionis cadavera p) ; ego libentius de tinear fpe&aculo inferentis Solymorum urbi Chri-
ftiana ligna principis q ), aut Gallici herois, qui ejusdem & vi&or gentis & pater exllitit r j .
VI.
t
Quod fi obverterit quispiam Tragicorum ex empla, turpes non numquam a&iones haud fine fru- £hi repræfentantium, hincque miretur, feveriores leges ferri in epopœia narranti Poê:æ, quam agenti in theatro, non folum appofite negabit A R I S T O T E L E S /) TtdnOL EV 7yj tltOTCQlifc C7lCC{XeiV *
y , omnia ineffe epopœiœ, quæ habeat t ragæ dia,
led & nodum folvet utramque infer accuratius (ta- bilienda differentia. Quæ enim in diverfà poëma- tum magnitudine & introducendarum perlonarum ratione cernitur, externam modo fpeciem tangit, interna aut nulla erit, aut in eo ponenda, quod ut Gallus au£tor ncrvofe judicat, l'une nous peint le crime avec toutes fes horreurs & nous apprend à compatir aux malheurs dune vertu que I in iqu ité opprime ; l'autre nous etale la vertu dans té c la t de Ja gloire ç j toujours triomphante au milieu des t r aver (es des contradictions; l ’une nous corrige nous red reße, la u tre nous anime nous fon den t5 lune prévient nos égarement, l'a u tre revêt lie notre parefc cJ dißipc notre lâcheté, lune nous conduit p a r la crainte & l'autre par lejp era n ce; lu n e
B 2 touche
p) Ibid. v. 64g. feq. q) Tafjo Gieru[al. Liber. Cant. X V I I I . Stanz 90.100. r) Voltaire Henriade Ch. I. y . é. Ch. X . j) Poedc.Gap. V.
y i2 ( c s »
touche plus le cœur c f l'autre frappe -plus l'efprit; F une remue les partons, F autre excite ï admiration ; les ef feti de l’une font la terreur la pitié £f l a effets de l'autre le courage c f I elevation d'efpritj en un mot, l'une nous apprend plus ce que nous devons fu ir , £f l’autre ce que nous devons imiter ?). Ex qui bus por ro fîuit, frtifira conarr, qui a&ionis turpitudini me deri velint, banc demonßraturo infelici exitu , quippe quifalvo diferimine, epopœîam inter & tragoediam confiituendo, locum habere nullum pofftu Confentit usque eo celebratifiimorum epicorum au&oritas, ut A D D
1
SQ NUS u) fuum , quem defendere quo de mum cumque modo inflituerat, M I L T O N U M , re linquere A rirbrchorum coaCtus fit arbitrio, quod a* Ctionem amplexus fuifiet, cafu terminatam longe infelicifiima Quum que excufare Poetam ita aggre ditur, ut appoficis dein mitioribus Dei decretis, ex calamitate antecedente oriundam triftitiam ab eo di minutam dicat, fàtis ipfè offendit, quantam inefle vim regulæperfèn ferit. Interim tamen cavendum* ne infelix putetur exitus, qui videatur tantum , non fit re ipfà. Id folum infelix habeatur, quod dum p u blice privatimve nocet, invito cuipiam accidit &pcir- næ inftar eenferi debet; non quod ex virtutis ita fè* quitur indole, ut in eo hæc maxime appareat. Ita q ue Leonidas Lncedæmonius,ex fortiflîme pugnan tium numero folus fu perdes, fed telorum ultimo fijecumbens multitudini, in carmine G L O V E R IAngi i, t ) Lcttr. Critiq* fur le Parad, perdu L L u) Spe- fîator nu 297.
A n g li, a multis magnopere laudato, nofîræ haud opponatur fententiæ. Etenim ifhim a&ionis exitum ultro ipfè quæfîerat, fummamque gloriam dum as fequitur præcelfæ virtutis, quæ pro patriafubeiirt- dam mortem dulcem efficit, publice utili, fibi luis- que non gravi vulnere cadens, ad paria, ubi opus fu erit, præftanda unum quemque ingenuum lecto rem concitat, non ab illis deterret*
$. VIL
Quarta virtus deligendae ab epico Poeta' a& kr nis efto , ut ver<e appareat quam ftmillima. Quæ e* nim fieri nullo modo poflunt, fi referantur quali fa*-
0
:a edent, rifum movebunt non admirationem. Quoniam vero tum confentiunt veritati ea, quæ re ipfa evenerunt, tum ita fingi multa queunt, ut a veris parum abfint, ignoratur hafrenus, utrum fundus Poëtæ hi fi or ta putanda fît, an fabula. C A STE L - V E T R O , referente SCUDERIO x ) nil nifî fîfîrum Approbat. L E BOSSU y) concipiendam effe do c e t, qualem popofcerit inftituti ratio, fabulam, dein quærenda in annalibus perfbnarum nom ina, qui bus tribui fe probabiliter illa patiatur, huncque or dinem & fecutosefîe H O M E R U M ac VIRGILIUM, & præcepifîe A R IS T O T E L E M . Verum certiori bus donec offendatur indiciis, præter nomina ex ve teri hiftoria nihil mutuatos efle Poetarum illos prin cipes, liceat cum V O L T A IR IO z ) prudentum ae difica* x) Præf. ad Rom* vaincue* y) C, 7. [eq* z ) E fûy fur la p. ep. C. IIL
dificatoriim duci exemplo, qni fundamenta ita fere difponunt, ut ne movenda iterum fint ecrum ob caufiam, quæ fuperftruentur. Fac, te fiatuifie a* pud anim um , quam in a&us dein deduces fabulam, huicque jam accommodandas ex hiltoria perfonas quærere. N um tales etjam præftare p o te ris, ut in fabulæ dudum finita compage, illis fupervenienti bus mutare nihil cogaris? Sin accidere hoc polfit, cur priora illa ponenda erant inutiliter ? M ulto ibis fecurior, fi hifioria telle jam diu certam hominum« que frequenratam Termonibus a&ionem in tuosufus decenter f le b a s , non folum quia, H O R A T I O ju* d ic e ,
Difficile eft 'proprie communia dicere a ),
fed etiam, quia fortius tangunt, quæ vera efle con fiat, quam quæ narrantis in cerebro nata contemni ob lalfitatem poffint. Atque haud Icio, an veterum epicorum quisquam argumentum fuæ fcriptionis a« liunde petiifie, quam ex anteatli temporis hifioria, certo afieveretur. Inter recentiores foliis, quod no v e rim , RONSARDLJS fua Franciadc, quidquid H O M E R O & VIKGILIO pulcri infit, ita compin* gere infiituit, ut binominem Heftorida, pofiquam Æneiis fatis fimillima pafius fuifiet, Gallieæ domi nationis ultimum architeflum conficeret. Nam Pro* ftrpine raptori, quem canit C L AUDI A N U S, & Mar gariti PULCIf, epicorum heroum laudes non ma gis tributas memini, quam terribili bellatori BOI« L E A V II, reliquisque illi adjun&is §, IV. Adonis
autem
tern M A K IN F , d B A IL L E T O b) credendum* c C A P E L L A N U S pervincet, nec ceteri, qui e« i in Italia caudam drenue egerurif, ut epici peë- atis nomen refte fudinear- Ceterum tari Puera es- n e q u it, nid quoad iple finxerit fiiöpfe ex ingenio, ïionemque veritatis e regno decerptam compodtis i arte coloribus ornaveiir ; fic ex veteri potius, am propiori fuis temporibus hidoria primas re tat ducendas lineas * quippe quum in illa Vel i- orari multa, vel paucisTaitem obvia ede foleant, vjc.æ fupplere tum liber poterit, in progreffu ope r i s , aut pofcente eodem immutare} hæc vero tam firmiter & abunde omnium fere animis inbærcat, uc ne a Poëta quidem illatam dbi vim condonatura fuerit. Accedit, quod ex hac petita aftio ad per- fonas (pectet, quas inter & viventes ea fiæpe inter cedat communio } ut nec laudare pro meritis, nec
vituperare, fine mulcorum ofFendone liceat, idque adeo, quod maxime optabit Poëta, Ut placeat quam p lu rim is, obtinere nequeat, L U C A N O in primis obditide videtur argumenti novitas, quo minus æ* qua fibi ac piftoribus potedate uteretur, aut gran
diloqua licet poftulanre heroum multitudine, veri Poëtæ nomen ad poderos propagaret^ Contra an tiquior hidoria & VIRGFLIÖ favit 8z ceteris, qui fua illinc prudenter irrigare arva noverunt*
f VIII.
Q u u m autem ex jam podiis facile efficiatur^ amplam fore aftronem, cui (e epicus immittet, ac
fecurti b) jugemens des Sanans. 7m , IV. % 1404.
fecundam c'cent i l us, inculcandam illud diftin&ius haud eilet , nili docerent exempla, angufiiisfe hac in par te vel capaciffima ingenia pofie includere* Etenim M I L T O N U S , quam pingendam fibi aftionem fum- fit primorum h om inum , disturbantium efu fru- £tus vetiti paradifum, five p e rle conlideres, five ad notitiam de illa noftram referas, fatente ipfo AD- D I S O N O e ) ,ta m ar£H limites conlfringunt, ut ni tentem frufira Poetam coegerint ad aliena, quum- que peccantis hominis daret effigiem , definita nar rationi (patia complere non potuerit, antequam ex orco phalangas umbrarum Eumenidumque univer- fas evocafiet. Ac tametfi K L O P F S T O C K IU S , re dimentis humanum genus Servatoris imaginem per- fufurus poeticis luminibus, in immenfam Divinae fa- pientiæ ac potentiae abyfium illapfus eft, tamen quia res hodie, non oifi êl ètrcicTps h dw tyy.au, vilendas reperire licebat, infcius itineris oberravit in labyrin- t h o , quem ut eminus tantum venerem ur, humani tenuitas ingenii permittit. Longe autem aliter pec- cafie Iliadis auëtorem fi qui p u te n t, arripiendo a- ftionem , qua per fe minutior & adlfriftior vix co gitetur, litem videlicet duorum h om inum , unius obeaufiam mulierculae; cogitent, velim , hos am bo praepotentes reges fuifie, exercitibus cin&os fortiffimis, nec tam litem cantatam ab H O M E R O , quam fortitudinem alterius, illa interveniente con- fpicuam, hineque fatis elocere, quanto fecundius& uberius five pulpito BQILEAVII, five rapto cincinno
POPII argum entum fibi Græcus Poëra conftituerit. E nim vero liquet, ampliorem quamlibet actionem, longius , dum perada intelligatur, tempus require r e , etfî ut generaliter hoc determinetur , adtionum difpar indoles earrrque refpiciens varius Poetarum ufus prohibet. Neque enim incitatior adio & ma joribus agitata animorum motibus tam -diuturnam moram feret, atque illa, cui tranquillior eventuum fuccefiio longiores metas atque tempora concedit. H inc in Iliade quadraginta feptem diebus adio fini tu r , in -Odyflea per o d o annos & dimidium , in Æ- neide per feptem fere extrahitur, in ceteris nunc a rd io rem g y r u m , nunc laxiorem implet. Uti au tem horarum aliquot fpatio quæ acciderint, epicæ ftruendæ moli non fufficiunt; fic per plurcs annos continuata geffarum rerum feries eidem pariter ini mica erit, nifiartificio, quo audores Odyflèae & Æ- neidis, hosque imitati alii utuntur, ad brevius eam intervallum ferius ponendum narrationis initium redegerit.
5. ÏX.
N im iru m adioni fic (fatuantur termini, ut per totum poëma
fimplex maneat dumtaxat c? una d). H iftoricus, veritatis (ludio ut fbprema obligatus le g e , tot fada cumulet, quot re ipfà exfiitere; Poe ta , qui placere volet apertius, ^iotv Tgoc%iv ab ARI S T O T E L E e) jam olim commendatam occupabit, ut & intuendum hæc attentionem tanto citius in fè
C
convertat, 8c ne m îxt^ diverfi generis, d u m varie
dirtraxerint, .illi efficiant virtuti* qua potifïïmum in« ftriiendi le&ores fuerint* N ec difîentit B O R R l - C H I U S / J , nid quod epici Poëtæ titulum latius, ac défaillit A R IS T O T E L E S , extendi velit, aut tam tenuem praecipi a&ionem putet, quae una dicitur, ut in partes refolvi nullas poffit* Metiri autem aftio- nis unitatem convenit unitate nec herois, nec loci, nec tem poris, immo judice L E BOSSU g ) , mulro eft facilius, in quo non confidat, quam quo potiffi- m uin fe prodat indicio , explicare* Attamen cerni tum maxime neceOe eft, fi ad eventum, quod ait H O R A T IU S b), feftinet Poëta, hoc eff fi ad ejusdem a&ionis obtinendum finem, quæcumque uno eodem* que opere includantur, proxime tetenderint, vel ut idem explicat li A T T E U X /j, in medio & fine o* peris non memorentur aliena ab iis , quæ propofi- ta fuerant in initio. EtlT enim non defunt, quibus binas enarrare a&iones in Æ neide ipfc vifus eft VIRGILIUS,, propterea quod in fex libris prioribus* Odyftearn imitatus, per varia diferimina & cafus navigantem heroa exhibeat, in fex reliquis, paribus in ftrn& im armis, atque utitur Achilles in Iliade, haud abfimiles fnrrare pugnas tradat; tamen quia inferendos ab Æ nea Deos Latio fingula fpeffant, plures una a&ione non commentus eft Poôra, regu- lamque nec ignoravit nec deferuit, quando fum mo artificio ex duahus divifis olim fabulis unam ipfè
exeo* f ) Prœf. ad âijprt. de Poetis., g) Lib.cit» II.Cap.j~ Å) Æ P. v.. 14Z. Caurs de belles lettres Tcm.
excogitavit. Forte & H O M E R U M non injuria px> cufanc Critici t ubi in Iliadis duobus 1,Liu,is libris, honores funebres Patroclo habitos, & redditum Trojanis fuorumque tin&um lacrimis f k t f o r a me m orar, quorum neutrum ad fortitudinem a t ira cundiam Achillis admodum pertinet', tum in quat tu o r prioribus libris Odyfleæ, ab itineribus incipit T e le m a c h i, cum reliquo poematis corpore a gre co haerentibus; in ultimo iniuper res perfequatur, quæ poifc evolutum com pletumque primarium argumen tum exffitere. At illi veterum, quos reprehendit A R I S T O T E L E S k ) aut p"enio-es Homerica fibu las molitos, aut nomine Thefèidos & Heracleidos integras heroum fuorum vitas perfecutos, ejusdem- que 7roXvtJivQiaiçreus S T A T I U S in Achilleide, non magis unitatem fervarunt a&ionis, quam fervant Hiftorici, nihil dum praetereunt, in fubftratam ma teriam quod conveniat. His merito jungit VOS- S
1
US l) L U C A N U M atque SILIUM , integri u- .trumque & quid m amplioris belli feriptorem, V A L E R IU M item F L A C C U M in Argonauticis ab A- P O L L O N I O , duce non opumo, ad plura tra&um, A R IO S T U M fibi non con(tare,fedHumano ca p ti cervicem - - - equinam Jungere - - varias inducere plumas w),
T A S S U S ri) queritur, in hunc eamdem culpam
C 2 M A M
-A) Poetic. Cap VIIL XXI I I . I) Inflit. Poet. L. 1. C. 7. p. 62. m) Horat. A. P. v* ry 2. ti) Apud Battict. Jug. des Savant, n. 1261. lorn. IV.
/
M A M B U N 0) & VOLTÄllxILJS p ) impingunt. Efl: et jam-, cui eenfeatur M I L T O N (JS-, poftquam hominis inobedientiam &rfuneftos fruQrus v e t k x ar boris fc cantaturum promiferat, alteram, quam non prom-iferat, atlionem confultantis, pugnantis & 11- bivis le ingerentis fatanæ, binis ab initio libris, & fope dein nimium patienter expofuifle, immo utri* que ab extrema- parte noni libri, usque ad finem totius poem atis, ea adfui lie, quæ finitam illam pri mariam confequantur, non conftituant <]). Pellitur autem e poemate unitatis virtus, non folum ubi præ* cipuæ perfonæ ante finitam (cenam ita abeunt, ut nusquam amplius appareant, quod Etheocli & Po lynici accidit, in Thebaide morientibus, etjamfi per integrum librum fuperftes maneat Poëtæ narratio , Rolando AKIOSTI, in quattuor tantum ex quadra** ginta lex cantibus confpiciendo r ), Morgantique P U L C I U M , viginti otto intentum libris , in vigefr- mo mature nimis deferenti /); fed & ubi partes u* nius ejusdemque attionis vel inter fè non congri> tint , vel ab interjetais peregrinis feju n g u n tu r, quo^ rum utrum que mox infra latius difpurabitur..
§. X.
N u n c r e f t a t , u t e picre a t f i o n i o?rj x a i TsXrix ro
ri £5* perfeft.e, q u o d ait A R I S T O T E L E S *)y ctpffl
m l (JLScrov m i réXoç initiumy medium finir p r o p t e r e a vindi-g) Apud eiundm n. 1348* p ) E fuy fur ta P. E . •€ap. VIT. q) Isttrer critiquer L. r. r) Bullet, loc. rir.
-y i* c
vindicetur, quod placere mutila non polïït, necittf- telligia lectoribus, quancum latis fuerit, led ficulnei inftar teli, concidentis ante metam, evanelcar, quum in lenius eorum nondum penetraverit. Namque lu cide apparer, nili rudia inutilia fui veftigia im primere menti nihil pofie, cujus propiores caufiæ:, natura & in hac fundati limites ignorentury vel u t rem eamdcm pingit Poeta,
cui nec pe/ nec caput uni R eddatur for nue t).
H aud tamen ad integritatem necefle elt gemino ab o- vo ?/), quod carpit idem, & tentavit tamen S T A T I U S x ) , rem ordiri, nedum latis fuerir, quod- cumque aut initium ponere, aut quæ demum cum que fe obtulerint, perficiendæ a&ioni ingerere v fed ubique confiderandum, qnid propria ejus indoles re q u ira t, & quænam huic meta potilfimum eonlen* tiat. Deformis quidem feparandarum rerum conge ries fe prodit citius, hineque pluribus forte in Poe tis Criticos offendit, quam abfentia partis alicujus, quæ decore adfuifiet, led eodem nihilominus loco u- traque hallucinatio habenda elf. N ec folum tru n ca judicentur Achilleis S T A T U , Jofephus FRA- C A S T O R II, Francias R O N SA R D I, Florentia V IL - L A N I , Puella C A P E L L A N I ,, Vittekindus PO- S T E L L I , quibus ultimam admovere operam aut tæduit auefores, aut vitæ terminus prohibuit, led
& male
t) Flor. a r t. poet. v. 8, 9> u) Ibidem v. 147* x) Confer ïbebaid. v, $. fq.
& male finîtns erit Klopfftockianus labor i fi qui dem in quinto fubfiftens cantu, ex ’univerlo redem- tionis o pere, quod celebrandum erat, praeter ea, quae in Gethlemane patiebatur nofiri vindex, nihil amplius tetigerit. QV I N T U S autem S M Y R N Æ U S , T R Y P H IO D O R U S & V E G IU S * quorum illi Ilia
d a , bic Æneida com plere, additis libris voluere, nifi exercitationis tantum caufla fecerint, quod ad fi dem erit p ro n iu s, hanc facti mercedem referent, ut epicae poeleos menfuram haud latis intellexifie peritis videantur. Nam H O M E R U S quidem , tan tum abeft, ut neceflaria omilerit, ut abundare po tius nimia copia a plerisque judicetur; V E G I U M autem nihil juvabunt, qui T E R R A SO N U M y) fe- c u ti, Æneæ in Italia ledem , T u rn i morte haud ad eo firmatam putant, ut non multa vicinarum ab in vidia gentium in advenam, multa ab odio Am atæ, in hujus vivente amicis, ultumque T u rn u m ituris Rutulis timenda luperfuifient; quippe quæ locum quidem habitura eficnt, fi per fe fpe&entur, in fy- ftemate autem Virgiliani carminis polita nihil remo- rae objiciunt, a folis metuendæ Amata & T u r n o , illisque adeo (ublatis, una penitus ceflantis.
S e £ tio llr d a
D e
E p i f o d i i s .5
. XI.U
t igitur augufiiori palatio, fi luis abfolutum numeris ju d icab itu r, inefle omnia oportet, quae id y ) Di]). Critiq.jur t Homere in Mémoires de Irevoux em, 1J16* m, Mjj.id conftituant» hæc autem, licet plura omninofue- r i n t, impedire non poflunt, quin unum id nihilo minus re£te exidimetur, fie epicæ etjam a£Honis va* riæ partes eru n t, quarum notabiliores iongiorique a Poeta apparatu explicanciæ Epi/odia dicuntur. O« riginem vocis & fignificationes alias haud incelebres VOSSIUS z) dabit, L E BOSSU a) & B A T T E U X b)ï nobis fuffecerit ex illa, qua utemur colligere, quod in epifodiorum commoda inventione & difpo- (itione elucens artificium, ab Hiftorico Epicum maxi m e (ècernat, totumque illud corpus in fi ru a t, quod pivöov A R I S T O T E L E S ,fabulatu rcctmloves
nuncu-E
ant. Eli hæc, quæ defiderata in L U C A N O , SI-1 0
, DU H A R TA S hujusque vel interpretibus vel æmulis# a confe&æ epopœiæ laude fîngulos disjun g i t ; in H O M E R O , quia fîmplicifîïma & vetufiioris x v i quafi exprefia im ago, dele&atî in VIRGfLIO ita eminet, ut dux ille præ ceteris jure meritoquc arriferit V O L T A1
R I O , imitatione exprimendus, quam fervili propiorem non judicaflet V A N EF- F E N r), fi quantum Virgilianas opes alter ille Vir- gilius expoliverit & auxerit, pari in omnibus accu ratione ponderafiet. N am quemadmodum Æneidi Ingeniolæ fabulæ honorem nemo denegaverit, pro p ter ea, quod obfervet V O L T A IR IU S r/), in fex poflerioribus libris multo majorem futurum le&orii gratioremque Æneam fuiffe, fi liberata potius Lavinia z ) Tnff. Pc et. L. t. C 4. a) Lih► IT. C 2. b) Cours de B* L. [cm. IV. p. yo. /<7- c) Nouv. SpeUateur Fran çois. n. X V I I I > X I X : d) Effay f , /. P* h. Cap. U L
virîîa ab eo vind ica taque videri potuiflet, quam v io lentis armis amplexibus extorta principis , tjuem di gnum illa & parentum & civium communis con- ïenfio judicaflet, aut quod abfeotiam Æ n e æ e ca- ftris, tem pore, quo maxime fuiflet neceflarium , ut illis præfuifiet, non ferat B A T T E U X e)\ dcfruftra nititur V A N E F F E N , «ut ex iis, quæ male par tim , partim probabiliter taxat in Henriade , fcate- re eam maculis docear , fabulæ ipfius confiitutionem deformantibus, neque obtinebit, ut fibi magis fave
ant eam dijudicaturi, quam COCCHIO / ) laudanti pro meritis Poëtæ ingenium, non in eligendo folum argumento, fed & digerendo ordinandoque follertis- fime. Scilicet Epicum decet ea adferre^ quæ ino pinato rerum concurfu jucundaque cafuum varieta te permulcendos animos attrahant, m oveant, reti nean t, operisque proinde partes ita diflribuere, ut Qxvpctçcv illud, quod urget A R I S T O T E L E S & epopœiæ proprium eft, fentiendum fe lecturis offe rat* N o n infiftet geftæ rei tenaciter, quod ad fi dem omnino faciendam valuerit, admirationem vel # nullan? vel mediocrem excitabit ; fed ampliori fe cre
dens aequori, quidquid advehere machinarum at- que ponderis re£te poffit, apparando a fe theatro inferet. Etfi enim folis figmentis nemo admodum capitur, multumque propterea ju v a t, ut primaria in epopeeia a&io vera fuerit; tamen quia vix ita quidpiam acciderit, quin addi a cogitante poffint
alia e) Lib. tit.p, ipy, f ) hi Eplfl. prceßxa Henriaåi ed Arnft. An» JJ41, g ) Poetic. C 24.
alia ad grandiores animis ingenerandos motus aptioi ra , non licebitfolum Poetae, fed & ab eo plane re q uiretur, ut fingendi adjutus arte vim & effica ciam veritati indat, quam nuda tum demum exfe- re t, quum humanæ menu's imbecillitas, fenfuum fè lufibus, ab omni parte, fubtraxerir.
$. XII.
Quocirca in epifodiis fuo quidem genio indui- geat Poeta, fed moderate fervataque re&æ rationi reverentia. N ihil inducat, quod veri non tueatur fimilitudo, nihil naturæ rerum aut decoro contra rium , nihil quod primariæ a&ionis dignitati obfit. Hiftoriæ, quoad liceat per fingendi libertatem, fe ac com m odet, fan&iori nusquam repugnet. Vitia & errores hominum ita repræfentet, ut fœditas eorum patefiat & ftultitia, non ut falfà obdu&a fpecie, dum innoxii aut excufandi videantur, pellicere incautos pofiint. In omnibus recordetur, nullas perpetuo virides lauros fore, nifi quas defenfa honeftatis a- mabilitas & flagitiorum per catervas edita ftrages promeruerit. N am fi ineptis & impiis de Divina na tura nugis H O M E R U S & VIRGILIUS fua opple- runt carmina ; fi equos /;) atque fluvios /) lo qui audias; fi obfidentibus menlas Harpyiis te per cellant / ) , aut in marina monfira iri) faxumve n) fii- bito verfis navibus ; fi piefuræ, quæ feuti
continea-D tu r
h) II. L. X IX . v. 4 0 4. Iq. i) L X X I v. 2/2. P 7' !ecl- 0 Æ'ieid. L 111, v. 212. [q . m ) Lib. IX. v» 7 7- Iq. h) Odyff. X III. ü. i f i .
tu r magnitudine, totum fere immitti orbem , immo vivere in ea & moveri hominum animaliumque fi guras mireris o); fi ouæ narrat Ulyftes Phaeacibus prodigia p ) , ab his folis haberi pro verifimilibus potuifle judices; fi cetera denique, turpia partim ve teris mythologiæ fcita, partim duriora antiquorum Poetarum comm enta, acerrimis licet contra niten
tibus patronis, haudquaquam diflîmulandâ reputa veris, indigne, fas eft, feras, in tempora modifie fummi ingenii viros, quæ caeca opprimebantur (u- perditione, & quibus fapientiae certifiimum docu mentum credebatur, fabulis & allegoriis, quidquid fcribendum eflet, involvere. Dein H O R A T I U M imiteris, qui plura ficubi rn carmine nitebant, illi» non offendebatur maculis,
quas aut incuria f u d i t , Aut humana 'parum cavit natura q),
Rccentiores autem quo paffo cenfuram ev itab u n t, qui Homerica &Virgiliana imitaturi decora, nævos nmul exprcftere, quamquam & religionis eos ad monere fan&itas potuiffet & veteribus rn exemplis data major ad cavendum opportunitas. Quis enim H IP P O L I T O D’E S T I O , Cardinali, non confêntiat, dicatum fibi ab A R IO S T O Kolandum ubi legerat, hunc interroganti : Dove McJJer Ludovico, avete piglta- te tante cogtionerie, unde tantas, L ud o v iee, com- parafti ineptias r ) ; aut ERÀSM O /}, vrx credenti
utili*
o) Iliad. XVTT1 47$. fq. pï Odyff. / X (q q) A.
P, v .jf t . (q- r) Morer. Dtfiion. tit. Ari oft. *) D ia l Ciceron, p, ^11. ed. Boj. n jv .
utilitatem fan&ioris coetus & gloriam Cbrlflianæ fi dei fpe&atam a S A N N A Z A R I U in celebri de / w - tu Virginis poemate? Ita in A R IO S T O , farviorum judicio Criticorum r), ridicula & incredibilia rriffa o ccurrunt feriis ; in S A N N A Z A R IO p a rie r & V I D A , C A M O V E N S I , T A S S O , M IJLTON O fa- cra profanis obvoluta, ut per intervalla tantum de- le&are lapientem le&orcm poffint. N ec fperan- d u m , ut magicis præftigiis confî£h m iracula, qui bus & locum A R IO ST U S dedit & T A S S U S 8c S C U D E R Y , acute pervidentibus magis placeant, quam placuit B OILEAVIO u) quorumdam licen tia in mali ipfius genii immifeendis carmini infidiis. Necefîàriæ hæ quidem erant in paradifo M IL T Ö - N I , in quo facra dudum hiftoria eas collocaverat ; fed quam is infuper cernebat ftru&am in tenebra- arum patria, ad accuratiflîmas archite&onicæ artis re g u las, auro etjam luperbam & multo fulgore ar ce m * ) , tum peccato atque morte fabricantibus pon t e junftam cum inferno terram y \ fubje&um pro prio & quidem loquenti ordinantique principi r u de indigcftumque chaos 2;); jocantes, faltantes, dor mientes angelos a), & b is fimrlia, non figmenta, fed portentofa ludibria, illi forte laudaverint, quibus in- tolens nec K L O R S T O C K ÏU
5
v id eatu r, dum in te rræ intimo mortuorum infantum habitare animas, iilasque vifitaturum, Divino ex mandato, GabriclemD 1 per
t) Vid. Batikt, $ug. Tom. IV.t1.12C0. ti) C art poet. Ch. 111. v .zojs iq. x ) Book I. v âjo.fq, y) B X v. 2$2.fq. z ) B. II. v. iQj. Iq. a)B . V J-tfJ' Cop.lq. V.Olÿ.ôjq.
J 28 c & & ■ —Tx—wy per oftia feptemtrionalis poli tranare fingit b ) ,
nec
J
30
DM ER1
US, in pcém ate, cni Nvachi nomen de dit, paradifum, Deo olim juhente, angelica clau-fum cuftodia, novis ipfe accolis aperiens c). Qai rationis morigeri imperio hæc talia non probant, veniam tamen largiuntur V IK G IL IO , Didonem Æ - neæ jungenti, integris licet fæculis juniorem, quip
pe quum minuta in re hiftoria antiquior e r a t, & a paucis magnopere examinanda; immo laudant VOL- T A IR IU M , quod levioribus temporum momentis, libi fabulæ inimica obfifiebant, fe conOringi haud paflus fuerit, quodque HO M ERO & V iR G IL lO præeuntibus, ad inferos finim pariter quum dedu cere heroa vallet, non tam Sibyllina per antra, aut
K IfJLfASpW cïvfyuv - - orjfXOV TS ?ToPUV T S (I ) ,
qnam fomniantem potius illuc advexerit, eadem dexteritate, atque ufus eft D A LIN U S ejt illata Sve- canæ libertati probra depingens, non quafi oper* ipfo exflitiflent, fed in fomnio tantum auguftæ Prin cipi occurrentia. Contra optandum fuiflet, ut H O M E R O , A R IO ST O , T R IS S IN O , T A S S O , M A RINO, in mentem haud veniflet ea infèrere epifo- dia, quæ legentium haud paucis pudendae volupta tis vividiores quam virtutis fpecies obtulerint, led Virgiliana ut placuiftet verecundia, quae inaufpicata Æ neæ cum Didone fœdera fpeluncæ abdic, nec aliter nolcenda leporibus permittit, quam quoad
infequen-tibus h) Me(Jiås* l qe/ang. />. 2f. e) 1. <*rfang' v. 143- jq^
tibus ex turbis & peccantem mox corripiente Di vina voce æftimare liceat.
§. XIII.
A t ex e o , quod in epico carmine tam frequen tem Numinis præfentiam, ac veterum in fabellis cernicur, notitia, quæ nobis obtigit, Divinarum rerum amplior & certior non permittit, infert BOUGE- A N T U S /) , fieri plane non poffie, ut inter veri Dei cultores epos conlcribatur, quod pari vi legentes afficiat, atque affici debuerint, qui Iliada olim aut Æ neida legebant mythicæ Theologiæ addi&i. Con cedendum hoc forte, modo fimul teneatur, parum referre, quibus potiffimumrebus fecapiffiverint (tui ti homines & in rationis jura iniqui, liquidem ab his ut gratiam m ererentur, ne optandum quidem Poe tis fuiflet, nihilquc propterea ponderis decedere
carmini, in quo fana omnia fint ac fobria, mult© minus ex hac quidem parte veterem epopeeiam an teponendam illi, a qua fummo injuria Numini h * faXoc exfulaverint. Largiar ctjam B A T T E U X I O ^ , admirationi lapientibus movendæ idoneum magis nihil fo re, quam fi occultiorum caudarum, ipfius prazfertim incœlo moderatricis, cum illis, quæ vul go parent, conjun&am ad calus quoslibet invehen dos vim contemplari liceat, epicumque propterea poëma nullum efle, fi quoad feri poffit, legentibus eam fpettandain non exhibeat. Quis autem hoc in
negotio f) I>i DijJ. inferta Diario Trevclt. An. 1*130. fW*. g ) Lib. cit, pj / / )
negotio HriBius ïè£tari H O M E R U M & VIRGI- L IU M , quam rationis praecepta, mallet, aut cuinam aequum videretur, non rebus lolum in leviffimis, quod illi aufï funt, fuprcmæ caufîæ trib u e re , quae Inferioribus proxime debentur, fed & rtjv 2c£av r »
à&ÜotçTd Q e ë u X X x tth v iv c[jloiv[jl&ti iixcvoç t y b a g i i
dyfyihas b)? Qui mortalium ab univerfo genere im mortali Domino praedandus cultus e f t , Poetam et* jam obligabit, ut in carmine quoties Illius injicien da mentio fuerit, ne cogitet quidem alia, quam quae aut ratio re&a d o c u erit, aut fan&ioribus in libris revelata exftent. In ceteris mirabilium eventuum pingendis cauflîs verfjftur liberius; virtutes, vitia, animorum m hominibus inclinationes, gentes inté gras, & his fimiles pertonas alias formet atque ve- ftiat, quo habitu fabula poftulaverit, fingulasque in confpe&um ita producat, ut quæ fugere plerorum- que notitiam vulgo foleant, coram quafi omnes in tueri & dadinguere oculis in poemate fi bi videantur.
Ç. XIV.
Quo vero & huic modum fbllertiæ ponat eo re&ius nodrorum temporum luce circumtulus P o e ta , nullum in carmen epifodium inferciat, quod ambitu primariae a&ionis non contineatur, hoc eft in finem, quem fpeftat, non apprime quadret. Ea obfervata Pharo , in confiituenda fabula nusquam offendet, nec in afbione a fè delefta-, utpote gran di, honefta, vera, quid quam in vomet, quo innocuo
-, ’ abuti
s v. %
abuti fingendi privilegio cogatur ; fed miftis ceteris, quæ aliquo forfan modo cum illa conjungi poflent, ea unice in cenfum provocabit, quæ celebrandam illius commemoratione virtutem pandant facillime & clariflime commonftrent. Erit inter epicam a- tlionem & epilodia, quibus amplificetur, eadem ab finitas , atque cerni debet inter rem arte fa&am alia quacumque & huius ope indita ilii ornamenta. Uti h orum nullum fapiens probaverit, fi in u f u m , ob quem res ipfa conftituta fit, aut nihil conferat, aut illum plane impediat ; ita epitodium, nifi afhonem explicet, iiluftret, perfidat, nifi innexum illi & <?V .1tsiov fu erit, neutiquam admittatur. Quamquam e- mm nuHa in fabula ejusdem »ordinis efie pofiunt fin- gula epilodia, fed docente A R I S T O T E L E ij, alia avayxty neceffe efi a&ioni inefie, alia To itxàç proba- bilis tantum rati» ei a n n e fb t; tam en,quum fine il lis ne concipi quidem affio poflît, fine bis illæ fa bulam aeque commode non confiituant, ad unum quodpiam perficiendum , dilpari licet m o d o , ita concurrent om nia, ut eorum nullum , nifi in fen eus mox incurrente defefh?, auferri queat. Qhocirca
re&e improbat in T A S S O V O L T A IR IU S k% quod furreptam Chrifiianis imaginem fandae virginis & hiftoriam Olkidi ac Sophroniæ inter prima ponens *}, ,ab epifodio ordiatur, afhonem Godefridi liberaturi
Hierofolvmas tam parum attingente, ut ne nomi nentur quidem Olindus & Sophronia in reliquo car-i) Foirt C, IX. k ) Effay f. L P. E Cap. 7, *) Giern/* Lib* Cant. H, Stanz, f. (q.
<s*3) ) n ( « a
carmine, née vim amplias ullam evanidum illud palladium exercear. Vereor autem , ne pari jure culpetur epifodium , quod fedecim Pariliorum u r bi præfe&os, magum quemdam confidentes fubito- que fulgure & terribili fpecie Henrici perculfos exhibens, in fuam retulit Henriada V O L T A IK IU S / ) , utpote cui primaria non folum cum aftione commune nihil intercedit, fed & deefl verifimilitu- do, neqne ex eo, quod revera magicas artes colue* rint Parifienfès, régnante Henrico ili. fpecies aiiqua conciliari poteft, quoniam Poctæ haud fuerit, quæ re ipfa acciderunt, fingula minutim percenfere. Fateor etiam , obfcurum mihi efle, quonam vinculo a&ioni, quam canit K L O P S T O C K IU S , illigentur auc fi&i Cidliam inter & Lazarum amores ;»), pu riores quidem , fed tamen ejus indolis, u t abefle haud dubie potuiflent e p o e m a te , quod rem o- mnium fàn&ifïimam & maxime Divinam celebrabit; aut dati ab eodem ampliores chara&eres uniuscujus que difcipulorum Chrifti «), quorum tam en , præ- ter Johannem , Petrum atque Ju d am , nemo fepara- tim aliquid legitur in poemate egiOe. Decora (unt i(la fingula, opinor, & legentibus haud iniucunda,
Sed nunc non erat bis loCus o).
Premit eadem fere acculatione recentiores Hiipa* nos atque Italos RA PIN U S p ), H O M E R U M D E L A M O T T E q ), V IR G ILIU M B A T T E U X r )
-E t I) Chant. V. vi) Gefang, IV. p. rjt. '«) p•
77
* fo o) A. P. v. iff. p) Reflexion? part, fur la Pci fi que jf. V. q) in D i Her t. pr&mifja vers, lit ad. Gall, r) Lib, ci t .p, 194.E t fåne Homericorum in Iliade epifodiorum ratio, excludentium, per magnam operis parrem, princi pem Achillis perfonam, licet dari hæc pofiit,quod Fortitudinem Herois celebraturus Poeta fore pura* verit, ut tum demum evidentiffime confpiceretur, fi ad incitas reda&i, Græci, quod præfente eo fieri non potuiflet, ei tandem uni falutem deberent; li cet inquam adferri hæc queat probabiliter, omni bus tamen vix fufficiet, nec fufiicit ipfi mihi , quum , cetera ut mittam , no&u in adverfis cafiris obambulantes exploratores Ulyfiem & Diomedem, nihilque, communi rei quod infer v ia t, perficientes i n t u e o r / ) . VIRGILIUM vero, cui in hac caufla ludi libri quinti, & in fèxto per Avernum Ely- fiasqne domos Æneæ itinera maxime pofient obiici, fatorum comites penates, in Italia demum collocan di, quorum cultum & futuram gloriam illa lingula docebant, fàtis fuperque tuebuntur. In ceteris ita concefierim, artis quam naturæ fæpius vefiigia fe- c u t u m , ut ne in templo quidem Junonio Cartha« ginis, nifi
Iliacas ex ordine pugnas / ) , in Clypeo Æ n e æ , nifi
res Italas Romanorum que triumphos u)
conrpici obfervem, hoc efi in minimis etiam nar rationis partibus fuo aptififima propofito Poetam effinxifie.
E §. XV.
sj Iit ad. X. v. 204. Jeq. t) Æn. 1. 460. u ) Ibid
5
. X V .Proximum e f t , ut inter fe quoque epifodia fïngnla ea vinciantur communione, quam venuflo in corpore naturalis membrorum jun& ura indicat. N am & unitas aliter fervari aftionis n e q u i t , & merito d u b itan d u m , an le&ori omni tanta fue rit patientia , quanta opus e r i t , fi finita unius rei contemplatione i ad diverfam continuo fpe&an- dam duci volet. Dubitabat certe O V ID IU S , qui metamorphofeon exa&urus o p u s difcordes fabu las , ut le&orem retin ere n t, qualicumque jungere focietate laboravit, etfi infinita répugnante forma rum copia, epos inde corxrefccre haud quaquam poterat. Ad hoc enim requiritur, ut in uno non folum epifodio nihil contineatur, quod repugnet al teri, fed ut fingula etiam fint p s f äAAjjA«, hoc eft antecedenti infit ratio, anr necefiaria, aut probabi lis, cur fequatur pofterius. illud mediocri obtinetur attentione animi, hincque rarius regle&um reperi- tur. VIRGILIO tamen difficile forte fuiflet ex p licare, qui fieret, ut complexu patris colloque libi nuper pependerat Afcanius, immo gremio fo tus fuerat Didonis, equo mox Sidonio invehere
tur , nec pugnæ folum cieret
fimulacra (ub armis ,v), fed & ferio rem agens
Remuli cava tempera ferro y )
trajiceret. Paucis etjam fidem faciet amiffàe Creli* fse illacrimans Æ n eas, pofiquam de induftria quafi
pei di-s) Æn._ V. f f f . y ) / X C33.
perditurus, medios eam inter cladium furores, Ion. ge fervare veßigia z) ipfe j ude rat. Atque humani generis hoffis, in paradifo M
1
L T O N I , dum fo- mnio immiffo deterrere a fcelere, quod ipfe appa rabat, primam matrem conatur, ea agit, quæ decre tae dudum fraudi erant concraria a). Alterum ro boratam pofeit vim ingenii, quali, Homerica ut con- furgeret Ilias & Virgiliana Æneis, opusjfuir. Iri utraqne en im , d pauca excipias, quæ Criticos fo- lent offendere, non cohærent tantum omnia aptifd- me , led & præparantur quad le&ores praeviis cad- b u s , ut inopinato licet deinde exdffentium cauffæ in prom tu tamen ffatim fuerint. Fa&a Chryfæ in juria peffem provocat; hæc litem infert Agame mnonis cum Achille, tum hujus dilceflum & ma tris ope nuntiatam Jovi violentiam. Jupiter ita ul- cifcitur , ut & Patroclo moveat mifericordiam & i- p d Achilli. Is igitur pugnæ immixtus trucidatur, hic amici dolens cæde talem fe offendit, qualem exitus requirebat fabulæ. In Æ n eid e,ne f a t i nrjeia Did* Finibus arceret b \
jam ante adventum Dardani quietam illi benignam- que mentem immittit Maja genitus. In primo li bro fomites accendi videbis fævientis, qui reginam in quarto c arp it, ignis. * Ut inffitui ludi podent in qninto, Anchifes moritur in tertio; & nid illos
ce-E 2
lébratura Trojana juventus a navibus abfbiflet, fe- dreeas in a£h Troadas fruffra tentafîet perfonatæ concio Iridis. Quo praeteritorum pariter & futu rorum adyta heroi paterent,
Euboicis Cumarum allabi tùr oris r ) ,
& in Italiam poflremo adventanti ne fata viam præcluderent, veteris Fanni fors effecerat. M uF to illi aliter,quos in $. IX. unitatem a&ionis infu« per habuifie oblervavimus & R A PIN US t/), ma gnam partem , n o ta t, epifodiV non folum fuper- iflua & vero diflimilia, fed & point du tout 'prepa res , haudquaquam fluentia ex antecedentibus, im- mifcuifle, Quorum exemplis, timidus licet, junxe rim quod mihi quidem videtur in Henriade occur rere e), dum amores Principis ea unica ratione bel licis fociantur virtutibus f quod excitati 'a difcor* dia dicantur. Antecedit fere nihil, quo Jv ren fl e campo in Idaliæ lucos migraturo le&ori fternatur via. Ac difcordiam & am orem , in poemate Chri- fliani auQoris, fi confiderare liceret inftar perfona- rum re ipfà exiftentium, haud fane inepte una al teram rogafle flatueretur, ut fuis commodis con fideret. Sed fi£tee funt & allegoric#, nihilquc ad eo admittunt aliud, quam quod vitiis, quæ r e p rx . fè n ta n t, re&e poflit trib u i, quorum unum ex akcd ro proxime oriri quum nemo fenferit, neque in al legoria uni cum altero quidquam erit commercii.
f X V I. r) VI. 2. (T) Reflex, part. /. /. Prit, $ , V.
e)
C b m . VIII. # IX .§. XVI.
Enimvero continuam feriem , qua jdngentur ëpifodia, nihil fere turbat m agis, quam fi usque eo exponatur illorum quodpiam, ut non membri amplius, inhaerentis fuo corpori, lpeciem praebeat, fed per fè quart conftitucre fenaratam molem videa tur. Id accidet, fi nihil intactum Poê'ta reliquerit,
å
uod pertinere ad illud quo demum cumque mo-o poffir, H O M E R I q u e improvidus aemuletur divitias, t m y fx ^ s u v quidem dgfcis f ) piHoris fine fa r i felicis, led ea faepe obruentis abundantia, quae delicatiori guftui moveat faftidium. Accidiflè autem VIRGILIO lufpicatur B A T T E U X ^ ),q u a n do port defèrta dudum ab Ænea litora, furentis lilulatus feminae, rogum ludfantemque immaturo fato animam legentium auribus oculisque obiicit, quodque illa fuftecerat epifoditim fic abfolvit, ut pauciç, poft finitam adeo percellentem fcenam, cupido futura fit, temere oberrantem exfulem co mitari ulterius in itinere. Verum crto, quod com pletum dici portet epifodium, fi Dido conrtderetur, non erit pariter* fi Æ neam intueamur, perlonam non participem folum totius caufîæ, fed & in illa principem; quum que ignotum non fit, quid ma xime in Didone fpe&averit Po£ra, juftiflima fimul caurta aderit, cur fuccumbentem Romae exfpiran- temque Carthaginem reliquarum in umbras imagi num non abfconderit. Laetarentur, qui M IL T Ö -N O
f ) Lucian, hnag. Jom, IL p. f. ed. Amft,
« * )
N O bene cupiunt, fi æque facile defendere enm pofîcnr, cunftantem in inferno, donee plus centum verfibus enurneraflec b ), non quae robora forfan captis de perdendo homine confiliis addidilîent in- colæ , led quot modis æterna fallere tædia canen t u r , ad decretam profe&ionem ubi le accinxerat fabulam a&urus dominus, le&orisquc adeo nullius fcire intererat, quid fœdiffimo a famulitio gerere tur interea poli: fiparium. Moram perfimilem, diflî- mili in loco,SC U D E R Y / ) prætexechujus amceni- tate, quam fatis (e vel quingentis metris aiiecu- turum diffidit; led ne immenla quidem elegantia rum copia impediet, quin falcinante e palatio letto-
r e s , ut primam elabendi occafionem in v en e rin t, cum B O I L E A V I O Å J le libenter eripiant. O- mnium vero in onerandis epifodiis fedulitatem lu- peravit S T A T I U S , dum petenti Thebas, cum ex ercitu, Adradi Hypfipylcm obviam adducit, regii pueri nutricem in aula T h eb is vicina. Hæc enim neceflttudine licet alia Adradi eumque comitanti bus haud jungeretur, quam quod liti fçffis aquæ forte laticem in itinere offenderat, Poëtæ tamen usque eo grata emicuit, ut per integrum quintum librum, (uos exponentem calus loqui linat, quum« que interea fcrpente i&us puer, quem deferuerat in gram ine, m o rere tu r, toto iterum lequcnte li b ro , inlfitutos in ejuspbitu ludos, ridicula ablona- que H O M ER I & V IR G ILII imitatione,
comple-• flatur. b) B. IT. a. vevs. f2 t. ad 62 p. i ) Rome Vaineuc p, 10 iiS% A) L art poétique C£. L v. / jV
Öatur. T an tu m potuit ingenii fecunditas deditura judicio. Quiefcendum Etheocli & Polynici, he ro ibus, donec peregrina Hypfipyle exltinctusque p u e r, ad fabulam nihil plane qui contulerat, bis prope millenis verfibus Ipeftandum vilus mora, rentur.
$- XVII.
N am que Poëtæ quidem erit, epifodiorum cui libet, uti primariam a&ionem magis minufve atfe- cerit, ampliorem ar&ioremve in tabula locum ad- fignare, led ea ubique cuftodita ratione, quæ tum partes inter fingulas, tum has inter & totum eft necefiaria. Fac merito defendi VIRG ILIUM , quod fecundum & tertium librum uno eodcmque epifo- dio compleverit,
17
quidem plane non intelligi fineeo potuifiet a£tio integra, & fpecbcula id offerat, quibus nemo facile leaorum carere velit 5 at bre viori tamen ufum Icrmone Henricum, in re non dis- pari, decentius finxit V O L T A IR IU S / ) , & H O M E R O nihil fere gratiarum abftuliHc plurimis cep- lettir D E EA M O T T E , quum viginti quattuor libris turgeas Pi erna in aliud, dimidia parte mi nus, transform ai ric. Quid, quaefo, relponfurum fpcras M I L T O N U M , li caufiam rogares, cur vix dimidia in parte narrationis cum honrine verfètur, de quo tamen, ut pofuerac in initio, praecipue agen dum fiifier; aut quo fè muniet praetextu KLOP- S T O C K IU S , fi conmlrantes nunc ad Siygiam palu
dem l) Hcnrial Ck. IL o I I I
dem A dram m eîechum ,M oIochum , Abbadonam ni), nunc in Synedrio Caipham, Philonem, Nicode- m u m , ceteros n ) multo uberius efle perfecutus ar g u a tu r, quam aut prælentem ultimæ cum difcipu- lis cœnre Meffiam, aut hos edocentem fuæ murtis cauHas & e t t m f l ) ? Quis ferat, annuntiaturi?, per cceieftium orbium intermundia, redtmtionis o- pus angelis integrum fere primum cantum tribui, in parte tantum quinti e n arrari, quæ ad illud re ipfa praeditum attineant? A ut ingenii hoc prodet paupertatem, a qua uno omnes ore utrumque Poe tam liberaverint, aut inaequaliter faltem illius diftri- butas opes, partibusque non nullis plus d a tu m , quam vel reliquarum vel totius naturalis m agnitu do tulerit.
§. XVIII.
Sunt denique ita implicanda invicem epifo* dia, ut confli&us quali exfidat caluum fe mutuo oppugnantium , exque his oriens nunc fpes nunc metus le&orem varie lollicitet, haud facile praela* gientem, qnis ultimo fummæ rerum fit futurus exitus. Nodum appellant Poccici myftæ & pro- pterea praecipiunt, quod a&ionis ipfius dignitati lu- peradditiF, cum admirandam magis reddat fabulam, tum vinculis haud moleftis leftorum illi fhidia de vinciar, Id vero ut præfter, natyræ magis neces- (itate quam artis colligatus beneficio appareat. Si multiplici & denfiori rerum turba perc.lluerit,
ob-
fhipeicent primum intuentes, dein vix credent, ita peragi omnia potuifle ac narrantur, coque hæc tum tare bunt ftimulo , fine quo utiliter te moveri huma na mens non patitur. Sin naturæ rerum congruen ter , e propiia actionis indole prodierint Turgen tia cbftacula , tanto plus ad perTvadendum vale b u n t, q u o m in us quaefita ab artifice videri poffint, aut eum in finem excogitata , quem fuæ dare a- ëtioni iple conflituerat. Quamquam enim in 3- Qdone Poetæ, ad fcribendum aggredientis, primo omnium finis cogitandus efi, in illa tamen, quam defcribet, is finis erit, qui ex natura ifiius fequi intelligatur, non qui dudum pofitus coegerit, ut illum effi-ftura a&io confingeretur. Quare in hoc quidem negotio felicifiima Ilias Homerica , quia naturæ maxime propinqua. Ilia florentis juvenis, oh læfos, qui debiti (ibi fuerant, honores, perti nacem iracundiam ejusdem opponit fortitudini, re- moram videlicet, qua frequenrior in maximis ani mis fplendidiflimisque exiftere haud foler. In Odys- fea navigantem Poëta tempeflate detinet, afflidis re ducem docnelticis caritatibus, quorum utrumque in adionis ab eo enarratae modum tam convenit, quam quod maxime; (ed & Calypfo & Circen & cetera comminiiCitur, haud eodem habenda loco. Grrr- cum fecutus Latinus non tempefhci folum id dedif, ut in fabula obfifteret, fed & nunc amore percitae reginae, nunc comburentibus naves aniculis, nunc årmis defeniuro fponfam T u rno; impedimentis, ab adionos quidem non alienis, fed nec ita
