D.
EPINICIUM PROPHETICUM,
IN OCCASUM REGNI BABYLONII,
E s. X IV . v. 4 - - 27. E X P L I C A T U M D I S S E R T A T I O N E P H I L O L O G I C A , - r . CtJJUS P a r te m P r io r e m , C O N S. A M P L . FAC . P H IL . U PS. P R Æ S I D EM a g
C A R .
AU
L i n g u a r . O r i e n t . PROP". R e g . e t O r d , S. R . S. M . PRO G R A D U PH IL O SO P H IC O P ublico e x a m in i mode f t e [ubjicit N I C O L A U S S A M U E L S W E D E R U S ' ,fV e ftm a n n u s.
In A u d it, G u ß . M a j. d. a. J u n ii 1779.
In S:
a mK:
a m N Î a j . t e m M A G N Æ F I D E I FI RO, D i o e c e s e o s A r o s i e n s i vE P I S C O P O ,
V e n e r a n d i C o n s i s t o r i iP R A E S I D I ,
Gy m n a s i i Sc h o l a r u m q u eE P H O R O ,
Re v e r e n d i s s i m o Do m i n oD
oct
. LAURENTIO
BENZELSTIERNA.
MÆCENATI MAXIMO.
*r i» i %njD jrem S lSip jiv o’mro :*iyr dSijtS paar to u r n x r - m
:in3o ni? vow rnno onx '33 SoS nox nox panSi mœon ttx Q 83 nxr Syi : njn ’jrpao m y "pna o n S m or Tnpa 1 3 3 2 0' flyi mni Tin
»3B701 pT2* Tom nnpS na oSnrv *'k>k -pna D’W> anno dtj? vk » xin
pxï SiflöO idS i*« main ^nxS an diSp aS 'r,e»o nm’ ‘atpa : eraser 'nani i n n ^33 nnSa 0J1 rscaa pS :np'xoi ax xia’ '3 n«v
enw-n»x r/injM rnipn nx nipnSi aioSS naan 'a-pa mjna u w n'ru ’niyaa '3 nnjfi : niniaani nin^rn vmxy jtn ’a Sy o ^ n p n o^aaa run mama '33 inis»' "wh- Sbdti n» "ny n-yp* amSxn »'« x'aan naoa ona avxn m na n n ’Sy Siam onniayo nin' cnix non 'nnx Saa *}So by Ski» 1
naœno Sa by nSy.n axD axo xm aonj rrjn ’aSa nroix -*tyx ay [\vvn
'nxS aonSi mix ainsSi nt<aS 'a’ pona o*nSx onS jn xxox "Sin box »inaSi pivan mavu rtbSS os nx 'Di&a »m : imiS'Sa 'r.yd oyiay no Ox a ’ipo ntyx nrn ’myaxx nvyo x n Doinrwm tnfianpn omann Lx : crn omSx mapoS pcani n ra a n sxn o x oax y j'y -»nu oaS oi’n
[3 oa mix xj np oorxo pntai ’Sao nca atînnS ’ixn xia» 'a Sy y<t aan xSoi rmx jnn ’3 :ySy wpn njnai *»-33' omn -ja atrx- ’an »33« ’t o ’Da x b x "3x1 : y j *nnx yS»n xS »nSaro noSaS yaay "113 a-^n xS
’a o’oSiyn xma Sx Sx ny Saa xnpxi yanao nanaxi yiiaa nnxan Sr pinns 1»n ’Sa y-i»x i m 3’ jyoS iry p»'xa *pyi i3’&’ a’ Sy omna inix did» nS {’X a»x npav S’yo y»’ ’aaa ynSx y ra S ’ ’3 ay xian xS y e m
: n’maiox nanaam xSi pp
R E V E R E N D I S S I M I N O M I N I S T U X
cultor lu m ilU n n ir N I C S A M . S W E D E R U S
î s Si a m Ria m Mi t e m M A G N Æ F I D E I F l R O E T R e r u m Be l l i c a r u m Co m m i s s a r i o, N O B I L I S S I M O
D .«
no
G E O R G I O
S W E D E R O ,
PATRUO OPTIMO
SACRUM.
§. 1.
Ï
^ f t q u id e m noftra t e m p e fta t e , m u ltis n o n in f o îe n s, "i facras litteras, q u o d m a x im o p e r e d o le n d u m , c o n - —J t e m t im h a b e r e , v i x q u e his lo c u m in d u lg e r e c u m , q u e m c e r t e , a n riqu iflim os m ortales i n t e r , a l a r u m re r u m e v id e n t ia m o n u m e n t a fibi vind ican t. Sed v e r o p r o p i u s , fi f p e ä e n t u r , q u i v e r tig in e i f t a , im p o t e n t e s fui i n g e n i i , a b ripiu n tu r, er un t fe re, qui v e l ig n o r a n t , prse- te r alia b e n e m u l t a , v e r a m d icendi præftantiam & n a tu r a le m p u l c r i t u d i n e m , v el pravis anim i turbis im p lic i t i , n e h o c q u id e m a fè im p e tr a n t , ut id o n e a & n eces- faria ad e x a m in a n d u m a d m inicula circum fpiciant. C ep it ira q u o s d a m j o c a n d i , r i d e n d i , calum niandi levitas, ut in facris L i b r is , quia n o n nifi feria a g i , & ceternæ felicita tis e xp licari prcefidia, certu m e l t , a fp ernentur il li c o , & a r g u m e n t a in h u m a n i lufus fingant. N u n c a r r ip iu n t , fi q u id m in u s a p p o f n u m in vulgata v e r f io n e L a tin a , aut alia q u a l . b e t , reperiatur , ut praeter m o d u m o m n e m & r a t io n e m c r im in e n t u r , ta m q u a m Sacris trib u en da A u - & o r i b u s ; n u n c p o ftu la n t, ut elo q u e n tia v e t e r is G rxcise & L a t i i , aut r e cen tioris sevi n o ftr i, m e tia m u r ftiium & di g n i t a t e m S c r i p t o r u m , q u i tu m Latinis tu m & Graecis«6» a n t i q u i o r e s , nili patriæ linguæ fuce g e n i u m (e q u i o-* m n i n o n o n p oterant. H o r u m a lter u m ipfi ilii i m p r o b arent acuti c e n f ö r e s , fi q is ab iis e d . t o r u m lib e llo ru m fid e m , ex ta llis forte v e r lio n ib u s ju d ic a r e t ; a lteru m cri tica? r e p u g m r i egula?, qtiæ d o cet l i n g u i s o m n iD u s pri v a m e ( l e g i a r i 3 m & quafi proprium c o l o r e m , lu a m ite m f n g u l i s v e r b o r u m leriem & c o l l o c a t i o n e m & len ten tia - l u m jun&uram a ).- A n t e cetera taedet e l e g a n te s ici licet h o m i n e s (im p licitatis & in g e n u i c a n d o r i s , q ui per u n i v e r - l u m regnat B i b l i c u m C o d i c e m ; q u u m t a m e n , la t e n t i bus o m n i b u s , naturae veritatem c o n v e n i a t æ m u l a n , n e c h u m ilib u s fiua laus d e fic ia t, in q u e c o n c i t a n d i s ipfa fira- p l ’C’tate a f f e c b h u s , praftantia b ) , q u i n & acc’dat n o n r a r o , ut' q u e lu b lim io r is a cu m in is præ fe ferunt I p eciem , lo lid ita te careant. At ta m en n ec d e l u n r , in lacris Scri p t o r i b u s p l u r i m a , q u o d a d d i t i o n i s q u o q u e g e n u s , v e r e m a g n ific a &• admiranda. C a rm ina l o q u o r , rerum (e n -
f u u m q u e a ltitu d in e & p o n d e r e , t u m v e n u f i o e l o c u t i o nis n ito re infignia r ) , uti p ræ c la 'o in o p e r e , de Sacra P oefiH ebraeorum n o n l o lu m o fie n d it ReverendilT. I o w t h u s , r c c u r a tio n e e n , qua n e m o a n t e a , l e d & rite l e g e n t i u m q u ilib e t p e r le n r ie t, m o d o cæcus n o n m a lu erit in t e n e bris v e r f a r i , aut lublim itatis g u f t u m l u o u niu s a rbitrio fubjicere </). N e m e m o r e m d eco r a J o b æ a , Û a v i d i c a , S a l o m o n e a , referantur h u c p leraq ue P ro p h eta r u m o r a c u l a , Elàiæ in p r i m i s , qui facer v a t e s , in ipfa reru m i m i ta tio n e u b i q u e n o v u s & i n g e n t i u m d e c e n t if li u i a r u m q u e i m a g i n u m creator,
M'>n.
n ) G n i. Jo n es in Pqc'1. Afiat. C o m m e n t . p. 4« L .m d in . 1 7 7 4 . b~) j, D . Michaelis in pracf. a d L o w t h . P o ?‘(. Hefcr. r . X I I I , c ) V id . R a c i n e ReHex. fu r la P o ë l . C a p . I I . p. 7 9 *
2'y W i l k e in Diff, de S c rip t. S®er. c L o n g i n o , e x p t n l b p . 7..
© )
M o n te decurrens ve!u t avi v i s , im b res Qiiem fuper notas aluere ripas,
F e t v e t , im m enjusque ru it profundo - - • or* *). ' O p t im e iflu d d e m o m t r a t , praeter c e te r a , E pinicium in.
o c c a f u m B a b y lo n ii im perii, q u od legitur Cap. X IV . 4 - 27* & cujus artequi granditatem e x p o n e n d o li haud p o tu ille d e p r e h e n d a r , illam c e r t e , q u am & m o d e f le paci (ci li ceat, e x c u f a t io n e m apud B e n e v o lu m L e p o r e m in v en ero , q u o d in re m ih i ju c u n d iffim a , n ec y u lg a t is utilitatis * q u a l e m c u m q u e experiri o p era m conatu s iim .
§. ÏT.
Q u a im a g in e s , quam v a r i a , quam d e n fa , quam fu b li- m e s, q u anta v i , quibus v e r b is , fig u r is , [ententiis , e la ta in unum locum coacervantur ! J u d a o s , cedros L ib a n i, def un flo ru m regum u m b ra s, R egem Babylonium eos que qui in cada v e r ejus tn c id u n t, ip ju m p sflre m o J e b o v a m , laquent es audirn us î f p a r te s Ju a s p a n e qua fi in dram ate agentes intuem ur. Cre b r a f u n t p e rjo n a , wer ta m en confufa ; audaces, wer tam en du r a : v i g e t , per t o t u m , fp iritus lib e r , exceljus ve* eque D iv in u s , p o f l ReverendilV. L o w t h u m / ) jure m e r itiflim o exclam et q u i c u m q u e fupra Græca & R o m a n a excellen tis v iit u te fua c a r m in is illius (enfus m e n t e c e p e rit, fingulis n u n c e p a rtib us e x c e r p e n d o s & , q n o d c u p ia m , patefaciendos. L f i *res, ait v . 4. P ro p h eta , ludæ nm allocutus p o p u lu m , nrn ^ o n hanc odam, fuper R egem Babylonis £r dices'. - -
H c b r æ u m æque ac cJâ* A r a b u m , (igniheat fin n li*
tu d in e m , & denotabat propterea veteribus, nun c b rtviu s d i é l u m , translato grave lenfu & a c u tu m , uti ex r t u lo S a lo m o n e i o p e r is tatis co n fla t, nun c dedu& ius c a r m e n , q u o , f i å a fu b parabola, e o c o n fiiio res p ro p o n eb atur a- l i a , ut a n im o s hæc au dien d um le g e n t iu m v e e o feriret
A 2
for-e ) H o i o r . O d . Lib. I V . 2, / ) 1* C, p . 2 6 4 .
f o r t i u s , & m e m o r i æ fim u l certius in fig ere tu r . O rationem ' ig itu r elatam &T* g r a v e r /i, m agna v i £? a u fto r ita te p ollentem , com para tio n ib u s, im a g in ib u s , fig u r is m u ltu m orn a ta m r e d e dixic R e v . L o w t h u s g ) . N e m p e d i v i n o m a n d a t o P r o p h e ta fp e m firmaturus E cclefiæ ifto r u m t e m p o r u m , lætius œvurn, q u o d trifti(Timas p oft c la d e s , v e n t u r u m erat h. e. lib e r a tio n e m a B a b y l o n i o j u g o , f e n t e n t i o i o ca r m in e fu - tu r o q u e ad m e m o r i æ d iu tu rn itatem f t a b i l i , praenuntiabat. E ju s m o d i ca r m in ib u s pofterirati tradere, q u æ latius fir- m iu s q u e m e m o r a n d a fe p r æ b e r e n t, f o l l e m n e f u i i l e an tiqu is g e n t i b u s , M o f is d u d u m e v i c i t C a n tic u m D eu r. X X X II. b ) e f tq u e a dhuc e o r u m d e m per O r ie n te m c r e b er ulus / ) . Q u i "]Sd B e x B ab ylo nis d ic i t u r , n o n ta m c e r tu m a l i q u e m e B a b y lo n iis v id e tu r ind icare, q u a m m e t o n y m i c e , & p o e tic a fub figura, ip f u m B a b y l o n i u m i m p e r i u m . C o m m u n i s haud d u b ie fuperbia & ty r a n n is f i n g u l i s , qui illo p o t ie b a n t u r , erantqu e a d e o e u n d i in c a u fia , cur p en itu s o p o r te r e t ev e rti. S eq u itu r e o d e m v e r f u , cantici e x o r d i u m , e m e d i o f b m t u m ipfius rei tan- q u a m p r æ f e n t i d i m æ , m u ltiq u e p r o in d e a d f e d u s p le n u m : S ic c im ig itu r ce fia v it exaElor , fi.eeine ce fia v it r O D lD fp le n - d id i [fim um p o te n t i [fim um que im p e r iu m ! Efl m iran tis c u m f i r c a f m o & g r a v i d l m e i n c r e p a n t i s , & una g a u d e n t is . Q u ia n a r P D alibi n o n e x d a t in H e b r æ o c o d i c e , h aud p r o n u m d i c e r e , q u a m (ecura v i m p r o x i m e adferat. V id era t C e l.D o e d e r le in iu s k \ in e d itio n e T h e d a l o n i c e n f i fe r ip tu m n i m D , q u o d v er ti p o te d :: tu r b a n s , tim o re p e r ce!-g ) 1. c. p. 6 5 . in no r.
h ) Cel. C a lm e r, in D ic tio n . H ift. Crit. & c . de Ia Bibie, ad vocein p a
r a b o l e , c' e t o i t , n i t , h tn tniere de parler des Stiles dr’ des S o v n n s , que le
langage p n ra h o h q n e , é n ig m a tiq u e , fig u r é dST* fe n te n tie u x . C f r . R a cin e I. c.
T o m . I I I . p. 4 0 .
i ) C f r . J o n e s lib. c i t . , H e r b e l o t in Bibi. O r i e n t , poflim & C o r - d o n n e in M e lan g e s de litter. Orienta le ,
f p > s( #
ce llen s, m i & A rabum 3m d e n o ta t ; n e q u e m alö illud h e i c quadraret. Sed o b unius libri fc r ip t io n e m , te m e rarium ip f e etiam Vir ille doctus cen fu it veterem lectio n e m fo llicitare, q u a m q u a m n ec e Graecis interpretibus a n tiq u is , n e c e Syro & Chaldaeo, latis colligi nunc pos- f i t , q u a m l e c t io n e m lecuti quisque eo ru m fuerint. Ex A r a b ic o a b e g it, p e r i i t , vertit S chukenfius /) p e r ciens, aut agens i polia n e m p e aliarum gen tiu m , c o n g ru en ter tum Grammaticae analogiae, tu m i p l i , q u a m P rop h e ta Ppectat, rei. P leriq u e e D m d u c u n t, q u od Chaldaeis ,, Syris & A rabibus eft a u r u m , ex p lica n fq u e vel au ri cupida v e l tr ib u tu m auro p e n d e n d u m ; ac fi P rop h eta, ubi de C h a ld æ is , i d eft, B a b y lo n iis , lo q u itu r , ad horum diale- £ U im , v o c e m attemoeraflct. T ra n sferri in linguis pluri bus perhepe lo let a u ri & a rg en ti fplendör ad res fignifi- candas m a g n i p retii, g lo riæ , fauftitatis. Cfr. Efr. VIII. 2 7 . P r o i v X X : 15. X X II: 1. Job. X X V III: 16. 19. PP. L X V III. 14. i Pet. I: 7. Græcis: Sol xfvo-cuTrcs, T heris x f - yvçc7ie£cc, %çvoo%ti() qui aureas h. e. puicras habet m an u s; L a t i n i s : aureus 6 0 I, aurea cetus, aurea cœ faries,. argenteae oves î f c . C u rn i e r g o putem us-, auri intextam Ipeciem a V a te n o f t r o , & e x p i ä u m auri rhefaurum, aut g e n te m u n d i q u e a u ru m c o r r a d e n t e m , ubi iniquas opes B ab ylo n i a s , f a f t u m , a rro g a n tem q u e fui fiduciam accufaret? U t c u m q u e a u te m fingula ea e x id im e n tu r , m in im e eft du b iu m , v o c e r a m o notari B a b y lo n iu m im p erium , qua e- rat l o n g e Iateque i m m e n f o v iriu m ro b ore flipatum &• praefulgidum , lie ut videretur B a b y lo n iis arque ac fuba- d i s g e n t i b u s n u lla , p ropinquiori ce rte , ruiturum vicifTi- fu d in e. T a n t o igitur n un c m ir u m m agis & inexfpeda^ t u m , q u o d fu n d itu s t a m e n , v i x circum acto læculo, d e le t u m jaceret,.
_______________________a j _______________________ §; tim.
A ltior h u m a n i s rebus in terv e n it D i v i n a poten tia . D if f r e g i t, eft V. 5. J e h o v a b baculum im p ia r u m , fcep tru m T y ra n n o ru m , q u o d V. 6. atroci [œ vitia continuis iclibus c a debat , quod iracunda nusquam par cent e im m in eb a t v io • lentia. r:ED & f ö y ü baculum fignificant p r o p r i e , d ein fee*
p tru n iy lu p r e m æ m ajeflatis f y m b o l u m , q u o d l ig n e u m i n i tio fuiÜe teflis eft H o m e r u s /;;). N u n c m e t o n y m i c e n o tat i m p e r i u m , cujus c a lu m Propheta p ræ d icit, q u o d q u e i m p i o r u m & ty r a n n o r u m appellat, q uia tales f u t u r i , q u i t e n e r e n t , fin guli. N e m p e fcep tru m illud percutiens r r u y s nocentißima .v i, inflar flu v ii e x u n d a n t i s & v i c i n a o m n i a d h p e r d e n t i s , m D 'T h 2 fine in te r im flione, & m i im p erita n s iracunde & qttfn '? 2 fine m odo, quor.um u - t r u m q u e in praetenti fch em a te & affe&u l o q u e n t i n m ita c o n g r u it B a b y ' o n i is , ut perperam ju n g ere tu r r e m o t i o r i n o m i n a t i v o n r . %. A n te v o c e m 'rV?3, q u i p p e , in o r i g i n e , n o m e n f u b f t a n t i v u m , fo rm a flatus conftruOftt rCQ elf o - m n i n o a n a lo g a . In fe torterunt m u l t i usqu e e o , ut n un c m utatis pun clis haberent p ro p articip io Pih el aut H ip h il ; / ) , n u n c u lt im u m ju b e r e n t in n corrigi., o r i u n d u m q u e in d e f p p o e Til'S d eriv a ren t 0 ) , n u n c in fle c te n d o g ram m a tica l c o n f l r u ä i o n i s o r d i n e m , v e l ad B a b y l o n i u m r e fe r r e n t, q u e m verla d e n iq u e v ic e i m m i t e s p erfecu ti fu iflen t h o fle s p ) v e l ad g e n t e m J u d a i c a m , d u - riflima jam d iu pallam . A t (p o n te v a n e l c e n t fluctus illi, fim u lac «fPO» ira uti ferip tu m exftat, fu m a tu r pro fo r m a n o m i n a l i f u b f t a n t i v i , e participio H o p h a l , q u a m tu m flg n ifica te o p o r t e b i t perjecutionem fe n fu p a fliv o.
Præ-terit
m ) IA . cc. v. 2 3 4 . fe q n .
n ) Sic C h a l d . Par. & V u l g . cfr. C a p p e l l i C r it. S. p . m . 3 2 7 * 0 1 D o e d e i l e i n in h. I.
terit n e m i n e m , p articipiorum form as H ebræ is freq uen ter uLurpari infiar n o m i n u m fu b ffan tivoru m , A d (u nt ex H o p h a l , “'DID dtfciplina, eru d itio, "jßJü f u n d itio 2 Chr. V I11: 16. 3 y Q locojuo pa ß t a m unitio E f X X 1)6. 3 rtW unde MED e x - te n (to n es, H . VIII. 8. i c y o flu tio Pl. l . M X 3.. H o c pa-
3
o , in p a ra lle lism o , qui Hebraro carmini propiius, utri m q u e h c m i f h d i i i , præcedenti rCD apprim e r t fp o n d eb it >p"10, & p o f l e i io r p erio d u s litcerahter v er ia fic habebit: im p erita n s ira in (rentes,, perfeeu tio n e , q u a m hae patieban t u r , nusquam cohibita. Verbis igitur (ingulatim n u n c e x p lic a tis lenfus intunt g ra v e s o m n i n o & m axim i m o m e n ti. Q u a n ta m d e m u m c u m q u e p o ten tia m libi c u m u la v e r a n t B abylonii , p oft e d u c to s latiffime imperii fines v ic t r ic ib u s a r m is ,, a r tib u sve a liis, perflare illa non p o t u i t , fnnulac d o m in a n d i farviendique h b id o invaferat. I .æ læ jura h u m an itatis, h o c e f t , fua, N u m e n vindicat.. G rad antis disjicit aula tyrannidis, tanfæ ut m olis vix fu- peretTent v efligia. H i n c folatia verifilm a n oftro g e n e r i , cu i D i v i n i fpem auxilii nulla potefi calamiras prateidere. H i n c diutina preiïis fe rv itu te Judaeis, exfultandi ratio uberrima..§ . W .
I ta q u e v . 7. 8. R eq u ie fc it,tra n q u illa e(l\ qua patet, terra. L ie tis om nia refonant cantibus. Ip jœ , te fu b la tu m , gaudent c e d r i, p in u s L ibani. T u , aju n t, c x quo occubuifii, nos qui Cicd^t, nem o afeendet am plius. In H e b r æ o t e x t u , nulla m 3 & junguntur copula. Si in te r p o n ere tu r T, e S y r o & L .atino, 7rd§cc languefcer. T e r r a m p o ni pro i n c o l i s , ad quos a£ha res p ro x im e p ertin eb at, v ix op u s m o n t r e . N e c m in u s l u c i d u m , efie i r v f i iisd em tri b u e n d u m , ufu irrp e r f o n a li, q u o , n o n m ir u s ac L a t i n i, perbonam 3 p|. frequentant O rientales. F.ft c o n f lr n t f io ad f è n l u m , quam dicunt G ra m m a tici, n ib ilq u e p roind e ar
( i n s t , an referri ad i n v ö poffit , n a m cohasret fa* n e ta m q u a m n o m i n a t i v u s cu m DCSptf n n j , a u t v i m q u a n ta m heic afferat d if tin ftio per a t n a c h u m , e x q u i r e re. Si v e l p onatur m a x i m a , haud ta m en o b e r it a ffe c tu i, q ui fingulis i n c u m b e n s l o c u t i o n ib u s , has fecit b r e v i f f i- m as. D a m n a t i d e m H ou b ig a n ti c o n j e c t u r a m , q u a •>nyû junxit v o c i ut n o m i n a t i v o , per fe i n a n e m & n e ratiuncula q u i d e m n ixam ulla, I n g e n tis reprarfen- tari v i m læ titiæ , t u m res ipia e d o c e t , tum parallela i o c a in n o ftr o X L I V . 2 3. X L I X . 13. L II. 9. L I V . 1. I . V . 12. & Pf. X C V I I I . 4 . A c ced it proprietas n s ny£) f r e g i t , r u p i t , M ich . III. 3. f e r v a ‘a etiam A r a b ib u s m
& u n d e & fcf. L I V . 1. verterunt G ræri : Kgtf
Bona-ov, citatum Gal. IV . 27. N e c aliter T e r e n t i u s : jfu m n e erum pere hoc licet n u b i g a u d iu m q ).
S ed in a n im a q u o q u e , proftrato veluti naturæ to tiu s h o f f e , c o m m u n i s pertentat jubilandi ardor. In terp o lita par ticu la OJ, cui ju n g e n d i augendique fu b elt p o t e f i a s , a d d u cu n tu r D T H 3 & }DDb V W , q u ib u s n o m i n i b u s cedros & p in u s L ib a n i appeliari, d u d u m c o m p r o b a v i t B. A u c to r H ie r o b o t a n i c i . Hae g au d e n t * p de te v e l pr.opter te s n u n c v id e lic e t n o c e n d i facultate o m n i e x u t u m . E o e- n i m fentu lu m i p o ll e præfixum m o n f l r a n t lo ca G e n . X X . 13. Pf. L X X I . 10. L e v . XIX. 28. & c. t u m f u m e n - d u m h e ic e l f e , per le patet. Scilicet ad ip f u m v ertitu r B a b y l o n i u m o r a t io , q u in & h u n c alloqu i tutæ jam a r b o
res f i n g u n t u r , a tq u e -d icer e: te e x f t i n i t o , n o n 0*?y * d nos adfcendet p o r r o , q ui fuccidat. N e q u e e n i m a u d i e n d u s V i t r i n g a , qui U’by v e r tit fo lia aut cacum ina noftrat j u n x itq u e p r o x im e praecedenti m D H , fr ig id e n i m i u m & i n v i t is a c c e n tib u s , pradectim q u u m fr eq u e n ter foleat f]by p er particulam by c o n ftr u i. O b v i u m u b iq u e i n
fedatio-ri
ri T erm one, n e m o n o n fènferit fubinfellîgendum." A c n o n expreflic V a t e s , uc afFedus im p e tu m in d icen tibus aim u laretu r, c o n c in n ita te e a , q u am o p tim u s d e in P o e ta r u m quisq»ue fecutus cernitur. Eft v e r o , tu m c o t i' verfa o ra tio ad res & p erlon as a b fe n te s , ac fi cor am ad- f h r e n t , tu m in f o r m a t a fpecies in a n im a r u m , quad vita & h u m a n is fenfibus frueren tu r, h o s q u e etiam verbis e x p r i m e r e n t , in o m n i & Poëfi & elatiori P r o l a , ufitatifli- m a , æ q u e ac p o t e n tif f im a , fi q u i d e m fu o J oco, nec te m e r e ad hibeantur. Cfr. i Chr. X V I. 31. Pf. L X X V II. 17. X C V I. i i . 13. XCIM . 7. 8. Job. X X X V I I I. 3*. Hab. III.
1 0 in quibus coeli d icu n tu r lætari, terra exfultare, flu v ii palm is c o m p l o d e r e , m o n t e s certatim in c a n t u m , a d v e n - -tante J e h o v a h , e r u m p e r e , aquæ D e u m v id e r e & tr em e r e , abyflus v o c e m e d e r e m a n u s q u e in Tublime ex to llere,
m a r e , & qua; in e o c o n t i n e n t u r , O m n i p o t e n t e m c e l e b rare , arbores f ilv a e q u e c a n e r e , fulgura D e u m a llo q u i & , præflo efle fefe m a n d a n t i, afleverare &c. B i- b li c o certe C o d ic i haud erit d e d e c o r i, q u o d ex hac et- j a m parte e x e m p la p r o m a t an tiqu iflim a cultioris & flexa
nim a: eloquentiae. E P o è f i O rientis reliqui n o n abfl-
m ilia e x h ib u it Cel. Jones. N e q u e ufli ig n o t u m V irgin Jianum :
Jpfi Iœ titia voces n å Jiåera jnEîant ln to v fi m ontes ; ipfce j a m carm ina ru p e s, lp ja Jo n a n t avbufta - - - r )
cu i p a m rum a n tiq u io ru m tu m r e c e n tio r u m Poetariin* e le g a n tiflim i affatim fubm iniftrant. In n o f t r o , ubi p er v a d e n tis o m n i a gaudii pingitur a m p l i t u d o , ccdri & pi nus L ib a n i u n iv e r fa m Syriæ & Palæftinæ r e g i o n e m , q u a m m o n s L iban i n o b i l i t a v e r a t , c o g ita n d a m fiflunt, & quia p r o c e r æ , e x im iæ la te q u e c o n lp ic u æ arbores llla t,
B
m a g n o s P rin cip es R e g e s q u e denotare p o t e r u n t , fveta fa- cris Scriptoribus a lleg o ria , D a n . IV. i o . i i. El. II. 13. X.
18. 33. 34. X L . 24. Zach. XI. i . 2. e x p lic a ta u b eriu s a V itt in g a s ) & GlaiTio t ) . N a m p ro p rie t a n t u m m o d o , canere d e a rb o rib u s, quas ex lc in d e r e a m p l i u s , ad flru en - da i n d e fa flo la palatia, aut Daranda b ellic a m u n i m e n t a , n o n p o flet fato fu n d u s B a b y lo n iu s , fo r e t tenuius, q u a m u t c e t e r i s , de q u ib u s a g itu r , fatis c o n v e n i r e t . D i v i t e & gran d i aoparatu i m a g i n u m h o c v o l u i t P r o p h e t a , d e l e t o B a b y l o n i o i m p e r i o , fu p e r b o arqne a f p e r o , re d d itu m iri p o p u lis , fu b illo h uc u squ e g e m e n tib u s , lecu ra o t i a , a t- q u e a d e o J îdæis pariter refticu en d a s, Datrias fedes h b e r - ta c e m q u e , uti reanfe e v e n d l e m itio r i C y r i fub regim i*
n e H ifto r ia teftatur.
§. V.
A t v i v e n t i b u s n o n m o d o lætiffim us fo r e t cafus in- f o ’entis i m p e r i i , fed & m a g n o s u na m o t u s co n cita r et apud m o r t u o s . In fim is e fe tib u s, ait P ro p h eta v. 9. e x tu r ba tu s o rc u s, a d ve n ie n tis caufja tu i ; fu fc i t a t ille , fim u la c tu a d e s , in g en tes m anes , , in te r r is olim q u i reg n a v era n t, P r in c ip u m /in g u lo s ; fu i s e f o l i i s , p e r m o v e t, u t conf u r g a n t , qu o tq u o t gen tib u s dudum im peraverant. F 'ctio n e P o è t 'c a , effica cis p len iffim a a ff e c lu s , fim illim a q u e i l l i , q u a m m o d o v i d e b a m u s , in c h o r o p la u d e n tiu m ac l o q u e n d u m ar* b o r u m , m o r tu is fe o u ltis q u e c a d a v er ib u s v i t a tribuitur & fenfus q u o d verfu eft p r o x i m o , l o q u e n d i facultas. S c ilic e t aliud q u id p ia m n o n f u b e ft, q u a m q u o d Græ- cis * ) an tiqu itu s & Latinis * * ) , tu m noffri orbis P o e tis 3 * * * ) in m e n t e m v e n i t , u b i m o r t u o r u m h o m i n u m
c o m
-/ ) in C o m m e n t a r , in Ef. p. m . 4 ? ! . r ) in P h i l o l o g . S a c r. edit. D a t h i a n æ p. I 1 0 7 .
* ) C f r . H o m e r i OdyfT. À. v. 4 7 4 , 4 7 5 & alibi pafllm. L u cian i D i a l o g i , ** ) V ir g i li i i E n . V I .
c o m m u n e v e lu ti r e cep ta c u lu m , d e fu n fto ru m c iv ita tem , d e dod'as r i k e , i n f o r m a n t, iisd em q u e a la r u m in vita re r u m m e m o r i a m , quin & m u tu os lerm oncs affingunt. Q u o d t o t u m etfi ea q u id em e x parte fabulare eft, neque e n i m a n i m o r u m , poft m o r te m c o r p o r u m , continuan d a m v ita m p r o x im e a t t in g i t , Poeticæ tam en artis in g e n i o b elle c o n g r u i t , n eq u e adeo in ftilo facri fcriptoris i n d e c o r u m e n t , cui iisdem fane u ten d um m achinis, q u i b u s m o v e r i libentius hum anas m e n t e s , Pfychologia c o n
d o c e t . A t q u e Hebraeis in primis fubm iniftratos hujus
m o d i p ifturæ c o lo r e s , e fe p u lcro ru m , qualia (olebant a- p u d illos c o n f t r u i, in am plis & tenebrofis fub h u m o ca v e r n i s , e g r e g ie often dit L o w th u s. In noftro autem V a te v i x q u id q u a m p o n i p o tu iflet fortius & infignitius, ad p e n it u s le n tie n d a m patentiffimi cataftrophen im p erii,q u am u b i , h uic q u i praeerat, (u m m u s Princeps o m n i (poliatus g l o r ia & p o t e n t ia , n o n m o d o naturali abreptus m o r ie n di n eceffitate i n d u c itu r , (ed & co n tem tu s inluper illu ( u s q u e , p o ft fata, ab h is , fupra q u os im m ani fe fuper bia v i v u s extulerat: V o c e H e b r æ o s m o rtem & Je-p u lcru m d e n o ta fle , loca Biblica Je-plufcula com m onftrant
Inter cetera e o pertinet P ro v . V. j. nVD flH V pe
des ejus n d m ortem a g u n tu r & ÎDDIV m y y , in Wtar g rejfu s illius te n d u n t, ubi liq u id o p a te t, v i parallelism!
u tr iu s q u e h e m ift ic b ii, i d e m e(Te in fe cu n d o , ac r i ö in priori. A lexan drinus ol&js h eic h a b e t, q u e m a d m o d u m (a?pe e tia m alibi (olet W®r vertere « ). M ihi fecu to V i- tr in g a m , L o w t h u m , D o e d e r le in iu m orcum d icere, vi* fu m c o m m o d ilT im u m , m o d o expurgetur v o x illa ab ad m ix tis c o m m e n t i s , quæ v e te r u m m u h i (uperaddiderunt, cap iaturque P o ë t ic o fenfu ta li, q ualem d ix i, quique ad -
_________________
B a ____________
e ft w ) C f r . DifT. Reve> endiff. H. Benzelii de genuina notione TU qtiflp in S v n t. Differt, inferta eft T o m . I t . p. & DifT. qu æ i n f c i i b it u r.11 fimiliter El. V . 14. E z . X X X I I . 21. f e q v . [H ud i g i - tur m o r t u o r u m p r in c ip u m v e l u t i c o n t u b e r n i u m n u t exturbatur v e h e m e n t i u s , ta m qu am i n o p i n a prarfentia n o v i & in v ifi fod a lis. "JiOD HfcOp1? cnujj'a t u i in tr o itu s r e tte v ertit S y r u s , perperam fe q u en ti a d ju n x it h e m i l i i c h i o V itr in g a . N e m p e in Hebraeo c o d ic e U n , q u o d p r o p r ie v i d e tu r figm ficafle trem ere, adhiberi f o i e t , ubi v i o l e n t i o r a ffettu s irae, m e t u s , a d m ir a tio n is , q u in & g a u d ii Jer. X X X . 9. e x p r im e n d u s . U t r u m q u e a u t e m , tu m fu -I c i t a t , tu m D'pT) /u r g e r e fe c it, referri o p o r t e b i t ad n o m i n a t i v u m , c o n f e n t i e n t i b u s , q u o d ad attinet, a n tiq uis in te r p r e tib u s , praeter u n u m A l e x a n d r i n u m . N e q u e o b fla b it, q u o d præcellerat n u n fo r m a f e m i n i n a . N a m & alibi H oC X I V . 14. Job. X X V I . 6. ut m a f c u li-n u m c o li-n f t r u i t u r , & u li-n i v e r l u m o r c u m , t u m qua f e g li-n i o » r e m p a r t e m , t u m qua d i g n i o r e m , c o n c i t u m o f f e n d e r e fo r te v o l u i t iacer V a t e s , e m p h a f i , q u a m u triu squ e f o l e t g e n e r is c o n j u n c t i o fe c u m ferre; cfr. Ef. III. 1. D e o r i g i n e v o c i s D’KÖ"! m u ltip le x d il l e n f i o . Q u o n i a m v e r o fu it a n tiq u itu s n o m e n illud g e n t i l i t i u m , G e n . X I V . 5. XV.
20.
Jof. X V I I . 15. c r ed iq u e poflit apellatum e o g e n u s h o m i n u m , p r o c e r u m flatura c o r p o r i s , D e u t . III. 11. foli- t u m habitare in fp ec u b u s & ca v e rn is fubcerraneis, q u o r- f u m & p jy *J3 v id e a n t u r referen di v)> p r o n u m erit c o n j i c e r e , e o d e m pariter n o m i n e v o c a t o s m o r t u o s , q u o d hi q u o q u e i f l i u s m o d i in fp eluncis co n d ere n tu r . A c ta m etfi vacillaret ilia etia m e t y m o lo g iæ ratio, r e m a n e t ta m e n cer- t i f l i m u m , m o r t u o s fignificari p lurim is in locts B ib l i c i s , e q u ib u s fufficiat allegafle F.f. X X V I . 14 & PC L X X X ^ rIIÏ.i i . Q u o r u m in u t r o q u e , q ui u n o h e m i f i i c h i o d icu n tu r BTID m o rtu i in p arallelo a lter o funt Û’NÛT j u n d e & in
Pfal-i O C f r . II!. MPfal-ichaelPfal-is Pfal-in S y n t , C o m m e n t . P. I. p. 1^7* »n lvot*
PPalmo illo a p p o fite e x p licu it Chaldæus: îK'DOflfcn K W O
KlÖyD corpora q u a com putruere in pulvere• I m m o in Va*
te n u l t r o , totius p o ftu la t, q uam fp e& a m u s, habitus ima* g i n i s , ut m o r tu i c o g it e n t u r , n e q u e tam en (im pliciter* le d tales haud d u b i e , q u i , d u m in v iv is er a n t, m eruis- fent d ici y /y o o r«-, ut efl in A le x a n d r in o , & p D J Heroes q u o d eft in C h aldæ o & S y r o , q u iq o e adeo pares repu te n tu r reis P rin cip ib u s te r r a & c n j 0 ^ 0 R egibus g e n t i u m , q u o s illis fo c io s b eic D iv in u s junxit Vates. D’"l>ny proprie n otare hircos & d e i n , fveta O rienti m e« taphora, Im perantes y n o t u m o m n ib u s . N e c m in u s clarum, ttX D D folia tribui R eg a lib u s u m b r is , ut p in gerentur ea d e m m a g n ific e n tia , e qua d eced ere o p o r te b a t, ubi eun* d u m fub h u m u m e f ie t , carm inisque p ro in d e virtuti d e t r a h e r e , fi q u i nihii in 0W D 3 nifi n u d u m fepulcrum v i derin t.
§. V I .
S eq u itu r g ra n d iloq u a c o m p e l l a t i o , qua n up erus ad v e n a excipitur ab orci i n c o l i s , arguitur & p rope d eri detur. Omnes illi, legim us v . 1 0 , 1 1 , 1 2 , a g g re d iu n tu r, ti* l iq u e d ic u n t: ergo oJ tib i a c c id it, quod nobis dudum y u t con• t r itu s d i ta b ereris, u t noftrum cuique fo res [ m ilis . D etru fu s in orcum eft f a ß us tuus ft repit us e x lu it a n t is tu i g a u d ii.
7
ib i nunc f lr n tu m fubtus e r it tin eis %? operient te verm es. Siccin e e x c id iß t coelo L u c ife r , fili a u r o r a , fiiccifus in hum um usque disjeStus ey, to t ohm populorum d vm itor! Sentiet, o p in o r l e d o r u m q u r iib e t; exprobrari m o r t u o r e g i, acerba c o n - t e m t i o n e , t u m prifcam arrogantiam im m e n la m q u e fidu* c ia m p o t e n ti® , qua m ortalis oblitus fo r tis, fiupra h u m a na o m n i a fe extulerat, t u m , verfa n un c v ic e , o m n i m o d a m n rifiini 1'plendbris iaftu ram , q u iq u e in fia b a t, h o r rid i m lqualorero. PifTirriili a f l e ^ u , (ed r o n difpari f i x i o n i s p o n d e r e , exfiirxfia, ante multa fæcula, Rahel, fer. X X X I . i j . e fepulcro plorans a c e ib e q u e c o n q u e r e n s fuæc la d e m g en tis legitur, n t y > unde ljy» , p r o p r ie re[pondit> trib u i his e t i a m , q ui lo q u i o c c i p i u n t , q u i alterum Ter m o n e a g g r e d iu n tu r ’, haud aliter ac G r æ c o r u m d-noxçtve-
(Boii, patet e D e u t . XXI. 7. X X V I . 5. J o b . III. 2. &c. Q u o circa o p t i m e C a lm e tu s : Ils f ad dre (fer o n t to u s leurs p a r o le s ,
pour te dire x ) . E n 1?!“! q u o d o r ie n ta lib u s eft t r i v i t , d e i n p o l i v i t , tu m & morbo a ttr itu s f u i t , r r ^ n e x Pyhal d e n o tabit d eb ilita tem f u r a m a m , poft v i r i u m o m n i u m d e f e c t u m , quas v u ln e r a , m o r b u s & m o r s d e n i q u e p e n i t u s c o n tr iv e r in t. S in gu la i l l a , quia in B a b y l o n i u m b eic q u a d r a n t, redte e t ia m putentur , una e a d e m q u e v o c e , c o p i o - fio ri f e n f u , e x h ib e r i. A l titu d in e m n u n c phy (ice n u n c m oralirer Ipe^tandam infert rc ptf J , q u i n & f u p e r b ia m , Ef. XIII. i i . P r o v . XVI. 18. qualis B a b y l o n i i o l i m R e g i s , in i d e m n u n c c u m e o fe p u lcru m m e r l a tu m u la ta q u e .
U nus Pellœo J u v e n i non fu fficit o rb is, Sarcophago contentus e rit. y ) .
P er tin e t e o d e m , v e lu t declaratio rts pNJ & a m p lific a tio , fl’DH ft r e p itu s , tu m u ltu s in g e n s m u f i c o r u m in ftr u - m e n t o r u m , q u ib u s abufus ad in fa n a m p o m p a m t y r a n n u s fæ vas id e n t id e m v ic to r ia s g lo riatu s f u e r a t , i m m o d i c o rapiente g a u d i o , q u o d c e r te , ad a r g u e n d u m fa ftu m , h e i c intexitur. Cfr. F.f X X I V . 8. Itaque n o n m a le: rj 7rcA- Årj ivtpçcovvri a&j habet A le x a n d r in u s e u r a q u e fecu tu s A - rabs. D e d e ra t H i e r o n y m u s : concidit ca d a ver t u u m , u n d e a u fu s co n jic e r e H o u b i g a n t u s , Icriptum a P r o p h e t a fuifle: flDVl, fed nullius n ix u s auctoritate c o d i c i s , aut alius a n tiq u i interp retis, i n v i t o infuper H e b r a i f m o , tu e n te q u e f v e t a m le c t io n e m , tu m Chaldaeo, tu m S y r o , q u a m v i s lit* teraliter n euter e o r u m v e r t e n t . N e c , q u o d op in a tu r ille, m u lic is in ftru m en tis c u m B a b y l o n i o in o r c u m detrufis
q u i d .
X ) în C o m m e n t . Lirt. a d b . 1. y ) Juvenalis Sat. 1 0 . v. 1 7 : .
q u id p ia m fubefle ludicri aut in c o n c in n i, doceat cum res i p f a , tu m etiam Ezech. X X X l î . 27. ubi d e bellicis armis i d e m figurate dicitur. Cur autem interrogative fum e- ret prius h e m iftic h iu m verfus hujus 11. Cei. D oederlei- n i u s , textus q u id e m Hebræus nullam rationem fuppedi- tat. O p p o n i i n v i c e m *prinn & "l’DDD videntur, minus« q u e a d e o proba e lle l e 3 i o pofteriors vocis fine ♦, quam h a b e n t fcripti pariter arque editi quidam libri. Foedum jaceret cad aver e tineis veluti fafto firato, tegum enti inftar aut ftragulæ verm ibus quoque obruendum . Su p e r b o P rin cip i, p o fieaq uam m agnificentiflim o exfultave* rat lu x u s o m n is apparatu, pofi: m ortem nihil tribueretur R e g i i h o n o r i s , nihil curae, qua fervandæ a putredine f o r e n t ex u via?, fo llem n i êtiam antiquitus m ore in fium- m o r u r a v ir o r u m fu n ere; fed unum fupereffet iftud, q u o d p leb ejo c u iq u e & caduco corpori co m m u n e eft. M u l t o a u tem h o c id em fortius graviusque exponitur v. 12. ü 'Q V D rV?ÜJ "pK ficcine excidifti c a lo ! T ribuit hæc, & q u æ i e q u n tu r in e o d e m verfu , Vitringa & L ow th u s q u o q u e J u d a ico p o p u l o , quafi ab e o dicerentur in Baby l o n i u m ; fed p o ter u n t n o n m in ori jure ad eosdem refer ri i l l o s , q u o s , loqu en tes jam ante audivimus. Miranntur h i , g a u d e n t , ir o m o probri inftar objiciunt m ilello di- lapfam fu b ito celfitudinem & g ran d itatem , qua v ix c o gitari m a jo r potuifier. C ali uti im agin e, ubi hæc talis e x p i n g e n d a ,o p tir n o cuivis lcriptori ipfisque facris,PfXXIII, 5 , C V I I 16- Job. X X . 6. T n r . II. 1. Math. X I . 2 3. p r o m - t u m e f t , natura ipfa fv ad en te rerum , quuroque m o x fe q u itu r t e r r a i n q u a m deciderit ille, qui coelo nuper fu llerat, liq u et latis fu p erq u e, non intelligi nunc pofie p er D'DICTj N u m e n , a q u o tam quam cauffa efficiente, detruLub i d e m & proftracus fuerit a), fit licet alia ex
par-z ) Genpar-zelii obfervat. Sacr. p. 199, feqv.
p ärte v e r if l im u m , q u o d auftoritas N u m i n is o m n i n o ad fuerit. A c tamerfi , haud r é p u g n a n t e H e b r a i s m o , i n t e l -
lig i p ollet e o l e n l u , q u o G r æ c o r u m Trhrretv, L a t in o r u m cadere^ perftequencer d e occafu ftderiim , o c c ur r u n t , ita ut putaretur c u m Iplendente fid e r e , p o f t q u a m in coelo id o c c i d e r i t , com parari m o r te abreptus B a b y l o n iu s ; m u l t o ta m e n erit g r a v iu s l o r t i u s q u e , e coeio p r o cid u u m , h. e. rutilante e fa ftig io m ije fta tis d ila p lu m fpectare. Q u e m a d m o d u m elega n s in H o r a t i o , fu b lim i fe r ir e /ideva ve rtic e /?),& peram bulans a ß ra fidus aureu m b)-, u bi i n g e n t is h o n o r is & ex iftim a tio n is a p ic em co g ita b a t, ita co n tra e x a flris decidentem c ) P o m p e j u m v i d e r e fibi v f u s eft Ci c e r o , & de ccelo d etraQ um d ) ab A n t o n i o C o l l e g a m , ubi priftina u tr u m q u e fp o lia tu m d ig n ita te q uereb atu r. A d îu b l i m i u s d ic en d i g e n u s h u j u s m o d i p ertinen t h y p e r b o la?, quas p ro p rie & litteraliter n e m o lapiens a ccep erit. U b i a u tem cœlum p olu erat V a te s, ad fig n ifica n da m p ræ cella m Babylonia? a m p litu d in e m p o t e n t i æ , c o n g ru e n s e r a t, ut hac circum da tus P rin ceps in coelo illo c o n lpic e r e fu r , t a m
q u a m "TO | 3 i Sidus m a tu tin u m Kct\x7tqos
i f t ç a c ç A p o c . X X II. 16. id e m v i d e l i c e t , qu o d t W Qcçcv v o c a b a n t Graeci, L u ciferu m L a t i n i , q u o d q ue e l l e n itidis- f i m u m n e v u lg u s q u id e m ignorat. A p p e l la t u m Hebraeis ab \b r \J f/e n d u it, u n d e & n o v a m L u n a m iam d iu d ix e r u n t A r a b e s , fruftra, p oft H ille r u m , S i mo n i s e) ex & c o m p o f u i t , m i n i m e id o n e a u lu s ra tio n e ea, q u o d par alia in H e b r a i f m o B ib lic o fo r m a n o n reperia tn r, ac II p lu re s, q u a m q u æ fervatæ in il lo ex fta n t, ufurpari H eb ræ is o l i m n o n p otu iflen t. N e c p r o b a n d u s in C o m m e n tario * ) o i i. i. t ) h p o d . x v n . 4 1 . « ) F pi ft. a d A ttic . Lib. I I , 3 1 . i i ) Philip p. II. 4 2 . # ) A r c a n , F e r m . p a j . 6 3 7 ) 6 4 9 & in L e x ic o E b n p . 1 4 « .
-tario H i e r o n y m u s , cui litera » poft n fuafit, ut ex impe« -r ativo H ip h il verbi d e d u c e re t ac v e r te r e t: u lu la , e - j u l a , ré p u g n a n te licec orationis ferie, & d illentientibus, praeter S y r u m , interpretibus antiquis ceteris, i n w p filius au rorae,vel potius m atutini crepufculi, q u o d fuD e o pociffi- m u m fidus illud fu lg o rem fpargat, dicendi m o r em ie« q u itu r O r ie n t a liu m , q u o perfæpe folent (3 &c fi3 fub- r ta n tiv ii p r æ m iteer e, ad con ftituenda concreta denum i- n a t iv a & p ofleffiva. Arabs apud Cel. Jones :
cplac*«)! (y-il ^. jj a
C onjugio /ibi j u n x i t filius nubium filiu m u v a ru m ,
d u m aquam vino m ix ta m efiTe v u lt fignificare / ) . Quin & Græcis vies & Latinis filiu s n o n n u m q u a m poni e o d e m m o d o in v e n iu n tu r g ) . Sed v e r o , q u o illuftrior in Ba b y l o n i o radiantis ardor fid eris, e o futurus cafus erat di rus m a g ' s & irreparabilis. Ip N 1? r y i J J fuccifus in hum um , u s que dilafifus es. Sub y u , q u o d tum B ib lico in c o d i
c e , tu m Arabibus notat fu ccid ere, ubi paffive heic poni t u r , d ilabendi una n o tio n e m includi d o cet adjunctum
in hum um usque. Et q u e m a d m o d u m D’ÖWO f^ fiJ
r e ip o n d e t ny-TJJ, fie n n P p q ui dictus in
p riori h e m i f t ie h i o , D’U t y d o m it o r g e n t iu m appel latur in parallelo altero. N a m fignificafie ttfSn o lim in Kal p ru fiernere, Ju b ig ere, domare, oftendit Exod. XVII. 13. & h a r m o n ic u m in A rabisrao f i er n e re , incumbere. N e c o b e r i t , q u o d .Job. X IV . 10. fumatur paffive aut neu tr a lite r, q u o d fieri haud difficulter p o tu it, pro varia ap p li c a t io n e ejusd em n o tion is ad diverfa objecta. 1 3 3 efl g r a v is p o n d ere, p r e fiit, fènfiu a f f iv o ; g ra v is num ero, d ig n ita te , honore , neutraliter. yOJ e v u lfit, loco m o v it, a c t i v e , profe& us f u i t , neutraliter &c. Conftruitur
qui-C d e m
f ) Poëf. A iiât. p. 1 52 . g ) C fivV echner. H elltnolex. p. 4 ^ 5 , fq*
I > i s ( &
d e m in terc ed en te particula n N , c i t a to l o c o E x o d i , in n o ftro per by. S ed & h o c q u id q u id fu erit d i f e ri - m i n i s j nihil fe c u m tulerit a l i ud , quam m a j o r e m t o r t e in n oftro v i m d o m itricis iævitiæ. H a u d i n f v e t u m B i - b l i c o H e b r a i s m o , ut v e r b u m un u m i d e m q u e p a rticu la s adlcifcat n o n uniu s g e n e r i s , q ua r u m o p e j u n g a n t u r illi n o m i n a , prout e x his cujusque ratio jufterit. Poft: * n p
le g i m u s præter aha«, tum t u m byÿ fim ilite r u "
t u i m q u e poft: fe admittit. C u rn i er g o a r b itr e m u r , r « etiam n o n DK m o d o , fed & p o t u if t e o l i m i n c o n f t r u c l io n e fu b terv ire ? Foret certe te m e r a r iu m p e n i tus n e g a r e , q u u m extra tria l oc a , quæ h a b e m u s fu b o - c u lis , plura in B i b l i c o c o d i c e no n a d fin t, e q u i b u s d e v e r b i con ftru tftion e queat judicari , & ip f u m b y , in l o c o n o f t r o , particulae inftar v e r b o adhærcntis (u m fe r in t d u - d u m Chaldaeus, S y r u s , & L atinu s. Itaq u e perfacile ca- r e b i m u s conje&ura tu m H o u b iga n tia n a l o l u t if t i m a , ac fi'
errori feribæ d eberetur b y p r o ^n t* . t u m C o c ceja n a , d e
elhpfi qua plena haberetnr phrafis D’U b y 1 ® ü , W n
p r oß er ne ns eos, qui g en tib u s praeerant..
§. vir..
A t q u i l o n g e alia m editati fuerant B a b y l o n i i M o n a r c h i e , q u a m ut atrocem a d e o & d e c r e to r iu m caPum p o - tentiftim i im p erii m etu erent. F iducia in ceftera t v ir iu m l u p e r b i f t i m a , h a n e q u e a d e o incufant p o r r o , q u i lo q u u n
tur apud V a t e m , & a cerrim e perftringunt. T u v e ro , i n q u i u n t , V. 1 3 , 14.' cogitabas anim o verbisque g lo ria b a ris: in caelum usque adfcendam , ipfius fup ra ftdi ra N u m in is )'alium exto lla m m e u m ; in m onte co n ven tu s refidebo, a d fe p t m irio n s la ter (K Cei fis ve bar nubibus ÿ efle ne A k iffim o oft end am fim il- lim um . O ra tio n e d ir e & a , uti fert H e b r ailm i g en iu s, q u a v e r ia v e r it a n im o & o r e d ix e rit B a b y l o n i u s , m e m o r a n tur. Juxta a u te m l i q u e t , argui a P r op h e t a in la n a m hu m
a-m a n æ a-m e n t i s p rocervitatea-m , quæ diuturniori grandiorî- q u e inflata fu cceilu geflaram re ru m , mortalis o c c ip it lortis v e l l e o b l i v i f c i , flultitiam a d eo e n o rm em in his > q u i c o n tin u is u b iq u e cinguntur caducæ d ocu m en tis g lo - riæ, u t n e cr ed i q u id em deberet p o fletv e, nifi ex hifloria facra aeque ac profana, pudenda exem pla luperefient. Q u o n ia m & l o q u i a n i m o , c o g ita r e , & verbis cogitata p r o d e r e , "1DN flgnificat H e b r æ is, utrum que lub m c f c n o n m a l e co n ju n g a tu r. Cœ/utn hic & fid e r a id e m im p ortant figurata l o c u t i o n e , q u o d v idim us v . 12. nifi quod acce- d at n u n c , q u æ o m n i u m fum ma e f t , D iv in æ celfitudi- n is & p o te n tiæ contuitus. Ea e n im ut injungeretur, v o ci '3DO a d d itu m D e i n o m e n , q u u m ejus unius p o - reflati cceleflia fubfint lu m in a , ne m in im o quidem in e a d e m relicto m o rtalib u s arbitrio , æternique proinde & O m n ip o te n t is N u m i n i s , per naturæ orb em u n iv e r læ , q u o a d n o flri a ttin g u n t o c u li, lucidiffima praebeam indi cia. H æ c jam fupergredi flatutum illi, cui D eu m c o n t e m n e r e , id e f l , fenfibus a n im i, d id is fadisque negare, h ab ebatur n o n turpe. Q u id voluerit Propheta in i p ü m onte conventus & pîjy *rO*V latera Jeptnntrionis nonclum latis eruere d atum Interpretibus. Litteralis lenius v e r b o ru m , per fe q u id e m haud oblcurus, ita tamen patet la t e ,
u t diverfa co g itan d a plurim a exhibere pofllt. Ita q u e
m o n t e m Z i o n i s in tellexerunt q u id am , tem plum H iero- l o l y m it a n u m a l i i, aut urbem ip ra m , P f X I.VIII. 3. alii d e n iq u e h o fle s B a b y lo n iis a d v trlo s quoslibet. Quia v e r o , m o n s Z io n is n o n litus in feptemtrionad parte H ero- f o l y m o r u m , led O r ie n ta li, & Ezech. XXXVIII. 2. T O T
pÛV d iftin gu u nfur o m n i n o T l j præctfïif autem i o
N o f l r o cocli fid e r u m q u e fpeft «culum, tum m o x fequun- tur celfa nub u m , & c u m D e o iplo paranda fim ilitudo, v a ld e erit p r o b a b i l e , interm edia etiam 1J O “»H & T O T ’ l&V q u id p ia m d e n o t a r e , q u o d ad Diyj^ise Ipeciem M
jeflatis B a b y lo n ii retulerint. P erm o tu s i n d e II), M i c h a e lis />), uc ad fabulam fortafie allufifîe P r o p h e ta m e x i f l i -
marec Graecis n o n m o d o & L atinis M y t h o l o g i s le d & v e t u i l i o r i b u s g e n tib u s aliis, & q u od in d e con jiciatu r, B a bylon ii*, c o m m u n e m , qua finxerint a n i m o altiffim os m o n t e s , c u m Itella: luftinend æ p o la r i, tu m & c o n v e n t i b u s D e o r u m , q u o s c o m m e n t i fu er a n t, infervitu ros. V e rtit i g i t u r : ich w ill a u f dem B erg e der G o tt er v e rfa m h tn g , d o rt a m auferßen M itte rn a c h t fitC en, & pr o v o c a t ad A le x a n d r i n u m G r a x u m , q u i fortaflis in me n t e habuit fa bu loi o s m o n t e s i l l o s , ubi v er tit: r c c o p j roc v\pyjÀx r<x 7tços Bc^- <5£ v , ac S y r u m , q u i aliis v e r b i s , at Hebraea latis i d o n e e e x p r i m e n t ib u s reddit : exceljos m ontes a d im a s p a rte s a q u i lonis. C e r te h o c ien fu aeque c o m m od e latera S e p t e m t u o -
n is v o c a r o Vates Sacer p otu it, atqu e H o ra tiu s: Q uod la tu s m undi nebulœ malusque
J u p ite r u rg e t i ) . Et Statius:
Ire polo v id e a r , n itid o s que errare p er a x e s k ). Etfi e n im fabula illa nihil c o n t i n e tu r , q u o d n o n Supre m o V e r o q u e N u m i n i fit in j u r iu m, ta m e n in B a b y l o n io r u m g e n t e fuperflitiofa & idololatrica fi q u i d e m per- c r e b u e r a t , haud cenfeatur a b fo n u m, R eg i illo r u m ferm o* n e m tribui tali fabulae a c c o m o d a t um . E x H ith p a e l a u t e m (urntum HOIK fim ile m me oftendam v i d e l ic e t A l- tilTimo, e o ducit, ut putetur effre n us D e i c o n t e m t o r haud m i n o r e m ja£tafle p o t e f la t e m , q u a m quae D i v i n a celebra b atu r v u l g o , illi ipfi ficlitia licet h a b ita , q u a m q u e a d e o nulla e x parte m e t u e n d a m ducebat.
$. vnr.
h ) O r i e n t , u n d E x eg . Bibi. y . T h . p. r p i & i p a .i ) O d . I. 2 3 . v. 1 9 , 30.
§. VIII.
T a m atrocem fto lid a m q u e audaciam n o n potuit
non
in fèq ui e x i t i u m , q u o funditus everla deleretur. Bre- v i f l i m i s iftud & v elu ti cafus ipfius fu b itam violen tiam æ m u la n te fe ftin a tio n e e x p r i m u n t , qui lo q u i d ud u m coe perant. lm m o v e ro , eft, r, 14. in or cum usque det rufus ja ces, in im i fundum barathri. A c fi dixillent : tantum a b e ft, ut q u æ gloriabaris im m ania aufa potueris perficere, ut una t e c u m n u n c proftrata perierint, ut, tibi q u o d par D i v i n o v i d e b a t u r , im perii & n o m e n & vis o m n is evanuerit. D u c i t illuc particula e x c e p tio n i pariter atq u e afiTeve- r ation i in ferviens. S i v e a u te m in o r c o harc di£ta tribu antur um bris, f iv e p lau dentium in vivis ch oro Judæorum, ut v o l u n t n o n n u l l i , m m tam en rem indicabit jam nunc p e r a c t a m , q u u m & v . 3 . m a n ife fto praedixerat Propheta f o r e , u t p ofi o c c a fu m d e n iq u e B abylon ii imperii, Epini c iu m h o c c e c a n e r e tu r , & v . g . ac fequentibus, disjectum p e r d it u m q u e ty r a n n u m co n tu en tu r, qui cladem ejus v e r bis e x a gitan t. Ita q u e fig n ificatione aorifti te m p o ris v e l etiam pratfentis v o x illa vertenda. Sic q u o q u e in & TO T O V E zech. X X X II. 23. fepulcrum p roxim e & m o r t u o r u m ftatum , dein im p e r ii, de q u o agitur, e x tre m a m ftra gem fpectandam o fferri, ex ante dictis co n fe- q u itu r. E n i r o v e r o , q u i a , ut m ihi certe v id e tu r , gravi ifta e x c la m a t io n e finiuntur ad verlus B a b y lo n iu m difteria u m b r a r u m , potuifi'et exfpe& ari, ut quid ille contra re- ( p o n d ift e t, au direm u s. Sed v e r o ftupet m u t u s , ne ver- b u lo q u id e m re po fifo. P u d o r, h orror, fcelerum confcien- tia in t e r c e d it, q u o m in u s pro fe q uidpiam regereret. Q u a m o b r e m , fi jure m e r ito ad dictionis t\J,cr retulit L o n g i n u s / ) , q u o d A ja c i, ubi allocutus e u m , apud in feros, U l i x e s f in g itu r , nil v e r b o r u m H o m er u s permiferit,
C 3
q u i p p e odii & in d ig n a tio n is a ce rb ita te m u l t o fie exp ift* f o r t i u s , q u a m ullius fieri oration is artificio p o t u i f l e t ; fi-q u e i n g e n i o o b le & a m u r P o ër æ , u bi duræ inftar filicis & Marpefiæ ca u tis, ad Æ n e æ f e r m o n e m prorfus c o n tic u is- f e , m o 'tu is i m m i x t a , D i d o narratur j f u b li m i s , e t ia m in S acro Vate, e x e m p l u m fa cundiæ h a b e a m u s f i le n tiu m h o
m i n i s , cui fua clades k p erturbatio n ih il a m p liu s , n o n utraque m i n u s , re liq u e
rat d ic e n d u m . S. D . G.
C h e r A m i !
I
l n ’ y a que peu des h o m me s , qui g o u r e n t le plus vrai & le plus u - rile f r u i t de 1’ a m itié . Celle de V o t r e , C . A qu i a été atta chée à m o i d ep u is fi l o n g r e m s , m’ em pêche de dire quelq ues l oü n n g e s ,C ’ eft
u n e c h o f e , qui a p p a r t i e n t à c e u x , qu i ne V o u s c o n n o i e nt , q u e par V o tr e g e n ie & p a r V o s p r o g i é s d o r s les etude s. P o u r m o i il fuflït de d i r e , q u e je me fent le plus redevable d V o u s p o u r V o t r e a m i t ié ,
que je
ne c o n n o is q u e t r o p , q u e i’ eftime. Mnis c o m m e V o u s å 1’ in fla n t
a lle z , de voir V o t r e vertu & V o t r e d ilig e n ce c o u r o n n é e d ’ u n laurier, je V o u s en f o n h a ir de t o u t mo n c o e u r to u te forte des b o nh e u r s . J e f v i s , c o m m e je d«is 1’ etre,
V o n t
confia n i & obligé
D e a r B r o th e r !
1)\ c a re any w ould inquire , i f 1 untlei (la n d th is A ca d em ica l D i/fe rta tio n ,
* w h ic h Y o u p u h lifh n t p r efe n t, he can have th e y r e c tifi t enfin to doubt
o f i t . B u t w h ere the q uefiion b e , i f 1 take a fenftble pa rt in Y o u r w e lfa re , and i f J a m very find to f i e Ÿ o u in n f h o r t time crow ned w ith I n u r e ls , th ous there w ill he no room le ft fo r lenfl doubt. A f t e r a tim e o f more th a n fo r ty y e a r s , fitice our F a th er was to he feen upon the F artinfs o f V p fn l, Y o u follow his fo o t - ffeps, an d You are f i happjy to be the Jtco u d o f our name , who receive th e know n re w a rd o f Apollo.
I f Y ou , *s o ur F a th e r , under a little condition have n perfect cahnnefs and hrightn
ejs o f th e m m d , Y o u f h a l l be g re a te r th a n th e greats. 1 rem ain
Y o u r
t r o f l faithful f f t e r A n n a Ma r. Sw e d e r v i.