• No results found

Dissertatio philologica de varietate lectionis vocum loʼ & lo in codice biblico, cujus partem priorem, ven. ampl. senat. phil. præside ... Car. Aurivillio ... publico examini subjicit Benedictus Norlin, stipendiarius regius, Smolandus. In auditorio Gust.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio philologica de varietate lectionis vocum loʼ & lo in codice biblico, cujus partem priorem, ven. ampl. senat. phil. præside ... Car. Aurivillio ... publico examini subjicit Benedictus Norlin, stipendiarius regius, Smolandus. In auditorio Gust. "

Copied!
16
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

' D ISSERTATIO PHILOLOGICA

DE

V A R IE T A T E LECTIONIS

v o c u m

,

n

V &

I N

CODICE BIBLI C O

,

Cujus Partem P r io re m ,

Vert. Ampi. Senat. PbtI.

P R Æ S I D E

M ao.

CAR. A U R I V IL L IO

L i n g. , Or. P R O F . Re g., &

O r d i n.

S. R. S. M.

Publico Examini ßibjicit

B en edictus Norlin

Stipendiarius Regius. / StnoUnàns.

In Auditorio Guft. Maj. d. 23 Dec. 1780. ♦

‘V f

U p fa I i a c.,

(2)

V IR IS

Adm odum Reverendis &

Præclariiïîmis,

D O M I N O

m a g .

J O H A N N I N O R L I N ,

Ecclefiarum in Skirœ er N y e Pa s t o r i ac Pr æ p o s . Vigilantifîïmo, P ar enti I ndu lg en t il l im o,

D O M I N O

m a g .

I S RAE L I N O R L I N ,

Paroeciarum in G ö r h e r y d & T r a h e r y d Pa s t o r i D i g n i - l i m o , Patr uo B en i gn if ii mo , omn i a ni mi cultu

p r o f e q u e n d o ,

D O M I N O

M A G .

B I R G L R O N O R L I N ,

Eccleüarum in T o l g , Afa & T j u r d a Pa s t o r i Digniffimo quin & Pk æ p. T e r r i t o r i i N o r v i d i n g e n f i s Adcu-

ratitfimOj Patruo Temper h o n o r a n d o , \

D O M I N O

m a g .

A N D R E Æ N O R L I N ,

Pa s t o r i Meririflimo, P at ru o per pet i m c o l en d o,

E xile hoc fpecirften Àcaàetn r u m , gratiffîtnœ ruentis teßifica- turus pietatem , Jumm i veneratione dicat at,jue dedicat

Adm odum Reverendorum

Veftrorum

Nom inum

enitor humillimis

(3)

<f>£c

x* * x?*- ^ *&*

•*%£

4 t t «ftjfc, ^Jif. ^ ^ ^ &■

J ^ r jty r iljjlr 1^ ^

§.

I.

N

eminem fugir, H eb rææ litteraturae haud penitus ru­

d e m , in accuratius fcriptis editifve exemplaribus Biblici codicis, notari in margine le&iones quarnndam v o c u m , difcrepantes ab his, quae in textu exdant, vo- carique textualem 3 ’rO fcriptuin, marginalem n p legen«

dum , ita q u id e m , ut litteris in textu adjuncta cernantur

puncta voca lium, quae in marginalem quadrant, non ae­

que in textualem. H a r u m diverfarum le£tionum nec

aetas, nec numerus, nec origo adhuc potuit certioribus tedimoniis conditui. Quoniam in Talmude haud paucae m e m o r a n tu r , has quidem ede illo antiquiores, dubitari

nequit. Sed ad ipfos facros Scriptores re fe rre , quad

fiiain ipdus dictionem quifque notulis illis ditare , aut duplicis fenfus, nelcio q u o , acumine augere voluidet, a ratione foret omni alienum. Ne Efræ quidem, ubi plures codices, e Babylonica captivitate redux, contu- lilfe credatur, ilhe (altem poterunt tribui, quæ ipfo in libro ejus pariter occurrunt. Quod igitur probabiliori a- liqua fpecie cogitari queat, hoc erit, non omnes eodem ævo, aut iisdem ab auctoribus fuilfe notatas; fed, quum inceperat apud Judaeos, frequentari Criticum dudium , v;ci, ut dici folet, M aforethicum, cujus initia, nil im­ pedit, quominus Talmude antiquiora datuantur, a plu­ ribus dein, quorum alter altero recentior, prout copia excreverat tranferiprorum exemplarium , etiam legionis illas varietates obfervatas fuide et codicibus injunftas. Nec hi fraudandi Critici, qui demum cumque fuerint, laude fu a , quod nihil temere mutando , indicaverint

(4)

tan-jSfc N j . C «8Ï*

) 4 v

t a n t u m m o d o , quam r e p e r e r an t , differentiam , alit, quefn in m o d u m , putarent ipfi, debere legi. At ma rgi nal em

textuali omnibus in locis nunc praeferentes Judajos haud

fane audiamus. N a m in multis d e p r e h e n d un t u r , qui ma rgi nale m a p p o f u e r e , vereris linguæ analogiam haud fatis habuiffe per fpecl am, nec tam praeferiptum u bi qu e

vetuftioris alicujus codicis , quam c o n j e f f u r a m , in e m e n ­ da nd o , fuam fecuti n o n n u nq ua m fuiffe. Qu ar e graves quidem fubeffe cauffas, cur haud r a r o , textualis t e n e a t u r , reje<ffa altera, mi nime diffitendum* tametfi f i v e D A N X I O , qui ubique hoc faciendum u r f i t , five S C H U L T E N - S I O , cui vifum idem in locis quam p l u r i m i s , haud i l ­

lico affentiri neceffum lit. Faceffat quacftio, utrum

fem-p e r t o TDD debeat p r æv a l e r e , an c ont ra ,

t o n p , in-

tempefliva , nili valde f all or, eo magis , q u o eft cer tius , in multis exemplaribus, præferrim manu e x ar a ti s, quod u n u m habet in m a rg i ne , alterum p o n er e in textu , e t vice v er f a , teftè etiam codice manufer ipto , haudqua- quam r e c e n t i , P en ta teu chi , quinque Megilloth et Haph «

t a r a r um y qui publica in Bibliotheca noftræ Academræ

fervatur. Ut ra mq ue autem lect io ne m, qui f lu du er i nt , in loco quolibet ita conciliare, ut f e n f u s , quem diflimi-

lem quTque perfæpe affert fecum, non putetur ta men

divertiis, v i d e a n t , quo pa£tô a fidæ veratque i n t e r p r e ­ tationis regula , aequis cenfeantur judicibus non defeivit*

fe. Her meneutici s potius fubtidiis utamur et critico e- xamine tum codicum , fi qui certioris fuerint f i d e i , ma- n u f e r i p t o r u m , tum antiquiorum verfionum mo ni me nt o - r u m q u e , ut in locis lingulis, quod maxime idoneis fe

tueri queat rationibus, eruatur. In ampliori autem c o ­

pia differentium illarum l eé l i o n u m , fiquidem majoris m o m e n t i habendae fint, quae in te xt u, I? in ma rg i­ ne exhi ben t , aut con tra , ita ut hinc negativus, hinc affirmativus, hoc eft plane oppofitus fibi invicem fenfus

(5)

ori-o r i a t u r , has explori-orare tulit animus, nori-on quori-od r em i-

p f am perdifficilem lateque fufam, leviori, qualis hæc

me a , o p e r a , fperem ad liquidum poffie perduci , fed ut

m i h i ipfe inquirendi ftudium acuerem, Ledlorifque Be*

nevoli cenfuræ qualecumque fpecimen conatuum ; qui­

bus-duci oportet, modeffe fubjicerem,

<$. II, •

Vocula H1? negationem inferri, altera autem b pro ­ n o me n 3 perf. fing. mafc. denotari, et ufus Biblicus et

Di ale&orum amicillima confpiratio eo ufque dubitationi

o m ni fubrrahit, ut vix futurutn pofthac arbitre r , qui f uf picetur, potuifle in origine forte , ejusdem aut certe

co gnatæ fignificationis focietate jungi ambas illas , vel

p e r oL\Ti^oiy}av, quae dicitur, poni p r o ) , quumque af­

firmativus re ipla foret fenfus-, voculam nihilo m inus,

quæ per ambitum Linguae univerfum, negativa eff, u-

ftirpatam , ambiguitate tali, quæ ne in humano quidem

fcripto foret toleranda. An vero five fola in pr o n u n ti ­

ando fimiliiudo f o n i , Cive quod interpofito etiam t,

inveniatur fcriptum effecerit, ut alterum cum altero

confundi a fcribis potuerit, judicent alii. Enume ra ntur

autem ad Lev. XL 21. in Mafora magna, qualis a B E N

C H A J I M et B U X T O R F fO edita in Bibliis Hebraicis et

Chaldaicis confpicitur, XV loca, in quibuS tfb eft in

textu, V? in m a rg ine, videlicet 'Ex. XXI, 8. Lev. X I , 21. X XV , 30. 1 Sam. II, 3. 2 Sam. XVI, 18, 2 Reg. VIII, 10* E f IX, 2 . L X l i r , 9. Pf. C , 3. CXXXIX, 16. Prov. XIX',

7, X X V I , 2. Job;. XÏÎÏ ; 5. X L I , 4. Efræ IV, 2. Ad-

junxit duo alia Ef. XLIXT, $. & 1 Chron. XI, 20. au­ dior t radiatus D*">fc1D, qui Talmudi infertus, aliquanto li­ cet recentior , quam Talinudica cetera, nec proi nd e i- doneiis fatis teftis, prsefertim quum et didlis immifta

lo-A 3

(6)

eis aliena d ed er i t, ad dijudicandam v a r i « leg io ni s in duobus etiam p o f t r e m i s, a n t i q u i t a t e m , ctfi h o

r u m uter*

que in Mafora p ar v a notatus inveniatur. Sed et Job.

V I , 2i. p r o N1? f e r i p t o, l e g e n d u m 1"? jufierun

t Maf or e- thæ. Co nt ra i Sam. I I , i6. & X X , 2. p r o feripto , legi volunt tfVj qui in m a r g i n e n ot am appof

uere.

§.

m.

Jam fingula ea luftraturus loca , fequar o r di ne m , quo in Hebraeo codice o c c u r r u n t , erirque ade

o p r i m u s Ex. XXI , 8- u ^i agi tur de fer va H e b r æ a , non v e n d e n ­ da alienigenis, fed vel ducenda in u x o r e m ,

vel r e d i ­ m e n d a , vel dimitt enda gratis. .In his legitur

: f i difpli•

euer it domino Jiio r\T j' ifque illum non defponjave-r i t , pedefponjave-rm ittet cudefponjave-rabit [ue ut redimatur. At in m ar gi ne po*

fitum ) b > orituro tum fenlu affirmativo: fi illam fib i de-

fponfaverit. Iftud 1*7 habere in textu fex codices obf er -

vavit K E N N I C O T T US , paucos eni mv er o i

nter plus quam centum ab eo fimul collatos. In A le xa nd ri na v e r - lione eadem varietas, quæ eft H e b r æ æ o r i g i

n i , d a n t i ­ bus aliis codicibus: rjv è yxroofxoXoyrtaxro ccvt>]

v , aliis: h

dvr® KXTüüfxcÄcy/KJctTo. C o nt r a in Samaritano

textu eft tfS, hujufque par it er in verlione : ftmiliter in

S y r o , in G r æ c i s , A Q U I L A S Y MM A C H O , T H E O D O T

I O N E ,

et Arabe E R P E N I A N O. Chal dæa Paraphralis t

ributa J O N A T H A N I de uxor e five ducta five non

diifta n i ­ hil habet. N e g a t i v u m quoque fenfum e xp r i m it Arabs in P o l y g l o t t i s , cujus eft: ß incommodum videat

ur domino

V$> > <*J ut conjugem eum d u ca t, h. e. fi non d u x e ­

rit. O N K E L O S , qui p e r margi nalem lecfioncm p

r o ­ d i t , et Vulgatus i nt erpres L a t i n u s , . q u i v e r t i t : cui tradi­

ta fu e r a t, foli fun t, qui 'ro ’np putentur prætulifte.

H e ­ ftes igitur p r o vindi canda textuali , in antiquis adfuntmuh

(7)

mul to plures äc valentiores quam pro altera. Sed ipfa etiam comparatio duplicis conditionis, quam lex memo­ r a t , rextualem adferit. Sancft illa v. 10. n . li fervam pa­ t er dedilfet filio uxorem , et hic dein debita ei jura con- nubii negarer, oportere Ltt □

20

g ra tis, nulla à,ita pe*

cu n ia, eam dimitti liberam. Qua igitur aequitatis fpecie

cr ederetur , patri t a m e n , fi quam ipfe libi fervam jun- xilTet uxorem , ficubi difpliceret, licuiffe, u t , nifi ac­ cepto redemtionis pretio , liberam non dimitteret? Par ratio polhi labat, ut et pater limiliter gratis fui-flet liber­ tatem donaturus fer vae, quam libi uxorem aut deftinaf- fet aut junxilfet dudurn. Atqui hoc diferimine duo di- liabant cafus, c]iiod pro qua dimittenda pater potuit re- demrionis pretium poftulare, hanc ipfe non duxerat u- x o r e m , at duxerat fuam filius, debebatque adeo repu­ diandae libertatem gratis' indulgere. Objicit quidem Ce­ leb. V 1T R I N G A , cui infignitius placuit ledtio marginalis Obs. Sacr. L. IU. CXIV, §,12. nil prohibere, quin rHÖH explicetur per: libertatem concedere , etiam nbn f t luto re-

âemtioiùs p retio, li forte parari hoc a ferva non polfet,

aut pro ea dare nemo vellet, aut ultro jus fuum herus

remitteret. Ve rum e n i m v ero, ctii poni fefe ifta fane

p a t i untur, vi tamen vocis m b n , jus apud herum reman- lille necelfum e f t , quo pretium redemtionis et poftulare liceret et oblatum accipere , id quod multo fe habebat aliter in caulfa filii. Tum urget idem, voces HD HJDÜ quas vertit: quiit perfide in illam egerat , putatque perfi­ diae argui herum non potui fle, nili fervam ante duxiffet u x o r e m , aut promifilfet ducere. Quid autem? li heic exponatur : contemfît, fine v it, apud 1'e retinere no­ luit, uti expofuit Græcus et Latinus, utque verti redte polle docet 111. M IC H A EL IS in Jure Mojaico, part. II. §. 88, aut fi perfidiam interpretemur, quam illatam libi queri potui flet mifera, fi alienigenis vendidiflet herus.

(8)

1 N e m p e A3 T l J - D ut fignificet: perfide agendo adverfus il­

lam , Linguæ parit er ac præfixi 3 indoles p e r m i t t i t , fu-

ifTetque o m n i n o perfidum , fi v e n d e n d o i n n o c e n t e m h e ­ r u s , peregrinae, h. e. i d o l o la t r i c æ , gentis p r o t e r v i t a t i objeciflet. Ubi autem p o r r o arbitratur Vi r Cel eb er ri - ’m u s , plenam non fote ftru&uram p er i o d i , in qua p o l i ­ tu m r n j T > nili adiit Dat i vus, v o c u l a e x p i i m é n d u s , qui

et adeft v. 9 in .mihi certe videtur

neceffa--rius fuifTe Dativus perfonæ , ubi agi tur de p e r f on a alia, cui herus fervam j unxerat , in v. autem 8. eo re£tius po- tuiffe e xc l u d i , quo apparet probabilius > m y ’ "IIPN lati­ us patere et fignificare : quam nemini adhuc i. e. n ec fi b i nec filio defponfaverat h e r u s , n ed u m u x o r e m jun xe ra t.

, §• IV.

Secundus locus habetur Lev. XI, 21. in lege c i b a ­ r i a , quæ p ermi tt it Ifraelitis vefci I n f ec t o , alis inflru£to ' '

8

c quatuor p e d i b u s , Q'ÿlD ubi in m a r g i n e l e ­

g e n du m b n o t a t u r , fenfu affirmativo: cui fiw t duo crura.

r H æc poftrema lectio, quia Samaritanus eam textus, haud

modicus numerus codicum Mfc. apud K E N N I C O T -

T U M & antiquæ verfiones cunilae f e q u u n t u r , fuo m e ­ rito r ep ut et ur genuina & ab ipfo Mo f e profe£ta. Q u u m -

que in univerf um bisque p ro hi b e t u r alis

inftru-i l u m & quatuor pedinftru-ibus , efu autem licitum p r o n u n ­ tiatur iftud, K*? t P K , neceffe e r i t , ut fenfu pofi-tivo c h a r a £ t e r e m , quo difcerner etur a p rohibi tis , v e r ­ ba ea e x p r o m a n t , qui character foret o mn i no nullus, fi negat iva effe propolitio D'JHD N1? "1 wtt > & fignificanet, n o n fuiffe in licitis D'JHD, h. e. talia, quæ neque in p r o ­ hibitis exflitiffe me mor antur. A c c e d i t , q u o d , ubi mo x

r e c e nf e nt u r fpecies illius , de quo dicitur ItfiW

,0 y ID t effe has alias nemo adhuc lucida of tendi t, quam

(9)

Æi// erur ihus, fupra pedes quatuor exftantibus, quibusque

f u pra tellurem faliant., baud minus cogni tum habemus.,

q u a m fuifle in cibum adhibitas tum o!im, apud O r ie n ­ tis p o p u lo s , tum hodie pariter adhiberi. T e x m al e m fe- cutus L U T H ERUS dedit: und nicbt mit %u>eyen beiften

tnfff erden bypjfet, afientientem ea in re vix ullum na-

£ l u s , fi ab his difceflerimus, qui textualem nusquam non

praeferunt rigidius, quibusque fe adjunxit Cel. N OR RE*

L I U S in Diatriba de avibus efu liciti«, quamvis nulla

ex p a r t e , Criticis potuerit argumentis verit atem m praçfentis loci confirmare.

§. V.

T e r t i u m invenimus Lev. XXV : 30. Pr æ fer i b kur te rminus, intra quem liceret venditori aedium in noifi VV

urbe muro cinfta, venditas redimere* fique non redemis*

fet ante definitum terminum, ftatuitur, oedes illas in u r ­ be riDITM1?

fitas, ne anno quidem jubilaeo ad

pri-fcum poffeffiorem redituras. Manifefto fieic elucet, non

K1? legendum, uti eft in textu, fed V>, quo d eft in mar­

g i n e, fenfu affirmativo, tum quod de e a d em -omnino

agatur urbe quae v. 29. di£ta noin *fy, & in qua -erant

sedes, venditae primum, dein redimendae, - tum quod v.

3 1.

mox fequatur lex altera & -peculiaris de domibus

in 0’i y n h. e.„ oppidis & villis muro deftitutis. .’Confen-

tiunt codices XV. numerati K E N N IC OT T O , Samari­

tanum exe mplar & verfiones antiquae omn e s , nifi quod Arabs E R P E N I A N U S tum tum V? expreHerit <5c La­

tinus Vulg. voces HOT! K? ntffW I»y3 penitus omi-

ferir. - Eft quidem Yy in rcodice Biblico ie m p er demini*

num , pofTetque proinde iV Mafc. vidori n on congrue­

re. Sed ufum lingvæ admittere olim potuifle in vocc

illa genus quoque alterum, terminatio mafc. in pl D’">y B

(10)

) IO (

fteud dubie p e r f v a f e r i t , quamquam- ea etiam forma fac piflimc i nda r femininae c ondr uit ur.

§ VI.

Succedit e libris H i d o r i c i s , quod i Sam. I I : 3. ex-

ftat, in car mine euchariftico H a n n æ ODDJ cu­

jus in ma rg ine legendum quoque 1^? confpicitur. Textu* ali i nhær et S Y R U S : i - ^ . 0 £7* non perfiftunt vafrœ artet

coram eo, A R A B S : ^ j é? non profunt vafrae artes a<\_V coram eo, & S Y M M A C H U S , èx hcr) orciç ccvTco 7Tçopccoeis, non fu n t apud eum praetextus, h. e.

r ef la funt, judiiîima, Dei judicia; ramctfi vi de nt ur h o r u m finguli utr amque le&ionem c onj unxif le, limulque od en -

d e r e , mi nime recentem elfe alterutram. Mar gi nal em

litteraliter h. e obfcure verti t Latinus: U* ipfi praepa­

rantur cogitationes ; t um exprefTerunt L X X : 0 ©eos hot- pcc&y r x ivnTridejfuccrx ccvrë. E x hi b en t eamdem codices ultra XL. K E N N I C O T T I A N I , Heimdadienfi s i t em , & a L 1L I E N T H A L I O collatus Regi omontanus. I m m o h a ­ bet et iam in textu editio Complureniis & , refte L 1LI-

E N T H A L I O , PrageUfis 1518. Itaque fi hæc valuerint

indicia, praeferatur / o p o r t e t , t o »^p, quod & recentio-

r um int er pr etum plerique praeferunt, fenfumque e v e r ­

bis 0 3 HJ 1?! hunc eliciunt: ab illo vel apud illu m ,

n emp e r.»}H De um o m n i f e i u m , cui nihil usquam p e r naturam r e r u m , quaqua t e nd it ur , ed abfconditum, libran­

t u r , expenduntur, dijponuntur fa& a mortalium. A d feri- em & a rg ume nt um carminis optime. E d tamen b re vi or ea periodus adeo corrcifa, ut n on illico & lucide fenfum

Î

iatefaciat, quo juvari poflimus, ubi dijudicanda varians

eftio. In Biblicis Scriptoribus vo x magnis gra*

vibusque facinoribus t r i b u i t u r , fed irrramque in p a r t e m , nunc bonis & fumme laudabilibus, nunc t u r p i b u s &

(11)

ne-far ii s , nae adefl præfenti toco, quidpiam e quo fteeat cerro colligere, Deine an homi num imelJigenda opera. D e i n Biblico quidem in codice* exemplum aliud non re- p e r i t u r , quod conflruclionem verbi p n j per V p r o n o ­

mi ni praefixum evincat. N a m quæ allegat V 1T R 1N G A

Lib. cit. Cap. XV. §. 4. P£ III: 9. J o n . il: 9.2. Chr. XX:

1 7. rem nequaquam conficiunt. Sed vero Efech. XVIII:

2Ç. fq. & X X X II I: 17, 20. fæpius recurrit impiæ in D e ­ u m v ox gentis: - p T pfl» t ö non aequa eft via D

m in i, fibi non conflat, non fervar is, luis in judiciis,

aequabilem eamdcmque rationem , fiquidem nunc parcit h i s , qui male ege runt, nunc plc.£li.t iuppHcio, quos a n ­ tea tamen probitati ftuduiffe erat certum. N e m p e ut ex ferie ipfa Propheticae concionis manifeflo liquet, offen­ d e b a n t u r , r e b ’elles ifla veluti mutabilitate, quam peffime o p i n a b a n t u r , Divinae, hinc mifericordiae, in co ndon an­ d o , quoties a priflina fe malitia quispiam averterat, hinc j u l l i t i æ , in puniendis aliis , qui diu tamen ante nil ma­

li commiferant. Ex ad ver fo .accufatur D ei oblitus p o ­

pulus , D3 ' : n i ODfV t ö vice vefirae non aequet J u n t, «ihil h i s , quae vos facitis, inefl conflandae, nunc huc, nunc ifluc dilabimini, culta ad tempus pr obit ate, m o x j n t n r - piffima quaevis '«proruitis. V i d e o r - h i n c mihi exputare, p n Hebraeis fignificaffe: firm u m , flabile, -C on ft ans cjje , nec abludit, quod efl Prov. X X I : 2. unicuique reBa videtur

via fu a , inflabili judiqio, vacillant vulgo h o m i n e s , quod

uni r e & i r m , alter im p r o b at , mrv HD*? fDHI fe d firm at

corda D eus, h i s , qtii regendos fe totos Illi com mittunt,

flabilem -mentem s i n , uti efl Ff. L I : 12. ingenerat

& conllantiffijnum propofitum. , Confr. Prov. X V I : 2. I n d e in bilancibus, quum aequalia pondera faciant, ut pari veluti perflent illae g ra du , nec in partem alterutram i n c l i n e n t u r , accidit, ut idem p n fignificatu ponderandi, a pt a n d i , dif ponendi invaluerit. Quod li ergo phrafis &

(12)

con-com'trudio v o c u m , in loco noftroy fimillima Efechie- Uanæ illi, eamdem in partem accipiatur, retenta et­ iam tcxruali lectione N1?, fcnfus hicce habebitur valda facilis &. fequentibus in carmine imaginibus mirifice ac­ commodus : nulla fubeft Habilitas, firmitas, conftantia

illis , magnis fsilicet h o mi n um moliminibus, qui­ bus adeo gloriantur & in quibus DD3J flfDJ I*DT1 1DV

multis & (uperbis vocibus ce Iß (fima quzvis p r a fe je ru n t.

Antecefferunt haec p r o x i m e, dein v. 4. <St ceteri9 ad-fi­ nem usque, vivis coloribus expingitur volubilitas fortis^ qua fumma fiepe potentia l felicitas, omnifcio fancien- te Domino- ac Iudiee, disjicitur de fiatu vanef citq ue, emergentibus e p r eme n te miferia aliis in beatitatem \z> tiffimam». Di ffradus H e r o u m jacer arcus; faturi nuper, m o x fame a n gu n t ur ; langvefeit multorum mater filio­ r um &c., contra ; c i ng un tur r o b o r e , qui in hu mu m us­ que erant p rolapf i; e furientibus-nihil pofthac deeft co­ piae; fentena augetur pr ol e , quas fterilicatis dudum o b ­ ruta contumelia vix aufa fuerat eloqui

8

cc, i ng ens vi- ciflitudo, nec i nf r eq u e n s , quam fi reffe cogitaremus h o ­ m i n e s , n em o usquam nrOJ» nH3Jh c r e p a re r , nimium fifus fecundis r eb us , nedum alienis periculis illuderer.. Putem haud abfimili mente a Syr o arque Arabe pofira, quae in utroque l e g u n t u r , lique explicatio hujusmodi non iner pta c e n f e a t u r , dubitare adhuc, liceat,aitram, in loco jam r a d o , praeferre l e d i o n e m oporteat.

§• VII.

Quintus eft x S a m . X V I , t$. irrcolloquio Abfalomi, regia nunc fe efferentis potefiare, et Hufai , qui Davi- dis fèfe fimulabat partes defer uifie. Rog an ti A bf al omo , cur vet er em D o mi nu m reliquerat, refpondit alter: quem

elevit jlebova et hic populus et omnis Ifrael ifliO flVW tf1?

3 ÏW huic adero et apud illum permanebo. Ita v e r t e n d u m

(13)

ift-)•

n

c # '

i l l u d , liquidem fcnfus aliquis v er b o ru m orietur; atque adeo t en endum îV, quod i n - m a r g i n e apparet, veræ in- f h r lectionis, p r o qua, fcribarum vitio, irrepfit, f o r­ te quià p ræ cedente in linea «S quod er at, tranfcribcn- tis oculum fefellerat,- Ac poffec heic rei ipfius, de qua agitur, ratio fufficere, ut , qüæ proband a fit l e & i o , mox f e n t i a t u r , qu em admodum praeflantiores quoque hodie i n ­ terpretes marginalem unice ratam habent. Sed nec d é ­ funt e od em ducentia Critica argumenta. Quotquot fu- per funt antiquiores vtrliones unanimi confenlione eam- dem tuentur, haud dubie qUbd earum ‘au& ores, in tex­ tu l i b r o r u m , e quibus vertebant, repererant.- A KENNE-

C O T T O examinari'codices X V I fcriprum in textu h a ­

b e n t , fique in his non comprehendatur etiam Complu- tenfe e x e m p l a r , id quod fciri nond um potelï , illius pä---

rit er adj ungatur au£loritas. Qui er go tS tenacio­

r e s , int err ogative fumendum N*? 'fcifcunr, haud certe * e x p l i c a b u n t , quae futura tum foret fynraXis v o c u m : '

quem elegit Deus &c. nonne * ero apud ' ipjum manebo, >

nec ullius Linguae alius indoli nec Hebrææ congruens, • §. VIIFt

-H a u d acqtie facilis, de quo certius feratur judicium/ locus , o r dine fextus, 2 Rég. V I I I ; 10. HTI I D « '

rfnn,

in m a r g i n e adpofttum quoque offerens. N i ­ m i r u m miferat m or b o tum laborans Bénhadadus Rex S yr iæ miniftrufn Hazäelem, qui ab E L I S A P ro p h e­ t a , pollquam Damafcum vene rar, feifeitaretur, urrum e m o r b o illo Rex convalefceret. Hazael, uti erat jus-

fus, re m fibi commiffam Prophetae enarrat. H i c re-

f pondens ait: a b i, dic, nequaquam [anabere, uti quidem fert le£lio textualis, ar fi marginalis praeoptetur: abi, dic

illi, omnino fanabere. Mar ginal em fecutæ verfiones an ­ tiquae, S y r a, Chaldaea, Arabica, Vulgata Latina. T u m

(14)

-liis confonat penitus G r æ c a L X X viralis, in codicibus, qui h abent l Àeuço wttov x v t u' fatj jj ac in aliis licet defit v o x ' « u r » , n egand i tâmen parriculæ Hebraeae quod r e f po nd ea t , nihil legitur. Similiter f cr ipt um invenit in XIII codicibus K E N N I C O T T U S , q u od qu o qu e in textu r e pe rt u m 2. codicis Er f ur te nl is , ob fer vant e J.. H. M I C H A E L I S , S t R e g i o m o n t a n i , q ue m contulit LILl* E N T H A L I U S , exftat etiam in Comp lut en li typi s edito. Eft infuper per lineolam M a k k e p h adeo ar£le ç u m . i p t t juncta vocula p r o x i m e f e q u e n s , S t p e r acc entum T i p h - cham disjun&a a voce - r v n , ut q uadr ar e n o n videatur poiTe nifi le£tio marginalis 1*?, valde ea quidem c o n v e ­ niens r S dativum p e r f o n æ , vcui r e f p o n f u m d a r e­

tur j haud dubie poftulanti. I m m o ver o in fequentibus

niD1 HIO '3 JllîT O m n i at oßendit viibi Je b o v a , ejfe eum

omnino m oriturum , eft fane veril imile, . oppoiit um quid-

piam cont ineri t u r v nn ,TI’n > quod antecelferar, qualisque oppofitio nulla f or et , nili affirmativa p u t e t u r , . l o c u t i o , in qua varia le£tio confpicitur. F a t e am ur e r g o , quae ma rgi nale m f v ad ea n t, rationes adeffie ejus m o m e n t i , ut

pares illis . p r o .textuali adferri nequeant. Sed tamen

remanlit apud p l ur i mo s , Ii praeferretur t c V?, difficultas

e a , quod falfa tum protuliffie videretur P r o p h e t a , ipfi- que Divinae r ev el at i oni , quam m e m o r a t , c o n t r a r i a , aut Voluiffe inani fpecie .Hazaelem æque ac B en ha da du m fallere , quod de fan&fflimo v ir o ne cogitari; q u i ­

d e m fefe patietur. L e v a r e iftam St tollere conati

q u i d a m , i n t er r og and i fubjecere f e nf u m, ac fi dixiflet r ef p o n d e n s E L I S A : tune vivus Jervnberis! immo vero 0-

ßendit m ibi Num en, eum moriturum. Sunt etiam qui Iro- nice di£tum exiftiment. U t r u m q u e tale, 111 fi tota fpe- £letur p er iod us , ferie ea v o c u m , qua legifur e xhi bita, vix elle probabile reperiatur. Vif um igitur aliis, a p e r ­ te quidem Hazaeli nunriaffe E L I S A M , f o r e , ut m

o-l 1

(15)

re-r cre-r et ure-r B e n h a d a d u s , fed fvader e nihilominus volu- i l l c , ut blandis verbis alter t antif per folarerur moriru- ruin , ne trillis t e rr o r nunrii m o r t e m acceleraret. V e ­ r u m & tum fibi verba Prophetae haud fatis conflabunt, nec ulla d e pr eh e nd i cauffa p o t e r i t , quae folandi iftius- m o d i fludium illi concitaffet. D eni que haud paucis in m e n t e m venit conj icer e, P r o p h e t a m dixiffe: pracfenti e m o r b o , utpore p e r f e non l et if er o, convalefcet quidem, at erit idem mo x violenta mort e periturus. Eam in fen- t enriam p r o p e n d e r u n t , qui v. 15. defcribi opinanrur v i m ab ipfo v Hazäele illatam R e g i , - qua «ene&us * p e - ‘ r i e r i t j -quum t amen fit o m n i n o :d u b i u m , an;' quæ verfu eo m e m o r a n t u r , iftam explicationem a d m it t a n t, ne u r ­ g e a m , de m o r b o Benhàdadi, qualis fuerit; graviorne an l e v i o r , nihil pöfTc nunc flatui. E n i m v e r o ‘difpelle- t u r quidquid dubitationis,- marginalis le£lio, ea ex par-' te potuiflet inge re re, fi concedentis & veluti increpantis f u m a t u r affeflu ro rrn/r"r r n ” ■ idm -jV. Praeviderat P r o ­ p h e t a , for é Haz ae l em refporrfurum R egi, eum in m o ­ d u m , quo dein ' narrât iir v. 14. re ipfa refpondiffe. H o c i pii jam ante objicit ac velut ' exprobrat. - Abeas ^ - i n q u i t , tu quidem dicas Regi, qu em ad mo du m di£lu-

r u m te jam nunc fcio: valetudinem recuperabis, at mibi

patefecit D e u s, fore ut moriatur. N e c veritatem igitur ~ rei celavit Er optier a j nedum falfa comminifci 1 Hazae- • lem juflit,- fed tum exitum m o r b i , de quo rogabatur, tum quid Hazael R e g i 7 effer ' cor am ’ refpönfurus, ap­ p r i m e fibi c ogn it um edocuit. Primus hanc lucem i n t e r ­

pret at io ni a d m ov i t Celeb. V 1T R 1N G A L. cit. fe­ cundam a d é o , ut & mi hi nunc o p p o r tu­

(16)

References

Related documents

tharo 12 acidi vitrioli concentratiflimi grana continet, immerfa Sc mox extra£la rufefcit, eademque aceto deftil- lato rubens etiam alkali prodit, quum hinc plus minus. caerulei

F) Pulveris Algerothi una pars cum quinque (alis partibus per viginti minuta coda &amp; colata, dupiicis ge¬. neris

verbis: Π1ΓΡ Dominus regnavit, Pf. Π1ΓΓ Regnabit Dominut in fempiternum, Pf. Atque fic placuit haud dubie Divinas Bonität!, deferibere per tres temporis dif- jerentias fuam

explicanda, haud temere eft difcedendum a ferie nar- rationis, quam S. Scriptor nobis exhibuit Proinde cum conveniant fere in eo quotquot funt philofophi, Ven~. tum nihil aliud

cia, eodemque eos jure donat. Atque hoc ipium eft, quod lndigenatum vocitare folent Policici. Indigenam i-?. gitur, quem narivitas obligationum juriumque

Trots dessa insatser från regeringens sida är hedersrelaterat våld fortfarande ett existerande problem i vårt samhälle och kunskapsnivån bland de myndigheter som

När man sedan format sig en bild av hur flödet ser ut och vad som behöver förbättras, är det av stor vikt att utforma det nya flödet på ett optimalt sätt för att produkterna

Informanterna beskrev även att sexualitet och könsidentitet inte var nödvändigt att veta eftersom alla har rätt till samma vård men de förespråkade också