• No results found

Disputatio de regimine philosophico rvditer advmbrato qvam ... præside viro præclarissimo M. Petro Aurivillio ... Examinandam proponit Olaus Ekman Wesm. Ad diem 5 Junii anno M DC LXXII. in audit. vet. majori.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Disputatio de regimine philosophico rvditer advmbrato qvam ... præside viro præclarissimo M. Petro Aurivillio ... Examinandam proponit Olaus Ekman Wesm. Ad diem 5 Junii anno M DC LXXII. in audit. vet. majori."

Copied!
36
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

. I 3/. B. V.

-B^ÄmDeo

Di S P V T A t I O De 9 R E G 1 M I N E

PHILOSOPHICO

R.VDITER ADVMBRATO qja m

Cum ionfenfu ampliffimd Facultatis Pbilofophicé tn Vpfatienfi Jeademia

T^egi*

PRI SI DE

VlRO p Rts£C L'ARISSIMO

M. PETRO AVRIVILLIO

Log. & Mctaph. ProfefT.Ord.

Fxaminandam propomt

, OLAUS g S ©13(3* Wefm,

'v. . * ' •:

Ad dicm 5 Junii Anno M DC LXXII«

in Judit. Vet.Majori•

} r • •

[yCHJC

V P S A L I & ^cudithbkiicws OrioS. R. M, ßibliopgla. / ■ (Jtd

(2)

V I R O

Reverendisfimo & Amplhfitm

Dn. NICOLAO RVDBECKIO

S. S. Tbeöiogise Do&ori celeberrimo , Wef*

gaanni«Daliarumq; Epifcopo dignisfimo,

Con-(iitorii Arofienf. Praefidiintegerrimo, Regii

ibid.Gymnabi Ephoro vigilantisfiroa,

PatroHOfuomagno. VcEt

Spefiau digmtatis Vtro

dn.

johanni

552£dt^^8©(£3l-Vtbis Arbogia» Confitli dignisfimo, Fautori fuo optimo.

Salinem & obfequia.

AÜtisfys

Canfpccium

Vener

and*, timet

antetttutnjjud'tce

tnea

teque

Mufa venire

legi,

Ingeniojormata ruåiy calamoque manuque:

( 'Safciex indoäoMufapohlanequtt) Offtciofa tarnen, rogitans & ut advenaposfit

Sub Late Patroni tuta laterefui.

Vt quoquecotivcniat patria Te, Conful> inurbe%

Ingentibomtas efficit ipfatut.

Siratat, intultam, nec quam vacttiiafucCQ

(3)

—3/.

■J|

CV

B. V.

BOnérumfludt, T>eus

eft animi ftluitas

homini

in aftione

conceßit,

boni &

haüd

cogtiitioné

poflremü

vertconfifient, quaut obtineatur &poßea conferve* tur direfttone oputeß. Nutn ficut erroribtis hic nihil

^'frequentius , quthaneperturbant felicttatem: ita

Re-gimine te muniri oportet ,ut fcltciter hic vivas qua & faciltUs coercfantur, qnt vel dedtta opera , vel

vitioqtiodxmanimt buc feruntur, ut quidquid boni

fit, gradufuo deticere ftudeunt. De hoc regimine

paucajaltem (narntändaccuratefecundum printipia affefttonet& fpeciesconfideraretnftitutononconvenit)

prout potui, meditari volui. Ruditatem ubique hic

obyiamcandor bonne per feexcufabit,

CAPUT

PRIMUM-Th. l

\ud dubium eft, inorb$

Pkilofopktco regimen etiam

dari ; cum vix quidqua

in univerfum iit, quod

non ardini fubefic amet ,

/tiptrioreq5 aliquo regi,nam

comperrum eft fine tali ftatu omnem pe-rirc falutem, affirmante Cic4 lib* 5. de

leg. c. i. Quia v. omnia fibi bene

pro-ipe&um volunc, id etiam quammaxirné

appetunt, unde fua pendetFelicitas:hinc

eft, quod natura confufionem abhorret,

quiaper eam ifte turbåtar ftatus, in quo

(4)

fl

ni

in

ca

fibi optata feltcitas conflare debet. Dum

fugitur confufio , exfurgic ordo , ordo

iubjedionem vel imperium qualccunque ca

demurn parit. Alia aiiis, quafi

difpenfacis,^,

dignitatis gradibus , fubfunt& reguntur,

quousque per progrefiionis ordinem , ad

lupremum devenicur PeUorem, å quo fa-lus omniumdepcndet, quam

minfårietä

obfequi§ fibi confervari qualicunque

eo-gnitione omnes norunt. Quo quidquam ergo magis bonum & fülletus cfl, vel elfe

mi m or

fel

vi vuit, eo magis in hunc regtminü orémm

fu

propendet,•i quia» ex meUorü bujus■^ orätnis fg conflitutione, melior

etiam/e/i^Wexpe-ftatur <3i nafcitur. Jca homo nacurali

in-citamentoadfuamfibi

acquirendam/Ä-tatem fertur,- quia nemo eft, qui non

0

bene eße cupic, & fehciter vivere: qui

au-tcmhoc in ncgotiovelnon nimisrorpue- p rit, velfuumJudicium rederem

acflimandi

abripinonfivericfalfa perivafioneauc

titil-iatione jucundi, cenferehaud difficulter P(

m

potcritveram (olidamquefeliciiatem fibi

cen-firri bono Pbüofopbice: qua felicitate rede ^

seflimata, cura fuboritur eam confequen-n(

di fervandique. Quisquis autem fuae

im-becillitatis memor & veruscenfor, haud difficulter deprehendit, quam exiguae

fibi

vires hoc ioncgotio

fuppetimc,

.nihilomi-

^

(5)

3/.

IÜH. Qi 6. V.

,m nusfelicitatis ißius

defidcriuni

manet, Üt

in regnoPolotico civel feheitatir obtinendr

ue

caufa fubfunt & reguntur imperio: itain

CISfef^«o

Philojofbics

felicitas,

ut finis

fpe&a-^'

•tur, quiacquiri nequitfincfuperioris regi»

mine, legumque obfervatione. Qu od cum

le-a"

mel hujus regni civibus perfvafum eft, ^

omnino perivafum eile debet, huefponte

°"

fua propendent, utilla, quam prxoptant, I11 felicttate beari poilint , imperturbateque

e

vivere, ablegata confufione, qua:

erro-m

rummatereft, quam tanto magis abhor-1

rent, quanto fibi optabilior eft veritas.

e"

Nam ubijubendi parendiqueratio

langvc-1"

feit, ibi obligandi visexfpirat, &

turba-^

torum

facinori, furfum deorfum

quxvis

. ; pervertendi, portapanditur. Quod

utde-vitetur in regno Pbilofopbico, inquo bonu-fuum homo confcquitur, muniendumeft j autontate

fuperioris,forma

certa

regimmis

coti»

flituta, quaprxcavcntur inordinationesSc perturbatoribus felicius obllfti poteft ,

monftrata obligatoriet vi legum> qua in

ob-fequium redeant. Nonfolum regimen hoc

]

neceffarium

eft, fed etiam huc fpcßanr,

^ quas

regiminis

ratio

requirit:

de

quibus in ^

iequentibus.

•_ II. Conceffo dariregnum

P1oihfphicnmt

diipiciendum

etiam^quomodo conßituatur

15

As «

1

(6)

exquibur exfurgutprincipiü. Vt Deus

[um-me ionusGÜ t ita 8c bonuatis iux, vcl

fi-militudinequadamcreaturas, a c pra:

rcli-quis hominem dignatus eft , quam prarci*

pue in antmi peifeBionc elucerevoluit, uc is ejus beneficio in rebus cogrtofcenäti rite verlaretur, neve tn agtndis a redo devia-ret j qua: facultas licet miruininmoduni

vitio hominis Jabefaéfota (It, iuperfunt

tarnen minutaquadam rehquia, per quasin

qualemcunque , qua bonum phtlofopbicum ,

eniti poceftprißtnaperfeB?onisfimihtudinem\

•tque hinceftilludveritatüin animohomi¬

nisftudium 8c vhtutisamor. Animus ergo ut veritatem inveniat, circumfpicit fibi fundamentum , cui innitatur , invenitque

duplex, Proximum 8cremotum quod 8c ulti-mum)urc dicitur , quia in aliquo ultimo

fundari neceflum eft: Proxtmumeftipfa re-rum natura, remotum eft reruni opifex

DEVS. Ideores veraftint, quiacum

intel-ledu ejuscongruunt:ut

veriffimus

eft

,non

potuit nifi verum producere* Hxc veritai qua:rebusineft, prima noßriintellcftus, men-furaefi, quamenfuraii non

acquiefcit, in-

J*u

quirereincipit,unde illadependeat,

deve-nit itaqueaatntelleBum divinum,ubi 8c

fub-

ru

flftit:regrediturquc

argumcntando,

fe

in nu

(ognofccndo

mturam rerum

Jecutum>niinimé

^ falfum

(7)

m fi-li* ci-! uc ite ia-ini nt in i » m\ li-bi Lie 7-i 10 e- ;1-in n- e- b-in né m 3/. B. V.

falfum fuifTe; nam arguit,

fiinteUeUusdt-vinns efi menfura veritaturebus

inexi[lentis,

e-tiamveritatiscognita.

Res

ergo

conlidera-re incipitearumque naturam

, &quo

valet

ratiocinio ex convcmenlia earum, velinter

fevelcumopificefuam coiligit Cognitionen!.

Oninia quxcontemplatur in hoc convenire fentic, (\uoåeffe habeant, quo deprehen-fo, cognofcere etiamavet,qualiter ejfe

il-ludaffeåum(it, ubi icidemomnium

conve-mentiam licet analogeam repcrit: nulluni

npnperfeftum vidit, honum, verumque, & quee ccetera funt. Et quo omnium habeat

generaliflimamnotitiam ,

communemabßra-bitconceptumtquem inträ(ere(ervat,Hinc

. accuracius cujuflibet naturam fcrutatur, &

proutillamvel commutiem velproprium

de-prehendk, fub tali etiamnotionecollocat, (lvc quacillam participant,fub(ißantvel

in-extftant,fivecorpushabeantJive careant, con* vemantvegenere vel jfiecit_,.

Qaac dum

ita perpendit,progredituretiamad inveßigatio-nem caufarum, in

quautininfinitum evitet progreiTü, in aliquoprimofubfiftit, quod

wbnomine Deiconcipitacveneratur4Hinc

exfurgit

ejus confideratiojpecialior, ut &

re-tum reliquarum:

quas etiam ut inpondere, numero, menfura conditas animadvertit ,

prodiverfa

horumrationepcrpenderc

in-lifo

(8)

III. Abhis in feipfumhomo

rcfleåi-turfuam inveftigando naturam. Et cum I'

rarioncm fui corporis cum aliis

corpori-busconvenire dudumfenfic, ex ratiocinan^ b

dt fagacitate, qua reliqua animantia ante- n

cedit»concludit, fe in linufuo circumferrc £

aliquid excellentius, cui nomen rationale r

ummce imponit. Et quia illam deprehen-r dit prxftancioris natura: efiTe,

ejus quoqut P rationem indagare &

nof£e

amac. in qua

t

Cumfentit malefaSlorum accujationem,

mt- p turnque peeneefutura,immortalerneamejje col- c

ligit* Quo ergo ipfl bene fit, neve ejuf- i nsodi angore prematur , circumfpicere i

incipit viam, qua fieri pofTit, ut libcrc- /

tur abilio, qui vel in hacrita conlciencia fl

gravius angit, dolore. A conclufione t

coritrariorum advirtutis ftudiumdevolvi- * tur, fimalefailaatiimumtorqueant, utiquebe- t

nefaila tranquilhori eum beant conditiono- c

Hinc oritur virtutisamor, (3enrum,qucetili

1

adverfantur, fuga; a quibus utteäo latere t abfcedat, & virtufcm fequatur, cujusflu- J dia ilbihnaturacommcndari intelligit, in- i

ternam ejus rationem inveftigarepergit, <

quacognita.cognoteitcontrariorum indo ' lem; atque hinc difcir qualem fe pratftari s debeat,

utinfeipfumnonpeccet,&ergi

1

«liQsdeccntcrvivat» >

(9)

ai-:um ori- ite-:rre ?alii en-»qut qua mt- ol-uf¬ ere re-tia >ne vi- bt-tili irt lu- in-'t j la in V 31. B. V.

IV. Efiergoo homini integrum 'aniirmo

fuum pernccre, & in lublimiorem

evehe-re ftatum, quocolluftratur fapientianllius bono, cujus paraodae ipfi adhucquardam

manet facultas reliqua. In quoutiefere¬

degeratregimineopuseil;, fine quo in

er-roresfacilisefl lapius. H^egtmen vero

impe-rantis au$oritätemunitumeße oportet&legum prxfidiö, quoohligaripollint,quifublunt, & coercericontumaces. Di8latoriaquidem

poleßas hic nonobcinet, quavelin officio«, conrineantur, vel exterms quibufdam ad

id paratislubfidiis reprimanturreludätes,

interiustarnen <&\Ratuv>QpLiAte?iendum,quicl

fctciendum,fugtendumque; quod dt81amenfua

naturaita comparatumeß, ut eificax iit ad

obligandum in aflenfum Sc obfeoumm* Quamvis dmldoug nihilhicfrcquentiusfit»

tarnen internce hujus regimintspoteßati nihil

detrahitur, qaam sque obtinet, tametll forisnon exerceat. Nam ut in imperiüet-iam fumina poteßate munitis non rari funC

pcrturbationum motus; etiarnnonmiruti* talequid hic crebrius occurrere, cum non

deterreantur perturbatores pctnarum

ex-ternarumminismetuque* Nihilominusita animo imperatur, utinquibufdam necejß*

tas

imponatur, Sc inaliis,

fiim-munis is eftabomni impedimcncoveritatk

(10)

cogni-tognitioni

obflantc, non poflit non re&a fe,

in ajjenfumper

gere. Necramen hic illa in 01

pccnam defideratur obligatona vis: nam o- gs

mnisveritas äDeo efl, cuiqui contradicit,

< ät aculpa, fl modomanifeftiori

ratione pa-I teat veritas, vel patere

ipfi poflit, non fa

abfolvitur, cumnon minusDeo quamw-titati, omnis veritatis autort concradicac.

Nunquid ergoobncgleäum obfequiumDeo äebitum, non reus arguatur grandis

deli-&i, poenjrque meritar«5 Prxterea rationa* Iis creatura ita conditaeft

, ut honeftarum /

a&ionum ftudia fe&etur

fugiatque con-

\

fraria, quod flintermiferit,intuspetitorem n ferit accufantem , & judtcem , qui conde- ri

«Unat St porna:adjudicat.

ti V. De Ccnfiitutione hujus

regiminis qux p:

diåa funt, breviterhuc redeunt.* dari o- ft tnmnbfapientiam quandam

quaanimusho¬

ministam intenfivé

quamexten(iveperficitur% quac reeepto nomine Phtlofopbta appellari

confvevit. Cum circa eam fefeoccupac

homo, cum

dirigi

oportet, nc in erroref

pronus abripiatur, quofslicitatem, quam quxritautnon invenif> aut inventam

dc-perdit4 Vt ergofciat feobligatione obfequii

teneri, quatenus inboc

regno Philofopbico

ci-vis eft, Sc hic bené viverc

cupit, nofce

(11)

im-^

31. B. V.

ferandi: qua:cum k Det

ejjie

deprehendit,

omneconcradicendi facinus procul able-gat, & ob ejus venerationem,

tbfeqmumqut

debitum, [uamque fehcitatem, ira ic in bos

reln0 gcrere

defiderat,

ut

nihil

contra

jus

fasque committat.

Cap4 II.

TH. !♦

QUo

innotefcatque

buic

regimini

unde illa

fua covßet

dependeat,

autoritär,

nou liftendum in Cathedris Fhilofopho-rum, quilapientix humana: culcores

po-tius exftitére quamautores,led adalciora

profpiciendum eft pulpita,

undemanife-ftatahxceft fapientia , & leges di&atx ca-les, contra quas nulla datur exceptio,

quxautoremornnisbomtati$\& veritatüfontem agnofcuntipfum DEum\ qui felicicaci

ho-minum benigno amoris

adfeäu

prolpici-ens5regnumquoddamconftitutumvoluit,

in quo ipfts h<ec felicitascontingeret, Cu¬ jus ratio potiflimum in eo con(ifteret,ut reföc cognofcerent qua vera, Magerepojjent^ quafunt bona. Quo vindicetur conditoris

hujus regni lumma poteßas>

infaUibiliias

& autoritär,

adregnum

bot

condendutn, leget

(12)

ferendas & Mgandos eher, uc qua: vera

fünf,tenerenc & fedarentur hona ( de vo-luncateejusdubitarehocin negocio res

i-pfano® finic) coniiderandus eft pro tri-, plici attributorum conceptu. Communis

omniumredé ientientium confenfuseft, in ordine dependentiü veniendüeiTe ad

a-liquod primum4Contemplaturhomo tam

rerum aliarum mirabiles vires , quam creaturarum rationalium mutuos

refpe-dus, quacenus eminentia & digmtatis gra-dibus diferiminantur, quibus perfpedis, non uno argumento perfvadecur , hxc qnantacunquc funt, aliunde dependere,

Altius evchiturdonec perveneric, ubi Ü-nedefiderio ulteri9progrediendi fubfiftat: &hoc, inquo

iubiiftit,

Deum nominat,'* quem , quia tot tantarumque virium ac

poteftatum autor eft, poteftatis

erninen-tiffima: ehe concludit. Quare nihil Deo

ad hoc regnum conflituendum deficere

poterit, tarn refpedu legum, Civiumacft> licitatü per quam bene beateque vivendu

efl: , quam autorüatis ^egimini huic

muni-endo necefiaria:*

II. Dens etiam nonpoteflnon efle^-rns\ quia perejfentiam vertiseß,qua: prout immutabilis eft, ita nec mutaripoteft

(13)

31.

C^B. V.

gnlficando

quam

tjfendo:

hare ejfeniialü

di-- cicur: illa velEthica eft

, qute

conformita

-tent dicit mentis # orationü; unde nihil a

-1 Deo magisalienumeft, velab hominibus

magisimpium

proficiici

poceft, quam De»

, tribuerequendam mentis conceptumorationi

Vrolateevelftgno haud congruumaut contra-riu m: VelLogica quacongruentiamorationü

esconceptuscumreinvolvit, quarhicfpe

<fta

-tur; unde a vero abludunt, qui Deum

- aliter locutum fcrunt,

quam rerum ferc

, natura. Hincinfero, quia veruseftDeus,

non potuit niflverumproduccre,cognofcere,

. [tgmficare. Unde

cognofcendi noftra

ve-- ritas falli non

poteft, cum ita

cognofci-: mus,

prout rerumvericasa Deo conftitu-,i' ta eft veliignificata. In quemultimoter¬

minatur intelledus nofter , cum non

a-liter res creavit, quam inträ fe

concepit,

necaliterde illis pronunciac,

quam prout

funt,quod ergoinlummerationisloquitur,

-verum eftquia fe ipfum

non abnegat,nec mutabiliseft, Quia itaque ille omnis vert-ritatis autor cum venerationeagnofcend9 eft, tumrebus inexißentistum

tognit*, quie hiefpe&atur velmaximé, in quaeruend*

conftituendaque feliciter, neceflarium eßphilofobicumregimen: quodquia originem

luam ad Deum refert, ab eo etiamfua

(14)

"-ui'jp5

toritate munitur. Fundamenlo nititur immo to, hoc fc. Deus verus eß, ergo resereavit

veras, Ö? quin cogmtione veritatis rerum ho-minkdignari voluit, wo* aliter fgnißcare

fyo-tuit, 3W01W2 /ü? haberet veritas,

Quic-quiditaquc faculcatis adres cognofccndas menti noftra: å Deoimpreflum reb'quum

manet, non poteft inquantum aZ)£oeft,

aberrare. Nam implicat aliquid aDeoita, conftitutum effe , ut verum reÜurnque

co-gnofeat, & tarnen in quantum a Deo eß

falfum pereipere. Quarecum Deo itaftib-ßt mens noftra, ut non debeat non Deo

obfequi, etiamtenecurobfequiumilli ex-hibere duftamini, vel naturaiiter infito,

quoda Deo originem trahit.

III. Confiderandusetiam Deushiceft rationebonitatis, qua?Deopereßentiam

in-eft, & cum eo idcntica reciprocatione

re-trocurrit, quar & fui commuriicativa,

o-mnem rebus creatis bomtatem largita eft,

quanto quarvis bonitasadhanc accedit

pro-pius, tanto reliquis excellentior

Quic-qnid extra DeumeßbonumtßvceJJentiMttery live naturaiiter five moraliter, ut<i Deo eß, ita in Deo eminentijfima ratione eft; Nam «teaufaeft rerum eftentiar, ita & eorum

auarnaturam

um perfeftionis iofuflt: unde

confequuntur, &

l^quet

per

mo-

(15)

no¬ vit ho-po-' ic-ias im ft. ita o-efi b- x-)> il > c- )-BS6==^' 31. C^B. V.

fe&um caufardeficientis prolcmcflc, nam idcm perfedummanens, nonpoteft

defi-cere. Dausut agensefl Itberrimum, ita pro

hberrima iua voluncate rebus bonitateni communieavit, unde illa bonitatis omnis meniura exiftit,iiveeßenttalislive naturalis vel moralis Ht, duds prioreshinc mittimus,

quiafubregimenhoc nifi cognolcendo non

cadunt, tertiiteattendenaön, cujusra¬

tio in congruentia conß(}it cum menfura fua.

Qaae bonitas facit, utcreatura rationalis, adexccllentiorem quandam fui Creatoris iimilitudinem afiurgat« Quia vcro bomo addiveriamixpiftimé defleftitur partem,

T{egimine opus eft ,utic hic relegerat, ÖC

ad voluntatem creatoris conformet, per

legesfibi ab lpfo datai. Quemadmodum

omnia incitamento naturali feruntur, ut bonum qualecunauc demum»

appetant , ita

& homo naturali inclinatione, in bonotam effentiali quam naturali coniervari defide-rat, quia ratiocinandi facultate cartera

prxftat* bonumjui flatur confequi geftit* CumDeusbonumfit fummum pofitioneomnis ba¬

rn

emmentijfima ratione,nonpoteftnon di-ligi; quod autemdiligitur, cum appetitueam

habet convenitntiam, utappetatur: quia

ve-ro homo

ejus bonitatem apprehendit, ut

furomani,

ita iumrae

dihgit

& appetit, cm»

(16)

tn m cc ut cum atKem appetat,fruftra eflfetappetitus Ju ille, nifi eam eonfequerctur, fed confe« c

qui aliter non poteft, di&itante

intelie-Äu, quam per quandam allimilationem.*""

DebonoautemfibicmvenientifoliciCus appe¬ titus, intclle&um confulit, qua ratione eniti potlic infimilitudinem hujus fummi' boni: undeoperam fuam intenderc

inci-pic intellc&us , quo invenire poflit ac

demonftrare fundamenta illa% quibusnixa

voluntasinhocnegotio re&é fegerat;qux

utfirma & immota efTe monftret,ad pri-mutn rcgrediturprincipium fcilicet Deum,

quem

homini

indidifle

regulas&leges quas- —

damcomperit, appetitumin bonoconfequendo dire&urasj quocomperto, ulteriusde il-larum natura raciocinari pergit, an inte¬

grum £tillasfervare velnegligere? Anita conftitutx, ut neeeffitate quadam, adfa*

eiendum velomittendüquajubentvelprohibent,

hominemobligent? (!cut homo appetitum

huncbonifihiconvenientircupidumnonfruftra

a Deo datum intelügit, ita fimili confe- f>

quentia.

regulashas

naturalesnon fruftraefle

j^L

datas, neccum fervandi libertate conjun-^ &as

deprehendit,

cumin iIiis fupremi vo' luntas explicetur: queäi majeftatis potefla»

. * » ,'rr . • * / , j.1m

tisque eminentijjim<z cotlcipit, acvoluntatis immutMis, qui qnodj

übet,

vult,quame* ju"

(17)

3/.

C^B. V.

us jus

voluntatcm

in rcgulis

his manifcftatam

re>

eflefine obiigatione perfvaderifibi

proin-le- denon patitur.

Unde

patet

hominem

o-. mninol^egimi 61tam rationemordiam aü'to-e_ numac

fehcitatis p-aWca (ubejje,

quam ut nc coniequacur

fine

J^egimine Rantum

abeft,

* ut animal

brutumfit homo , ad cujusetiam

naturamquam proxinaeaccedit, Ü repu* IC

dium huicrcgno

rcnunciat.

"VTErum cumDeusfuprmutille rex&le* 1-

V

giflator vifibili

quadamratione nobi»

^ non apparcat ,

fenfualique

pcrceptiön«

ra

patcfsciat

,

fubdelegatuni

inftituit

>

- legiflatorem,<]ui,qu*ntumadivfatpoftavham

Pinlofopbicam fatis cflct, leges manifeftiori

^

fatione

di&icarct:

quem, quo nemo in

t cxcufatiöBem erroris & malcfaåorum i-gnorantiamprsetenderet, intra finum cu-[e

jusque

conftitutum

voluit, ut

indifTolu-^

bili

nexu

conjun&um,

perpetuö

circuna-ferremus: qui nonalius eftquamretta

^

fr'o,

qua

poft

Veum in hoc

llegno

primas

tcnct*

II.

N«nhucptrtin$tia

^oouncmora^

xa iae

ri-C A Pf III.

(18)

tioncvnprimct

reBitudinfi

maximam fuipar- to

tcmamifix, vel inqucrclampotius abire, ej cum vcl id noflro malonotius fit,quam ab

cxperirivcllcmss. Promcruit quidcmho- fe nioingentifua

culpa

omni

re&ieudine

pri- tu

vari, Deus tarnen mcrointuitu bonitatii fi fur quibufdam refti roliquiis hominem ia

dignatus eft, quibusquafi fubfidiis ad fe- et

Ucitatem[altemphilofopkisam recuperandam nt

utcretur. Nam valet homo ratiocinandifa- efj

sulfate, qua-re&itudinis hujus indiciomo- iti netur,quoincralimites verireftiqnefe

con-tinerCpoflit, velin viam redirein errore* tu

abrepta. Nomenetiam fcinttllularum forti' qi untnr,quia (ufflattfmagis magisque exar- te

dent, majusque fundunt lumen, quo ra? ra

tio illußrata, facilius ca quaa inobfcurMa-r/w

titantindagare valet. Cum Dcum ex fua w

Sratia

ontfie dixeram,

reclitudinis hujur reliquiis hominem

non exiftimandum ho-

hj

w

minem, non manfurum hominem, fi & h

illac demerentur. h.c. autDeum hominis ti

naturam defiruÄurum, aut faccret con-1 Iii tradi&orium: neutrum fequeretur ut pu- n to .* nam hsee reÜitudo 6c ratio five ejjentm fe hominis, nonfunt inviccm fibiita innexae, u

lit unutn de alterius ejjenti* fic. Quoniam ai eadem nonfunt,qua:feparari poffunt;

ab

b

horainc has

pofiTe feparari,

patecexnatura n

(19)

• ' 31.

B. V.

ir- totius jbomogenei:cumprimareftitudine e, ejufdem natura funthx particular, Il illa

tu ab homine feparataeft, nihilvetat& has o- feparari poffe, quo futurum efletutin

fta-ri- tuextremi praecipitatuseflethomo exitii.• eil fi deEJJentialirationeammaeffent, idem

et-:m iam dicendum de perfeila illa reHitudine %

fe- cum fint

homogenem natura, atque fic

m necilla feparata eflet* Nam quod eft de

ca- effentia reiftmbhciter absquecoEffentia, quia

o måivifa eft, noneft Effentia.

n- 111.Quidratiofit indagandum eft es tionis varias acceptiones hinc removeo, de ti* quibus Calov. metaph* p. m*2i6*duxfal-tr- tern huc faciunt, vel i. utdenotat potentid

-o rationalem , quaeß ratiocinandifacultas, qua

la'thomoresinterfeconferrepotefl, atque ex con-ua veniétiaveldifcrepantiarerü, illarü naturacol-:m ligere& c.Vcl 2prooperatione mentis,quatenu&

o- tx rerumcollattonevarianeclunturconclufiones•

& hic pofterioralteram

prxfupponit.Poten-lis tiaquidem finea<ftu

elfe

poteft, verumhic lineilla minime, quare priorilenfu hic ve->u- nitexpendenda ratio, Qux aded arfté es-tid fmtiiehominisquahomo, vel animceinnexa, :x, utabeafeparari nonpoflitfalva manente im animx eflentia. Hinc eft ut Philolophi

ab hominem definfrent animal rationale, qua

ira Tdtionalitascum

fit de ipfa hominis im«5

(20)

rinonpoteft,niilhomonon tithcmo:nam n,

homo iine ramne eft homo brucus. h. e. rL no» homo. Tolli aüumfecundum non im- fc

plicat, quod potell

fieri

lartisorgunis,per quaeextrinlecusinterdumopcratur ani'ma. fi(

Nequehomodormiens rationisaåum ex- [5,

ercet. VerumaliudJudicium de a$u primo

fen potentia, qux.habet Je per modum or-m<eoperationesproducentis4 Tripiex eft ani- n rax differentia, Vegetativa,fenfitwa ÖC

ra-a]

tionalis: ut impoliibile eh abilla

vegetan-q

dt, ab ifrafentteadi vim auferre,ut tarnen m

harc anima ieruiens. 6t illa vegetansfit,ita

Sc ab hacratiochictnd facultatemtollereim-

[j-poilibileeft, illa nihilominusmanente ra- i( tionali, Quamvis hac ratrocinanäi facultate valeat homo, ut aliud cumalio conferrer$

poilit, tarnen ex hac

fola

, quid verum, c<

quidfalfum, quidretlum, quid obliquum fit,

minus pollit perfpicere ac invenire, nili g,

ineßent timul anima: veri reüiquemdtees$ n

maniflri, quifacultati ratiocinanti adfunt,& je

diäitant quidhonum, quid verum: qui no- r( titiainfitanovh\mncon\vcvcY\.\m, cum i- tl

pfi natura:ingenerata:

&

connatac

lint.pri-

ni

ma ponentes fundamenta, quibus veri co*'n:

gnitio

fuperftruitur, Sc aüionum

reüitudo,

Tc

Ne vero ipfis

contradicatur,

natura

fua

V(

iu funt: comparaca:, ut

homo

non

poflii

C(

(21)

3/.

C^B. V.

im non iis aftentiri. Qua: rationl id

provne«

e*

ruerunc,ur in coniequenciis educendis has

m*

{cc\iu,I{eäadenominetur.Undeetiam po->err teftaüe ac jure imperandi honoratur,

pras-lidiumque in regnoPbilofophtco

obtinet,civi-;x*j bus leges ferens, quibusobicquitenentur.

m

Quoaucem majorejureeosobligare poHic,

9r' luam demonftrat

autoritatemaiupremoo-mnium jiutore & 'Rettore Deo profe&am,

"a'

arguens ,tam illum inobfequiumobligari, Vl'

(\mpoteflatiä Deodata lubeft, quam quiim~

en

mediato divino imperio fubdicur. Nam fl

le-lta

ges iuasperalium manifeftet, five perl©

iplum, tarnenpereandemimmutabilemvolun*

ra'

tatemtam illas, quam has lervari vulc. IV. Quamvis rationü reücemagna fit

re;

täautontas, tarnen haudfoia rem omnem

?• conficit,qua:aliorum indiget minifterioad

^

luas

partes feliciterobeundas. Quo in

ne-gotio fenfusipfi fuam locant operam, quo-^ rumbeneficio idece

arebmexcerptaad

intel-^ le&um

deferuntur.Quiaintra leintelle&us res reciperenon poteft,

ibique earum

in-tuerinatura , nccelTeeft ideas formari,

quae

n'

naturam rerum repradentcnt* Quibus nu-f0'

niftriscum prudentia fidem habere debec

*

ratio, ne veldeluonimiumcedac imberio,

vel fenfuum omneJudicium indubium revo-Jl1

cet,autrepellat. Quicquid fenfus

repetit* op

. B 2 vitt

10

(22)

i-viribus, requifitls\adfenfationem

fuppoftis,

femperperindehaberecomperit%

id

ratio ita

ejfe

judicat.

Ubi

v. ratio errores

fenfuum

cer-co demonftrare poteft, iilortim

judicio fe

quidquam moveri non

Hnit.

Si itaque ratio rede fe hic gerat, non

facile

quid-quam concludic inconfultü

Jenfibm

•, necfen¬

fuum judiciumadmittitvel

admittcre

debet,

non praemiflo examine accurato eorum,

qua£ Jen/ur approbant* J^alioni itaque

in

fenfusius competit & regimen, quia

dono-rum excellentia,qua:fruftra non eft, illos

longe antecedit.

Sunt

åt

alia,qux

nontam

rationemadjuvant, quam removent

probi-bens, quo minus rede

concludere poiliry

Gpinwiumfc.

praconceptarumdepofiiio,

quibus

mens evacuata inveritatüinquißtione

facili-us pergere poteft: åt

amoris

illius

abnega-tio, quo quenquam ita profequimur, ut opinionem ejusfive viva voce

prolatam,

fi

ve fcriptisproftantemveramcupiamus,& un* diqueconquifltis argumcntis

ftabilire

ad-nitamur, non penfihabitis

vel

experimentis

vel rationibus, qua? in diverfam partem

nos inclinare vel pofTint vel

debeant.

L

V. JdfePluum quidem magnus

ufm

efl, åt

infigniterpromoventa^W/

morales,

ubi

non fatiseft, boni malique difFerentiam ac

rationemhabere

cognitam,

fed

&

necefia-ri ql ra fx tii q< C rt P' q' v< q fi d c q p al Ol riuBJ

(23)

>fi •Jfe er-fe* ue ,d. m-et, m, in 0-os l!H bi-us li-f a> ut /e v 1-, ■Ü m 3e" bi ic a-33 31. B. V.

rium eft, utilludappetatur,hocfugiatur

quo innegotionon

exiguamexhibentope-ramafjeHm. Verumniiiin his modusinflt,

fepe inadverfampartem rö^ofltftfzrapiunt, tituloque recliiudinis eamipohant, ut

ie-quamur, quo amor vel odutn induxerit. Quia dumplus juftohucvelillucinclinanü,

umbraculum ponunt,obquodnon

poilitillaperlpicere acjudicare,qi\\djufiüy

quidinjußnm : Et fimaximévideat,tarnen vclinvitahuc impellitur, ut iuurn relin-quat imperium, Oportet itaque ut athoni

finaconßetbonitas, rationem his motibus

nu-dari, quo quodcuique debetur,ctiamtribuatur, Cumnihil rectum, T\\h\\]ußumfitin

regno9

quoamor& odium vices alternant, luoquc pro lubitu dominantur. Quid quxfojufti

abeo profieifei poteft, qui /ußitiam nihil

penfi habet, modoid effedum det quüd

vult?

VI. Senfus affe&usquc excipit rerum

abßrailioy quae ufu fuo ac minifterio, in hoc

regnoinfignis eft : quippequaementi

no-firarerumflugulartumformales rationes füftit,

vel communemomniumrcprcientdt

coneeptum.

Quia intelleüusilngulas res penetrarenon

poteft,ncc easintrafeiegerere, quitame

cognofeendo omnia fierivult. Intuetur itaq;

rerumtamconvenientiam,

quamdijferentiam;

(24)

undenafcituTc$nceptuicommunis& proprms*

Quiconceptus ncé formati in univerfalitate

illa, quaeomnibus competit, fundamentum iuocConclujionumcx univerialibus rcåe e-dueendarum Quod Ii ratioexnatura earu rerumundcabftraclio fa<fta eft, concluderc

velieidern deiüis,unde nihil abftraxit,illa

rumnaturis immenlo intervall©a ie invicé

diftantibus, infigmter faljitur* Nam cujus

natuam nonabftraxit, ejus quoque ratio-neinignorat, finihftaminijs

exiftacommuni

quorundam natura , pergit inferrc conclufiO' nes nonaliistancummodisfed etiamvi

co-tradi&ionis, tam deignotisquam denotis,

rerumnaturas confurdit. Quod Ü itaque

umverfahterconciudendumeft, univerlalis

etiam natura abftrahenda eft,

conclulio-numquelimiliumtermini in pari conftitu* endilatitudine,quo hatutnaUusmetuen* dus11t concluhnäterror. Ex quo errorefa¬

ctumeft, uttot bella oraculornm divinorum veritatt\i\d\&ißnt< Nam prsefumitur

uni-verfallt ratioeile ,quxmimmeumverfallsefl\ ex quo, falla lentcntia hunc in mcdum

infertur,quod valet de quibujdam valet de o*

mni, non quidcm ex lenfuillorum qui fic

concludunt, talis tarnen vereillorü

argu-mentatioeft- Quorum errorhincnalcitur,

quodeandem velinc efle penitus naturam

(25)

eorü, quxnaturaG?fcriptura

manifeftata funt,

unde & univtrfalioremnon admittuntrerum

abfiradhonem , quam qua? in natura

funda-tur : quam etian) fundamentumfuarum con-trahüionum, quas crepitant veritatique Di-opponunt,ponere non verer.cur, eas-que tanto robo.e muntras

ccnient

,ut nc

quidem per putenttam Divinum verum

de,

quod Uliexfuü

coniradicliombus

falio

ica

di*

<3:is falfumconcludunt. Natuquamdiu ab

eßentia rationenvn hu/iccommmunem abftra-xerinc conceptum, quod indifferens fic vel

uno

velpluribusgaudereJubpfiendimodis,

bru-tum fulmenjW Contraditlionis in hoc fcri¬

ptura-dogmavibrabunc:una Eßentia

Jubfie

filtin tribusperfonü.

Venditacur

& genera"

f tionisnaturafalfö univerfaUs, quod in omni

generatione ,

Ejjentianumerodißintta

com-municctur, qua umverfiahtas, quam gi/^cn*

paticur, novicis qui fcripturamaudit, fix

naturacorpsrismerhpl.yfici

,qux neéfitur

ar-gumentandi univerfalitas de corporeetiä

glorificato & divinis dv^rpan praedito

\{

TheologiaPolemicaindicat:

contradi&o-riumfc.eile, corpusinpluribut lodseßefalva

manentecorporisnatura.

Quod fl illi

qui ita affirmant, tamimmotumveritatis pnncipium

haberentfcripturam, quam Naturam, facile

ipfi fecuu? de contradiBione cranfigerent.

B 4 Ooidc

31.

(26)

Oirinequidemcorpus natura[tia in loco ejfe poftulat,quod ß inßluribtispßatur locisiu-perioris potentia , non difiolvitur ratio

corporis; adeoquenulia contradidioeft,

torpurnaturä Jnä

poflulal certum ßbi defcribi

iocum, Öcorpusnoneflaffu inloco, quodnon

ignorant redePhilofophantes, aüumapo¬

tentia diftingventes. Quomodo ii

obedi-rentimperio rationis replce St ifti, immunes

eflent abilla errcrummulcitudine, quibus

variecireumducuntur, qua:quatenusreih

nonarmat Philolophüadverlus Icriptura,

fed fubmiftooblequiofeie lubjicerejubet.

VII. Quamvis ratio refla ita

compara-tafiü, utnonquatenus reffacß, fallacur, nam implicat, rationem ex immotce veritatis

principils conclufionesimmediate indefequentes

educere,& viciflim exhis pari confecutionis oräinealias, atque ßc confequenterpta

ut

po-fteriorconclufio fundeturinpriori,doncc

re-greftus fiac aåpnmum principium Sc tarnen hanc falfam eile. Red£qaidem lefe ha.'

becranot&m diu hoc modo

progreditur.

Verum dum adfyecialiflimadefeendit, facit

rerum abßrufa veritas, ut non

pari

felici-tate hic procedat. Ahaitaqueineunda eft

via, per quamperveniatin rerum Cognitio¬ nen!.Confulereitaqueineipitexperientiam,

quippe cujus muneris eft abßrußoraimxan

de te F P h I v ci fi n ;

I

t( j n '

i

n i c:

'i

! * h fi

ii;

ii r<

(27)

3/.

Qi.B. V.

Ife denaturarerumaltius recondita«

Qnae

dum

u- fuaspartes impigre exleqtntur,

mulca

in

io lucem protrahit, &animohominis omniu

t,i

cognitioniscupido

liltif.

ibi Vill. Verumnec iddubium elfe po-3n teft,quin bomo reiiarattoneucense

fußeriori

o- prmcipio, ea,qux ibi traauntur

Philolo-li- phica

, zåforum futim cransferat, cum ille es hare perfe alioquin, vel aliter perceperic, Lis velaifequinon valueric. Quodnegari line

}a crinnne non polle videtur. Nam in

eccle-å,1 fia Deiviventes nonfolum rationem

fequi-t. mur, nobis qua?verare&aque funt di#i-a- tantem, led& Sp. S. in/m>/»rwloquen-•, I temaudimus, quem uti line veneratione

is | non recordamur, ncc nominamus, ita

il-*r

j"

lum

pari

pietate

audiemus

&

eredemus.

is AblltutPhtlofophtis, qui & idemChriflianus, )- nonhabeat libifcripturam commendatifjimä,

>

s eaque,quxin illa continentur,non folum n : <\\sxfinem relpicianc fpiritualem, led &

re

-I liquacertarationephilofophiam concernentia,

fibiquancum per imbecillitatem humanae

t \ lortis fieripolfic, notilFima. Abfic &

il

-I lud,utea,quaenotahabetex fcripturis,nul-t I lins xftimet precii dum ad Philofophiam

regreditur : nam quiSp. S* infcripturis

Io-, quencinoncreditmanifefteimpius eft; ita

i & is, qui Don inomnibus, fed aliquibus

(28)

credic,ejufdem impietatiscriminercused. Cumitaqueratioomnemfuamverarettaq;

in-telligendifäcultatema. Sp. S. habeat, quid-ni öc ab eodemipirituinformibitur, velin iis, qux ipfa non commode percepit, vel ad quae qua:eniti nonpoteft? fapientia no-fira ab exiguis quibuidamexfurgic iniciis, qua: femma funtrettitudtnis amijjce, quibus

zåiprijhnamreftittidinem quahcunque

ratio-ne contendere , debec homo,

quantura

laltemper conditionem fuae irnbecillitatis poceft. Cum indubitatum verum(it, per

fluditimfapienti<e redicum quendam parari

ad

prijhnamperfeclionem,quidm

Iiceatetiam,

quantuad Eudimonia Philofophicå, per

haneviaeoredire , qua in verbo nobisßetu

monftravitf Infiatuprimtevo ratione tpßtis

principiivix.ipulcum mtcrerat intcr Ibeolo' giam & Pbilojophiam, led eodem fonte pro-manabant. Quamvisobjecii Mfcrimenhxc o-mnino obtineac,- ut crgo felicius

tenda-mus, quantumad hoc alterum, nihilve¬ tatquominusarevelationedivina,dummo"

do inträtcrminos manlerimus , ea

hauria-mus, qua:noßram perfettionem

promovent-Huceriam nosducit deßdertumrernm rette

coqnofcendarumG?vitce riteinßituenda infltü, cuicumnatura ipfa fatisfacerenon poteft

,

cupit ahunde, quantum commode ficri

pc ni Pc N Pe 19 ql re N m ni CJ I* Cl n< fi re t6 ci ti It ir P fi P tu ft h

pofte

(29)

II. in¬ d¬ in rcl o< S, US o-ra ris er iri n, er tu US lo' l>- o- a- e-3" a-t. fr + i> t, ri et ;# Qi B. v.

pollet,

de

his inftitui,

quod Gipfi denega-

/!

mus,nobis illam,quam alioquin magno-pere

defideramus,cognitionerri

invidemus*

Novit quidem

Pbtlofopbm quid iit

ejuantitas, quidcorpus,

quid

e$tntia,qa\åperfona,[zd

no

perinde

ipii

notum

eft,

an

aftu

quantitasa corporefeparan

poflitl5An Perfonaab

eßentia?

quodtarnenimmote ex

fcripturis

conclude-repoteft,quamvis

dv-nh&Ji

non

habeatur.

Non eftimpojfibile Camelum trandreperfora¬

menacus, &corpusunumahudpenetrare, an-nuenteicnptura, quo dito ratiocinariin'

cjpit Philoiophus

quomodo

idfiat,

nam faIvaauantitateaftualt

7rnpojJibtle

^

judicatj

cum v cro nefas tit ipli ventatemfcripturce

ncgare, perratiocinationcm

divinohoc

princi-ptoJlabilitam

concludic,

quaniitatemäcorpo¬

reaüufeparatam fuiiie, & idco acorpore

fe-parabtlem eff^_j.Quod (i non

attenderit

,fa-cile hnc proterviatdelabitur, ut

vel

aftfer-tionemferipturvneget, velinalienu fen-ium (quod iplum etiam eft veritatcm

S.

infrin<?ere )detorqucat,ad quod illum im-pellitcontradiEiioilla,quam contra ventatem

fimtnra extruit. Quaredubium elfe non

poteft, Ilfaneexadfertionefcriptura ratiocine-tur, quinmens altius exlurgat, quam per

lepoftet* Firma eft veritas

ferrum

natare,'

hinc concluderequid probibee?

gravicaté

aftua- ;

(30)

adualem å ferro adu feparatam fuifle* Si hoftes illi S. S4 Trinitatisictiyturwn audi-rent crederentqueefTe

Eßenttarn,quxpluri-bus[ubßftendt modis zauderet,non

limplici-ter inferrent, plures fubfißendi modo? plurn

requirereeffentioSyCttm eriimexPhilofophia dilceredeberent, nonßmphciter idemeflepen

fommCS?Effert'iam, cum & in divinisfub

formalirationedidferant. Quod ü homincs

Hxretici atfenderent, Sc rationemftiam

fcri-pturce fubmitterent. mulro redius fentire

difcerent,nec totiesarmaexPhilofcbhiaar?

mamentario deprompta contra veritatem

fcriptura fumercnt. C AP. IV. TH. I. dit CO te 6 nc lu et P1 at ai fa n vi & d

SUccedic

inhoc regnq

mmc

exigendaeft

legum confidcratio, ad

tam vennotitia,

quas

quamAdhobom: qua?baudimmeritoin

du-plici ponuntur difFerentia , prout etiam

legülator dlius/upremuseft,alius inferior',

at-queita quardam leger referuntfuam originc

imrv.ed.iati adfummum legjflatorem

, quippe

quasmentibus noftris iple inlevit. Aliasex Iiis educitSc confirmatobfervandasq;

pro-ponit legifiatorinferior (ivereBaratio ; hinc

iegumpriorumeanaturaéft,utregmkujus fub-ditor

(31)

Si di- ri- ci-res lia ?r-jb es r/. te Tr 7» IS 1-n \c e X >-c j-?/ V.

ditosprimo

acperfeobligent,

& in

aflenfum

cogantjconcraquas

exceptio

nulia

däri

po-telt, propte rJtimmam

legißatorü

aut

oritat

em & mtntftflam

obhgandi

vim , qua:nort

poteft

nonnota cfle. Reliquie

dependenter

ab his

fuam obtinent obligandi

efficaciam.

Secundb,

etiamforum duplex

conflituitur,

ad

quod

pro

diverfo

refpe<ftu

utrumque

legumgenus

attinet: in uno

cognitionü

rerum

der

amen

attenditur,inalteroaftionum :

ibi,

fl

mens

fanafit, &fenfus legis

notitia

ttrminorum

in-notuerit,nonpoteft

fieri

concradidio:

hic

vero interdum fieri poteftut legum

notiti«

&interiöraßenfusmaximam

(in

totumnon

dixero) fui partem

exringvatur.

Ne

vero legummultituäine

citcumducamur,

paucas

expreftit mentique

noßrce

infevit.

In

foro

Theoreticounamrradiditomnium

prima,

adquam per

redu<ftionein

omnes

reliqua:

exigeodxefient,

ubi Sc

fiftatur

tanquam

inultimo

refoltitionisprinnpio,

qu x

fonat: I*

demnonfimuleß&

noneß,\\mc

fequit^altera,

Idemnonpoteßf/mul ejje &non

effe,

qua

vis

po-fteriorejje a non ejje

efticacius

removeaf,

tarnen alteraprioreft5 quippe

dum

mense& collatione txEjje &nonEjje,

infinito

inter«

valloafeinvicem diftare eognofcit^ 8C nonejje, primum tum

deprehendit,

quod

(32)

menfa diftantia, quavidetEffe Sc

nonEftm innulloconvenire conceptu; alteram colli.ac

git,idem

nonpotefljimuleffe

(3noneffe.Quam- pc

vis mens ex coilatione rx ej,se ÖC non

eßt/lü

hxc principia coilig.it, idtamen

nonob-om

flat, quominus lilas mcntibus

imprclTcrit Pr DEES : namquo mens eo validius

convin- Pe' ceretur, nevel tantillum contra hi(cerevUt

auderet, velpollct, facultatcm ipfi

quoq; tlh contulit ,quoillorumnaturam <3: etficacu

ctiam cx fe pcrlpicere poHct,

ne vel

ignorantlaminexcufattonemadferret, velillo¬ rummanifedationem

negaret : nam

quate-nusa Deo manifeftatafunt,

ignorari non

pofFunt,Sc quatenus mensfacultatem

eatoi-ligenii habet , perfe&ius cognofcuntur,

quodåeforitamTbeoreticiquam

PraBiciåi-étum volo legibus.

11. 1nforoprafticoplures proftant

legesy

quarum aliaealiis priores, utetiam hicad

primam deveniripoflet, fi non tam mutuo ipfarühtgumintuitu, refpe&u tarnenobjeBi

il/tus adquodreferunturaBiones

,quod hoc

illudimmcnfa fuperat dignitate, Sed

di-fpiciendum quomodomens has leges ex re-tumetiam coilatione eruere valeat; dumres

fpeculatur, casque inter feconferc, hane

iilam bonitate antecedere deprehendit,

reperitquepr*tereffentiakm bonitatem,

(33)

W Q*. B- V.

1?jjtam, qua

voluntas

hominis,

qua

fe ad

praxin

dli.accommodat , perficitur, qua:aliis ineffc

im- pcrpa^lC7CtPat70nem> alicuiper

inåependen-eßttiam

&

Eßentialem

rattone

colIigitur>&

hxc

3(3. cmnis participatcecaufaprimaejfeacnorma de-•rit prchenditur 5 quiafuicommumcativat mde•

|n. pedens & perfethjjima, tantcequc excellentice,

ere\Uteminentiffima ratione omnecomplectatur bo'

)q; mm

Hinc

in

eam

appetendam

incipitmo-ci£ veri voluntas , ut coniequatur (altem per

ve| afßmilationem , ne fruftra appetat, appetit ll0.\ autem,quiabene fibi effecupit,

utveroil-ce- Iibenefit, id appetit, quodjibi convenient on eft, convenit atque maxime bonitas, eX

qua convenientiaiamor ejufdemßngularü

ex-ir iurgit; hincex amorereverenttanaicitur ,dC

jj. quiaomntsboniorigo eß8?caufaprima , quo

nihil priusnihilmajurconcipitur tfummoho¬

noris cultualtis noncompetenti dignum judica* tur, Summoa. bono huicnomen Deus

impo-_10' nitur, unde exlurgitin hoc foropra&ico

pfo iprimum principium five lex: Deum

omni-3C nocolendum effe. Quia infinfta bonitatis ex-cellentia omniareliqua antecedit,excellens etiam £? fine defettu ei quoque debetur

ho-c81 nor, unde deprehendieuromnes adfeSiuscum

1C voluntate in reverenttam £0 dileftioncm hujus

11

boni

congruenterfefecomparare deberc : ni-fc.

hilque

efie pofle quodhuic praeepto natura

(34)

aliquam excepticnem addere pofTit. Nam cli an tic de hor, qui re{ N; no CO l qt. iar fi perlvalumlic, hoc fummtimEnsefle ma'

ximebonum>amorcetiampra;rcliquis,qux

longeinfraha:icbonitdte pofita luntilli de-beriintelligicur : & quantoinferiorafunc, tantominus poiTeywJ"Juum infinite fnperiori

prseripere,- unde alla lex : Deo obedienäum efie, etiampra alns Omnibus ; nili ofthtur in

amcre deficitur. Nemo illum amat, Vel ineareamat, cui & inqua obedire recu- del

fat* Non quidem hoc bonum fimpliciter

J'<

ideoamatur,quöd bonum,led magis ideo, cel

quia fui commonicativum,

undeadobe-diendumalteranafciturobligatio^

III. Di&umeft hane bomtatemappeti:

Verumcuminftmtumafinito capinonpoflit, m

necefTe eft ut aliarationeappetatur : fuffi-Ih

ciatitaqueita appetiutqualicunquemodo

in ejus (jmüitudinem conformdri

poftimus*

Hinc naturam ejus bonitatis, cuiatlimilari cupimus,perpendere incipimus, qua,quo

poteft fieri modo, perfpe&a, patetin

qui-buseiconformarioporteat. Hincftudium exiflit virtutis&witiorjim honeftas; undear- dtf, guiturnon

quidquam deberi

committi,

in

per

quovelin feipium vel in membrnm

aliquoå^ni

focietatis fuapeccetur* Oritur itaquehinq

prima focieiatis regula;

Honeftevcvendum,n

Cumvefo a

confi^cratione

(ummi bom

ad^

CQßfi atc leg un Htfl nit ne fur

(35)

jm ia-aae

ie-(

nci wi ew in i?el ru¬ ter so, )e-ti: fit, ffi-do JS» ari uo ui-im ar-in uod ine im, ad nfi

%?„v-$onfiderationem bonitalis p#rticipJt<t homo fe re* clinat, fnamq; perpendic, fe propterbonitatem ämat,dumverofe adeosquiejufdem bonitatis

par-tieipesfunt, refle&it, iis etiam tdlemdeber'tamore deprehendic:namarguit,fiwe amo, proptereaquod lonitoimeakfummo fitbotio, etiam Mosatnaredebeo,

quieandem partieipant bonitatem. Unde enafcitnr

regulaaltera: Quodtibinonvuficri,alteriticfeiern.

Nam fipropreramoremfui bona fibievenire.mala

nonevenirecupiat, etiampropter amorem altert åebitum,idemtilieven'trevxAtSc veliedebet.

Simi-liconfecutionis ordine plura educipofluiuptse# cepta,Ted vetatratiopropofiu,

I V. Ahse func Scleges inutroque tarn Theorcti-toquampraäicoforo,qn#fecundaria dici poflunt, quas ratiofert nixainfallibthtateprimarum-,quse et* iamver« Sc obligandivim habent>

quarenusrt'äa tonfecuttcnee prtmiseduttafunt, Sc ad diverfa

col-iegtdiproutiliavariant/pedantj tibitradunrurSc attendutur PrimÜCollegiüMetapbjfitÜ eütubi ratio

legtfiatoriotnunerefungenslegesferc^rnnltitudioeSt

utilitateprsßantes,quippe omniaconfiderat fub umverfaltfinolonceptu^ommunißmta pradicata expo-flir,certdffcreruclajfet {latuit,ex

qua

confideratio-oevaria:fluuntconclufionei,nfufuolatiilimeTe

dif-fundenreS,D/re#iöquoqiSc determinatioinferiorum difeiplinarühincdepender. Qua? conclufiones rite pereeptanon ex'guumfubßdium praeftantetia

mi-ütaturisin campo Theolog,E, G.utresin fuoejfe confittuatur,totaEjfentia adejjedebet finequares non eltres. Sedquisnonvideat, nonefleillamratio

-nemeoru>

quaseffentiamconfequuntur? quarecü ©btruditur nobisbarc corporis ratio:nonpoteftcor¬ pus

/ I

(36)

jtttsejjefweQuantitätc, infirmanéceflifatisilliufvis facile innotclcit. Exunitate Entisemanatunio, ex

unionisnaturahdfMhdt, quaeunitaTunt,invicem

fibi hmrprifefrajaV& ubi totaiiterconfiitutturunito )

Tumunumitbiconslituitur &alterum. Scrjpntrado# cet intimatS aoTh natur»human»tmion^qu® omnealia unionenflongiiiimé tranfcendic.Philo-,

fophiaunionisnaturamcradit,unde quod conftat .verisfimum veritare Theol. declaraturnon raro

.veritare philofophica.Quod fi

ex Philofophia

di-djciifet&fcriptnrsecredidiffet Zanch.nonUatu-

-iflet hoc ablurduro: Totumhofovitaejfeincarneut

lotusfitextracarne,Qua ratione unio Animt &C"or•

poris muito arcfoor eifetjn divinitatetresconfitcmur

unttts IJfentia perfonas, Rem (criptura tradic

>no» dum fuo modoPhilofophia,fc. nonefierepugnä'

tia, cumfuaformalirationeperfona& Pffenttadif- t

ferat,quod quinonintellexeritabadverfariisva-

|

riécircuducetur»Arguic Crellius referenteCalov*

tiemformalemperfonaab ejfentia, cum illfiis flc

i»-communicabilitat,hujus communicabilitas. Inma* f

jore Dem proD/v/».« EjJenliA fupponstur»atquii Eßeutii

iåemfimplicicer eflfe dicatc\uedperfona

,cum<onftentp#* ?

dlcatitContrudicentibus ,Commiinicabileeße5cincommunicA' ■

bilee(fe. Quasregulag rutinexMetaph» confideratione fub t

univer{a!i cflTendtratione,affeöionpmj&lubfiftendi inhse*

jendifc modiscducit: confulctotutnMetaph.opusCaloV» AdinferiorumcollegiorumlegetperptudendMdeicendereve« .

tat,mihi (juidcranoneogitata prolixitas, necadeaqu»j

References

Related documents

notatnr rot eiTe dies ab initio Aprilis ordine. direilomimeraados» qvotaelt litera

Syftet med den aktuella studien är att undersöka katastroftankar om smärta hos kvinnor med vulvovaginal smärta över tid. För att klargöra vilket samband katastroftankar kan ha med

Att varje röntgenklinik själv utformat dessa metodböcker för vilka projektioner som ska ingå så får författaren förlita sig på att metodböckerna är kompletta och att

I enlighet med detta skapar därmed läraren i vår studie en pedagogiskt gynnsam situation genom att använda sig av frågor som ökar elevernas möjlighet till kommunikation

Resultatet av studien visar att sömnkvaliteten förbättras och att de finns en signifikant skillnad mellan insomningstiden före och efter användning av kedjetäcke.. I samband

therapies are on the horizon, this currently leaves chemotherapy as the only systemic treatment option [6,7]. With advancing age, the incidence of breast cancer increases [8].

frimendum, male me habere, quod urgenti- bus de caufis, tam excellentem materiam co- gar angußü pagellarum fyattis coafUare* circa quam, modo acroamatico, exquißtioriq;.. ( quem

idatnr natura, fed, quam proximé fieri poteft,e&#34; |u* habitudinem aliquam requirat.