• No results found

Historia de baptismo, observationibus criticis, exegeticis et dogmaticis illustrata, quam venia max. v. ordinis theol. Ups. præside ... Er. Abrah. Almquist ... pro candidatura theologica p. p. ... Gustavus von Troil, docens in fac. theol. Pars prima. In a

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Historia de baptismo, observationibus criticis, exegeticis et dogmaticis illustrata, quam venia max. v. ordinis theol. Ups. præside ... Er. Abrah. Almquist ... pro candidatura theologica p. p. ... Gustavus von Troil, docens in fac. theol. Pars prima. In a"

Copied!
20
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

D . D .

HISTORIA

de

BAPTISMO,

OBSERVATIONIBUS CRITICIS, EXEGETICIS

E T

DOGM ATICIS IL L U ST R A T A ,

. * ' f

q j J A M

V E N I A M A X . V . O R D I N I S T H E O L . U P S.

P R Æ S I D E

M a g .

ER.

ABRAH.

S. T H . L I C E N T I A T . T H E O L . P R O F E S S . RJEO. E T E, O. N E C N O N A D S E S S . E T A D J . ORD. I N F A C . T H E O L .

P R O C A N D I D A T U R A T H E O L O G I C A

p . p. * • > * /

M

a s

.

GUSTAVUS

D O C E N S I N F A C . T H E O L . P a r s P r im a . + . IN A U D IT . GUST. M A J. D IE X IV D EC. MDCCCIK,

U P S A L I Æ ,

(2)
(3)

D . D.

HISTORIA

v e

OBSERVATIONIBUS CRITICIS, EXEGETICIS

E T

DOGM ATICIS IL L U ST R A T A .

§•

>.

'

I V f o r t a l e s q u a n t u m v i s L o c i & T e m p o r i s i n te r val lo, re-

r u m c i r c u m f l a n t i u m co pia, ingenio & cultu i m m e n f u m

d i f t e n t i n v ic e m, fita t a m e n o m n e s p ro v id a be nignitate a m ­

p l e x a t u r & quafi u n i t irisos Ille totiu« univerfi Kn w .

S i c

H o m i n u m

S u m m u s S p i r i t u u m q u e P a r e n s

n u n ,

q u a m fe

cc/uxflvçov

e s f e fivit; qui n p o t i u s ipfas illas g e n ­

t e s , q u i b u s q u i d e m n e q u e l eg e m p e r miracula d e d i t ,

n e q u e p l u s q u a m h u m a n a a u c to r it a te , P r o p h e t a s , a t ­

t a m e n p a t e r n a c u r a & p e r p e t u i s beneficiis Sibi &

N a t u r a l i

S u i N u m i n i s c o gn it ioni obftrinxit.

N o n fi­

n e t e f t i m o n i o

Se met ipf un. f v e l

in

nlediis

Gënt il iS-

m i t e n e b r i s r el iquis fe U n u m V e r u m D e u m , d o c e n t ^ A -

poftoli A i t . X I V.

17.

ita l o c u t i , - - -

-

nx

ocfxotçïvçov

jcev, ctyoc§c7rcia>v, n çuvcSev rfutv v s la s h S a s.

E x t e r n a h æ c c e D i v i -

n æ E x f i f t e n t i æ p e r u n i v e r f u m o r b e m u n d i q u e diffufa v e -

f t i g i a , u t n e m i n e m facile f u g e r i n t , ita iis c o m m e m o r a n ­

dis a p u d L y f t r e n f e s olim feliciter ufi fu nt P a u l u s &

B a r n a b a s ; q ui n icno, g n a r u s q u i s q u e e o r u m , quae ad h u ­

m a n i t a t i s u f u m m a x i m e f p e i t a n t , e ju s m od i a r g u m e n t a ,

e m u n d i vifibilis c o n t e m p l a t i o n e po t is f im u m p e t i t a ,

(4)

lo n o n t e m p o r e u f u r p a v e r i t ; t u m in r u d i o r u m animis

c ie ndi s a t q u e e x c i t a n d i s , t u m vel in iis c o n v i n c e n d i s at-

q u e c o n f i r m a n d i s , qui p r o cult iori alias i n g e n i o , e t i a m

e x q u i f t t i o r e m l u b in d e d o & r i n æ h a b i t u m f u f t i n e r e n t .

§• a . / ■>

I n t e r e a v e r o p r æ t e r

T h e o r e t i c a m , q u æ v e l e x

l e v i o r i

ad l e g e s

N a t u r a e

e x t e r n a s ,

a t t e n t i o n e , u n i ­

u s c u j u s q u e m e n t i facile f u b o r i t u r , a d h u c m o r a l i s

illa

c on fc ient ia

h o m i n i

ad

p l e n i o r e m

& i m p e n d i o iubli-

m i o r e m , d e S u m m o N u m i n e

n o t i t i a m , a p e r i t vi am.

No b i l i s f i ma

ha c animi v i , u t u t p r o b e e x c o l i t u r , m o r ­

t a l e s , a d f u l g e n t e G r a t i a D i v i n a ,

d e m u m p o t e s f iunt

a r d t o s f u bl un a ri s domicilii l imit es fcranfcendere & f e n f u u m

d i t i o n e m ; in S u p e r i o r e m E n t i u m o r d i n e m f u fpi cer e &

A u g u f t i o r e m h u m a n i t a t i s d e f t i n a t i o n e m a t q u e y.Kwiv i eo-

q u e f imul T e r O p t i m o M a x i m o C r e a t o r e & S e r v a t o r e

d i g n i o r e m

fibi fiftere r el igioni s c o n c e p t u m ; n o n t a m

b r e v i s v i t æ fpe a u t f o rm i d i n e , q u a m S a n f t i t a t î s r e v e ­

r e n t i a f u p e r f t r u é t u m , & i n g e n u o a m o r e S u m m i B o n i &

V er i.

M o r a l e s v e r o h æ c œl e f t i s ori gi ni s d o t e s , q u a m v i s

p r o t e m p o r e , p l u s m in u s v e d e l i t u e r i n t , i nti mi s t a m e n

h o m i n i s fenf ib us indelebili m o d o infixae, n o n i m m e r i t o r e ­

p u t a n t u r in fe Cont i ner e m è t a m , I c o p u m f i n e m q u e u l ­

t i m u m o m n i u m , circa m o r t a l e g e n u s P . o v i d j N u m i n i s

c o n f i l i o r u m , aj & p r æ c i p u u m fimul R e l i g i o f æ c o n v i c t i o ­

n i s f u n d a m e n t u m . ( L u c . X I I I : 57.

R o m I: 19. I I : 14.),

/ / /

D e

a) Cfr. Sræudlins Ideen zur Critik der Christlichen R eligion , & 2£&chariæ Bibi. T h e o l o g ie ,, P. IV

(5)

-*

§. HI.

D e tali c aus ia v d in G e n t i l i u m S a c r i s inftitutioui-

b u s b j , c ra sf a f u p e r f t i t i o n u i n m o l e a l i o q u i d e f o r m i b u s , n o n ­

n u l l a t a m e n i n t e r l u c e n t m o r a l i s n a t u r æ fat c onfpi cua ve«

f t i g i a , n e m i n i s n o n a t t e n t i o n e di gna.

U t p r i m u m ad re-

d i g i o f o s p r i f c a r u m g e n t i u m c u l t u s o c u l o s c o n v e r t i m u s ,

m o x

q u i d e m a n i m o o b v e r f a t u r t u r b a

m o r t a l i u m , qui

m e l i o r i s l u m i n i s e x p e r t e s , M a j o r u m e x e m p l i s , S a c e r d o ­

t u m f a b u l i s , fiétitiis O r a c u l o r u m c o m m e n t i s i p e q u e falla­

ci m e t u v e p e r m o t i , in d e l u b r a D e o r u m c o n c u r f a n t ; q u o

r e m f a c r a m i p f i s m e t vi fam o b e a n t .

Si v e r o p a u l l o dili­

g e n t i u s h æ c ipfa S a c r a r i m a r i v o l u e r i m u s , fimul obf er va -

r e l i c e t : q u a m p l u r i m o s i ft iu smo di

r i t u s , S y m b o l i c a s

a d u m b r a t i o n e s a t q u e i m a g i n e s , p r æ t e r e a , q u æ fub f

en-A 3

f um

b) Apud Gentes profanas ja m antiquitus usurpatu m fu isfe, ut quf initiari vellent (acris I p fo ru m , prius to to co rp o re ab lu eren tu r, in pro politi innocentiae teftimonium , multis probari poteft. — Eju sm odi proi politi Sponlionem ab Initiandis M yftag o g o s e x e g is f e , docent Libanius & Lampridius itidemque teftar.tur Patres Ecclefiallici. Sic Juftinus M. in A p o l o g e t i c o ; T eh ec v ïïe v.oct A esc-Sa/ uTPiovras ttç iv tX S e tv £7t i 7« ieçt% ev&a fy vv lcc i ev sç yxo L — C l e m e n s A lex. S t r o m . V I. Tow

fjivçïiçioûv lœ v 77uç EXAqatv x q y je t p sv l a K a S u q & iX , x a $ X 7:eç /.a i

7cic ëotçŒxçoiç 7o À&lçov — . T ertu llian u s de Baptismo r N a tio n e s e x tr a n e œ ab in ttlle ïïu S p ir itu a liu m p o te ß a tu m eadem efficacia i * dolis fu is fu b m in if tr a n t, fee & v id u is aquis fib i m entiuntur — . N a m

6 ? S a c ris quibusdam per lavacrum in itia n tu r, Ifedis alienjus aut M ith-

res — . Certe ludis A p o llin a rib u s & P elusiis U n g u n tu r ,! idque je in Regenerationem & im punitatem p e r ju r io r u m fu o r u n t agere p rœ fu m u n t.

Ipfe A u g u s iin jts , de Bupt. c o n t ra Donatiftas, perhibet: In m ultis ido­ lo ru m fa c rile p is S a c r is b a p tiz a r i h o m in e s .— Plura videfis apud G r c -

tium annot. ad. Mattii. X X V I I !. 19. — Sed neque h os aliosve G en ti­ lium neqtie Judaîorum ante æ v u m Joh. B. Inflricos ritus dig nos esfe ». qui cum Sacra Baptismi Ciiriftianorum in ftitutione conferantu r » infra prohoadi erit occaGo*

(6)

f u m c a d u n t , n o n nihil h a b e r e altioris i n d a g i n i s , q u o d

u l t i m o s f uos n a t al e s i n d e ufqiie ab infîtis h o m i n i s m o r a '

li bu s indigenti is r e p e t i e r i t

c ) .

Sic m e n s h u m a n a vel i-

g n o r a n t i æ b a r a t h r o a l t e d u d u m i m m e r f a v a ri i s q ue

iïoti/xoviccç

&

e§e\c$ÇY]<TKeixç

r a t i o n i b u s o b n o x i a , f auî to t a m e n

o m i n e , n o n n u m q u a m f ib i me t pr æf ag ii sf e v i d e t u r lae­

t i o r e m olim p r o f p e & u m d').

P e r p e t u u m v e r o e j u s m o d i

c o n n e x u m i n t e r m o r a l e m h u m a n i g e n e r i s n a t u r a m &

c u l t u s Re l ig i of os in u n i v e r f u m , a t t e n t i u s p e r p e n d e r e ,

mo.

c) Cei. J. Fr. Buddeus in Mifcell. Sacr. P. II. D isfn t. de Stata Ecclef. Apoftol. P. II. § . X V I I I. multis argumentis probat: vel ipfos E thni­ c o s perfenfisfe, quod nefas esfet homini impuro peccatorum que fordi- b us p o l l u t o , ad D eum a c c e d e re ; indeque perfpe&am habuisfe cujus- d am expiationis necesfictitem, qua in Gratiam Divinam redirent. Huic m oralis fuæ indolis confciæ menti, Cei. Vir, primos refert natales facro- r u m r i t u u m , Ceremonia rum , luftrationum atque (acrificiorum. — Cu­ j u s rei teftimonia & exempla videfis in Libro Robert. S charrockii, de

Officiis fecu n d u m ju s N aturae cap. X V I. & Edvard Herb, de Cherbury de R eligione Gentil. Cap. X V .

Q uod fi plurimi in tenebris Gentilismi palpitantes, ad abfonas quas­ vis imo & horrendas de mediis expiationis, prolapfi eafent opiniones, non ta m en prorfus defuerunt, qui fobriorem viam ad recuperandum Numinis O ffen fi favorem praeceperunt. In his infigne fuit Periandri monitum:

ccpctflûov pflciC iiÅ evx , S i p ecca veris, m ali Te pœ niteat. D e multis in te r gentes, ubivis in troduftis Numini fatis faciendi modis atque damna re- atusque ab fe removendi conatibus, digna funt quae heic inferantur S. R. M ori v erb a ; Q uam quam va rie heic erra tu m eß, tam en elucet fenfus : —

elaborandum esfe in fa v o r e D ei recuperando. Epit. T h . Chrift. p. 112.

Haud disfimiles adumbrationes attulit Witfius in E xercitatione fua:

de Theologia ffu d c eo ru m in N egotio ffu ß ific a tio n is. .

( d Multi etiam vel ex Ethnicis fibi perfvaferunt: S ummum Numen

Mortalibus Propitium f o re ; quam etiam ob causfam O ratores eorum a c Poetae uno ore celebrarunt D eorum clementiam. — Cfr. Buddei 1. c. De futurae Vitae fiducia in S o c ra te , vide X e n o p h . M em orab. pas fun & Ciceron, in Læl. c. 4.

(7)

*T

t

m o m e n t o q u e fuo p o n d e r a r e , o p u s eft, c u m n u lli u s, in

g e n e r e , D o f t r i n æ , n e d u m Religionis, multifaria a r g u m e n ­

t a d e b i t a m i n v i c e m h a r m o n i a m &• uni tio nem a tt in g e r e

p o s f i n t , q u o m i n u s ad fixum q u e n d a m r e f e r a n t u r h u m a ­

n i t a t i s c onfpecftum; qui a u t nullibi, a u t c e rte in morali

a t q u e fpirituali ejus indole r e p e r i u n d u s eft. Cui v e ro

p e c u l i a r e m p r o r f u s a t t e n t i o n e m d e b e m u s , ficubi o p e ra

n o f t r a p r æ f e r t i m v e r f a m u r , in S y m bo lic is quibu sdam

R e l i g i o n i s vel N a t u r a l i s vel Revelatae difciplinis atq ue in-

f t i t u t i o n i b u s e x p o n e n d i s ; u t p o t e q u æ fnb e x t e r n a figno-

r u m r e p r æ f e n t a t i o n e , i n te r n a s m e n t is o p e ra tio n es refpe-

x e r i n t . H;vnc e t i a m viam, C h ri fti a n æ religionis D o& o rib us

p r æ i v i t A p o f t o l u s , a s f e r e n d o : Oeconomiam Saevam Vete­

rem J u d a ic a m , ceremoniis Ö3 externi apparatus copia refer-

tis ß m a m , non nifi novam Chrißiancc Religionis infli<utionem

a d u m b r a r e , illamque in hac adimph tionem J u a m , foliditatem

€0* realem fenfum obtinuisfe ( C o l o s f ' I I; 16. 17); quippe

c u j u s fpirituali inftruéfcione d o c e m u r , diftracfca noftra ftu-

d i a & defi deri a in u n u m illum ac S u p r e m u m colligere

f i n e m : u t f in ce ra & falvifica fide c u lt u q u e S u m m i N u ­

m i n i s tv 7.mvpcch noq

u

X

y

\^

sicc

perfe<ftior indies e v a d a t In ­

ternus N ofier homoj qui in anim i genuina & incorruptibili

dignitate fu b fijlit, cuique ab Ipfo Deo magnum fla tu itu r

p r e tiu m . ( 1 P e t r . III. 4. Cfr. 2 Cor. IV. 7.)

§ IV.

A n i m u m v e r o , m odico f l e x u , a d v e r t e r e ad h a n c

n a t i v a m & m o r a l e m in d o le rn , q u a h o m o p r im u m Reli­

g i on is v e r e Spi ri tualis, c a p a x fuerit, ftricftimque obferva-

r e p e c u l i a r e m e jus ha bitum atq ue , in g e n e re , propenfio-

n e m , i n d ue nd i n o tio ne s m o ra l e s ac religiofas r e r u m fen-

filium i n v o l u c r i s , t y p i s h ie ro gl yp hi c is vel a<ftionum e x ­

t e r n a r u m i ma g in i bus fyinbolicis, h a u d abs re p r o p o fita .

(8)

s

v i f u m q u i d e m eft.

A t ne fa s fimul c r e d i m u s , in e o r u m

t r a n s i r e c a ft r a, qui, p r æ n o t i o n e S a c r a m e n t i , j u f t o l at io-

ri

&

n o n fatis definita, i niqui us c o n t e n d u n t :

J o h a n n e m B .

j c f u m C h r i f l u m , r i t u m B a p t i s m i S a c r a m e n t a l e m a J u ­ daeis v e l G e n t i l i b u s m u tu o f u m f i s f e e f ;

Q u o r u m q u a m v i s

m u l t o i m p r o b a m u s o p i n i o n e m , h a u d t a m e n d i f f it e nd u m

e sf e r e m u r : v e l in eo i n fi g n it e r c o n f p i c u a m ill uxisf e

P r o v i d i N u m i n i s p a t e r n a m c u r a m , q u o d c u m o m n e s v o ­

l ui t g e n t e s p a r t i c i p e s fieri v e r e Di vi ni c u l t u s , q u o ad

m e l i o r e m r e d i r e n t f r u g e m ; n o v æ q u e R e i p u b l i c æ Chr ifl ia-

n æ c i v e s q u o s q u e

f j )

follemni ac facro r i t u i n i t i a n d o s ,

h u m a n æ f r a g i l i t a t i , S y m b o l i c a e j u s m o d i i n ft i t u t i o n e

ob-

vi-e ) Scriptores Ecclefiaftici vocabulum Sacramenti ufurpantes, nunc in fenfu g e n e r a lio r i, nunc Jp e d a lio ri & denique fp e cia lisfim o , hac vaga explicatione forfitan anfam d e d e r u n t, tum Pontificiis num e rum Sacram entorum in Septe nariu m usque m n ltiplicandi, tu m R e f o r m a t i s : extendendi facramentale nom e n, ad om ne m fere Rituum S y m b o lic o ru m am bitum. E x eadem ratione profe&um esfe nobis videtur, quod cum Grotio & L i g t h f o o t i o , perplurimi magni Nominis T h e o l o g i luftricos Gentilium vel Judaeorum ritus cum Sacramentali Baptismi inftitutione co n fu d erin t; H u ju s p erperam illis referentes originem.

/ ) Q uod nonnulli, ad infirmandum Chrifti de B a p tis m o , univer- fale praeceptum , ob je ce rin t: vel A p o s t o l o s n o n e s s e B a p t i z a - t o s , ita refellere ftuduit Grotius*. Ipfts, inquit, qui e x C lirijli ore ccelefle

dogm a acceperant y non prcecepit C hriß u s b a p tiz a r i, Jed alios b a p ti­ z a r e , quod fe c e ru n t. Tertullianus libro de B ap tism o : Illis vel p r i ­

mes adleïïionis & exinde individuœ fa m ilia r ita tis p reero g a tiva com­ pen d iu m B a p tis m i conferre po tu it. S e d & Ip fo s b a p tiz a to s , J o h a n ­ n is B a p tis m o , u t de quibusdam certum e fl, ita de cœ teris cur nege­ tu r , non v i d e o . Mentione etiam digna videntur, quae T ertullianus r e tu lit, rationem r e d d e n s , cur Chriftus non Tpfe a d m in ifir a v e r it B a ­

p tis m i S a cra . — I n q u e m , in q u it, tin g e r e t? In P cc n ite n tia m ? Quo ergo illi P rcecnrforem ? In peccatorum rem isfionem , q u a m verbo dabat? In S e m e tlp fu m , quem h um ilitate celabat? I n S p . S a n H u m , q ui non­ d um a P a tr e defeenderat? In E ccleßam , q uam nondum A p o fio li ß r te­ x e r a n t ?

(9)

V ia m

i v e r i t , q u æ ad o m n i u m c a p t u m g e n i u m q u e adpri -

m e e s f e t c o m p o f ita .

Q u o f ü f t u m e f t , u t , q u o d in

f e invifibile

ac D i v i n u m

e r a t , fimul a l i qu o m o d o in

f e n f u s i n f l u e r e t £ ) ; & ad itus pl anior a t q u e e x p e d itio r ad

do<

5

b in am fal ut

i

f e r a m a n i m i s p a r a r e t u r , r e r u m fenfua-

l i u i n i r r i t a m e n t i s , n i m i u m q u a n t u m obnoxiis.

D i v i n u m

q u o d con fi l iu m a t q u e i n f t i t u t u m , eo m eliu s q u i sq u e æ -

f t i m e t , q u o follicitius fecum r e p u t a v e r i t : debiles h u m a ­

ni i ng en i i vi ^es a t q u e aciem, cito p l e r u m q u e effugere v e ­

r i t a t e s f u b l i m i o r e s , nifi q u a d a m t e n u s a d t e m p e r e n t u r &

q u a f i c o n c r e f c a n t imaginibus a t q u e fignis, e x o r b e r e r u m

vi fi bil ium m u t u a t i s .

§. V.

U t i v o c a b u l a c u j u s q u e l i n g u æ , m a x i m a m p a r t e m ,

i n v a l u e r i n t fignificatu p r o p r i o , a n t e q u a m ad cu ltio re m

a n i m i h a b i t u m a t t ig e r in t h o m i n e s , qui n on nifi fenfim,

u f u , fcientiis & r eligionis m a x i m e benigniori influxu, p e r ­

f i c i u n t u r ; n e q u e inde m i r u m , qu od vel follertisfimis E t y ­

m o l o g i c i s i n v e f t i g a t i o n i b u s , n o n a d m o d u m luminis c o n ­

ciliari foleat difficilioribus e x tr i c a n d i s Philofophicis do-

f t r i n i s , n e d u m D o g m a t i b n s Theologicis. N o t i o n e s e te n im ,

p a r t i t n , q u æ a b f t rahendi artificio, vel rationis intenfioris

v i c o n f i c i u n t u r , p a rt im q u æ in m e n t e , m oralis f u æ in­

d o l i s c o n l c i a , p r i m u m e x o r i u n t u r , ( q u o d e m u m o m n e s

S p i r i t u a l i s r el igionis ideas u lla te nu s p e r t i n e r e , in confesfo

e f t ) c u m p r o p r i i s c a r e a n t f i g n i s , e x p r i m a n t u r n e c esfe

e f t , v o c a b u l i s , p r id e m e f f b r m a ti s , a t fenfu p e r q u a m

iin-B

p r o

-- g ) G regor. N az. O rat. X b . p. 641. “ Quandoquidem duabus parti­ b u s , hoc eft anima & C o r p o r e , conftamus , quarum altera in afpe- f t u m c a d it, altera oculorum fenfum fu g it, duabus quoque rebus con­ fiât Baptism us, aqua fcilicet & S piritu, illa vifibili, hoc vero invifibili; illa T y p i c a , hoc vero intimos animi recesfus purgante”.

(10)

p r o p r i o h) .

Q u e m a d m o d u m i g i t u r in i r r i t u m e s f e t , fi ali­

q u i s p e r i c u l u m f acer et , D o c t r i n a m d e S a n c t i t

a t e , J uftitia

a c M i f e r i c o r d i a D i v i n a , e x m e r e p r o p r i i s , e x

p l i c a n d i , li-

gni ficatiotiibus v o c a b u l o r u m v n p ,

& n o n ; h a u d fe-

c u s e t y m o l o g i c a q u æ v i s p a r u m f uf fl ce ret o p

e r a ad iilu-

f t r a n d u m D o g m a d e B a pt if mi S a c r a m e n t o / )

, q u i p p e cui,

p r a e t e r e l e m e n t u m f enfi bus o b v i u m , t r i b u i m u

s r e m invifi-

b ilc m , D i v i n a m , ac f e n f u u m e x t e r n o r u m f p

h æ r a t n l o n ­

g e t r a n s c e n d e n t e m . — I n t e r e a v e r o c utn c œ

c o n o n c a ­

l u i , fed m e n t i s h u m a n a e n a ti v i s l e g i b u s , & r

eali c ui da m,

i n t e r a ni mi c o g i t a n d i v i m & f a c u l t a t e m n o f t r

a m t u m fen-

t i e n d i , t u m i m a g i n u m a t q u e f p e c î e r n m fi ét ri c

e m, c o n n e -

x u i & c on fe n fi on i d e b e a t u r , q u o d v o c e s e x

p r o p r i o fen-

f u , ad f u b l i m i o r e s fimul d e f i g n a n d o s c o n c e p

t u s , p a s f i m

t r a n s f e r a n t u r ; e x i n d e E t y m o l o g i a e f obri ori f t

u d i o , u s q u e

f uis c o n f i â t u f u s a t q u e n e c e s f i t a s . — Q u o i g

it ur p e r s p i ­

c u i t a t i , ut i p a r e f t , c o n f u l a t u r , poft, h a s a d

u m b r a t i o n e s

p r æ v i a s , o p e r a m n o f t r a m ab ipfis n a t al i bu s

(Z

cc

7

itishxtoc

v o c a b u l i , & d e r i v a n d i s i nde f ignificationibus

i n q u i r e n d i s ,

q u a n t u m q u i d e m au<

5

t o r i t a t e l i q u e a t , n c f t r o q u e p r o p o f i t o

i n f e r v i a t , a u s p i c a r i fas erit.

§• V I

-N o t u m eft h u j u s vo ci s e t y m o n ß ctifiu; c u j

u s n e -

q u e m i n u s v u l g a r i s h a b e t u r in

m e r g e n d o & tin g e n d o

p r o ­

p r i a n o t i o , quae v i m f e r e m e d i a m , i n t e r rio

\ e7n7tcÅcc,£eiv

v e l

h ) Hinc tum P hilofophicæ tum Theologicae controverfiæ perplures,

quas vulgo dantur vel rerum propofitarum fubtiliori indnli & objeiïivce, u t a j u n t, difficultati; vel circumfcriptioribus humani ingenii limitibus & hebetiori in Subjecto, perfpicaciæ , neutri tamen ît» d e b e n t u r , quarn potius vocum arbitrariis & vagis inde n im i u m , iignificationibus.

i ) H isce non infitiam ur: Vocabulo rum inopiam & irfufficientera habitum proprie defignandi vel n o t i o n e s , quæ ad A rticulos m ix to s p e r t i n e n t , im pendio adhuc majo rem esfe, in Articulis P iw is exponendis.

(11)

v c l £7£i7rÅh(V, leviter innatare k ') &

7

c: dW/v pesfum i r e ,

o b t i n u i s f e v i d e t u r .

S i q u i d e m v e r o i n t e n d e n d æ fignifica-

t i o n i s e r g o , mergito r e c e n t i u s e f t b r m a t i u n fuit a : m er­

gere , p r o i n d e a ßoc,7tl&y illud ßoc7flt^co‘, fie ufu v e n i t : L a t i ­

n o s P a t r e s f æ p i u s

p r o b a p tiza n d i v o c a b u l o , u f u r p a s f e

v o c a b u l u m : M c r g ita r c , ve l in ipfo S a c r a m e n t a l i fignifica»

t i o n e / ) ; a t q u o n i a m m o s t u l i t : mergere a t q u e tingere ■

>

q u o d la v a re tu r v e l ablu eretu r, i dc ir co e x or igi na ri a «7*r-

g ita n d i & mergendi n o t i o n e , a p u d

p r o f a n o s A u c t o r e s

f r e q u e n t i o r i m ) , in N. Ï . h a u d p l a n e o c c u r r e n t e , v e r b u m

ßot7STifa facile t r a n s l a t u m f uit ad la v a n d i, a q u a p u rg a n d i

& lufirandi atftus d e f i g n a n d o s ; ( L u c æ X I : 38. M a r c i VII.

4 ) ; h a u d f ec us ac Snw i n t e r d u m æ q u i p a r a t % i t m ( L X X

Inc. ad R e g . V . 1 4) . A d r e c e n f i t a s d u a s mergendi & la­

v a n d i n o t i o n e s , h a u d difficili n e g o t i o r e d u c i pos fe v i d e n ­

t u r , qui d e r e l i q u o in N.

T .

obvii f u n t , multifarii a t

p l e r u m q u e m e t a p h o r i c i , v e r b i ßu7rli£oj fignificatus.

I n

tingendo ve l mergendo l u c u l e n t e r c o n f pi c u a exu n d a n d i, c ir ­

cum fluendi a t q u e inde o r i u n d a ; exuberandi & copiofe la rg i­

endi v is ; qui f e nf u s, u t in aliis m u l t i s locis, infignis eft in

di(

5

t o J o h a n n i s , M a t t h . III. 11. avios vpoes ßci7rliaei sv7s\svptc6-

It

uyloo

n ) xa/ 7rvçit Ille vos large imbuet S p iritu Saniïo &

B 1

igne

k ) Cfr. H e sy c h iu m & Svidam.

/ > Sic H ie ro n y m u s adv. Luciferianos : - - N a m & m ulta a l i a , quee

p e r tra d itio n em in Eccleßis ob fe r v a n t u r , velut in la v a cro , t e r c a p u t m e r g it a r e , deinde tg re sfo s', la ffis & m ellis g u fla r e concordiam & c. Pari

m o d o Tertullianus de Coron. Milit. C. IIT. — A pud Profanos Latin os A u & o res voc. baptizo plane non in ufu fu it, at vero ba p tifieriu m apud Plinium occurrit.

m ) E xem pla collegit S c h w a r z i u s in C om m ent, Crit. L ingv. G r. n ) E x h o c & parallelis S:æ S:æ dittis indufti potisfimum viden­

tur, qui Aquam in baptismo n o lu eru n t adhibere. — Auguftinus H æ ret. L IX m em orat quidem : Selevcianos & H erm ianos b a p tism u m in aqua »on accipere; causfam vero non e x p rim it; hanc vero in eo f u i s f e , q u o d

(12)

igne o), f ive S. •<

5

\ e x tra o rd in a riis donis,- vel forfit an p o ­

t i u s : Anim o fa n d o , '8f quafi ig m , ab im m unditiis m entis p u r ifi­

cato p ).

A mergendi fignificatfone e t i am facilis fuit t r a n s g r e s -

f u s ad e a s l o c u t i o n e s , in q u i b u s i ll ud: ßoc7tl ^eaboq d e n o ­

t a t : C alam itatibus y periculis cingi, & fic p o r r o ; n e q u e fe-

c u s l at ine d i c i t u r : mi fe r iis m etg i q) & a p u d E b r æ o s :

f lu

-Jo h a n n es Baptifta, fuum & Chrifti baptisma c o m p a ra n s , diverfam fe- cisfe videatur A m b o ru m M a teriam , S u i quidem a q u a m , fed C h r ifii, ig n e m , vel patet ex P h ila ftrio , qui de Haereticis illis ita Ccripfit : S eleu ­

cus & H erm iu s h ceretici, a n im a s hom inum de ig n e & S p ir i tu esfe ex ifiim a n te s, ifto ( aquce) B a p tism o non u tu n tu r , p r o p te r verbum hoc, quod d i x i t ^ fo h m n e s B a p tif ia : Ipfe nos Baptizabit in Spiritu & igne.

Svic. 1. c. Patres e contra plurimi aquæ B. ufum acriter d e f e n d e r u n t, fed interim de causiis perquam fin gularib us, quæ non parum arg u u n t fimplicem nimis Æ v i genium & prorfus infantilem. — Sic Cyrilfus Hie- ro fo ly m ita n u s , in Homil. 3. de Baptismo, probat: a q uam in h o c S acra­ m e n to necesfariam esfe : quod f i t p ulcherrim um in q u a tu o r elem entis ;

quod coelum, A n g elo ru m D om icilium , e x aqua c o n ftite r it; quod E v a n - g e lii in itiu m f u e r i t j u x t a aquam J o r d a n i , & fic porro. Chrifti. K irch.

G efch. von J. M. S chrôckh. X II. T l i . p. 3 9 4 .

0 ) N on d e f u e ru n t, qui pro tem porum s&eXoSçyjo-y.eiot, litterali fenfui nimis in d u l g e n t e s , ignis ufum in Baptismali ritu r e tin u e ra n t. N o t a funt verba Tertulliani de V a le n tin o : B is docuit tin g i, tr a d u fto

co rp o re,fla m m a . A uguftinus idem de Seleucianis & Hermianis r e f e r t , —

F e r r o , ig n eex can d efcen te , ftigma fingulare auribus Baptizandorum i m ­ prim endi m orem nonnullis fuisfe, tradit Clemens Alex. Noxiam hanc & abfonam confuetudinern etiam fequiori tem pore invaluisfe in te r P o p u ­ los Habesfiniæ & Chriftianos ffa c o b ita s d i f t o s , co nfirmant Ludolfus & R en au d o t. Exem pla la rga manu collëfta, videfis: C om m entaire Litt, fur le s Livres du N. T . par A ug. Calraet. T . V II. p» 2 9 4 . f.

p ) E x multis huju s loci explicationibus, præcipuas v. apud Svic.

1. c. Grotium & J. Chr. W olfii Cur. Ph. & Crit.

q) M etaphoric am hanc vocis lignificationem in N. T .i n fig n i te r p r o

(13)

flu clib u T , m iferiis opprim i ( P f . L X I X . 2 , 3.) H a n c v e ­

r o M e t a p h o r a m i m p e n dio l o ng ius & p a ul o infolentius

p r o f e c u t i i u n t P a t r e s G r æ c i , ap ud q u o s : ßx'/ficB yvui lotte

oty.otfl)xis, — v770 y.e&rjç. f. p e S y etc uzrvsv, p r o : Obrui

p e c c a tis, v in o , Jomno, & aliæ e jus m odi di ctio ne s, h a u d

i n f r e q u e n t e s i u n t r ) .

In S a c r a m e n t a l i v e r o B a p t i s m i n o t i o n e , quafi coa-

l e i c e r e & u n i r i v i di mu s , v e rb i Tis:ßot7iTt£e<T§ui & Proprium &

M ctaphoricum Sublimioremque fignificatui»

J

). Q u o i n facro r i ­

t u , e x i n ft i t u t i o ne Chrifti atq u e p r o t n i s f j o n e , litteralis illa

im m e r fio

r ) , c u m h o m i n i s ba pt iz andi fpirituali purificatione

,

p e r - C œ l e f t e m g r a t i a m animi r e g e n e r a t r i c e m , D iv in itu s

a c b e n i g n i s f i m e l a r g i t a m , a d p r i m e c o n j u n g e n d a eft

/

B 3

u n

-r ) C lem ens A lex. Lib. II. Poedag. Cap, II. Plu-ra «xempla e Ch-ry- foftotno & Juftino M. attulit Svicerus L. C.

f ) Svic. 1. c. p. 6 3 4 & S chrôckh. 1. c. P. X I IE. p. 419 hanc do- 6trinatn Patrum Eccl. teftimonio confirmarunt.

t ) Im merfionera ( xoflcefivotv) in A6tu Baptismali ufurpatam fuis-

fe, æ vo Apoftolico, probatur e S:ræ S:æ diftis Matth. III. 6. 16. Marci I : 8» p- Luc. V I 16. .Toll. I, 2 6 . f. & multis aliis locis;etiam p ro ­ xim e fequentibus feculis fervatam esfe, ut præcipuaru, tollantur A- thanafius, G regorius N az : & Alii Patres Eccl. (Buddei Ifagog. Hiftor. T h . p. 1054. f.) Hinc haud m irum , quod præter Ecclefiam Græcam , & Socinianorum & Anabaptiftarum a sfeclas, fm inerßonem tam quam abfo- lute Esfent-i dem (E tuentes , etiam fummi Viri inter Noftrates, Buddeus, Michaelis, Storrius Ipfeque L u th e ru s , etmdem ritum, adfiperfioni praeferre fuerin t vili. — Cum vero & vi vocis & esfentiæ , Im m erßo Ç zodfper-

fio non differant ; cnm heee feqniori quidem tempore, in clinicorum

maxim e gratiam in tr o d u f ra , nullatenus a Chrifto Apoftolisve vetita fu erit, cum & fa n ita ti & decori maxime conveniens fit, abfonum esfetr jam dudum, & to t de causiis feruatum, velle immutare ritum. — Cfr*

B o ed er le nii In ß itu t. Th. C hriß. § . 347. obf. I.

u) P ræ ter quam quod Hermiani & Selevciani Veteres Visibile in

(14)

conw-u n d e q conw-u o q conw-u e m e r i t o j a m p r i d e m f ta t conw-u i t E c c le f ia : B a p t i s m i

d u o EsfenCialia E l e m e n t a , V ifibile, a t q u e Invifibile. Q u i q u e

v e r o B a p t i s m i S a c r a m e n t o initiandi e r a n t , ut i a n t i q u i t u s , aeta­

t e pl uri mi p r o v e é t i o r e s , v ) eo fimul f ol em ni fidei p r o f e s l i o n e

f ef e

piares dediti Chriftiani, aquam, u t Mali O m in is h o r r e n t e s , V in um ali- nm que liquorem, ejus loco fubftitutum v o lu e ru n t; cui opinioni de liq u o ­ ris indifferentia, cum Socinianorum q u ibusdam , etiam ex Calvinianis Be- za f a v i t (Auguftin. Hæref. X L V I de Manichaeis, & L I X de Seleuc. & H erm . Buddeus. L. C .) Illos ita d itt o s A s c o ir u ta s olim contendisfe :

N o n debere d ivin a m y fie r i a , quœ in visib iliu m Ju n t f i g n a , per re s v i - fib ilts p erfic i, neque incorporea p e r fenfiles & c o r p o r e a s , m e m o r a t

T h e o d o r e t . haeret fab* L. I. C X , E o s q u e propterea non celebrare B a ­ ptismale Sacramentum . In ter cchccCfioqcc referuot S ocinus, Q u a k e ri , Se- paratiftæ item que G otfr, Arnoldus. —

*/) Non nifi adultiores & inftruttio nis jam dum capaces, a J o h a n ­ ne faltem B. lavacri S a c r i s , fuisfe in itiato s , vel exinde probari videtur, quod Baptismus E jus, E p ith e to Ti/r fxsrocvoixs infignitus fuerit. N e q u e expresfis S. S. verbis probari poteft : Poedobaptism uin aevo Apoftoli- co obtinuisfe; ho c tamen non improbabile plane fuisfe, fvadent multa. In his citari folent loca S.æ S :æ de I n fa n tib u s , u t a d re g n u m D ei p ertinentibus M a rc. X . 14 ; de U n iverfa li R eg en e­ ra tio n is necesfitate ffo h . III. 6. de Gratiae Evangelicce prom is/ione ad omnes omnino H om ines A f t . II. 3 8 , 39, & praecipue de G e n ­

tibus baptizandis fine ullius populi aut aetatis d ife rim in e , M atth. X X V I I I . 1 9 ; quem facrum locum agere non tam de docendo, quam

de d ifcipulis fa c iu n d is vel in itia n d is , fufius probavit J. J. W e t f t e n N .

T . T o m . I. p. 546. f. neque non D o t t r i n æ de P œ d o b a p tism o ro b u r ad­ dit m entio Paulina 1 Cor. I. 16. quod in tegri Stephani familia Baptismi Sacram entum recepisfet Cfr. A t t . X V I. 33. A cced u n t P atru m Eccle- fiafticorum T eftim onia, unde evincitur: ïlccçctiïoaw hanc,ut aitAuguftinu«, tenuisfe univerfam E c c le f ia m , fed A u tto r ita te Apoftolica traditam . Lib. IV . C. 23 a d ve rfu s D o n a t. — N e q u e de hac re disfenfus fuit in ­ t e r Graecam & Latinam E cc le fia m ; quin immo, & Pela giani, alias n i­ m is leviter de Baptismi necesfitate fentientes, etiam hunc ritum ferva- runt. Praecipue notatu dignum cenfemus: O riginem , poft Chrift, annos C L X X X V nat. in libris f u i s , pro P œ d o b ap tism o tu m in g e n e r e

(15)

reliquis-fefe d e v o v e r e C h r i f t i a n æ d o é t r i n æ teno» ibus d e b e b a n t x):

u n d e p r i m u m enata_ e ft illa ve rbi m ß<x,7rriCsvhui obftrin-

gendi p e cu li ar i s n o t i o , h a ud q u i d e m e x e t y m i originario^

m ergendi fignificatu, i m m e d i a t e e r u e n d a , at nihilo fecius

æ q u e indubia. H æ c v e r o , f o l l e m n i t e r fidem profitendi a t-

q u e obflringendt n o t i o , a r e l i q u i s , q u æ in v e r b o

7

roXvcr]'

y.oo: ßocnrifroBott, c o n t i n e n t u r , f i g n i fi c at i on ib u s, e o c u r a ­

t i u s i n te r n o f c e n d a e f t , q u o c e r t i u s f u e r i t , e a m in p l u r i ­

m i s difficilioribus N. T. locis e x p li c a n d i s , folam va le r e. E j u s

notionis p r æ c i p u u s u f u s , in v ari i s N . T. f o r m u l i s : ßcc7tri-

gsoBoct £ ßx7iT«r.%vcci eis f. mri ro ovcptot rivos, in co nfe sf o pl a­

n e eft.

N e q u e m i n u s c o n v e n i e n s e a d e m n o t i o v i d e t u r

aliis m u l t i s locis ^vsvoriels, q u o s q u i d e m p r o d i ve rf o g e n io

& r e r u m i n t u i t u , difpari m o do , diverfi e x p l i c a n t i n t e r p r e t e s -

S i c v e x a t i s f i m a m illam l o c u t i o n e m i C o r , X V . 29. - - -

ci ßct7rlt^cpevoi v7i?ç, loov vskçccv: demortuorum causfa baptiz.a~

t i , c o m m o d e ita c i r c u m f c r i b e r e l i c u e r i t : <7«/, infignis con-

fiantice at que v ir tu tu m Janftorum , fa to dudum fu n fto ru m , r-

xcm plis p e rm o li, eandem fidei at que religionis profesfionem

e d

i-fe luculentisfima te ftim o n ia , tum retulisi-fe : Seipfum jam recens natum, lavacro facro fuisfe inidatutn. N e q u e 'n o n D oftrina de P œ dobapt : co r­ roborari folet ex analogia cum inftitutione in V. T . parvulos circum­ cidendi , nuper natos. —• H æ c tamen argum enta non omnium animos convincere v a l e n t; imrao, & Tpfe E u t h e r u s fententiam ferre de hac quæftjone noluit. Cateches. Maj. p. 544. P atrum Ecclefiaftic.. Placita de h a c re vide Svic. Lib. cit. p. 647* f* S chröck 1. c. pasfim. Cfr. Seil. HiO-, Dogm. de Bapt. E x his omnibus liquet.* firmioribus rationibus d efen d i, quam impugnari Pœ dobaptism um .

x ) Pro m ore d u d u m , inEcclefia r e c e p t o , baptizandi jubebantur, in

Cælum in tu entes fublatisque m a n ib u s , C lirifto, cu nftisque Sacris a Deo traditis eloquiis asfentiri, trinam dem um ed e re Profeshonem bidei. Cyril. H ierofoly m it. Catecbef. I I , \'tc(p vl^ p. 196. Dionyf. A reopag. H ie­ rarch. E cc l. Cap. 11. S e tt. V J. V I I . G re g o r. N az. O rat. X L . Cypriaa» E p . L X X .

(16)

edidisfent y ) . P a r i r a t i o n e çv\(nv

i

C o r . X : z ,

tïuv

I

ei* lov

Mscavjv eßoc7flicuvTo sv Ip veÇ)eXp pgq Ip SocXccavp, a p t e v e r t e r i s

N " 0

-tf

y ) Præpofitionem w re ç cum genitivo denotare causfam finalem,

extra dubium eft. Sic Joh. X I : 4. illud : — — v7reç Irjf iïofy\s ia $ S 8 valet: Gloriæ Dei "ergo. Proin de 1. c. v t îs ^ I x v vskçcov v e r ta tu r : M o r ­

tu o ru m Causfa , fcilîcet b e a to r u m , qui vel d o ftri n æ ve! fiduciæ & virtutum

exemplis , alios ad inftitutionem Cbriftianam perduxerunt. Hac ig itur P a r ­

ticula ex p licata , & verbo Cc67rliÇsG&oci} uti fupra , in n o tio n e : fid ttn profitendi, fu m to , in te g e r fenfus v er b o r u m : S7tst It 7rcipo8(riv 01 ßcc7i- hÇofxevoi V7teç I x v v s k ç w st oK us vskçoi 8 'A syetço vlu t, hicce facillime

e ru itu r: N ifi m o rtu i aliquando r e v ix e r i n t, in ir r itu m e s fe t, u t a li­

quis fe b a p tiz a r i fin e re t & religionem C h riflianam p r o fite r e tu r , in im ita tio n e m , f a to j a m fu n c to r u m ■ Hanc explicationem & liugvæ ra­ tio & vetuftisfima illa fo rm u la , ju x ta B. ufitata, qua in te rro g a re n tu r Baptizandi: an crederent m o rtuorum f u tu r a m re fu rre ftio n e m ? fimul ac fidei fytnbolum de reliquo profiterentur. C hryfo fto m . Hornil. X L . in

I C orinth, denique c o n f i r m a t , quæ prima Chriftianorum æra, viguit

fytnbolica figuratio, cum baptizandorum illa folenni Kctluiïvcr) & uvot$voty fepultura & refurre&io C h rifti, pariter ac fidelium adum braretur — Alii lo n g e aliter de hac re fenferunt; conje&urarum num erum cumulatim of- feru n tW o l fiu s , G rotius & Svîcerus aid 1. c. In his, e o r u m , qui v e r b a ;

uTteç l a v veaçav ßocTrlt^saö'oct, in terp re tan tu r; loco E f vice m o rtu o ru m ba­ p tiz a r i, non.jmajdme probabilis nobis videtur o p i n i o , quamquam non nullis

& Eccl. Patribus & Svicero & recentiorum quibusdam Cei. viris pla­ cuit. — Concedimus quidem, ejusmodi V icarium baptisma obtinuisfe in media illa, florenti d i& a , Chriftianorum quinque - fæculari æ r a ; imo & prim o forfitan faecnlo — Perverfam d u dum ,quaqua verfum viguisfe con- fuetudinem, teftantu rTertu llianus (St Ambrofius, Zonaras, Balfamon & qui fu­ ere plures. (videfis teftimonia nonnullorum, apud S v ic e ru m , 1. c. P. I. p. 6 4 a . ) Retulit ipfe Chryfoftom us : P o fiq u a m , Catechumenus quisp ia m apud eos (Marcionitas) exc esfe rit; fu b lekto m o r t u i . abfcondito aliquof,

qui v i v it , accedunt a d m o rtu u m & a llo q u u n tu r, & r o g a n t, m ini velit accipere b a p tis m a ? D einde illo nihil r e fp o n d en te ; qui in fr a abfcondi- tu s e f t , p r o illo d i c i t , f e velle b a p tiz a r i : & fiç eum b a p tiz a n t, p ro e o , qui excesfit. Homil. X L . in I. ad C orinth. Pravam eandem apud

Cerinth ianos percrebuisfe fuperftitionem, tradidit Epîphanius, hæref. X X V I I I - — ; quam v e r o , fi Paulo ja m v iv o , in v a lu isfet, aequo certe

(17)

O m n e s,

S? Mofen ducem per mare rubrum

fecu-/ fecu-/ , fo fecu-/02 wl Ipfi ad obtemperandum fefe obßrinxerunt.

N e -

q u e fee us , q u æ i Cor. XII. 13. e x t a n t v e rb a : ßcnfl^eaScci

eia- IV a-ccpcc, e x p l i c a n t u r de officio concordiae & mutuae

B e n e v o l e n t i æ , ad q u a m , ipfis B a p tis m atis follemniis 06-

f l r i f i i

tenerentur Chriftiani. — I ti d e m q u e di& ionem :

R o m . VI. 3. ßoc7fi(^eoBat eia-jcv Bocvoflov 1 rjaSy re é te ita t ra n s ­

f e r r i a u t u m a m u s : B aptism i Sacramento obftringi ad renun­

tia n d u m hujus Sceculi genio atque v itio ftta ti, ad imitationem

A dortis C hrißi voluntariae.

§. VIII.

E x iis, q u a s fupra i n d ic a v im u s , verbi

7

s ßct7fh£eiv ft.

g n i f i c a t i o u i b u s , p r o p r i a m tingendi mergendique, non m i­

n u s q u a m illam inde d e r i v a t a m lavandi notionem in H ebr.

c o r r e s p o n d e n t i b u s

& Snu

r e p e r i m u s ; itidem m e -

t a p h o r i c u m h u ju s v erb i obruendi fignificatum V e teribus

i n n o t u i s f e , conflat e x J es. X X I : 4 , liquidem

L . X X : v e r t e r u n t : v\ ctvcpioc pe ßoc7fli£&, Specialio­

r e m e j u s d e m vocis n o t i o n e m a t q u e f y m b o lic a m , qua cum

la va n d i p r o p ri o f e n f u , f i m u l A n im i q u æ d a m purificatio ad­

u m b r a t u r , p lan e n o n i n v e n i m u s in m ultis H e b r æ o r u m ,

q u æ v e l p r o p r i e , vel in d e r i v a t i v i s , t u m P h y fic a m , t u m

M o r a l e m d e n o t a n t p u r g a t i o n em , verbis: r p 7 & affini n s i o n u ,

p^>o, l a s , Nun, np:, n n s , r p x , ppi, - m , u/np, nxx H a u d

C

q u

i-n o i-n tulisfet ai-nimo hærefii-n, i-nedum ex errore, qvem acriter reprimere fuerat fas, D ogm a & Chriilianæ & Naturalis religionis pariter palma­ rium confirmare voluisfet. R e g e r u n t quidem ; P aulum hoc exem plo

luerefin non p ro b a visfe, fe d m ix e iç r , p ocli, dem onftravisfe V eritatem r e fu rre ïïio n is ; A t veritas, pia vel fraude vel temerariis quibusvis fuf-

fulta O p in io n ib u s, quas ferius ocyus deleverit dies , eodem evanefeet if tu — ; Neque diva religio fubreptitiis ejusmodi argumentis, ad peren­ nitatem & univerfalem omnium animi convi&ionem iverit unquam. Cfr,

(18)

i S

q u i d e m i nf it ia mu r v . MHp & v t u z,) a m b i t u fuo e t i a m

c o m p l e é t i illum y.cc^oc^tapov, qui e x l o ti o n i b u s a t q u e l u-

f t r a t i o n i j m s in L e g e C j r e i n o n i a l i p r æ l e n p t i S j pi ofi cil ci

c r e d e b a t u r , led inibi p oprii f enfus a t q u e i ma gi ni s v i s

d e f i d e r a t u r .

H u c

e t i a m

p e r t i n e t :

P h i l o n e m

&

J o f e p h u m G; æ c o i d i o m a t e , r e s J u d æ o r u m

e x p o n e n ­

t e s , ß n m l ac c o n f v e t u d i n e s ac religiofos r i t u s p a s f i m

i

a t t i g e r i n t , j

u

i

l

i

i

b

i

'

f ed p o t i s f u n u m y.ctSctçto(jL8

vo l fuvliCf.18 Vocabulo infignivisfe l u f t r a t i o n e s , v e l g e n ti ,

e x p r æ f c r i p t o M o i i s c o m m u n e s ,

v e l q u i b u s q u e f uas

f e f t i s p e c u l i a r e s d ) . I n R a b b i n i c i s , q u æ r e c e n t i o r i s f u n t

æ t a

-z ) Q uod verbum “t n u in Hitp. fignificetr co rp u s a b lu e r e , b a p t i z a r i , ex allatis G en. X X X V . 2 & Num. V i l i . 7 . probavit J. D. M ichaelis, fupplem. ad Lex. Hebr. P. IV. p. i o o o ; neque min us probabili argum e nto concîu fît: c o r r e s p o n d e n t Arab, voci eandem c o m p e te re vim ; at propriae tamen vocis V U fignificationi proxim e æ q u m t i G ræ c o ru m Io: KocScctçco, ( u n d e Kciô'otçnf.-ics)^ haud ineft illa fenfilis lu ftra tio n is i m a g o , quae confpicda eft in notione originaria, t u m V. I3 c67r h f a , tum , ab e t y m o : ç c a m a d /p e r g o , p e r fu n d o .

a) J o fe p h u s , Antiquit. lib. X V I I I . C. V I I , m entione inita m ortis J o h a n n is B. ipfu m pro vulg ari m o r e , nuncupat q u id e m : Bct7TTiÇtlv,

a d je ttis v erb is: rov u y u B o v ctvôçoc — , qUi Ju d a e o s a d v ir tu tis p ie -

ta tisq u e ftu d ia e x c ita v it; at fttocrtspov, & u t a i t , ßct7iTY]<riv, ite m -

q u e ccyveiccv t 8 (ru p tu ro s, a J o h a n n e prae ceptam , non nifi obiter & quafi in tranfcurfu a t t i g i t , nitra non explicans. Siquidem v e ro fufiori ac praecipuo ftudio atque opera trafta v it lu ftra tio n e s fu œ g e n tis reli-

g io fa s , u t in Antiquit. Lib. III. Cap. X . Tfsçt Suaioov r^c/q 7reçi yctBocçfXoovî vel ceremonias, tr ib u s g fu d .S e ïï is , peculiares, ut in Lib. II. C. X II . D e

B ello J u d a i c o , nullibi plane reperitur ufurpasfe ß x7t r i7fA x ro s v e l

ß o t7r r i7fx8 v o c a b u lu m , fed ccyvsM S lo is 7îv\yciiois ieç8ç~ y m s , Kcc&otçt<Tfxii & plurium ab eodem e t y m o derivatarum vocum alia-

(19)

æ t â t î s , f c r î p t i s , p r i m u m o c c u r r it Sp ec ial ior illa a t q u e

S y i i i b o l i c a v. Ita

l u b t j e x a n o t i o b ') , q u a m e t i a m in

S y r o - C h a l d ai c o »n* C p r . t b i x i t , immerJ te , Ar a b ,

e o

a g n o v i m u s , q u o d e x i n d e & J o h a n n e s o ßu7s]i<3v\<r & e ju s

D i s c i p u l i N o m e n p a r i t e r d u x e r i n t ; ind e u f q u e Z a b i i ,

Z a b æ i vel S a b e i nunc ft pa ti c).

§.

VIII.

7Teçt ijvcvTcov (O p. Phil. Edit. T h . M a n g ey . T . II. p. 241. f.) & ali­

b i , de luftricis Popularium fucrum ritibus, disferens, hos h 8 T Ç ô ,

7reçiççot\’Ty](jit:, v.ctS'ctçcnccv & fimilium nuncupatione, iufignitos expofuit,

ab flin ecs ufu vocsbuli l2oc7iT ta y.8 — . H æ c c e quodam m odo indicio f u e r in t : Baptismi Sacramentum a Johanne & Jcfu Chrifto inftitutum, n e n o m e n quidc-m & a p tllationem Ju d æ o ru m luftrationibus debere.

I

6) N o n dubium quidem eft : Judaeos fublimiorem aliquando de ritibusBa- p tism alibus fenfum attigisfe, eutnque, fequiori aetate, fubjecisfe vocabulo: h o u . Sic T a lm . Chet. Perek J. Rabbi Hona a i t : p t s p

ÏT O ftS)“T Si) : P arvulum B a p t i z a n t e x inßituto fy n td r ii S a cri

f . Confiftorii, itidemque f o rm u la : D Uih b 'O b i l B a p tiza re in N o

-rnen P e r e g r in i, h. e. follemni modo in P rofelytorum numerum recipere,

u b iq u e in Scriptis Rabbrnorum obvia eft. E xe m p la videfts apud

L ig tfo o t. O p. E d it, fra n eq u . Pol. I. p. 3 9 0, f . & pasßtn. Cfr. Seiler

d e Sacram. T h . I V . Sed hæc : Sacris initiandi n o tio verbi T 8 : S at? , antiquiori t e m p o r e , ig n o ta , adfcititia videtur & a baptifmo Chrifiiano-

r u m m utuata.

c ) H unc Zabæis (ab im m erg e n d o : d itt is ) o r ­ tu m rec en tiore s p l e r i q u e , cum P. A nge de S. Jofeph (Disfertation fur 1 -s Sabaïtes) tribuunt. Cfr. M ich. S upplem . ad L e x . H ebr. p . 2 0 6 0 . E ju s d . B ib i. O r. & E x e g e t P . X V . N o rb e rg E p ifl. ibid. Biblifche T h e o l . d e s N . T . i B. §. 38. Heinfii Kirchen Hift. T . I. p. 130. f. Alii N o ­ m e n derivant a N D t , o r ir i ; & S ab æ o s

v o lu n t intelle&os vel p e r t . D ' i p "OS incolas O rientis in g e n e r e , vel in fp e c ie , p e r : E x e r c itu u m cceleftium, f o lis , fiderum itemque Ignis c u l t o r e s ; quo quafi colieètivo nomine in/igniunt Aftrologiæ veterum vel magicis fuperftitiouibus deditos quosque Chaldæos, Nabathaeos,

(20)

S u p r a d e l i n e a t i s pr ae ci pui s v e r b i r\a ßetTrltgetv &: /

3

«-

Trli&aSoti n o t i o n i b u s , f imul e x a n a l o g i æ r a t i o n e , & e o ­

d e m quafi i n t u i t u , e l u c e n t verbalis n o m in is : % ßociflta/not­

ios fignificatus ; q u i mult ifari i q u a m v i s & d i v er s fi s fi mi

fenfiis , a t t a m e n c o n n e x u t e n e n t u r m u t u o , & h au d diffi­

cili f l e x u , r e d i r e u l t i m o v i d e n t u r , in o r i g i n a r i a m e a n d e m ,

m e n t i i m p r e s f a m n o t i o n i s effigiem.

S i q u i d e m i g i t u r ,

v o c a b u l u m ßoc

7

ilitrpoc p e r m e t a p h o r a m u f u r p a t u m f u e r i t ,

a d d e f i g n a n d a s adfliftioves & calam itates, ob religionem p o tis -

ß m u m perferendas ; n e m i n e m n o n e o l lmul f tr ingi t f u b m e r -

jQonis vel d e p r e s f i o n i s i ma go.

E j u s

-C h a r a n æ o s , Gabros ; qui in te r Perfas & ceteros Or. P o p u lo s , feorfim

a

reliquis incolis d e g e n t e s , omnibus ceu f e f t a r i i , odio habentu r. Cfr. H o ttin g e ri T hefaur. Philol. Lib. I. C. I. S e ft. V i l i . Michael, & Heinfii Lib. cit.*

Has diverfisfimas quamvis ex p lica tio n e s, eo potisfimura conciliari a u t u m a m u s , fiquidem cum P . 'Cal met (L ib . cit. T . V II. p. 291. f .) f u s p ic e m u r, quod n eq u e in fe abfonum f u e r i t : ex ‘discipulis Johannis

B< n o n n u llo s , cum I n d o ru m Sophis & V eteris Zoroaltri difeiplinæ as- feclis O rientalibus, in unam coaluisfe S e fta m . Ita demum n e amplius quis m iretur : ex diverfisfimis in ter f e , Cbriftianorum, Ju d a e o ru m , Mu- h a m eda norum & prifeis Gentilium ritibus ac placitis, curo te m p o ris fuc- cesfu , conflatam fuisfe inconditam & p ertu rb atam O pinionum & Ceri­ m o n ia ru m farragin em .

References

Related documents

Utifrån erfarenheterna från Markaryd (och även andra vägobjekt) bör riktlinjer och indata till dimensionering för återvinning av krossad asfalt till bär- och förstärknings-

Projektets primära syfte är att bedöma vilken miljöpåverkan tjärhaltiga material kan ge och om kall eller halvvarm återvinning är lämpliga metoder för återvinning av

Under arbetet har NextJet kommit med önskemål på EFB-hårdvaran som skall användas i flygplanen. Bolaget är främst intresserad av en monterbar display som

Deras reaktion till tjänsten är ganska positiv (Se Figur 4.10), men det är Inte så troligt till Inte alls troligt att de kommer att söka information om tjänsten.. 7 av dem ser

Landstinget Västmanland och Mälardalens högskola arbetar med detta idag och det är viktigt att arbetssättet bibehålls i framtiden för att fortsätta hitta nya lösningar och

Draghållfastheten (figur 25a och 25b) ligger mellan 300 och 450 kPa och är något högre för borrkämoma från hjulspåren jämfört med de som togs mellan spåren.. I

Det är även viktigt att föräldrarna får information dels om sitt barn specifikt, dels om till exempel verksamheten och dess mål så att föräldrarna har en möjlighet till

Du har blivit erbjuden att delta i en kvalitativ studie som ska genomföras under magisterutbildningen i arbetslivsvetenskap genom Mälardalens högskola. Denna studie har som syfte