GENTILIUM FELICITAS

// tAr*rn

zS

INFEUX

GENTILIUM

FELICITAS

POST

MORTEM?

Quam Dissertatione Academica Ex

_Confenfu

_Ampliff.

_Facult.

_Philofoph.

ad Salamj

Sub MODERAMINE

VI R I CL.

Dn.

_{JOHANNIS A.}

BELLMAN

Eloquent.

ProfelT. Reg.

Ad

_publicum

_examen

_modefle

_defert

S:je R:je M:tiS

Alumnus

JONAS

SIDRENIUS

Weftro-Gothus.

In Audit.Guß aviano Majori ad d. 6*Oftok.

Anno MDCCVI.

borisante mtridiemfolitis.

Rcverendißtmo

in

CHRISTO

Patri ac _DOMINO,

JESPERO

S.

_Theolög.

_Dociton

Celeber-rimo, kiclütt^ Biceaefeos-S^arenfis Epifcopo Emtheatifiifl&oj

jCf^nfiftorii

Prsefidi Graviffimo,nec non Gymnafii Ephoro Adcuratifiimo >

Meco-natu Summp.

Maxime Reverendis _atque

Mag.

SVENONI

BIERCHENIO,

Theol. Ledoribus,necnoii Con-Prömotoribus Plurimum Rcverendo& Praclarifßmo D:n&

Mag. I

O H

A

N

N

I

Prsepofito & Paftori in %$oxååf

meri-tiilimoy jugitercolendt).

QgAhcunquehocingenii

Spccimen^adfignifi'

fingularem infe favorem,Dominis ac

Summamentis

venera-J*

SummeReverendo atq;

Prjsclariffnm

DOMINO,

Mag.

MAGNO

Pr^pofito &

Paftorl

Cathedr.

Scar.

longe

digniilkno,

Patrono

_{Bcnignifllmo.}

Pr<eclarißimis HominisPrapofitis}

Med.

Licent.

MAGNO

DETTERBERG,

fiftoriiAdfdforrbns dexterrimis, Certiffimis.

Admodum Reverendis Cldrifßmisfc D:nis

Mag.

LECTORIBUS

In_RegioGymnabo

_{Scarenfi,Confiftorii}

AdfeiToribus_{aequiflimis, Promotforibns}

femper venerandis.

cand/tm_{fubmiffianimi obfervantiamjproßter} Mecccnatibus_{JulsSdnbiijjimecolendüt}

tione offert _dicatque. S.

PlReverendo Venerabil. atque

Dodijfimo

Domino,

Dn.

g

abri

e

L I

t i m e l l,

PaÖoriin Carola

_{Vigilantiflimo,}

Fautori _{Optimo , quovis}

ho-nore

profequendo.

Munushocce _{Papyracewn ,}

_in

_mimi

gratijfimi fignum> ob

beneficia

m

fe

collata, cum_pio , pro

incolumitatc

ipjipvoto,

offert

//

rra

Thef. I

;Nter animam cor-pusque

hominis,

quantumvis

diver-fa? fint_eftentte,

tan-tus intercedit

ne-xus,ut neutrum

al-teri(uum facile

_deneget

minifteri-um: _{quin imo anima}

_naturali

ap-petitu(ad fui cumcorporeunionem

fertur, in quocunqpe

demum

fta-tu conftituta. _Atque

_{adeo facile}

cogitari

_{poteft, quod illa}

nonoptefc

unquam corpus fuum,quippe

ami-ciifimum _{fibi, å confortio fuo}

ex-terminari. Hinc etiant

exiftima-mus, nonfolum beatorum, fed

feli-felicium_{animas, poft}

_fata

_ad

prifti-namfuorum corporum

conjun&io-nemtendere, ut totum compofi-tum velfelicitiate unå _{gaudeat, vel} miferam 6c affli&am fufferat

con-ditionem. Scilieet talis _fingulos

fecutura_{putabatur conditio, quales} fefe _{geflerint, dum invivis eftent.}

Cujus tarnen _{refpe&u de iis heic}

dicere nihil _{attinet, quibus ceternse}

veritatis lux divinitus _afFulfit, cum

illud alius lit fori: fed pro inffcituti

ratione _{difpiciemus,quid de}

genti-libus fit _{tenendum; quum illi}

den-fiHimiserrorum tenebris involuti5

6c nullo firmo ac ftabili

fundamen-to _{nixi,huc illuc, tanquam incertis}

agitatitempeftatibus,inclinaverint,

circaftatum hominis _{poft mortem}

quammaximefluftuantes. Horum

poft mortem conditio eft, qu^

ln-felix

omninoFelicitas nuncuparime* retur;

_Idque

_{ob rationes, fummi}

Numinis _{auxilio, in}

_fequentibus

dicendas#

i

_{Tbef. II.}

¥)Rimb autem

obfervandum

eft,

quamvis

gentiles

maximis circa

haneremerroribusobnoxiifuerint,

& å tramite veritatis deflexerint

omnes, eorum tarnen

alios

aliis

magis cautos

fuifTe

in

iis,

qua* non

tantum vitam civilem, fea etiam_»

culüum divinum _{fpe&arent: atque}

eaproqterin

duas

clafTes,

non

fine

ratione, diftingvuntur; ita ut

alii

faniores _acfapientes,

_alii

_vero ru-diores ac

plané

Barbari

appellari

poffint, nomine cum

facris,

tuny

i profanis

icriptoribus

ufitato.

Qui-nam autem illi fapientiores

fuerinü,

quibus in locis

olim

vixerint,

cui

item adhceferint fe&a?, id de

indu-ftria nunc omittimus; cum

hujus

rei _aliqua

_haberi

_notitia

_poflit

_ex

iis, quse heic exponentur;

magis

vero &jabunde etiamex iis, quaj

de

feäris

_{philofophorum}

_alii

fufe tradiderunt. Neque etiam,

quae horum

exftiterint

dogmata~»,

6c _{quam prope}

_eadem

_ad

_veram

_re¬

ligio-4 , v

ligionem accéfTerint,noftrumnunc

eft _{inquirere; nifi in quantum fa¬}

cere vicjeatur _{ad materia} propofi-illuftrationem. Idcircö _quiha?c

pernofcere cupiunt, illos adeanti.,

necefte _{eft, qui de veritate} Chrifti-ana? _{Religionis parifeerac de}

Reli-gione & Theologia gentili fufius

(cripferunt.

Ihef.

III.

VErum licet

_{par fit felicitatis}

omnium gentilium

_{ratio, refpeftu}

anim^ _{poft difeeftum å corpore:} ad Gr^corum tamen _{atque Roma- i} norum _{fapientiores quod attinet_,,}

.

hoc faltem nomine filentio prseter-eundi non _{ftmt, quod poft fatafua}

illud _{eximii pra? ceteris obtineant,}

ut _{quaHominis famam}

reliquis

lon-ge feliciores habeantur, cum ob

mores _cuitiores

legesque,

in Ulis j

gentibus quidem, commendabiles;

tum ob liberalium

_bonarumque

ar-tium

_difciplinas

_{ab iis infigniter.»}

excultas. His accedunt res

pr#-clare _{geftae, quibus totum terrarü} orbem

5

,k orbem in _{fui rapuerunt} admiratio-nem,

atqj

_perennem

Tibi

_gloriam

compararunt. Vere enim

_Euripi¬

des _{(a) dicit;}

Tsjvdiw _{dgflal nomv,}

To'lg hoc/éav _äyotk[j.ot.

Qua? _{praeterea inGra?cis}

atqueRo-I

manis eluceant,

&

hanc illorum_,

Feücitatem _{probent, cuivis,} monu-menta _{ipforum volventi,}

_paffim

oc-currunt. Aft cum talis nobis Feli¬

citas heic non intelligatur, _{eam_,}

miffam faciamus ac ad inftitutum

redeamus.

The

_f.

_W.

pOrro

oitinium

calculo

evinci pofc

* _Fe

putamus, quod gentilium pri-fci _{fapientes, ope Juminis natura?,}

animadverterinfc _{quendam poft}

mortem ftatum Feliciorem. Verü

antequam hanc rem penitius

tan-gamus, in_{ejus Fundamentumprius}

inquiramus neceffeeft.

Praecipu-um autem _{argumentum,quod}

gen-tiles

tiles tam anxiosredderet de futura

poft hane vitam

beatitudine,fuppe-ditavitopinio deanimarum

immor-talitate-, quse fanaerationiadeonon

eft _contraria, ut _{potius tacite eam j}

affirmare _{cogatur, ubi nihil firmu,}

quod ipfam deftruat, plufcula auté, <

qua* éandem probent, invenerit*». Hoc faniores _{gentilium ex Temet}

quodammodo cognoverunt,

dum

in fui _{ipfius anim;e naturam,}

ejus-que a&iones inquirerent.

Prseter-quam enim quod ipfam,

rationeef-fenticE, _fpiritualem ac dfJLiyjj, five_j i

impermixtam å corpore, ejusque-»

operationes immateriales efTe

cre-diderunt, atque adeo nihil neqj in-»

ea _deprehendi,

_quod

_corruptioni

efTet _{obnoxium, neque extra eam,}

å quo deftru&ionis

metuseiimmi-neredeberet: etiamilla, cujus

qua-j

dantenus animam _capacem

anim-adveiterent,& cognitionis 8t

v;olun-tatis _{quafi inhnitas qua?dam,}

_imö

& seternitatis _appetitus

_{hane eis}

_de

animas ,

animx fuas immortaiitate

opinio-1

nem vehementer commendårunt.

Prasterea 8c illud homini

_profano

fanafvadereratio _videbatur,ut

exi-ftimaret animam _{poft feparationem}

åcorpore

fuperftitem futuram,quo

% fru£hirn obtineretearumvirtutum,

quas, cum corpori fuo unita

eflet

9

exercuerat. _{Neque enim}

cenfen-difuntDeosideo coIuifTe,ut _corpori fuo heic tantum beiie effet: _{quin_»,} natura _{duce, fecerunt} id plurimi intuitu futuri _{alicujus boni, quo,} I

poflquam é

vita

exceiMent,

frue-rentur. _{Atque ex}

_ipfa

, quam

tantopere urferunt,

juftitia

di-vina in _proclivi

_{fuit iliis}

judi-eare, Deum redditurum

beneme-rentibus _{praemia, fceleratis}

_verb

pcenas. Nunc autem videbant o* I

ptimos

quosque

in

hoc

mundo,

ple-rumque premi paupertate,

morbis,,

tormentis, 8c cruciatibus;

cumin-> terea multi,

omniumfcelerurnlibi-:

diuumcj

_macuhs

_contaminati,

in__»

:

fummis viverent _{deliciis, &}

_ubi($

faventioreuterentur_{fortuna; adeo} ut hasc _{ipfa, quafi dedita opera,}

im-probis

matenbonisnovereavidere¬

tur. Idcirco nihil eis folatii fuit

contra has tantas _calamitates,

qui-bus heic _{agitarentur, prakter}

ani-marum _{imrnortalitatem; cujus}

be-neficio

_{aliquando fieret}

_{virtutum ac}

vitiorum _{juxta remuneratio.}

Pul-cre in hane fententiam _Tullius

(V).-Si, _{inquit, fupremus ille dies von}

ex-ftindionem,fedcomnmtationem loci

af-fert,_{quid optabilius}? Non enimfernere,

vec_{fortuito fati & creati}

fumus,

fed

pr

of

edo fuit _{qiuedam vis, qu£}

_generi

confuleret humano; nec idfingeret,_aut

aleret, _quod, cum

exantlavijfet

omnes

lahores, tummeideret inmortismalum

fempiternum. Portum_{potiusparatum}

vobis, &_{profitgium putemus. Qua j}

ratione, qu^fo, hominibus ubi vi-tam cum morte _{commutåffent, aut} mortis malum _fempiternum

nega-turus,

turus,aut loci

commutationetti,at-que portumeis

aflignaturus

fuifTet,

nifi,utdi&umeft,animarum

exftin-ftionem non futuram conje&aflet.

Quid? quod diferte

ibidem dicat_»:

germanere animos

arbitramur

conjen-fu ratiomim omnium; qua in

fide

ma*

neant?

qualesqueßnt, ratione difcendft

eft. Eandem rem

pluribus

perfe-quitur (c) ubi difterit deanimorum origine å Deo» &eamob rem

a?ter-nos effe cenfet Id _{ipfiim pariter_>}

colligitexduobus animaeättributis, quceei competere autumat: In

ani-mi _{cognitione dubitare non pojjitmus,}

niß plane in

Phyßcis plumbei

Jumüs >

quin nihilfit animis admixtum,

nihil

duplex: quodcumita

fit,

certe nec

fe-cerni^ nec dividi, nee

difeerpi,

nec

dh

ftrahi poteft5 interire igitur. Ex

hifee minime obfeurum eft, illum

negare animarum deftru&ionem-.,

cum id _{quod dividi nequifc, per}

fo-lam indivilibilitatem tale

exiftime-tur, quod fit duraturum, Sicut é

B

contrario,

_illudjquod

in partes

di-fcerpipoteft,per

nudam

divifibilita-tem deftrui_{intelligatur. Ante}

Tul-lium _{idem quoqj inculcarunt Ho¬}

mer9,Pythagoras,Plato&alii, ficut

interaliaeorumplacita_etiam hujus

meminitPlutarchus: _{(V/) To [jlsv ti/j}

Twv tioypnctTMtlvfyayogn_{ml IIAqltwqq}

yewaioTaTowifi, to eTvoti tyiv ipvfflv äÜctvoLTov. _{Tig §v tSto Trpurov dveqiU'} V'/jtrsv; 'OfJL^og* 'Ev tis rfj _otiuvasCot.

ti

oÅyjg tyjg vexyczg ti otXko, fjrdg_i]A>%dg

SsfavWl _{(JLSTtt b&VQCVQV tictfJLcVWXg.}

Cyrus major in concione fua, qua

eumXenophon (^)ufummemorat

apud

filios

& amicos, quum

jam

moreretur, variis _argumentis

ani-marum_{immortalitatem} eis

perfva-dere conatus eft. Videlicet pri-mum ex _{eo, quodrevera fitanima,}

.< ouamvis videri oculis _non

poflit:

aeinde ex_{aftionibus, qux}

ejusmi-nifterio_{peraguntur, quamdiu eftin}

corpore. Exiftimavit enim illud

mini*

(d) in narrAt: vit£Homert _{p, zpi,}

II minime interiturum, unde tam

di-vinas _operationes

_{proficifcerentur.}

Porro ex vita ipfius:

veritati

enim

minus confentaneü videri cenfuit, illam, dum in corpore

efTet

morta-li,vivere; cum exeo exiifTet, emo-ri„ Imo credidit _potius animam,

carcere _corporis

liberatam,longe_»

fapientiorem

evadere.

concludit

de-nique

quod

corpus

in

pulverem

abeat, cum homo morte

difTolvi-tur, anima vero non item.

'Ou

yag

ty to, inquit, t

Sto

ys

crcttyoog

foysirs

si$evQth dgé^sv sifii eyti sti,

etsiMvlS

dvQgoo7o(vx

TsÅevVjW

£$$ydf

vvvloi

tYjv _{ys SfJLYjV}

tyuypjv

_wgotTe*

äAA?

oTq

hs7t$CtTT£T0, TXTOIQ

dvTTjV

00g

ScTOLV

Y.OL-Tstyoogcfoe.

vOvtol

eymrs,

3

itot&sg,

X$S TSTO700070079 ,00g Y)

soog _{fJLSV OLV} h

$VYlTÜ(TOÖfJLCiTlfj,

07CCJ

CS TOTO _{OCTOOiXkOLyYj,} TsSvrjZSV

xfåys

oTooog tttyguv

I<?ou

_Y)

Tpuytf,

§7osicodv

7& ä<Pfov($y

(too[jlut(&j Myct

yéwfroti,

a'<3£

tSto70S70SLcucé7 otXX oTCtv dxpxJog Xj

xaSafog ovSg

ex%gi&fj,

tot9

$

(pfowpioo-toctov smogdvTov hvow AiocXuoy-sva c9

dvSpa-ävbguTdySYjXct hivexafca,ättiovlatpog

to _{épiotpvÅov,77ÅA/jvTtjqipvytjg. Etiam}

Phocylides (f) pro hac pugnat_j

iententia:

-irv^yj F

ä&dvcij(^>

s$ äyyjgug tjj oicc TCiVTOq.

hsfyotiaTOl^OfJLSmV OTlPCO Ssol TB"

ÅsSoflai.

Similiter quoque oraculum olim

i-dem affirmalTe _dicitur;

quemad-modum _{apud Laxantium (g) eft,} Polites _{quidam confuluit ApoUinemMh}

lefium, utrumne maneat anlma

poft

mortem, an

refolvatur;

_<£r

_rejpondit

his _vcrfibus:

"kuy/jfjLsv fisypi § fecyoig ngog

cä-yCC Y.g&TSiTQLl,

<P$ag]d

vqhgqlTzoddv) SvyjTdig dXyrj"

åocnvsim"

'Hvlka dvd\v<riv_{ßgoTsyv ysTaff&ya}

yagavSsv SliifcrjVevgyjTOU) hd&éga%dva(pc

fsiToa,

'Aliv

_dyfya(£y

_Scra,

_{yhei <T}

_i

_ignay*

nav _aTeigijg.

\

n

U^ooToyov^

yoco TVTO

&S8

tyhufy

TS^QVQIQL.

Verumfi _{talerefponfum datum fult}

unquam, fumma in

hoc

negotio fraude ufum eft illud _aiioqui

fplen-dide mendax oraculum;quofuper-ftitiofi homines facilius fibi fidem

haberent in _{iis, qua?} manifeftofal-fa effent &_impia:

_Idcirco

pervaga-tiffimamfamam de anirrtce

immor-talitate convellere noluit. Sic fpe-&rum _{illud, quod Sauli}

_{cladein å}

Philifheis, & vita? interitum

augju-rabatur, iisdem fere verbis illum

alloquitur,

quibus Samuel

antea_»

regni amimonem ei comminatus fuerat; ut fcilicet reliquos

Ifraéli-tasalliceretad confulendum_Python

nes. _{Sed, uteo revertatur,} {unde

h^c _{deciinavitdilTertatio,Seneca in}

id _{maxime videtur incubuiffe,} ut &a? aetatis hominibus

_perfvaderet,

animas effe immortales: de quo

plurima in fcriptis

ejus teftimonia,

exftant\ quaie

illud

de

confolatio-ne

14

ne ad Helviam: _(h) t,Animus ipfe

facer

eft, ér

ettemus. hoc confirmat

unanimi hominum _{confenfu, de_>}

cultu5c timore Deorum _{(i) Cum,}

inquit,de animarumEternitate

difteri-mus, non leve momentum aptid_nos

ha¬

bet

_confenfus

_{hominum, aut timentium}

inferos; quafi poenas illic

penden-dce, utdicit _{Lipfius: aut colentium} £thera: _{quia Deos månes illic}

po-nebant, 5c venerabantur, ut aitide.

Thef.

V.

HAnc

etiam

eorum

_videtur,

fententiam

_{quodanimasde-}

firmare

fun&orum _{coluerint; id quod}

cer-te non _{feciflent, fi nullam}

_prorfus

fpem habuifTent de immortalitate

earum. _{Hafce communi nomine} Daemonés, Deos Månes, item Le-mures _{appellabant, ut conftat ex}

,

Apulejo

(h)

Speeles, inquit,

Deemo-num eft,animus humanus _exutus

&li-ber,ftipendiis vite: corporefuo

abjura-tis\ Hunc vetere Latinet lingva _repe¬

rio

(Å)c. //. (/') Epiß,uy. p.m.yp.

15

no Lemuremditfitatum. Ex

hijce

er-I _{goLmuribus, qui poflerorum}

_fuorum

cur am_{fortitus,pacato}

&

_quieto

numi-ne domum

pojfldet^

_Lar

dicitur

familia-ris. _{Qui vero propter}

_adverja

_vita

merita, nullis bonis

fedibus in

terra ,

vagatione fen

quodam

exilio punitur

,

inaneterriculamentum bonishominbus,

cetenm noxiummalis; hunc _pkrique

larvam

perhibent;

_cum

verb in

cer-tum _{efl, qiii£ cuique eorum}

_fortitio

_e~

vener_{it; utrum lar}//V, _an

larv

_{a; no¬}

mine Manium Deum _nuncupant,

_&

honoris_grotta

. Dei

vocabidmn

addi-tum _{efl. Huc adprime}

_faciunt,

_qux

in_{ApulejiAfm. aur.locis}

_compb;üv

ribus commentatus efl Phil.

Bero-aldus; _{qux fi}

_lubet,

_conferri

pof-funt. Ceterum circa voces

iftasdi-icrepant etiam veteres, &

funt,

qui

Månes ac Genios eosdem putent,

eorumqj

fingulis

hominibus

ab

ipfa

nativitate binostributos, qui

quod

ne mortua

_{quidem defererent}

cor-pora, fepulcrorum

deöruåores

16

Deos Månes vidare credebantim

Nafoni _{(/) videnturMånes}

&Le-mures iidem fuiffe:

Ritus erat vetdrisnocturnaLemaritt

facri:

Jnferias tacitis Manibus illa

da-bunt. & _paulo

_poft.

Cum dixit novies , Månes exite

pa-terni,

Rejpicit,

&pure

facra

peraEtapu-tant. item

Mox etiam Lemures animas dixere

filentum; &c.

Sed obtinuit_{tamen, ut eorum ani¬}

mas, qui integre vixerant»

fmgu-lariter _{dixerint Månes, tefte}

Valen-tino in notis _{ad verfam 185. Perfii}

Satyr. V.contra verofceleratorum,

peculiari nomine Lemures,

fecun-dum _{interpretationem Antonii}

Fo-quelini pariterque Eil. Lubini, in_»

locum citatum Perfii: Lemures, in*

quiunt, antiqui Månes & mortuorwn animas _{ejje crediderunt, quod}

_noflur^

nit (0 Faß,i,f, v. 4 il.

}1

msincurfwiibus domos

infeflare

exifti-marentur.

Apulejus

1. _c.

modo

lar-vas, modoLemures, no&iü

occur-facula, buftorum formidamina, fe-pulcrorum terriculamenüa,

adpélli-tat. Et Homerus _{(m) fine}

_dubio

ejusmodi lemures atque larvas

er-rantes _{lignificavit per}

_fua

qua* Patrocli animä

infce&abantur,

"Hå$5 hl_4^%??

_{Uulgoxtäj®'}

aoto*

Srij ¥_ap

_{hegtetyoiÅyjgm}

_puvpfeg [JLVSOV

hiTisr

T5JAS [AS

hgyxcri

ipy%al

hfafyt»

M-[JLCVIOÜV,

'0v$e USITC»;

(JitoysvScCl

_VTCSg

-Kola,*

[JLOXoBCOCTLV* jAaa'

_ävjug

_{aXdXypiai äv svpvwÅsg}

$u.

Atque ßc videmus Manes pro

La-ribus, & pro

Larvis Lemures

in-terdum _{poni: quatenus}

_gentiles

bos_{tajiquam noxiös}

_timebant;

_illos

autem _propitios,

_&

_hominibus

C bene

*8

bene_cupientes

_ducebant.

_DeLari* bus ita Nafo (n)

■

Prtftitibus Mafi Laribus videre

ca

-Aramconftitm _{- - - - (lende}

*

Caufi tarnen

pofiti

fuerat cognomims

tükj

Quodpraßant oculis

omma tuta

fik',

Stant_quoquepro

_nobis,

_{&pr£fintmos*}

mbusurbis;

Et_fint

_pr<efentes

_{auxiliumq,;■}

_ferunt.

Nec _{aliud per #w£r<mntellexerunt}

vVeteres* quam animas corporum fuorum vineulis _{laxatas; tam}

illo-rum, _qui honeftam & piam

ege-rant vitam , quam qui fceleribus

fe _{Inquinarant Eftque haec vox}

tam _{lataefignificationis, ac Manes.}

Volfcusin comentarioad verfum_38.

Sat.i.Perfii: _Manes

^inquit,

antiqui

iton modo Deos_{,fidbeatas umbras ap*}

pellabant.

Confentitetiam Maro(ö).

Troius_{AßncaS)pietate}

_infignis

_&ar¬

mis*

Ad

(#) lib.j, Fafl-verf.12p. feq.

(6, &ncid. pe _403.ztf.

*?

Ad_genitorcm,

_imas

_Erebi

_defeendit

adumbras,

Di, quibus

imperium

eft animarum,

timbrjeque

filentes.

Idem( fl)

alioloco,

umbras

pro

Lar-vis_pofuit:

Omnibus umbralods adero: dabis

im-probe

pcenas. Etenim_{gentiles,vana}

_opinione

per-fvafi,exiiHmabant umbras eorum,

quibus

injuftas necis

caufae

fuiffcnt,

nocere viventibus.

Thef.

FL

PErfpefto

mens fuerit

autem

deperenni

,

qua;

animari*

herum-,

vita, &quouscp

in

hac

cognitione

progredipotuerint,ope

luminis

na¬

turalis: _Sequitur,

_uteorundem

len-tentiam _exponamus

_{de illarü}

{latu

poftdifeeilum acorpore»

Cumani-mas,utantea diximus,exfuis ope-rationibus imortalesefTe

quodamo-do _{inteiiigerent&}

_viderent

_quoque,

naturamdediffe hominibus ufiiram

exigui temporis ad vivendum;

prseterea omniain hoc mundo

mu-tationibus, miferiis _atque

calami-tatibus eiTe obnoxia ; anxii cogita-re _{cosperunt de feliciore quadam}

conditione, quae easdem seternum

maneret. Et _{quamvis hujus rei} certam eis _{adfignare perfvafionem}

nonqueamus; negare tarnen non

poftumus, quin eminus , ceu per

tranfennam, iftam

animadverte-rint. Unde faftum _{eft, ut omnes}

Philofophorum laniores

frequen-tiorern faciant mentionem fumrni

hominisboni _{poft mortem , ac}

re-ditus ad Deum. Hoc _argumento

Marciam, obitum filii _{lugentem »} folariconatus Seneca_{(/>) Jpjeinquit,} £ternus,

_meliorisqm

_{nunc flatus}

_eß.

Et _{poft pauca: Animus nititur Mo ,}

tmde _{dimifjus eß; ibiillum£terna re~}

quiesmanets pro _confußs

_craffisque

_pu¬ ra & _{liqulda vifentem. Simiüte£->}

quoque Admetus _apud

Euripi-dem

'21 dem _{(q)uxoris mortem}

_deplorans,

ob nimium dolorem , de fua

con-queritur calamitate ; contra vero

felicitatem _{conjugis, beatam}

_apud

fuperos agentis vitam ,

depraedr-cat:

0>i>.01, ywcaacc cctiuov

svTvyßcsßcv

TS _{\uS vovLiLti ,}

_xotfosp

_S

_cäoxSvS

oycog'

Tyjg ysv yäp

Säh

otXyog

äipsräi

7Tc]s,

HoXXSv äs _{[xoypw svaXsYjg}

htiü-CC17C.

7:a)IS

_{dpbiyJvxc, *shw}

_Igocycu,

Ks£v 877iSvuco _{äüyccTCt vaisLV.}

Phocylides

(f)

affirmat

nos >

tibi

vincula _corporei

_carccris

ruperi-mus, betos exhis tenebris, in

lu-cem _coeleftem exceßiiros :

lictl_{lüyct T sa}

_yottyg

_ßXTti'ccysv

_sg

(paog

sXSs'iv*

Tullius _{(s) exiftimat hominespen_>}

mortem, nen folum å malls

abftra-hi, (q) Alcefl. 4SI.4. V. stf. &93S- OJ

hi, Ted etiam in vitam _longe

bea-tiorem _{transferri; imo Deo fimil*}

limos _{fieri; poftquam occiderint:}

Tantum, inquit, abeß ab eo, ut

mct-lum morsfit-, _{fedquod tibi diidum}

vi-debatur, ut verear, ne homini nihilJit

non malum aliud certe; _{jed nihil}

bo-num aliud_potius:

_fiquidem

_vel

_Diiipfi,

velcum Diis

_futurijumus.

_Cuifimiks

futura efl perpetuitas omnis.confequen-tis _{temporis, qnis me beatior?}

Ptolo-maeus rex _{Hegefiam Cyrenaicumj}

prohibuifle dicitur, in fcholis

doce-re de mortis_{contemtu, quod multi,}

his_{auditis, violentasmanus fibiipü}

inferrent. Et Ambraciotä

Cleom-brotus, quum nihil ei accidiftet

ad-verfi, é muro in mare fe abjecifTe-»

perhibetur, le&o de ea re' Piatonis libello, ut idem _{(t) refert. In tantü}

profecifle

videtur Seneca (0) ut,

fi

verborum _{ejus, deanima?}

immorta-Jitate ac ftatu _{poft mortem} occur-rentium, vim ac pondus a^flimes, fere

(t)loc.citat.(«)adPolyb. c. 27. (i *8.

( 2-5

fere videatur _divinorum,

_quibus

chriftiana nititur _religio,

oraculo-rum _gnarus fuiffe. Quippe

amma-rumpacem, libertatem

atque voluptatem

poil:

hane vitam,

item locumbeatorum_{tanquani in_»} tabula

_fpe&anda

_proponit;

_adje&a

etiam _{gravi admonitione, ne}

_quis

beatam _hancrequiem

_demortuis

in-videat; cum in fraterna morte Po-lybiumfolatur: Nuncammas,inquit,

fratris.tut, velat ex diutino carcere

emi_(Jus

, tandem

fui juris

&1

arbitrii

gejtit, humana omnia ex

Juperiore

io-~co _{dejpicil: divina vero}

_propfas

intue-tur. Ne _itaque

_invideris

_ei:

_quiefcit,

)tandem Uber, tandem tutas , tandem

-éeternus_{eft. Fruitur nunc aperto} Ubero ccelo _{; ex} humili _atque

deprejjb

in eum emicuit locum, quisquis

ule

eft,

quifefatasvinculis animas

beato

reci-*

pit Jim: &nunc libere vagatur ,

o-mniaque naturee bona cum Jumma

voluprate perjpicit. Non

perdidit

fa¬

cew_fräter

_{tmsyfed Jecuriorem}

24

tus_{efi. Nun}

_reliquit

_{Me nos,}

fedan-tecejfit.

Idcircomortem nonufque adeo _{pertimefcebant, quin potius}

laeti _{exfpe&abantillum diem,}

quo,

remotis _{ftrophis, å converfatione}

malorum _{fegregati, in coelum}

atcp confortiumDeorumfe_recipi ipera-rent, tefte Tullio: _{(x) Opraclqrum}

diem , cumad illud divinum anim$r

rum _concilium,

ccetumque proficifcar,

cumque exhac turbo, &colluvione

cüf-cedam! Detiderio _perveniendi

adi-liam _laetitiam> _magnum ponderis

addidit qupque contemplatio Dei, cujus fe _{poit fata participes}

_fore

arbicrabantur. Videbant enim_»,

quafi cJaufis oculis animam, dum

eilet in bis incluiä _{compagibuscor¬}

poris , minimam partem eorum_i

intejligere , qux ad Deum

fpeéfca-rerit; cum homines divinis

negle-&is, _{plerumque in fordibus}

terre-nis, inftariutulenti _fuis,

volutaren-tur. _{Quem defe&um tandem}

fup-pleri

pleri Tibi

imaginabantuf,

cum

ani-ma, _{corporis cuftodia atque}

vin-culis _{liberata, in iftarn vitam, quse}

fola vita nominanda eflet, transfer¬

retur. De _{quo eleganter}

_Plotinqs

(y)ah oXcog's<råu

$söre_{«)toovvsxsg T%Sé&g> sti}

hio%Xti[JLévx

,

&'cfe

(Mav ivoyXYivw 3 T9

c-dfjLolog. Contemplationem hane,

non _foluna

_perfe&am

_atque

aeter-nam, fed etiam utfummunabonum

asftimabant,

_{quod hominis}

appeti-tum ita _{fatiaret,ut aliud majus} de-fiderari non

_poifet;

juxta

_illud

Se-necae: _{(z) O! quando}

_{Tidebis illud}

tempus, quo fcies tempus ad te nan

pertinere; quo tranquiüus

placidusque

er_{is, &craflini negiligens,&inJumma}

tuifatietate ? Vide fisomnino

apud

Plotinum, {a) qui hane renapiane

fupra captum gentilis

_expreffifTe

videtur: qt-olv_, inquit, _sig

avjov

Uu-j lors _rj/utu téXog-y ti;_-

ävchtavTdtt,

D

O)Enn. 6:lib.p. cap.lQ. (z)Epift.jf*«. (a)tnnead.6;lib.p»cap%£«

fcpo

pyj

årdisiv

ypgévxffiv

onw

?refi

ccuiqj _yppsiocj bbsov. _{5Ev is}

_tccj]^rjj

%opsfaxaSagävTtTiyyjy[JLEVfyiyjg,Tr^y/jv Ji _{vy, Äf^v , ayaSS}

_dtliavy

giifiv

ipu%yjs.

Kairo svsnciv&a.

QUemadmodum

beatitüdinem_{aliquam polt}

vero

gentiles

_hane

vicam _{hominibus paratam}

puta-runt; ica amoenum _quendam

lo-Iiim finxerunt , in' quem omnes

migrare dicebantur, _{qui integram} eg'fTent vitam; quafr illic cqeleftia

reportaturi virtutis fuae _{praemia_».} Hunc modo campos Flylios

nomi-narunt, _{fecundum Poétam, (b)}

Qmmvis Elyfios miretur Gr£cid

Cpncilia*

Elyfwmque

colo _-

-Ita Nautes iÉneam allocutus _eft,ut eö facilius ßbi fidem haberet. Pro¬ teus Homericus Menelao

_promifib

fore ut Dii _{ipfum ad hos campos} (Jr)ULI. Georg.9.3$. JEneid. Iib

Ehef.

ni

campos.

dedücerent, co

quod

Jovls

effet^

genere :

'AAA# a lg 'HAi'viov nsfo'ov, aj

f${-gocrot, yafyg 'A&chwroi _{irepLTTVcriv - -}

-T£?r£f ßiojy) tisXsl

rhT-jf4%oi-<riv> (f)

Ubi non nivibus, _nec I _yerre,

'ne-queimbribus,aliisve

incommodis

preineretur; fedinter maximas

vi-veret deiicias. Modo beatorum

dixerunt infulas, tefte Piatone,(d)

easque lege di.ina

piisobvirtucem

affignatas: ~Hvvopog

ofrs

"K'jjv hl _{Kgows, $}

dsl

_xj

vöv

hl kk

k

&so?g, Täv

_dv&goJncov

iov (jlsv cmotiug

ßw héxBcnct,^ohug,

heiföv

tsXsu-ifar), siq fjLaxägw

vijtrzg

ohiovra,

&-mv h idcvj svhjpLovloi_{smog xcmmv*}

lTkef

VIII

ÄT

_quoque

veroficutin

_in

_hoc

_,

multis

_ipfos

_{popiili Dei}

aliis; ita

fimias fuiiTe videmus: _Qui, ut ve-roümile _efl:,

fcriniaMofiscompila-ruht,

2$.

runt, 5c

_quidquidinde

_ablatumeft,

peflime

corruptum in fabulas fuas

transtulerunt, _Gregorio

Nazian-zeno

(V)

affirmante _{: tåjgog roTg r£}

dvfyog TrsTTEigxyJmg o MivcogszsTvog,a)

VaMyctv&jg, daQofeAwv A«/zwW

«S H\VVIW

_7TS$iW

_{YfelttGQCJ "EAA>?V££j}

iy _{(pccvramoi tS xo£? vjyccg Ttot^aMfä} ysvoysm, ix r&y M&JFÄ&wy oiyoa^ ßim

ßXm x)

_{tfjisTÉgojv, i*}

_{Ä) 7Tsgl}

_ryjy

xAfj-cCv ti Mh _{dXkoig ovoyotffi}

tSto _{Td^oc^XojTxvTsg, Certe non}

ri-fu_{magis,quamIacrimis} profequen-da eft horum _{dementia, qui}

com-mentum cerebelli _humani,

fabula-rum _{impofturis obte&um,fibi}

_poft

rriortem tutum _{perfugiumfore} cre-diderunt. _{Ejusmodi deliramentum}

Scholiafta? Gr^ci _{perftringunt, 5c}

quidem

_Nonnus(/)

Latiné verfus his verbis: _Quemadmodum

Chriftk-na_{fides atque doftrina ,}

_paradifum

quendam dejcribit: ltagentiles

qiioque fiäitiuM

(c)Örat.20.p.333. (f) in%Enarrat.hiß.prQ" fdtt.Ordf14*Gregor. NaziAtt.p*ttt.

29

ßcthinm quenäam loeim deferfbunt *

qnenifortitmwrum mfiüas wem?t fke

Eiyfium

campnmf quodvidelwet eo vc-mrnt, _{quivitx citrriculufti hbtiefte}

cum virtute _{confecerunt, „Huc} re-ftrr?

_poteÄ

_{etiartj illud, qued}

Mö-hammeedifte ffnxerunt de _fuo

pa-radifaAlkcrr.Surat.43.

ve£C6'g. feqq.

pariterque 64.verf9. &c.

C*£

L-i

** ^

X?

|»^=TTxX&

£/j

JJ)

CÖUU

fJLJJ

JUs15

CA«

s. /

p

OÄcS

Cg-O

_jtüöi?

_ÖJSj

£3

)V

—»•

0 _fervi mei / «0« mV_{fupervosthnor9}

fieque trifles futuri efiis> O&i

dermt_{fignis noflris,}

_{fide&sfhrünt}

Mufidmanni , Letabundi

ingredvmini

paradifum vos &utfores_veftr#:

Gr-cumfer

etur intef eos_{patina ex} ßuro,

phialxy m quibus _{erit qutcquöd}

ani-W£ _{concupiverint,dukes}

eruntfontes, vosqueperpetuo ibi vivetis. *

.

Iheß

IX.

CEterum

_&am,&patrata

quibus

_{fcclera,fedem}

ob virfcute-negle-

feli-ciüjoccuparcnonlicuerit,hos.in tar-tarum ac ftygem prapcipitari

töv $s ä$ixoj$ $ åSswg, kg _to

Ttjglfos-ug rs _x) oLX/jg

ha^Tr^Loi

ro

k/j

rdfnz-fov xccäSctw, ihcti. Cujus de

tor-mentorum _{generibus, quae impiis}

ibi _{p-arata fint, multa fabulantur :}

Scilicefc

_{quomodoferoces}

_viri

afpe-åu _{ignei, illos feorüm rapientes} tribulis lacerent, manibusque & pedibus, ac cervjce devin&os

pro-Äernant, excarnificent, atc$

miier-rimis _{modisdilanient,} ut idena (/j)

commemorat. Similes _hispoenas, inter verbera _{.fas-va, gemitus,} ftri-dores , fletus moerentes ,

clamo-res cum _planchi

_miftos,

_atque

la-mentationes , fceleratos tartareo

fpecu, &llygia palude merfos,

fu-ftinere affirmat

_quoqueMaro

_(i)

Hinc exaudiri

_{gemitus,& fievajfh}

vare

Verbera: tum_{ftridorjerri,}

_tfofla?

que calem.

Qiafcelerumfacies? (O!

vlrgoejfa-re₎

_quibnsve

Vrgen-( b) Llb.to,de re[t{>b.f. _-jdz. Q)\dEneid._t.(t.

Urgenturpeenis? qtiis

_tantusplmgop

ad auras?

Item

Contimit

_{fontesultrix,}

_accintta

_fla*

gello

Tifiphone

quatit,infultansytorvosqiie

finiflra

fattentans _angves

- - -

-Quinquaginta

atris immanis hiati-bus, hydra

Sjsvior_{? intus habet fedem: tumtar¬} tarus _ipfe

'Bis_{patet inpr£cepstantum,}

tendit-quefub umbras,

Quantusad <etherium cceli

_fufpeäus

Olympum

•

Suppliciorum

infernalium, nebulis a?ternisque tenebris fcarentium ■gravitatem,defcribitetiamNaio_(£)

Åty* nebulasexhalat ivers -

-•

Deque Juis atros _{peüebat crinibus}

angves.

"

Qliam

fimul

agnoruntinter

caligiuis

umbras,

- - -

-fuiqtie

•

Judicii

n

fudicis

<eternä

damnavit lumina

nodle.

Quanquam

ut verutti

fatear

ha?c 8c

quaecunque pra?terea

de

igni

cre-picante,

de

cerbero

,

de

ferpenti-Dus miferrimum inmodum corpo-ra vita defun&orum

_apud

_inferos

refricantibus , deque

aliis

inferni

carceris cruciatibus, ab ipfis

fin-guntur , quantocunque

orationis

& verborumflumine

fcateant;cer-tius tarnen eis de hisnonconftitit,

quam ut pro

meris

nugis

atque

fa*

bulis haberentur > tum ab

aliiSj,

tum etiam å

_Sene^ca

:(l)Cogita,m-quit, nullisdefunåum

malts

affici. Illa

qua mbisinferos

faciunt

terrtbiles

,fa#

bula _{efl, Nullasfcimus}

_mortuis

immi-nere tenebras, _{nec carcerem, nec}

fil¬

mina

_flagrantia

_{tgne , nec}

_oblivionis

amnem, nec tribunalia,nec reosullos in illa libertate talaxa.Nec ullosibityr

an-nos. _{Lujerunt ifta}

_Poet&

₃

&

_var

_tis

_nos

agitavere terroribus.

E

_lhef,

34

Meß

X.

Sic

fententia,

expofita

de felicitate

utcunque

gentilium

_pariter

ac infelicitate _{poft mortem}

credi-ta; reftat nunc , ut eorundem

[ia-TouoTYpx circahanc rem

perfpicia-mus. _{Qua? inde primum notaride¬}

bet, quod de Deo confufam adeo

cognitionem habuerunt, uü

dubi-taverint _{nonmodo, corpusanSpi¬} ritus eilet Deus , ex. gr.

Pli-nius _{aliique , mundum DeumeP} fe ftatuentes;led & unusne

anplu-res-efTent Dii: de _{apud Ciceronem}

{tri) Cotta Balbum alloquitur:

Mal¬

tis _{argumentis Deos ejfe docere}

yoluifti-Quanquam ut verum fatear, non-»

raro etiam _{contigit.,ut, in alterum}

extremum incUnantes miferi ilü

mortales, Deos nullos crederent_,.

Equidem

dum coelum irrtuebantur,

& _{admirandam corporum}

eeeiefti-um varietatem _ordinatosque

mo-tus _{obfervabant, facile quidem} in-

35 tellexerunt cfTe

_aüquod

_numern.*,

quod fua potentia tantam

molerru

ac tam _fapienter

_fuftineret.

Rurfus

autem , quum eorum_, qua*

in

ter-risfunt_{,permutationem cernerent;} mente celeriter mutata, eo

impie-tatis _{prolapfi Tunt, ut}

_{vel Deum_»}

prorfus negarént,

vel

coeleftia

fo-lum _{ejus confilio regi}

_crederent-,;

cetera vero cseco

quodam

impetu

cafuque agitari.

Quorum

prius

exprefTe fignificat

Nafo

('n)

mor¬

tem Tibulli larnentans:

Cum _raplänt

_mala

_fata

_{bonos (}

_/gno*

fiitefafo)

Sollicitornullos _ejjeputare

_Deos.

Item alius dixit: _(ö)

Marmoreo Licinus tumulo jacet; at

Catoparvo;

Vomptjus

nullo. Credimus

eße Deos

?

Pofterius urget Cotta

apud

Tulli-um: _(/?)

_Telamon

_uno

verfu locum

_toz

tum _{conficit, uirum}

_Dit

_hörnhus

_ne*

gl/gant:

Nam

(n)Amor,Ith.Bieg.p.v.{o)päv.79*&

Namß

curent, bene bomsfit, mak

malis,_{quodnuncabeft.}

Et _{pauciSinterje^tis: videjm igitur}

Deorum_{judicio,fividentres humanas,}

difcrimenejje fublatum. Juvenalis (#) pra?cipuus fuar artatis _poéta

_ad

no-tandos _hominum mores &

vanita-tem, affirmafc _{quosdam exiftimare}

totam hane rerüm univerfitatem

Fortuito ferri:

Sunt,

_qui

_fortun<ejam

_cafibus

_omnia ponunt,

Et mundum credunt nullo reftorc

moveri:

Natura volvente vices _{& lucis} & 1

annu

Subverfo _{igitur hoc fundamento ,}

quod in rebus divinis _primum

_eft,

certafcilicetatquediftin&ade

Deo

ftotitia; _{ad cetera, qua?}

exindede-pendent,

& _{cognofei debent,} non

datur _progreffio.

ihefi

XL

HUc

ipe&ant

deinde iilorum

_anima

de

37 anima erroneae _opiniones

, cujus

tantam notitiam nou habuerunt, _ut

expedire poflent,

quid

illa fit,unde

fit, quove äbeat, cum ex corpore evaferit. De _{quo Seneca (r)}

gravif-fimefuam

_expreflifc

_{dubitationem.,:}

Quid

fit

ammas, non magis tibi

qnis-quamexpediet, quam tibifit. Alias illum

dicit

_ejfie

_{jftiritum, alias concentim}

quendam, dins vim divinum ér Det

parlem, alias tennifinnan aerem, dias

incorporalem

potentiam. Non deerit quijanguinem dicat/mi calorm. Adeo

animanon potefi

liquere

_{de cettris re¬}

bus_{, ut adhuc}

_ipfiefe

_{qu<erat. Item aliö} {/) loco: Animus utrum _corpus

_(it,

an non _{fit, innumerabilesfimt qmfito¬}

nes;

quando

ejfie _{incipiat, quamdiu jit,}

an de

corpore

fiubduaus

injublhne

re-cejfierit. Ejusdem fere fententiac

I

fuit

_efTe

Cicero

(t)

qui

dixit

animam

vel _{animalem,id eftfpirabilem,} vel_{igneam,velnumerumquendam,}

vei

(r)Lib.7._{qvtfi. nat. 24. (s) Epifi.} ,

38

vel _{quintam aliquam naturam, allt}

horum _{aliquid fimile* Et quamvis} ea, _{quse fiipra in thef: iv* &v»}

ad-duximus, talem pr se. fe ferant

fpe-ciem, quafi gentilium faniores ex¬

tra omnem haefitationem aflerue-rint, animas legi mortalitatis non effe obnoxias: _{Utcunqne tamen_j} locuti _{funfc, fi rem altius} repeta-rnus, videbimus _{quod magnus eos}

perpetuo vexaverit fcrupulus;

qui

licet in deterioremac _negativam

fententiam eos non _{abftraheret,ta¬} rnen de meiiori _{atqueadfirmativa-*}

flu&uantes omnino _{atque incertos}

fecit. Ira _{Cyrus Xenophonteus}

_(u)

in oratione _{ceteroqui pulcherrima,}

ex _{qua antea infignem locum}

ad-duximus, ambiguus omnino

hae-filTe videtur, interiretne anima->

fua, an fuperftes _{föret: 'E* os} yy

ÜTW, inquit, ( puta fi anima ab

in-teritu non eft libera) _{uXXoi (jlsvxo-x y}

tyvyyi

evtu <ru[mlti ovv%7to$vqcrx£i,

&

39

5c_{paulo poft evrS}

_dc^aXsi

_ecropiouy

tig _{(.lyoh h ht}Mxov

TtctSsvj,

pojvsrjv

perctt9Ssfeysvupai,(mjtb-

fy prftsv ht

ä.Etauidfentiendü eil de feneca(.*•)

quanao alt:

Contemnite

mortem,qua

vos aut_{finit, fi pereunt}

_aninia?;

_aut

tramfert, fi manent, &

ad

fidera^

eunt ? Ejusdem erroris

culpa

te-neturCicero(y)qiu>

cumnonnul-la de animarum _apternitate

protu-lerat, fermonem fuum cum

dubita-tione claufit:_//«,

_{inquit,fupremusilk}

dies_{permit, ac}

_delet

_omnmo,

_quid

_me¬

lius, quam in

mediis vita

Jaboribus

ob-dormifiere, itu

comiiVentem

fomno

conjopiri jjentpitérno.

Nos

vero,fi quid

tale _{acctderit, ut d Deo denunciatum}

videatur, ut exeamus evita,

0-gentes gratias, pareamus;

emittique

nos e_cuflodia,

levari

vinculis

arbit

tremur; utlaut in aternatn.

/V/_{nofiram domum remigremus, ä"}

0-nmi_{fenfu molefliaque careamus.}

_Eodé

modo, circa finem opufculi

de

fe-ne&ute,

4o

ne&ute, differitde animabus _corpo¬ re exutis: Sin mortuus nihil_fentiam;

non _{vereor, ne} hunc _errorem meum

mortui

philofophi

_irrideant.

_Quodß

_non

futuri

Jumus

immortales:

tarnen

ex-ßmgvi

homini

fuo tempöre,

optahile

efl.

Sed, quid miruna eft5 hos

ita&flu-éluafTe Sc _{erraffe, cum'inre}

tamar-dua, vel folam rationem,vel

tradi-tiones forte obfcuras fecutifuerint? Novirnus enim Sc homines divina-rumliterarum lucecolluftratos hoc-ce Epicur'ad _{erroris veneno}

fuifle-*

infe&os; qualesoliminter Judasos

exflitere_{Sadduoei, de quorum}

o-rigine R. Salomo Jarchi docet, te¬

ile _{Hackfpanio (y) prm'} Sun rrriv usdi rn rroVri oirpai ufrDisop:!

_mompufr

_{düto p}

: _{CDDV S D'D^^lDpm DmntfISO#}

Accepifaddocum

&

Baithofeum

difctpu-los _{ejus (Antigoni)}

_{fuijfe, &}

_quiafic

conjveverat

die

ere: (Deononeüe

fer-viendum mercedis _gratia)

dikpß

junt (z)intraft, defeript.Jud.p. zjz.

4*

Junt

ad

Epicur&Jmüm,atqueomnes,qui

eos _{fecuti, y*//# Sadducri,}

_ér

juxta nomina eorum, Etiam

Kimchium tam abfurdam fententiä ♦fovifle dicit ide_(a)

_cujus

_in comen-' _{tario ad Pal.}

i.v._5.

expreflelegitur:

I

mrran arn afitfav ctftt 12m Et ad Pfal. 104.v 29. nnnn

p?1?

1:.dd w -w» ptwnn ndinn

rorv _{1p uny"1 2m aTOn rrnn}

:yncsn ^2 #71 dj _yn

^v

_{ni ffni}

Anima redibunt ad materiam_primam^ c _qua

egreß#junt,

idque

tempore

refur-reäionisy ex_pr

omijjo Dei

benedifti,

i^-1

queper modum

figni,

miraculi, mi-,

autem naturaliter. In hifce_j

Rabbinus eodem modo

lufit,acSe-neca

_(&)

_{qui animas in antiqua}

ele-menta verti ftatuit. _{Quo ipfo}

ani-marum immortalitatem ex _parte

deftruit,

&

_longseyås

_quidem,

fed

non

cctpbdfrag

_eas

_judicat,

_ex

men-te_{Liplii. Quae praeterea}

_in

_utramcg partem

_dilputari

_{folent, circa}

hoc

F

negotium, flintilla ixtuv TCoXkctyug

X&yvfiéwv. Utique fatishinc

perfpi-cuüm effc _{gentiles, cum ita}

hasfita-raic de _{animayqualis illa rationo}

£u& _{efFet, fenfim etiam}

ex-cddilie _{fpe immortalitatis. Irno,}

quandoquidem iübrlco adeo circa

hancrem futidamento nixi _funt,ut

•Vlxunquam nifi cum formidine-»

oppofiti animarum perpetuitatem

ftatuerint: facile _{paüec, quametiam} Certam ßbi

_pqft

_{fata felicitatem} pol-licer.i _{potiierint Verbodicam,}

i-gnoraverunt plane, melior h.omini,

an pejor pöft tränfa&um _vit#

cur-fum conditio evéniret. Sic

_depre^

hendimus Socrate'm _{(V) h^fitafTe-j}

fuprerno viiae die, quum manujam

mortirerum tenebat _pocuium.*"H&

u^a

mfäysa,

irxol fxsv

_åto^oty^iyu

_?

v/xTv$ ßimofxsysig.

_'Ottote^oi

oe rjpw

JiXoyjcü

hl

å(X£ivcv n^ay/xx , atyKov

tccrnl, 7rxyjvy)tu (diu. Pari_quoque

modo Tullius_{(^) fuam in hac re_3}

ha?ii~ (c)PintoApol. Socr. _tnfin.id)defcve'ft.cxp

m

hajfitantiam aut _potius

ignoranti-am

prodidft

_{loci*; plurimis :}

Morsp

inquit,

plane

negligentia

efl,

fiomniw.

fi

USK

£ternus. _{Quid igitur timeam,}

_fi

_aut von_{mijerpoftmortem< aut}

beatus

_ettam

futurusfim

? Qnod fi

nnncipibtiso-lim _{fapientum configit, circa rem}

tanti momenti

_{tantbpere vacillarö,}

imo abbrrare: de _reliquis

gentili-um

_{quid feniiendum}

_{fit >}

omnibus

in_{propatulo eld}

Tief.

XII

Etöcim&tag

_arguif

_phi

sbväv

g.aTamrjra

io ipfbrum

Religio

|

quc ut mere naturalis , fic nulii

homnmtr' -ro prrrfenti

ftatu

ciéns ad_{defnonflrändum, quid fit_,} vita ;ptema; _{atque ttä nefcit} cori-ditionem hominis

_polt

_mortem:

_A

_c

prxterea tantis cumulata

fuit hase

fup.erftitionibus , ut fanam

ratio-nem _{pene ejurafle multi}

_viderentur

gejitilium> cum divino

numini

reptum

honorem

in

bruta,

& , fi

quid brutis ignobilius, renitente

i-pfo comniuni fenfii, transferrent,

tefte _{Apoftolo 7r}v}

_dofyxv

7£

_d(p&otfl%

_{Ge9 h c>JLQm[JLttli si/Jvog}

(pSctgrS dv&gu7T8, ty 7Tsremv.ty

7i]pa-■Tro&av

ty egneTÜv. Adha?c lacris li¬

teris deftituebantur , fine

quibus

nemo in hac _{quidem re certi}

quic-quam pronunciare poteft. Hic

e-nim fons unicus _{eft, åDeo}

concef-fus _{mortalibus, ut inde hauriant}

veram _{notitiam, cum de ejus}

vo-luntate,tum de fua

_ipforum

felici-tate, qua? ipfos poft hane vitam fit

manfura. _{Praeterea, quamvis fua«»}

(pecie nön careant, quae gentium

fajyientiores circa praefens argu¬ mentum _{difieruerunt:} cortices

ta-j

men unice _{roferunt,* ad nucleum}

non _{pertingentes. Neque}

enim

e-jusmodi

cognitio eorum cerebello

I

originem debuit: föd

_{quemadmo- I}

dum alia feré omnia ad eultumDei

*

45

pertinentia, ita qnicquid de

aster-na bentitudine _{vel finxerunt, vel}

crediderunt , id omne

propemo-dum per traditionem å Judseis &

puriori fonte divinorum

oraculo-rum ad _{ipfos manavit; fed}

_quod

dolendum _{eft, infinitis}

_obfeptum

tricis ac variis commentis

interpo-,

latum & _corruptum

, referenten

Hackfpanio

(/)ex libro _{ponr pag.} 157.C0JL2. DPOWIK nODfl _np^y

SD

tto _{*p nyu}

_noW

_{norra mun}

fnjp© ovywbzr?«

731 HoStf nüD 1PK 7$ 1T)

yryi 1 ann _{jra ksdw mo no-?}

:b?iyn monp los myn myn _{rapo jra}

Quicquid jolidum eft in

doärina

Ariflo- '

tefis,

furtimäblatum éft e

JapientiaSa-lomonis,

_fuper

_quem pax

jit, Poftea

e-fiim quam Alexander Macedo rerum

potitus eft

_{Hierofolymis,}

_fummam reru

. concredidit Anftoteli, praeceptori fuo,

ipjosque adeo Salomonis libros.

Eapro-pter

_quicquid

_{boni ibi invenit,}

_fuo

ipfe-us nomine

_poftmodum

_edidit;

_admiftis

tamen

4-6 t

*'

tarnen

_{quibusdam conclußonibuspefftmis,}

qualis efl illa de attrnitate mundi.

De cetero, cum negari non

gentium fapientiores tam fobrie_j

tamque cafte de Deo atque anima, pariter acde reliquis Dei

operibus

totoque hujus mundi opificio,

dif-feruiffe, ut _{parum abfuiiTe omnino}

å_{jufto traraite videantur , mirari}

fatis nemo _{quiverit, qua? tanta}

fue-rint _{obftacula, quominushomines,}

& veritatis amantes &

_djEendi

cu-pidi, aut inqui^rerentftuaiofiusaut

ample&erenturccetum illum, in_j>

quo verusDeus Ifraélishabitaret.,;

in_{quofimul fonsver# fapienti#}

di-vin#que revelationis efTefc, ex quo defe&umfu# fcienti#

_fupplere,&

_ad

fatietatem usque haurienaover# et-iam _{sv^ccjadlag animarumque}

falu-tis ac beatitatis _{compotes fieri}

po-tuiflent. Sed inter Dei

_fapientiam

& humanum intelle&um, quem-admodum nulla eft

_proportio,

i

a ^—.x j)

Ita _hujus

_quidquid

_{eft, mirari}

tan-tum _{poflumus, inquirere non}

va-lemus. Interea tamen certum _eft,

ipforum felicitatem poft fata nullä,

iraoveroinfelicitacem fuifte. _Quos

haud _inepte affirnilaverimushonii-ni farne vehementiflima _{prefto, qui}

alterum _audiat referenten» de horto

amoeniftimo,omnibusquefructibus,

qui auditum fvaviftime afficiant-,, affluente, fed qui tarnen _iplé nihil

inde _{obtmeat, quo faaiem fuam}

compefcerepoftit,

Na

fe

pari mo-do neque gentiies beatiftima? vitas,

cujus famam tantum auribus

hau-ferunt, dulciffimos fru<ftus

gufta-ftabunt _{unquam. Te vero,oDeus}

optime Maxime, _qui nos in;hfec

tempora confervatos extenebris in claram _{Euangelii lucem vocafti,}

48

Te, _inquam,

_fupplices

_{rogamus, ut}

Ecdefiam tiiam _pretiolimmo

fan-guine filii tui Jefu Chrifti

munda-tam, _{Spiritu Sandö tuo illuminare,}

i

fandificare,&adverfus

omnesimpe-tus infernalis _{impoftoris, ad finem} usque mundi pretegere velis ac |

tueriü! _j

Mom _{erctpfi &£$, oicc 'Ivjrä X?i<ra}

, u

« vty j S .. > r* '

7) QOzOL sig rag _tziuvag.

'Ay,yjv,

.

y»cnoia>A.Ci cuocm

!