Disputatio philosophica de necessitate et contingentia. Quam ... præside V. Cl. M. Martino Brunnero ... examini publico submittit Jonas Petri Hielm Smolandus ... Ad diem [ ] iunii, in audit. Gustaviano. Anno 1663

c *■ -AUSPICE _CHRISTO

Difputatio

_Philofophica

NECESSITATE

_{CONTINGENT1A.}

Quam,

Cum

_{confenfuampliii}

_Facultatis

PR ALS _IDE

v. _o

Μ.

_MARTINO

_BRUNNERO,

Grxc.

_lingv.

_ProfeiF

_Publ.

JONAS PETRI _{HIELM smolandusj}

Ser. _{Regis Majeft. Alumnus.}

AädiemJ^JUtfii,

in

Audit

Gußaviatto.

UPS Α LI _AL,

Eicndit _{Henri c us Curio}

S,R.Μ. Λ Acad._{Upf.Bi'ofiop,}

Thffis

T.

Νteriumma ^ntis_qux

di-cuntur attributa, funt

et-iam _{neeeßarmm Se contm<·}

gens. Ft quiares in ordine

ad caufas dicitur

ncceffa-ria velconti

_ngensünc

quod caufamm do&rinas:

haec _{proxima eile foleat.}

I I.

Neceffitatem dariin rebus _ipfis,vel

indepen-dentia, vel immutabilis rcrum nexus, ordoque

cauiarum Sc efFe&uum _{pulcherrimus , iatis} pro-bant. Multa namquein rerum naturafinnt^ quai

ita åcaufis _{dependent iuis>tit aliundé per}

natu-ram_{dependere non poffint.}

ϊ Ϊ L

"Necefiitas eil x. hdigentia, _qua

res non po~

teil: non alienae _{opis appetens}

indigensque eile.

2. l^iolentirt feu coaBionis,

quatfit a cauia extri

n-iecus _{agente,idquecontra velnaturam velvolntr}

tatem. _{3. Hxpédientiae}

> quae non tarn ad eile*

quambene eiTe tendit. ita^ur commode _trajicias

fluvium,neceiTeefl:navigio

Deindein _{complexam Scincomplexam}

>

pluribuscp

modis alns _{diilingvi neeeiiitas iblet.}

IV.

Formalem _{propriamquc ncceffitatis ratio*} ηem, immutabilitatemvulgo faciunt. Alii _neccfi

iärium eile dicunt id _{quod eil invariabile. Alii}

fimpliciterdefiniunt neceflarhim,quodnon poteft

aliter_{effe. SeniliseiTevideturidem,etil devocum}

poteftate diiputari fortepoifit. Nosegregium

et-iam in theoretica _{philoiophia magiilrum}

Ari-ilotelem iecuti _{poftrcmam ilfam}

_{definitionen*}

ample&imur ficutille 1.6. Metaph. c. j.&alibi

ayciyKMO»åixit ciTe το uq οί'Λ,ωςιχΗν» iw'ίχό

ν.

Neceflttas aliaeil _{Λbfoluta feuconiequentis^}

alia_{bypothetica icu coniequentise. Abfoluta eil,}

qua cnsinfe & iüa natura non

poteil

Eftque

velfimpliciter talis,

abfoluta

&_independens

_{immutabilitas,}

finit ensaliter fefehabere;adeoquefoliuseil_Dei,

quieilEns abiolute

necefTarium,

rum _quam

cxiftendi

Vel Secundum

_quid

qu* å caularum nexu

immutabili dependentiam

habet, _{idque propter}

_{inilitutum divinitus}

nera , qui res

quasdam

finit aliter

eife.

Re-rum

ergoharumneceifitas,qualiscunque eafit3

Jetå Deo 5 &

proinde

quo neceffitas eorum, _{quaeDei iunt. Creatur»}

enim_{quaedam, quanquam necefTariaeita iunt,uti}

Deus eas effevoluit, _{adeo ut}

poftquam å Deo

conditae _{funt,non poffint non taleseile:}

non _pla¬

netarnen

_refpuunt

omnem modum aliter fe ha¬

bendi. Nam _{pot*iiTent vel}

non creataevelnon

generat» effe, iivel liberumcreationis _opus in-termififletDeus,velcauias ad_generationem

con-currentesimpediviffet. Hacneceffitate _gaudent

ipiritus, 6c _{corpora naturalia: quorum refpeftu}

neceflkaseaphyfica _dicitur,

quse »ftimaturane*·

ceffario influxu 8c _{cohaefione naturalium}

cauia-rum. Ita etiam _{neceffaria funt}

accidentia in«

trinfece _{&infeconfiderata,}

quatquidenl å

iub-ftantiis _{naturalibus, ut fertcommunis}

fententia3

certo& _{infallibiliterproduci}

amant.

VIL

Propoiitiones

de

_{complexaquoq;}

non nihil _agatur)

iuntquoq;

_fimpliciter

neceflita-temeaetcraede creaturis: tum

negativa^in

qui-busdatur _{manifefta terminorum}

repugnantia vel

oppofitio; tum affirmativ» , inquibus identitas

eftjUt

_loquuntur,

χ

«tmreft DeumcfTc seternnm,

juftum

effs

Fa-étum non pofte

infe&um

fieri: ho

minera

cf-1cbrutum: eundemefTe rationalem.

VIII.

NeceiTItas

_{hypothetica fen}

_{confequentiae}

_ha¬

betadmixtam quafi

aliquam

contingentiam.Ne«

ceilitatis tarnen fert noraen ob certam aliquam

condirioncm,iedeaminfemutabilern.Unde talis

res perle

contingenseftjneceiTariaautem

obcau-fasantecedentes,qaamdiuillaenoti mutantur.

Ita

neceifeeftfcandala venire , quando

mundus

treme malusSc

perverfus

eft.

Huc

pertinent

com-minariones Sc _{promiffionesDei}

conditionales.

I X.

Hinc concluderelicet,illos effe&us

flmplici-ter neceflarios eftedicendos,quicauiam

proxi-mamhabentneceflariam:illos contingentes

fim~

pliciter,

qui

cauiam

proximam

habent

contin-gentem;

adeoq;

ad

remotiores

caufas,in primis

primam, non

eileperpetuo

tranfiliendum.

X.

Contingens

eft

quod

al'tter

eßt

potefi.

Con-tingeotiam

talem

efte

in

rebus,

&

ratione &

ien-fuum conftar reftjmonio, tali fcilicet, cui

fides

cemere derogari _non

poteft. Videmns enim

8c

ebfervamus multainnatura rerum

fic

fc

habere,

iniijjwi. . - - -y "φ*,«,.·""·.

ot

pofimt

eile,

eife.

cor*-tingensfit hanc remaut illam efTevel non eife: in _{genere tarnen contingentiam 8c}

mutabilita-tem in rcrumnatura dari neceilarium eft.

XL

Contingentiaitidem adlimanda eil excaufis particularibus &proximis, quarum etiam

reipe-étu effe&us _{contingensefle dicitur. Nam licet}

ad _{contingentiam requiratur concurfts caufe}

primse necefTario , eam tarnen caufa prima 8c

communis, quatenus in illo concuriii talis eit,

non efficit. _{V.g. aftio}humana_{libera,contingens}

dicitur, non proximé ob_{concurlum Dei> Ted}ho¬

minisin _{agendo Übeltätern..} »XII.

Contingentiaalia eft

_{cxtrmfccaycpx dependet}

å _prineipio

_{extnnfeco,aquoetiam}

pot-eft. _{Cujus caufae, veliuånaturå non funt} deter-minataead certum _{agendi modum}

,producuntq;

ea,_{quae tarn} fieri poilunt_{quanon poiTunt,ut cum}

aleå ludens vincit _{$ vel aefinit© quidem rnodo}

agunt, Ted nonnunquam ab ordine _{pneferipto.»}

ob externum_{impedimentum recedunt,}

quorum

refpe&u quatfiunt,fortuita& cafualiavocantur,

adeoque å demonftratione& feientia ab

Arifto-tele _{excluduntur. Etdaturhaec contingentiam} rebus»

rebus nontantum naturalitcrTed etiam libere

a-gentibus,utrobiqueenim acftiones pofTunt

impe-dirivquiaobftacula fiepe objiciuntur innumera,

imo_{plura agentibus liberisquamnaturalibus.} X 11I.'

Aliaautem _{contingentia dicitur intrinieca,}

qua: dependetå principlo intrinfeco ieu agence

libero, _{quod poteft acftionem edere vel} fufipen-dere, & _{xqualiter fehabere ad hunc vel iftum}

ef-fe&um _{producendum, atque ex aequo utrumque}

Tefpicere - qualis eft in homine, fed

inquibus-dam tantum rebus > libertas. jEqualitas _autem

hujusindifferent^ intelligenda eft de ele&ione,

nonitem de _exeeutione;

quae non femper perin-de atque eledio in omnium eft poteftate, ut in voluntate. Eventusenim Sc fucceflusremm fx~

pe impeditur, interdum ab infirmitate noftra,

in-terdum ä viribus alienis , quae noftns majores

iunt&adverfie. Tantum