f f'
'mL
DISSERTATIO PHILQSOPHICA DE
ARTE
SURDOS
MUTOSQUE
EDUCAND
I,
Cujus Partem Posteriorem,
CONSENS. AMPLISS. FACULT. PHILOS. UPSAL.
PR/ESIDE
AUDANIEL.
BOETHIO,
KTH. ET POLIT. PROF. REG. ET ORD.
PRO GRADU EKHIBET
DANIEL
AROSENIUS,
COLLE G. SCHOL. REG. TRI V. AR 0S,
Veftmannus.
IN AUDIT. GUST. MAJ. D. X. MAJI MDCCLXXXVIII. Η. A. M. S.
-—
\ U Ρ S A L I JE ,
De Arte Surdos Mutosque educandi. 17 $. VIF,
Hiftoriam artis furdos mutosque educandi, per
duo jam Secula a pluribus, mifera horum
conditio-ne commods, exercitatas, in priori hujus
Disfertatio-nis parte breviter expofuimus a). Ut vero
opufcu-lum a nobis jam tam promisfum pro viribus
abfol-vamus, eam breviter defcriptam exhibere juvabit fur¬
dos mutosque docendi viain, quam huc
usque mα¬
χim0 cum fuccesfu calcatam fuisfe comperimus, ut
G 2
dein-a) Ad hane a nobis breviter tradiram hiftoriam
cor-rigendam Sc fupplendam quaedam adferre licebir.
HEINECKE, furdorum Sc murorum Lipike
inftituto-rem rracfatum edidisfe,cui titulus: Beobachtungen lieber ßuni-?ne und die menschlichefprache, ρoftq 11am Disfertationis
no-ftrseparticulam priorern edidimus, nobis compertum fuit, cujus ope de methodo ab ilio ufurpata melius forfan ie in»
ftrucfos invenient hac de re curiofi. Edidit quoque idem
Η EI ΝECKE: Metaphyßkfür Scbnlmeifler und Plusmacher,
qua, fi fidem adhibere liceat judicio Au£toriim Epheme·
ridum litterariarum Jenenfium, Algemeine Litteratur Zei¬
tung N:o 17. A:o 178s, haud parum de laudibus fuis
de-trahendi anfam dedit. Ad noftram quoque notitiam nu»
per venit alius de hac arte libeilus : Berfucb über die be>
fte Lehrart taubßitmme zu unterrichten. Zurich. ιη$6.
Ce-lebri de ΓEpée anno 1785 partem ccenobii Cceleftinorum
Pariiiis jusfu magiftratuum adfignatam fuisfe
comperimus
una cum annua penfione 3400 Libr. Gab.,
ut inftitutam Sc privatis illius fumtibus unice ad eum
usque diem fu-ftenraram furdorum mutorumque Scholam eo melius
18 De Arte Surdos
deinde noftrum qualecunque Judicium de controver-iia de methodi hujus pretio celebri illius Au£tori mo¬
ta aperiamus. Monuimus dudum §. III duabus par¬
tibus abiolvi artem furdos mutosque educandi,
qua-rum prsecipua eil illa, quse iignis ieu icriptura feil
organorum loquendi motibus depidlis fenium
fubji-cere edocet, quae quamdiu in iis quae digito quaii
monilrari posfunt, unice verfatur, facile peragitur, at majori & vix tollenda difficultate laborare primo intuitu videri potefl, quando ideae rerum ieniibus
non fubje£tarum vocabulis deiignandae funt. Actamen
qui in idearum abilraclarum· origine eruenda & eis-dem analyii refolvendis paulifper verfatus fuerit, non
omnino extra humanam pofitum esfe induilriam ii-gnorum naturalium uium ita adhibendi, ut feniim
quoque res a ieniibus remotiores indicent, nullus dubitabit. Experimentis indubiis hanc comprobavit
rem Abbas DEL;EPEE,qui iignis naturalibus ad cer-tum ordinem & methodum redaclis ita ufus fuit, ut nihil fere esie videatur adeo abitrufum cogitatione , quod non analyfeos ope iigna iignis connedlendo
fcriptura exprimere erudierit iurdos a fe inilitutos b).
§. VIII. l·) Exemplo nobis fit experimentum, quod praefente
Famofisiimo LINGUET exhibuir, furdis per figna me¬
thodic a fu gge rens ideam intelligibilis, intelli^ibihtatis ölin¬ inteIiigibilitatisöl plures aliassequedifficiles notiones; quin
etjam a difcipulis definitionem Jdea metbapbyßcß non
'
Mutosque educandi. 19
§. VIII.
Ideam hujus rnutos furdosque inftituendi rationis tradituri verbis plerumque illius Auftoris utimur c). Surdum Mutumque a nobis educandum fermonis
cu-jusdam dudum peritum esfe animadvertimus, cujus
ope eo melius ienfa fua exprimere valet, quod Ma· giftram habuerit ipfam Naturam, hsecque
fermocina-tio omnibus hominibus communis fit. Huic valde
asfvetus, numquam laborat, quomodo aliis, quorum confvetudine utitur, mentem fuam declaret, nec fal¬ lit eum umquam eorum fententia , qui ejnsmodi
Idi-omate utuntur. Necesfitates fuas, appetitus,
inclina-tiones, dubitationes, animi perturbationes , timorem,
dolorem atque iracundiam ita manifeftat, aliorumque
eosdem animi motus facile percipit. Negotia fibi imperata fideliter adminiftrat, rationemque fa£fci rite reddit. Originem hujus liugvae plurimis debet im-presfionibus a fe intime perceptis, quae, nullo artis adjumento, eandem fenfim docuerunt. Numne
ita-C 3 que
de Γ Epée ad Inftitutorem Lipfienfem furdorum &
muto¬
rum datas, quas in Latinam tranfiaras lingvam,nec
non
refponforiam epiftolam Inftitutoris Lipiieniis Germanice
fcriptam & Litteras ad eundem iterum latine concinnatas Socierati Litterarite Upfalienfi dijudicandas transmiiit de
ΓEpée; & quae ab hac Societate benigne nobiscum com·
municatie funt.
c) Vid. L lnßitution des fcurds des Muets par la voie
des fignes metbodiques, & alteram ab Aiuftore hujus libri ad InftirutoremLipfienfem Surd, & Mut, datam Epiftolam.
mm
2o De Arte Surdos
q\ie in educatione furdorum operam collocaturis hacc-ce lingva ad manus quafi esfe debet, cujus peritiam illi jam ipia necesiitate coaQri iibi comparaverunt?
Quo-tidie verba, nomina, pronomina, perionas, numeros,
tempora, modos, cafus, genera, adverbia, praepofl· tiones, conjunctiones, iaepiusquequam nos
interje&io-nes componere furdum animadvertimus, Quae
lingva
fi a nobis adhibita regulis ita adilringatur
, ut
fenfi-bus plane obvia bat, quis neget, quin ea hoc mo¬ do ufui optime inierviat? Eadem itaque veitigia ad furdos mutosque erudiendos premenda esie
poflula-mus, quibus inftitere illi, quos a teneris
qualescun-que magiftros habuimus, hi (cilicet fuo ccrto & pro¬
prio vocabulo objefta fruilra nominasient, niii ad ea
vel manuali iigno vel alio nutu oculos noftros dire-xisfent; quod muti non auribus vocabula haecce ac-cipiant, hanc docendi rationem mutare nequit. Eo
vero ordine in hac re exfequenda progreditur Cel. de
L'EPEE, ut primum omnium iurdis mutisque
difcen-dum proponat Alphabetum aliquod, digitorum mo¬ tu conficiendum, quod ad litteras
, quarum
compo-iitione formatur lingva, cognofcendas adhibent &
ίί-mul easdem qualicunque pi&ura imitandas difcunt. Denominatio deinde iequitur membrorum corporis
quae fchedulis nomine cujusvis membri infignitis
fieri poteft, quaeque multum iliis pariet
deleciatio-nis. Cui porro fuccedit perfonarum
numerique
de-notatio ab illis dudum percepta atque
cognita, mo¬
do in eorum explicanone eadem
adhibeantur figna ,
Mutosqne
educandt. uquae
ipfi perbene
intelligunt. Sic facileanimadver-tet erudiendus, quod fi ie ipfum digito ultimo
mon-ftraverit, idem fe ientire ac nos, quando dicimus aut fcribimus Ego: Ad alium vero propius accedendo, ii manum ei imponat, hoc fecundam perionam
iigni-ficare: Et fi fermo fit de aliquo tertio praefente
aut
abfente, manumque extendat verius illum five locum,
quo hic iefe contulerit, tunc Me esfe id,quod
figni-ficatum voluit. Quando vero protenfa manu & fe
& alios circumftantes monfirat, eadem ratione Nos denotatum facile intelliget:
Eodemque
fignoad
reli-quos, quibuscum loqueretnr, feipfo exclufo,
adhibi-to, expresfisfe Vos. Tandem iterato hoc geftu in
duabus pluribusve perfonis, nec ie
nec alios, quos alloquitur, comprehendens, tertiam pluralem
reprae-fentasfe feiet. Sic procedendo fit, ut laetus
recogno-fcat veterem funm fermonem furdus, nec non illum
cum noftro amice
confpirare ientiat. Habet etjam
nunc omnes fex perfonas fibi cognitas,
quarum tres priores unum tantummodo,
reliquas tres duo vel plura determinare, oculis
perfpexit. Qua
fingu-larem a plurali facili negotio
diftingvere valet. Quod
ad Verba attinet, ut
Temporum differentiam
at-que Modorum quoque comprehendant, Inftitutorem meminisfe oportet ie figna iurdo apprime
nota
ferva-re debere, ne oleum
operamque perdat. Si
defigna-re vult mutus a&ionem praeientem, figno utitur
na¬ tural! , haud aliter ac nos in eodem ftatu, licet ipfi non animadvertamus, Quod
22 De Arte Surdos
adhibeatur. Rem dudiim a£tam dextrae manus ad humerum pulfu , bis vel ter iterato , declarat. Quod iignum ad Perfe&um denotandum Inftitutori praefto
erit. Sic dextram prse fe protendendo Futurum de· iignans illi quaii anlam praebet hoc Tempus eodem modo determinandi. Quibus perceptis, requirit jam
natura , ut iibi ars fubveniat, quo nihil nunc videtur
esfe facilius. Illum enim antea tempus praeterlapium nullo difcrimine denotantem absque moleftia corri-gemus docendo , iignum esfe Imperfecta unam ma¬
nus jaCbationem, PerfeCti duas, tres vero
Plusquam-perfeCfi. Ut eo melius comprehenderent furdi
in-telligentiam Verborum & Perfonarum, narrat Au&or
fe hoc modo procesiisfe: Librum ante illos in men-ia collocatum ie portaturum fore quum furdis
decla-raret, omnium primo Ego Porto fcribebat. Quo
faclo (iniftra manu Pronomen illud Ego,
eodem-que momento feipfum dextra, peCtori admota, mon¬
itrat. Siniftra deinde verbum Porto indigitat,
li-bro jam dextra fumto, quem porro , fpeCfcantibus furdis , humero bajulat. Libro demum fuo poiito
loco, ut fecundam explicet Perfonam, Tu Portas
fcribit. Surdum nunc inftituendum laeva plaudit,
quamprimum vocabulum Tu dextra tetigerit.
Digi-to porro in verbo Portas poiito, altera manu librum ei porrigit iignumque dat, illum
nunc oportere Li¬
brum datum portare. Pariter tertia demonftratur
Perfona, modo obiervetur, illum, cui tradatur liber,
Praeceptori a tergo esfe debere , ut animadvertat di-
fcipu-Mutosque educandi. 23
ieipulus, eum a Magiftro non confpicu Huic tra-dit librum portandum, quem iile poftea, officio
per-aclo, in menia reponit. Ad numerum pluralem
de-finiendum, ad analogiam iignorum, quas in notitia
iingularis numeri inftillanda adhibuit, deinde pergit. Fit quidem, ut furdus ad ea qux hoc modo vidit
i-mitanda addu£lus interdum illum committat errorem, ut Ego esfe proprium Magiftri nomen exiftimet, quum eum id iibi aliquoties attribuisfe perfpexerit; Facile tarnen eundem corrigit Inftitutor, eos omnes, qui paullo ante ei in explicatione prasfto erant,
ite-rum ad menfam collocans,atque ad idem,ac iile
nuper
peregit, agendum unumquemque eorum perducens.
Qua difcet furdus mutusque ieipium appeliare Ego,
ita ut nihil porro fuperfit difficujtatis. Nec dubitat
Celeberrimus furdorum Magifter, quin iile poft hane
exercitationem per analogiam deinde perionas nuper
merosque omnium intelligat verborum. Ad Modos poftea verborum furdis indicandos progreditur. In·
dicativus proprio non indiget ii
gno, niii quando
0-mnes· Verbi partes a iurdo enumerandse funt.
Ge-ftus quos manibus oculisque agimus, quando nos
ur-get aliqua vitas necesiitas, fatis declarat, aliis aliquid
tunc injungendum esie, quamobrem illi retinentur ad iignificandum Imperativum. Ut denotetur
Con-jun&ivus, ait fe
Au&or
primum furdo demonftrasfe,quomodo in lingva Gallica particula que nodi inftar duo iemper copulet verba, ambo digitos indices ad trnci formam flexos conjungens; & hoc iigno notam
Gon-24 De Arte Surdos
4
Conjun&ivi feu fubjunflivi diflinflam habuit. Alia
re-liquorum modorum pari ratione adhibuit figna, idque quidem ita, nt dajo iemel infinitivi iive potius
inde-finicivi figno
charaåeriftico,
non iolum Perfonas &nu-meri, tempora & modi ejus rei, cujus eil
indefini-tivum, ex hoc velut forne fhiant, Ted 8z nomina
cum fubflanciva tum Adje£tiva, quorum illud indefi-nitivum fit quaii radix, addendo fcilicet primario huic figno peculiaria, quibus perfonas numeros, tem¬ pora 8z modos vel nomina adje&iva & fubilantiva
& adverbia inter fe diftingvere asfvefaäi fuerunt
e-rudiendi» Uc per figna patefieret, quid inter AQ>
vum difFerat
atque Pasfivum, infantem in fella infi-dentem portari jusfit. A&ionem enim illius qui
por-tat,esfe fenfibilem iiveAtfcivam facile animadvertunt
furdi atque mnti* infantem vero, in quo nullus
ob-fervatur membrorum mocus, otio perfrni aeque
pa-tebit, atque inde notio Pasiivi iilis perbene inflillatur* $. IX.
Hxc figna ut ita dicam grammaticalia ad natura ipfius dufhim fideliter inventa 8z agendo oculis
di-icentium fubjeöa, majorem illis parere nequennt la-borem , quam via, qua communiter pueri partes
o-rationis, flexionern nominum 8z verborum tempora atque modos addiicere iolent. Quae de illis breviter
disieruknus ad indolem fignorum methodicorum,,
quibus ad ideasquascunque a fenfibus externis
remo-tas indicandas cum fuccesfu uti posfumus, animo<
com-Mutosqzie eåucanåu 25
comprehendendnm dacere posfunt.
Exemplis
res melius innotefcet. Quinque iignis fenfum vocis/'//-intelligibiHté
fe ita tradidisie narrat Celebr. de L/EPEE,ut primum non externam ied internam indicaverit
a&ionem, Jecundum mentis intus legends, id eft iibi
propoiita intelligentis difpofuionem exhibuerit; quam quidern difpofiuonem per tertium fignum poffibilem declaraveriq unde idea AdjeQivi inteliigible exfurgit,
quae per quartum iignum de qualitate concreta in
abftra&am converfa, & addito quinto negationem in-nuente, componic ideam de qua heic loquimur d). A
liud exemplum ad ideas vocabulo Credo fubjun£tas inentibus furdorum inftillandas fuiius explicatum ex-hibet Liber ejusdem AuÖoris typis expresfus e). Si¬
gna ha?cce ab illis, quae Da&yologia conficiuntur,
di-verfisiima esfe quisque facile videt, non enim ad
vocabuia certae cujiisdam lingvae percipienda fed ad
ideas, quocunque idiomate exprimendas, indicandas
inferviunt. Da&yologia icaque alii in laudata hac fur-dos docendi radone non infervit ufui,
quam ad
litte-ras linguse, in qua erudiendi iunt furdi,
appellandas,
& ad nomina propria hominum & locorum, quae
fignis methodicis exprimi nequeunt, di&anda. Haec
eft artis nobilisfimae pars, cui praecipue invigilandum
esie (vadet de L'EPEE furdorum & mutorum
ma-giflro, ut vocabulis, quae icripto exprimere difcunt,
D 2
ve-d) Vid. Litteras priores ad Inftitutor: Lipfienfem
dudum citatas. ■
26 De Arte Surdo?
verum quoque fenfum
fubjungere
ertidiantur;ab ilia
vero poftquam inchoata fueric iurdorum
educatio, ad
tifum organorum loquendi fenfim manuducendi iunt: & quamvis icripto ienfus fuos
exprimere perkos du*
dum focietati hominum reddkos esfe
poftulare posil-mus, tarnen perfecb'orem esfe eam inftitutionem, qua* iimul verba voce proferre & a labiorum 8z
loquen¬
di organorum motibus aliorum ienia
percipere
docu-k haud denegamus. ki hac
quoque educationis par¬ te adeo feliciter verfatus eft de L*ΕΡΕΕ,
ut quidam
diicipulorum illius orationes alta & diftin&a voce
re-citare valuerint, & haud pauci leÖiones
motu labi¬
orum ab illo di&atas intellexerint. Interea taedii
plenum
& mechanicum illum laborem, quo pronuntiationi verborum adivefieri posfunc iurdi, illis
quoque diri-gendum a fe commisfum fuisfe narrat, qui ad
alte-ram parrem educationis perficiendam icientia
non fe¬ tis inftru&i esfe potuerint/J.
§. X.
Contra hane a nobis breviter deicriptam iurdos infbituendi methodum haud paucas allatas vidimus ob-je&iones, quarum prxcipuas leviter tangere noftrum
jam
f~) Non eximias ammi dotes, funt verba de L3Epée
Litt. II. dudum citat.,
reqnirit ißa educationis pars, quam
cum puellis aliquot apud je in conviSiu commorantibus non
male implent furdarum&mutarum educatrices,
quas ad ißam
operationem mecbanicam diebus aliquot direχimus; bic piitien·
Miitosque
educandi. 27jam erit. Veriti funt nonnulli, ne iignorum metho· dicornm uius non ea efficere potuerit, quae iibi ab
illo pollicicus eft laudatus iilorum Au&or. Sed
prae-terquam quod ad experientiam tot fide dignisfimis
teftibus comprobatam confugiendi, ut ab hifce fuam methodum liberaret obje&ionibus , latisfimtis ipii pa-tuerit locus, tarnen facile quoque argumenta, quibus
dubia fua firmare folent illius adverfarii, vi fua
pri-vare potuit. Primo quidem intuitu metuendum esfe
videtur, ne iigna iignis cumulando obruatur
difcenti-um mens,necesfum enim esfe arbitrari posfumus,
ut tot diverfa methodica fint iigna, quot ideae & verba i-deis refpondentia. Sed ideae debitae analyfi fubje&ae
in clasfes facile reduci posfunt, adeo ut cuilibet clas-ii deiignandae proprio tantum opus iit iigno, cui de-inde iuperaddantur alia iigna ad modos idearum in clasies quoque reduffos indicandos, & iic porro. Quo fafto metuendi non erit causfa, ne iignorum
multi-tudine coniundatur mens, ii tantum idearum gened
convenienti adhibeantur modo. Praeterea mente
con-cipere non posfumus, quomodo ideae verbis fubjun-£tae iurdis inftillari posiint, niii ejusmodi iignorum o·
pe. Refte itaque Celeberr. CONDILLÄC £) hac de re judicasfe exiftimamus, cujus haec funt verba.
M. L'abbé de 15 ΕΡΕΕ, qui inftruit les fourds &
muets avec une fagacité finguliere, a fait, du langage
d'action, un art méthodique ausii iimple que facile,
D 3 avec
g) Cours d' Etudepour Γ iiißvu&ion du Ρrimξ de Ρarme· Tom. I. Prem. Partie.
De Arte Surdos
avec lequel il donne a fes éleves des idées de toute
efpece; & j'ofe dire des idées plus exades & plus preciies que celles qu'on acquiert communément avec le fecours de l'ouie. Comme, danc nocre enfance, nous iommes réduits å juger de la fignification des mots par les circonilances 011 nous les entendons
pro-noncer, il nous arrive fouvent de ne la (aifir qiEå-peLi-prés, & nous nous contentons de cet d-peu-préf
toute notre vie. Ii iven eil pas de méme des fourds & muecs , qu' inftruit M. 1'abbé de Γ ΕΡΕΕ. Il
η'a qiEun moyen pour leur donner les idées qui
ne tombent pas fous les fens; c'eft d' analyfer & de
les faire analyfer avec lut. Il les conduit donc,des
idées fenfibles aux idées abflraites, par des analyfes
fimples & méthodiques; & on peut juger combien
fon langage d'adion a d'avantages fur
Tes
fonsarti-culés de nos gouvernantes & de nos précepteurs.
Monuerunt quoque nonnulli, iigna haec adione & ge-ilibus plerumque confeda, cum ideas folum indicent, ad lingvae cujusdam particularem genium addiicendum
parum esfe apta, fed haec objedio, me judice, ad rem
ipfam laude fua defraudandam nihil efficit; poflquam enim legere & leda intelligere coeperunt furdi, eundern illis adgenium lingvae cognofcendum patere arbitramur
aditum ac nobis lingvarri peregrinam addifcentibus.
§. XL
Ad gravisfima,
quae contra laudatam methodum,
mota funt dubia jam pergimus, a litteris Inflitutoris Lipfienfis ad Celebr. de 1ΈΡΕΕ misiis petita. Haec
Mutosque educandt. 29
non fignorum méthodicorum ufum tangunt, quem e contrario (ua experientia commendare videtur infiitu-tor Lipfienfis, fed eam fpe&ant iurdos docendi
ratio-nem, quae primam curam ad res icriptura expresfas dirigit, & hane oculorum ope perceptam fignorurn
arbitrariorum di[ferentiam fundamenti loco ponit.
Ar-bitratur feiiieet HEINECKE, ie potiori jure illam
fe-qui viam qua? ab exercitatione organorum loqueke
in-cipit, adeo ut voces motu organorum articulatse iigna
illa prima arbitraria fint, quibus fignis naturalibus & methodicis certum dare fenfum alloborandum fit. Ar-gnmentis vero ad alteram docendi rationem impugnan-dani his fere utitur: Vocabula five typis five calamo
fcripta non eam habent formam,ut impresfiones seque diftindfas & durabiles parere queant, ac motus orga¬
norum loquendi & tadtu & vifu percepti. Ea prseterea non furiE indole, ut eadem abfentia
quoque fibi prx-fentare valeat η ofira imaginandi facultas, fieri itaque non posfe contendit, quin furdi ad eadem concipienda
praeeipue eruditi,4isdem abfentibus fignorum tantum
méthodicorum ope cogitent, & figna fcripta facile
oblivioni tradant, cui defecfui
medeiam
adferri putat, fi per voces articulate prolatas ad fcribendum & fcripta intelligendum manudu&i fuerint furdi. Adhane fuam fententiam roborandam ad experientiam provocat, quam quisque femet obfervando colligere
poteft, fcilicet nos non vocum ope, quales icriptura, fed quales fono & organorum loquelae motu expri» muntur, cogitare. Quod ad primam argumenti
30 De Arte Surdos
jus partem attinet, facile nobis perfvademus,
difficul--tates omnes, quae e litterarum fcriptarum confufio-ne oriri posfenc, ea cura evicari,
qua in litterarum
iurdi oculis primum fubjiciendarum pi&ura uti debet
Inftitutor, ut easdem grandiores & diftinftas formet h)\
nec dubitandum esfe exiftimamus, quin
impresiiones per vifum fafbe aeque diflinthe ac permanentes fint,
quam quasvel per taftum vel auditum primum
hau-jfimus. Altera argumenti allati pars majorem
prae fe ferre videtur veri (imilitudinem, (ed cui, me faltem
judice, non fine iuccesfu fequentia oppofuit Pariiien-fis Inftitutor momenta: Noilra intelÜgendi
facultas-fpecies objeöis vifu perceptis fimiies iibi fingere femper valet easque a^que diftin&as ac ipfa objeQra.
Quemadniodum itaque vocem Paris, ab Inftitutore
Lipiienii exempli causfa allatam, fcripto exaratam
in-tuendo , quinque illius litteras oculi noftri non
con-fundunt, ita nec imaginandi noitra facultas alteram pro altera accipit, fed easdem iibimet cxhibet
quo-cunque fubje&o inhärentes & qualicunque colore
depiftas & vel grandioribus vel minutioribus
chara-fteribus forrnatas. Nec in brevioribus tantum fed
etjam
h) Suarn docendi rarionem his defcribit de LEp'ee:
Litt. cir. Grandiores litteras fumimus ad inchoandam
iiir-dorum mutorumque educationem, quas fenfim dum
mi-nuimus eaedem fuperfunr ideae, iive grandibus utimurcha*
ra&eribus five minutis ; Unde nunquam huc usque con-tigit, ut grandioribus litteris apprehenfis novum ad mi¬
Mutosque educandi. 3* etjam in
longioribus vocabulis hane
fibi
congenitanv,
vim exercere poteft, modo non
curfim vifa
fed
at-tente fuerint confiderata. Hisce addi quoque posfe
arbitramur, nos male ab analogia hominum, qui in¬
tegris
feniibus
praditi
audire & eloqui prius
aidice-runt quam voces
fcriptas
diftingvere,
ad illos, qui
deficiente auditus ieniu aliam ingredi posfunt viam ,argumentari;
ii
enim nosfigna
arbitraria
quaii
perauditum percepta & organorum motu
prolata
faci-lius imaginandi
facukate nobis
praeientia
fiftimus,
in-de non fequitur,furdum
perfigna
fcripta primum
eruditum non eadem facilitate illorum ope ideasre-vocare posie ac nos per
articulatos
fonos.
Concede-remus figna per vifum primum percepta
facile
ob-livioni tradi posie, fed eodem quoque
defe&u
la-borare credimus alteram per organorum
loquendi
motum figna diftingvendi viam,
fi
fola fuerit;
Con-tinua & non interrupta ad utrumque opus
eft
exer-citatione,in eo tarnen methodum, quaea fignis
fcriptu-ra pi£fcis incipit, alteri illi
anteferendam
esfe
poftu-lamus, quod citius
ad
ieniumverborum
tradendum
matura (it, atque eapropter &
docentibus
&
diicenti-bus minus taedii pariat. Ita tameneandem
adhibendam
esfe credimus, ut altera non negligatur;
ad
figna
e-nim oculis primum
diftinäa ab oblivione
tuta con-iervanda maximum fine dubio adfert organorumlo¬
quendi
exercitatio,
quae tamen, utInftitutor
Lipfien-fis ipfe fatetur, vix inträ
duorum
vel
trium
anno-rum fpatium perficipoteft;
longam
itaque
nimis
ad
in-32 De Arte Surdos Mutosque educandi.
intelligentem rerum furdorum faceret viam, quae fi
a fcripto inciperetur brevior foret, & fcientiam re¬ rum ad vitam bene & utiliter peragendam imprimis
facientium menti furdi & muti ingeneraret, eodem
fere tempore , quo interea de pronuntiatione verbo-rum eruditus eadem difHnfte eloqui valeret. Heic vero fubiiilimus in votis habentes, ut Patria qnoque
noftra mitiorem illam tandem furdis mutisque
tribu-at fortem, de qua in aliis cultioris orbis partibus
du-dum laetantur, ut focietati hominum debitam per
e-ducationis curam redditi iibi ipfis utiles evadere
posiint, aliisque oneri esfe, deiinant.