3s-
D, F.
DE
ELECT0R1BUS
IMPER11 ROMANO-
GERMANICI
DISSERTATIO HISTO-
RICO-POLITICA,
ΦΐΙΛΜ
Approhante incluta Facult, Philo-
fophicainRegiaAcademiaUpfalienß
Sub PRJES'DIO
VIRl CFLEBERR1MI
DN. JOHANNIS A:
ÉELLMAN,
Eloq.Prof. Reg,
Vublico exAmtni fubmtttit
CANUTUS PHOENIX;
O. GOTHUS
InAttdit.Guß. Majori d.XXVI, Maß
AN.CMDCCIX. . .
HoL^i^, Literis Werner!*
VIRO
fflobiliffiMO atcjuc Conjultiffim^
^Metropolis SbecU Primario Confulij
(f jfuftitU Admnißratori GraYtffmo,
Dn andren
HYLTEEN,
PATRONO ΜΑΧΙΜΟ.
i
ι
Oftquam prarfcn-
ti cxercitio aca-
demicoultimam
impofueramma-
nuna, ereeile pu- tavi iftud Viro, cujus animum
artibusingenuisimbutumcon- torsMufarunaChorui. exorna- ■<
ret,
\ ret,quiq; proptereaillasearun- demq; cultores viciiTim foveret,
^a,qua par eft,animiveneratio-
nc,offerre &dedicarc Nequc
cnim dubitare poteram certo före , ur paginis his, per lemi¬
nuscnirisdplcndor&ornamen-
tum inde accederet, Quoni*
am igitur utrumque illud Tibi,
Nob.acConfult.Domine?aeque
i commune cft, lucubrationes
hafcemeas AmpliftNom* Tuo
coniecrare lum auius, fubmii-
fe precans, ut hoccemeumin
Te obfervantiae cultusque pi-
gnus benigne excipias , meq;
in pofterum dciidcratiflimo
Tuo favorc comple&aris,
Nobilis, Nom, Tu,
LultQTWAximcdePotufi C Phoenix,
^t)· ^5 >οι
•I— VU— f L/ ι .
Audtori DiiTertationis
Amiciflirno.
fnrge noynim dectts,
Haud gernun cinerumfertilt*
um ihdecens♦
H*<r cw memor
Spargit rore Charts ! Caftalis ipfaque
- En phoenieisamansful
Fcetus u(a.ue hona prima fovet manu- Jgnes indecores fua
Gentis morefygit, fcepiraqttejufcipit 'Regairsnötws alitis
Phoenixi ipft. fibi nilfimularrogans.
Indignata fonosteves
VatemUufa.tarnenfuhfeqniturfuum.
Sed qua dulce [aits fönet,
ipfoρ!ena licet fßulλ dpοIiine,
■ Dumgens hxc capiti iinfet
, Caro ineerta[ni? lugubre cf ingemitl
- Adam Norrmark.
ééééééééééiééééééiiiééå
caseareajlaieasea'easeasc^saaeaseaaiateie 1eajäaseasetaeåsea*
-*$>ϋ£-@*·Φ·*§>-3g-<3*··*^<§*·®·*?-ϊ>£-<§*·2-<$*··
5γ^.·^^γΐ-γ^*^ίγϋγϊ.γϊίγ8ίγ^«γ9(γϋ;γϊίγ3ϊγ3 γϊ·.γ^«ιγ>· y^v» ,'«^γ·<·«ϊ
fffffffιfffffffffffffff
CAPUT Prius.
Summarium.
''· fidis miniftris cgent*
II. Vericidofum cft miniftris nimiam conce*
dere potentiam,
III' Monarchia Irancorum , regum induU
gentiat5 mimftrorum potentia, maximA fenfttdecremcnta,
iV. (ftua ratione Duces tanta potentia in*
cluti exftftere cceperint.
V* Epifiopi nimia Imperatorum liberalitate
etiam territorialem juperioritatem ad-
epti funt.
PI, fthiare imperatorem ftbi elegerint $
modus ehgendii Elettorum origo,
VII, 0Havi Elelloratuf \nftitutio,
VIII. Noni indem, 15 Eleftorum definitiv thesis i,
Uamvis difpar (ors
;& fortunae ratio ll-
lis , quibus (um·
mum verumarbitrium
Λ Λ·
datum, 5c quibus obfequii gloria dun-
taxat efl relitta, obtigerit; (^eft ta¬
rneninter hos tam ar&a conjun&io
5c neceflitudo,ut mutuisauxiliis de»
ftituti manere falvi nequeant. Hi
capite,aquoregantur;illiveromem- bris,qu2e regant, quseque in flatus
fui regimine adhibeant, indigent.
Offert enim fefe undiquaque tanta negotiorum moles, ut illam fubire
ne robuiti quidem Atlantis humeri
valeant. Sol,indefeiTum 5cinexhau-
ftum illud coelilumen, non perpe-
tuamlucem mundoprobet;fedquc-
tiesfub occafum abiit, vicaria lun#
ftellarumque utitur opera. Quid
igitur mirum, ii reges 5c principes
amicos 5c miniitros ad regnandi c-
nuslevandum iibi legant? Hi enim
iunt veluti fulcra , 5c proceres ,
qui confilio, fide, 5c prudentia cura-
rum pondera fuftinent: veluti car- dines, in quibus fummarum rerum adminiftrationes vertuntur: imo in- ftrumentorum initer ad ftupenda 5c
prse-
prsclaTa facinora perpetranda. lin miniftrefb)eft comme an aftrefavorahle,
dant les inflaencesfont reflturir fon etat$
établiffant un bon ordre parmifes peuplesy
& rcndantfa puijfmcc redoutable aux e-
trängers.
00 Tacit. Lib. 6. ann c. $. (b*) Hißoire
deRichelieu Tom 2· pag. m.jli♦
Thesis II.
Sunt quidem,fateor, virihi fortes
& fapientes pnemiis, dignitate, va- riisque honorum tirulis merito affi-
ciendi; quippe gloria eft alimentum virtutis, & ία recompenfe dolt tonsjours fuivre les aftions, cfuifont accomPagnées
de courage & de -valeur^a) At nimiam
tamenillis; concederepotentiam,of«·
fieiaque parentum in filios perpetuo devolvere, eft interdum occafionem praberejuftorum dominorum obfe- quio fe fubtrahendi. Amor enim re-
gnandi, quo maxima fepe ingenia incenduntur, mulros a re&o trami-
te in transverfum egit, impulitqué
ad fcelera & impiam regnorum
A 2 affe-
afFedationétfu Quemadmodume- nim ferox &indomitus equus feilo-
rem,fi trasna laxentur, excutit; ita homo regnandi dulcedine inefcatus domino iuo diadema demere, fibi
que imponere haut erubefcit, metu
folummodopotenti^ alterius iublato»
Difficulterrurfus collum imperio a- lieno fubmittir, qui mandatis dan*
dis ailueverit. Hinc plurima regna
ajuftis regibus ad alios funt transla-
ta: atquehinc ampla & vaftaimpe-
ria autin minora divifa, aut penitus
iublata reperias.
(λ) Hitt, de Rieh. Tew.z. ρdg, m, 694.
THES. III,
Terrarumamplitudine,rerumque
geftarum magnirudine & felicitate
iub GaroloMagno iuperaliaregnum Francorum caput longe eflerebat.
Etenim ishereditäre reli&is iibiter*
ris maximam Italise partem, &Hi*
fpanise non exiguam adjecit, puliis Longobardis atque Saracenis;Tha£
filone vero Bavariae rege, & Saxo-
nibus
£ nibus devi&is, quid quid paene Ger¬
mania comple&ebatur,du&u auipi- cioque fuoperdomuit. Humanarum
autem rerum ea eftconditio, ut mo-
relapidis,qui fundain altum vibra-
tus inaére diu fufpenfusnon haeref,
in iummo eminentiae (vx faftigio
parum maneant. Haneimperiorum legem quoque fubiit Francorum
Monarchia. Nam illam partim ani-
musLudovici pii, religioni, quam armis, quas feram & alienas domi-
nationi infuetam genteminobfequio
tenerent,magis deditus,· (a) partim
imperii divifio, exitiale illuftribus
fämiliis malum; partim inteftinae
difcordise & bella ; partim denique
ducum & facrarum rerum anti- ftitum nimia libertas&indies magis magiique creicens poteftas & au£to-
ritas iacerabant minuebantque.
(4) I'upn- introd* ad flat. Europ. confc
Bcecl. biß. Ludov. Pii. pag.m.J"4»
ΤΗΕS. IV.
Duces enimedo&i,quantumprofit
A 5 in
6
inturbida aqua pifcari, vel difcordiis
regum iuorum, velintempeftiva eo-
rum liberalitate veluti initrumento iuae augendas potential uti haut ne-
glexerunt. Naraque primum illo-
rum auåoritatem fpernere, ^)mox
dignitates ducales, iibi ad ultimum vitas cpnceiTas, & in filios noxia
quadam imperatorum indulgentia iaspe tranSslatas, familiis fuis anne-
étere 5c vindicare coeperunt (£) Sic
fenfim videre eft officia, qua* ablm- peratoribus tempore belli(nam fue-
runtolim duces, qui militibus prae-
eiTent, innuente id fatis derivatione vocis adncerc> 5cteuronico vocabulo ) maxime dignis , iine fan»
guinis refpe&u, committerentur, in hereditarias poiTefliones ac titulos honoris dignitatesque mutata ; lic
cives fuijuris fa&os, amploque ter-
rarum tra&u confpicuos , quamvis
incertum fitquotempore adeo flore-
re coeperint. (r) Sic denique duca-
tus, quos animadverfo majorum er-
rore
rore Carolus Magnus in plures co-
mitatus diviiiflet, in priftinum ftä-
tum rurius reda&os ; imo ducatus plurimos profufa regum largitione,
emptione, vi, pa&is , qu« Germa¬
nicavoceQftbbetbtüb ctungc*ί·e. con*
fraternitates bereåitariλdicuntur, coa-
litos & au&os , adeo ut amplorum
regnorum ipeciem habere videren-
tur. Ei rei nobis indicio eft Saxo·
nia : cujus principem Henricum
Aucupem, cum Conradus primus
imperatorconatus fruftrafuifret du-
catu privare; ducatu hereditario il-
lum donavit:(^;praeftatqvippe ultro
concedere, quod alias vi nobis eri-
peretur. Conradi exemplum Otto
primus paulo poft fequutus plures
Duces, ut Brunnonem fratrem Lot- taringise, Hermannum Bellingum
Saxonias, HenricumBavarise ducem, Sigfridum Marchionem Lufatia?&c.
creavit.0)Maximatamen incremen-
ta ceperunt Duces ad folvenda re¬
gi« potentias vincula, Tub immatu-
A 4 ra
8
ra Henrici IV. a?tate & Matris ejus«
deraadminiftratione. (f)Reliquisve-
ro imperatoribus iatius vifum eft
poifeiliones iemel occupatas duci¬
bus confirmare , quam cum pertur' batione totius Germant* & fortuffe exitlo convellentium potenttarn illorum, femel partum, convellere(g)
(a) Monzambano Cap. §χ. (b) Schv/cd,
in juspub imp. Rom. Ger. part.Spec.Seß,
II cap. VII, §VIII„ conf Conring. de duci-
bus&Com.Imp Germ. aTb, 10.usfoad X],
item Muller. Areholog,cap.$ Becman, Syntag dign.part,χ.diff.X. C.II.deDucibus
§V (/] lo.Georg Ku/pif.inScv deMontz.
part.ILC. I[I.§ IlconfAnon. [quem tarnen exilluft. Kulp.in Montz,part,χ. cαρ. }-pag,
29.Dom.HeiderumSyndicur» Lindavienfem
fuiftedifcimus]difcurst)011Ϊ)Μalten0ίϋίφ&
QSOCJtCin pag. ip.itemvag, fcqq. (d)
Montian.C. ^ §5 item Bec, D'tftf.X- Cap. 2.
de ducibus § V, conf. Sch^,J. J. Ρ.p. S.
Sett. II.c.γ §(,. (c) conf. Cl. Coccefijuris- publ.prud.Seil.f.c.i$ §9.feq.Sett.^pftq,
item Pfef,in Vitr, L. I. Tit.\6. § 4.itemL.I.
Ht. if.§ (/) Corring.de Ducibus Ger.
conf,Alber,Abφad. [g] Montz, Cap.3.§4·
This*
THES. V.
Neq; minoris asftimandum detri-
mentum iftud,quodSacer ordo Mo«
narchiasFrancorumadferebat.Quan¬
tum enim potentia?illorum acceiTit,
tantum imperatorü faftigio deceffit,
Fuerant quidem Epifcopi 5c Sacer-
dotes in fummo honore aGermanis
femper habit!: (a) temporis tarnen
progreiTu au&oritas illorum adeo
crevit,ut nullum bellum fulcipert- tur,nullum proelium committeretur,
nullum denique negotium fine illo¬
rumconfenfuperageretur.Creditum
fcilicet omnia tunc demum ex voto
procedura,quumconfihis illorumin-
terfuiflentSacrarum rerumpraeiules«, (fyPrudentes enimhiprae aliis maxi-
mchabiri: quandoquidembarbaris i-
ftis feculisdurantibus foli fere literis vacabant civiliaque negotia (fun&i
namq;funt iumisofficiis)adminiftra-
bant, dum reliqui arma tra&arent.
(c) Quamquam vero Carolus Ma¬
gnusjoptime Iciens religionem fir-
Δ 5 mif·
10
miflimum eiTe vinculum , qvo ob·
flringanrur mortaies ad publicam
ialutem promovendam,inftituitEpi- fcopos & monafteria, ut divini Nu-
minis cultu, lenique (acerdotumdi- fciplma imbuerenrur&mitigarentur
ferse nuperque deviftas gentes : Sa-
cerdotes tamennonnifipecunia,mo- bilibus & prasdiis donavit, atque ap-
pellatione Ponrificum,Epifcoporum, prafulum & Abbatum folum orna·
vit» (d) At Ludovicus filius ejus 6c Succeflor, ut erat eximia in clerum devorione, Epifeopis & reliquis ec-
clefias miniftris certos fundos redi- tusque ailignavit, tituloque princi-
pum honoravit, (quamvis alii po- ftremum hoc j im ad patris Caroli
tempora referant , (e) immemor
multis ardorern pietatis exercendas religionifque propagandas, nimiis opibus exftingui potius quamincen-
di. Poft hasc prodiga principumlar-
gitio vicos , integrasque provincias
iiiis conceilit. Verbo ; ut quisque
propitium numen Tibi volebat, seter- naque fe&abatur ; ita in hos largas donationes, profundebant. Jamque Epifcopis honore 6c opibus fulgen-
tibus , imprimis illuftri loco natis ,
fordebat ad aliorumvoluntatem mu-
nenbus fuis fungi,quum dignitatem
ftatuum imperii 6c poteftatem Secu-
laribusprincipibusparemambireccef perunt. Quai defiderabant, fub Ot-
tone primo confequuti funt. Ille e- nim omnibus fere ecclefiis cathedra- libus in Germania conftitutis juris»
di&ionern fecularem ieu territoria-
1 lem conceflit, uti pailim narrat au- åor beé Sifcurjeé fcon ben
Sogtcpeu: [/] ubi etiam é Gryphi-
andro verba Chronici vet. Erf. MS.
notatu digna adducit: 2)d bcgutltCU
juerft bte ®ffc&of|r »eltlicße
äu baten; baé bauchte bamabfé obn*
Wtg matteten SÖftaitn Μ Indu&us
autem ad tantam iibei-aiitatem{i fuit
Otto ron magisreligionis amore fe-
»undum Monzambanum ik) quam ratio-
12
ratione quadarn flatus , ut voluit
Μ. Ant. de dominis, (/) Etenim fub
fpecie religionis propagandapoten-
tiam principum Secularium depri¬
mereconabatur, Sic ab OttoneEpi- fcopi duplicem obtinuerunt potefta-
tem ecclefiafticam & fecularem > fa-
&o inBrunoneOttonisfratre Epifco*
po Colonienfi , & Gislero Magde- burgenfi initio ; quamvis usque ad
tempora Friderici II. fub advocatis
tutelaribusvixerint. (k)
(a) Tac.de mor.Gcrm.t,7, §IL (b) Troioard\
Cbron.adarm.gi^.item Lehm* Chron. Spir*
lib*2*c.if* [cJP/tr*Hb,I.Tit.XV. §UL (fa)
Boetl*Htfi, Carol. Mag,pag.39,40.&c. (c) Pfaff* in Vitr* I*I.Tit. if. § 11. [/] dijeours
»on dicicb&ZJogtcin pag.3S. dem Apoi.
pag. p2.&100.(g)Apol.pag.77. [fa\ cap*\.
§7· fa^jdeRep.Eccl,confar.Kulp* inMontz>
i.c.item Pfaffing,in Vitr* (b) Mari* Mag*
Λgehoeriberg.Tratt. Juri-Hifi.Polit. de Ad-
uocatiaα%ΐ6χ$. co-afDan*Heid*Tratt, t)01) Dietcfj&^oßtepen pag.g,erpug.
Thes. VL
Vidimusjam quarationeduccs &
Epi-
Epifcopi hereditaria ferritoria adepti
fuerint.' videndum ulterius, qui Sfa-
&utn, quod, iummajam libertate &
poceftare in fuis quisque terris ac di-
tionibus gavifi , Casfare pra?iertim
mortuo, denuo alium ceu caput &
prote&orem fibi qu^fiverint, elege- rintque. Eademhujusrei cauiä,quse
primum homines in majores coégit focietates , fiiit. Metus fine dubio
aliensepotente principesfubuno ca-
pite continebat. (a) Haut difficulter
fibiperiuaderepotuerunt,vires, quae
unitaecuilibet violente refifterent, divifas facillime fuperari, Grtci*
civitates (b) dum fingul* imperare cu-
piebant, imperium omnes perdiderunt»
Idem infortuniumut evitarent prin¬
cipes Germania?, faiubri &pruaenti
confilio caput quodnomineImpera-
toris infignitur, fibi impoiuerunt, Quis enim eft, qui credat illosnatu ralem ftimulum ie fuaque confervan-
di depoiuifle , bonaque fua projice-
K voluifle? (c) Modus autem |eli-
gen*
Η
gendi Imperatorem diverfis tempo- ribus, diverius fuit. Exftmdh emm
CaroiiMagni ftirpe penes univerios,
& fingulos principes, populum , &
quotquot pra?terea aliquo modo ut membra fub imperio continebantur, jus elettionis erat. [d] Progreflu vero temporis ad folos principes & fen-
firri ad paucos illorum poteftas illa
tranfiit* |>] Porro pott tempora Fre-
derici ildi, Germania variis moti- bus quaiTata , reliquisque ftatibus jis iuum vel negligentibus, vel tu- multus evitandi gratia eledHonem
ita fieri pcrmittentibus ad iupremos duntaxat Imperii Officiatos , ut di'
cuntur, utpote viribus, opibus, &
au&oritate maxime confpicuos, im- peratoria? ele&ionis pra?rogativa
pervenit; Ted ita tarnen,ut non tunc demum eorum pra? ceteris in eli-
gendo eminentia elucere occiperet,
Omninoenimvero quamfimillimum ett,quod habet Nobilis: Mauritius (/) nixus au<ttoritate Welberti &
Aman-
Amandi (quorum ille eiTet Conradi
III» Capellanus, hic Frederici primi
Secretarius) item Alberti Stadeniis
abbatis in chronico ; dudum ante Frederici fecundi tempora in comi- tiis, quibus novus Rex aut Impera¬
tor eilet eligendus, haéienus ele&io-
nem ad plures Imperii Principes fta- tusquepertir.uiile , uc jure pr<etaxa- tionisfwe nominationis8cconfenfus gaü«
derentjfollennis vero eleBio 8c decla-
ratio , qu2e inter nominationem 8c
confeniionem reliquorum media in-
terceffiiTe videtur, [g] ad paucos fed
iummos Officiatos Imperii fpe&a-
ret, Eos videlicet, qui in adtis Ele- öionis ConradiIV. [qua?anno 1254®
FredericoII, patre ad huc vivente &
exigente, faéta eft] dicuntur Patres
& JuminaImperii. [/j] Unde fa&um*
utjam ab initio magni illius inter regni perpetuo ad prifcam pauco-
rum hoc eft feptem eligentium con-
iuetudinem provocaretur,& quidem obfervatam ab eo tempore, cujus
me«
16
memorianon exfifterer. Uti notan-
terhabet epiftola Urbani IV. ad Ri-
charcumAnglum(i)fcripta annocir-
citer 1262. Ad originem vero hujus
follennisel dionisjurisqueadpaucos pertinentis indagandam non parum facit inlignis conjedura Cel. Leib-
nitzii, (k) ftrupulofiorem quandam eligendi tormamab ecclefia ad Ina-
perium tranfiifTe; Scilicet cum olim
ftudiis procerumfc. Archi-epifcopo*
rum cum fuis Epifcopis,Ducum feu
regna magnosque ducatus regen- tium cum fuis principibus, & ipfius
(ut inPolonia)populi acclamatione,
eledio fieret, lilud aut<m tumultuo- fius forte,videretur: poftmodumor-
dinis& tranquillitatis caufa vei ipe·
cie, paucos coepiile adhiberi,quiex
pr&taxatione Principum & confenfu
eum, inquemihidia potiora incli·
narc comperiiTént, velnt Scrutinio
fado, eligerent Sed ut dixi, h^c
confuetudo fenfim vim jnris induit,
magis etiam poit Fredericum 11.
donec
donec tandem expreffa lege å Caro-
lo IV./35*0. lata,quceAurea bulla di-
citur,feptem Eleäoribus eft confir-
rnata, Errant proinde qui certo fta-
tuunt Ottoném tertium ele&orale
collegium inftituifle: quippe nulla
illius conftitucio hac de re in con-
fpeåum dari poteft. (/) Errant, qui
Pontificem hujus conftirutionis au- ftorem faciunt: nullum namquejus Papa^ in imperio Germanico. (w)
Errant denique, qui originem Eie-
ftorum ad Fridericum II.referunt:
quia nullus Hiftoricorumdiplomatis abjillo promulgati, quo poteftas Im-
peratorem eligendi Septemviris iit,
confirmata mentionem facit, Quid?
quod fpeculum Saxonicum, cujus
auåorem,temporeFrederici IL vi- xifle creditur, ( w) expreiTe feptem
Ele&ores receniet, quique non de-
beant fecundum placitum fuuta eli-
gere$ Sed quem omnes principes elegerinr, nominare. In Urbani IV, epiftola numerus quidem exprimi-
B tur
ι8
turfeptemEleöorum;(o)Sed in epi-
ftolaAlexandri IV. Pontif. Rom. qui
Urbani praedeceflor fuerat, quamque
lcripfit d. 5. Calend. Aug* 1256. ali- quoties adparet ele&ionem,nomina- tionem,& confenfum dlftingui, [/>]
(a) RefeIdenfo Heroto. pag. m. 180. (b)
luft. /.8. c.1, (c)Montz* cap.3. § 4"
(d) Kulp.in Montz, p. 2. pag. 39. conf
Pf. in rit L.1. 7it. XIII O) Bec* Syn- tag. di^, differt, 27. C. //' { /Γ* conf,
Onurph,Panv.decomitiis Imp, itemKulp.
/0Montz.part.2.pag.38.(f)Maur.Di/·
ftrt. deorigine Elett. conf Bec. diff.Xl·
f.2-§4. [g] Bec. I.c.item LeibnitzH
prafadcod. diplo.I. G. item Pf in Vit*
L,1. 7/'/,!? §5. dit,g. (j&) Prodro. cod.
dipl Leibn.dipl.XI. [1] ibid,diplo.14*
(k) ibid. inpr£fat. (/) Pf* l. c. conf
Onurp.Panv.decomitiislmp.itemKulp»
iniMontz. p 2.pag.38. (m) V/t. illufi
L. 1.7it.13.{n) Leibn.prxfad, Cod.D'*
plom. (o) ibid,diplo. 14. (p) ibid»
dipl,13e
Thes,
Thes* VII.
Septenarius Ele&orum numerus per aliquot fecula non interruptus
manfit. Etfacrumnefcio quidhuic
ineiTepu<"abatur,quum principes an-
tiquifliuii inftituri nimistenaces Ma- ximiliano, petenti (4) ur Archi-Du-
cesAuitriae collegio ele&orali adjun-
gerentur, abnuerent; difficulterque
hoc cnncederent, Auream Bullam nonobftarc, quo minus Ele&orum
numerus augeri poifet. Sedatis au-
tem paucorum animis, o&avus ele-
öoratus fequenti decaufa eftinftitu-
tus. Orta fub imperatoribus Mathia
& Ferdinando II. quadlione, num Calviniana? religioni addi&i iüb
transa&ione PaiTavienfi comprehen- derentur? cum Imperatores hoc im*
pugnantes,non folum liberum reli- gionisexercitiumUlisconcedere nol-
lent, Ted armis eosdemperfequi cce- p iTerit : proceres Bonemiae inito ioedere, quod unto Bvangelica dicitur*
1 cum aüis proteftantibus nonnullis,
4 B 2 Mathias
20
Mathias, eoque mortuo,Ferdinando
ie opponentes, fidei lux &obiequio
renunciarunt; Frederico autem Pa¬
latino coronam (quam lubens ille, fed nimis feitinans fufcepit) obtule-
runt. Hic vero,rebus ad Pragam
infeliciter geftis, luperatus, banno-
que, ut dicitur, notatus, ditionibus
dignitateque ele&orali, (qua» 1623.
ob fidelem operam , Ca?fari contra Palatinum prasflitam, inveiliebatur
Ba varia?Dux Maximiiianus) eil pri-
vatus, Quandoquidem vero Bava-
rus ele&oratum non reilituere, ne- que Carolus Ludovicus Frederici infelicis Filius dejurefüo quicquam
cedere veilet: ReginaSveda?& Re'
ge Galliarum irnperii Ger. rebus fe immifcentibus, in paceWeftphalica
O&avus Eledor ifte inflituitur. De-
cretum inilrumenti pacis Tic habet:
<ßuodad domum palatinam attinet, Im¬
perator cum imperio publica tranquillita-
tis caufa confentit^ ut vigore prafentis
Conventions inßitutusßt ottavuseleffor,
quo
quoDominusCarolusLudovicus ComesPa-
Utinus Rheni, ejusquo beeredesagnati to~
timlinen Rudolphinee^juxtA ordinem fue*
cedcndtinAuren bulla expreffum, deineeps fruantur. (&) Idem confirmant capi-
tulationes Leopoldi & Jofephi*
SBit folien unD motten auch Die gul*
fcen SMt/ mit Der in Derne ju
ftet· unD öfnahrugge aufgerichteten
algemeinen 91ciché;grieDemSchluß aufDen achten Ele&oratum enthalt
teuer Extenfion nach Inhalt erfthe*
rührten grteDen* Schluffeé :c. fteté faft unD unrerbritchlich halten, (c)
(a) Bccman. dißer♦ XI. Cap. II. § VT. item
Hartum. Maut, de corρ. Ger. C. V.p. 274*
(b) infiru. pacisArt.IV.(c)Cap. Leop. Art.IL Jofepb. eod, art.II.
Thes. VIII.
Jamque fruftra,fra&a femel ade,
controverfias moverunt flatus non
nulli imperiicontraNoni ele&oratus inftitutionern,quumaug-.mem Leo- poldus Caefar i692.indudtus fintrula-
ri virtute in Turcico bellopraefti'ta,
Bs &
22,
& ingeritibus meritis Ser. DucisHa- noverani Domini Erneili Augufti,
illum noni Eleftoratus dignitate, of- jficioque Archi-Vexilliferatus haut
temere inveftiret. (a) Etenim gau·
dent imparinumero collegia, ne ex paritate fuffragiorum diflidia & jur*
gia exililant. Poll mortem vero
Erneili eademEle&oralis praerogati-
va 1698. transiata eil in filium ejus Georgium Ludovicum* Sic patet
novem E!e<flores, qui (untperfom illu- ftrcs, (ffnmmi imperii principes clerici(f
Laici facultate pr£diti Regem Romamm, five ImperAtorem eligendi, eleBumquc im' perio pr£fickndif eleélorale collegium conilituere.
(a) ReceßuiC<ef.de anno 16pz, d. zz„ Martii
Are. Λ lU & IK
CAPUT Poiterius.
Summarium.
I* Voeis deriz/atio.
Ilt EleHorum tituli & ordo illorum refpeftu
aliorumv
IIIIm-
2|
ΠΙ, Imperatoris Ii imperii funt cives ac fubditi♦
IV, Eccleftaftici reliquos dignitate juperant:
non vero Imperatoresfieri poffunt.
V. "Jura» qua omnibus ikftoribus funt com*
munia.
PI,Jurailliscumimperatoretommunia.
VII, Jura (i officia Clericorum inipfaeleftio*
ne Ii extra eam.
011, JuraIi officiafecularium propria,
IX, Jura illorum cum reliquis ftatibus Ger«
manU communia,
X* Votumpro moderniflatus Germaniaper*
petuitate,
THES, I-
OA&enus ducum&Epifcoporum
"inGermania viventium ortus &
incrementa, nec nonEle&orumori- ginem, & numerum brevibus conii-
deravimus, pergendum inconiide-
randis ceteris , quae Ele&oribus, de quibus pauca proponere animus no- bis duntaxat eft, competunt, Non
opera? pretium exiftimamus multis inquirere, unde derivetur vocabu-
lum EleBorts, quum liquidumfit iftud originem tranere ab eligendo, Elige-
B 4 re
.24
re autem inter aliaiignificat explu*
ribus muneris alicujus capacibus di- gniorem definire ad aliquid efficien-
dum , vel, ut apud au&ores quos- dam diciturdectamare&recogno[cerc{a>) Utraque fignificatio his a?que com¬
munis eft ♦ quippe olim dechrarunt Imperatorem, quem reliqui imperii principes per pr<etAxationem, ut qui·
dam veterum loquuntur , nomina- bant: [b] <Sc jam iimpliciter eligunt,
quem maxime dignum facit imperii
iliorumratio & conftitutio. Neque major d fficultas eft, reperire origi*
nem vocis Arcbi- Principum , qua
etiam iniigniunturEleftores. Patet
enim illam componi aW
&a principe;iignificatque ita archi- princeps yicompoiitionis principem
dignitate & au&ontate pra? alns conipicuum. German-is Ele&ores dicuntur ^butfuillcn «Sc genio lin¬
gul Saxonica? Ä^ÖOt'ft/ å (EbUittt
ieu Äöbttftt/ quod Germanis prifcis
fuit eligere» (c) gurft a. derivaturn