Dissertatio academica de prærogativa virtutis Christianæ præ naturali, quam consensu ampliss. ordinis philosophici in illustri acad. Upsaliensi, sub auspicio mag. Gust. Anton. Boudrie ... publico examini submittit Olavus Mart. Norenius, stipendiarius regi

<5 _Q

D. D.

DISSERTATIO ACÅDEMICA

DE

PREKÜGATIVA

VIKTUI1S

CHRISTIAN«

P R iE NATUR ALL

QUAM

CONSENSU AMPLISS. ORDINlS PHILOSOPHICI IN ILLUSTRI. ACAD. UPSALIENSI,

SUB

AUSPICIO

AUGUST.

ANTON.

BOUDR1E,

Phil. Prof. reg. et extraord.

PUBLICO EXAMINI SUBMITTIT

OLAVUS

MART.

NORENIUS,

STIFENDARIUS REGIUS, westr080thn1ens1s.

in audit. gustav. majori, die xv julii, mdcclxxx.

Horis a. m, folitis,

VIR O,

GENEROSO Ac NOBILISSIMO

DNO

_{CAROLO FRfDR.}

MALMERFELDT.

TÜRMTE _{EQUITUM PRiEFECTO}

VIR _Oy

ÄMPLISSIMO

_{NOBILISSIMOQUE}

DNO

_ADOLPHQ

_ULD.

CEDERBORG,

OFFICINARUM FERREARUM

_PÖSSESSORI;

PATRONIS AC _PROMOTORIBUS

SUMMA

ÄNIMII_VENERATIONE:

ffiTATEM COLENDIS

Fl_RO,

Maxime Reverendo ac Celeberrimo

S. S.

_Theologie

_DOCTORI,

D:no

petro

högström,

PASTORI Eccleiise Skellefrenfis Meritiffimo,

& vicini Contrarius PR./EPOS1TO Gravilfimo,

Patrono _{longe faventiffimoj}

nec non

Viris admodum _{Revcrendis atque}

_{Praeclariffimis}

_,

D:no

_Mag.

_CAROLO

_D:o

_JOHANN

_I

NORTMAN,

MELLIN,

PASTORI in

_Bygdeå

_{PASTORI in}

_Löfinger'

Vigilantiffimo;

Dignillimof

jtemqne,

Viris F'iirimum Reverendis & Clariflimis

D:no

_HAQU1NO

D:no

MARTINO

MELLIN,,

_H^GGMARK,o

Gomminiftro in Skellefta Comrniniftro in

_Bygdeå

Laudatiffimoj Fidelißimo;

Evergetis

& Fautoribus

ad ein

eres usque

reverenter colendis.

j/^/j£unuscuhm

hoc Jevidenß, ceu venerabandi gratißimiqueanitniperem,

monitmentum cum _{omnigena felicitatis voto ardentißimo, facratut}

vclüij5dehui,permatifurus, dum vivero,

Nominum _Veftrorum,

fuis inclitorum titulis - >

cultor liumillimus' arque indefefliis OLAVUS M. NORENIUS,.

RÅDMANNEN I UPS_AL-A,

.©

Adle och

_{Högaktade Herren}

_,

HERR

_{JOHAN MARTELEUR;}

famt

Herrar Råd-och

_{Handelsmannen,}

Herr SAMUEL DEGERMAN

i _Pitheå,

Herr

MÅRTEN

GRAHN

i _Umeå,

Herr OLOF TEGMAN

i Umeå.

t-i der, Mine Herrar och Vålgärnings-Man, upoffrac

det-ta lilla _{Academifka arbe-te, fafom ett befländigt}

veder-mäle _{af min innerliga tackjamhet och den}

_{oföränderliga}

_vörd¬

nad, hvarmed jag intill mit ytterfta framhärdar at lefva

Mine Herrars

odfrfukafte tjensre OLOF M. NORENIUS.

*tfX*

jfyv *a|V J$ ^ •jfyr ^ ^ ^

§•

i-Virtutis

vira,

vocabulum

iummarn dignitatem

insximam

atque

profefto,

au&oritatern

divinamque

mi-randam mnüit. Om nia alia falla funt & _incerta,

caduca, mobilia: virtus eft una altiftimis defixa radici-bus, qua? nuraquam ulla vi labefa&ari poteft ,

num-quarn diraoveri loco. Virtus in tempeftate Isva eft immobilis & _{quieta, lucet in tenebris}, lplendetque _pec

fé _{femper, neque alienis uraquam fordibus obfolefcit.}

Virtus nulii _{prsclufa eft, omnibus} paret, oranes

adrait-tit, omnes invitat ingenuos , libertinos, lervos, exlu*

les; non eligit domum aut cenlum, löd modo horaine

contenta eft. Hinc _qui virtutis pulcritudine _{incenlus efi,}

omnesque vires ad eara non cognolcendam rnodo, ied &exercendam, excolendara, propugnandara conferre (lu¬ det, ei orania Gracchorum, Camiilorura,& omriiura

ho-minura ornamenta fordent, _{atque adeo omnis unice}

na-vanda eftopera, ut lumroo opifici fuo, Deo O. M ,

qua-damnatura? firailitudine & cornraunione devinciatur,

ut-poce _{qui vita?} curfum ea fimplicitate, fine hypocnfi, ea

finceritate, fine fimulatione, ea fanåitate fine fuco, eo

veritatisftudio, fine fraude, transigit,ut juftus non imraeri-to fit _{appellandus. Nos autem homunciones ti lumus,} qui longe tarnen ablumus a

veriffima peife£tiflimaque

virtute, taraetfi aliquara ejus partera confequi cupia-mus, Eft enira _{virtus, qua? corrupta? noftra? natura?vi¬}

ribus _{acquiritur, in quam plurirais manca mutiiaque; il¬} la _{autern, quam gratia? Divinae oeconomia, in lacro Co¬}

dice

_patcfaåa,

_hominibus,

_qui

_Chrifto

_nomen

_dedere,

%<§• ) 2 V mr

rnflillat _{ingeneratque, mulris, ne dicam}

_immenfis,

ante-celiit _{parafangis, Quocirca opers pretium duxi, dé Prä¬}

rogativa virtutis Chrtßumapra' naturali, quantum rei

fa-miliaris _{ingemique tcneiis}

_{facuitates peimiferunt,}

pau-cula coromentari. Tuum autem _{erit, L. B., mitiorime} fublevare cenfura«,,

§.

Vir_{tus^ generatim fpe&ata, efl}

_bahitus

_{aSiiones noftras}

adprajcriptum Legis componendi. a) Etquoniam habifus ac-quiritur excercitio h. e. a&uurn homogeneorura

crebrio-re _{repetitione; idcirco quo plures quis aäiones,}

volun-tati Divins _{convcnientes, edit, eo majorem Tibi}

habi-tum _{acquirit, & quo major eft babitus,eo perfertior}

e-vadit _virtus. Unde _{genefin virtutis faciie eruere} pofTu-rnus. Scilicet _{primo oritur voluntatis Divinas reprsfen.} tatio, tum oble&atio , poftea exfecutio, hinc rcpetitio,

mox _{confvetudo, & tandem quafi neceffitas. Facilius}

autem _{procedit a&us in genefi vitiorum. Niroirum} oc-cafione _{oblata, recurrit motivum fenfuale, quod olim}

nos ad _{agendum impuierat; & quoniam hoc nobis fami,}

liare _{efl, ad id non adeo refleäimus, fed voluptas illa}

fenfualis nos _{quavis vice expeditiores reddit in}

aflio-nis exfecutione». Et fie ex improvifo habkus _{& con¬}

fvetudo confrahitur, quam exuere & penicus

defvefce-re _{poflea dificillimum erit.. Etenim, in fervitute}

mora-li, peccare dulce reputatur, fi ipfum peccandi a&um refpexerisj licetvoluptas inde oriunda non fit nifi fluxa,

& _{femper degeneret in taedia gravifHraa b). Sicut autem} contraria _{juxta fe pofita magis elucefcunt, ita dum jam}

ad virtutem _{proprius contemplandam revertimur, faciie}

com-a). Cjr. llluflris IVolfii Philojopb. PraElic. Univerl,

part.I. 55/. [eqq. b). Cjr. Di(Jert. de viyopia tnentis moralip ful aujpicio Celeb.. Pvafidis mei, habit.. Up[alia 1776..

,<g& % _{2 f} cas3 J o K

comperimus, eandem tanto majore in

agendo

gaudere

conftantia & _{perperuitate, quanco}

_crebriore

_{exercitio &}

utu firmatur. Unde non modo patet, virtutem in nul¬

luni cadere _{pofie (ubjeclum, in quod non}

_cadit

promti-tudo _{acquirendi fibi per adus liberos,}

_crebro

_repetitos,

talera voiuntaris habitum: verum etjam re&e oranino Stoicos oiim virtutem per conflantem perpetuam

volun-tütem% & Pythagorasospervim

&robur animi

definivifie. c)

§. HL

Pofiquam fic quam

breviflime

explicuimus,

in

quo virtus, generatim fipedata,

confiftac; proximum

nunc efi, ut natura & indoles virtutis naturalis pariter ac

Cbri-ftiance diftinde enodateque exponatur,

Jndeque

praroga-tiva_{bujus prxillaeruatur. Quod}

_ad

_virtutem

_naturalem

ad*

tinet, qua? jara in antecellum

conilderanda

venit

;

iUam

comrnuniter _{nuncupant habitum}

_ad

_tenorem

_legis

natura-Iis aEliones _{conjormandivi motivorum, ab}

adtribucis

Di*

vinis defuontorum, quatenus luraine

rationis

innotelcant.

Quare cum in omni virtute requiratur

habitus

voiuntatis

ptona? & facilis : idcirco talis impetus

ahquando

facien-;

di _{id, quod legi narutali}

_convenit,

_qui

_mox

_iterum

cel¬

lag nomine virtutis dignus non

efi:.

Quamdiu

enim

Ul¬

la adhuc remanet pravse voluntatis

inclinatio,

quam non rationis ductu, _ut clavum clavo, pelht homo,

tam-diu lerum non efi in in eo virtutis ftudiuns.

Unde

etjam prydare prorfus S.

Bernhardus hunc

in

modum

dixir: non poteft virtus _cum vitiis

pariter

crefcere.

Ergo

ut illa _{vigeat, ißa crefcere non}

_finantur.

_Tolle

_fuperfiua,

&

falubria Jurgent. Ijtilitati

accedit,

quidquid

cupiditati

de¬

ntis. Demus _{operam putationi, putetur}

_cupiditas,

_ut

virtus

roboretur, _{d) Per poenas voluntas}

_ipia

_non

emendatur,déd

A 2

qui-c ₎ Vid Scbeidii

Etbic.

Philo/oph. §.

₃26.

d)

vid\

\ A (

^js3 ) 4 v w

quidam faleem ejus motus retinentur, ne in aftus

exter-nos _{erumpant atque extra} oleas penifus divagencur. jam

autem virfus ex habitu voluntatis, b. e. ex voluntate, legi Divin# in omnibus confentanea, proficifci debet. Quare etjam qui pravam cupiditatem fola poenarum

re-praefentatione fuperare annititur,

håud

parum a virtuce alienus eft. In _{omni.acquifitione ejusmodi habitus}

me-lioris _{pugna eft, fl non fémper cum vitiis contrariis,}

profe&o tarnen cum torpore, quo horoines natura fua

corrupci funt roilere.

Ouae

veritas ex earum eft

nume-roqn# fentiri poftunt facile ab uno quolibet, qui ie?

riuro vitam fuam emendandi confilium (ecum iniit.

Pu-gnandum quoque cum omnibus inordinatis animi mod-bus, inftar gigantum elatls, omnibusque. furbulends af-fe&uum illecebris& _{jaiftationihus, fub rationis imperium,}

veluti fub unara _{myconem, redigendis. Quacndiu enim}

voluntas noftra eft _#gra , h. e- fenfuum, imagioationis,

, afFeftuumque quafi imperio fuhjacet, adeo _ut altentia

emnium maxime trahatur in _{obje^tum, quo fen(us oiirn} titillavit _{excitavitque appetitum fenfitivum & affe*}

£iusj tum propofiti noftrij _{prajceptorumque, quibus ve«}

ram & diftinbtam de rebus _{cognitionem comparare Ji=} cet, non recordamur, nec ad illa, quas noftri fuerant

officii, adtendimus. _{Atque hinc} tanta exfurgit malorum

caterva, qua? multiplici rnodo nos conftringif, & _tandem

in barathrum infelicitatis detrudit. In _{Pathologia Echica}

inculcari folent _{remedia, quibus appetitus}

_fenfitivi,

in-dequp redundantes animi motus vehementiores, inträ

orbiiam rationis _{cohibeantur, ne, clauftris quafi fra£fis,} pro lubitu proruant _{fummaque imis mifceant.} Sunt

au-tem _{illa, quae communiter exliiberi folent, partim}

pra' [érvantia, quibus cavemus, ne motus inordinati _furgant,

fed in herba _{prima fuffocentur, partim fanantia, quibus}

appetitui fenfitivo

_affe&uique

_jam coorto medela

\ J ₍ sfis

ofå J 3 \ 1

tur, vel ad ufum accommodando tritam iliam

medicö-rum regulara, _ut contraria comrarii? expellantur, vei _et*

jam aliorfum decerminando excitacum modum exftan-tiorera, quando res ab arFe$u. alienas cogitamus;e) At

vero Tunt hare duntaxat remedia neceOitatis, ubt vera k conftanti ufu foecunda _{parari evefbgio non podunt.}

Ecenim _{praeftantiffiroum, quod in circulo Philoiophico}

exbibcii potent, remedium, efi:diftinåior rei, ob quam

commoveraur, confideratio, ut tranquiilentur afFe£tus?

quam priroum pugna oritur inter appetätum fenfitivum

^rationalem* Hinc _{qooniam affeftuum objedla,}

diftin-åius _{expenia, adparent alterata, omnemque cornponunt}

afFedtum: idcirco in _{praxi morali, h. e. in virtute. na¬}

tural! rite acquirenda _{confervandaque, appetitus}

fenfiti-vus _{quoque reducendus eft ad concordiana cum} appeti-tu _{rationaii, 'quse quo major fuerit, eo majore etjani}

ardore animurn accéndit. _{Nihp enim obftat, quo mi}

nus fenfualis _{voiuptas eds queat innocua & com ratio»}

nali _{harmonica, afle&usque, rationis du&u & aulpicio,;} ita_{poflint dirigi ac gubernari , ut, iisdem calcar adden}

tibus, ex intentions fummi Opificis Numinisque Divi ni,

omnibus tam _{anirote, quam corporis viribus connita»}

mur ad veram felicitatem adipiföendam,f)

§. IV.

Progredimur jam ad virtutem Chrißianam quoque

eontemplandam, qua? pari etjaro modo conftftit in

habi-tu_{componendi actione$ ad normam voluntatis Divince, fed} divinitus in SacroCodice_{patefaåam, vi mötivorum, quae}

ex _{falutifera?, quam humanogeneri contigifFe novimus,}

redemtionis _{opere defumuntur. Ifte autem häbitus, quem}

A 3

Theo-e) Gentzhenii TraB. Eth. _{Phyf, de ajfeBibus humanis,} Part. GeneraL _{Cap. j*. f) Confr. DiJJertat. de ViBoria}

•

)

tf

c

'Thpo'o"! Noflrares reéfius _{adpellandura volunt conflans}

fenuojque fludium, nun eft natura;, _{qaod viribus poteifc}

humaois _{parari, led fruclus Spiritus Sancti, agnofcitque} Deuru _{ui£toreco, qui in nobis &velie operatur &}

per-f.cerefecundum beueplacitum fmivt. *) Interim tamen

ho-n o _{regemtus, per vires grada;}

acceptas & adiiflente

fpi-ritu fanctoj fuo ecjarri modo ad virtntem concurrit, &

pro caulFa iecunda & fubordmata virtutis re£le habe¬

tur.^) Ecenim, quem ad modurrs _{löquuntur Theologi,}

homo heic _{reipicitur, ut ogyxvov & vas gratis Divins,}

ideoque adfcribenda eil homini ifrhsc _{virrus, ratione} aclionis, non ratione _{originis, adeo ut, quidquid in} fpi-ri ualtbus _{efficit, per vires non naturales., Fed äativas, ut}

loqui amant Theologi,duperne fibi coliatas efficiar, tarn-quamramus exarbore, ita luccum e vite Chriilo träbens fuum.h) Atque hoc modo virtus Chviftiana efl

compa-rata * fed ficut homines e(le non definunt, qui iflhac

furu inftru&i _{virtute, ita in hifce regenitis}

deprehendi-cur non tam _{pugna inter appetitum fenßtivum rationa¬}

lem> quam potius lu&a ravnis & fpimtus, in _{qua non}

tantum cum iis _{motibus, quos ratio ipfa damnat Sz} pro

jllicitis _{habet, dimicandum efl, fed erjam cum Omni¬}

bus _{illis, qui carms nomine, in facris Oracuiis, denotari}

folent, & contra quos ita pugnst fpiritus, ut vi£toriam quoque reportet. Sunt autem _{affectus, qui in regenitis}

reperiuntur, vel Jpirituales, quales funt amov Dei, odium

peccati, triflitia & dotor cb peccata, _{gaudinm jpirituale^Jpes}

Divin_{a, zelns, & fic porro; vel naturales quidem, fed}

fanflificati, atque huc Ipeftant, dum qua objeftum,

modum, finem legitime diriguntur., e. g. amor _parentnm

li-*) Epift. ad Philipp. 2. i8> _{g) Confr. Buddei}

In-flitut. Tbeol. Moral.. Part. I. _C.ap. 1. Sefl. 4. §. 12f.

h)

Cjr. B» Jac. Benzelu Repetit. Tbeoh Artic, XIII. 4•

■fe

<9fe *j f

J 7 ( «se»

lihvovum, cognaforum, «micorum , itemque triflitia,

ro;;/--mißratto, & qui funt ld genus alii. /') §• v.

Devenimus jam ad Prarogativam, qua gaudet w*-fw Chrifiiana_{pree naturalis pari quoque brevitate}

perlu-ftrandam. Nimirura,

qi^od

ad virtutem naturalem

adciaet,

poflumus quidera, du«5tu& aufpicio rationis, eruereac

co-gnofcere, quid natura? vires fibi reli£la? ad habitum le¬

gi naturaiiconvenienter fe componendi rite acquirendum,

facere debeanf: fed _{lugubri condocefafti experientia} no-virous, quantum in praxi morali elangvefcant perimbe-cilles _{effoetaeque natura? vires in mendis fuis corrigendis,}

k _{quam faepe a pugna illa inter appetitum}

_fenfitivum

k rationalem nosdiscedamus inferiores. _{Przeferea,quuro}

inhac, qua laborat genus humanum, communi

corrupti-one, triplicem nobis adeffe facile intellexerimus

deter-minationem _generalemvtoridemque inde fluentes

paflio-nes _{cardinales, quae funt voluptas, ambitio & avaritia:}

eft _{itaque quod, dum commovetur, duciturque}

_paffione

ac determinatione _{quisquefua generali, alia ratione} ambi-tiofus, alia voluptuofus, & longe alia avarus ,

pieta-tem _{virtutemque naturalem colat, & regulas}

jufti,

ho-nefti & decori obfervare _{fludeat.^) Et quoniara ab his}

tam _{impuris fontibus derivandas func virtutes naturales;} non mirum _{etjam eft, quod libri Symbolici de iisdem}

hunc in modum _{loquantur: et[i opera, qua ad} conjervan-åam extevnam _{dijciplinam faciunt, qualia etjam}

_ab

infide-libus_{fiunt requiruntur, fuam coram mundo dignitatem}

_£?*

laudem _{habent, temporalibus quibusdam prcemiis in}

_hoc

mun-i) Vid. Buddei Inflit, Theol, Moral. Part. I. Seil, 6, §• §• 39- 4o. _{k). Vid. Dijjerf. de}

Pafjitnibus

Hmnanis,

Part. _{J, pag. 1, Jitb aufpicio Celeb. Prczfidis mei,}

_{heic habit;.}

■H»

)

&

(

i§t

mundo a T)co ovnantur\ attamen _{quum tion ex veraflde}

pto-ficijcantnr, revera coratn Deo funt peccata, b. e.peccatiscon»

tammata, Ef adeo pro peccatis Ef immunditia reputantur, ,

propter natura humana corruptionem, Efquinperfona cuwi Deo non eß _{reconciliata. 1) Atque fic poifumus intime}

per-fpicere ■Natuial.iimi Moralis vanitatem, ne in falutis

no-ftrx _{ncgotio viribus impotentis naturs adfcribamus, quod}

gratke Divina: in totum & (olidum debetur. Quocirca

ad virtutis Chriftianar _{neceffitaeem, (ublimitatem ac}

prae-ftantiam (anrfte colendam eo fortius _exftimulemur o»

portet, quo certius conftat, illam in ftacu juftificationis

elfe fidei _{comitem, iinmo & ipfam (emitam, qua nobis}

perpetuo ambujandum fit, ut vefligia Chrifti,

Salva-ro-ris _{noftri, fubfequamur. Et licet ifthaec virtus ipfis fa¬}

lutis non immifcenda fit caufis; _{ad ordlnem tamen}

vo-cationis fidelium _{percinent, ut cpram hominibus luceat} lux _{fidei, quas in nobis efl, fine omni aflFe&ata} fimula-tione, fine omni meriti cnjusdam _{opinione, fine omni}

cpram hominibus _{aucupio gloria, quin porius cum}

per-pecua proprise infirmitatis agnirione. m) Quocirca, o] fortunatos nimium Chriftianos merito _{dixeris, fi quam} ab imrporrali Deo _{gratiam acceperunt, eam omni cum}

ftüdio confervare & honeflis aåionibos _{virtutibusque}

vere Cfiriftianis _{amplificare allabo^ent. Ulis enim folis,}

qui Chnfti ieges atque fnflituta fequuntur, a fupernis da¬

tum _{ert, initia, progrefilones, ahfolutionem vhx arter¬} na? _{videre, ampleåi, confequi. Voluptas, qu^ a virtute}

Chrifliana percipitur, örtum fiuuro trahic a _{Trhygotpoglct,} fi¬

dei

/) Hißoriam controverfia, num virtutes naturales pro

fplendidis pecatis fint habendte? ßpillatim nobis exInbet

Cantzius in libello de _{yfuPhilofopb. Leibnit. Ef IVolfinn. in}

Theo_{logia, pom. 289, m) Confr., b. ßac. Benzelii}

®

) 9 C

&

dei & _{longe prcertantiori fe gradu cxferit,quam quse ex}

virtute naturali _{unquarn fortartis percipi}

_potefh

_{n) Sed}

non penitebit adduxifle Geleb. Jo. Fr. Buddeum hae de

'

re ita _{ioquentem: Perperam}

de

_virtute

philofophanturj,

"qui eam pro medio perveniendi ad fummum bonum

ha-"bent, _quodnon pauci faciunt in libellis eth.:cis, qui

com-"muni & _{recepta methodo confcripii funt,}

_faltem

_cum

"Theologorum fcitis ha?c fententia confirtere nequit. Cum "enim _{per naturam nemo virtutem habeat, quo pa&o}

"per virtutem fumraara obtinebic felicicatem? Taceo

a-"iia _{aro7r&, quae hane fentenciam confequuntur» Nec mul«}

"to melius _{fentiunt, qui virtutem pro parte fummi} bo-"oihabend Hisforte Arirtotelis _{pluris ertaurtoritas, quam} "rerta _{ratio, aut fcripturaeteftimonium , (I modo &c ifti}

"Arirtoteiis rerte _{adlequuntur mentem. Nobis cum}

per-"fpe&um & exploratum (it, Deumeflefummum bonum2 "idque fuper omnia amandum, fl homo felix erte

cupi-1'at: amorem vero fine ftudio fe conformandi ad

Nu-"rninis voluntatem erte non pofFe, _non portumus _non

^ifa _{fentire, virtutem erte confequens feu fruetum}

amo-S'ris, uti hic ex Hde in Chrirtum, per quam cum

Dco

"uni_{mur, refuitat. Ideoque & in Scriptura}

_vircutes,

_fru*

"Sius _{Spiritus vocantur, Galat $t 22, & 2. Petr. 1: $,}

"jubemur _{fuppeditare in fide virtutem. Supponit ergo} 'Virtus jam hominem credentem, juftificatum , cum Deo

''unitum: _{adeoque felicitatis fumraae, hac ratione}

incho-"atae, fru£lus ert & _{confequens, Qui autem}

_virtutem

"pro medio habent _{perveniendi ad fummam}

_felicitatem,

'ab errore _{Pontificiorum}

, bona opera inter caurtas

fa-"iutls _{referendum, vix fe liberabunt.} ' Ceterumcum

fpe-'cialia virt utum nomina frequentirtima fint in Scriptura

B

"fa-n) Cor;jr. JVolfii Hor. Subcefiv. Anni /730. Irimeftr.

""Sacra, nomen _{generale rarius occurrit.. Utitur tarnen}

'"eodem S. Paulus _{Apofd. Epift.. ad Philipp..}

4: 8. Cum "enim varia _{Chriftiano horoini officia conle&anda}

com-"mendaflet, fcilicet rcc _{ccAqSrj, crejuict, J/xaux,}

uyvcc ,

"(piAn, evCpyjfjiccaddit , IV ris ocgeryi ß _{qua virtusfi}

qua

laut) hoc _{cogitate.. Sic &? 2. Peer. 1: fideles jubcntur}

'•in fide fua _luppeditare,

vel exhibere cc^srrjv virtutemt.

Cef. _{0) Sief}

talis tantaque eft prarogativa virtntis Cbri-jliana pro; naturalis ut _{eanquam Philofophi Chriftiani}

„

h. e?, Divinae _{revelationis luce colluftrati}

„ numqnam _non

fumma _{pietate atque veneratione debeamus}

prolequi gra-tiam, quae humano generi _{contigit,, omnesque ac;} fingu-los _{manuducit non modo ad}

veniam peccatorum im* petrandam,Ted etiam ad modum _{praeparationis condignum}

& _{vitae-futurae meliori}

adtingend??

_{inferviturum;}

_quem

in finem

_{iilincTangvis,}

_hinc

Spiritus Chrifti _{requiritur. p)}

§. VL

Hisce _{fftrexpo-fitis, ne quis exiftiraet,}

Ethicam Phi~

Iofophiam non ea _{propter efle parvi habendam &} e

cic-culo _Philofophico

penitus _{exterminandam„ coronidis}

loco notafle _{jiivat, quod e&denn fint}

virtutes, quas;

Phi-lofophus qua^rit, & quas _{Theologus perficir,, Sicut} nec

alium _{Deuna, quam}

qui verus eil', _{Theoiogia Natura¬} lis _{tradere conatur;}

ita nee alium ejus culfum _Ethica,,

nec _{aliud honeflatis &}

jußdtiac ftudium, _{quam quod cum}

arterna _{lege convenit,}

idemque Revelatjo* Divina

com-probat. Diftin&io _{nempe inter virtutem Ghriflianam}

#

)

Il

(

4t

illam _{Naturalemqua? in libellis Ethicis}

_{inculcari fölet}

non tam diverfas iilarum _Ipecies forfan, _{quam potius}

diverfos _{gradus arguit. Illud quidem extra} controver-fiam _{pofitum efle debet, Ethicam & Theologiam} Moralem, _{quarum utraque de vireutibus agit} ,

diver-fa tarnen _{via, viribus etjam} inaequalibus, adeoque

in^quali fuccedu y, eas docere 6c inculcare.,

Interim

dici _{poteftquaj in Theologia morall de virtutibus}

_in

genere, earumque definitione*. divifione,,

objeftis

com-muniter tradi _{folent, ex faniori plerumque Ethica petL}

Sed curta _{ingenii pariter ac rei familiaris}

_fupellex

_nom

permittit in fpatiofum hunc campura

longi«-us exeurrere*. fdcirco man um da tabula.»

Litteris

_moribusque

_Ornatiffimo,

Domino

OLAVO M.

_NORENIO,

J> *

i Amico

Honoratiflimo,

S. Zf O.

%4^iemadmodum

paupertate magi

fira,

ut die it Cur-tius,

difciplina

olim fletit Macedonum militaris: ita _{, te/te Petronio Arbitro, nefcio}

qut> ut bona men•

tis

_for

_or

_[it

_{paupertas. Pari etjam modo, Tu,} A-mice _{honoratiflime, quantumvis curta rei}

_familiar

_is

fuppelleciile

injtruclus^ usqueadeotarnen in _caßris Mu-farum _{militajti, ut non}

_fatnes,

_{non fitisy}

non fri•

gus, /200 calar ab incepto fludio

_fiadioque

_litterarum

removete Te _{potuerit. Sic jam>}

_{faventiori for}

tu-na

_aujpicio,

_{confcendis Cathedram}

Academicam pu¬ blicum_{que exbibes documentum Tua}

_diligentia

_cJ laboris _{indefejJL Prater}

_{gratulationes,}

quas atnica

merite Tibi

_{defero, votumfolummodo}

_{pro incolumitate} Tua, amvio, quam ver

bis, prolixiori,

_addo.

For-Sumrnus llle rerurn _{Arbiter molimina Tuay}

vigiliasque

miro

juccefju

beef

, ut tandem ex voto

pratnia

eruditionis

_virtutisque

_perfentifcas

_uberrima„