B. C D.
SPECIMEN ASTRONOMI CUM,
SATELLIT!
(Ju OD
Confenfu Amplisßm£ facultath
fopbtcA, Regia, Academia TJpfalienß, in PRvESlDE
VIR O CELEBFRR1MO ,
Dn. Mag. AN OR Ε A
C Ε LS I O.
Aftronomix PRGFERORE Reg,& Ord»
Et Reg. Societ, Lit. & S. SECRETARIO,
Publica Errtdhorurn cen fur a mode fi e fubmittit
PETRUS W. WA,
y ε μ τ ι υ s,
In Auditorio Guftav. Maj. die ia. Decemb.
anno mdccxli.
Horts antemtridiem
U f S A L lrnpreflum. Li
Hiftoire -de I' Academie R. des iciences de 1' année 1729.
On ne enttndre peut theork des Satdhtes de Jupiter, non Jeulement pour per feilion (pecuk- la
tive de Ρ Aflronomie, foit jttnpk Joit Phyfique, mais encore plus pour
Ρ utilitépratique de la Geographie
& de la Navigation.
ι Ν. D.
CAPUT HISTORICUM.
$. ι.
Longitudinum dofirinam & in·
ßituti rationem tradit.
Länets primario , qui quin·
tum a Sok tenet locum, Jovis
nornen, non fine ominc, dede-
risnt veteres: quemadmodumj e- nim Deorum hotninumque Rex
& pater a gentilibus eodem fa-
lutatus eft j fic Planeta, cujus in
hac diflertatione menrionem fae-
piut faciemus, non tantum omnium, in fyilemate noftro, nobis cognitorum Planetarum maximus eft^
Ted reliquos eciamfimul fumtos mole fui comprefeen-
dit. Dete&is ejus Satellitibus, cognitoque ufu, quem
eorum diligens obfervatio terricolis pracftare pote(i>
ejus primatum rainime dubium fecerunt Aftronomi :
Sateliitum enim Jovialium btneficio lon^itudines !o-
A corutw
ι 4M ) o C Η*
carum» terra marique, potiflimum indagari.pofTe ju·
dicarunt. Videlicet, antiqua fuit querela , nos in
terrae globoi noftro domiciiio, magis efFe peregrinos, quod ad locorum fitus atnnet, quam in cceltfii. In hoc ftellarum t non tanturn nudis oculis vifibihum o·
trmium , Ted & earum, qua; non η i ii inftrumentorum Opticorum minifterio confpedtui fefe oiFerunt, pluri-
marum longitudines & latitudines, inträ graduum minutias, certae funt. In illo autem non niii pauco-
rum locorum iicus accurate definitus eft. Latitudo
quidem loci cujuscunque, feu diftantia ejus ab aqua«
tores verfus unum vel alterum Polum, facilis & ex»
peditae obfervationis eft, utpote quae aequalis eft alti-
tudini Poli, in eodem loco. Unde patet, Obferva-
torum tanturn paucitatem cauffam efle, quamobrem
Jatitudines non ubique certas habeamus. Occafio au¬
tem longitudines locorum obtinendi, feu diftantias
eorum a certo quodam meridiano, verfus orientera
aut occidentem , vel diligentiflimis obfervatoribus faspe defuit. Nullum enim in ccelo fixum pun&um eft, a quo accipi diftantiac poftint. Eas igitur ex pe- regrinantium narradon-ibus, vel propriis conjefturis qualitercunque determinavere veteres > magno cum mortalium, praecipue navigantium, damno & incom-
modo. Et quidem, ut verbis CASSINI utar> inE/t-
vnents de f /Ifironomie vertßez , psg. 7?, Qn λ trenvé qut les differtnces des longitudes entre les lieux eloignez f font bcAUcoup plus ceurtes, que les t ar t es communes ne les ont msrquees ; ce qui pcut etre Arnvé de ce, que les voyAgtUri (ß les Piletes ri svoient p4s Ismethode de r ebba tre dans
la [tfpPHt *iion de le ur marche , dtns Ρ eftime dk ßUsge de leur veiflsau , les deteurs de Is routi
qd ils sppient tenue. Omnes itaque nervös inttnde-
runt Aftronomi, ut medelam afferrent, fruilra vero
quatiirerunt aliam, diftantias locorum, longe diftito-
rum
w o ( m- ι
rum commode inveniendi methodum , quam eam ' cäjas fundamenta paucis attiogam. Sol> ob fphacri-
cam Telluris figuram, non fimul fed fucceflivc ad a-
liorum aliorumque locorum meridianos accedit quo-
tidie, & inträ viginti quatuor horas, iingulis viika- tis, ad cundcm locum revertitur* yEquatoris itaquc
treccntis fexaginta gradibus inter 14 horas partitis, in aprico eft, ca loca, quae quindecim gradus magis
vcrfus orientem jacent, una hora prius meridiem ha¬
bere, adeoque, cum hora dici apud nos eft duode*
cima , illos primam poft meridiem numerare: pa- riter eos, qui if gradus magis verfus occidentem
vergunt, una hora tardius Solem in meridiano con-
fpicere, & iic noftram horam duodecimam eorum eifö
undecimam. Si qua ratione igitur fcire poiTcmus ,
quota effet hora in alio dato loco, difFerentia inter
id tempus noftrumque, in gradus aequatoris conver- fa, diftantiam illius loci feeundum longitudinem in- dicaret.. E. G. ii eo ipfo momento, quo hora no-
bis eft ii, Pekini hora fit fexta, cum ?<5 minutis
h /
poft meridiem > difFerentia temporis eftktf jtf, quas
o
in gradus converfa , tribuendo cuique horac, to- tidemque graduum minuta cuique horac minuto,
oftendit Pekinum 99 gradibus llpfaäa orientalius > ii ve-
ro codem momento Lutetia Parifierum hora fuerit
/ // *
decima cum f $, 3°, ante meridiem, difFerentia tem-
h / // of/
poris i, i, 30 indicat eam if, iz, 30 llpfalU occi-
dcntaliorem effe. Praccipua itaque in co Aftronomi
verfatur induftria, ut hane temporis difFerentiam fibi
cognttam habeat; quac fåne minime ebtineri potcft,
nifi figno quodam dato , quod .in uno alteroque lo-
A ι co>
4 4M W Ni¬
co» fimul éodemque rromentoj appafEat, annotént ötrobrque obfervatores, quotam cujusque horologium
horam indicet. Ejusmodi fignum pracbent quidem ini¬
tia finesque Eclipfmm Lunarium , nec non momenta traniitus umbrae per rnaculas; verum practerquam quod penumbrat rerrreilris incertitudo inter obfer- vandum multum difficultatis faceicat; tam raro con-
tingunt illa phaenomena } ut non femper inde habe-
am, quorum longitudines fcirc intereft , de quo fibi gratulentur. Eadem fere de Eclipfibus Solis, fixa-
rumque occultationibus a Luna dici poilunt. Confi.
gurationum vero in Joyc maxima frequentia, earurn- que facilis obfervatio , omnium oculos in fe conver·
terunt; adeo ur, teile DUHAMEL, in hiß. Ac/td. r. s.
hk. Ii;»s jecl. VI 9 cap. I:·, Satellitum Jovis Eclipfes
»oene folse Geographia: & tabulis Hydrographicis perri·
5,ciendis magnum afferant momentum. Sic etjam CASS1NUS, in hypotbefibus Satellitum*. [fatetur fe haud ,,fcire, an ullum pra?ftantius pracfentiusque pra:fidium,
>»inveniendis r?motiflamorum iocoruni longitudinibus j,haöenus fuerit inventum, vel aliud excogitandum ,,(ir, de quo tam certum tamque diuturnum xtas no-
5»ftra facere poteft experimentum. His probe per-
penfls, non mirsri convenit, Aflronomos hujus tem¬
poris maximam partem fuarum vigiliarum confecrare
nifce ftellulis. Porro, ii qua rerum coeleilium con-
templatori jucundttas eil, fi qua , ex divinorum ope-
rum coniideratione orta , admirätio ; in hoc potiifi·
mum Jovis apparafu fplendidifiimo piurima, quibus
futim pafcat animum > rnveniet. Ut itaque habeant
ha rum rerum cupidi, qui Satellitum obiefv-ationibus,
de fcientia Ailronomica se Geographia in primis Pa¬
triae bene mereri geiliuntj unde eorum theoriam di- fcantj quanta fieri poflit brevitate & perfpicuitate ,
praécipua huc pertinentia tradere animus eil.
«S$r ) O ( @Sä> f
§■ II.
De primis Satellitum obfervdtoribm.
Simon MARIUS, Marchionum Brandeburgen»
iium Mathematicus, circa finem menfis Novembris*
Anno idoi>5 occaiione oppofitionis Jovis cum Sole ,
fe primo tres fteikias, circa Jovem gyrantes, & poft-
ea quatuor animadvertifie , in Mundo fuo Jovi/li tefta-
tur, Hoc libro non dum edito, MARIlque obferva-
tionibus, ne fama q,indem cognitis, G ALILEUS, Ma-
themaricus Florentinus, Philofophus vere Lynceus , perfpicilü, nuper a fe inventi ope, die 7 Januarii ftylo novo, anno idro, tres Jovi adftare Hellas vidit,
quas fixas eile credeban Cum vero proximis diebus,
earum, inter fe & refpe&u Jovis difiantias continuo
mutari deprehenderet, & die demum 1$ quatuor ap- parerenc, mirabundus conclufit, Planetas eiTe fecun- darios, circa Jovem currentes , ad eundem modum ,
quo Luna Tellurem comitatur. Obiervationibus ad i- nitium menfis Martii continuatis, per Nun t i um fuunt
Sidercum hacc & alia nonuulla nova» eodem perfpicii-
lo vifj, cum orbe literato communicavit. Mirum di- ftu quantis animorum rnotibus ille Nuntius exceptus fuerit. Documento fit quacdam KEPLERI* maximi fqi temporis Aftronomi, ad GALILEUM epiftoJa, in qua
inventd ejus txAgnn & longe AdmirabilisßmA vocat. Ple«
rique GALILEI fidem non in dubium vocandam cen-
febant: alit tantas res fide majores eiTe putabant. In-
ter hos Harbins quidam & Sitius, Itali, anno tdia ,
Huntii ßderei rumorem vanum red lere , ptibiicis fcri- ptis, cpnabatitur. Prior convitiis pugnabat; alter ar¬
gumenta ridiculis, ex Aftrologia maximam partem pecitis, cui ruinam min ri hos Satellites fentiebat.
Poftquam KEPLERUS aliique, comparatis fibi iaftru-
mentis ,
ώ «S§ ) Ο f fg»
mentis, easdém ftellas obfcrvaflent, dubitatio qeidém apud ingenuos difparuit 5 fuere tarnen aliqoi, usquc adeo ridiculi, qui tubis uti nollent , ne dari ftellas,
ARISTOTELI haud cognitas, fateri cogerentur. Tan·
dem MARIUS, a. I0i4,fuum publici juris fecit librum,
in quo non tantum fibi inventionis gloriam vindi-
cat, Ted tabulas etjam addit, quibus Satellitum motus calculari pofte putabat. Cum autem obfervationes &
tabulac Μ ARU parum accuratac viderentur* GAU- LEUS hinc dubirandi anfarn arripuit, an MARIUS prior eos obfervaverit, immo an unquam eos viderit«
Germani plerique cum MARIO fentiebant: Itali k Galli cum GALILEO. Cordatiores vero omnes neu·
trius glorias quidquam efte detrahendum judicabant.
Digna funt CASSINI de hac re verba, quae afteran-
tur ex ipfius Hypotheßbus. GALILEE mit en dorne MA*
RllIS 49oh jamais vü les fatellites. Ott r? en fgauroit ne»
anm eins douter, β on ex am ine la metboäe , don t MdRlUS dit quil f efl fervi pour les obferver , qui apparemmcnt ne
Je rott ρ as t ombe e dans la penfée äf' une perfonne , q ut ne t
eut pratiquée: les dtjficultez qui fe rencontroient dans U pratique de fes obfervations y etant fort bien reprefent'ets, Quicquidfit, fatendum eft, Tabulas Marianas non
diu cum crelo congruifte , & poft aliquot annos ne
agnofcendis quidem fingulis Satellitibus fatis fccifle.
Sed nec ipfe GALILEUS in condendis tabulis felicior,
nec qui poft eum , viginti feptcm annorum vigiliis peracftis, oculorum ufu captum, multum huic operi impendebant laboris. Et quoniam omnibus mox ab initio fpes affuliit, pofte Satellitum ope longitudinei
locorum obtineri; potentiftimi Hoilandiae Ordines, rragnis propoiitis prarmiis, Aftronomos ad perficien·
dam eorum theorjam follicitarunt. Cujus ut com-
potes fiercnt, PEIRESCIUS, REINERUS , HODIER-
«Ü ) o ( ®f» 7 NA, BORELLUS aliique omnem, quod ajunt, move-
bant l^pidcm. Sed latitudines iatellitum, omninone·
ceiTarias, nulli eorum indagare lieuit, nec » quarnam
Satcllitum phatnomena qua?iko fini infervirent, do
cuerunt. Caufla fruftratac fpei fuit vei inftrumento-
rum fallacia, vei obfervationum paucitas , ve! demum
ipiius rei, rcultis invoiutae difficultatibus , conditio»-
$· III
Sateliitum biftoriam
Omnia illa incomrnoda vieit CASSINI, Patris, magna induitria & excellens ingenium. ilie BononU
anno 16fi , Satellites, eximiis CAMPANI teJeicopiis
obfervare coepit, tantumque profecit, ut anno iögg Ephemerides eorum edere, Tabulasque accuratiores conftruere potuerit. Indicat in iisdem, fe anno 1664 primum, praeter omnium exfpedtationem, multorum-
que fidem, in facie Jovis vidilTe umbras Sateliitum ,
\ quam obfervationem mirae & incredibilis fubtilitatis
ipfe vocat. Docuit prarterea, quotidianain coeloiigna,
„valde diiihis Terrae locis, eodem temporis momen- j,to apparentja, haberi a copulationibus Mediceorum
„inrer fe & cum Jove, ab eorum immerfionibus in
„Jovis difeura & in umbram, & eorum emerfionibus:
uquorum monitis quotidie ferme obfervatores con-
jjCurrere ad opratas ofefervationes poflunt, ad Ioco*
,,rur» longirudines inveftigandas. Hac re CASSINUS
a LUDOVICÖ xiv, Gallorum Rege, ad obfervato·
rium, Lutetiae Parifiorurn nuper aedificatum, vocari meruit. Ibi cum aliis dexterrimis Aftronomis in ob-
fervando ftrenue perrexit, & anno tandem 16y$ e- gregias fuas Hypothefes Tabulasque Sateliitum Jovia-
lium edidit. Nuper alter CASSINUS, magni patril
tion degener filius, easdem tabulas in multis corre-
&as edidit. Praterea multi alii Aftronomi, quorum
,ß©·
t «SJ ) o ( , ρ»
nomina hetc enumcrare longom foreti fnam operara Satellitibus commodarunt. Quid prteftiterint, cx fc«
quentibus apparebit. Interna indicafle fufficiat, fpem
minimc FefcllifTe obfenratorcs 5 plurimarum enim ur·
bium & regionam longitudines iongc accuratius jam cognita: funt, quam antca foerunt: quod Satellitum
afXiduis obfervationibus unice acceptum referendum
eil. Teftem CASSINUM provocamus* in Elemtnts de C Aßronomie verißez p.y^.Les Carter modernes etAnt rcdui-
tes far cette methode (fc. per Satellitum EclipfesJ on a et:
oblig'e de racourcir de vingf · cinq a trente degrez les dif'«
ferences des longitudes des Ρ dis les plus eloignez de neut
vers Γ orient ou vers Γ eccident.
§. IV.
De Sidera mimero nomimbusque Satellitum.
hacc, qua: GALILEUS, in honorem gentis Mediceae, Medice* , MARIUS Brandeburgicλ VüCari | juffit, ab aliis, a partium ftudio alienis, ut plurirautn ; Sateüites, Lüne , Planet* Cireumjopia/es vel Co mitts Jtvis appelleri folent. Hi quatuor numero funt, quorum, qui J o vi proximus eft, I:us$ qui hunc ordine excf- pic II:us; qui eum fequitur III:us; & qui maxi nie a Jove diftat, IV:us a nobis dicetur. MARIUS I:mum Mercurium Jovialem, II:um Venercm , Iiirum Jovem &
IV:«m Satumuvt Jovialem nuncupavit. CASSINUSexipfa Jovis farnilia,his ejus afleclis nomina mutua fumenda eflc cxiftimans, Lum Palladü5 II:um Junonis-, Illrum Ehern*
dis 5 IV:um Cereris nomine iniignivit. PEIRESCIUS
I:mo Cofmi Majori s ,* Iljdo Cofmi minor is 5 Illttio Marie
MediceIVjO Catharina Medicea nomen impofuit. Prac"
ter hos quatuor , alii plures iibi obfervafTe viii Tunt.
SCHELNERUS , an. tön, quintum addidit. Fr> ϊ°η*
tana , an. tö$o, fex, o<fto, novem, immo intet"
duodecim iibi vifos aifercit. Sthjrleus de Rbeita > Ca"
puci-
4M? > t». c< Μ* *
pecinus Colon icnfis, cn *641·» novem omnino eFFe Sa-
tellitcs conccndcns > nomcn fiderirm Urbznfåtviam*
rum Ulis impofuit» in höherem Urbani othtvi i*aj>ae*
Ηίητ facdutn·, ut non nrulli hos Satellices, ipftar. ma- cuiarum Solis, åt novo gigni, & dein de cva η efcere
exiftimarent. Sed conftat > c-onfndriTe viros illos ftel-
Jas quasdam fixas, Jovi tun c temporis vicinas, cum Satellitibus. Quod ipfi plerumque agnoverunt, ab
inndts rniniftris niox deferi dominum animadvertentei..
CAPUT THEO RET! CUM
s. v.
De dißmitm Satelhtum a Jove.
Licet & fecum invicem non diffitear, orones conjunåiones Satellitum adiriberi cum poiie jove
ad detegendas longitudines 5 t a cito tarnen c on«.
I fenfa inter Aftronomos convenit, m non nifi ad
Eclipfes eorum in umbra Jovis artendan,t. Rπ tio eile
videtur, quod plerarque i Harum conjun&ionum mi¬
nus fint löftantaneac, quod diiSciliores obfervatu» Sc
denique, quod calculo magts perplexo opus habe an r,
quam Eclipfes. Noltra igttur opera praecipue verfa-
bitur circa ca, quac Ε cJ ipfi bus iriyeniendis inferviu-nr.
Quemadmodum autem dcfeitus tun* praefcire non polTumus , nifi cognitis ejus diiiantia, motu, orhite
verfus EcHptkam ii tu, a Iiis 5 fic Eclipfes Luhuiarum
Jo.viaiium detorminare non datur, n«(i Ij tri las c i r - cum&amia? innotuerint. Quod ig» cur ρ «En um ad
dtftantias SateMitum attinet, obfervatum eil, eas con- ftantem cum diametrojovisapparente rationem; Ter vare.
Ut enirn Jupiter in oppoiitionibus fuis cum Sole
major appircc, quam circa conjuncUoneij fic etjTU
B diftanti*
ίο ) ο (
diitanfiae Satellitum eodem modo variant. Circa qüa-
d rat um [ovis afpeélum taks eas, in Sermdiametris Jovis acceptas, determinav't uterque CASSINUS:
I;s II:s 9. Hlrs 14 £§, IV:s 15 Ί\.
In minutis vero graduum CASSINUS, bims, afligna-
.in ι II / II
vit diametro orbitse Iii 5, 55· Ilii 6, 14. Iliri 9, j8.
I 'I
.r
■"
»3V:i 17, io: Di 1 metro vero Jo/:> 41 | POLIN' DIllS, accuratüfimus Angiorum Aftronomus, micro»
metro excellenti, ad telefcoph longiora applicato, reperit in minutis graduum diametrum orbrta:
/ // III .in I H
Iii 3» ti- Il'.ifr 5Ί- 9, 24, IVri ιό,
& Diametrum ipiius Jovis in media arellurediilantiajpi
linde in femids imetrfs jovis har eruuntur diilantia::
I:s 5·, 6SfV' ITts 9,077 iW:s 14, 402. lVr;s 15, Et quoniam diameter jovis eil ad diametrumTelluriSj
ex accuratiiTimis obfervationibus fubduäo calculo,
11t 996 ad 109, hoc eil r in ratiohé fere decupla j fa-
cili negotio Satellitum a Jove diilantias in Seroidia-·
metris terreftribus eruere poifumus. Sunt ferme ie- quentes:
I:s 57. Urs 90» Illrs 144- IVrs 2^4.
Hinc in propitulo eil, i:m fere arque diilare a Jo¬
ve, atque Luna a Terra, cujus diilantia media eil
é® 1 femidiam. terreftrium: IV.un autem plus qua-
ter longius abefife.
§. VI.
De Satellitum temporibüs Periodich.
Moventur Satellites in orbitis, quarum centrgm Jovem occupare heic fupponimus , de parva eccen- tricitate, vel rationibus vel obfervationibus ibbilita,
§nox lecuturi. Tempora eorum periodica, quibus a i
eaadeoj
*m ) o r w α tandem fixam, a Jove vifi« redeunt* funt fequetitia:
D h / /I D fa / //
I:f i, 1.8, 17> 34» Ii:i 3? 13 » *3> 4*·
3> 4i» I6- lV:i iö, ιό, 31, 9.
Quemadmodum in reliquis Planetis , circa idem cen¬
trum incedentibus, ita in Iiis·, quadrsta temporum
periodicorum funt proportional« cubis diftantiarum a
centro. Quare ex allatis temporrbus p-eriodicis fe-
quentes diilantias deducit NEWTON US in Princip.
L. III. Pb«n. /. I: i y? 667· II:i 9-, öij. III:i 14, 384- IV:i 15, 299* Qua cum obfervatis , in § prac-c., quam proxime conveniunt.
VM.
De Menfibus hat. Symåcis, Jeu rt- volutiombm ad umbram.
Tempus in t er duas proximas S atel litis , a Jove
vifi, cum Sole oppoikiones, quod Meniis Synodicif
vel revolutionis ad umbram nomine venire ρ o teil ,
aJiquantulum majus eil tempore Periodico. Intcrea
enim , dum Satelles periodum fuam abfolvit, Jupiter
certam orbita: fuae partem peragrat. Itaque» quoniam
Satelles , parker ac ipfe primarias ab occidente ad
orientem progreditur, praeter unam Periodum, tem¬
pore aliquo opus habet, ut Jovem , ejusve umbram
iterum aiTequatur, Jupiter vero* ob eccéntricitatem
iuae orbitae, eodem tempore, jam majus, jam minus
fpatium emetitur* menfes igitur Synodici Stellitum
non femper aequales funt. Ex motu Jovis medio hi
proveniunt:
r
d h / // d h / //
I:i ι, 181 ifo *ό· 3» 13» *7> 74·
III:i 7, ?, T9) 3<5. IV:i ιό, I8, y, 7.
Hujusmodi revolutionum, quovis anno communi, per-
ficit I;mus 206 3 Ikdus 102; Ill:tius y 15 IV:tus 21.
Β ι Motum
«V ) * c
Kfottmr cuHibetdato tempori refpondéntem-inveniet,
qui fic argumenta ttfr: ut tempus periodicum ad 30®
gradusj ita tempus datum·ad: motum quaiiitum..
§. VHL
De aquatioue Sot., prima.
Qu* § praec. de inaequahrate Menü um Synodi-
corum diximus, innuunt- aeqsationem· quandam adhj.
bendam eile,, ut oppofitiones rrediae in veras con«
vertantur* Et quoniarrv illa inasqualitas actum de·
bet inarquali Jovis motu?v patet,, hoc cognito, illam
intellectu facilem eile; /ovis locus medius idem.eft
cum vero, quoties in ipfis Apheliis vei Pertheliis de«
git. Cum ab aphelio ad perihelium pergitejus Ion«
gitudo media major eil quaru· vera-, id'eoque differen-
tia, qu» in mediis diilantiis;maxima eil,. &; fecundufly
• -II/
novas CASSINI tabulas ad y>. jo>, jpafiurgit, a Ιο-
co medio fubtrahenda eil,, ut inveniatur locus verus, Cum vero a perihelio ad aphelium properat» longitu-
do ejus media minor eil-quam vera. Differentia itaqj.
itidem circa medianv.diiiantiam maximav& priori »qua«
Iis» löcov medio- addatur oportet*. Idem Satellitibtjs;
contingit. Cum' enim Jupiter in. Apheliis* aut Peri«
heliis veriatur,, tempora oppoiitionunr Satellitumcum
Sole media T. cum earundemtemporibus* veris- concur«
runt., Qijandb acquatio Jovis fubtrailiva eil1,, certa.
quoque temporis quantitas a tempore oppoiitionum
Sätellitum medio fubtrahenda- eil : cum autem arqua- tio Jovis additiva eil,;Sätel!itum aequatio. etiam ad-
denda venit; Et harc quidem Satellitum arquatio fem·
per arqualis eit tempqri, quo- hic vel ille Satcj··
lies, arcum fu» orbitar 5, fimilém arcui aequationis-
Jovis j eodem tempore obtinentis,. percurrit. E« G·
»quati© Jovis maximas addenda* vel fubtrahenda
J
mt 3 © c ι» η
• / //'
,. . ..
c, f ;Irr fimilem fu* orbitar partem abfolvit
/ // fe > /' // * / /'
tempore 3p» o; II:s 1» 18, 173 III:s 2, 37» 4Π iVjs
•1« / // :
6) 7.1 74. Gonjun&ioni itaque mediae cujusvis Satel--
litis fua addendai, vel ab eadem fubtrahenda eft «-
quatior ut: tempus;oppofitionis verum obtineamai.·
§ IX.
Be aquatmne Sat. fecunda
Applicata ad Sateliites arquatio prima, § pné*
ced.. cxplicata r non fufficit repraefentandis accurate
orunr oppöiitionibus.- Magna enim oBfervationurm
feries apertiffime indicat, cum arquatio Jovis fub-
tradiva eft,, a Satelliiunv oppoiitionibus: mediis ma-- gis fübtrahendüm elie,·, quam quod ab arqwatione Jb*
is provenire queat Contra, cum afqpatio Jovis additiva'
eil, magis ad; oppofitioncsSat. medias addendumquam'
tadem aequatio indicat. Et iis fere temporibus, quiBus s-
ι quatio Jovis maximaeft, maxima quoque illaSa£eliitum>
differentia-exiilit; It?,circa medias Jovis a Sole diilantias>>
non fatis eil 39 min», ab oppofitionibus I:i Sanmediif-
fubtraxifle, ve! cisdem addidiffe ρ fed infuper 40 fec. ad:
minimum fubtrahenda vel addenda funt. ABquationi:
fe·· t ti
. ./ Ί
maxima II;i S t. *, 187 f7 addi debent circiter 1 r 30;··
h / /'' I
III:i aqU3 tion i x,<57». 4 3; addénda 8»> i 7.. I V:i zquati o1
h / /./
maxima 6> 7>-/4.non-minus quam unå hora integrå,
cum 6, 30 augeatur oportet, fi cum coelo ealculus con- fpirabit. Quaenam hujus inaequalitatis ratio (it, haud
facile dixerim. Primo intuitu inde mihi provenire vi-
fa eft, quod GASSINI: tabulac exiguam nimis Jovis ae- quationem fupponant.. Xabulas igitur DE LA H1RIX
confulai' ρ
t4 ^ ·Φ5 ) o ( $■§·*
confului} quo alius nemo majorem in Jové aquatioi
\
.o / //
nem ftatuit , fe. y, |<5» 54. lila etjarn acquatio inx- qualitatem I:i & Il:i fatis accurate exhaurif. In HI:o
vero & prjefcFtim !V;o nimium quantum difcrepat,
Aliunde itaqne arceffendam efte cauflam quis non vi.
det? ρ rae fet titn , quonum CASSINUS optimis obfer·
vationibus .fe fuas fuperftruxiife tabulas afierat. Maxi.
me itaque fidc digna videtur iiirnmorum virorum CASSINI, MARALDI , BRADLEJI aüorumque cor»·
jeftura, qm iftam inaequalitatem propriae Satellitum Eccentricitati tribuendara putant. Idque eo magis,
quo cernus conftat, omnes Planetas reliquos, prima¬
rios & ferundarios, de quibas obfervationes certas ha·
bemiss, immo & Cometas, in orbitis Eccentricismoi veri. Si illa hypothefis vera eft, Linear Apfidum or- bitarum Satellitum non tantum quam proxime ioter
fe & cum linea Apfidum ipfius Jovis parallelae fint ne- cefe eft5 Ted mota erjasn fenfibili , IV:i tantum Apii·
dibus exceptis, deftitutae. Irnmo & Apojovia fija,ut
ita dicam, habebunt verfus idem coeli punåum, ubt Jovis aphelium eft, quod, hoc tempore, in 11 grad. ~ verfatur. Nifi enim iftae conditiones accefterint, fu- pra enarrata inafqualitas per Eccentricitatem explicari nequit, Qi^rtum certo modo excipiendum dixi y quantum enim ex illis, quas habui obfervationibus concl-udere licet, non poftum non accedere ad fen-
tentiam BRADLEJI, qui ftatuit, Iineam apfidum
IV;i lento motu, fecundum fignorum feriem ferri»
& centum annis vix duo figna abfolvere. Hoc tern·
pore locus ipfius Apojoviiefte videtur circa 20 gr. Vir- ginis^ adeoque longitudo apheiii ipfius Jovis non nifi
2 1 -gr.major eft Iongitudine Apojovii IV:i Satellitis. Mo
vero 177Ö, Apojovia omniurn Satellitum in eodem cum Aphelio jovis loco erunt,
§, X»
>&S ) o ( Η* υ
§. χ.
De iquattone triüminferiorum
Satettitum tertia.
Cum Tabulas Ι:ί & ITI:i Satellitis emendare co^
narer, poft multa & laboriofa tentamina , incidi in.
fiov3m quandam sequationem , qua: baud fane partjtrv ad accurate determioandas eorum Eelipfes facit. Illa,
in utroque Satellite, fuam periodum abfolvit diebus
457, &, ut femper addi poflit, cifeci» lisdem et·
jam temporibut in utroque maxima eft, & I:i qui-
dem 7 minutis primis, III:i autem 8 minutis fiaudqua-·
quam minor eil. Hoc anno die 20 Julii nulla fuit,
anno infequente, die Februarir 25 maxima futtira.
GRAMMATICÜS, Jefuita Ingolftadieniis, editis an^
no 171 f tabulis II:i Satellitis, indicat fe reperiile arquationem ejusdem, quae periodum abfolvit diebus
44i> Sc 30 minuta addenda elfe itinuif, aequatione'
exiftente maxima. Hane aequationem> quar negle&a,
fin? dubio, prsecipua cauifa fuit maximi illius diflen-
fus Ii:i, ab antiquis tabulis, ejusde η elfe generis &
periodi cum aequatione nuper nominata la & XII:tii,
non iine ratione fufpicor. Norr dum enirn tabulis ll:i ultima m maoum impofui. IVim ejttsmodi aquationis participcm elie nulla ratione animadvertere potui.
Q acnara cauifa fit hu jus aequationis merito quaris, leétor, Fateor meam tenuitatem nullam odorari
pofte aliam, quam mutuas Satellitum in fe inveem
aåiones> Occafionem huic conjediurac praebuit WHI-
STONUS,, in libro, de Longit. in wdri inptntendd, ubi
oftendit, tres intimiores Satellites* poft 457 dies, ad
eundeai fere ad fe uivicem fitum redire,
aÄ )® t $>&·
·>-.
.d * ; "
Nam IiU! 247 periodoi abfolvit 437, 3, 44, 1.
Ilros i 13 ' - - - 437» 3» 4b 4*·
Ηί:ι»61 ψ - - 437, 3» l.h *7-
- - -
41 f5 T4> ϋ» J8·
Ejus de hac re verba addticerc non pigebit: Sinec -thtrt·
fo<re tbe IVth Ρ länt t ts bet b tbe fm alle β and remoteß ef
t/sem all i its attrailions tannot very mucb infimence tt alter the mot tens ef tke t kr se innermeß3 And their irre·
gttlarities muß thiefly artfe fr em their otyn mutual attrA·
Sticn or gravitation, .aBing ttpon one anotber \ as Sit /·
faac N-EWTOΝ bas demonßrated, the Sun , Moon , Bli*
nets and Cemets perpetualiy de. And fince tytt bal tht grani
«L k /
Periedif thefetbree 9 tyhitbtye bave feen , te be 437. 3.49,
brings t hem ßill back to their former ßtuativn3 tre t htm t
le Arn t ha true o t,c aßen of a kind of revolution or return of
their former inequaJtties , in half t bat Period i or in il) c ut days 'ti 7 £ montbs : tybicb Air.BRADI.EIJ ajfirms they I
do. Verba ab eo citata BRADLEJI eriam ad rem fa· j
ciunt: / prefume , tbat tbe irregulär motion ef tbe ßrß
Sate like cbiefly arifes from tbe gravity ef the otber Sattlln
tes totyards it· For alt hol the ef t cl of tbe influenee, ib it
tbe Sateilites bave an eacb otber, // mofi remarkable in
tbe lid 9 tyhefe motion ty!U ferne times beacceleratedtr rt·
/ /
tarded tbereby, ds mucb as amounts to 30 er 40 in timtt
in tbe face ofabout 7 months , er in half the Period Λ in
tyhieb the tbree innermeß Sateilites return to bave ntärly
tbe fame pofition Tv it b reffe-ß to them feltes, and to tht
fbadolv ef Jupiter i yet tbe drβ feems alfo fable to inequi·
lities, tbat rannet ty eil be accemnted for b ut fr em ferne
fueh c auf3 , as is befor e ment i one d : tbe ef elf of tvhich
ty Hl not eaßly be reducd to a ny rule , Lut from a long and
ex all feries of obfervations* Phil. Trans. Ν ro 3^4. Quam
*4—-
itaqye
) O ( §41» 17 itaquÄ magni viri in I:o & III:o pratfumfcrunt perio-
dijm ina?qua!itatum , eam ex obfervationibus deduxi
re vera exiftere , modumque eam repratfetitartdi in-
veni. Etenim obfervationes plunniae, & tiovae , &
per 70 annos habit*, fatis conftanter, in I;o pratci-
pue, eam produnt.
S- ΧΓ·
De åquatiombus Quarta & Quinta.
CASSINUS, pater, anno 1679 1 die ζι Aug, fcri-
pto publico Ailronomos admonuit: obfet vationes Sit
tellitum Jovis felediores novam fuppeditare profta-4' pha?refin, omnibus Satellitibus communem,quac ncgle-4'4
da errorem'quadrantis ho rar poilitin prardidi one ecli te pfium inducere, AlIegatartveiTe hane irregularitatem'4
ad intervallum fovis aTerra , & inde örtum habere vi~"
deri, quodlurnena Satellitibus non perveniat ad nosa
niii poft^aliquam temporis moram. Die 11 No-44 vembris, eodem anno, ROEMERUS, celebris Aftro-
nomusDanus, eo tempore Lutetia?Parifiorum degens,
diilertationem in Academia legit de luminis propaga-
tione,quamin inftanti non fieri hinc probavit, quod Eclipfes Iii citius videantur circa oppofition es Ju vis.
cum Sole, quam circa Conjundiones. Tellus enim«
iß oppoiltionibus Jovis propior Jovi eft, quam in
conjundionibus, tota diametro orbitae Teiluris. Si itaq;
lumen fuccefiive propagatur,majori tempore opus habet
UtTellurem in conjundionibus affequatur lumen, a Joyé
& Satellitibus reflexum, quam in oppoiitionibus. Sed
CASSINUS interea temporis (ehtentiam, fatis candide
in allatis verbis apertam,mutaverat, illamSatellitum ae- qüationem propagationi laminis fu'cc'eifivae ortum nori
de ber e contendens, quod magna? difquiiitionis, inter
eum & ROEMERUM , initium fuit. Conf. Hißcriam.
4ca4% R, Seien t. DU HAMEill Hb, II; Seil, U, Cap. /. &
C feqv·
1g 4*K ) o ( Η»·
feqv» De ipfa arquatione, qua in oppoiitiotiibus nihil,
in conjunftionibus 14 irr« f o fec.acidenda ftacuebat, nullus
CASSINO movebat controverfiarn. De cauiTa ejus-
dcm plerique cum ROEMERO fentiebant- Rationes, quibus motus iententiam routavit CASSINUS, a MA-
RALDO aHferuntur, in Commentariir Acad. Ä. Se, Ami
1707. SciJicet, quia Jupiter in apheliis magis a So-
Je , & confequenter a Terra diftat, quam in perihe-
liis, 50\6 diametris terreftribus, fequeretnr lumen tar- diu? ad nos aeeeßurum in priori quam in poftcriori caiu»diflferentia 3 min, 33 fec.Idvero non dum obrerva·
verat CASSINUS. Deinde in omnibus Sateliitrbus ar»
qualis eflet arquatio > ii a propagatione Iuminis fucccf-
fiva oriretur: Ille vero in iuperioribus Sateliitibus longe majorem fibi obfervafle vifuseft, quam rn I:o»
Tandem, quoniam in aequalibusab oppofitione di*
ftantiis, inaequalem aliquando hane asquationem eiie
animadverterut, quod hypothefi adverfum erat. Quod
rero ad primam objedlionem attinet, recentiores ob«
fervationes omnino conveniuntj cardius contingere eclipfes Satellitum in apheliis quam in periheliis Jo*
vis ; adeoque peculiari , ob hane rem, arquatione
opus eile, quar Quinta voeari poteft. Sectindo &
tertio argumento fatisfacere poffumus , reipondendo
illam aequationem omnino eile äqualem in omnibus Sateliitibus, & in paribus ab oppofitione diftantiis j
quod autem aliter aliquando vifa fuerit, aliis cauifis, fortaffissequationiTertiarjtunc ignotae,tribuendiim efle*
5. XIL
De inclmatione or bitarum Satellitum.
Veniamus nuncvad rem maximi momenti , incli-
aationes fcilicet orbitarum Satellitum ad orbitam
Jovi*
) o r
/ovis, a qoibus eorum eclipfes praecipuÄ péndent·
Si in ipfa Jovis orbita moverentur, in cundis cura Sole oppofitionibus centrum umbras Jovis transirent,
& eclipfes femper sequalis morse paterentur : umbrae qaoqueSatellitumin conjundionibus femper Jovis dia-
metrutn defcribere viderentur«SiaJovii orbita declinant
orbitae Satellitum9illis idem contingit, qucd Lunae. Ecli¬
pfes enim centrales non forent, nifi cum Sol a pri¬
mario, νεί , quod id-em eft, primarius a Sole vifu»,
in iis orbita fuae pundis verfatur, ubi Satellitum or- bitae primarii fui orbitam iecant. In reliquis orbit<E Jovialis locis , fi inclinatio Sasdlitum fatis magna eft j poiTunc fui primarii ümbram fine eclipii prjeter- ire, ut Luna plerumque fölet. Si vero inclinatio exigua eft, umbram quidem ingredi poffunt, &ecli- pfin pati, breviorem tarnen, quam in nodis. Et quo
magis a nodo diftant, tempore oppofitionis, eo mi¬
nor fit totius Eclipfeos mora, CASSINUSj Pater, ex fuis obfervatis conclufit, omnes Satellites fere in eo- dem piano moveri, adeoque inclinationes omnium effeaequales,gr., ff m.jparum excedere. Ejus fufpicio-
nem, quod inclinatioiquorundamSatellitum pauio ma*
jorvelminor iit, vel in unoeodemque variet, confirma-
rnntrecentiores obfervationes.MARALDUS inCotnment.
Acaä, R. fc. anno 1719, oftendit, inclinationem orbi-
tae II:i non femper eandem effe. Maximam invenit4gr.
33 vc\\w\v\Comment.annt ιγ$ι> Μ AR ALDUS, Junior, incli¬
nationem orbitaelllii pariter efle mutabilem indicat. An-
o / // o / //
no enim iApi eandem fuifife 3,0,30 An. 1715-,3,An-
ηοΐ7ΐ7ϊ3 gr.iim.y fec. Certamtamen periodum no dum determinare potuit. Quod ad IV:ti orbitam at- tinet, MAR ALDUS fenior, anno 1702, reperit, e-
jus inclinationem non nifi i gr. 72 min. Quod fias in¬
clinationes non dum fatis exade fciant Aftronqmi, i-
C 1 pfa
iP ) O C ntr
pfa eas inveniendi magni difficultas facit. Quin.au·
tem pofterioris acvi diligentia magis liraatas allatura éjé, quid
1eft cur dubitérnus ?
'
$ XIII.
DeNodis or bit arum Satellitum.
Licet inclinationes fingulorum Satellitum diver·
far fint ; eorum tarnen orbitar in iisdem iocis orbitam Jovis fecant» Saitim non dum fenfibilem inter unius
& dkerius nodos diilantiam animadverterunt Obfer:
vatores. Ut multa alia, fk nodorum loca CASSINI induftrise debemus, qui ea pofuit in 14 gr. fignorum Aquarii & Leonis. Hare loca fenfibiliter mutata eile>
non pro certo dicere auiim.
XIV.
De Semiduimetro uJovis,
Semimoris EclipfiumSatellitum,
Sem diametrum urnbrac Jovis in orbita cujusvis
Satellitis hoc modo inveftigare poflfumus. Datis Se·
mimoris Satellitum raaximis in umbra, inquiratur,
quantum orbitar arcum hic vel il le Satelles, motu fuo a Sole horario , lhterea abfolverit. Ille arcus Se-
niidiamefrum umbrar conficit. Semimorae maximac
funt, quar fequuntur:
hl//
(
o f II
Ι:ϊ i > 8 ? to.cui refpondetSemid.Umb. p, $7) 57'
JI;i i,2Vy 2ip· - <5,17,14·
II Li ij 47) Q« ·' " ■ 5) 44) 8·
IV:i ι. ?4, os - 1, 9,1
Quoniam igitur maxima? trium inferiorum Satellitum
latitudines ("vid. § xn) femper minores funt Semi·
diämetro umbra $ evidentiifimum evadir , eos in o·
mnibus fuis cum Sole oppoiif-ionibus umbram ingredi
debere. Magis tame-η vel minus eam intrant, pro
: majore
To r fm> ε*ι majore vel minore latitudine. Hinc Semimtfråi eofufn
minima?,cum tempore oppofitionis po gr,a nodis diftäht*
tales fiunt, pofita fimul tatlinatione maxima:
h / t Ii
I:i ϊ, 3, 30. II:i 1, n, 4°«
111*1 o, 56, o,
Quard autem inclinatio major eil Semidiametro am¬
bro? in Γιη orbita 5 ideoque urhbram fine Eclipji prae-
tercurrit, quoties ejus latitudo i grad· ρ min.fuperat. Pa¬
rit-er, quoniamÉclipfes Solis m Jove fiunt,quoties latitudo
Satellitis cujusdam,tempore-conjunftionis cum Sole, mi¬
nor eil ejus parallaxi horizontal!,cum SemndiametroSolis
fimul fumta j.paraiiaxis vero horizont.Jis tnbusfere mi-
nutis major (it Semidiametro umbra?; in propatulo eft,
tres intimiores Satellites, in cundlis cum Sole con- junåionibus, umbram in Jovem tranfmittere debere:
J V: iautem um b ram, in maximis ejus latitudinibus ,
difcum Jovis penitus prxterire pofie.
§. XV.
' De magmtudine Seitelhtum eorurftq\
maculis.
Licet Satellites , ob ingentem diftantiam, nudis;
oculis non videri queant, & excellenriflnmis Telefco-
piis trm parvi· appareant, ut eorum diametros mi-
crometris metiri non poffimus; funt tamen rationes,
qua? fuadent, eos baud exiguar efle molis;Ex magnitudi-
ne luminis conjiciunt Ailronomi, III:m eiie maxim um,- tumque WHISTONUS Telluri vel Veneri magni tu-
di ne proxime accedere exiilimat. Geterum, eodem
judice I/s Mardi; II:s Mércurio : lV:s Lunae fere se-s
qualis. Μ AR ALDUS, Junior, in Cowtnent. Mbd. R. Sc% {
Anni /7/4 , ingeniofo calculo, ex obfervationibus fub-
duåo, oftendit I:m, II:m & IV :m fere eiTe aequales
& ad diametrum Jovis eam habere radonem, quam
i ad
ίΦ· 4Κ ) ο ( §*
i ad ίο: III:m vero ut ι ad ig. Quoniam itaquediame¬
ter Jovis eil ad diarnetrum Telluris ut 10 ad ι ; Satel- lrtesTellure oduplo minores efife apparet. Apparens
Satellitum magnitudo usque adeo variat, ut quartus
qui plerumque minimus apparet, primum & fecundum
aliquando fplendore fuperet. Sa?pe JII.us , omniimi alias fulgenriflimus , primum & fecundum lumine ac-
qeat. CauflTam hujus variationis aflagnarunt plerique
maculir, vel partibus minus Iucidis, quibus Satellites
obiiti eile pofiunt, Hanc opinionem variis obfervätio«
nibus confirmat CASSINUS, Filiuiy in Eiern. Aßr, pju, Primo, quod umbra Satellitum faepe in difco Jovis ma¬
jor apparuerit, ipio Satellite eam faciente, & extra difcum fimul vifo, licet extra controverfiam fit, um-
bram effe conicam, adeoqueminorem« Hocindede- rivari poflfe cenfet , quod Satelles toto fuo corpore umbram faciat, Ted tantum qua partem iucidam viii*
bilis fit. Deinde quod Satellites» dum fub difco Jo¬
vis verfantur, ubi plerumque a majori ^ovis lumine exftinguuntur, interdum inftar nigrae macula», diftin-
&ae ab ea, quam umbra facit, appareant. Si tales ma- culae in illis funt, quoniam non easdem femper Tel-
luri obvertunt, probabiliter concludere poifumus,
Satellites circa axes moveri. Ea, quae de apparente parvitate Satellitum diflferuimus, vel nobis tacenti- bus, indicant, eorum decrefcentes & crefcentesin e«
clipfibus phafes non poflfe in fenfus noftros cadere*
Cum enim umbram intrare incipiunt, fplendor tan-
tummodo eorum fenfim diminuitur, donec penitus difparuerint, quod non dubitamus, quin fiat paulo
ante, quam toti immerfi funt. Pariter cum emerge-
re incipiunt, non ftatim videntur, fed tum demum,
cum tanta pars lqcem recuperavit, quanta fufficiac
gd reddendwm Satellitem nobi$ vifibilem. Hinc fit,
«0 ) o ( θ» »»
ut longioribus Telefcopiis immerfio totalis tardius^
cmeriio prius contingere videatur, & morae cclipS«
om minores fiant, quam brcvioribus. DifFerentiar»
inter telefcopia fua 10 & ιό pedum CASSINUS ex-
perimentis ftabilivit 50, fec. temporis fere aequare itt
I:o· In reliquis Sat*,quo tardius inceilerint, eo hacc differentia major eil, & in IV:o quandoque ad ali¬
quot minuta prima afcendit. Tempora incidentiae Satellitum , non procul a nodis exiftentium > fe- quentia tradic WHISTONUS in Mr6 $ X citato:
' II tu in t η
I:i ι. ίο, II;i 1, 10. Iil:i }, 40. IV.i f, 3*, XVI.
De calculo ex phi/ce
redundante.
Hifce omnibus cognitis» dataque certa Épocha g
tempora Eclipfium Satellitum iacis certe praedieerc poffumus. I:us omnium maxime regularis eftnam*
inter ducentas ejus obfervationes, non nifi triginta ,
uno integro minuto primo, a tabulis, nuper a me
co'rre&is, difFerunt, Tabulac Il:i a GRAMMATICO
conftru&ae, raro plus 6 vel 7 minutis abeunt ab ob- fervatioDibm. Et licet ille omnium contumaciffimus
fit, non defpero tarnen quin & Uli frenum imponi poilit. Novae rueae tabulae III:m plerumque intra u- nius vel alrerius minuti tempus continent, non niß
rariflime plus 5 minutis ab illo difcedentes« Idem fe¬
re de IV:o dicendum , ea cum exceptione , quod die
nonnunq&am , imprimis longius a nodisr paulo magis aberret. Hat c tabularum aberratio, mäxime
cum antiquiorüm défeétu comparata, fa tis toleral
eft. Cauffae erroris a^kuc refidui muitae efie noiTunt-
la ipfärum obferyationum failaciam pars culpat ime
24. **s )° { m*
dubip referenda eil. Quo enim tardius hic vel illé
Sateiles movetur, eo magis erroribus obncxia eft e-
jus öbfervatio. Incertitudo inclinationum & inde pendentium femimorarum non minimam errorum par¬
terr» fibi vindicat. Nec fortailis incertus nodorum lo¬
cus omnis expers culpa? exiftit. Variationem diametri
umbra? Jovis, ob majorem vel minorem ejus a Sole diftantiam , parum efficere poffe certum eß : in Aphe-
lüs enim Jovis tantum 34 fecundis major oft, quam in periheliis, qua? differentia ffioram IV :i in umbra
tantum 38 fecundis variare poteft. Figura Jovisfphar- roidiga 31 i q uan t u I u m. fo r te ad rem facit; Jupiter enim,
non aliter ac Tellus , circa axem revolvitur, diame-
tro «quatoris fen-ijhilke-r minorem. Quemadmodurn
vero lönge major eil celeritas revolutiohis Joviscir-
h / Ii
ca axem, quam Terra?5 ille feilicet eam 9, f<5,hacc i],
-'min. perficit; ita in Jove diameter atquatoris eft
ad axem ejus fere ut 13 ad 11, in Tellure tantum ut
179 ad 178.. Hinc prono fluit alveo , umbram Joris
nun pcrfecle Sphaericam efte. Et, quo'niam axis Jovis eft ad ejus orbitam normalis j Scmidiameter umbra?, perpendicularis Jovis orbitar, minor eft fe-
midiametro ad orbitam parallel«. Denique, fi vera
eft hypotheiis, quam in$. IX infinuavi, deEccentricita-
te orbitarum Satellitum, Eclipfes non poflfuntnonea
cäufta ina?quaiis eife mörar. Quid& quantum cuique
cäuftac tribuendum;fit, djftingttener, hoc opus, hic
ltfbor eil« Credo obfervatori, in Jove conftituto;
fatis negotii daturos Satellites: quantum igitur no- bis dabunt , qui practerea cum multis äpparentiis Iu-
(ftari cogimur quaj nunc explicare pergam.
§... XYN-
«Ö ) · ί S* ϊ-**'
5 XVII. ·π
D? ph&nomenis Satellitum e Sole vips.
Jupiter in ellipfi movetar, cujus alterum focüm
Sol occupat, ideoquc a Sole vifus, femper in confe-
qoentiä migrat, ad eandctrvque fixam redit diebus
43ji> horis duodecim. Planum quoque orbitac Jo-
vis per Solis centrum tranfit, Non igitur mirum ,
Satellitum motum e Sole iimpliciorern videri, quam
e Terra. Phaenomena itaque e Sole vifa praemit·
tenda funt', quo faciliora intelle&u reddantur, quar.
in Terra apparcnt. Sit in figura appoiita S Sol
J Jupiter» Per Solis & Jovis centra dutta concipiatur
(linea rg&a, utrinque continuata C V. Huie ad fenfhm perpendicularis (it D d, per Jovis centrum, fecun- dum dire&ionem orbitarum Satellitum , du&a. Hare
cujusque Satellitis orbitam in duas partes dividit ,
quarum una D V d fupfcrior, altera D Ν d inferior eil« Jam primo probe notandum, omnes S tellites in fuperiori orbitarum parte dire&os eiTe & videri}
in inferiori retrogrados apparere > in maximis utrin¬
que a Jove digreilionibus > circa» punfta D d> ftatio-
narios viderir quoautem propiores funt linear SV cen¬
tra Solis & Jovis jungenti» eo motum eorum eiTe
D celc-
U Φξ ) ö f IΝ·1
celeriorém. Deinde figufam infpicienti liquet , Sa-
re Uftes bis in qualibet periodo -i ■ ·, v e jungi, fe.
mel in fuperiori parte ad V exiftrntes, fe mel inin«
feriori ad N. In fuperiori eos a difcö Jovis occöltari ; in inFeriore eos difcum ejus fubire , quo tempore a fortiori Jovis Uirftine quafi exftinguuntur, & toto traniitus tempore invifibiles ordinarie evadunt.Quum
vero umbra Jovis femper fit in plaga Soli oppofta,
paret Satellites, e Sole vifos, eodem tempore a Jo-
ve "occultari, quo in ejus umbra verfantur. Et quo- niam diameter umbrae minor eil diametro ipfius Jo¬
vis' , occultationes Satellitum a Jovis corpore non
polTunt non prius inctpere & ferius definere> quam
Eclipfes in umbra. Ergo nec initia Eclipßum , quac
Inwerfionet vocari folent, nec eorum fines, qui £·
merfionum nomine plerumque veni un t» e Sole un·
quam vifibiles funt. Eodem tempore» quo in con·
jan&ione inferiori funt, umbram fuam in Jovem de-
mitt en t, quac quidem cum ipfo Satellite ab Oriente
in occidentem procedit, fed in difco Jovis, ob in·
terpofitionem corporis Satellit« direftam, e Solenon
videtur. Et quidem , ii Jupiter in alterutro Nodo¬
rum Satellitum eft» conjuo&iones & eclipfes Satel-
litum & Jovis centrales funt. Quo ille magis a no- do diflat, eo ph«nomena illa minus centralia appa- bent. Hic ut iotelligantur, latitudinura doärina u·
rerius exponenda venit.
§. XVIII.
De latitudmibus Synodick
Ex legibus artis peripediva: notum eil:, cirttl··
lum > fi v:jus planum continuatum ad oculum fpefta·
toris , e longinquo pofiti, dirigitur, inilar iinea re- ftae; ii oculus fuper planum tfrculi aliquantulum ele¬
vatus
4M ) o ( 5Φ· * 7 yatus eft , inftar eiiipfeos apparere. Orbit* Satclli,-
tuffi ad Solcm diriguntur, qaoties Jupiter, e.S-oie vi¬
ts , in iis orbitae fuar locis verfatur, ubi Satellitum
nodi funt. Sateilites igitur tunc in Iiaea reda, cen¬
trum Jovis intercipiente, moveri videntur, & iati-
tudine Synodica deftituti funt. Jove a nodis Satellit
tumremoto, Sol fuper planum orbitarum eorundem magis magisque elevatur, donec rn medio inter no·
dos loco exftiterit, [ideoque orbit* Satellitum crlli- pfium fpeciem induunt,' in quarum centro Jupiter
fitui elt. Sit J Jupiter, D L d 1 orbita cujuseunque
Sate 1 litis, elliptica apparens. Maxima hujus eiiipfeos
diameter Dd , eam in duas partes dividit, qu* la-
titudinis contraria eiTe cenfentur: Si enim latitudo
fuperioris partis eft Auftralis , inferioris eft Borcalis,
& contra. Adeoque cum Satelles in illa diametroeft,
circa maximas a Jove elongationes moratur , & latitu·
dine Synodica caret. Minima autem eiiipfeos Semi-
diameter, L J , latitudinis Synodic* quantitatem me.
titur, & maxima eft, cum Jupiter 90 gr. utrioque a
nodis Satellitum diftat. Maxima latitudo Synodica
l:i terciam partem Semidiametri Jovis non excedit.
II:i dimidiam Jovis Semidiametrum param fuperat.
HI:i tribus quarcis partibus Semidiametri Jovis fete
acqualis eft. IV:i Semidiametrum Jovis, & infuper
terciam ejus partem aequat. Si inclinatio orbitarum
Satellitum variat, latitudines etjam Synodicae aliquam
fubire debent mutationem. Ex his concludiruus in¬
feriores Sateilites in fuis curia Jova conjun&ionibus
D 1 fem per
η -Φδ ; ο- c
fem per ab to occultari, vel fub ejus difcum incecfe··'
re: Solius IV;ti latitudinem tantam interdum eile,
üt nee Eciipfm & occultationem ρ aria tu r in oppofi-
tione cum Sole, nec difcum ftsbeat in conjun&iooe.
§. XIX.
De motu appavente Nodorum Satelli-
tum, rejbeclu Solu.
Sit S Sol , χ & m orbita Jovis: cum Jupi¬
ter in 14 gradu sü verfatur* in nodo fuorum S#eU
JVS/
)©f Wb t?
'
litum afcendente exiitit, Tunc linet re&a,. centra Selis & J®vis j,ungens, S as, congruit cum linea no¬
dorum Satellitum , Ν A, Ν D. Nodus afcendens eft
in conjun&ione fuperiore, dcicendens in inferiore.
Grbitae Satellitum ut lineac redtar apparent, quarum
ad orbitam Jcvis inclin a t io vera ea eft, quam § χιί
iodicavimus. Et quidem in digrefiione orientali, ad
LB, verfus bogarn recedunt ab orbita Jovis , in oc- cidentali, ad L A, verfus auftrum. Latirudo vero Synodica nulla eft, ideoque coajun&iones & eclipfet
omn*s funt centrales. Jove a 14 grada äs verfus o- rients^m progrediente, linea nodorum Satellitum*
quia ad easdrm Exas fem per dirigitur, parallela qui¬
dem eft lineae, quac inter 14 gradum 2s$&«&per So*
lem dtda concipitur, angulum vero facit cum linea,,
centra Solis & Jovis ne&ente, qui angulus femper x- qualis eft dift, ntiac Jovis a nod© Satellitum proximo*
aiieoque reåus eft, Jove intermedium inter nodos Io-
cum tenente, quod angulus S V Ν in figura indicat.
1 Nodi igitur pauhtim a conjundionibus ad maximas
digrcffioncs migram,&qu emnodus afcendens ad di.
greflionem occidentalem, < efcendens ad oricntalem»
Hedern temporis intervallo orbitar Satellitum ellipticae
fiutit, latituder Synodica magis magisque crefcit, ecli-
piiumque & conjun&ionum rnorae minuuntur. Cum-
Jupiter ad g gr. V acceffit, IV:s nec eciipfes ampli-
UJ patitur, nec umbram in Jovem projicit. Tan¬
dem in 14 v btitudines Synodica:: maxima? funt, Sc
rnorae reliquorum Satellitum in umbra breviilimae. La-
titudo eorum in fuperiori orbitarum parte runc fem-
per borealis eft* in inferiori auitralis. Maxima? cl.
iipfium diametri in ipfa Jovis orbita jacent." Jove-iul-
tra 14 grad. ^ delato, angulus S V Ν re&o minor
fieri incipitj donec in >14 «S^giterUm.evanefcatj ubi
linea
i
JO
(
4N )0f Μ*
Hna S £2 cum linea nodorum iterum congruif. Ifi· '
térea n->di a maximis digrefliombus ad conjun&iones
remeanf, ita tamen ut nodus SateÜitem dcfcendens
ad conjqndionem fuperiorem accedat, afcendens ad inferiorem , ut ex figura patet. Latitudines quoque Synodicje interca in decrefcendo fuere, morae autem
eclipfium in crefcendo. IV:tus iterum eclipfes face»
re & pati incipit , cum Jupiter 11 grad. Π afTecu-
tus eft. Tandem eclipfes omnium funt centrales ία
14 gr. £2, & moventur tum in linea reda, ck»jus ad
orbitam Jovis inclinatio in digrcilione orientali eft auilralis , in occidentali boreaiis. Jam dimidiam pe-
riodum abfolvit Jupiter. In altera dimidia parte Sa-
tfllitibus iimilia eontingunt. Primum enim latitudi-
nes Synodicar crefcunt, & in 8 gradu ώ IV;us deli·
quia pati definit. Maximac ellipiium diametri ador- bitam Jovis propius prepiusque accedunt, & in 14 gr, III in ipfa Jovis orbita jacent» Nodi ibidem rur-
fum ad maximas digreiliones aeceiTerunt» afcendens ad orientalem , deicendens ad occidentalem. Latitudo
Synodica auilralis eil in parte fuperiore, borealis in inferiore orbitarum. Poilquam 14 gr. TU reliquit Jupiter, latitudo Synodica decrefcit: morac eclipfium
augenturv IV:us in 21 gr. φ umbram & difeum Jo¬
vis rurfum tangere incipit, & reliqua feniim refti-
tuuntur in eum fitum , quem obtinuifle diximus ,
quando Jupiter in 14 gradu 2» ante duodeeim fere
annos erat conilitutus.
§. XX.
De Phaenomena Pbmomenis Sateil, e Teilure viß-
Sateilitum e Teilure vifa duas c b cauffas plerumque differunt ab iis, qua? e Sole viden-
tur. Prima eil, quod Tellus tantummodo fit pr0'
Pe
4H ) ® ( I#8 5«
pe linéam r*<flam, centn Solis & Jovis jiingentem
in oppoiuionibus & conjun&iontbus Jovis cum Sole
Ulis contingentibus > occulutiones Satellitum a cor"
pore Jovis fiunt eodem tempore, quo eorum Ecli*
pfes in umbra, adeoque aec irnmerfiones in umbram
n*c emerßones obfervari poflimt. Splendor etiam i- piius Jovis, cui tunc admodum vicini funt Satelliten,
cum ad umbram aecedunt , impedit, quo minus , diebus proxime antccedentibus & fequentibus oppo-
fitionem , obfervationes fatis accuratac fieri queant.
Jove in conjunåionibus cum Sole exiftente , ob lu¬
men Solis fortiiTimum, cui tunc propinquus eil, ne ipfum quidem primarium videre poffumus» multo mi¬
nus ejus affeclas. Idem de toto fere menfe conjun-
åionem prarcedente & fequente dicendum eft. Ut
hjtc clarius percipiantur , fit S Sol, TCtO orbita Tet-
luris, C V Iinea re&a, centra Solis & Jovis jun-
gens. Cum Telius eil in orbitac fuae pun&o O, Ju¬
piter eil in oppofitione : cum eil illa in C, hic in con-
jundione videtur cum Sole. Jove vero ab oppoiitio-
ne ad conjundlionem feilinante, Tellus verfus orien-
tem diftat ab illa reéla lmea, Solem & Jovem con- nsilente. Si quoqoe Telluris & Jovis centra jun·
gantur
i t m >«c m» ι
gantur Tinea TJb h* lineae ad centrum Jovis angultm f
faciunt T JS, qui iß Quadraturis Joris maximus eft,
& 11 grad. nunquam fuperat. Tanta videlicet eft ι
paraMaxii orbita: Tellnris annua , e Jove viia. Lineis lj
iftis ultra Jovem continuatis, ea, quae eTelluredu·
citur T ay occidentalior eft altera SV. Ideoque,cum
motus Satellitum in fuperiore orbitarum parte fit ab
occidente in orientem ; evidens dt SatelJites prius
ad λ quam ad V accedere, vel > quod idem eft, op-
pofitiones eorum geoccntricas antea incidere, quam
eclipfes in umbra. Et quoniana occultationes Geo·
centricae pariter ac eclipfes fiant cum mora fatii no- tabili\ fieri poteft , ut Satelies prius in umbram ir-
ruat > quam occultatio finem nadta eft, praefertim (i angulus parallaxeos exiguus cft , &. motus Satellitis
velox, quod fieri apparet cum Sat, in minore orbita Gg
currente. Sola itaque emerfio ex umbra in illo cafu
vifum noftrum fcrit.Si vero femimorae occultationis &
eclipfcos fimul fumtae, minores funt tempore, quo Sa¬
telles arcum parallaxeos abfolvit, interftitiurn quoddam
eft inter finem occultationis & immerfionem in um¬
bram, nempe bV, adeoque nihil impedit, quo mi¬
nus & immerfio & emerfio obfervari queat. Semi«
moras eclipfium attulimus § xiv: Semimors oeeul·
tationum maxima: & minimac funt fequentes:
Maximac Minima:
hl ,//
_
