ex profanis auctoribus illustrator a locutionem

A. IL

Diiputatio

Aeademica*

ex profanis auctoribus illustrator a locutionem

scriptorum n. t.

A <E> IE N A I TAS AMAPTIAS

Quam,

Confent. AmpliJJ. Facult.

PhiU

In Regia Academia Upfdlienß, PRiESIDE

Mag. JOHANNE

FLODERO,

Greec. Ling.

rRÖF. Reg.

cT

OrcL

Pro Gradu

Publica Cenfuras fubmittit

JONAS SVEN. LINDBLAD,

V. Gotk

Ad Legion. Equeft. primär, a .Sacr. Extraord.

In Audio Carol. Maj. D- IX.

Maji.

MDCCLXX.

Horts Ante Miridiem Solitis.

U pffl 1186>

Apud

Joh. Edman,

Reg. Åcad. 1 ypogr.

Viris,

Maxime Reverendo citqne-

Celeberrimo

DL ANDREAR K NÖS,.

Si S. Theol. Do£lori Sc primär. Leclori in Reg. Gymn..

Scar. Veni, Confifh A die (TorivPäd:, in Gotbenhed &

adjac» Ecclef. Praepofito, Maecenati Magno.

Maxime Reverendo ac

Praclarijßmo

Duo M'ag. PETRO LAMPA,

Sacr. Reg, Majeft. Conciönatöri Auiico, Paft. Mariaefta- dienfium vicinique Diftriå. Prajpofito, Promoto¬

ri

digniflimoi

Äåmodum Reverendo atque

Clarijßmo

Dno BRYNOLPHO BRISMAN„

Paftori in Sxreftad. Propenfi/Iimo Fautori..

Admodum Reverendo & Clarijjimo

D

^o

MAGNO HALLBECK,

Paftori; in. Ransberg. Pracepcori Optimo ac E;/ergeCae.

jqgiter coiendo,.

f*

^{( , .}

üTM'tffcayxcv re- h&j vcfXifJLov &/v, cos- rxsiv ccfyoo/uoc-

cm cvteis: x&j ert) 7toci$hcc-<g7rutvisphiss; <51 eciSSz

äyeiv'

ocKXots

re

ts ngj\ uv itqcyßtfjoos s%cocf Hqos to tts TfeXct^us

ivs^ysreTv«

t8t00v sysy.u UKryvvSitrw uv syooys, et ti rys vrsft vfuus Sequ«

ttsIus s?\Å£i7toov (pcctvctfu^v. K«; yuq tu jusv ovcjuutu üjuwv,

60s V.UTU TT COT UV 7JUl^SlUV ^sis _UKQGV efydX^juhcoV TS X&j TU KGIVtj GVjutyeQOVTU £7tITYjOSVGVruV, 7IU§ UTtUGlV uécjUSVU Tvyyu-

vst, IV; Je ådev V7tchufußuvers jueyukg^sTie^s^ov tS

ttoaÅ^v

sTtijukheiuv 7Tcts7cBut.Tijs Toov 7rqo.s v/uus

ct7I8$u£o\tmv

GCtiTvff-tdfc:.

Tc ys Tjgcs s jus, toiuvtu y&f tviKmocutm to

juéyeSös

v(p v/u®v

£.7ru&cv oiyuScc, Cos Ii tu 7iuvtu

kutuåsystbat \iti%s^otY\v,

hs 7rcÅÅvjv U7rcgluv

xuSfcuéåut

i^jus üvuyxuiov

yivs&ut.

A^tqe-

TooTsgcv 8V

rjyéjuevos é$ev

Åsystv, v\ t8 TFgcpriV.ovTcs

iv$ee^epixis

Ttjv hs s/us evvotuvvfuoov iv t77ulvcts uystv,

hujuuqTv^cfuut

jucvov,

ctt 8X ° ti^g tyj i/uij \pi>%%■ ÅYjSqv ^toov ivegys.crtccv v/uuv

gju7fciri<Tui ÅuvwsTut. Tjusts

Je,

Evsqyhut ccgtfot,

Je^ecös

(ßtXcCpgcvoos tSto to

fiugov

fuccÅu fuev svtsåss, cruCps^utov

jl

TSKjur^tov suofuevovrys 7tqos tu vfuoov ovo/uutu

euosßesutu c7tu-

y.stjusvY\s huvolus fU8., To Åoittsv 8 7Tccvcrofuut ty.srsvoov to

©s7ov $t<$cvui _v/uTv, hs dkfo.TUTov ytjgus

ehBstv

avv

vysloc

7fuv

%e?ixs7 j oos ctcv; Ts, UKgUToo

ivSuijucvlu..

Max, afque

Admodüm Reverendorum Nöminünai

Veftrorum..

• '

:':v .,v„:

Cnltor humillimus.

JONAS SVEN. LINDBLAD;

\

Mia _Win«

De nättafte perifildrctg tjena ofta tiÜ intet

annatj

an att

göra /kuggan fl

arkar^e: de

utfoktafle

ord

för¬

lora hela fitt

varde, når

de

ej

fult tolka hjertats

mening* Huru kan dä

^v

ån/kap

^en

afmålas?

Han

år

fri,

okonfllad, men tillika

liflig!

Min Lindblad!

■Ditt egit

hjevta, fjelfva ömhetens bild, äger

ju in-

nom

fig

de

kjåntflor, fom fafengt väntas _af

Kon- fl^ens

behageligafle uttryck! Sök där,

hvad

Dig jäg¬

nar, ock Du torde dä känna igen Din Vän. Dä tillåter Du ock, att ?nin

önfkan för Ditt vä/ fär

vara äfven

fä

otvungen, fom min

vän/kap är

up-

rigtig. Lef nögd

!

Lef lycklig

! Dit

fnille och får- tjenfl fakne

aldrig

fkörden af keftändiga _lagrar

!

Lef

evigt

fäll! Din

tro och

kärlek

mätte

fig af fitt

karaflq Föremåls

ouphorliga ägande! Emeålertid,

glöm

ej, Du

båfte ibland Vänner,

Din

Z>. ZV

§. r.

jf Quantum

praefidii & adjumenti Scriptorum Nf T,

\3jr

3 explicationem molientibus

non

perfun£loria

i*

C S a® JJ vApU^vlVllvlII LLlV/ll^wllUUd 14UU pwliUIl^lUlift

^ *n Pro^aoorum e-xcutiendis pluteis collocata

opera adfcrat, probatum iverunt, recentiori inprimis jcvo, Viri eruditiffimi, qui hac gras- fati via defideratamantealucem non paucis adfperferunt

locis. Neque mirum ^aquam

paffim haerere interpreti,

fi ifthoc deftitutus adminiculo ad (acras exponendas pan- dcvflas animum adpulerit: accidit enim faepe, ut ritus

tangantur &

inftituta profanarum gentium, hiftorica mub

fa & chorographicaoccurrant,

adagia denique & loquea»

di form# inferantur, qu#, quum ad mores

refpiciant

ritus vetuftos, non aliunde, quam ex

fonte, unde

emanarunt, illuftrationena mutuari poiTunt.

Permultum

vero pra'terea

ad iftum finem conferre adcuratam fer-

monis grxci

notitiam

ex

illorum petendam fcriptis, queis

vernaculus ille fuit, negaverit ^nemo, nifi animum

in-

duxerit dicere, efle N. T. tabulas exaracas lingv#

idio-

mate,

quod longiffime

recedat

ab

iilo, ^quo

ceteri ufi

fint Grceci Audores. Equidem non is ego

(um, qui ad

illam in Ccribendo adcurationem, qua ARISTOPHA-*

NES, XENÖPIION^j ISO CRATES,

DEMOSTHENES

ceCerique fcriptores «TT/Jcwrpst^,

ufi funt, fingula verba

&c locutiones in N. T. obvia, exigenda erte putem :

fi

enim,

quod exemplis probari poflet, ifti auytores quk

A

& ) a ( #

busdafli vocabulis

fignificatum dedere,

a quo HOME- RÜS abhorruit, nemini videatur mirum, tanto inter- vallo, quantum

effluxifle

conftat ^a

Demoftheneo

adA- poftolicum aevum, graeci

fermonis

habitum nonnihil

mutatum fuifle. Ut ergo non negligendos efle putem

puriflimos antiquifilmorum fontes,

quod EC'KARDI &

RAPHELII egregia collocata ^opera in fcriptis N, T. ex ARISTOPHANE & XENOPHONTE illuftrandis, fatis commonftrat, huictarnen ufui maxime inlervire dixero illos, qui vel facris fcriptoribus aequales fuere, vel non

longo temporis intervallo ab illis. disjun&i. Quod fi hxc fubfidia non pmermiflflent viri de facra Literatura ^a- alioquin meritiflimi, BEZA,VORSTIUS, OLEARIUS &c.

perfvafifiimum habeo, ^non potuifle illos animum induce-

re, ut crederent immenfam in ftilum N. T, infulam efle

peregrinitatis copiam. Iitorum ftudio Virorum leie lau- dabili quidem inftituto oppofuit CHRi SIG. GEORGI¬

US; fed vereor tarnen, ut ab obje&is criminibus facros

fcriptores vindicandi

impetus longius, quam par eilet,

eum abripuerit. Scilicet, ut media beic via incedamus

e re omnino erit:

quemadmodum

enim temcre negan- dum non eil, occurrere in tabulis N. T. voces & lo- quendi modos, quos prilca ignoravent Hellas,fi quidem

dedomefticis ejus & nativisopibus exiitimare fas fuerit ex iftis monimentis, _quse

fortunac

erepta injuria ad ^nos

funt transmifla; ita turpem produnt graecismi isnoran- tiam,qui, ubi fe cunque obtulerit locutio, quarormam confenciens ^cum bebraismo, aut vocabulum exegerit fi' gnificatum, qui ^a Graecis Bibliorum MeCaphraftis illi fre-

quenter vindicatur, ceceroquin vero non ubivis obvius eft, illico non dubitant peregrinitatis crimen impingere

laeris fcriptoribus. Fuere, ut rem exempio colluftrem^, qui, quum a STEPHANO aliisve Lexicographis obfer-

vatum legerint, conftru&ionem verbi ucpiewt cumaccu-

$

)

3

t *

fativo rei parum

fuiile ufitatam,

at

viderinf illum

con- ftruendi modum aLXX interpretibus frequentari, in ^ea-

rum claflem locutionum, _quas minus grascae dicuntur eile, conjiciendas eile di£litaverint N. T. fcriptoribus perfamiiiares

grjo-ets

^,

dpmat rds dfuagrtas, dpdvat rd

^na-

gcc7rroZfjiotToi vei rd

cpstA-j/Aura.

At quo

id

jure

fiat,

^pau-

cis, ut temporis &

facultatum ratio permilerit, often-

* fum ibimus,

§. ii.

To dpdvat prima & nativa nötione fignifkat imit¬

iere, five teferatur ad ^res, quas quis manu teneat, quo fenfuPLUTARCHUS a) ipii opponit to y.oits^eiv ol<T7T?(>y inquit, ^o;

trotlöss

tc>

k^ccååov

8ts v.areyyw sts dpsTvoct Bs»

Å8<ji, quemadmodum pueri ^g

la

ciem neque retinere ^Jieqne di-

mittere c manibus volunt: five de honoinibus ufurpetur;

ut fi quis aiiquem a ie

diicedere juilerit

vel abire five-

rit: priori

fignificatu de 7berfite ita loquitur Ulyjfes

a- pud HOMFRUM

b

\

Kvrov he ^xÅalevra Bcccs in) vrecs dpr,crcc

ipfitm egoßentem

dimittam ad

näves, i. e.

verberibus,

quas

ipfi in v. iequ. minatur,

adfeftum hinc

abigam & ad

näves fecedere jubebo; quomodo etjam Agamemnon A- poliinis facerdotem

Cbryfen

^kukoos dpIsi c), contumeliofe dimifit, h. e.

contumeliofis

increpitum verbis procul a Grarcorum caftris fecedere juflit, his ^enim dictis illum

abigit Heros ^v. 32. ^{, ,}

AAA' \Biy ]xr\ //'

efsBi^s'

eradreges ccs y.s vsyjoct

At fenfu roileriori dicit PLUTARCHUS: txs nodlusJW dp^{mat na}

£

^<v, oportet

dwiittere

pueros

htfum,

vel finere

ire htjum: un.de io

pailiva forma,

aCbsi\Aai vel dpstBvjvex-

ponitur, permijfum

mihi

eft; ut CHRYSObTOMUS d)

di-

A 2 cit,

a\ Lib. de garrul. b)

Jl> IL

263. c)

Jl

1. zy,

d)

de Sacerd. c. 2.

& ) ⁴ ( #

cit, åjt

d&ii&yv

tortoXttiZcrcit rnntoKv^, »ojz diu

mbi

frtti licuit

Vel permifjum erat. Quin erjam imitaturro

d(plypi illum

latinorum verbi, dimitterey fignlficatura,

quöidem

non- nunquarrt

defignat,ac fofaeve, libsrare,

ut quum

TEREN-

TIUS dicit: nunc dimitte, _quajo, Åaw: ceterum

poftbac,

fi quidquam, nihilprecor.

Hunc,

inquam,

(ignificatum ha¬

bet dcpiypi, in hifce LUCIANI verbis: wv o-o/

dcpkpi

CiVTCV civ Jg _U~S^CV TOl&TCV Tt ^, T/

TtCC&slv COMICS

$

nunc iUum dimitto tibi, h. e. libero tibi, iilum condono, Hinc, qui vel vinculis vei lupplicio

exlolvitur, dkitur

u(pii&cu> ut ISOCRATES O loquitur:

dtyiv.visvrdi

poi

d-

TSecyysXÅovres ort o vrctrqg d(ps7rcoi, ^{nempe rys} (pvXo&xye

vel T8 syzXyparos' erat enim Sopans, de quo loquitur I- SOCRATES, adfeSati Pontici regni infimulatus ntque ideo in vincula conje£lus, Ted _quum Rex poftea erro-

rem deprehendiflet, lolutum

illum priftinse reddidit di-

fnitati,

^o cA(Pi7&cci'

quod

ut

indicafurus

adeo manifefhim

fiiius apud

fit refpici ad genitivum

oratorem, utitur ver-

fubflantivi, quod

defignet

id, quo

liberatus eflet,

Et

cft certe modus conffcruendi verbuch hocce cum geniti-

vo rei & accufativo perfonar Gr^cis ulitatidimus: dicunt

enim d(pe7vxi rivd t»iyxXqjuacroe vel rys dirlas, abjolvere åliquem crimine,

d(pfivai rad

rS

%^<is, condonare vel remit¬

iere alicui delfitum. Ab hoc loquendi more recedunc icriptores N. T. non enim dicunt, d<ptsvai

rad

rS

led, dcpdvcct nv) ro %%los. Sic dicit MATTHÄUS /*),

utyss yjxiv rdo(psiXrpara ypoov, & alio loco g): idv py d<py-

re rois dvSgdrfcis rd

7iaqa7ircip.ara dvrav,

&ds o rrary^ vpbov dcpyret rd 7toc^oo7srdpuru vpwv. Huic

flrUcturas

conveni-

enter non verbopaflivse formar jungunt genitivum, quod

in

profanorum

fcriptis

fieri adfolet, fed accufativo

rei in

no-

#) Trapez.

}) PL

^n. g)

PL

75

# ) 5 (

$

nominntiyum tranleunfe, ita d'cunt:

cc(£*S)j

durcis tcc &■

fjtetfTrf.ia.Toi b),

clCftojt-rdi

^a:t di

cipczfrlcoi

i). PrG

fanns

dixiiléc ci<p&r]TL ^tuv dfxcifTixv aa. Et hane quidem

facris

au&oribus familiärem ftru^urani, priori illa ^a profanis ufuFpata, infolentiarem

jodiert STEPHANUS in Lexico.

§. HL

Quem ut partim uiitamm notavit STEPHANUS ,

iftumloqoendi modum frequentari deprehendimusaLXX interpretibusr eacferti c-nim, ac N. T. fcriptores, ufi for¬

ma t<p dcpdvcti reddupt tiia prrecipue Hebraeorum ver- ba, "töD & rf?D- Et quidem quod ad primum,

-*JD3, attinet, referri id fvevlt & ad Deuna & ad homi- nes:fihoc fat, fignrfrcat m-inifterium ^vel aåionem, qua

quis, deterfä irnmundicie, reconcilrationem qua;rat, at>

que redditur, dum hare ipil notio tribuitur, Grarco ver- bo rhdau&oci, conf. Lev. IV. 26. XVI. 17. XIV. 53.

Nuro. VIII. it. Sin Hlud, notat propitium

iieri,

pecca-

> tum quafi abfeondere&

eondonare.

Quo

fenfu ufurpa-

tum reddunt rnterpretes vel lAccSr,von Pf LXXIX vel

nomine "Xews, fequente verbo fubliantivo iivcu aut yae-

<8x1 Deut. XXE vel' denique t£ d(pihcti. Sic verba

Efaias eap. XXIL 14. OD7 P?n flyn in

hane

transferuntur formatn, oth &c dtysSriaeTcu v/jfiv ccvtyj y\ d- fjccifrloc. Nec minus

frequens

cfk ufus ^re

fignifica-

tu eodem: fic enim loqnuntur fratres Jofephi Gen.

L,

17. CfWöm T/W

ywfc

NJ W, grace,

ä(pes dvrois

TY,v

d&xioiv TTjv dfxcifrlxv uvt£v, Cui non abiimili

forma

loquiturMofes

Éxod.

XXXII 32. OfiKLTJ f***

d(péis uvtoIs rr,v dfuexfriav dvrZv^, & David

Pf

XXXII. J.

ny nateo nm, ovdcprjKXS Trjv dvv&eicty^tqs

kubiks

fxa.

InquoHymno etjam paffive

ufurpatum

occurrit,

fxavAqioi

£v> d<pé$Yi<rctv dt dvo-plott, v. i. Quomodo etjam träns-

A 3,

tule-

b) Marc. IF. ^i2. i) Matth, IX» S'

❖ ) Ö c #

tulerunt Efaiae Verba haecce ^c.XXXIII._24. [ty Kpj, dq>e-

By yd$ dvrois jf dfjioc^rlcc. Ccterum vero filentio praete- reundum non eft, ejusdem vim verbi exprefturos Me*

taphraftas adhibere nonnunqüam & ro dtycc^elv Exod.

XXXIV. 7. Num. XIV. ig, Mich. VII. ig, & adje£ti-

vum rAsoos vel hlKocros fequente verbo

ybtt&cu

^Num.

XIV. 19. Pf XCIX. 8. Denique, quod pertinct ad ter- tium Hebraorum verbum

Vbh,

praeterquam quod ejus exprimendae poteftati

adcommodatur

ro d(pcci^slv Exod.

XXXIV. _9. & iviKccrivtiv PI. CIII. 3. Deut. XXIX. 20. Sc

<Acc&fivMt ^2. Reg. XXIV. ^4. imrao etjam Yheoos ysvs&oct Jer. XXXI. 34. Num. XIV. 20. adhibitum ^{non raro} in Gra?ca Metaphrafi occurrit ^ro ' dtyelvcu, Sc a&ive eadem

forma ac in N. T. fcriptis, ut Num. XIV. 19 *0

nrn ctyil fy1? d(pss rrjv dfxu^rluv rv Åcc6o rérco Sc paflive,

Lev. IV. 20. on<? _Koy cc(ps^ri<TSTCti dvrois yj dpag*

riocé conf. v. 31. & 35. Num. XV. 25. Quum _ergo, qua conftru&ionem rS d(pihcci, perfecta fit convenien-

tia N. T. fcriptorom & LXX interpretum, quaeritur ^an

illi fint hos imitati in ufu

phrafiologiae

hujus. Non qui-

dem negandum efle éxiftimamus, in profanorum fcriptis

Grtecorum plerosque eorum minus fuifle vcrfatos, ut, fi cui in mentem veniat diccre, exiftis fontibus ^non _po-

tuifle illos graecas haurire elegantias, cum eo contendere

nunc animus non fit: fuffecerit, quod ad hane in fpe-

cie loquendi formam attinet, probavifle, non efle illam facris fcriptoribus propriam, led maxime etjam a pro- batiflimis gratis au&oribus frequentatam.

§ IV;

Itaque probaturi quod probandum nunc efl, exci-

tamus primum DlONYSIUM Halicarnajfmvi: is enim, ubi turbam illam defcribit inteftinam, qua: Regum me- tii liberatam rempublicam Romanam vexavit, dicic, re

ad fenatum relata, sequions

ingenii

Patres cenfuilfe,o*

por-

❖ ) 7 ( ❖

portere illos,fi

falvam vellent

remp.,

cc(pe7iut rd

^rots

nsvr\riv^remitterrepauperibus

dsbita k). Hane fententiam

munierunt ratione, defumta ab exemplo

Athenienfium,

qui au&oritate

permoti Solonis decreverint pauperibus

ot(psaiv /). Hinc

recrudefcente, qui inter Latini

ftrepitus belli condcuerat

nonnihil, tumultu, negaverunt

obaerati velie fe debita folverej at Creditores contra dejeraverunt, ne animum

quidem fe inducere pofle ob-

Qihcci dvro7s

rås]

tok8s} conaonare

i Iiis ufnram

m

). Iftas

DIONYSII locutiones, cc(ptsvoct nv) %^sos,\ ccCptsvoct

riv)

ro- K8S-, qua formam, geminae

funt illis,

quas

facri fcripto-

res ufurparunt; & n

verba

porro

ipfa fpe&averis, mi-

nime ab illorum loquendi ^more

difcrepare deprehendes

verba illa Spurii Caffii, quibus,

apud eundem Hiftoricum,

mirari fe ait illorum fatuitatem, qui fvaderent cl<ps7voct

rocs cc/uccgriccc

dvrois, remittere

peccata

illis,

nempe

Lad«

nis, qui, infita

crefcendum populi Romani virium in-

vidia, alia poft alia ferere

bella arguebantur n)> DIO-

NYSIO jungimus

PLUTARCHUM, cujus hasc verba

funt in LYCURGO o): syv00 /ayjxsti ro7s 7roKlrocts cc(ps7voct

rov

Iqv.ov

^>flatuit

Civibus

non

remittere jusjurandum, h.

e.

non folvere eos jurisjurandi religione, ^qua obftricti con- firmaverantj obfervaturos fe efle Lycurgi leges,

donec

is Delphis reverteretur. Ne vero

illorum unice fcri-

ptorum

auåoritate nid videamur, ^qui

non

longo

tempo¬

ris intervallo disjunfti ab Apoflolico acvo

fuerunt,pro-

deat DEMOSTHeNES, quem Atticae

Magiftrum elegan-

tias merito vocaveris. Hic Athenienfis Orator, quum in Diojjyfidorum peroraret, quod mutuo acceptam pecu-

niam reddere detreäaret, coram judicum confedu his

utitur verbis p): et ris vfi7v

ccCptjxé

rt rwv ccvt8>

ååsv cih-

y.s7-

k) L. V. ^c. 73. /)

ibid.

m) L. VI. iß. n)

L. VI.

c. /7, 9)pt m. j-j, p)

Orat.

contra

DionyJ.

p. m. jo2»

& ) 8 )

uMtotiaAA' yfjJiEie év. xCpskcuyJv aci

nÜh,

ß quis vobis con- donaverit quid^quam defuo, nulluni patitur injuriam, at nos nihil tibi remißmus, nullius, de quo inrer nos convenic,

folvendi neceffitate ^celiberavimus: cui gemin« gfoets \\i eadem oratione plures occnrrnnt. Siientio nunc prse- cervehi licet alia eodein lpe&antia ioea, ißfra forte com- raodius indicanda»

.$• v.

Oflendimus haclenus, fcriptores N. T. ^non recefifis--

fe a loquendi motu, quem probatiflimi auctores Graici frequentarunt, nbi verbum

a&ivum

,cc®dvou, junxerunt

dativo perfonae, & accufativo rei, atque in paffiva for¬

ma retinuerutft dativum perfome, accufativo rei in no- minatlvum tranfeunte. Superefl nunc, ut

perquiramus

breviter, quo ioco illorum in (pecie

habencia

fit fenten- tia, _qut dicunt

MATTHE!

verba hsecce

f)3akfas

r\ßiv

rcc ctpethqyocrecl ^{tiyoov, ws} yßf ijyetc d(p'?usv rois cCpeiKzrouc

vyccv, nihil polfc ex

profanorum fcriptis

arceflere, quo fé tueantur. Videlicet, Ang. CANINIUS r) eumque fecu-

ri VORSTIUS s)ÖLEARIUS^t) VITRINGA«) nunquam üfu venire ajunt, \\tc(psiKv]fxoc fignificet peccatum,aut c<p?i- Aértjsufurpetur addefignandum peccatoi:em,qut)m contra, in Chaldaica paraphran, Hebneorum ^tfEfireddatur ^tftJVH,

quod debkum (lgaificare dicitur, & facinorofi

vocentur f3in. Sic

verba

hiiorum

Jacobi ad Jofephum

Gen.

L.

17.

JWS N3 NW chaldaice translata funt Wlb ?JD pD&

, qua; ita

lat

ine

reddunt, Remitte

nunc

debitq fra-

trum tuovum. Hinc concludunt dicti aucfores, MÄT-

THAiUM tefe* adcommodavifle ad Chaldai/mum vel

Syriafmum, quum LUCAS contra,

eamdem

precatio-

nem

q) c.

VI.

v. 12. r) De

Loeis

Ser*

Hehr.

c. Xlh s) de St,

N. T,

t) de St. N, T.

u)

Obs. Ser, L. IV. c. 5.

❖ ) 9 ( #

nem his exprimens verbis c. XL

vj

4;

r«V

«- fxoi^Tlus yjfjiZv,

propius ad Grarcifmi inoolem accefTille

videatur. Nor» nofiri fert ratio propofiti, in nativam

inquirere notionem vocabuli, quo

Chaldsei dicuntur

exprimere

Hebrarorum

KC3H-

Heilados noflrse limites

non

transgrefll difpiciamus modo

^, an

Grteci fveverint

fimili exonmendce rei ejus generis metaphoricas adcom-

modare locutiones.

§. vi.

Quidquid,

ut

alteri exhiberetur, juftum eilet &

a?-

quum, id cä-e&cjAsvcv

diåum fuifle, docet PLATO x):

Jisvosiro _fjtev 7 inquit, or t rar siv\

ÄUcciov,

^ro

Trpcrtjxov

éy.ci^oo cc7io^\ocvoci. rxro ös oovc/xaasv o(£>eiÅc/jCevov. Hinc na-

tx

Amt loquendi

formte

Gra-cis perfamiliares, c(péiA«v

%<£$tv riv))

c(psiXtiv

(Siros

rivi,

cCpéiheiv såeov &C. Et quod

ad poenas in

fpecie attinet, fuilTe illas

a

Grsecis in* de-

biti, principibus aut

publico perfolvendi, loco habitas

^,

itidem confieitur ex loquendi modis

frequentiffiroe

in

illorum fcriptis

occurrentibus, cCpéiÅeiv vel

oCpÅirxecveiv fofxlocv ^, c(psiKsiv kcckov n

rtvl &c. Quo refpiciens DE-

MOSTHENES, paffim in oratione contra

Timocratem,

dicit iilos cCpsiÅeiv Teis ©eois tj rv

^(lorlcc, qui ob

pu-

blicam vel fåcram pecuniam non

redditam,

pocnae es-

fent obligati.

Ut

vero orator

in iftis locis adhibet

ro cCpéiÅeiv ^, in

fenfu pendendi

poenam

vel roul&am,

fine accufativo adje&o, ita

viciflim, eodem figni-

ficatu, ufurpat verbum

hocce exclufo dativo, in

hifee vetuffce legis verbis: iocv ris nvcc ra>v

ccvfipoCpomv

rmv s^eÅriÅvS-oroov ns^cc cg8

eKccwtj-rd hoc o(psiÅsi,

erec rntg

civ K.r. A. y) ubi hoc oCpsiÅeiv,

vel,

ut

in lequentibus di¬

cit, rccvrco o^;A?<v,eft

eidem pendendae

poenas

obnoxium

elfe. Neque tamen

ifta notio verbo

tantum,

etpéiÅeiv,

B tri-

m\ 1 1 ' ———11 ■ ' " ' ''

x) L* 1,

Pol\ y)

övat, contra

Arißocratem p. 4°P*

# ) TO C #

tribui folet, Ted occurrit etjam fubHantivura o<pKv\ya^ 11«

furpatum ^a DEMOSTHENE _pro mulcta vel pcena a reo

folvenda. Quam enim in EpiftoJa^, 7reg) r£v

kw&aya

7roil-

Joovy reprehendiflet Atbenienfes, quod jufh>, quam par

eilet, violentius & durius in Lycurgi iiberos confuluis- fent, immemores beneficii, quo Pater eos demeruiflet,

ad mitiorem animum perd.ucere eos nititur exemplo Lacbetis, Melanopi fiiii, cui, convidto in Dicafterip Sc

damnato, okps^vf ^{71csv ro} cCpÅiiycc, zniskiXcivrcs ,

totum debitum remitTum eft, h. e. mulcta /vel _poem, i- pfi a Judicibus impofita, eft liberatus. Huc referimus etjam rrjv r§ c(pX-v\y.aros ä(pe<riv, quam DEMOSTHENES,

in fupra citata oratione ad Timocratem illis vindicat, qui

delicti veniam impetrarent, five irrogata vel irroganda

poena mul&aveliberarentur. I.aque,quum Athenienfium

Orator excellentiffimus, frequenter adhibuerit & verbum

é(péi\?iv & fubftantivum o<pMyoo in fignificatu mul&ae vel poenae, non video, quo jure is dici poffit, prakter grx-

corum morem locutus, qui loeo rg dyoi^niyccro^ ufur- pet oCpéiÅriyoc. Protecto enim dCßthcti riv) res ctpeiXvjyccrcc vel citpiévcii riva re c<pXr,yotrcs nihil eft aliud, nifi jfbl-

vere aliquem debito h. ^e. poena pro peccatis peadenda,

atque hoc idem ac cc(pihai riv) ^ress ctyotyrlotz, quariim Qfoeoov altera DiONYSH, altera DEMOSTHENIS Te tue- tur auctoritate. Ut vero inteiligamus fufficiente ratio-

ne nixos au&ores _grxcos vocavifTe poenam delicti _o(pKv\-

ycc vel ctp'eiXqyoc, juvabit verbo tantum tetigilTe puod e

Philofophias penu ad hujus

illufirationem

rei peti poltit.

§. VII.

Deum efle rerum crcatarum omnium, atque ho-

rninum in fpecie, Dominum, &, quod inde Tequitur

ipfi

competere

jus perfectum

, pro menfura virium il¬

lis conceflarum exigendi obfequium, veritas eft a ne-

mine in dubium reyocanda, Sunt ergo

aétiones'

Dei

yo-

# ) II ( &

voluntiti congriientes totidem hominimi debifa ^. q-u-g*7 fi ut oporteret viverent,

quctidie

pergérent expungere,

& nihiionlinus tarnen dicere deberent, otÅa dy^ed-i zapev*

CTl 0 c(p'clhc(JicV TTCJtfOCCf^, 7~c~ClYjY.0t[/£V z). St'd VeIO lltmO eft mortaliurn, quin prajtermittat affiones, qms

ederc

eum oportuifiet, atque ideo quotidie

defie officio

ex-

pungendi debita fua. An ^vero

ideo

liberatur de bit i

fol-

vendi neceflitäte: _nequaquam. Qua autem ratione ilii

fuisfaciet r* an alias fuicipiendo affiones legi convenien-

fes? minime : nam & illas debet Deo, & ^unum folvetv do debitum altero liberari non poteft. Itaque nihil re-

(tafj ni11 ut cujusque debici, h. ^e. booce affionis, practer- milla foluti^o penfetur fuccedente poena. Unde iequitur,

ut qui bonarum adionum debitor fuit, is male ugen-do contrahat debitum poena;, atque hujus etjam ratio-ne eam ad Deum habeat <ryJaiV-> quam debitor ad Credkorem Ne-"

gat quidem GR.OTIUS a),

fi refpiciatur

ad jus exigen

di

poena m a peccatoribus, IDeum confidcrari pofe ut Credi-

torem aut hominem dici pqfle debitoréro: fed ratroner$

quas adfert, tanti ^non funt, ut ano.ffia nos dimoveie fen-

tentia poffint. Parti, inquit, laufte, qua*ad latentem habeat v%hrv Creditoris;, na'turaliter, non puniendi, iea t a ntu ru¬

dern, quantumfit ablarum, repetendi jus com.pytit: adeo-

que (i jus puniendi fpe&atur, non yocari poteft Deus Cre- ditor, fed Princeps <5t

linperans.

Fnimvero neque nos ne- gamus Deum, ut fummum Principem,a peccatoribus exF

gere poenam, fed ßrnul contendunus ipfo illura puni¬

endi affiu gerére penbmur. Creditoris. Ita cnim ratio-

nes fubducere licet. Perfonå quarvis publica, cni cura eft commifla publici ttiendi com'modi, jure gaudet ad

iancitae legis normam direclas adtiones a civibus exi- gendi, fi fuo defuerint officio, Supplicium ab illis

fu-

%) Luc. XVIL ^io; ce) tratt, de Satisf. ChrißL

$ ) 12 ( #

fumendi, utpote qiio reftituatur

quod malis a£h*onibus

fit ordini in Civitale confervando detraåum. Habet ergo perfona publica

ad

Cives cr%l<nv

& Principis &

Creditoris fimul, quum ipfi debeatur primurn obcdien-

tia & deinde, fl iilani neglexérint, posna a Civibus

fol-

venda: quid enira debifores

fint

non

facile intelligimus,

nifi refpiciatur ad Creditorem. Quod Ii hoc

transfera¬

mus ad Deum, ccnftabit ipfi ab hominibus exhiben-

dam elfe ohedientiam tamquam Principi, quum fit Rex

& moderator & qnafi Architerius totius univerfi, &

tamquem Creditori fimul, ut qui jus habeat ab homi¬

nibus exigendi

quidquid

ad ejus gloriam pertrneat.

Hinc

fequitur/ut fi

homo

neglexerit

fibi

injunifca officia, de-

beat Deo _poenam, tamquam Principi, cui cura compe- tit cavendi, ne quidquam peccatis detrahatur ordini in

univerlo, quod non penletur, & tamquam Creditori, qui jus habeat exigendi refhtutionem damni,

fi

ita

lo-

qui fas fuerit, h. ^e. honoris

fibi detra&i.

At

quid eft

quod

rnultam conlumerrms

operam

in demonftrando

nos efle debitores Dei, & poenas peccatorum eile cCpsf XrijjioiTcc noftra, quum Chriftus ipfe Matth. XVIII. 21.

fequ. in

imagine Creditoris

&

Debitoris

rem

hane

ita explanet, ^ut

duhirationi

omnis

fit lo¬

cus prarciufus.

4» .4» «J»

❖ *

*

1