D. xj D. D. D1SSEUTATIO POLITICA, ,
MITIGÄTIONE
POENARUM
CIV1LIUM,
CUJUS PARTICULAM,EX CONSENSU AMPLISS. ORDIN. PHILOSOPH.
IN REGIA ACADÉM1A UPSALIENSI,
SUB MODERAMINE
M„a
G
UST'AVI
ANLONII
BOUDRIE,
*Phil. PROF. Reg, et Extra-Ordinär.
PRO GRADU
PUBLICE VENTITANDAM SIST1T
ERICUS
DUFVA,
CONSIST. ACAD. UPSAL. CANCELLISTA.
In Aud. Gust. Maj. Die IV. Junii, A. MDCCLXXIX.
UPSALIM,
v
REGIM ACADEMIM UPSALIENS1S
,
DOMINO
RECTORI
M A
G
N 1 I
I
C
O,
ATQUE
ÅMPLISSIMI CONSISTORII ACADEMIC1
ADSESSORIBUS,
MAXIME REFERENDIS, N0R1LISS1MIS, CONSULTISSIMIS*
EXRERIENTISSIMIS, AMPL1SSIM1S CELEBRATISSIM1SQVE
OMNIUM FACULTATUM
PROF
ES S O RIB U S rPATRONIS
ACPROMOTORIBUS
iE-TATEM COLENDIS,,D. D.
§. I.
Si
cuorumnoxiam
paucitatem,hominum ubique
fi numerummultitudinem,
in graviorafi
delidaiono-m dies lahentium probe confideraverimus, non
im-merito om nes perpetuo timore natabirpus. Etenim
cul-pae comes
judiflime
poena (émpered,
nec crimenquis-quam in pedore gedat, qui non
Nemefin
in
tergo.!ta
fe res habet in foro poli, fed in foro foli, feu in ftatuci-vili, rninutiffimi laplus, quos per imbeciiiitatem
buma-manam vix quisquam declinare poted, tanro minus
poc-nis coercentur cmlibus, quanto rertius conftat, eosdem
non pofl^ tranquillitati publica? e diametro nocere
qud-quam.
Pari eciam modo poenis
civilibus nullus
reliil-quitur locus, ubi poe >ae
irrogandae plus
officerent paci
puhlicce, quam prodcdent, vel ubi vitia
inolita
nonfine
majori malo exdirpari
poffunt, vel ubi
resin
obfcuro
fada invedigari nequit, quemadmodumetiam
officia
imperfedae obligationis, nec
poenis,
necvi,
extorqueri
debent, Hinc ficut poenae civiles fecuritatemtranquilli-tatemque reipubüca?, tamquam
finem
principalem,
refpi-ciunt; ita huic fubordinatus poenarum
civilium
finis
re¬de datuitur, qui confidit in utilitate non
modo
laeden-tis, ut emendetur, fed etiam lajfi, utpod
ha?c tutusfit;
immo & ut alii hujuscemodi abfterreantur exemplo, ne fimilia faciant auf ab aliis fieri patiantur; unde quoniaropeccati magnitudo non tam ex
objedo &
efFedu
aefti-matur, quam ex animi agenfis
confenfu; idcirco
ipfa
etiam juditia praecipit, ut pcenae civiles peccatorefpon-dsant. Crudelibus enim poenis autjudiciis
civitas
v
tur magis, quam corrigitur: quocirca Philippus I. Dux
Pomeranite, a Cumultuantibus quibusdam civibus
offen-fus, amicis fuis ad pccnam cmnibus ad amuflim legis
ir-rogandam eum incitantibus, refpondille fertur: malum
ejje porcum, qui fuos porcellos devoret: exiflimo gloriojius effey
fubditos dementia manfvetudine fervari, quam ajperitate deleri a). Sic etiam Rex ipfie
aputo fine aculeo eft, quem
natura voluit, nec ixvum eile, nec ultionem
petere. A
t-que hinc ubi faius publica, vel fvadet, vel permittit*
poteft Imperans veniam delinquentibus impcrtire
poenas-que remittere aut mitigare. Quo aueem in republica
ef-re£tu gaudeat mitigatio poenaruro civilium, ed
argumen¬ tum, quod fpecimine jam academico curatius
paulo ex-pendendum putavi; idque facturus, Tuam, L, B. beni-gniorem adprecor cenfuram.
§. IL
Cives in republica, qui poenis cohibendi
fint, ne
frena roordeant Sc extra oleas legum coeco ferantur im-petu, ficuti funt homines, quorum labi Sc errare eft pro*
priuro; ita etiam ab hominibus mandata concipiuntur, decreta fiunt, promulgantur edicta,
kges feruntur, ju-dicii incertitudo magna, magna
ingenii imbecillifas, ka?, aliarumque perturbaiionum vis magna. Proinde illud
laudabile, quoties potent Imperans efficere, ut poena ad paucos, metus ad omnes perveniat h). Hinc
animad-verfiones fumms in republica poteftatis rerrent
latius,
quam nocent, haud aliter ac fulmina paucorum periculo
cadunt, fed omnium metu c). Unde etiam Nicolaus Ri-galtius Galliae Regis Bibliothecsrius, quucn iupplicium ab
aliquo lumeretur, in more habebaf, ad illud videndum
domeilicos mittere, ils dicens; qu ils alhijjhnt a V ecole
d).-
Quo-um■■im i» - '■ ■■■■■- ■- „ .
... . .
_— _
a) Vid Loccenii Commentan in Sa'lofL Örat» I. b) Cic. pro
Clu-entio c. 4.5. c) Senec. de Clement. Lib.
I. c. 8« d) Mena^iana
D. D.
\
SS
)
5(
Quocirca, vel me non monente, facile perfpicitur,
pfu-dentiee interdum efle, ut temperata adhibeantur reme¬
dia, pracfertim in eo cafii, ubi plus, quam dura &
afpera,
efficiiintj faepe enim fasces qua-dam acres in animis
ho-minum veluti in fundo vafis, fubfident, quae, fi vas ni-mium agitatur, furfum adfcendunt e). Prudencer quo-que monet Amelotus: Ily a des maux, oü c efl fageflede
rien ordormer, en etant cPeux cowime de Veau tronble, qui
tie devientjamais clairey ß /'on ne la laijje rcpofer f). Sic
plauiOe quondam Oppias Leges, dicebat Valerius MeiTa*
ünus, temporibus reipublicae ld poflulantibus: remidum aliquid poflea & mitigatum, quia expedierit g). Rela-turn, ioquit Tacitus, de raoderanda Papia Popaea, quam fenior Auguflus poü Julias rogationes incitandis cadibum
pcenis & augendo rerario fanxerat b). Nec eft, quod dü-bitemus, quin liceat interdum Prineipi connivere,
miti-gare & permittwe ea, qua? non (ine magno malo
emen-dari pofThnt. Et taiis rairigatio ac permillio eo minus
injufla eile potefl, quo cercius pafet, qua?
fecundum le¬
gis rigorem puniri nequeunt fine difcrimine
majoris
mali, illa ut ea ratione puniantur, naturam non tantura
non exigere, Ted potius fvadere, ut durante
äflo
pericu-lo mitigentur, aut etiam maneantlmpunita; nemo enim eil, qui ignoraverif, legem bumanam, quam vocant Ci-vilem, poiitam eile muititudini feu communifati, in qua
major elf pars honoinum virtute non perfeclorum. Pro*
inde ut nihil poenis efl fanciendum, quod non ad
ufüm
civitatis facit: ira poena? quoque funtteroperandae,
utad finem iflum proporcionem habeanf, atque adeo cives
non plus öfrliüionis, quam respublica utilitatis inde
fe-rat /'). Hinc etiam re&e omnino Reg. fudic. VII. in
Cod.-_
A
3 _LT,-e) Bac. de Verubm. Hilter. Rean. Rev». Henrici VII. f) Dans fon
Tibere Chap. 131. g) Tacit. Anna]. III. 54. h) Tacü. Aiinäl. III. 25.*
1;!>. SvioGotb. habet; All Lag fkall vara fa clan, att Jen tjenar till det meniga bada och äerjorc, då Lagen blifver
Jkadelig,
Jå år det icke mera Lag, o//7^, oc/> boraflåg-gas. Unde emendatio legum, ram in civiiibus, quam
crirninaiibus, fsgpiuscule perquam urilis ed: & neceflkria;
ty tba bomber ftundum fwa till, att unifkiptis tban lagha.
fladbgi [um fkipader år &c. före tbån [kyld, att fwa fim
timin lidbår och vtån frafaldå ock andri tilfbdis, fwaymfkås mannajammanvåra: fbrety att i ,langum timå knnnu tnang
ny fall banda 'cfc. Kong Byrgers Stadråft. uppå Up. LL
v
in. , ..;
Porro notafle convenit, eam effe, Phiiofophice
lo-quendo, compagem focieratis civilis, ut conjunGis
omni-uiD viribus ac voluntatibus non modo publica, fed &
cujusvis privata promoveatur fecuritas felicicasque; quis-que enicn generarim refpjcit ferretipfum, veluti centrum
omnium obligatio.num; praTcrtim dum meminerimus*
amorem ordiri a nobirmetipiis, tamquam fuo prjncipio, nec aliter concipi pofle. Quccirca non eft quod
dubi-temus, quin res publica & qui eidem prcEefl, id debeat cuilibet privato, ut dementia magis, quam feveritate, in
officio contineatur civili. Prifcis ternporibus hamines peffiore, non tabulis feges comple£lebantur, redadasque in numeros, ne juftitias eos oblivio caperet, canebantj
tunde antiquiffima Grascis carmina k) ncy.ci dicebantur.
Chaldad /)., Perfas m), .ffigyptii »)., Indi o), Chinenfes p\-Germani q), Galli r), fepteoitricnales olim Barbari j), legibus regebantur maximam partem egregiis & juffis, ita ut fua v.er itäte gaudeat illud Di vi Apofloli t)
£<XV•
k) Ariftoteles & Athenarus Lib. XIV. Herodorus Lib, I.c.24. I)Vid..
Orflcul.a, qure vocontnr Chaldaea & -Stanleys Lifes af the Chaldeaiis Philo-fopheis. w) De Zoroaftre Magisque Per far11m vid» Hyde de Religione Magorum. n) Diodor. Sicul. Lib. I. Porphyrius deabffinentia.
Mars-liami Canon Chronicus, o) Philofharus. p) Confucius. q) Tacitus.
D. D.
«
)'
7 (#
soivrois Im vcfxog. Scilicet quod fingulac familice adfvetas efTent unius imperio parentis, non ahter potüerunt coa-lefcentes in unära civiiatem, fe magiftratui civili
fubji-cere, quam ut is tranquiiiitatem inter cives, fecuritatem
a peregrinis, juftitia, prudentia, moderatione ac virtute
fua, univerfa? focietati conciliaret, Transläto hac ratione,
ubi in focietates concefleruot homines, regimine, ut
fin-gulse familiae capiti rtirpis,
Tic
omnes inuniverfum
ci¬ves Magiftratui five uni, five ex pluribus cooptato,
tam-quam uni paruere. Princeps ergo in republica non eft, vel efie debet, nifi verus Pater patriae, ipfa clementiae
imago & natura, juftitia? tribunal, Religionis ara, confilii
oraculum, prudentite delubrum, moderationis
domicili-urn, hurnanitätis penu, manfvetudinis facrarium &
virtu-eum theiaurus, qui fubditos fuos tamquam liberos vita
cariores habet, qui omni conatu femper nititur, ut im¬ perium fuum non modo falvum, fed etiam ionge
flo-rentiftimum videat, qui vigilantia fua in plurimis ex ma-xirais rebus perfpefta & cognita, nihd earum
pra?terrait-tit rerum, qua? ad fubditos fuos confervandos, tamquam
palmarium robur imperii, fpeftare videntur. Hinc Pnn-cipis eft, delictum numquam bis punire, fed fi vérbis
cäftigaverit, cavere, ne ultra prcgrediatur, & fi rebus,
ne nimius fit in verbis, quin potius poenee magnimdi-nem verborum lenitate temperet, ut a patre magis, quam a judice, poena proveniat, a paterna nimirum magis,
quam a judicis manu & ore: ut adeo fentiat inferior de-liäum puniri, non perfonam, & coa^tum potius, quam
voluntate fua fuperiorem ad poenam defcendere, unde levior evadit verborum benignitate poena, eamdefnque,
non invitus promeritam fubit reus, fi verborum
marj-fvetudine veftiatur. Ita teger etiam de ignibus, ferro,
veneno, medicamenta admittit, certus propinari in
me-dfelami & mites depra-dicat ignes & molle ferrum &grata
vene-C#
)
8(
få
venena, q ute in faiuteno porresa Tunt. Proinie hane Priacipum Iaudem ehe flimraam dixeris, fi graviori in ©fFenfione ciementias (ludeat, injurias contemnat,
ani-mura vincat, iracundiam cohibeac, parcat fubjeftis &
de-bellet fuperbosj fi generofi excelfique anirai proprium
reputaveris, odio feeyitiam
profequi, deteflari
crudelita-tera, ab omni aiienum immanitate efTe; dare falutem,
non adimerej defendere, non oppugnace; confervare,
non perdere fubditos fuos velie.
§.' IV.
Hifce generatira fic breviter enodateque expofitis
sc fundaraenti loco pradlabilieis, jam ad magis fpecialia
hujus rei mornenta defcendere oportet.
Scilicet
quem-adraodum feventas in poenis irrogandis, prcefertim in
imperiis Defpoticis locura obtinet, quorura fcopus
pal-marius efle lolet terror fubdstis injiciendus; ita non pari
ratione in ftatu Monarchico, vei Aridocratico &
Derno-cratico res plerumque fe habet, in quo ftudium hono¬
ris virtutisque utramque quafi
facic
paginam, adeo qui-dem, ut araor patriae, pudor, fuga ignominice fintfor-tiffiraa motiva, quse cohibent
deiiäa
ac crimina u), Sed(icut vitia ac crimina erunt, donec hornines; ita, qualis in cafibus obviis fit roitigatio poenarura, jam particuia-tim videbimus. Incer compiura autern, qua2 dantur poe¬
narura genera,
func vel raulte pecuniaria1,
quseidioraate
Svecano vocantur Fiten och Böter, vel poeoas corpotales, quales funt vincula, verbera,
ipläque
poenacapitalis,
veletiam qux jus civitatis
diminuunt vei
adimunt, utigno-minia, infamia, exfihum & fervitu*, de quibus ftngulis,
quam mifigationern
adraittant
vel
admittere
pofTe
vide¬
amur, alia occafione uberior dabitur locus di(Terendi.
Jam faltem quod ad poenas corporales adtinet, genera¬
tira nocaffe convcnit, eas vel exiiftere tam ante, quam
poft u) Montesquieu de l'efprit des Loix Lir, VI. Chap. IX,
D. D.
) 9
(
<SS
fsofl conteftatåm
atam comuari.litern, yel
Ante conteflatametiam
fententiara
coram judicedeineeps
luemnihil frequentius efle fölet, quam perfonalis deprehenuo & delati in carcerem conjeclio, quam primum aliquod cri¬ men fignificatur Miniftris publicis, quorum intereft. Ta¬
lis cuftodia reaple eft poena, qure confi tit in
jaéiura
li-bertatis, eamque patitur ab itidicibus delatus, antequam
coram tribunal! ullius fuerit crimjnis coayi^us, irideque macula.n civilem fibi contrahit, quanturovis podea in«
nocens reperiatur ac declaretur, prrefertim quam m eurä¬
dern cum damnato facinorofo carcerem plerumque
con-jici foleat v\. Quatra qualesquc ergo cautioh.es prius adhiberi dcbeant, quam perfonalis deprehenfio initituatur
delatusque in vincula publica conjiciatur, ve) hinc eo fa¬
cil ius patebit, quo certius conllat, quemque adhuc coram
judice inaudicum 6c indefenlum pro innocepti haberi ac
praefumi civ^iliter probum, donec contrarium fuerit pro¬
batem. Poffunt enim tam farna publica, qua:
probabili-bus fundata nititur rattonibus, quam eciam alis
coarguen-,tes prjefumtiones & circumfUntiae, quae in deiatum
incur-runt, effe falfe, Quocirca etiam port: conteftacam litern hoc in cafti ex tenore Legum Noftrarum porefl quidem judex imnoaere juramentum purgatorium, fed non nifi in cafu necefitatis ubi veritas allomodo baberi nequit$ cui ta¬
rnen juramento neclocus eßin caufps capitnltbus, nec in
gravi-oribus dcliSlis, qmndo faflum pernegatur Zffemiplemßfaltem
contra accufatum militant probationes x). A pud Romanos
reusin carcerem conjiciebatur poft confeffionem, ex
prae-feripto legis: reus confeffus, donec de eo pronuntiaretur, in publica vinculx conjiciendusy), nifi vades dediffet a). Hinc
LiVi US: Tribuni plebis}
omijpi
mulcig certatione^ reicapitalis
B diem
u) Confr.Marquis Beccaria in trtftatu Srethice jam franslato omBrott
och[Straff; §. 6. x) Cap. XVII. §§. 30. 32. 91. £>a(f. Cufr.Marquis Beccaria otn Brott och Straff§• II* y) Venjil» ff. de cuftodia reorum.vich
Pitifci Lex.Aniiqu. Roman»Tom»I.p. Sigon» de judic» I7; 3®
ßüü
#
)
10(
gg
diemPoßumio dixerunt; ac fiivades daret, prebendia vtafore\-atque incarceremducijufjerunt. Pvfttimiusvadibus datisnon
ad-fuit, Quod inftitutumfüalaude nondeffaudandumvidetur. S* V.
Porro in caufTis criminalibus pofl: cönteftatam litcm e/1 h apudcompluresNatipnes ufureceptus mos, quem non nifi fände quaft habifam crudelitatem dixeris, ut fub in«
quifitione per tormenta adigatur reus ad crimen
confiten-dum. Nemo autem pofefl in foro humano haberi reapfo
reus culpac Sc poense, antequam judicis fententia fueritlata,
nec prius focietas civilis poteft vel debet ei denegare com« munem omnibuseurelam,quamplene planequefuerit
proba-funci, violarte eutn lllas conditiones, quibustamquam mem-brum focietafis (eobfirinxiqnon ergopotefi: vel debet civis
finefumrna injuriaaffici pcsna, quamdiuIiseft indecJfa,num
fit fonsy an vero mfons, Hinc iftud oboritur dilemma,
quod crimen, cujus arguitur, auf fit Certuro, auc incertum.
Quod fi certo reperiatur perpetratum ac rite eonfetlura,
non debet aliter puniri, quam ex praefcripto legis. Sc tum
fupervacanea fjnt förmenta1, immo penitus inutilia; fin
autem ex adverfo crimen fit incertum Sc ouliatenus
pro-batum, eo minus debet accufatus ulla fubire förmenta,
quum non liceat torquere infontem, quem cequitas natu¬
ralis parifer acleges civiles tam diu pro innocente non
pos-funt non habere,- usque dum aliquod Crimen fuerit
pro-baturru Eienim efi omnino adeo verum, quam quod
ve-fiflimurn, plerosque hominum» aut mefu poenx am amore virtutis leges
coftodire;
unde non minus probäbiie eft, acoufatum fervsOe, quam transgreflum eile leges.Pr.rre-rea e(l quoque abfurdum contendere, ut quis foi ipfiiis
fit aceufator; quod tarnen fit, quando confeffio
extorque-bitar a). Apud Romanos libera civieate ante Caefiares ne¬
mo quaefiionum tormentis fubjiciebatur., nifi fervusj tanfa
enim erat Civium Romanonim praerogativa,
q ute per Cse-fares
iz-D. D.
&
)
nC
#
läres in aiHerabile fervitium con verfe eft £). Scilicet
6al-laciflimum efle, quod per tormenta inflituitor? quacftio-dis judicium, eo iuculendus patet, quo certius eft, haud
raro mentiri eum, qol pati poteft, & mcntiri etiam3 qui
pati non poteft, quorum ille patientia & obflmatlone fu-peraq hic autero in-firmitate fuperatur\ unde non nifi
an-ceps femper effe poteft conje&ura, quoniam vera confes»
fis, & falfa dicentibus, idem doloris finis oftenditur c\
Varia ucriusque exempla Funt apud Valerium Maximum d) Kairos Hiftoriographos, Prifeis temporibus in Patria no-ftra fuit erinoinis purgandi ratio, quam Ordalium feu ferrt
igniti geftationem, Svethice ffevnbyrd, fpeciatim adpellat
No-biiiflimus Stiernhook e). Modus gutem convi&ionis in
eo confiftebat, ut in caufla obfeura reus Ferrum ignitum
manu vel pedibus contredaret, idque ad tenorem legis
Ordalii: Allir dulsmahl ßändi undev järn och Guds domb:
tpardir hanfkiär atjårni, muri fry,- mm bränneratjåvni wari
fälter, i. e, Res dubnt fient adferti cf Deijudicium; finon
uritur a ferro, innocens,fiuritur, daninatus eflo f). Ifemque:
Nu tvanis thon fak tilthera, tha war tbetfwafbtfi i laghum,
at tbån fituldu warja fik medffävne och Guds domi: i. e. järn
fi occultorum criminum kommes olivt accufarentur, legibus
ve-tüstiflimisfanciiumerat, utferrofefe Deiquejudiciopuvgarentg). Sed noflris jam temporibus tale inhumanum törroenti ge¬
nus non modo eft penitus abrogaturi), fed etianrt in Codi¬
ce Fridericiano, ita mitigatum, utin cnujfis
cviminafibusgra-vioribus tentet judex, gravi aliqua incarceraiione, veritatem
inJucem proferre, fi probabiles free/umtiones Zf circumfiantuß
contra aecujatum militant; circumfpeBetamenprocedendum h\
Quae circumfpe£tio frcuti erat foli judicis arbitdo relfet% ica etiam Regi Noftro .Auguftiflimo Clememiflm;oouer
B % >
GU-b) Poltet For. Rom. IV: 14-. vid. Pitiic. I-.ev. Ä> r;qu. Roman Tom»
IT. png. 979. d) Confr. Pitifc. ioc, cit. d) Lib. VIII. c. 4. t) De
jure-Svionüm vetofto Lib. I. Cap. VIII. p. ga. f) ^tiernhöok Ioc. cif».
SSM,-®
(H
(GUSTAVO III, LitterisAnno 1772 d. 27 Aug. datis/Sa«
premo Civitatis Metropolicanae Praetori, pariter ac Regio
Dicafterio Stockbölrnenfi, pro ea, qua poliet, prueatia
vere Regia, interdieere placuit, ne infanda i£ta
antiquio-runi tenebrarum iatibula uiterius adhiberentur, indeque
tot tantseque animorum corporumque
cruces &
injuru-rum fpecies per hujuscemodi tormenta fubditoruro
Über-Caci imponerentur: qua de re in nupero foliemm
Con-ventu Ordinum Regni Co mit ia li, prseterito anno 1778,
tamquam reapfe Puter patriae, inter alia apophtegmata, fcifpto quoque Regio, (Pun&er appellat), clememilTirne
benigniffimeque cum Ordinibus Regni communioato,
hunc in modum comraentatur: Kongl. Maj:ts
upmårkfam-betfaßadefig pä de. åtfkiUiga pinliga förhör, fot/t i färßildte åertil inrättade rum>
oftajl
anftaltes, fä bär i Stockholm, fom i landsorterne, och bvilka, dä de bruktes i Statsbrotts ranfåkningar, tiänte endaß til märktyg för Tyranni, och däde öfmades, i manliga brotts fårhår, förde oftaß enJmag och oßyldig,Jörn ej kunde motflä pinan, tillflraff, dä de frälfte
en ßyldig, begäfmad af naturen med en flarkare kropp, och
fom altid, både i det ena och det andra fallet, gingo ifrån Lagens bokßaf, och fatte i Domarens godtycke att pälägga
den anklagade, innan han mar ofmermunnen, ofta härdare
firaff, än det Lagen fielf utflakadc;
Sed plura perfequi in nobili hoc argumenco cnu-cleando non licet mihi in hoc temporis prtecipitio.
Com-plura illa, quae reflaotj labore & indagine digniiliroa, in
aliud refervare tempus, fi Deus vitam yiresque
conceflerit animus eft.