Continuatio dissertationis academicæ, de difficili in perfecto mora, quam consensu amplissimi senat. philosoph. in regia academia Upsaliensi, sub præsidio mag. Gustavi Antonii Boudrie ... publice examinandam modeste sistit, Gustavus Ad. Schilling, Westman

/• .'V. _J. CONTINUATIO

D1SSERTATIONIS

_ACADEMIO&,

DE

DIFFIC1LI

IN

_PERFECTO

MORA,

QUAM

Confenfu

AmpliJJimi

Senat.

Fhilofopk.

In _{Regia Academia}

_Upfalisnfi,

Sub

PR.ESIDIO

Mac G

VST

A

VIA

N-ro

N/f

BO

_UDRIE,

Philofoph. PROF. _{Reg. & Extra-Ord.}

Publice exnminanÅam modefle _fiftit,

GUSTAVUS

AD.

_SCHILLING,

fVESTMANNUS.

In Auditorio Guftaviano _{Majori d. XVI. Decemb.} ANNI _MDCCLXXVnr.

Horis ante meridian _folitis.

U PS A L IJE _imprejfa,

DOMINO

MAG1STRO

GUST.

ADOLPHO

SCHILLING,

Ecclesle Romfartunensis

PASTORI

DIGNISSIMO,

MERITISSIMO,

S. & O.

CUST. ANT. BOUDRIE.

Quamvis

_fuisque

eximias

_ipfa

_{radiis fplendeat:}

virtuti

nullo

opus

_in

_oculos

fit

praeconio

tamen hominum ut _incurrat,

_{digito quafi fubinde}

common-ftranda eft. Hinc _{mihi temperare non}

_{pofRim, quin}

publice jam profitear,

me non

fine fumma

animi

vo-luptate legifie

&

perlegiffe DiiTertationem

Tuam

ele-

gan-VIRO,

gantiffimam

de

difficili

in

perfeclo

mora,

fub

aufpici®

Celebratiflimi

_{ProfejJbris <k Senioris}

_jam

_noftrae

Fa-cultatis

_{Philofophicas, Dom. Mag. Petri Ekerman,}

in

_{Regia hac Academia}

_Upfalienft

_{Anno MDCCXLII,}

publice exhibitam.

Eft

omnino

hoc

fpecimen

Aca-demicum _numquam

_{fua laude}

_{defraudandum, fed}

unico tarnen,

_quod

pace

Tua

dixerim, labprat

defe-6tu,

illoque

tanto

minus

culpando,

quanto

certius

videar mihi _{videre, Te}

_jam

_{cum animo}

_{praefagiiffe,}

Filium Tibi olim _futurum,

_qui

_colophonem

_huic

operi

Tuo imponeret.

Scilicet rotundis adfirmafti

verbis ad

_hujus

_Tuas

_{elegantiftimae Diftertationis}

cal-cefri, refervajfe Te remedia,

qmbus

difficihs verum

Tioftrarum mor a

conftrvari

poffit,

alii

tempori pertra• ttanda.

_Jam

_vero

_{poft expletos}

_fumma

_cum

_laude

omnes

_hujus

_arenae

_Academicse

_numeros

_jureque

cohcéflbs anno MDCCXLIII. honores

Philofophicos,

itemque

poft

tot tantaquemerita

in

munereper

XXXIIL

annos Sacerdotali, _queis

cmnibus

_ornatus

cumula-tusque,

jam dudum, veluti propediem Senior

Pafto-rum, non unico hoc titulo atque honore in Dioeceft

Arofienfi

_dignum

_{Te reddidifti, revivifcis nunc in}

noftro Athenaeo _{per Filium Tuum natu Majorem,} doQrinae _morumque

_{decore confpicuum}

_Gußavum

Adolphum Schilling; qui ut nomen

Baptismale gerit

Tuum : ita & reäe

_putavit

_{id fibi demandatum}

_efie

officii, ut calcaret

_veftigia

_{Paterna, &}

_Tu,

_hujus

_Tui Filii induftria & _{labore, voti damnatus effes.}

Habuit Ecclefia _{Romfartunenfis,}

_{quod plane}

_ftn»

gulare

eft, per annorum

propemodum

LXXXVIII.

decurfum, continua ferie, _{Paßores, partim}

_adfinitatis,

par-partim etiam fanguinis

cognationisque vincufo

con-junbfcos.

Antecefföres Tuos

_{loquor, Mag. Nicolaum}

Schultin _{Avum Tuum Maternum,}

Mag.

Gußavum

Schilling Patrem, Ingel Ilabenrum. Vitricum,

_Jonam

Berglind

Socerum,

Andream Heße Iiu m & Halvardum

JErenium

_Cognationis

_{nomine habendos, eosque}

fin-gulos

omni laude

digniffimos,

quos non modo

meri-tis, Ted & hereditario

_{quafi jure}

_{in munere fecutum}

Te cenfeas. _{Sic ergo habet hic Filius Tuus,}

_Juvenis

nomine & omine Paterno _inclitus,

_imagines

_Majorum in ifthac Ecclefia

_{confpiciendas,}

_{quasque imitari}

_illum

omnino _{oporteat. Hinc mihi iane aequiffimum}

_fuit

vifum, ifta

_fcriptione

hac

publica

teftificari, cui vifa

haec futurse fortis omina

_{aufpicatiffima,}

_{ut non femel} Tibi

_gratulari,

_{debuerim de ifto Tuo optimse}

_fpei

Filio, tamquam

Senebhs

Tuae

_{totiusque Familiae}

FIo-neftiffimas

_infigni

_{ornamento ac}

_folatio;

_qui

_feliciter

atque ex voto emenfus hoc ftadium literarium,

par-tisque poftmodüm debitis

in munere Sacerdotali

me-ritis, fuccedat, ü non

_extemplo

_{Tibi, attamen} for-fitan Adfini _{Suo, fi Deo}

_placuerit.

_{Sed vero, ut}

dicam,

_quod

res

eft,

vivas

diu

& quam

diutifhme,

atque

adeo

vegetam usque agas

feneäutem,

ut tan¬ dem huic Filio Tuo _{Guflavo Adolpbo, annis}

meritis-que

praecellentiffimo, lampada

_{olim tradas.}

) O ( So» 23

CAPUT TERTiUM.

' §' L

Sicuti

lo _{diftinAiusque}

jara

id nobis datum

_exponatur,

eft muneris,

_{qua ratione}

u.t

curatius

_quibusve

pau-

re-mediis _{diffictlis ilia inperfefto tnora, cujus meminic} VEL-LEJUS PaTERCULUS a), ea in negoüis humanis

tem-peretur induRna, ut in rem _{cujusvis privatam, pariter} ac

publicam omnibusque communem

iumma

inde

redun-det _{utilitas; ita flatim in limine monuifte juvat, totarrs}

artem _{vivendi, ex praTcripto CICERONiS, ejje prudentiam,}

ut _{medicinarn valetudinis b). Quant}

umvis enim fit

difji-cilis in _{perfe&o mora\ nihil tamen fruflra, nihil otiofum,}

a _{Supremo Numine inflitutum credamus.}

Unumquod-que in toto coeli terraeque ambitu naunus luum offici«

umqüe fuRinet, quod negligi nullo modo vel poteR,

vel bebe?. Sic ubi animi _{atque oculorum aciem furfum}

convertimus; mox quisque animadverterit, ccclum ab

or-tu _{per meridiero in occafum celerrimo motu volvi ac}

revolvi, & dum diem nudtemque hac ratione _diftinguit, homines _{quoqué aut ad laborem aut ad quietem}

voca-re. Pari etiam modo _{quum vel obiter faltim}

perluRra-veris, qute in inferiore hac mundana coropage terra

ma-riqne, confpiciuntur, facile infimul agnoveris, aérem,

quem haurimus, terram, quam terimus, lapides & iigna,

qute tangimus, lumen, quod oculis cernimus, fruges

fru-dusqne

omnes, quibus vefcimur, ad id a Deo Optirno, Maximo, hunc in mundum omnia & fmgula, maxima,

medioxuma, minima, efle collocata: vel ut (int Diviaae

potentice ac MajeRatis indicia, vel ut ufibos humanis fu-isque invicem commodis varie infervianr. Atque hinc

eR} quod non credamus, hominem, hoc in mundi

tbea-trum, tanquam otiofum fpeflatorem, effe introdüPtum. Querpadmöduqa enim aves ad _{volandum, pifces ad}

na-^ _P

tan-£_{4 «®§ ) O C}

tandum: ica honoo ad _{aliquod in vita officium ffiflus}

fa-dtusque merito cenfetur. Et hane neceffitatem Omni¬

bus natura _{quafi impofitam die, fatis fuperque conftaf,}

dum _{meminerimus, nullum däri noortalium, qui non} animum ad certas in vita adiones adjiciaf. Träbit

nem-pe fua qiiemque voluptas c). Proinde videmus alios caftra.

fequi & arma giadiosque tradlare; alios lana & colo di-ftridos teneri; alios ferri _{rrsetallorumque artifices efTe;;} alios alia _{exercere, ica quidem, ut aut Magiftratum gerant}

aut _{pareanr; doceant aut} difcant; _{vendant aut enoanf,}

& _{fic porro. Verbo: quilibet denique id, quod}

fequa-tur, idque, quod fumrao gaudio fummaque _animi vo-luptate fequatur, habet.. Sed in omnibus noftris

nego-tiis _{requiritur fapiens & prudens direffio; qua de re jam}

mox infra plenius _{planiusque ex inffituto agendum.}

a) Hiß. Lib. 1. cij. b) Lib., F. de Finib. c. 6.. c)

Firg., Eclog.. II. v,. 6

J. IT..

Inter _{remedia, quae vel maxime efficiant,. ut illa irr}

perfeSIo mora dijflcilis humano generi ejusque utilifati non

adeo difficulter fit _{defervitura,. primo ioco, inftar}

fun-damenti, ponenda eft fapientia, cujus munus efle, meri¬

to _{dixeris, ut} finibus _{rite conftitutis' fubordinentur, qus}

prenfari poflunt, adjumenta. Unde & CICERO

fapienti-am vocat artem vivendi, _{qua ipfa ex fefe habeat conßanti'■*} am _{d). Jam autem adjumenta finibus ita funt}

fubordi-nanda; ut certa incertis, anfradluofa iis, qua? reda ducunt

via, faciliora difficilioribus aneeponantur, adeoque ut affiimetur _{fapientia humsna, tum ex remediorum, quibus} ad felicitatem _{indipifcendam uti oportet, veritate, tum}

qualitate. Hinc nemo magnopere fapiens cenfebitur,

qui remedia fini adverfa ideoque fallacia fubordinat, vel

etiam, qui nec certiflima nec faciliora, nec rediora

•&§ ) o ( gim 25

bet. Sed vero ex fucceflu de negotiorum fapientia _eo

minus judicandum opinamur, quo certius conflat, fa?pe

profpere fticceflifle, quae imprudenter

funt

aéla,

fa?pe

auterri viciflim vel fapientiflfime decreta, felici

caruitTé

eventu.- Unde etiam more fuo argute canit OVI33IUS:

— — Careat (ucceffibns opto, Quisquis

ab eventu

fatta

pro-tanda _putat é). Habent nimirum vicae

noftrae negotia

ifl-hoc commune cum alete lufu, ut aliquid tit ex arte, plurimum vero ex forte, fed tarnen non

omnia arti,

ut jn latrunculorum _pofitu, nec omnia forti, ut in talorum

ja&u, deberi ne credamus. K,t quoniam infinita efl cau- .

farurn & eventuum feries, qus fe a&iombus immifcet nofiTis; idcirco otiöfos nos 1'uae providentfe

fpeftatores

Deus non efle voluit, fed fupreraam direåionem fibi

vindicavit; id ramen muneris &

officii

hominibus

in-junxig ut ipfis fapienter laborandum fit, atque de ceetero

ad _{generofe fidei aftc^um, miffa rationis & fapientiae}

propricU nimia

Bducia, confugiendom.

Sed

vero quem-admodum _{fapientia agenda delineat artique inveniendi}

ex pradentibus, _quae in futurum felicitati noflrae

velifi-centur, operam navac: ica prudentia fapienter decreta

ex-féquitur, atque inexfpedfata five remedia, five

impedi-rnenta, vel adhibere e veftigio, vel removere adfvefacit. Quocirca prudentia rerum agendarum & domeftica &

civilis, non in otio, fed in negotio; non pra^ceptis, fed faåis, non multis libris legendis, fed rebus difficillimis

expediendis, acquiritur, Unde quoniam exfecutione &

ipfo rerum ufu nancifcimur experientiam, qua ceu fidis-firna _{magiftra, prudenciam addifcimus atque ex multis} tandem _{cafibus, quid expediat, quid noceat, intelligimus;} eft _{proinde inter praecipua prudentia; fpeeimina, ut quae} in _{fingulis eveniant, familiariora nobis reddita in rem}

vertere poffimus, _{atque adeo etiam in adverfis ut} fcia-mus obfecundare tempeffcati, _nec defpondere animum,

mul-20 _{«OS ) o ( §§©■}

multoque minus inoplnatarum rerum fubitaneo occurfu

turbari, quin potius ut mox in arena capere confilium

rimasque elabendi invenire queamus. Sic nemo non facile _{perfpexerifj campum prudenti® lariffime patere, in}

quo non reperis, nili complura impedimenta de medio toilenda, moleftias abforbendas, _{laboresque fuperandos} seque ac difficultates pailim obvias vincendas

expugnan-dasque, anteqtiam eousque fueric perventum, ut pruden-(ia evadat medicina _{ncentis, auriga virtutum, debellatrix}

vitiorum, conlervatrix fam®, dux artiüm, ac totius vit®

magiftra. Fit nimirum id prudenti® muneris datum, ut

confcientia ne l®datut, efficiat: ut mercatur®,

agricultu-r® ac fumdbus faciendis _{regulas & modura pr®fcribatt} ut fefti-nos nunc inhibeat _{greflus, fardos vero ad perni»}

citatem nunc incitet: ut, in laboribus cunetas vires

ex-haurire non _finat, fed _{curis otium interponat: adeoque}

ut in omnibus ac _{finguiis negotiis tempori & occafioni}

infervire doceat.

d) Academ. Quceßion, Lib.11,c,8. c) Ep. Pbyllid. II.v.8<f*

§. IIL

Poftquam fic generatim de remediis pro fubftrata

materia _{dideruinius, proximum nunc eft, ut ad magis}

rpecialia defcendarnus. Et quoniam adeo difßciJis ßt in perfe&o mova; eft ergo occafio ambabus ulnis prudenrer arripienda, qu® dum fe fiftif, capillata eft, fed cälva, dum elabitur, nec apprehendi poreft. _{Etenim eft quidcm}

ci-tus _{aquarnm fluxus, fed occafionis citior: eft pernix} ven-torum _{flatus, fed occafionis pernicior: eft rapidus avi¬}

um _{volatus, fed occafionis rapidior: eft velox bull®}

tran-fitus, fed occafionis velocior. Divitias fi amifimus,

re-cuperari quandoque poflunt, at non occafio: honorem

fi _{perdidimus, poteft inftaurari, at non occafio. Fugit,}

fugit illa, temporisque avefta alis, ®ternum fui poft fe

) O ( sc» , •»?

reünquit defiderium. Compleåitur autem oscalio, ex

fententia FUFFENDORFII

_/],

_{ifthsc quattuor prsfertirti}

momenta, 1:0 nempe ut objeSlum a£tionis fit in promtu,

2:0 ot adlit cammodus locus, _{ubi ab alils} non poflimus

impediri, aut poft adiionem malo aliquo affici, 3:0 ut adfit _{opportunum tempus, quo non fint obeunda negotia}

magis neeefiaria, quodque item aliis, qui ad a&ionem

concurrunt, fit idoneum, 4:0 ut vires agendi naturales fuppetant: cum quibus coincidit 5:0 flatus

ir

conditio tam agentis, quam ejus, cum quo negotium efi", five in vita publica five privata, 6:c modus agendi. Hinc SC1PIO

AMIRATUS: ut _{minquam decet nos, qua}Hb_{et occafione, tem¬}

pore, exemplo, prava agere; flc in quacumque re, etiamfit,

an _{tempefltve agatar, an prcefentibus} temporibus _congruat, ne _{absque ull}

a nllius iitilitate, opus irritum, fcepe periculo-[um Ef incipienti exitiale _aggrediamur. Et paulo pofii:

Glidita leclave _{exempla flatim imitatione} digna _{ne putentur;}

Jed t'tiam atqueetiamperpendantur, an iis tempovaconveniant,

in_{eumquemodum conßlia fua quilibetdifponat, ut ea non} aggre-dintur, qua ßbi noxia, ceteris ininimeprodejfe valent g). De-fingulis autem hifce momentis jam

figiilacim

& ex

pro-fello _{agendum, ut inde patefcat, q(ua ratione, in vits} humans _{theatro, quavis data occafione, fe gerere debeat}

prudentia difficilemque in perje&o moram in rem vettere

noflram-f) de f. N. Ef C. Lik I. c. j. §. r. g) Difcurf. in C, Tack* Lib. XVI _Di/c. 2.

§. IV.

Qupd jam primo ad objeElum adtinet, diftingvendum

illud, more _{Pmlofophorum, cenfemus in reale Ef}

perfo-nale. Quod fi autem nunc ad _{obje&um reale oculos ani»}

rnumque adverrimus, facile deprehendemus, illud in eo momento _{confiftere, quod vel naturalis rerum in}

®$S ) o (

dana ferie _{ordo, vel hominum five induftria, five}

negleftus prrsfiat, adeo quidem, ut quam primum o o calio, hoc intuitu fe pradentem fiftit, feite & _prudenter

captanda fit, ne negledtus poenam, fero illam arripiens, luat, Sic fi _{agricola tempora arandi, ferendi y cnceendi,} foenurn _{lecandi, vel id genus alia,}

quae ad rem

grgrari-aro _{pertinent, neglexerit; prrrdii iui frufturn minus}

la5-tum _{pereipief. Sic etiam pifcatori,}

qui naib

fufpende-rit adunco lalcivientium _{copiam pilcium, haud raro} aceidere _{fölet, ut, per totum deinde annum & forte} etiam _{plures, vix däri poterit occafio tam uberem} nan-cifcendi _{proventum. Itemque pari modo navita,}

qui

lerenam _{tempeftatem fecundosque ventos captare}

nolu-erit, habest fibi, _{quod imputet, fi dein in procellofo}

ni ari _{naufragium faciat & de vita periclitetur}

j ut jann

complures alios cafus filentio _{prcetereamus. Porro}

nobis _{objetium petjonale refpicientibus, confiderandum} efi:, num aéiio, hoc

_relpedu,

_{lufcipienda, ad bonum,}

vel commune _{utriusque, vel alterutrius,}

pertineat, an

vero ad malum _{quoddara avertendum vel}

inferen-dum _tendat. Sic fi _{prmedium quoddam, fibi vel}

mi-xime _{proficuuno, quod cequiori pretio vendendum} pro-/11at, emturuSj nimis _{cun^ando, derelinquit,}

vendi-torque aiiis emendum offert, tum occafio illa felicior evanefcit, nunquam forte reditura. Nec aliter le reä

habet, dum non uiterius _{perfequitur belli dux}

ho-fiem jam fulum _{atque penitus debilitatum, led finit euna} infiaurare _{vires; adeo quidem, ut pofimodum fruflra}

conqueratur, fi viftoria fibi deinceps e manibus facile

excidere _{queat. Sed exemplö res erit manifeftior. Quod} fi _{Macedonibus, terrore perculfis, tempeftive}

& ex

im-provilo le obvium in acie _{praefiitilfet Darius,} Romanis-que _{in Gallia Avioviflits, longe diverfum forte exitum}

res Alexandri in _{Oriente, oc-que}

ac J. Cceßiris in Gaüiis

habuis-«*§ ) O ( SC*

hab-uiiTent, & utriusque horum iüi fundamento

innixa

imperii magnicudo

b).

b) Curt. Lib. IF~.c. 12.. J. C&f de B. Gall.

Libt L

c. ß.

5-

v-Porro _{quantum valeat loci}

_habilifas

_ad

_addonem

va-rii _generis

_cornmöda

_{publica vei privata}

_{indipifcenda,}

_Sc

profperos efFeåus, vel

promovendos, vel

impediendos,

jam quoque paucis

pervidebimus..

Nimirum

quando

annales confulendo Hiftorrcos, urbiüm indolem ac

na-turam indagamus, primos illarum conditores

comperi-mus prudenter adtendide ad

loci

indolem

_{ac naturam,}

atque adeo in locis

maritimis

vel

ad

magna

flumina,

illas _{potidimum Titas voluide, qux}

_{opibus Sc}

cornmer-ciis florerent; contra autem in lccis raontofis, prseruptis & inviis, qus pra-fidio Sc robore valerent.

Etenim

ho-mines _{prifcis temporibus ad urbes condendas permotos}

fuifle novimus, quum intellexerinc fe, binc

inde

in

exigu-as _partes disperfos, _tutos

eile

_non

pode,

_nec

repentinus

invafionibus _{figillatim lufficere propulfandis. Sic Lycur»} gus Spartanorum

legislator

prudentidirous,

cives

fuos

adfvefecit, ut n.eque vellent neque ppdent feotlim

vi-vere, fed _apum indar, fernper in ccetu edent /).. Sic

Tbefeus ex agro in urbem compulit Atbenienfes £), Sc

Themißocles Piraeum, commoditate portus animadverfa,,

exdruxit, totamque urbem Sc terram ad mare

adcom-modavit, indeque Athenienfium potentinm tantum auxit,

11t libertatem melius podmodum tueri Sc reliquis Gra¬

ds, vel prafidio, vel formidini, ede podent /). Pari

etiam modo deTrojanis Sc _{Aboriginibus Italiae}

commen-tatur SALLUSTIUS _m). Nec alia fere ratione ufu

ve-nide in _{patria nodra, tedantur padim nodrates}

antiqui-tatum _Scriptores. In antecedum _{memorémus, oportet,,}

perpau--yb ) o (

er, Chriftum natum tion antevertere, fed earum vices

fupplevifle emporia qusdam, noftratibus Köpingar di<tta,

in _{qujs ad merces fuas commutandas, & ea, qua; ad}

vi-tam tuendara neceflaria _{fuerant, adquirenda ftatis tem»}

poribus undique hominum confluxic multitudo. Sed

progrefifu temporis, compiures in Svigotbia urbes, pro rei _{neceffitate, condica?, inter quas prseceteris eminet Me¬} tropolis Stockholmia, quam loci natura & commoditas

non tanfum commerciis exercendis _{aptavit, fed & fuo}

quafi pracftdio ac robore communivit; ut jam

Caroii-Coronam, Gothoburgum, reliquas, tam loci habilitate, quam fortalitsis & municionibus confpicuas, filentio

pra;-tereamus. Porro _{quod ad rem milicsrem adtinet, eft}

cmnino, quod locus aviplius Jcepe profit, quani virtns n). Quocirca ne duplex certamen, pnmo cum holte, dein-de etiam cum loci _{iniquitate fubeundum fit, prudentis}

follertisque eft ducis, locum pugnae adeommodatum eli-gere; ut fitum regionis naturamque, filvas, valles,

mon-tes, _{anguftias, paludes, flumina, ripasque tibi cognitas &}

fuis familiäres _{proficuasque reddat. Etenim ingenfes} jfiterdum _{copias a pauea mana, & potentiores ab} imbe-cillioribus _{pofle anguftiis (altem locorum facile profligari}

ac devinci, _nemo, annalibus Hiftoricis vel

aliquantuium

edo&us, _{ignorare poterit.} Sic nempe Thsmiftocles

Xev-xen in _{anguftiis conftitutum devicit raagis conlilio, quam} armis Grtecice _{o). Sic Scytbarum Regina Tamyvis,} poft-quam Cyrum ad anguftias perduxerat, totum ejus

exer-eitum _{delevit, ut ne nuntins quidem tanta; cladis}

fuper-eflet _{p). Sic Darius magna; omnino multitudinis Rex,}

in _{anguftiis loci ad paucitatem eft redaftus, quam in}

hofte contemferat _{q), Sic Conlules etiam Romani 7\}

Feturius & _{Sp. Poßumius poftquam imprudenter}

exerci-tum in locum _{ar&um, quem vocant furculas Caudinas,}

deduxerunt, ita circumvent?, ut nulia Ipes evadendi eflec, fed3

«HS ) 0 ( B1

fed, foedere cum Satnnitibus facto, omnes fub jugum

miffi _{r). Interdum quoque, praeter loci}

_habilitatem

_non

jßne _{fmgulari admiratione}

_noftra,

_{accidifie reperimus,}

_ut

effufiones _{imbriuro, incremeota amnium, vehementia}

ni-viuro, aer denfa caligine & fumo cbfcuratus, &

id

ge¬

nus _{alia, quse vix pra^videri queunt, in magnas}

faepe

difficultates _{uitimunaque exitiom hoftes conjecerint. Ita}

ANN! BAL ad Cannas cum Romanis _pugnans, de fluvio

Vulturno _{ejusque natura bene cognofcenda fuic} follici-tus, & ordines fuos ita explicuif, ut a tergo eundem ha-berent _{fluvium; Romani autem ex adverfo}

_{fubfiftentes,}

exorto _{vento, pulveret arena}

infeftati»

_maxima

iuo-rom cum _{ftrage profligari funt s). Ita etiam Mars no¬}

ller _{Hyperboreus, CAROLUS XII, obftetricante non} modo natura _{virtuteque vere heroica,} fed etiara

pluvio-fa _{tempeftaté, Mofcum cum numerofa acie ad urbera} Narvam intra munitiffima caftra confidenteno, parva &

longo tam rnarkimo, quam terreftri itinere lsfiata manu adorfus eft _{vixque vifum funditus delcvit t). Hinc re£ts} omnino monec LIVIUS, _{quod debeat Dux non tantum}

& fuum & hoflium _{exercitum, Ted etiam locorum fitum}

naturamque regionis nolle u). Et hoc ipfum probe

ob-fervavit CAsSAR GERMANICUS, cui nihil incognitum,

Ted _{loca, confilia, prorota & occulfa, noverat, aftusque} hoftium in _{perniciem ipfis vertebat x)* dum ex adverfo} nihil latuit hoftes, quse agere veliet PHILIPPUS

VALE-SIUS, Gallorum Rex, fed non nifi _{poftquam cun&a ad}

finem eflent _{perdu&a, ratione locorum confiliorumquej}

comperire potuit y).

i) Confr. Plut. in vita Lycurgi. k) Conf. Plut.tnvita 7

he

fei l) Vid. CorneZ.Nep.in vitaThemiftoclis. m) L. 1.Bell.Catilin.

n) Flav. Veget. Lih. III, c.26. dere militavi. 0) Cornel. Nep.

in vita _{Tbemißoclis. p) Plutarcb. in vita Cyri. q) Curt}

«0§ ) O ( §€»

Lib. III. _{r) Liv. L.IX.}c. 2.£ffeqq. s) Liv. L. XXIf. t) Cfr..

Nordberg in Hißor. Cavoli XII. u) Lib. XXII. c. 38. x)

Tüiit. Annal. Lib. II, c. 20. _{y) Xbbe} deChcify, tüßoire de

Philipps de Nalois, du Roy Jean.

§• Vh

Porro _{prascipuum fibi momentum vindicat tempus}

e _velligio quafi capcandum, _{ut difficilis in} perftcto

mo-ra in rem vertatur noftram. Etenim _{quis nefcir,} mini-mis fieri momentis maximas rerum inciinabones _{z), Sc}

quid quarque dies aut nox ferat, incermm efle,

punélo-que farpe temporis maxiroarum rerum monierta vcrti a). Hocvero potiffimumadtendendum _{eft in rebus} dubu

even-tus? IIeßmerveileufement dangereux, d'appuyerfortement les

con{eils, dont les evenemens font extraordinairement fujets ä

Pempire de la fortune b). Proinde eft quasdatn prudenria

temporum, ncc temere&indifferenter quibusvis utendum,

tarn in rebus _{confihisque capiendis, quam explicandis,} fed eo intendamus, _{oportet, animum, uc non modo in}

ftatum rerum praePentem oculos acriter conjiciamus, Sc

In mores hominum _habitusque ariimorum intuea'mur, Sc

hi _{quid ferant aut averPentur, Pcienfer colligamus, verum} eriam _{jufta atftimatione penPemus, quae & nunc nobis}

adfint ad roanum & in futurum _{Puppetant opes, quibtis}

quantisque & quam fidis ac cerfis nitamur auxilii«, ne,

auf non fatis inftruffi, _{incipiamus male, aut} defeffi _ac

deffituti, deferamus _{incepta turpiter. Quemadmodum}

enim novit _{petendi gladiator vitandique vias, quas Pequi}

autem ac celebrare _{oporteat, arena ip/a maxime aperit:}

fimdi etiam ratione conPultus ac _{prudens negotia}

ingre-ditur, neque ignorat, quae promovendis iliis

inhibendis-ve Pint _aptanda; Ped _{quum tra&ari coepta (unt, tum vi¬}

det prtrcipue, quid aut admittat tempus, aut rePpuat, at» que fic defle&it a formula, fi cogat ac praePcribat

erra-*$§ ) O ( gc» 3? Tit _{Demofthenes, qui, quantumvis fide quidem}

_&

_amore in Athenarum _{rempublicam cum Themiftocle olim}

cer-tare _{potuit, pravo tarnen ftudio in pra^teritis inftitit,}

ne-que confiiia, ut par erat, rebus pra^lentibus

adcommo-davit, plane immemor, fe in ea incidifle tempora, qute

mutata _{reipublicae facie, alium agendi fvadendique}

nio-dum _{pofcebant c). Sic infelix quoque ejus fuit imita¬}

tör _{Cicero, vir alioquin fummus, qui inter alia tum}

de-mum etiam in eo fe occupatum voluit, _ut iibertatem

fuae civitati reftituere allaboraret, qua? liberfatis haud

quaquam capax erat d}\ quando nuilum

aliud

difcor-dantis _{patrits erat remedium, quam ut ab uno regeretur.} Sed _{quid jam in rebus humanis contigit novi?}

_Orbis

quidam decurrif, & qus gefta prioribus

farculis legimus,

hodie rurfus videmus _{gen; adeo ut, quum ludatur}

fa-bula _{eadem, alias faltem procedant perfonte, & fcena}

non nihil mutetur. Et _{pari modo} res comparata efl in

arena Martis. _{Opportunität« maturitas vel} immaturitas

efl ad amuffim examinanda. Momentum_praecipuum con-ficiendi _{negotii in arripienda occafione confiftit. Hane ob} cauffam_{gloriofiflima?memoria?, Rex GUSTAVUS}

ADOL-PHUS, cognomine Magnus, compertum habens, quanti

effec momenti tempus opportune collocatum, poltquam

arma Germania intuliflet, Germanis tum in agro

Mati-tuano _{occupatis, magisque adtento eorum Duce}

Vallen-fteinio ad res _{proprias contra} molitiones infidiantium

defenfitandas, quam munus fibi injun&um rite

obeun-dum, bac & Ulac diflra&is Imperii Miniftris, tam patum

oppofitionis habuit, ut exiguo tempore majorem

mili-tum _{partem fuis conatibus} faventem _{terrasque imperii}

Romano-Germanici complures (uo arbitrio fubjeftas

vi-derit e). Sed _{quoniam non licet nobis efle}

longiori-bus, rericeamus jam alia, quze fe ofFerunt, exempla hane

rem illuftrantia quam _plurima.

34 ) o ( §$»■

z) Cic. V. Philipp. a) Liv.

Lib. II.

b)

Hijloive

de

Minifteve de Richelieu p. 116. c) Oratio

Demoftbevis de

Co

•

rona £r Plutarcb. in Demoßhene. d) Eoecl. Cbaracf. Pelit.

Veliej. Cap, 4. e) Cfr. Hiftoria

Gufiavi Adolphi.

§. vir.

Ulterius _{progredimur ad facultates & vires}

_agendi,

qua? ad

progredum

efficaciter

confequendum

faciunt,

ideoque probe pendtandce

funt,

ut

iis

rite

inftrufti,

oc¬

cafionem _{fponte obviaro ambabus} quafi ulnis arripiamus,

vel fl deficiant vires, caute illi velificemur, nec,

nifi

dum ferena fronte emicuerit, fortiter inftemus

propofi-to. Sic nempe fortiflimo cuique periculum efle

poteft,

etiam ab invalido, ubi hic opportune occafionem datam

captare fciverit. Hinc in

applicandis

viribus

tam

animi

8c _{corporis, quam etiam rerum externarum, curate}

ad-tendendum _eft, utrum, quce opera fufcipienda funt, com-mode fieri _pofTint, an vero nimis fint

ardua

vel

peni-tüs d^vvocTcc, _{itemque an meram} redoleant curiofitatem

8c fruetum _{promittant perexiguum vel}

_{nullum f),}

_Opus

videbatur Annibal _{aggreflus nimis}

_arduum,

_ne

_dicam

dåvvccTcv, dum fua parvula manu, quam in Italia

cir-cumduxit, eamque magis latronum coetui, quam

jufto

exercitui fimilem, contra 8ocoo Romanos le&iflimas

Ju-ventutis ad Cannas in aciem defcendere aufus ftierat, fed _{is, qui in oranem imminebat occafionem remque}

fuam _{prudenter optimeque peragebat, poft victoriam}

gloriofam ftragemque Romanorum, tum

quidem

inau-ditam & fine _exemplo magnam, fua fortuna fuaque

vi-£toria uti _nefcivit, fed ad Capuam & tepentes fontibus Bajas haerens, otio & deliciis ac libidinibus robur aciei fua; _{turpiter fregit, ut, ex judicio PLUTARCHI g),}

_for¬

tuna vel Deus _{quispiam, qui illi obflaret, eam ei}

inje-cifle cun&ationem & dubitafionera viderecur. Sed aliud

) c ( §€» 3* etiam _{exemplum adduxidenon}

_.pcenitebit,

_{Quando Ro¬}

mani, duåu aufpicioque M. Marcelli, Syracufas

obfide-bant, & machinas fuas tormentaque Archimsdes

admo-vebät, tanta trepidatio cepit Romanos, ut

adverfus

earo vim neminem po(le confiftere

crederent,

& ubi

veRfb-niculum vei _{exiguum lignum ex onuro confpexifient,}

eo _ip(o macbinam aliquara _movere in ipfös

Archime-dem _{vociferantes, terga verterent fugerentque. At vero} fub bac _{obfidione, dum Syracufani malefano Religionis} ftudio _{falcinati, Dianas feftum penitus (ecuri agere} coepe-rant, eum captavit arriculum Marcellus, eosdemque

vi-nolentia _{lufuque obrutos devicit totamque urbem}

ex-pugnavit; in quo rérum turbine

ipfe Archimedes,

figu-ris fuis & demonftrationibus _{invigilans, iisquc & anirno} & oculis unice irstentus, _indigna nece interemtus eft b)..

h) Flutarch, in vita M. Marcell. §.. VIK.

Sequitur jam, ut ad datum

perfonarum,

tam in vi¬

ta _{publica, quam privata, perpendendum nos}

converta-mus. Scilicet cui cura _{reipublic^ demandata} eft, in id

omnino _{incumbat, oportet, ut civitatem optime} cogna-fcat _{regendam, h. e. ut ejus naturam fibi habest}

perfpe-ftam, non modo phyßce, qua hominum teque ac

regio-nis naturam & indolem, (ed etiam moraliter, _{qua finern}

& media, non minus ipfam confiderando rempublicaro,

quam ejus vicinos. Proinde pernolcat non tantum genera-liter omnes _{urbcs, pagos, filvas, agros, flumina, fodinas}

metallicas omnesque fubditos cum fuis bonis, fed etiam

fpeciatim omnes opifices, una cum fuis uxoribus,

Übe-ris & _{fociis, quantam vim crudarum materiarum} quot-annis laborando confumant# _{quidque alii opifices, ut}

cu-juslibet opus perficiatur, conferre, quibusque _id fiat fum-tibus, debeant, tum etiam quanti foleat vendi perfeäum

36 «03 ) 0 ( §£®

opus- porro pernofcat omnes mercatores,

pretium

ein«

tionis & vendicionis, lccum & quantitatem

diftradionis;

deinceps etiam exade; habeac rationem

vedigalium

&:

portoriorum, ut fciat, quid Hngulis annis

conferant

fingu-la civitatis _{vedigalia & portoria; atquc}

_{Tic demum}

repu-tet, quid rtngulis annis ad conlervationem

imperii,

plus,

minus, requiratur. Heic autem

prudentia

poiitica

utram-que facit paginam, cujus prima lineamenta

jure

merito-que permittenda funt Magiftratibus

in

republica

inferio-ribusf quorum ope & minifterio Imperans, ut

dici folet,

habet _{longas manus & oculos}

_emiftitios,,

_ut

_inde

_omnia

ratione urbium, pagorum & aHarum civitatum

confeda-ria rite examinare _{queaf. Kam} omnis

prudentia

forma-tur, ut loqui amant Philofopbi, ex natura

fubjeSfi &

ob-jcSii; & ficut

ordines civium funt

diverfi,

ira

hos

me¬

lius nofte _{poteft Magiftratus inferior, quam}

_Princeps

_in

lua aula. Quod fi _{ergo natura &}

_{indoles civium}

_aÜquid

habeat, quod juftitire aut

prudentias

regulis vel

faveat

vel _{repugnet; prudentia}

_Principis

_poiitica

_curare

_debet,

ut id vel _{promoveafur, vel inhibeatur; itemque ut qua;} ad totius _{regionis utilitatem perfineant,}

_qualia

funt,

_Re¬

ligio, Academiae,

Scholz

illuftres,

res

mercatoriae,

muni-roenta, & id genus alia, maneant farta

tedaque.

De

ce-tero funt quidam fubditorum

affedus, quibus

_eorum

fufflaminatur utilitas, omni lege fuperiores.

Hi

ergo

af¬

fedus bona educatione, vera religione, bonisque,

roaxi-me _Superiorum,

exemplis,

ipfius

_nempe

Magiftratus,

pa-trum _mafrumque familias, nobilium,

eruditorum,

&

au-\x, fuperari

debent

ac

corrigi,

introdud:a

in

rempubli-cam _utraque virtute, _tum

intelleduaü,

_tum

morali.

Nam

fine virtute nulla fere lex tam falutaris, in cujus fraudem

non comminifci aliquid poftlt aftutus civis; adeoque, _ne

difciplina civitatis & leges

fine excidant

fuo,

conjungi

debent lex & viitjs. Sciiicet ut cetera animalia neque

) ° ( 37 re£le domari nec regi pofiunt, fine aliquä

indufiria &

arte: Tic recte _gerere principatum

fine hac

vivendi

arte,

valde omnino difficile eft; quum nullum anirnat raoro-fius fit homine, ve) majori arte traftandum.

llecle

ergo Amelotus: en mutiere det-t, il nya point de

meilleure

A-ßro/ogie Judiciaire, que

la

prudence

du

Prince

i).

Sicut

autem difficihs eft in perfeclo mora: ita

prudentia

Prin-eipis politica in eo verfabicur, ut captetur

occafio,

quas

sd _{quemvis perlonamm}

_ftatum

_omnemque

vitas

profes-fionem _{rerumque in quovis vitas genere}

incremeritp,

vim & efficaciam (uam exporrigit fiemperque

aliquid

cum hifee commercii habet. Deficiente enim occafione

frufira exfpecles ahquam a£tionem vel

fortem felieem

& fortunatam,- nec valebit ars, doclrina,

fapientia,

expe-rientia & conatus quilibet, fine opportunitate rei

geren-dar. Certe (ine hac res quaspiam, quas ad

vitam

tarn

publicarr», quam privatam percinent,

moliri,

nihil

aliud

eft, quam oleum & operam

perdere,

nec

alicer

ac

pifeari

in aere, vel in flumine venari. Hinc

quemadmodum

Medico in danda mediana ineumbit, ut tempeftivitatem probe obfetvet; nam remporibus

medicina

valet k),

(ed

ex adverfo immatura medicina nihil magis eft in

mor-bis damnofum: ita in morbis reipublicas curandis

valet

circurofpefta prudentia, quas

tempeftive

adhibetur

ad

mala imroinentia _{indaganda, iisque dete^is vias oranes}

pradfruendas, ne in

effeftus

exitiabiles

erumpanf. -

Heic,

exempli loco adtulifie convenit

Jacobum VI.

Magnae

Bri-tanniae _{-Regem, qui, poftquam}

_nonnulli

Romano-Catho-licas _{religioni addi&i, eam}

_{conjurationem}

_adornaverant

deteftandam, ut pulvere nitrato Veftmonafterii

domui,

in qua comitia Regia celebrari

folent,

(ubje&o

& in

cel-lam, (ub throno _{Regali fere}

_fitam,

_{congefto, Regem}

_cum

familia malcula & toto _Parlamento, ejusdem ruins

in-volverent ruderibus,» ex literis ad eum ex

inopinato

per

erro-) o (

errorem _{perlatis, qaibus} Montaquilius

Baro

_moneretur,

ne comitiis adeiTe vellet, _qua? improvifum i£tum

fen-fura eflent, ut non videretur

percuffor, extemplo

& quidem admodum opportune

fufpicatus

eft,

aliquid

mon-(tri in iisdem latere, quod reiiquis, ne

fomniando qui¬

dem, in mentem venire poterat, adeoque ex mira, qua

poiluit, animi fagacitate,

fine omni

mora,

juflic

appari-tores _{diiigentec perfcrutari} cellam

iftam fubterraneam,

qui mox invenerunt, non

modo

triginta lex

doiia

pul¬

vere nicrato plena & _per angulcs

plurimos diftributa,

led etiam tam horrende necis procuratorem, ftantem

ad _{oflium eumque in loco ifthoc}

_obfcuro

_&

_deferto

_no.

vum hofpitem comprehe-ndunt, qui

crimen, quod

ampli-us celare nequibat, ubi _rerum

teftimonia

aderant,

con-feftira _{prodit confciosque nominat oranes}

_/).

_{Pari etiam}

sjiodo _{quando de evertenda nrbe &}

_republica

_Roraana

faåiones _{ogitabat Catilina, apparuit}

_Conful

_Romanus

M. T, Cicero, tamquam omnium horarum

Vir,

atque, infidias _{paratas per Fulviam callide}

_expifcando,

tempefli-ve _avertitj ita _{quidem, ut} nifi _ea noéle, _{qua cum}

ar-matis hominibus, ficuti falutatum, introire ad eum C. Cornelius & L. _{Varguntejus dscreverant, hos}

_janua

pro-hibuiflet m)y a&urti procul dubio & de fe ipio &

uni-verfa Roma fuiflet. Sic _{requiritur omnino & in vita pu¬} blica & _{privata fingularis prudentia, utu & experientia} parta, qua? ex occalionibus fru61um

decerpit. Sed requi¬

ritur etiam, ut, qui ad gubernacula imperii fedeat, non

tantum notitia eoruco, quse domeftica funt, fit

inffru-£tus, fed etiam earum, qua? foris in aliis civitatibus

ge-runtur, rerum haud exiftat ignarus. Hinc habent

prin-cipes & gentes in

univerfum

omnes

fuos quafi oculos

emiflititios, Legatos vocari folitos, quorum jus &

mu-nus, ex _pra?fcripto Ciceronis _{7/), cum}

hominum pr&fidio

munitum, tum etiam Divino jure vallatum, Atque huc

) o (

etiam _{accecfit, quod habet Ctefar o):}

_Legaiorum

_nottiea

apud omnes)nationesjanclum itiviolatumquefemper fuit;

kem-que Tacitus p): Saerum etiam inter externs _{gentes Isgato¬}

ruin_{jus. Sunt ergo Iegati, qui ardua principis fui}

nego-gotia ad peregrinas aulas rmfii fulcipiunt prudenter,

tra-ctant _{diligenter, conficiunt gravifer, renuntiant fideliter*} <k _{proinde, ubi confnltum judicant, unum idernque}

pro»

pofitum

fispius urgent, probe fcientes, teinpora

animos-que mutari, & qtiod hcdie odiofum fit, eras _patientius

audiri _{poffe: unde etiam Regis, ad quem mittuntur, la¬}

tus _{femper claudunr, ut occafionibus infervire St}

Oppor¬ tunitäten! _{poffint in rem fui Principis vertere. Sic noo} minus in vita _{publica, quam privata, nunquam tempus}

fuis coércitum _{anguftiis retinere, vel prasteritum}

revoca-re _{poterimus, nifi a fronte properanti occurrens, in ufum}

convertarnus noftrum.

i) Dansfon Tibere, Cap. po, k) Ovid. de rerned. Amor*

l) H. Kippingii Hiß. Univerfal. /. iy, c. 3, Tbuan. 1. ijy. Hiß.

ad ann. _{160y. 1606. m) Salluft. Bell. Catilin.}

c. 20. 2(1,

77) Cic. Örat. _Fhilippic. in Antoiiium. _{o) Jul. Ccef Lib. 1IL} de Bell. Gall, _{p) Tacit. Hiß. Lib. JU.}

.

§•

IX-

-Sic tandem devenimus ad tnodum _{agendi, qui duo¬} bus ablolvitur momentis, nempe _{confervatione fui,} &

labore atque induftria. Quod ad prius adtinet, nusquam

major emicat _{prudentia, quam ut probe adtendatur, in}

quo verum & _{genuinura reipublica} coromodura

verfe-tur. De _{hifce, qute cuique Societati civili fint}

coromo-do _{quaeque ad ejus confervationeru falutemque}

veram

faciant, ita _{generatim pronuntiamus: quidquid cum} pie-tate, _{finceritate, juflitia, fide, dementia,}

amore, concoräia.

induftria, fortitudine,

_bonaque

apud vicinos exiflimatione

con-jundum _fit, id omne ad _{confervandam rernpublicam}

4ö ®$B ) o (

§©»

re; _{quidquid autem impiurn,}

injußum^

fraudukntum^

crudeli,

invidiofum, drfcors, defidiojum Ef molle, effeminatumque

fuerit, /V/ ad labefaStandam evcrtendamque cum

exißi*

mationem, £?//// _{ipfam rempiiblicam facere q). Hinc}

oppi-do conftat, nuiium firmius cerciusque dari reipublicae prasfidium, quam quod in benevolentia & amicitia tam fubditorum, quam vicinorum eft fitum. Sicut enim in

iis, qua; in converfatione quotidiana & conviftu ex

gra-tia & favore aliorum _{pendent, haud} parum intereft,

qualem de fe

fuisque

aåis

quisque opinonem

excitave-rit, quas flve bona dextraque, iive prava &

finiftra

fue-rint, diu animis inhaeret, ut a?gre illam inde avelii

pati-antur homines: ita _{ptinceps in} repubiica tempeftive iila

negotiorum aulpicia ac principia, taroquam

optimum

agendi modum, eligat adornetque, ut

ftudia

aliorum

&

benevolentiam tam inträ, quam extra rempublicarr?3 captet ac pronoereatur; Ted ita tamen, ut ubi res cum

aliorum vel Emulation© vel hoftilitate conjunéta eß:,

occultentur confiiia, & ubi opportunitas maturuit,

cele-ritas adhibeatur in _expediendo , atque adeo ut non mi¬ nus ab una _{parte vketur temeritas, quam} ab altera

focordia. Quod fi jam ad_{RegemSvecias NOSTRUM}

GU-STAVUM I. oculos animumque advertimus, fult is tam fceverus cuftös fidei _{publica?, ut etiarti compiures F.uropsi}

Reges & Principes

amicitiam

ejus &

foedera ambivermt

r),"ut

compiures alios gloriofiffimac memoria Reges

No-ftros filentio practeream. Quod vero ad alterum

mo-mentura adtinet, ut modus agendi peragarur labore &

induftria, heic optimam ideam genuina reipublica?

oflen-tant _apes, ita _{quidem, ut} vix reprcefe.itare nobis liceac

magis

formofam imaginem&

cujus

nulla

pars

otiofa

efl. Scilicc alias _{adportant Vitium, alice domi} recon-dunt, alias arcent humoris acrimonia adventantem ho-ftem, & vices importandi ita difliogvunt, ut numquam

relin-) o ( 4E

relinquant acervnm fuum vacuum,

Ted

dum illae

adve-niunt, onus _adportantes, alias exonerat# exeunt,

plura

aliaturae. Irruentem in acervum hoftem ita confertim

in-vadunt, ut edam juftee roagnirudinis animalia in punåo

adeo obruancur iilarum _copia, ut vix cerni amplius ne«

queant. Hinc rtspublica Civilis

conftare debet civibus

prudentibus, ut conülii plena, vigilantibus, ut

ab

hoftili

impetu libera, fidelibus, ut ab internis

machinationibus

tuta, laboriofis, ut rerum copia adfluens, juftis, ut aqua, coratis, ut rnorata, ut humanä ilet, ut Tibi flet, ut civi¬ bus inter fe invicem Ret farta _te£taque.

Atque Tic hifce omnibus probe

penfitatis,

Oppido

patet, difficilem in pevfetto moram,

omni,

qua par

eft,

ra-tione, pofie in rem verti noliram.

q) Coftf. j-o. Ad. Hoffmanni

Obfervat.

Polit. Lih* IL

Cap, f. r) Vid. OL Verein Hiß. Lib. III. Cup.3.

4 4 4^

*

GJ^bon

_dentia

fSrßa

howud dygd år

forbuxan,

ok

bete

bon

Pro*

a Latino. Och dr tbet tbbn dygd fom kan

fku-da ok _{fkilia bwat Jitm} ar got dllr Ut. Ok ty

hwa

tejpi

dygd

b_{ärver, han går enkte utan forbuxan, tvkgr}

_alt

_tbet

_gör

_an*

de dr alla latande, med finom fkidlom brant tbet

är

betra

giort alla

låtit. h.

e.

Prima

virtus principal is

eft

pru-dentia, fic a Latinis nuncupata. Eftque ea virtus, quae

difpicere difcernereque

poteft

bonum a

malö.

Quare

illa _{qui effc pracditus, is nihil sgit}

_absque

_providentia,

omniaque qure agenda omittendaue

funt,

iedulo

ex-pendit cum

fuis rationibus,

utrnm

melius,

fi

fiant,

an

fl omittantur.