Dispvtationvm de allegatione scripturarum prima de allegatione in genere in academia Upsaliensi cum consensu ven. facultatis theologicæ publice proposita præside Martino Brunnero ... respondente Johanne Gezelio J. f. ad diem 22. Maji, anno M DC LXIX. in a

3Ύ.

q^b. v. Φ IS *Ρ V Τ *ΑΤIΟ Μ

ALLEGATIONE

SCRIPTURARUM

PRIMA Ρ· ALLEGATIONE IN

GENERB

In Academia

_Upialienfi

Cum _{confenfu Ven.}

_Facultatis

Theologie#

publice propofit*

ρ R JE S I D Ε

MARTINO

BRUNNERO

S. Thcol. Prof* ord.

T^eStOND El^TE

JOHANNE GEZELIO J.F.

addiem zz. _{Maij, Anno μ dc ix ix·} inAuditorio Guftayiano,

ÜPSALI/E

Excudit HenricusCurio S.R. M.&

PRjEF ΛΤΙΟ.

AD

pulum

inßgnem

fuum

Ecclefice

Timotbeum

Doftorem &

(ert

b

ens

Divus

difci*

jipojloins

Paulus,

de

cunftis

ejus

quod

ille

jußwebat

munertf

officiis

,poßquam

inter

alia

etiam de leftionaferipturarum

monuijfetyfub-jicit

&

fenfu

&

verbü

perelegantem

exborta-tionem, I. Jim ivJ ι 5. Tcuj]a,

inquit,

αίλίτχ,

cv τάτΒΐς Ιοί}*, hax meditare5 in his efto,

Gpvod

ficut

de partibus

, quas

enumeraverat

omntbus

_{Apoßolus dixit,}

_{tia (3}

_eximia

qua-dam ratione de

legendes

dwinis fcripturis

in-telligi

pott

JK

It

enirn

fcriptum Dei

verbum>

fons

ejl, unde

omnis

&

cccleflium

myßeriorum,

&

_officiorum

_in

domo

_Dei

notitia

bauritur:

ita _{ejus in omnein partem pr&cipua quaäam}

tura ejje

debet.

Et

(ane

Jcriptura,

_quse

iflius

nominis, quo

divina

dicitur,

tnenjuram

itn-plet

3

divinamque

au

ftorts

fui (apientiamtä

bo-nitatem _{refert; adeo admirabui artificio}

con-cinnata.

_efl,

_utmultü

_nominibus

_digmjjimam

_fe

probet,

in qva

legenda

&

meditanda

toti

ejje

debeamus. Fiäem

_{facit feria}

_ejus

_leftw

_mins

modis: m

quibus locy baud

poßremo

_poni me-rentur illa

_fapienti#

_Dei

_veßigia,

_qua;

_cellatis

inter

_{fe partibus}

_ofientat

₅

_illis

_praapue,

qua-rum altera ad alteram _{eum, quem}

ocm dicimus,

_{refpedum habet.}

_Quin&adeo

_#

divina ejus

efl

indoles,

ut cum G?

alias

in tl

aHegationem

venit,

itiäem multa

tximia

obfer-vationis

_monflret;

_in

_quibus

_{confiderandis}

_^

mens_{pia maximo cumfrudu}

_{diligentiamJuam}

a

occupare

poteft.

Quantum

vero

tßius

opera η

fitprettum, eo

plenius

intelligitur,

quo ätten- ti tius C3 _{felicius inrem}

_prafentem

_{venitur. Et a} ficutin hoc argumenta, utin

alns, plus

pra* /,

flaut,

qui

majore

menfura

gratia

oaudent:

it

tta (3 minus habentibus _{fas, imo}

_quandoqut

_η

&

_{necejfe efl aliquid conari;}

_{qtiantum perejus}

_β

quod

acceperunt modum

talenti,

per tempus p{

(3 _{facrarum literarum}

_ftudii

_partes

_{alias Ii-}

_η

set.

_Quanquam

_vix

quisquamplus, (3

harum

η

verum

_{pauloperitior}

_fit,

_qui

nan

intelhgat

>

f3

ή

fponte fateatur,

inhacquoqueparte

illuflribus

a documentis occurrere iüam

_magnitudinem

_in-

_v

finita fapientia

Dti, qua tenuUatem

humant

b

ingenninimmenfum

Jupergreditur.Vt omnino

l

prafidentis fibi

temeritatis

fit,

ne

quid dicatur

v gravius, rerum _qua

bic

occurrunt omnium, q

plenum

_prafertim

notitiam

fibi,

explicationem

fl

aliis_{piomittere. Et cumomnibus,}

qui ad

boc

b

argumentumpietatem,

modefliam

(3

humilttä-

η

tern c aram Deo attulerunt3experimur (3 nos t?

tanto

_magis,

quantominus pares

fumus

ahisj

ti

nut vtrius

ahyjjum

fapientia

T)ei,

(3

elegan*

tia_{fcripturarum; qua}

hic

_ingentem

illampro-funditatem

fuam

cum

magna

dukedme

covfi-derationis

monßrant.T

anto

magis, utfpes

eß,

arduumhoc _{argumentum, veniam}

impetrabit

nobis, qucs nontantum

difficult/is

premit

ma¬

teria, fed etiam

inopia

fubjidiorum,

qua

m

aliis commentatiomhus

_plerumque

_habemus

_ex laboribm eorum, _quos

idem

ante _nos

βadium

ingréjjos,

quibus

poßumuspafjibus

vulgo

fequi-mur. Paucifunt,

praßertvmfiad

partes

hujus

ßudii

alias compares, qui

de

hoc

argumenta

plemore

opera

egerunt:

pauciores

adhuc,

β

non omnino nullt,

qui

eodem

_quo nos

cupi-mus

propoßto

eodemque

complexu

partium,

hanc

materiam

aggreßi

funt.

In

_quo

tarnen

ut

nos

altqutd

quahtercunque tentaremus, non

ulla

vana aut _arrogans

perfvafo,

fed

_cα

·βα alia,

honeßa illa,

& nota

bona

ornnes

effecerunt.

Factmus

_igitur

_hic,

_quod

_in

_pra

_fens

pcjjiimus,

in iis

_hujus

_materia

_{partibus (3}

exemplis,

qua nunc qui

dem

in

medium

ajferre

vif

um

fuit:

hunc

mter

gratiffimos

babituri

hujus

la-boris_fruclum, (i

intelh^amus

facrarum

litera¬

rum ßudiis deditam juventutcm,

intcr

aha

majora,

hoc

quoque

exemplo

noßro, ad

dlligen-tem

_hujus

_argumenti

meditationem, C3

cbfer-vationem

_plunum

_{huc pertinentium}

exemplo*

tum, txcit&tm

_ejje.

_Qu$dβ

_hoc

_paBo

_etiam

Ecclefia Doclores,notitia fcribturarum _lele¬

hres_{,ProvocaverimusadhocdoBrince}

facraCa¬

put in

timore

Domini

_{amplius iliußrandum;}

Jeu emendando

quλ minus commode

funt

tra-äita;Jeu addendo _{quce ante}

_ormßa,

_&

deß-derata

magis quam

addita

vident:

_penefuprå

i. ν. _j. φ is τtstrioτv _ujis Pag.i dε

allegatione

scriρ turarum in g ε ν ε r ε TΗ Ε SI S I. scrutari θ-Cruumm _ftripwras, cor;et fcri.

mquit Chriftus,Seri- _ptuias,

pturarijmnucleus,

lo-han. v, 39. & addic

fimul caiiliam qutavos ρutåtain ipßs vttam

<t-ternam _{habere, & ilU}

funt, qua teftimonium perhibent de me. in

primie

Nempe omnesPrepketa,teftimonium Chri-

9ula

Chri«

fto _{perhibent,retnißionem peaatorum}

aai-pere per nomen ejus omnes , qui credunt in

eum. A&. x. _43· Et»utidem films Dei

adctcieftem Patrem alibi _{loquitur,ha.c}

eft vita äterna, ut lognofcant te folum

Detim verum,& _{quem miftfti Iefum Chri'} ßum. loh. xvii. 3 Is vero ex fcripturis

cognofcitur, quxhominem

inftruerepof-funt ad falutem. 2.Tim. in- 15.

11- Fuit autem hoc Dei _{coniiiium, etiamaliae} ut non tantum in lireras, illa akternas

aliasailc-falutis do&rina referretur: fed etiam Saiu'° ut ineis_{lllam, qusein Chriitoeit,vitam}

jcter-% De _AllegAtione

«fernam fcrutando _q'«rentes

,

fcriptu-ra _Canonica alia in aliam duceret,

Er Novi _{quidem Foederis libros, illu*}

itriorem afferentes_patefa&ionem,etiara

ex _{Vereri Teftamento hoc falutis no·}

itr» _{myfterium, Sc coeleftem doitri·}

idquepra- nam

^rcefiere D

Εu s

voluit;

tum tit

vesobcauf- oftendereturveritatem,_qugeubique_una

fas, eft, Sc fui perpetno imilis, hicquoque

antiquum obtmere: tum ne _quis

Evan-gelio de Chrifto fpeciofms objicere novitatem dotftrinas malam ,autin corv

y temtum adducere fcripta illa antiqua

poffet: ut cauias,qugehic afferri folent,

alias _{pra reamus. De hisautem qtiaS}

attuümus> vide praiteralia A<ä.xvii, n. Sc xxvi. ii. _13.

111. Et _{hxfl quidem non poftremit}

tum_{quia& funt}

cautae, cur ita adornari

fcriptti-aJiavalde t-v , · ,·

ex-mia _{do* ram} ^ _E11s v°l,lir» _{l!t ea} a'5a _{ex <*"a>}

cent alle. Sc primisTeftamentumalterumex

al-gantque. teromultarepeteret. Τeftamentum,in quimns;id eft ,ufitarovalde fenfu>

icri-ptur« inter' fe hoc titulo diftincäi hbri·'

ut infra Sc in loco _{pleniusex 1.Cor.Iii.}

14.oftendetur. Verum quia in his

divi-ms libris non tantum coeieftes divinas

gratis, fed etiam immenfas _opes

fapi-enciac fu« idem miiericorsSc

admirabi-lis Dε u s _{oftendit: factum eft},ut

exi-Scripturarum ingenere. 3

mia fit fcripturarumcollatio; longeque

digniflima,

in qua

(crutandi

non

per-fun<åoriam operam ponamus: quando qu&cunqtic ante

fcripta

funt, ad doclr

nam tioftram, five ad inftitutionem

noftri

fcrtpu

/«ni.ucdocet

Apoitolus

Paulus,

Rom xv. 4. ^

IV-

Nempenontantumconfolationis

plenum e*t videre,

quemadmodum

E#

Ejus

*esa

£-vangeliltas &

Apoftoliin

tradenda

do-

_^teXem

&rina Scfummisarticulis fxdes,

introtvel.

rint tn labores Propbetarum. Joh. _iv. 38. verumetiam nonnihil

quidemardu-um ,fed_{egregnimqtioque} eit

expeodere

ea,_{quae ex}Mofe degeftu fa&oque mori*

bundijamPatriarch« Jacobi

affertEpi-ftolaad Hebraeos cap. xi. ü. Ircmea, quxquanquam minus obvia allegatione

ex _prophetia

Ezechielis de

Gog Sc Ma-gogadinftitutum(mim

accommodat

Di-vus _{Johannes Apoc.xx. 8. Multaquoqj}

meditatione _{dignafunt, quaeexantiquo} tradit_{Apoftolus Judas, verf.9.de}

certa-mineMichaelis _Archangelicum

Diabo-lode corporeMoiis.utmquiratur an A-poftolus ad Prophetam Zachariamcap.

111.1. anveroadaliam,aut

omninoali-quam veterisTeftamenri fcripturam Ca¬

nonicum_{refpexerit. Similemquoque}

di-ligentiammererurillud Hoieaecap.x, 14,

devaltatione, quae Salmani tribuitur, in

4 Be Alle,(rattone

dtepr&lii, qua mäterallifa eft fuperfl'w<

β förre_{perindagationer» amphörem}

con·

ftare_{poffit,utrumhic alludatur ad}

itra-gemediram in vicloria Gideonis _Jndic. I ίX; »o. Pfalmxxcui. _{ii. adeo}

illu-ilr nr_{Sc aliasin}

proverbium abiifie vi-dta _{;r.Jef.ix. *· 2^.}

anveroadva-ftanonem _{alicujus loci, urbis,regionis,}

vel _{iitriusque: ftvead locum}

tanfiim

u-num,fivead_{plures ha»tmrerpretes refe'} -raut. _{Refpicinnt enim horum nonnulü}

adi.Reg.

xiix. 34. xix. 1$. & ad a.

Reg.xv. 29.cum quo loco an

aliqnopa-éto_{componijdc hucquidpiam}

lr.cis aller# re _{poiiit veliecus}

, id quod aliquot poft

feculisfa&uni _{legimns i.Maccab. ix.}

a. _{quatenus opera? videretur}

pretium»

exponerepoiTecis,_{qni hujus}rei_expliea· tionem iibi _{propofitam haberet Qtii}

profeéhim noritias in _{omni parteverbi} divini _{magnifaciunt, dignam}

Sc hane

rem hauddubie

putant, in qua elabore-tur.ut _{quantum fieri}

poteft#propiusin-telligatur,an h«c _{Prophet«verba}

adi-ftas V- Teilamenti_hiilorias, an alio

re-ferri_{debeant; anveroin univeifum}

alte-rius _{generis allegatio}

hic ftatuenda fit·

Exempla

aliahis velgemina vel pleniora

aliuserit _proferendi

_ioens

_{·,Sc infra}

,bo-v

pocumDito# _{ρlura proferentur.} v.

Scripturarutn ingentre. f

V· Nobts igiturea, quam

pr*fari

fu-

Agendum

ιό iis, necaliaraente inhoc negorio

ver-fanribus,propo/itum eit,

conilitutis

pau-

$cn^,.üra_e

lo_pl.jrihus

_rractationis

_capitibus,

_{quam Ium} do _{piene non poflumus,}

_aliqna

_tantum

partetenns

tradere,

quomodo

ie

ailega-tio_{Scnprurarumhabeat; Scripturamm,}

inquimus allegatio.

Prins

il

ud

allega-tionis vocabulum,quod ad

iignificatio-nemGrammaticaraactinet, hic quidem

extra difputacionem pofitum cupimrs_·

quandofuffitere

debec

profetTos

nos

eiie

eumfenfum vocis ,quiin 1heologorum

Scholis_{fcnprhique uiuatus,}

_de

_illi

quod

ineis_agiturnegotioidoneus

elt.

E'*que

fraudjnob/seiler.on poreil, quod

plures

diverfasque ^gmficariones vox

iila

tum

in _{Scriptoribus externis, tum}

_in

foro

de fermone hominum de civilibus

ne-gotiis habeat,

VI. Uctarnen fignificationem

noiha

_primum å caiterisclarins _feparemus , ifta

altera

ratione vo-non prorfus praetereunda

funr.

Itaque cum.

De

fecundumufum vocis latius rem propo-

™-e,

"

nendo, fpe&aripoteftallegatio tum in

rebus Sc _{perfonu.tuminv«w£«i deoratione. üa eftm}

Allegationemin perfonisde perfonarum

perfoms

&

negoriismondrant ea Sctipcorum

loca,

telnis

i

in _{quibus allegare tanrundem}

_eil

_atque

aliquem aliquo,feil ad alium,vel

ad

ali¬

quidlegare ,mittereveldeilioare.

β De _AÜegationt

modo_Cicero, ι. Verr. Petita me Rabor

tiius,&micos_{allegat',facile impetrat. Cum}

quanocionevocisoon unafotfanratione

componi _{poteil oppofitae compofitionis} vocabulum _{ablegare. Etut tradunt, qui} haec talia_{docent,allegaredicitur}

aliquis in

privatis,Tedtarnengravioribus _negotii*}

legareinpublicis» Sed iftaomniaab infti·

tuto _{noftro remotiora funt, Sc beut}

prae-diximus, tantum utaliunde_accepimus»

diflerentise cauila _{commemoranda,} non

itemad examen vocanda erant. _neque

roagisilla^et'iad_{ea,quaehuic locopropria}

eft _{fignificationem}

propius accedant,in quibus vox _{allegatus de perfonis}

pertd*

bib.tus,varioforfan

_{feniu^xplicatur.}

_Ne

eredMjnquit

Terentiusin Andr»anteaäe> gatutnhunc_{fenem. Qu» deallegatis}

bomtni-buseχ

_Cicer.pro

_Cluent.<5c

ad QJFr.tradit

Robertus _{Sreph. in Thefauro}

minus ά

Ινμχξ» _{fuerithuc allegare. Ad}

perfona-rum

negocia, itidem homines Latino

fermone _{allegaridicebantur,}

utex

Plau-to _{conllat. Recenfenda}

h»c brevirer hoc loco_{erant,utordineveniretur adid,}

quodcum_{allegationenoftracomparatio·}

nemnon_{negligendam habet. Utin foto}

freqvens,

ita Sc ab hoc _{negotio per}

_fe

quidem aliena eil _allegatio

perfonarum teftantium, five _{teftiumjetiamiiilli} quan-doque

_fcrjpto

teftenttir·fed tameD _qua" tenus

Scripturarum in generti η

tenusill i aliquid

fimile

in

hoc

nrgotio

noilroinveniatur, Sc in

univerfum in

negotio

fidei

Sc

do&rinae

cadeftis, utile

fuerit confiderafle. Et

inferius

ea

de

re

pluraaddendi, &

adhuc

plura

cogitan-di locusmeliorerit.

VII. In orationeScvocibus

allegare

aliain vet-ajferre Scadducerenotat:

;n

quofenfu Sc

bis &

ora-verbumcitareadhibericoni ievit.

Quam- t,0nc·

quamScalia fit

in

perfonis,

nota

Sc

fo-rofamiliaris citatio.

Quoraodo

id

qnod

. . .

inactis _{Apoftolorumcap.xxrv- z.}

Pau

^ ™

InsaFeliceκλ»ί9·«ν dicitur, interpretes narum,alia

reddiderunt citatus. lila vero quaeintra

verborüeft.

verbafecontinet, aecperfonas ifto

qui-de_{paéfco eiere aut}

_excire

_apta

_eil

_citatio,

Sc_{valdefrequenter}

_allegatio

dicitur,

hic

magis

confideranda

eil.

IIX. Infermone vel orationeallegat

A

e?a";°

, . . r ι · fJux

venu

aliqiusivelrationes ex iplis

rebus

petitasi fit,alia

resi-vel verba _qu«ante

_feripferunt

_{dixeru.it- pfasalleg<it4}

ve alii. Quomodo quis in

judicio jura

fiia _{allegare dicitur.}

_Loquimur

au-temde_{iis,quae ante}inliteras

relata

funt,

necinfola confvetudine , aut in realia

non _fenpta confiilnnt.

Prioris generis

allegatioeil illa,qua

ad

res

ipfas

quisre-fpiciens, exempla ,

merita,&

id

genus

argumenta alia in

oratione

profert.

Auäer libri_{Sapientiac cap. xux, zi. ex} Num,xvi. _repetens

hiftoriamde

8 De _Alleg.ithne

ne, _{qui incenforh,Tre}

deprecabatur pro1

pop'ilo _{Ifraefodickeum vsy.icwjj}

προσώ-£jjv _{^ ^υμ,ΐΰίμ,οίΐφ* i%iKa,QjLov. Id vulgata}

verfio reddens aic eum orattovem , &

per incenfum depretatior.em _Alle^fr.

Pof-fet id fic _{accipfo quafi}

vir fancfos in deprecatione iita, inrer _alia,

deincen-iii iitius_{(rgnifiicatione Deum}

velur com-monuerit: _{quatenus fcilicer incenium}

thnris _{prjefigtirabac}

precesfacerdotis N. Teftamentr,verefummbEbr.vi

7^14.17.

quo

_iemper

_{niainturpreces Sun&orum:}

de _{qwibus iridem}

per figurarn hoc in- ,

cenfum _{explicatur. Vide}

Apoc. v 8.

iix. _{3. At}

pie hoc fenfu _{allegandivoce}

iftum Interpretern hic ufum eflfe ex eo probabiie fieri _{poiiec, quod vocempro*} fe*er.s addar; ieu _{diverfam leifoonem>}

ieu_{ahqnam fic}

interpretandi rationetn fecurusj _{quod vocabuhun}

, mtitaca ra¬

rer_ounchone

, cum voce _oratioitem

con-ne&i amar. _{Sed dehisnon fen}

ammas

hic _operofe

difputare. Eft autem in fori'

ptiiris faris

_uiir^>»

_allegatio

_racionum»

quae exrebus _{ipfis immediare petunntr.}

in cum _Deus

venerarionem _omnipO'

renn® & _{providentbe inculcans} ΪTra-ehtis Deur _nx.

4.affert folitis mutin* de itx.o

tfedijjei totu xl avuü _teftimentA

eo> um non veter_{ajje,· tiec}

tummle illorttffl pedes. _{idem repetit. c. xxix.}

5. Nehcin JX.

Scriptum*»! in genere. 9 tx. ii. Et paflim alibi miracula f»_a al-legat DEus,

Deut.

xi.

Sc

loeis

pluri-bus aliis; ut Sc in N. Teftamento

re-demtornofter lob.v.x-xiv. xv. Scquse

alia hujus generis in Scripturis

occur-runt. Sed de his & aliis pluribus quje

ad _aliegadonem

_{{icripturarum proprie}

nonpertinent _,in

Diip? tationé

ieqtien-ti, bonocum Dfio, proJixins agere a#

nimus eft.

IX. Pofterioris_generis

_allegatio,

qua

alia

ante quisanteveifcripta

vel diäa

affert, illa

eft,

^olata

vec°

ad quam haecde qvanunc agimus

perti-

^'uehu-net,atquead eam tanquam ad comrnu- juseftioci»

nemtituium reduci debet. Nempe

fcri-ptura facra

hoc pa&o

variein

allegatio-nem venit, ut infra oftendetur. In ifta

autem varietareeminetillaallegatio, _qua fcriptura Ν. T

eftamenti

allegatveterem,

alio atqne alio modo Sc propofito. In hacaurem, tanquamgemmain auro ful¬

get allegatio, qua in N.

Teftamento

ex Ve^eri adducuniurea qusc pertinentad perfonam Sc munns,

fru «^fficia Chrifti.

Hane _{allegat oné in}

cjfii*

_comemorans

Lucasin A&isc.xi ix.18 vo-

cjjus

cabnio utitur, dice. seum Λλ cmpla.

των_{γρβφων,per}fcripturas,five_{per ea quaa t}

f

ττξοίγρ^φνι, feuante

fertpta

erantjRom.xv.

lU;k^

4 Kedduntvulgo haec, oßendens per[ri-pturas. nefcio tarnen annondenmißrandi

$0 De _AUegatione Anvox al-legationis hocfenfu «yygjif©·· fit?

notiohie locumhabere _{poffit. Quotno»}

doinhisiisdem adis, cap.ix. 21. idem

Apoitolus

dicitur

<rv[xßißeictq qtlod lefut effet Chrißus, idveroredditBeza, colla.

tis _{teßimoniis, feripturartim fcilicett de·}

monftraße: quandonimirumdiflerebatex

feripturis,uteftAd χνχ 1.verf.fecundü reeeptamdiftindionem2. idq; exemplo

magiftri fui Luc- xxiv. 27. 44. Idvero

praerereundumnoceft,quodinallato }am

locoAd.xvi i. _prox'mo verfu _3,occur· rat voxin_{lingva Grarca, hanc,}de_{qua no·}

bis_{agendumeft, allegationem fignifica·}

re folira, Qvomodo de

cumaddito, ut_{vuigo loquiinur, Piatoni}

dicitur _{Trctpjttifcß»i aut Kotz&fyzc&ai 7w} λογω. Qua: phrafis an huic loco

pro-pioremnotionetn

habere

poilit,quam

ad-mittit_{interpretatio Henrici Stephani in}

Thefanro,ab hocqnidemargumento

ali*

enum noneilet _{inquirere: pro} habitu_ta¬ rnen de forma iniiituti noilri partim in prsfens commodum föret. Satis eitaliis de eo amplius cogitandi

anfamporre-xiffe.

X. _{Quidquidverohnjtis fit, ut}

_patdo

plenins agatur de hoc Ad xvn. loco,

qvemedmia qvada rationehuc

pertine-reexiftimari

poteil;iltamv.3 vocem π*-ςβίΙι$4μ.ζνος interpretum aiii quidemaliter, de multi _{generalis interpretantur: non}

Stripmarum in gettere. 11

tarnen defunt, qui per proprium lmic,

in qua

verfamurjmateriae

vocabulum

ver·

tant. Vulgata verfio

reddit

infinuans.

Ben Arias Montanus proponens. Beza,

ob oculos poncns. Qui idemtarnen inno¬

tis eafcribit,_qnar

_oftendunr

_{eum a}

notio-nevocisinhoc_argumenro

domeilica

_non

alienumfuiffe. EtutCornelius a lapide

hicquoque au&ontati

vulgatae

verfionis

itaconfulitjiit ipfeofficiat

fuge:

ita Can¬

didus _{magis eft}

_{earundem partium}

fcri-ptorGagnejtis, quiinhujus loci

expofirio-ne» cumalia hucnonmalequadrancia

af-fert,tum Erafinum laudat, qui Graecum

voceLatinaallegans verte-rat.Vertiteodemmodo_{Pagninus.idemq;}

faciunt _{BibliaTigurina:&fequeudo}

ap-probant, qui iftam verfionem

commen-tariisfuis_{prasmiferunt. Quidquid}

_{fit de}

eo, quod Marloratus,& hic,uc

inter-dumalibi, verfionemaliamad _marginem adfcribat.Neq;veroneceiTe eilcum

Gro-tio vocerahanccumellipfi_{vocnmϊννπιον}

οίυΊων capere. Nam etfi illae occurrant

inverfione _{Lxxinterpp Exod xxi.i. &} fimilis locutio _{plenafir Deut.} iv.44in-detarnennon_fequitur hic illas_{voces per}

ellipfinomiilasefie. Molesrevelanonem

novam lfraelitis _{πκξί^ίΐα}

_expofwt

_{vei ob}

oculos _{pofuiti Paulusquatenus nihildixit}

extraea_{quaMo/es &Prophet*}

_futura

pro,-dixerant

λ% Ve _Aüegatione

dixerant,A&.xxvl.n.aliaremhane _ge

rendi forma ufuseft. Et ficut hicnon in·

eptaeftparaphrafisErafmi: aperienstili·

gmatu_{figurarum,& allegans teftimonia legih} ieu V. TePamenti: ita nec nulla am

fiitiliratione indu&us ex noitris Ofian*

der, üibiata dla_{vulgatae verfionisvocem}

finnans,in ejuslocnm participium allegß

(ubftiriiit. Et qui poft longam acquc honorabilem in terris vitam, _nuper in

ter cceiires_eileccepit,

rever. fs. jn (hn·

fto Ρ_{ater,dtim viveret, in Ecclefia}

pa·

tria_{Archiepifcopus,&hujusAcädemi*} ProcanceHarins, D.

Joh.

Lenatus, com·'*

ment.in Act. _{Apoit.hunc locum expli·v} cans Paulum hic ex Mofe , Davide 01

Propbtiis probationts defmnere fcribit. Id vero _{aüegare eft Congriiit hoc cum}

explicatione Oecumenii, tts'^i dm rit

γ&φων,quomodoδζ. dePa lo Lucas lo-quitur,AtLxxvin,25. ΐξίτι^τν, inquiti

ώχμοίξ!υρό[t*£v@- 7w ßoimhiixv τS fä,

πί'&ων—- α'ττο lsτδ Μω<τίως

^ τΰν rssii'

φητύν. expojuii teft'ficans legnum D<r/,fivi

lum_{attefiatione,η treddidit Beza fvadtv} 'm~ex _{legeMofis & Propbetis.}

Neqtie 0·

mninoidem funt _{Uri^cS-ui five exporten}

finipliciter,Si. dmτχ_voptxΜωστως <srü*

φνίΐων ixTtfecQ-ai, exponere ex_lege Mvfis&

Propbetts. Eraimus Schmidius rennet

quidemδζ. illeverficnem ob oculos_ponens·

ScripiuraYunt in generé. 15 §e\ hocveroquomodo

intelle&um

velit,pla-numfacitinnotis,ubiidinterpretaturex m _{collationeteßimonmum Propbettcorutn}

alle-ψ' _gaiorum&c.

_oftendens.

_Atque

_hxc

_quidem

3111 _{hoc locoafferrevifurafuit:nonutde ifta}

[lan» _{voce difputationis}

_{Philologie«,}

_prxfer#»

c,i _{tim plenx,}

campum

ingrediamur:

fed

ut conftet non ineptam

babendam

elfe

tclt,! fententiam, ii _quisdicat

_fcripturam

_hic

allegationem propria voce

defignaflfe.

hri' Sed_{quömodocunq;}

_hxc

_de

_voce

xitima-f taerunt,dere

ipfa

inter omnes,

qui

fcri-pturamnonnimiumignorant,

facile

con-om·" ßat. Nobis,_{qnibusad alia}

_tranfeundum

pli·k eft, hic plura cumularenon

licet.

Id

ve-^ roadhane allegationis_vocem

ultimo

ad-Id dendum eft,ejusutinhac

tra&atione in#»

cum _{telligitur,fummam}

_{quafi & maxime}

gene-T«' lem difterentiatn eile, quod facra

fcri-lo· _{ptwravel allegetvelallegetur.}

_Sed

_de

_eo

quit» commodeagi non poteft , antequam

de

fö, vocefcripturarum,quantum

hic

fatis eft;

miP a&um hierit.

ίΐνβ XI. _{Igituraltera voxSiripturarum ill- £)eyocc}

idtM nuit _{occupari hane operam noftram in fcriptura*}

0· _{fcripturisi adeoqueconiiderari hic alle- «wn·}

nen _{gationem in verbo, ut loquinsur ,}

fcri-rö' ptc> t quatenus ejus aliqua allegatio oc-& _{\ eurrit. Ex quo facile inteliigitur, huc}

inet non_{pertinere allegationem}

_perfonarum:

tens: _{quocunque illa}

_modo

_capiatur,

_fecun*

i_{4 De Ategationi}

dumca _quae fuperius _allatafunt.

Ätqui

id_{qvidemperfeintelligirur,nequeopc»} rofemonerimeretut. Parattarnen_viam,

Si fervit coniiderationi alii, cujus in

hoc argumenta uftis aliqtianto major

efle _{poteft. ίη foro, in difceptatione}

perfonarum , intervenic interdum inal·

Comparan- iegatione fcriptura, ätit fcriptum

:quo-turhiccum modo fcihcet teftantes _fcripto

_reifan^

Itge , *on ti.r. nec tamcn id _{fcriptum» ut fcri·}

Ptnm» ^ eft,hoc quidem loco, utfcri* ptalex Si norma fpeåatur, ciif

qtiatc-nus _{fcriptum quoddam}Siquidem rale}

fcriptum eft creditur: fed fitftinet tan-

-tum vicem teilantis _{perfonae: quaj quia \} vel abeft vel tacet, _{fcripto quafi loqui*} tur. Ita _{quoque in hoc negötio, pef} vocem _{fcripturarum intelligimus S.fcri·}

pturam, ut fcriptura eft, Si quatenus legis fcriptifc inftar habet. Alia quae ac-cedere_poflunt

_fcripta

_{humana,de ijfden*} rebus, qux in fcriptura facra tradun*

tnr, _{agcntia; etfi fcripta fint, Si qui¬}

dem de rebus diviuis: nomine tarnen

fcripturarum ηοή inrelligunrur. ftant

«nira, uti loqni mos eft, a parte

tan-fum _{perfonarum, earumque teftimoni*}

Si _{judiciaexhibent. Etlicet} horumqu«-dam,videlicet _{iymbola Si confefiiones ^}

diei iaterdum foieant norma ex convtn*

ocripturarm ingenert,

i$

iitne3 Sc fi qusealiae bis

fimiles

fint

ap-pellationes: tarnen

&

illjs ultimo

nofl

creditur,quiataliafcriptafunt:

led

qua* tenusconfentiunt curofcripto

alionobi#

liorc, videlicetcumfcriptura

facra.

Er¬

go perfcripturas

intelligitnus

Sc

noseas,

quäe x«7'

l^o^v

fic

dicuntur»

Sc

divinas

atque Canonicx

audiunt.

Η

as

in

hoc

negotio neceiTe

elt

femper

intervenire

?

minimum a _parte

tina,feu

allegent

feu

allegentur. Sédisi

(i

fcripta

Ecclefiafti*

ca, _{qtiantumcunqué}

eximia,

Sc

de

do*

gmatibus in

feriptutatraditis

agenna

al"

legationetn inter

ie

habeant,

nullo

in

medium addiiäo Sc allegato

fcriptu-rx, ut loqiiimur, textu :

iftud

oinne

tumn©n fpe&atur _lic allegatio

fciiptu-rac Sc fcripti, ctii _per

fe

_,

&

quatenus

tale _{fcriptum eft,}

_fides

_habendafit:

_fed

tit _{opus Sc vox}

perfonarum

_t

de

feri*

ptura Sc ejus

dogmatibus

quid

fentiant

proferentium. At

ubi fctiptura

ipfa

in

partem allegationis venit,

aliter

fe

res

habet :& tum, uti jam diximtis,

huie

negotio noltro materiam pra

bet*

XII. _{Plerifque intet} nos fatniliäré

°™!^

eft,audita voce Siripturarum ideiri

con-cipere animo, quod concipiunt, cum „emcasfir^

nominari audiunt Vetbum Bei. _Quod pturas & ttiatn eofenfu,_quoå reitefentientibus

vt^um

16 De _Allegatlont

Chriili fidelibus fieri cönfvevit, rede fit., &_{reprehenfiönevacaredebet. Qnia} tarnen in _{univérfum non}

jeque late pa¬

tent _{fcripts raCanonica Scverbum Dei:} &_{quod confequens eil,}

nonomni

ratio-ne idemfuerit _iilas

fcriptiiras , Sc ver¬

bum Dei _{allegare: etiam faac de}

re

paulö pluribus _{agendum eil. Accedii} quod per hane quoque occafionem ju/ yentus,_{cujus gratia haec} omniafcribun-tur, deilla_{comparatione Scripturarum} & verbi Dei de variecate fenfus, quem haepolletiores voces a> rshtiri re* jbicmir ali: €'P'linc» commodecommonefieri poflit.

quid verWü Principio igitur notumeil, quemaduio

Deivclfolo dum nonnulli tradant _{aliquid verbuffl}

jéafu _{£)ei tribus modis dici}

poffe: primo

fe-cundum _{Jolum fenfum,non item fecnil··} dum verba: _{qua:non a peculiari divina}

infpiratione, fed ab arbitrio humano rebus accommodata funt. _Quomodoqui hodieque conciones miniilrorum verbi

v«l& fenfu audiunt, verbum Dei audire dicuntur.

Sc _{vcrbis, Deinde fecundum}

&_{fenfum & verba, fed}

vere',°'r"m"

non

feciindnm

lingvamSc idioma.

Quo-modo _{fcriprurae Canomcae,Hebraea: &} Graeca: verfiones in _{lingvas alias,dicun¬} tnr_{verbum Dei}

:non_{quodiliarntnver¬}

ba _{interpretibus a Deo,}

proprieSc ilri-äe rem _{intelligendo,}

infpirata

fint:fed

quod,fi redeie _habeaiic verfionesift#» verba

Serifturdrum ingentre. l7

verba in originali, «t loqnimur, lingva

infpirava,allem

idiomatis

verbis

de

phra-fibuseadem ferie referant. Tertio deni- vc]^ fcnfu

que,dicitnraliquid

efie

verbutn D£i>

&icrie

yer-quia&

fenfm

&

verba, etiam

fecundum borum

5ci-tdionia&feriem verborum å Deomfpira'a

Tomate,

funt, Ét hic nobihtiimus dt maxime

proprius

eft modus

,quo

quid

dici

poteft

verbtiua Dei: maxime fi fimulcomple-öaris animo, Deum itta jn ufum Canonicum _{infpiraiie. Hoc tertio mo¬} doίοla _{fcriptura Canonica}

_ett

_verbum

Deii de quidem inHebr«a lingva. dc Grseca,ut vulgo Iingvasian6fas

recenfe-mus: etfi _partes fcripturarm* _qua

dam

Chaldaico idiomate conicnptac fint; dc

occurrant fenrentise Syriacae: defi

quid

amplius hic addi potett. Nos qmdem

jatn dehacdiftin&ionenondifputamus:

attamenad illam attendentibuslonge

di-verfi cenfus _{allegatio ie oflert. fct ut}

icriptura canonica originalis longiilime

fupra icripta

humana

dc vevfiones eveda ett: ita _{allegationem re&iihme inttituita}

depereamfua fortiilime probat, dc ve-nuftiflime illuftrat, qtii apud intelligen¬

tes, ubi id res vel fuadet ve! requirit»

feripturje Canonici verba in original?

lingva allegat: feu id magis vel minus explicate faciat. Verfiones vero hic ut alias _{femper ad textum originalem}

11 De _Allegdtione

gend® fint. Occurrit hic gravis in hoc argjmento qu®iho>cur Evangeliit«&

Apoftoli, citanres fcripturam V. T.d incerdum verba verfioms lxx _interpre· tum a verbis textus Hebrsei diicre-pantiaallegent. Dequo adfupra addu-&aioca Hebr.xi. 21.& Gen.xLvir. _31« & _{plura alia difputari fölet. Quantum} vero hujus _in hoc _{fcripto pro inftituti}

modo afferri _{poteft»id infra}

, ubi id lo¬

cus _{magis poftulabit}

> bono cum Deo, afferetur.

Traditio.

XIII. Ρorro

aliter

quoque

illa

fcri*

ncsä^cctpt1 ptlirarum

verbi

Dei comparatio

infti·

no« func cub & varietas fign:ficationurn,

fecun-verbum dum_{quasaliquid verbum Dei dicitur ,}

r>Ei,prai- _{explicari poteft. Ubi primo neceiie eft}

oonicura'3"

earemovere> φι«

illa appellatione

fal-fum dicunt. Venis & nota eft de tradi-tionibus _{difputatio, utrum ill® fintve¬}

rum verbum Dei. _{Negatur autem id a}

noftris: fed non de ommbus, _quas tra-ditionis nomine _{quomodocHnque}

veni-unt. Verbi cauia: _{Apoftoli doctrinara}

a fevoce_{prasdicationis traditam, quam}

ipiiin literas _{redegerunt, traditionem} appellanc 1. Cor. χι. 2. 2 Thef. u.

if.Sc alibi. _{Negaturergo id tantumde}

illis_{traditionibus,}

qu® fuomeritoeodem loco habentur, _{quo wale/w}

Scripturarum ingenere. 19

«st$jy>io1oi

appellari

poffunt;

vel

eodem

fenfu, velper idoneam

accommodatio-nem. quse etiam

ad illas

traditiones

fe-niornm & homiriutri _pettinent, qua«

Chriihis adverfas efle judicat prteept« DeiyMath.xu. z· 3. Marc, vi ϊ.

8.

y. 15 Scqu«hujus

generis alia

alibi

oc-currunt. Hx & qnas pofteriora

fecula

hisfimilestulerunt.omnesab hacappel-

^et5"e

10e

.

, ι /- 1 , 1 * tituloinι!^

lanonearcend« iuntjdequoaliasexpro- iCgati0ne«j fefToerit_difputandilocus, Poiliinf tarnen venire

de-haetraditionesad fcriptnram allegationis

bent.

refpedumhabere,

vel

quandoafcriptura

allegantur: quomodo

illud

Marth

v.

audtfits quoddtäumfit antiquts;

Orthodoxi

exponijnt. adde&

Col.

11.8.

vel

quan«

do_{ipC<e fcripturam allegant;Vitcum}

_Ca·

nones, _{qui(ic vocantur,}

Apoftolorum»

ex _{Scriptura V- T. rationem}

&

funda.

menturri _{petunt fandionis}

_fuae

_de

_non

comedeudis carnibusin _{fanguine anim»}

ipiorum.-deaMlinendoa

morticino>&:

di-/cerproa

feris. hoc enim

texfinquhmt.pro-hibetllbi_{perlegem praecepta}

_Moiis,non

decretum _Synodi

_ApofloHcse

_Ad.

_xv.

intelligi, in promtu

effe

videntur

quae

oilendant. _{Quopadoquaerendi}

caufafu-erit,cur nonfimiliterprohibeant Clericu

efle.quiexpersnon

eft

vitiorum

corporis»

quae Lev.xxi. 18.Sc Deut.xxin. 1.

enu-raerantur.Sic enimaiFedos admictuntca«

jo De _Aüegat'me

ne_{fivecap.χχι. &can. lxxvi. Sed quid"}

quid fit,certum_{eftfcripturam hic allega*} ri,_{ldqueperperam. Itaquede} hujufmo-di _{allegationibus, ut res rneretur» ex}

Scriptura5Scfecundumanalogiam fidei

Judicium ferendumeft. Eavero_qux

hu-jufmodi traditiones verafalfis, humana

folumope,

intermifta Sc aliunde

addu-äa_{habent,utveraquidem, feduthuma¬}

natantum_{accipienda:nonpari}

cumScri«

pturaCanonicapietatis afteäuSc

reve-rentia_{fufcipienda funt. Multo minusid}

faciendumeririnillis_{partibus, quas}

an-non_{fcriptura iacra damnet,}

ut

velalie-navel contraria etiam, ob _graves

cau-fas in controverfiam vocatum eft: ut nihil_{amplius hicdicatur. Quin}

potius

iftaomnia,quatenus_utpars altera

nor-mx _{fidei, reclamame}

fcriptura obtru"

duntur, ut _{cujufque dogmatis indoles} meretur _{.reiicienda funt.}

Cujus

contra-rium cum _{prarcipiat concilium}

Triden-tinum, fatis ofteadit _{quambona fide}

ve-ftigiapremateorum, _{quos fcriptura ob}

fimiles traditiones _{accufat. Uc}

decre-tum_{iftud fentinae malarum}

traditionum Sc _menfuram

impleat, Sc

appellatio-nem _mereatur.

XIV. lam illa _{quae verioribustitulis} yerbuin Dei _appellari

poifunt, neque tarnen,

Scripturarum ingentre. ζι

tarnen,etfi feripto

comprehenfa ßnt,

Scriptaquas

nomine_{fcript rarum}

_bic

_Sc

ahbi

inrel

dam

divina,

Jiguntur, non

funt

uninfmodb

N

m

vel

olim Tantum in lr:eras redaeta

extitiile

canonicae»

fententiaeil.*vel extare hodieque qui-dam tradunr;vel poflhac demumexta¬

reforte poiTunt. Qjiod ante diximus, res poilulat _ut

iterum

lik

repetamus,

nos _per fcripttiram _cum

aliis

reite

lo»

quentibus,intelbgere

Scripturam

Cano-nicamjquae ob

excellentiam

commune

fcnptur<£ nomert

peculiari

fenfu gerit.

Et Canonica illa _{quidem dicitur},

quia

Dens illam in canone Sc volumine bi·

blico, adfinemmundiextantem, in

per-petuos Ecde'jx

ufu

caaon:s

Sc

normx

vice _{fungi volnit.}

_Atque

_eam

ob

_cau?

fam ratio _{appellationis peticur,}

uti

no-tum,exPfaLxix-5.Gal. vi.i6.Phil. Iii, quae velο¬

ι6. _{Itaque poiirofuilfeolim}

_fcriptaquae-

lunutdivi-dam divina, de quibusDens aliter

ila-tuerat i_atqueideointercidere

illa

paiTus

tta

1

eil: _{quia tarnen illa hoc paoto}

_divina

quidem, fed non canonica

fiint,

ideo

voce _{fcripturarum,} qualibros Canoni-cos iignificamus, inrelligi _non debeat. Quod autemex ejufmodi libris per

al-legationes au&orumaliorumquoque

ho-^

die fupereft

,

illud itidem huc

aliter

non

pertinet, quamquatenushic in

medium

venit_{allegans ScripturaCanonica. Nam}

%& De _Aüegatione

fi_{qtiis fcriptor qui}

canonicusnoneft,a·

liquidex iftis libris _{allegat, cujus}

men-tionemnonfacit_eundemlibrum

alleganj

fcriptura: id non_{ejusdem prefii eftcum}

iis ,_{quae a} fcriptura

allegata funt: nec

eadem _{fide credi meretur, id olim in} Iftis libris extitifte _,

qua credimus extl·

tifte ea _{quae fcriptura}

allegat. Itaque hujusmodi divina _{fcripta inbhanccon·} fiderationem noftram non veniunt _pe?

fe; fed _{quatenus ad fcripturam cano·} nicam _{eum, quem diximus, allegatio*}

nis _{refpeftum babent. Quod}

an fiat

Nnm. xxi._{14. ubi fcriptura allegat Ii·}

brum _{beüorum Domini, & in}

quibusdam fimilibus, qui in hoc genere afferri fo*

lent hbris_{aliis,bicquidemindifquiiitio<·}

nemvenirenondebet, _Qtianquamde in-fradehis libris _{paulo plura, fed}

per con*

iiderationemaliamoccurrent.

vel hodie Χ V. Porrofitfcriptum_aliquod .con-(txtare tra nonexdiverfis , fedillis

ipfis

ver-dimr_{magis bis}

,qusein fcripturacanonicacontinen*

quam pro- turiadeo11t exmerisde _{integris fententiis} biblicis, per modum centonis conftet:

imout non _{tantum feripturae}

verba,fed

etiamverborum _{fenium eundem recine*}

at. _Qmaramen

centonarium _opus

_eft

_>

utficTertulliani_verbouti liceat, aut il-licerta_{rationefimile··}

fcriptum a cano-picis

_fenpturis

_{diverium eft. Nam ad}

eilen-Scripturarum ingenen 1%

effeticialemfcriptiformam

pertinetcon-nexiononverboruni tantum

>fed &

fen?

tentiarum: atque ut

fcriptaduo

fuecie

cademefledici

poffinrmon

folurri

verbo.

rum»fed& periodorum

eadem

feries

re»

quiritur. Ttaque

fi vel

maxime

vera

föret

vetusopin'o de

origine

Si

au6loribus

Symboli

Apoftolici

·,

Si

fi

omnes

ejus

phraies

οω<π\εζ&

,

five

fecundum

literam

&_{apicesinvolumine}

_icripturse

canonic»

extarent: tarnen _quia D _{us non}

voluit

idabEcclefiain canonem recipi,nec eo

fine Scinftin&u fcribi,Scriptur»

Cano¬

nici nomen&dignationem

adhuc

non mererecur : necidallegafifeföret

fcripru-ramallegafTe Hucqvoq.

pertiner,

inter

alia_{plura iid quod narrat}

_EufebiuS

lib.

l.hift.Eccl.cap.'ult.Dominum

nollrutn

Jefum epidolam

fcripfifiead

Abgarum

EdeHenorum_{principens,qui}

_ad

_eum

pri¬

orfcripferat. De hoc

fatis

conftat,

quid

melior Ecclefia fentiat. Si tarnen a Do·

mino talis _{epiitola fcripta}

_fuiOTet,

quxri-tur an_{proprieloquendo}

haberi

debuiifet

proScriptura Canonica?

Idnondefunt

qui affirment. vide

VoiT. Harm.

Evang,

lib. 11.c. vi. 8.Bellarmtn. defcript.

Ecclef ad ann.34.Rivet. Critic.

facr.

lib. i. c. i. Infirteret tarnen aliquisilli,

qvam nuncattulimus

hypothefi

:

videli·

cetadhoc,utfcriptum abqvod

Canom

-cum

%4ς Be _AUegdtione

cumdieatur ,non fufficere _{indubiam di"} vinamque origmemSc veritacem; fed

re-quiri practerea voluntaremSc deitinauo-nem_Dei,uttale

fcriptumpublicis

Eccle-fix ufibusj canonis Sc _normar

perpetu*

lococoofecratum(ictad _{quamrem Deus,}

prjcrer_{collatam pr^rogativam}

excellen-tium _qvarundam

proprietatum, cara

quoqve adh/buerit _{providentiam, ut}

iito_{propofitoexcidere volunras}

ejuSno potuerir. Itaqve, ut_diximus,

contende-ret_quifpiam,/?

vel max me hane

epido-lamfcripbiTet

Chriilus,fatis_tameappare'

reeamnoneife _{fcriptam eo}

propofito ut

in canoneeilet. Sedad_{plenioremhujus} argument» cuitum partim _{explicationes}

do&orum ubenores _{, partim earum} qtias habemus _{vnlgatior nonna}

requiri-tur»

_Quidquid

_{vero hujusiit}

,differeti-tia omnino _{agnofci deber inter h«c}

fcripra·

fi fciJicet verum_{efiTer, Sc Chri'}

ftum_icrjptum

quoddam afe immediate

confe<åum _{reliquiife, citra propofitiun}

idinferendicanoni: Sc_{fupereifequscdam} quae _{Apoitoli fcripferintaliotemporeSc} du&u,

quam eo , quo _per immediatam

iliamSc _{fingularem infpirationem}

libros

canonicos _{condebant. Nam hxc talia}

Apoftolonun _{fcripra,etfi inter humana}

Sc

Eccleiiaftica principem locum facile habitura erant5 _{pro humanis tamen}

ha-Scripmarumtngcrieri.

bendåfuiiTent: iftud autern Chriili

fcri-ptitm provere

divino:

quiaChriftus

Ma-riaefilms,indeaprimounionisperfonalis

iiiicio,offliritempore veriis Deus

fuit

>

&eilin fecula: ita_qnidem ut a£tiones

ejus,dtoperaomniavere

divina

fint.

XVI· Eadem eft ratio,fiquamreve-

velpofthaa

lauonem Dei inliterasnontantiimolim»

Uci-poft completum tarnen canonem

feri-

ternoIi^

pturarnm,relatam

conftaret:

Ted

etiam gatur.

poft hacreferricontiogeret.Notum

enitn

eft, praeftantes Ecclefiac

Doctores

ex

fcripturaquidem docerenon

eile

expe-£tandam,imo nec acceptandam uliam

revelationemnovam,qu«ad Evangeli*

um5dt inumverfilmad do&rinämialwtis dt_{pietarsaliquid novi}

_{addat. Gal.}

_I.

_8.

(ubiannon perallegationem quamvo*

camusallufivam, _refpexerit Apoftolus

adι._{Reg.χι 11. 18.}alioforfan _tempo¬ re confiderari poteft ) fed uti hoc _et fcripturaEcclefiae Dodlores

abunde

pro-bant, itaiidem i!li minus _promtumeile

affirmant,ex divinis literis oftendere ,

Deum _{negaife, fevelle hiice ultimis}

temporibus ,pervifiones dtapparitiones novas, piosdoceredt _pra;monere

de fu*

turis eventibus , dt cafibus quibuidam,

ut _{loquimur,fpecialibus. Jam ficut} hii)9-modi _{apparitiones, quatenus}

_promiif»

non_{fiint, defiderari dt expeti non}

de-%6 JDe

_AÜegaiwne

bentj necifne maximacautioneattendii

cum _{femper meminiife}

oporteat, SAU'

nam _{tranfpgurare je in angelum Iuris,} i.

Cor. χ_{1.14. ita}

quoqtie quatenus necin icripturis praedi&umeft,nullasrales

ap-panciones futuras _ampliusjfi qua talis

tontingat, erirutiqiieineaverumSc

coe-lefle _{verbumDei: fednon} in ea _ampli tndine,neceouiu,_{quoillud fcripturarum}

verbuminterhomines DeuseXtaretoluit. Tale _{igitur verbum huc non peftinet,} quomodocunqué id_{allegare &}

magnifa-cerehoinines_{pofifenr. qujaetfiidverbum}

Dei, nontarnenvirbumfcriptum effet; aut fietiam _{juiTu Dei fcripto}

compre-^

henderetur,non tarnen_fcriprnra canoni-ca,i.e. _{regulafidei ScVit® forer. Tan»}

to_{magisipfa voceScripturarumhic extra}

totamiilam devifiombus

_{difputationem}

ponimuf. Qiiemadmodum Scpeream» omnis illa_{de pretiotraditionufn} contro-verfia abhoc_{negotiö noftro feceriii po·}

teft. Porro _{expendere an fcriptura facra}

itade his_{apparitiombusloquattir,iitillis} tanquam fignis divinae voluntatis uti

li-cear; _atqueineumfinetoeas quandoque

allegare· id ad partefncoeleltis doürina:

aliam _{pertinet, in qua de dogmatumdc} credendorum_{principio, fine allegationis} coniideratione_{agitur. Qiiodfivero} con-iingatin

his

apparationibus Sc vifionibut

Sctipturarum in geriete.

fcripturam allegari

»vel

ab

apparentibus

fpiritibus,vcl

ab

hominibus,qui

hoc

mo¬

dofe aDeo agitari

perhibent

_.* jam

id

quidem propius hic

fpedabit,

eafcihcet

ratione qua proppfitum

eft

videre,

non

tantum quomododcriptura

alleget,

fed

etiarn_{quomodo allegetur: quam}

_{reiie Sc}

quam dextrend,inquimqs,

huc

pertine-bir, ied_prout

_pafitnr

_indoles

_propoiiti.

bjam _{quiin a£hi, ut loquimur,}

_(ignato#

five incommuni dealiegatione, ejusque

natura Sc _{fpeciebus agit, ex}

_fpeciahbus

exemplistantum Sc non

amplius

afierre

viinilituti tenetur»_quantuad communia

iftare&econftituenda&

_probanda

fuffi-cit. Etiilud _{quoque hic in}

_primis

_conti*

derandum, de re&itudirie allegationis

in_{hujusmodiapparitionibus}

_fa&«>

_nihil

ftatui_{poiTe,nifi prius}

_conftet,

_utrum

ap-paritio illa bona, ab angelo

Iuris, &

a

Deofit,anfecus. Quodomneextraalle¬ gationis do&rinampofittimeil: nifi

qua-tenus ex _{aliegatione de}

allegante

Judi¬

ciumfieri _potell.

XVII, Ät per hanc

fcripturarum

vo- ..

cem, non item å nobis alienam facimus

eoruf^qu®

illam_{allegationem,qua divinae}

_fcriptnrse

_tantum dl-aliorum non fcripta, fedtantum difta ci- _{, not?}

tant, _{Scripfimusfupfa}

,

fcripturam a!*

j.tem

Scripta

legantemhic _{ipe&ari, nonut res,}

_ied

_uc

_unt'

vsrbaSc orationemcitat. _Nequetarnen

iS Dt _AÜegatione

éxeo _{fequitur utrinque proprie}

diätim

fcriptum eftedebere_{Equidemåparteuna}

femper mrervenire fcripturam canoni-cam_{oporterrab altera vero,fufficit}

inter-dum_{efleorationem.quae infermoBe>nofl}

in literis _{fpe&ari debeat. Putant non»} nnlliitaferemhabere Matth,

xxvii.y· invocibusTP'ξ*ι§ςν_Jta

'ύξύμία,quod dittum

efi per leretniam; nimirum de _triginta

nummis _{argenteis.proquibiisadifcipulö}

proditus eftredemtormundi. Qujevero

verbanon_{apudprophetamJeremia}

_>fed

Zachartam_{fcriptaexrant:uteamobcau*} fatnaJeremia _{tantum di&a cenferi}

de-beant. Sed non caretifta fententiadiffi-cultate. Minorecum_{fcruptilo, utnihil}

dicaturamplius,aflirmari _poteft,

fcriptu-ram nonad

_fcripta,

_{feddi<äa refpicere in}

allegatiöneadagiorum&formularum lo* quendi> cuiin hac traäationepeculiare

caput dettinatum eft. Pra:terea conftar, quemadmodum_{vulgo doceatur, ex} tra-ditionenon

_fcripta

_{qiuedaminfcriptura}

facra occurrere: ut _{verbi caufa, nominä}

Magorumjdigyptiorum,

2.Tim. in·

8·

quanquamtfticexpreilanonfitallegatioj

& nihil _{prohibeat,eaquasincanonefcri¬} ptanonfunt, alibi_{icriptaeXtare.Maximä}

tarnenrationenon caret, _quod

traditio-nesde_{loquendiformulas,etfiin librisin*}

venianturj

feriptura:

tarnen, utnon fcri¬

Scripturarutn ingeneve. i<| pta, öpponantur.

Itaquotnielamenta'*

riones infunere lofigc i. Par.xxxv. _aj.

funtqui nonvalde

diff

ciles corcedant,

icripro nnnquam comprehenlas

fnifie.

Qtanqr.am an in his rrentio potms Sc

cemrnemrrat/o, _quamproprie

didtaalle-ganoita υ tdtbeatsporroexplicari

rrere-atur. _{Q» χ res inrerea}eft,_qu« diipma*

tioni _{poit banc prcximae irateriatn}

da-tura flint Id iinnmhicadctipoteft_,alle* garefcriptiiramdiéh!rr,qnod etiamante*

quam in literas red geretnr. fcripturse

divsnas anöoritatem _{parerr habtit, ni·}

rninni illud Domin i, oiiod Paulus

alfe-gat Δ&. xx. 35 Beatius efl dåre quam

accipere: fi boc οΐ^ξά-φίωςπτχξί^ωκα,νo t'am·

ςνλοι, ut non_{firiptiitn tradidere//-■tfloh: Sc}

non_{potiv/s 11amendum fir ίΐξΐ&α* Ji}

Iri-ξων λίζαωντ«7ΐJr,λάσων dtäumfuifle verits almhot_{deilarantttu-,}otex Grsecisinhunc

locutn annotat Camerarms. _Att,reha?c de _{allegarione illa, qua fcrij tnra ea} qnat non _{fcripta, fed diäa i nt, fen} ut

tantnm _{di&a, allegar. Ex advetio, eft}

Allegnti© etiam notiilima _allegafo,

_qtVa

_{fcr'ptu- <pise atftis} ra ron_{fcriptis ied dtüis,ieu viva voce **ntutn fit}

s

allegatvr Vert m fi ordineria Vox 'ila ^ vocc eP j nfdem cum _{aüeganone icripta ler}

va'

g'bus cenfetur.4 & fi _{qt id in utrarfivis}

parrem nierr.orabile habeat, id fere in

literas referri amat5 alioquinon

3o De

Allegationé

de ad _{hujusmodj tra&atjonem aptuni} feerit. Siautem exrraordmaria eft,

prx-terquam quod lic eit, eoqné minus fib

ordmanam cbriuderatjonemvenit:etiam

aiiqutd nlrra «Sc i ipra _alleganonem ipe»

élandum iecnm _fert,uti jam modo,

the-G ante hane _proxima, dicebatur.

a.

^ ΧίϊΧ.· Atqile hacc il a iunt. qtuein

XaiC|T.!C niBC . Λ Λ * .■ - *

quidem ra- Pr^tens lpia vocum , qnibus hoc argtu

tione vo- menrnm concinetur ,

coniideratioobfer-cum» vandal _{!ggeffit Proximum jatfi eft> ut}

adcönitituendam _{generalem illam al'e*}

Deindeex gationis notionem, inquaha»c tra&atio

reipfa fcri. ex indole rei ipiius occupatur,

äcce-prurarumal damus. _{Diximus, refic ferente., jaainon}

legatio di- _{allegärionem fcripturarum dé}

Cltur, quiä i· · i· rr ■ T

fcripturi Φ13"!C ag mns >rum'neotpettan poile

fel_aJlegant

q»od

i\tx

_ä

_leganr}

_{tim in eo quod}

alle-gantur: feii ut exprelhusatquead

infti-tuuim _{nö'trum accommodutius}

loqva-irmrj feripturas_{vel allegare fcriptaalia»}

aut _{qua* fcriprf inftar aiiquo modo}

ha-bent, diiia etiam: vel a icnproribus_>

auf in fcr _{ptis aliis allegari Verbo &}

vocab dis ar ium rem _explicando

,

al'e-gatio al qua _Icripturse tribuitur ,adeam

refer ur, «Sc _{fenp urai allégatio dicitur,}

qu a 1 π' turaiftius_{allegarioriisvel caufa} vei _{objeäutn eft. Unde Sc harnm altera}

exprimitur verbo attivo , cum dicitur,

ßcriptura allegat: altera paffivo verbo,

Scripturarutn in genere \t Sc _{pbrafi paflüvi}

_fenfus,

_cum

_dicim"S

Satpturaallegatur.

Et

Γι

b hos

> tanquam di os furrmos titi.los redigi pofte

v'.cie-tur, quidquid de

allegaticne

fcriptura-rumdici poteft_, &

traäatione

aliqua

exponi mererur.

Hoc

loco

txemplum

unniKSc alterumfufiicerepoteft,dorec ad fleniorem

expoiitionem

uos

ordo

deduxeriti ubi Sc aiia ad utriufqtie al-legaticnis pleniorem

notitiam

facienda

aflevrentur. Allegatftriptura,primo

fcri-pturam aliam,

quemadmodum

illa

quas

in_{ipioScripturarum initio occurrunt}

de

creatione mondi, adduöa funt Pfal.

cxLvi. 6, A&» iv.24. xiv. 15.&paifim

alibi. Quse de creatione lucis

icribit

Kloie? eodeir _capite5 allegat Paulus 2.

Cor.iv. 6. quseillede creatione

hominis

tradit, citata mvenies in Evangeho

fe-ctndum h^aith. eap xix. 4·

Deinde

Sc

coucio Pauli ASt. xvn. divinis Hteris

comprehenfa,v.28allegat

hemiftichium

Ar-åiijGenusejus(DTh)fuww. 11t plura in fcriptura pallmocciurenna

hic

qitidem

non _{proferantur. fcx}

adverfo

allegatur

vcl

allegah-fcripmra, idque in

fcriptis

non un

;

tur·

us _{generis» In his priirmm}

eft

fers

p ura ipfa. Nempe allegati r

fcri¬

ptura a fciiptuia aha:

ieu clarius

forte

& _{expreihusloquendo,aparte}

_fen

par-ticula_{lcripturse üha·}

_'S

_x«<P~s