• No results found

Dissertatio academica de directione in ecclesia clericis tribuenda, quam consensu ampliss. facult. philos. in reg. ad Salam athenæo sub auspiciis mag. Gust. A. Boudrie ... publice examinandam sistit stipend. Piper. Laurentius Josephus Öberg Uplandus. In a

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio academica de directione in ecclesia clericis tribuenda, quam consensu ampliss. facult. philos. in reg. ad Salam athenæo sub auspiciis mag. Gust. A. Boudrie ... publice examinandam sistit stipend. Piper. Laurentius Josephus Öberg Uplandus. In a"

Copied!
14
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

'?./g D. !). DISSERTAT1Ü ACADEM1CA DF.

DIRECTIONE

IN

ECCLESIA

CLERICIS

TRIBUENDA,

QUAM

CONSENSU AMPLISS. FACULT. PHILOS IN REG. AD SALAM ATHENALO

SUB AUSPICIIS

Mao.G

liSf.

A.

BOVDRIE,

Phii> Prof. Keg. et Extra-Ord.

Publice Examinandam Sistit Stipenb. Piper,

LAURENTIUS

JOSEPHUS

ÖBERG

UPLANDUS.

IN AUD. GUST. MAJ. D. X. MAJI

MDCCLXXX.

, H. A. M. S.

U P S A L I M,

ATUD JoH. EDMAN, DIKECT. ET REG ACAD. TYPOGR.

(2)

S:ffi R:/E M:TIS

SUMM/E FIDEI V1R0,

cubiculario

supremo,

REGIIQUE ORDINIS DE STELLA POLARI

COMMENDATORI FULGENTISSIMO ,

perjllustri

ac

generosissimo

COMITI,

Dno

carolo gust.

piper,

m^cenati

summo,

(3)

§. f.

ium

jam

in eo occupati funuis, tit heic fpe ciminis Academici loco, fuccinSe

enodate-que expendatur dire&io in Ecclefia Cl'ericis

tribuenda; ftatirn in anteceffum monuifte juvac, nos per Eccleham incelligereJociétatem aequatem

eo-rum, qui in doärina typum, fua convittione ve¬

rumj necfocietati Civili repugnantem, confentiunt,

quo ad pietatem in Deum et Servatorem , magis

ma-gisque excitentur formenturque viribus conjunäis a)

Eft proinde illa focietas, qux in morte Salvatoris

Tui gloriatur, nec quidquam prius, vel antiquius,

pmer Chriftum fuum & hunc cruci adfixum,

pro-ficetur, quaeque illius facramento aufrorata, cujus

fanguine pafcitur, cujus carne nutritur hac in vita,

cujus fpiritu armatur, cujus verbis ac promiflls

ac-cenditur, unum hoc laborat, ut cum fuo Capite

jun-gatur, haud multum abfimili connubio, licet non

ejusdem generis nexu, quo Caput ipfum jungitur

cum Deo. Sunt porro

in hac focietate, Religiohis

fa-fl) Coufr. CANZ Difc. Mor. §. 21tfy.

(4)

$ ) 4 ( Ä

facrorumqne Antiftites, h. e. Clerici, qui dum do¬ cent, monent, hortantur, objurgant, ceteris in re»

bus fuo funguntur niunere ftrenue, ut Ecclefise

rui-nas cölliganc & reficianc non modo, verum erjam

mcenia nutantia firrniori vi& crebriori (ubfidio fulciant

ac fuftentenr. I3e tali Direchone in Ecclefia Clericis tri-buenda pauca commencari in animum induxi, tua?)

L, B. confifus burnanitate ac benevolentiav

Wi

.

'

'

'

WB

<

Hifce fic expofttis, proximum nunc eft, utipfam'

naturam dire&ionis, quae Viris (acra munera

Eccle-fiae tra&antibus demandata eft, paulo enodatius ex?

aminemus. Primum omnium notafte convenit, jus

dirigendi Ecclefram, Clericis cribuendum, ica efte

comparatum, ut neminimum quidem, quod impe¬

rium redoleat, ibidem comperiatur.. Etenim magnat

intercedit differentia inter hane ipfam dire&ionem1 & imperium:, quod etjam ex ipfa natura Eccleföe

fatis iuperque percipr poteft atque inteiligi. Sicutf

nimirum omne imperium penes Superiorem refidec,,

cujus voluntas inferiores obligat; ica etjam

focieta-tis forma inaeqvalis inde provenit, in qva omniunv

voluntates & vires Summo Imperantf ita rribuuntur,

ut, quidquid is vult, reliqui etjam velie & exfequi

obftringantur, adeoque fingulis in cafibus, qui

irn-perio fubfunt,' cogantur ad eam» uniformitatem in

agendo, quam communis fcopus requirit, ficut et¬ jam Judicium de iis, quae eo faciunc, foli competat Imperanti, neceffe eft. Sed vero quoniam Ecclefia,

(5)

pro-etfe Y m- { «3NS»

ln$> ) 5 \

prout

focictas

sequalis,

in

qua

uniuscujusque

fociati

voluntas & Judicium pro rata

nonnihil

ad

negotia

focietstis communia valet, non

confHtuit

ftatum

rei-public$

cujusdam

sut

imperii propric

diöri;

neuri-quam igitur

attribuendum

cenfemus

cuiquam

in

Ecclefia, five docemi, five

audienti,

quod imperi¬

um fpiret.^

Unde

quibus in

focietate

talis

id

faltern

traditum eft officium, ut cnrent, ne

quid

a

ceteris

contra ordinem &'uniformitatem in

agendo

admit-tatur, illi nom imperant,

Ted

dirjgunt.

Qui

autem

dire&ioni fubfunt, ita dumtaxat revocantur

ad

con-formitatem in agendor ut

Judicium

de

rebus

ad

hunc fcopum

peninentibus,

ne

videlicet

confcientiae

quidquam

adverfetur,

fibi

refervent.*

Hane

autem

direöionem in Ecclefia Glericis

rribuendam

vocitanc

nonnulli Juris

Ecclefiaffici

Scriptores

poteftatem

Ec«

cUfiaflicam, quas

indulget

jus difponendi\

ne

quid

jfo Ecclefia, qua tali, contra

ordinem

fiat.-

Eftque

hxc

probe diffinguenda

ab illa

poteftete

Ecclefiaftica,

quap Summo in

republica

Imperanti

tribui debet,,

ut csveat, .ne quid in

Ecclefia

agatur,

quod

Socie-tati Civilis adverfum exfifiat^ Hinc

MElSNEftUS'

hane ipfam nuncupat

poteflatem

Ecclefiafliiain

in«

fernain-, eamque ab externa

diflinguit, adeo

quidem,

ut: illa proprie,

hsec

mproprie

ita

di

ca

tur;

quse

di-ftinfrio

proflrmfle

adferitur

ex

rmmcrabili

dicto

CONSTANTIN1 MAGNI, qui

Epifcopcs ita

eft

adlocutus: Vos efiis Epijcopiin

Ecclefia,

Ego

extra

Ecclefiam feu Jtemplutn Epifcopus a

Deo

Jum

coiifti«

(6)

J U \ v <1(P

Et ficiit interna poteßas conflftic in prsdicatione

Verbi & Sacramentorum adminiftratione, quo fenfu

in Principe LAICO potedas Ecclefiadica non ed quia ininiftris proprie hoc compecit, non

Principi-,

bus; q.10 etjam Patres, Irnperatoribus Iurisdi&ionern

Eccjefiadicam

denegantes, unice refpexerum: ica ex

terna poteßas ed vopoSeTmi

, qua? curam religionis,

difpoluionem negotiorum Ecciefiadicorum, prsefcri*

ptionem rituum & efacrae ccmplebtitur, atque hane in Principe efie adfeveramus Hactenus MEISNERUS b). Alii eodem fere feufu inter

ren¬

nten Ecclefiäj internum

atque externum

didinguere

folenr» Sed haec diftintlio,

utpoce admodum incon-cinna, a THOMASfO rejicitur ac profligatur, dum

inquic: jus internum feu potefiatem internam fano

fenfu nemo negabit Minißro Eccleßat, regimen inter¬

num non fine improprietatis

?iota indulgebit extra

partes pofitus. Regimen efl imperii fpecies\ imperium

coattionem externam involvit• Hoc ad Miniftros

Ecclefice non quadrat, ipfo Chrißö debortante: VOS

AUTEM NON SIC. c) Et efl profe£to, quod idem

monet THOMASIUS, omnino

largiendum,

diflin-£tionem inter potefiatem internam

atque externam,

eam ob cauftam, quod utriusque

limites non fatis

accurate fuerint defignati, in doSrina de

jure Prin-eipis circa Sacra vel nihil vel parum utiiitatis

ha&e-nus

b) De Legibus L. 1H Se&. 2. Art. 7. Qv. 1. Adfevt. 2.

r) Hot. ad HUBER, de Jur. Civit. L./. Sett. j.

(7)

) 1 \ «as»

nus habuifTe. Id tuto adfeverare poflumus, quod in Hierarchia Pnpali poteflas interna extra oleas in

imperii Civilis prrejudicium vagari

ferriqve foleat.

'

$■ Hl.

lam porro examinands eflb neeeflitas

hujusmo-di hujusmo-direClionis in Ecclefia. jNimirum ficuti navis,

in-gruente tempéftate, fine gubernatore

violentis

faci-le operiretur fluQibus; ficuti oves in filvis

finepa*

ftore vagantes, praedae crudelium

efTent

belluarum:

ita etjam Ecclefia, inter malos homines undique

di-fperfa, fine dire&ione nonquam perflare

poffet.

Et>

enim quum Ecclefia fit focietas aequalis, quae

fine

pexu concipi nequit; idcirco in Ecclefia

adefie

de-betordo feu uniformitasvariorum hominumin agendo,

neinclinationum contrariarum multitudine haecce dila-batur focietas & mole ruat fua. Quod confcientia

Eo

clefiae rrtembiorum requirit, iHud pertinet

ad dire*

Etionem; fed quodjura Majeßatis expofcunt,

id

fi-bi imperium Civile vindicac. Jura autem illa, qux Ecclefiae competunf, & vocantur

Collegialia,

ad

a&us pertinent vel direffivos, ut loqui amant Politi-ci, quibus Ecclefiae negotia diriguntur, vel

Minifle-riales, quibus media falutis, quae pandit dc&rinae

typus , adminiftrantur. Hi aftus minißeriaks, qua«

les funt Evangelii praedicatio, Sacramentorum

admi-niftratio, & peccatorum remifTio ac retentio,

divi-nitus reperiuntur dererminati, aut certe ex indole

ipfius

Rebgionis

determinantur,

nec ab aliis quam Verbi Divini Miniftris kcctcc rotfyv

exerceri

posfunt

(8)

Ii ) s ( #

ac debent: quo incuitu Ecclefia non ed fociet.as

arbi-itraria, ied Divinas infeurionis, ad quam coiendam homines obligantur, magnamque 'fortitur

aii&ori-cacem ab inititutione Divina, per quam ejus

ordina-tiones arbitrio humano fubducuntur; quemadmo-dum lolide graviterque fubmonet KEUFFELIL'S. d) Quod aucem ad a£lus direffivos adcinet, fant etjam jidem taies, qbi non pocuere reftius, quam in

Cl>-ricos feu Ecclefrae IV1 iniitros transferri, quibus mi-nifterialium aduum cura divihitus efl commifla, Huc

tanto magis eorum referri poteft bonorum

admini-itracio, quorum proprietas ad Ecclefiam fpe&at, quanco cercius eft, non aIiter fieri poffe, quin ab Ecclefiailli confticuantur, qui hifce negociis prafint ea* que diriganc, h. e. Antiftites, prsefercim quum

ho-minum multitudo, variis negotiis intentorum

fingu-laribus, necad focietatis, qua talis, fcopum relaris

re-fpettunegotiorum, huc tendentium, minnorennitatem

veluti habeatj qua* tum primum ceftat, quando ab

Åntiftitibus, nomine totius Ecclefise, negotia ifta

peraguntur. Speciatim autem omnium rerum dire-&ionem ac curam gerit Antiftes facer, quaecunque

Ecclefiaefumtibusacquifitaefunt;atque huc pertinet

cem-plorum reparatio, vaforum cultui e^tcrnorum

fufficicns copia ab Anddite procuranda;

'paupernm

ex Ecclefiae aerario fuftentatio, itemque ut hat Ec¬ clefia* fcopo confentanea 'difpenfatio; & quae lunt complura id genus alia. Sed vero

eil

quoque

pro

-- be

i)

Jwisfrud,

Ecclef. Univerf. L. /. C, 3- § 13. N. 2,

(9)

€# ) 9 ( £

be notandum, non omnibus hisce negotiis

ipfum

prseefie

oportcre Antiftitem, partim quia

ejusmodi

oecupationes eum dtftraherent, partim^ quoniam

Antiftitis munus ad infpectionem eorum, qui haec

negotia tra&ant, re&ius refertur. Porro nec (ilentio

eft prastereundum, curam quoqae ac dire&ionem

Clericis tribuendam circa publicam Ecclefiae

do&ri-nam & publicss preces, ut in eadem do&rinas

eublicag conformitate

[nde incumbic Antiftiti,

fingula

ut

permaneanc

probe circurosfpiciat,

membra.

qoamam fint auditorum opiniones circa iacra; utrum

cultum Dei publicum diligenter celebrent; fin mi¬

nus autem , qusenam (it caufia? Utrum cognitione

proficiant, vel cur defc&us förlitan exiftat? Utrum

liberos fuos ad pietacem, ab Ecclefia intentam,

edu-cent, & nifi id fiat, cur huic fuo defint officio? Hinc quoque Antiftitum cur« id fpeciatim reli&um efie opinamur, ut indefeffio ftudio, in eos

in-quirant mores, qui ad pietatem animis vel

inftillan-dam vel impediendam,faciunt, ceteroquin

reipubli-cx fcopo immediate non velificantur. Atque huc

fpe&ant minora deiicta compefcenda, quse

Sum-mus Imperans relinquit impunita, & tamen impie»

tatis, Ecclefi« fcopo contraria, notam indicant,

prafertim quum Ecclefiae finis internam animi

re-ftitudinem reipiciat,* fed per externa tamen

qua»-dam adjumenta comparandarn; unde a Clericis

gra-viter cohibeantur, oportet, temerariae de rebus Di-vinis fententiae, in vulgus procaciter editae,

do&ri-nas publicae criminatio, cultus publici negle&us, &

(10)

«Ii?

)

io

(

IH

fic porro*

Verbo: ad

omnem a&ionem externan?,, quae ad pietatem ex raence Ecelefiae, aliquid- con>

ducitf nec tamen finem reipublicse immediate

ad-tingit, fe

extendit

cura ac direÖio Clericis

tribuen-da; quae quam necefiaria fit, vel inde facile patec,

quod omnis Ecclefias membrorum psetas mediate

fit eximium reipublicas praefidium, tantoque felicior

reddatur respublica, quo magis Ecclefias membra

pietati operam navant, ut adeo interventu pietatis

m animo jam plantatae, fini reipublicae feliciter

obti-nendo etjam mediate confulatur*.

§. IV.

Hsec autem dire&io, quam Clericis in Ecclefia

eribuendam jam lupra adferuimus, adpellari (ölet

munus mere Ecclefiafticum, quod probe diftinguen»

dum eft a munere eorumdem Politico, quando no¬

mine Summi Jmperancis , jura quaedam. Majeftatica,

una cum juribus Ecclefise fpeciatim Coliegialibus

exercent, quod tamen non fit fine fingulari

Sum-mse Majeftatis conceflione. Scilicet ficuti Principi in

fingula,qua^ in repubiicaexiftunt ,collegiacompetitfu-prema infpe&io; ita etjam in Ecclefiam omnia eidem conveniuntjura, quae faciunr, neinftitutislEcclefiafticis

quid detrimenti. capiat respublica. Hinc nafcitur

in-fignis jurium Majeftaticorum cumulus, quae

fum-morincumbunt Imperanti exercenda, ut falus pu-blica'rite obtineatur. Quoeirca id ifli jus datum fa¬ cile intelligitur, ut debita adcentione circumfpiciat caveatque, ne quasdam in Ecclefia do&rinas

reperi-mur ac tolerentur, qpse turbas excicent, aut

(11)

«Sk ^ TT ( IÜ>

«M3 ) 11 \ <ZP

Farn ab obfequio abftrahant; nec

fub rel'igionis

pal-jio

[quidpiam

inhoneftum &

Societari

Civjli

inimi-eurn ab Ecclefiae membris in fcenam quafi

prode-at; unde

jus enafeitur

eo£rcendi Scisrnnticos,

qüi

no-vaturiendi ftudio abripiuntur; jus

feditiofos

motus campefcendi;

jus

infpeäores

in vitam

-docentium

con«

ftituendqius

ordinandi

omnia,quse

pacem& quietem

promovent, &

fic

porro*

e)

Quocirca

nemo non

facile

viderir,poteffotemSummi

Imperantis

legislacoriam

et-jam fe exferere intra

Ecelefiae pomceria in

praefcriben-dis Ordinationibus Eccleftafticis, ad quarum

ceno-rem tum agendum, tum

judicand'unu Etenim

quum

religio maxime

graviffimeque

afficiat animos, &

Eeciefia cum ipfa republica plerumque seque

pate-at; confequitur, Summo

Imperanti

majorem

Ecclefi-se curam eße gerendam, quam reliquorum omnium m Republica collegiorum.

§■

V.

Sed coronidis loco, nec id tacendum arbitramur^

tuprobe caveatur, ne tria illuftria illa jura, quse funt

Collegialia, Majeßatis 8z Confcienticc, cancellos

fuos,

quibus debeanc eße circumfcripta, ulh via

transgredi-antur.. Scilicec abfit Papo "Cdßaria^ dum Cierici ul¬

tra dire&ionem Ecclefiafticorum negotiorum impe¬

rium fibi arrogant: abfit Ccefaro- papia , quoties

jura Majeftätis plus arquo

extendunturabfit

etjam is, nempe Libertinijmus, qui omni

Ec-defiafiico ordini > quantumvis neceflario,

fe

fub-B 2

(12)

IS ) ( Ü

ducere

discupir,

Dire&io in Ecclefia Clerieis

o*

rnnino eft relinquenda. Arduum profcck)

&

gra-ve manus iis cammiflum eft, five Divina

fpeöes,

five humana; five

publica confideres, five privata; five quse äomi conficienda

, five qua? jforts y

con-templeris, Nulluni facile dixeris munus majore

pericuio conjun&um, nec quod majore indufiria,

majoribos mentis & corporis viribus indiget. Ab lioc non modo procerum au&oritas

quemvis

abs-terrere poteft, led & effrenata divitum

lafcivia,

lolita vulgi levitas,^ perditiftima

omnium

homi-num vivendi licentia,

abftrahere;

ad cujus

ma-gnitudinem fan&i homines trepidarunt, ftupuic

Jeremias, lönas fugic, manibus pedibusque

Am-brofius reftitic. Eequiritur

nempe ab Ecclefia? An-tiftite leu Miniftro, ut omnium

ordinum, setatum,

conditionum', homines doceat fideiiter, moneat

gra-viter, caftiget libere, omnes efficaciter contra

omnis generis tentationes &

calamitates

confo-letur atque in facris oraculis monftret

remedia. Proinde ope Minifterii Ecciefiaftici

ejusque

cura

ac dire£tione fatigari nefcia,

dilTeminatur per totam

Ecclefiam totamque

Rempublicam

pietas altasque agit radices; quippe qua? alma eft mäter

officio-rum omnium ac magiftra vita?, line

qua refte

fa£ta, (i quid tarnen fine ea re&e fit, &

exa-refcere tnmquam fiti, & luce

carere perfe&as

Jaudis merito cenfeantur. Etenim

hujus virtutum

reginas du&u & aulpicio, ficuti in foro poli a ter-renis ad caeleftia fecludimur & ab hominibus ad Deum

(13)

i! ) n )

©

Deum fegregamur; ita etjam in foro foli a vd«

luptatum illecebris ad honeftatis illicia

fecernimur,

a malitia ad probitatem i quaft peregrinamur, a

faftu ad humiiitatem defcendimus, ab

impuden-tia ad modeftiam pergimus, a mentiendi libidinc ad veritatis cultum procedimus, ab ignavia ad

induftriam declinamus, a petulantiae infania ad

obedientiarn decurrimus, a temeritate ad gravita»

tem feftinamus, a fordibus ad morum eleganti-am venimus, a vitae & corporis pernicie ad

utriusque falutem perducimur, & tandem a

caducis ad aterna , a i morralibus ad immortalia

procedimus, nominisque & famae decus ab

o-mni temporum injuria & interitu imus vindicatum«;

Atque ficnemo non facile pervidebit, pietatem,

quam Clerus Ecclefiaflicus, vi muneris fui ac

debitae fax diredionis, excitare' fludebit, non mo¬ do au&oritatis ver« & folidse in republica etfe

apicem, verum & felicitatis verc Civilis firmißi

mum fundamemum.

(14)

Kun unga ok

Hofdingn fkulu

fik val ok dygdé

lika harva i Gudz tienißo, ok frva til hans hivs ok

tieniflomanna. Ty at ta aknogen fe at Kunungur

alla Hofdinge haver fik rvål i Gudz tienifi ok i allo thy Gudi tilhöre, ta huxa the at han år göder

ok rätrvis i Aomom ok athårvom (inom, okåru thes

häldr til ludno ok alla rvirdning. Ty at frva år

fkrirvat: Alt härver then i rådzl ok wyrdning ther

Gudi gör hedr ok viråning.. Ok ty /'igr Salomon

rvife: Thon ajfoda manna fkal hava hedr ok åro

Jom

rådes

Gud, ok thån (läkt förrvardr jom eij ak*

ta Gud ok hans budord, h. e. Reges Principesque

bene honefteque fefe gerant in cultu Divino, ad-eoque erga Dei domum miniftrosque. Nam (i rnuh

tltudo Regem cernit bene fefe gerere in Divino

cultu, ceterisque quae ad Deum pertinent, eurn

cre-dunt elTe bonum ipfum, & apquum in judieiis fuis

fa&isque, eoque magis ipfi obfequentes fum,

debi-tumque praeftant cultum. Ita namque fcriptum eftj;

Omnia verentur coluntque eum, qui eolit

venera-turque Numen Divinum. Quare Salomon Sapiens:.

Ejus hominis progenies in dignatione

au&ori-tateque futura eft, qui timet Dominum. Ejus vero

proles peribit, qui Deum mandataque Ejus con° temnit.

Knnunga ok Höjdinga ftirelfe: Fjerda Balkin/3 /..

References

Related documents

ncgotiis peragendis fatis fuperque lufficerent afini n). Porro injunxit etiam Deus v» 17. Regi Ilraeli-. tico, ne multiplicaret fibi uxores, ut

pulturarnm locis, quam conventuum quoque religioforum, erat inditum d). Quod vero Chriftiani fponte ufuque. recepto iis in locis, ubi Sacra fua celebrarent, mortuo- rum

etiam vita eorum in Societate Civili prudenter infti-. tuenda primo omnium penhtari debet, jQuippe qui in civitate bonae frugis membra evafuri, ante

Haud raro fallicur fpecieboni, quod- que adpetit, id magis faepe eft malum, quam bo-. num fibi

ler loft, af någhrom tagha eller afhånda latha, utan efter! Laghom och lagha domum s ), Atque hinc eil, quod fingula?quac anno 171g &amp; dein juris publici fint faéia?,.

mentis, certos in corpore motus immediate producere

motus fuum quendam a natura habet vultum^ J'onim érgeffum ; totum- que corpus hominis, &lt;&amp; ejus omnis vid-.. tus, orpinesquevoces, ut nervi in fidibus, itafonant, ut a motu

tum Gaditanum &amp; extra columnas Herculis in Oceanum excurrere_».