Diviiia Adfulgente Gratia;
Indultu
Ampiistirni Colle-
gii Philofophici
In
Ceteberrimo Sveonum ad SalamAthen&oi Sub moderamine
VIRI
Dn JACOBI aRRHENII,
Hiftor: Profefl:Ordin: Regii & h: t Faculc; Phil: Dccani fpedl:
VITAM 1MPERATORIS
DOMITIAN I,
Breviter delineatam
Ad Examen Pubilcum
In Auditor: Guft: Maij die ij Junii
Anni M, DC. XCVI.
Qua par eft modeftia defert S:* R:* M:ds
Alumnus
Laurentius Tolstadius
Upl:
STOCKHOLMS
Ex Officina B. Joh. Billingsley.
Nolilisfimo Qeneroßsßmöquc I
Domino
Dno:PETROSnak 1
S: K: M: Magnat Fidei Viro
Et Camcrat Confiliario maxime inclyto Mascentis acPromotoribus,x-
Exercitium hoc dcademicam in vcmrationü Tskfivjptcv , certißi- *n
fpem [e atque fortum /»<
humillime ofl
Laurentius
Nobilisßmo Confultisfimo & Am*
plißimo
D» OL AO
Auftrell
Confuli Holmenfium dexterrimo
terna veneratione profequendis,
debiu obfevvantia, $ fempitevn&
Iß- mamcjue favoris ac benevolenttä
idi [ua* commendans
mc offert
- '* i..-
tius Tolftadius
(a) regiove Urbis fexta , ad Malum Pu-
nicum , natus eft Domitianus A°: U:
C, 8^4* IX. Kal: Novemb.
Pueritiae ac primos adolefcentiae
annos, abfente patre in Judaea, Ro¬
mas apud Sabinum patruum fuum e- xegit ; cujus cura atque indulgentia
educatus , Philofophorum hauriendi fapientiam occafionem habuit non parvam. (b) Studium literarum ß poeticie m/re fimulavit, ut in eo excelle-
re videretur, (c) Sagitiandi autem
fludto pr<ecipue fe dieavit, evafltquetam peritus fagittarum, ut per intervalla
digitorum difpanfae manus vel viri,
vel pueri, procul pofiti * innocué e- vaderent jacula. (ä) In tumultu Vi-1 eu teUiano, ubi omnia civili incendio fla* pC
grabant , vix falvus manfiflet , nifi na
Sabinus, Praetor Urbis, cum fuis in Capitolium compulfus, Domitianum, co ex fratre nepotem, ne in eum adhuc }at
impuberem hoftes ßevirent» una cum b£
(a)Svet.in Dom. cap.ir, (b)'[Svet. 'in Dom, cap. t,
Tac, Hift. 1, 4. cap, 86, (c) Svet. in Dom.cap, 19* a)1 (d) Saball. T. z, p. 87, Svet. .in Veip. tap,ju .Tac, Tac;
Hift, lib, 3 cap, 69. aD
3 [:< liberis fuis abduxiffet. Nee ibi.me-
!'• lioc ei fortuna > ubi omnino ipfi fu-
iflet pereundum , mfi fuga faluti con-
32 fuluiflet. (*) lrrunopentibtu entm ad-
> verfariis, & ardente templo, fors fu- gam ex Capitolio apperuit, abditum-
que apud asdituum occuluit. Inde
^ Liberti follertia, lineo ami&u , turbas
)Xi facricolarnm immixtus ignoratusque
öe" difceftit, 6c apudcondifcipuli matrem juxta Velabrum fervatus eft.
m I Ut autem non femper fremit pe-
^ I lagus, fed poft infeftam rabiem placi-
)a das agit undas ; ita ex fummo peri-
l» culo, ad maximam felicitatem brevi
& afcendit Domitianus. (b) Nam , oc- tifo Pitellio, 6c patre fumma rerum
^ potito, progreffus demum, Casfar u-
$ na cum fratre abfente falutatus eft »
in honoremque urbanas prasturas cum
confulari poteftate, e veftigio ei ob-
uC latum, titulo tenus fufcepit; ob quod
lJ? beneficium, ad declarandam debitam
k*.%> ani-
J9» a)Tac. Hift. Lib. 5.cap. 74. (b) Zon, T» 2. pag,74 [aC, Tac:Hift: Lip: 3, cap. 86 Svet: in Dom: cap,1. Xipbfc
nOom; pag: 132, Tac; Hift; lib; 4, cap.3,
arumi gratitudinem, (*) Ahjefto <tditui
contubemio , facellum modicum Jovi Confervatori, aramque in eodem po- fuit loco , cafusque luos in marmore
expreilic , ad aeternam memoriam
manfuros. Imperium autem adeptus, JoviCuftodi ingens templum excitavit,
ac fe in finu Dei facraviu (b) Sed
Mitcianu**, abfente Vefpafiano , omnia
fumma poteftate una cum Do¬
mitiane)' adminiftrabat* -Nam, ut aÜerit Xiphilmus , omnia fuo arbitra-
tu gerebat, feribebatque de rebus o-
mnibusi tantummodo adpofito Vefpa-
fiani vel Domitiani nomine : ob eam- que cauftam habebat annulum , quem
ad lpfum miferat Vefpafianus , ut qua:
ediceret, iigillo firniaret Principe l*
gitur ipfe & Domitianus magiftratus
qu qu hu
.& Praefe&uras multis dederunt , &
alios atquealiosprsefides &conftiles de-
fignarunt, non fecus ac fi ipfi rerum
potireritur. Unde Vefpafianus ferip*
fit Domitiano : ago tibi gratias, fili
quod
qu fit
(K
fer
tea
pli
titi rai
lau tri: In mi
nis Lu abc
rur rer
tUf
m
(a) Tac Hifl". lib, cap. 74* (b) Zon: T: z» P» 74»
Xipb; in Vefp; pag, Tac; Hift.Lib, 4« cap, 4«es
tut
Dvi po.
3re am as,
rit,
5W nia to¬
nt ra- o«
pa-
m-
$
ux
t- :us
&
ie«
im
fr
Ii.
od
74.
quod me finas principatum tenere f
quodque me ex eo nondum expulcris.
[a) Nam fama ferebat^ illum patread-
huc vivente affe&are imperium ,
quam fuperbiam pater tarnen fuppref- üt, atque astati ipfius mitigatus efh (b) Quam ipfe Domitiane cum a
ienioribus fperni videiet» ufurpata an-
tea imperii munia omifit ; fimui fim- plicitatis ac modeftia? imagine in al-
titudinem conditus 5 ftudiumque lite-
rarum & amorem carminum fimu-
lans; quo occultaret animum , & fra-
tris jemulationi fubduceretur« (c)
In Alban0 monte deinde moratus > ani¬
mum ad amorem Domitian Corbulo-
nis filias adplicuit, quam deinde a
Lucio Lamio /Emiliano ejus maritö abdu&am habebat in numero amica-'
tum 1 eandemqve poftea duxit uxo-
rem. Mortuo autem patre , mira cupiditate , ut antea» flagrabat re-
gnandi,ja&abatqve föpilfime (d) te*
Uttum [c principem imperii , jfed fraU-
ß dem
fc)Tac, Hift,liK 4* csp. fi &p4 (b) Tac»Mift, Iibrf
4.cap. gö# (c) Xiph,p, i9]4 (d) Svc»,in Dom,Cflp*««
dem teftamento eiTe adhibitam. Un- » de invidia agitarus , & grave exifti- (p
mans lub fratre imperium exfpe&are,. nt (a) clam atqve palam eum inßdiu tollere R
conatus ed. (ß) El tandem gravi va- j 171
letudine correptum , in arcam ligne- te
am nivibus repletam, fub fpecie me- bc
dicinae facienda , conje&um exftin- ni
xit ; caftra deinde ingreffus , no- vs
men ac potentiam fufcepit Impera- pi
toris. te:
Circa primordia fummas form- no.
nae , cernens qvanto favore , qvan- ca tisqve laudibus gefta fratris fvavifli- cii
rno concentu profeqverentur cives ;
,ne illi minor videretur Domitianus » accuratius Tibi agendum , & fama
virtutis cum fratre certandum puta-
vit. Leges itaqve , fme quibus
nulla domus , nulla civitas , nulla
gens conftare poteft , fancivit bonas \ ^
(c) tantacjve cura modeßia in a
magiftratibus coércendis ufus eft ut !J}'
neqve modeftiores , neqve juftiorcs u
ex- &
(a) Zon. T, 2. pag, 74,(fe) Xipk,pag, 204,(0) Svet* (a\
Dom, cap, 8, ' \ J
r
n- exftiterint unqvam. Qyscftorium >
\}r qvi gefticulandi faltandiqve ftudio te-
re,. aebatur , »Senatu movit. Eqvitem
:re Romanura, ob reduétam in matri-
ra-1 monium uxorem , cui demifiae adul-
ie- ] terii crimen inrenderat, judicum al-
ic- bo erafit. Incefta VeÖalium virgi-
in- num, a patre (uo <Sc tratre negledta,
10- varie & ievere coércuit; priora ca-
ra- pitali fupplicio , pofteriora more ve¬
teri. (a) Ne qvüqvam inträ termi¬
ts ms jurisdidtionis Rornanae pnerum
an- caftraret , vetuit* In cujus benefi-
ffi- cii laudera Martialis (b) ita cecinit :
s '
Lufus erat Sacra connubia fallere teda:
s '
Lufus £•? immeritos exfecuiffe mares,
1113 Utra%Tuprohihes, Cafarpopulisquefoturis
l*-3"
Succurris, nafet quos fine fraudejubes.
ujja Scripta famofa vulgo edita ,
as. quibus pnmores viri ac faeminae no-
■in tabantur , non fine au&orüm igno-
ut TQinia abolevit. Plures alias condi-
>rcs ^ partim, partim reftifüit leges ;
ex- ^ ea propter vivus non folum » iéd
B i eti-
(*}Syet;Dt>m. cap. 7, Ammiang Marcell. Hb+ t8. P«
Siy. (b) Mart. Üb, 6, Epig.
t
etiam mortuus
, magnis efferebatur laudibus.
In templis & aliis asdificiis pu- blicis exflruendis , uno ore dicunt
hiftorici, (<*) illum omnes fere princi¬
ps vicift magnificentia- (b) Ham tentpla fab Tito principe Romas exufta»
ac prasfertim Jovis Capitolini , fum-
nia reparavit impenfa; nova etiam,
in quibus Flavias gentis templum > in fexta Urbis regione , condidit ma-
gnificentiflimum ; unde Martialis (<•) dicit, nec Jovem » nec fuperos om¬
nes folvendo futuros» Ii ab illis de- bitum exigeret Casfar :
ProCapitoltnts>quidenimtibifolveret tQpltt, Quid pro Tarpejafrondü honorepoteft / Qyid pro culminibui geminis Matrona
tonantis\ Pallada prAtereo: res agit illa tuas.
QuidloquarAlciden* Phcebumque^piosque
Laconas ? Addita quid Lotio Flavia templa polo\
Ex (*) Rup in Domit. £b) Svet. Dom. cap. f« Alex. Do¬
natus üb i, oe Urhe Roma eap.*6,Seal, ad Ruf. p. (a 186,(c)Man, lib.5*. Epig. 4. «
[t lut
f-
ExfpeUesfußineas^ Auguße^neceffe cß\
Namtibiquod fo/vatnon habet areajovis.
Multa qvoque alia fecit opera ,
; Forum Tranßlorium, {a~)
Naumachiam , Od&um> Slädtur», Sed
fingula hic non opns eft enumerare*
(b) ^Bibtiothecxs incendio confumtas
impenfiffime curavit reparandas > e- xemplaribus undiqve petitis , miffts-
qve Alexandriam » qvi defcriberent
& defcripta emendarent.
(c) Inter initia his jam recenfi-
tis non modo inclaruit , fed etiam
abftinentiae ac liberalitatis ea dedit experimenta , ut, Svetonio tefte» cu-
piditatis atqve avaritias vix ulla ex-
ftiterit iufpicio. Omnes circa fe ,
hoc eft > domefticos ac familiäres fuos» largiflime profecutus, nihil pri-
us aut acrius monuit, qvam ne qvid
fordide facerent. (d) SpeBacuU, qvi-
bvt Romani maxime de]e<ftabantur , qvam fepiflime edidit fumtuofiftima,
five in Circo , five in Amphitheatro,
B 5 ubi
(a) (b) Svet, Dom. cap. j. Svet. cap, 2«, (c) Svet>
"p. 9. (d) Svet. cag, 4,
10
ubi pugnam qvoqve navalem cöm-
mifit : Seculares ludos exhibuit:
Qvinqvennale certamen Jovi Capito-
lino triplex inftituit> htuticum» eqve- ftre & gymnicurn : Qvinqvatria in | honorem Minervas eeiebravir , cui j
collegium inftituerat ; ex qvo forte du&i magifterio fungerentnr , dede- j
rentqve eximias venationes & fceni-
cos ludos, fuperqve oratorum & po-
érarum certamina. Crepidatus ipfe
certaminibus prasfedit , purpureaqve amidtus toga Germanica, capite ge- ftans coronam auream cum effigie Jovis ac Junonis Minervaeqve : adfi-
dentibus Diali facerdote j & collegio
Flavialium pari habitu , nifi qvod
illorum coronis inerat ipfius imago*
(#) Speftatoribvi crebro multa largieba-
tur ; nonnunqvam conviviüm facie-
bat eis in eodem loco fedentibus »
vinumqve prasbebat faspe numero ,
nodturno tempore fiuens. (J>) Bel¬
lum etium navale in loco qvodam no¬
vo
Ca) XiPh. pag, %o6, (b) Svet, Dom. cap, 4, Xiph,
{>ag, 107. & iotf. Z011.T. 2. pag, 74.
vo fecit, ubi non folum omnes fere, qyi ,pugnaverant, fed etiam multi ex
fpe$atoribus , ob fcedam derepente
fubortam tempeftatem , lsefa valetu»
dine , interiere* Neminem emm
difcedere, alias veftes induere, pafc
fus eft , qvamvis- ipfe penulas fubin-
de muraret. No&urnum tarnen e-
pulum confolandi caufia populo de-
dit publice. Sed ut plebi hoc tem¬
pore , ita qv.oqve paulo poft primo-
ribus Senatorii & eqveftris ordmis lu¬
gubrem coenam dedit: fed ut hifto-
, ria magis conftet, juvat ex Xiphili-
no integrum recitare locum* tsid- paravit ades > inqvh , ex omnibus par- ttbtfi nigerrimas, erant cnim atra la- qvearia , parietes ac pavimentum , in
eocjvs fedej nuda eodem mode coltocata, Quibu* paratis , eos nobln abfqve comi-
tibus introduci jubet ; ac prtmum omni"
um juxta unumqvemqve cotumnamy /«-
ßar fepulcri , collocat , in qva nomen e-
ju4 feriptum erat , pendebatqve de ea
Ijchnuchusparva* , ut adfölet in monu- menlk : tum nudi pueri atramerJo oblitt
tan-
12
tancfvam fpeBra qvadam , ingrediuntur» na ipfosqve borrtbtli faltatione ctrcumeunt, eo-tio,
qve faElo , ante pedes ipforum conßßunlfqi fiuntqve ad extrcmum omnia , qva in t'ijli xeqvtis mortuorum ßert folent, Nam fåce{
res atrét in vafis eodem modo eis adpcfits ftterunt. J^yas ob res qvüqvo maximeres
reformidare coeptt , $ perhorrefcere, qvodqv
fe jam crederent inteftUum tri , prafer- bu
tim cjvod ceteris magnutn filentium effet,con
qvafijam mortui effent , cjvodqve Do- en:
milianua fermonem habebat de its rebus, im qua ad mortemqv&ve ad c<edes perti- Jaet
nerent. Tandem rero il/os dtmittit ,
pri
pr/emiffif famulis ipforum , qvi in vefti- Sm
bulis adium remanferant, 6)yumqvt jeg pr<eparajfet alios incognilos homtnei , a fan qvibwt domum reducerentur, vehiculis få no
leblieis datis , multo majorer/t metum eis duz incufßt. Jam qvisqve domum venerat, tis ifå rejpirare qvodammodo incipiebat, cum affi
nuntutum eß nonnullos ab Augußo ve- con nire. Jffya ex re eis mori omnino üü exfpeBantibua , ab uno horum oblata eß ler columna a//gentea , ab altero aliud ali*
qvid j ab al'to veto •> ex iis qua in cce* (a)
ne ®°„r
n
ur > m fiferant adpofita > ptéqve erant pre*
eo'tioßjßma : poßremo pyerdamonion unicu*
intyicjve lotu* tå ornatu* obtulit :
j r-tili totamnoßem ttmore percttlfimunera acr
$cefemnt. — i.' ":, i
■ßtA UlteriuS progrediendum eft -ad
imeres Domkiani militäres, confiderando»
vod qvas beila fub ipfo funt gefta^ ex.qvi- bus primum eft {/) \Britannicum^ fet*
ret,contra Britannos , qvos rebelles dtiéiu
9*- enim.Agrieolae multis cladibus fra&oSy
», imperio adjecit fucv Qva vi&oria
*ti-laetus atqve elatus degenerare , & a
't >
priftina bpnitate decljnare coepit* (b)
Qi' Sunt få Sarmaiz deinde bello petiti ob legionem unam, cum Legato ftmul cse?
<*
fatn, de qvibus lauream-J.ovi Capitoli*
& no retulit. (p) 4.Adverfes Uacos, quorum eü dux erat Decebalus, vir.eximias virtu- fh tis, ipfe duxit excercitum , multisqve
m affeeit cladibus : (d) Sed -viftiu a Mar-
v* comannis, cum. qvibus eodem tempore
n0 illires erat, 6c in fugam conje&us , ce?
4 leres ad Decebalum mißt nuntios, ad
'l*
> C par
t* (») Tac: in vita Age. (b) Sabell. T. t. pag, 501.Sveti
14 Domicap, 6. (Xiph;pag. 2Q7» (i)Dio c Theidofio
* ia Döntft. " •
»4
pacem petendam» qvam antea fcepius
petentinondederat. Quamconditionem gravibus malis confli&atus lubensacce-
pit Decebalus> 6c per legatos cum Do¬
mitiane) ea conditione tecit pacem
, ut
qvotannisTibicertumpenderettributum.
Re tam infeliciter gefta, ceu vi&or, le¬
gatos öc epiftolasRomammifit, multis-
que ferculis triumphum ornavit. Unde
tot ac tanti honores ei funtdecreti,utin Omnibus terrarum partibus,qvaeejus di-
tioni fuberant, flatus aureae atq; urgen¬
tem fuerintpofitae. Retenturus autemfa-
vorem militum, 6c ne in vulgus abiret
iirnulata ipfiusvicloria>honoribusatque
argentodonatos auxit. (*) Cujus largitio-
nU eum poftea pamituit. (b) Nam exebau•
flu* operum ac munerum impenfis,nihil habuit,undetotactantaexplicaretonera,
nifi,qvocunqvemodo poflet, corraderet pecunias. (0 6)u&resopulentijjimis plerisq;
civibus cauflfa fuitinteritus. Namlevifli-
ma excaufla,partimreosinfenatufa&os, partiminfidiisfuftulit,eorumqvebona in
fuumacpublicumvertebatufum?quibus
fe (a> Zon.pag,(b)Svct,Dom. cap, ix.(c)Xiph:p.J07,
*5 feodiofum multisacinviftimreddidit. (a)
CMultiqvoqveprovincialeSobgraviffima
acintolerabilia,quaeexigebanturtributa,
abeodefecere. In hisNafomanes, qvi &
qvaeftores adverfusfemifTos occiderunt,
&Flaccum Numidias prsetoremita devi-
cerunt,utcaftrisejus fintpotiti, ubi cum affarimvini,&qvacepuliserantneceflaria,t inveniflent, inebriati obdormiverunt.
Quo FlaccuS cognitoeos aggrefTusinter- necionedelevit> acneirnbelliqvidemaeta- tipepercit. (A) DeindeL.<*jlntomum fuperi-
risGermania2Praefe&um,perNorbanum
Appium& L. Maximum duces,mirafeli-
citateconfecit. (c)Nam ipfachmtcaUonüho¬
ra, refolutusRhenustranfituras ad eum
Gallorum copiasinhibuit* Sed L. Maxi¬
musde crudelitäteDomitianicertior fa-
&us,omnesliterasinarcis Antoniiinven-
tas.negle&o proprio periculo,ut ceteri
calumniampwnamqve effugerent, com- buflit.
QvarecognitaDomitianusyOfyCW^
iidegenere&temporemortiseruditUS, ma-
> gis
(a)Zon.To.i.pag.y4.(b)Sextus Aurelig.(c)Svet» Dom.
«p.6.Saböll» T.z.p.30l#(d) Xiph.pag. ju,
16
gis magisqve in crudelitatem effufus, omnesfe.
rc fulpecios fibi infidiari pütavit. (a) Nobil/(Ji•
mos ex fenacu intefecit, nec propinqvis fuispe- percit, (/?) Igituir metu crudelitatis ac confci-
entiae fuae conjurayere in eum fcelefti homines
ac irnpii: Parthenius cubicularis cum collegaSi- gerio ; itemEntellüs cumStephanoLiberto,Secf
rieque Domidauxor, neqveNörbanusPraefeétus prsetorii,neque collegaejusPetroniusSecundus,
id dicunturignoraiTe, Nam Domrtra propter a-
morem Paridis in oJium ejus venerac, dme- batqve ne fe incerfici juberet. Indkat Xtphiit-
nt& (c) Domitianum ftatuiffe hos omnes uno die inrerficere, idque Domiciam cognoviffe ex tabula tiliacea, qvam puer qvidarh., fqb pulvi-
nanabditam, eo dormiente abftulerat, ac Do-
mitiae obviam venienti tradiderat, qvae eecens
rem omnein indicavit, Re itaque animadveria*
infiqiasmaturavcre conjurati, QuorumSte-, pbanus cubiculum cum ceteris acht > profelTus confpirationis.indicium, 8c ob hoc ipium ad-
mifius, legend traditum afe iibellum, fufFodic ingvina : At correptoScin terram deje&o Ste¬
phano reliqvi fuccurunt, &Domitianumfeptem
vultieribus coniollum indignaneceinterficiunt.
Qvod fa&um elf xiv Kal. octobr* anno aetatis XL V. imperii XP,
(a^ Eütropius^b) Herod, üb.i.Svet. Pom cap,l7,(c) p«
axj,;d)Svei,Dom, cap,17,