• No results found

Disputatio physica de elementis in genere, qvam ... præside ... M. Erico E. Brunnio ... pro magisterij insignibus consequendis, examini publico subjicit Ericus Beronis Hernodius Ang. Ad diem 11 maij in auditorio veteri

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Disputatio physica de elementis in genere, qvam ... præside ... M. Erico E. Brunnio ... pro magisterij insignibus consequendis, examini publico subjicit Ericus Beronis Hernodius Ang. Ad diem 11 maij in auditorio veteri"

Copied!
16
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Divinä

afpirante

gratiå,

DISFUTATIO

PHYSIC

A

. De. '

ELEMEN

TIS

IN

G E

N E

R

E,

a M

Ex Venerandas Facultatis

Philofophicé

coiw

ienfu & decreto, in inclyta Sveonum ad

Salam Academia-»« P R £ S I D E CUrißimo tiefe

Celeberrimo

Vi ro

M.

ER1CO

BRUNNIO,

Hifioriarum ProfeiTore

Ordinario,

prseceptore

ac fautore luo» debitå obfervantiå

perpe-tim colcndoj

Pro Magiflerij inflgxibu* ienfequendüy Sxantim

E

S

M dtem Matjin

Auditorio VtierL

v U P S A L I FL,

(2)
(3)

Prooemium.

&S3^p*fOgitanti

mihi

de

materia aliqva

inaugurali

'

huic

Difputationi

idonea>

naturae

campus^

8c in eo

peculiariter

vafia

illa

mundi

corpo-!ra,qvaeobmukiplicem,

qyem

nafeentibus

prxbcntufum^&concinnam

qvam

mundo

conciliant

pülchritud:nem

ac

perfeélionem,

fefe obtulerunt

Elemcnta,

animumq;

hunc

in

fuorum

confideratio-jiem alliciebant: Alliciebant 8c mentiarridebano.

Fungum

enim 8c

lapidem

eum

effe

arbirror

qvem«.

Igms

commoda

fugiat.

Aernonne

corporibusge*

ncratis, animantibus

inprimis infervit, dum

attra* £ius cordis

aliorumq; mémbrofum

aeftuantium

fer-Vorem

refting'vit

8c

contemperat.

Jmo &fpirituum

generationi condocit:

ut non

immerito

abAvicen-na

corporis

pabulum falutetur

8c

appelletur. Qvid

multis;Aliturnilli chori

qvi

fvavi

gutture

morcalium

aures circumionantac demuleent, nec fine hoc irL_»

fublime Jepromovere, nec

u-lum

corpus

animatum,

qvod refpiratione

gaudet,

vitam diu

prorogare

po-teft, qvae

juxta

acumen

Philofophi

in

caüdo

8c

hu-mido conilftere

deprehenditur.

Ad

aqvam

pari-ter ü inc^ndas aciem> immenfum cernes fru^uin^,

A z ~ qvem

(4)

qvem ea

rebus

miindants

exhibet,

H&c

labia

tef«

rae in fe Sc

fua

natura

ficca

irrigat& hume£ht,haee

animatis ponim

jniniftrat

&

fubminiftrat,

haec

gra¬ te

pifers

donat

domicilo.

Et

qvis

fruftus

terrae

absq,

irrgatione

?

Qvis

ufus

Reipub.

fine

aqva_s l Terra;

deniq;

fi

qvis

enarraret

commoda,

qvam_» latus hx fefe

ofFerret

dicendi

campus; matrem tuam

magnam

hic

a/picies,

qvae

te

fuftinet

alit

&

fuften-tat, agmen

florum

5c

herbarum

langvori

&

recrea-tioni tuae

convenientiffimum

producit.

Vita

cas-fum te

gremio

ample&itur

&r

excipit.

Et

qvir®

paucis

cunfla

perftringet?

Horum

itaq;

naturam

Sc affe&iones ingenere

perlufirarc

fert

animur*.

Velit aetema

Majeftas

ut qvae

eile

poterint

deprag-,

(enti

negotio

meditationes in fui

nominisglo*

riam cedant, cui nunc & perpetuo

honor

gloria & decus, Am£N,

-i

- v ! ■ i

(5)

I

DISPU

TATION

IS

dCj

;

Elementis

in

gcnero.

T

H

E

S

IS

I.

E elementorum natura

genemim,Dco

cum bono aduri, ante omnia, hkmenta.,

tiari pradupponimus, vuigi enim teft;mo-nium crebrö nomen dementi ufurpantis

id evincit;tum authoritas fhilofophorum. II.

öi ratione aliqua

idipfum

&

aiTerendunr»

erit, unica

hac nobis facilé fufficiet: Datur motusfimplex redus,

da-bitur ergo fubjedum hujus afFedionis five accidentis pri«

mum, corpus videlicct fimplex vel elementunu. 111.

Sciendum kaq;

irjprimiseffi

elementorucn munia& ©fficia univerlålia, hoc in univerfb, duoefle. i. Utfinthu«

jus mundi partes integrantes, cujus macbinam unå cum»

coelo compleant, & hoc officium obeunt fecundum fe to»

ta,principalitérquidem performamjqua caufa eftomnium

»fFedionum & efFeduum qua in corpore

dcprahendun-tur. Inftrumentalitér vero per qualitates motrices

qui-bus elernenta å natura condecorata funt> uteorum

admi-&iculo certa in hoc fublunari mundo occupent (patia, ut

(6)

cun-!l

eundcm abfoWant & compleant. 2. Alterum elemento

rum rnunus eft> uc fint principia & caufae transmutatio

uumPhyficarum, praecipué verö caufa? tnixtionis&

matc-ria mixtorum corporumj.

IV.

Cb duplex hoc munus duplicem

elementafortiun-eur confiderandi modumjabfoluturu videlicet 6c

refpe&i-%'urrL». V.

Abfolutus confiderandi modus eft, quo elementar

eonfiderantur abfolute in fiuanatura & ellentia,utfunt Cor¬

pora naturalia limplicia absq; relacione ad mixtorum con-ftitutionem. Refpe&ivus confiderandi moduselbquo ele-mentainrefpe&u ad mixtionem eonfiderantur» quomodo

& Arid, corum tratfationetn fufeipit in üb. de gen. &

corrupt. Scd mifio pofteriori hoc refpeßu ea qua? ad ec

rumnaturam abfolute confiderandamlpe&ant, proingenii

minerva luftrabimus. Vf.

Priusquam autem interiorem rei propofitae

conffde-rationem ingrediamur, in limine quafi pauca circa

defini-tum notabimus» cujus univerfum feré negotium erit in_.

nominisnotatione, Homonymiafeu diverianominis figni-ficatione. Vif.

Etymologiam quod conccrnit, elenftenta quidarru

dida efle volunt ab alendo, quafi dicas aümenta: ut enim

corpora mixta ex dementis inter fe eommixtis ac

tempe-ratis con lant» lic eorum quoq; plurima lisdcm

ccntern-peratis aiuntur 6t nutriuntur. Gra;ci vocantab or-cüne, quia non felum apea lerie dilpofita i'unt, ut fingula peeuharem locum in mundo obtineant, fed 6c certo or-dine coneurruut ad corporum qua? inde fiuot

corFipofi-dooem. liX.

Fonö yox dementi, irarié fumitur. z. Pro

quovis

(7)

'tic!ivsflbi)i> quo

modo

pun&um dicitur elementutru

imex i unitas»numeri. 2. Pro cujuslibetartis princtpiisacJ

>

rtfeeptis; ut rüdimenta Gramm. Rhet. &c appeliantuiu

elementa. 3. Pro prirois cujusljbet corporis generalibusr* prineipiis quo fenlu materia &

fongadicuntur

elemen-.

ta, 4. Pro eo quod fecundum aliquerh ordinem aliquid

componit, & hoc modo literse funt elementa diftionis#

lutum, lapides, ligna., elementa funt fabricandi «dificii» 5. Specialius nonuunquam pro coelo ipio, ob ejus

videli-ett limplicitateno

&

officium quo una cumreliquis ad in-*

tegrajem mundi conflitutionem coccurrit, ut fit

elemen-tum non mixti fed mundi> dieitur autem coelum primutn

tlementum,ob dignitatem ac fitum : item quintum

ele-mentum refpeftu reliquorum. 6 Aliquando

pro partifcju«

reipeäivé fimplieibus, ita humores, partes fimilares &c.

dicuntur elementa : fed cum appellationes hse, hueminu*

quadrent, hic aeeipitur elementum ut eftcorpus fublunare

fimplex: hinc&. talem eorumexflruimus definitionetiu

IX.

Elementa funt Corpora fimplicia, homogenea, quas

prepria in hoc fublunari mundo occupant ioca, inqsiliis

per qualitates motrices confifiunt» ut univerfem han«

mundi machinarn una cum coelo complcane& abfolvanfc»

X.

Realis hffc definitio,genere& difFerentia abfolviturl

Genus eft corpus. Quam vis enim elementa valde fubtilia^

fint, uteorum nonnulla pené fenfum omnem fugiqno»

é corporum tarnennumer o eximinon

poflhnt. Habent

enim tam levia quam graviaelementa prineipia corporis»

materiam fcilicet & forma«!; Nam quiequid indé

com-ponitur corpuseft. XI.

Differentiam exprimunt vetba fimplex»

(8)

licum, fublunafe; SimplicU dicuntur quod in aliaelemeiv

ta nequeant dividi, non tamen omnimodå

fimplicitato

funtfimpliciamam exaliisprincipiis funtcompofitamateria friiicet prima &forma: fed refpe&q mixtorum dicuntur

Ümplicia qu»

exiiyjömponuntur

& in

eadem

f»pé

refol-vuntur. Nam

qiupBho

ulferior contingit refoJutio, termi* natur illa in materia & forma qu» ultima habetur. Htt*

iftogcneA dicuntur» quia fingula; partes elementi eandem-t

cuai totonaturam obtinent» fic quseyis particula

aquaefl

aqua. XU.

Hifce fic per diyinam gratiam dedußis, elemento¬

rum in Cognitionen! plenius ut perveniamus, eorum

et-jara rationem fecundum

caufasraffe&ionestangemus,

nu«

inerum inveftig*>bimus & qualitates, ratione inftituti,

ru-di peniciilo adumbrabimur*. XIII.

Caufasquod attinet, funtill»indupliei difFerentia,

extern» & intern»» extern» efficiens & finisj intern»

eaateria & forma. XIV.

• Caulåm

cfficientemelementorum,Deum Ter.Opt.

Max. agnofcimus, qui ut reliqua omnia qu» ad univerfi

integritatem fpe&ant, in principio cx immenfa fuä boni-tate & fapientia creando produxit, ita & clenjenta in

ho-irunum uliim & utilitatem clementer adduxic &

confti-tuit: vanum eft itaq; quod ea ab aeterno, quemadmodutn

6c totum hoc univerfum fuiflc, nonnulli

aflererenondu-bitarint. XV.

Materia, ut verbo dicam,eft primum & uniyerfale

f^rporum naturalium principium internum paflivum»ex quo ornne corpus fimplex componitur quod &indifFe*

renter fe ad quodlibct eieaaentuen habeo

(9)

xvr:

De forma cöntroverfia non minima efl> nohnülli putant qualitates

primas formas

eflentiales

elemcntoruoi

ctfe> fed cos errare hine liquet. Nulla enim accidentia

corpusaliquod eflentialiter

conftituere

poflunt, dicendum

eft itaq; formamelementorum

efienaturaminternam

fub-ftantiaiem

hs^7tH)jPt

qusq;

principalis

cäula

efl&

princi-»

pium omnium

afFedionum

&

efFedionum

in

elementis*

depra?henfarum

quaiis

autem il!a

fit exprimi

non

potefi»

neq; hac in vitacognofcere

nobis

promptum

efl;

abfcon-ditae enim 6c nobis ineognitae funt

l'ubftantiales

elemento-rumformje & vitreum vaslambimus interiora baud faciie

attingimus. Noftra enim ccgnitio

umbra

tantum

in

So¬

le utjubtihtatum M^ifler conqueritur. Exer* 307-led. 1.

Hinc iilud eft> quod eiementa per qualitates

plerumq;

delcribunturj utpoté ignü per calorem &

levitatem,

ter¬ ra per frigiditatem. inde etiam

eft quod Arift.

qnalita«*

tesnonnunquam elements

appellitct»

aliquando

elemen«

torum&principia confiitutiva»

aliquando

quafi fonnas.

xvii.

Rede pronunciavit Arift.

lib.

x.

de coelo.

Oeum

tc naturam nihil agerc fruftra, certusm ergo

eft

elemea-ta finis alieujus gratiå fada efle>

q*iod

«um

ita fit:

Finish

principalis & ultimus elementorum

eft

gloria Dd,

illis

e-ßim cognitis ejus bonitatem &

fapientiam

pereipiunt

ho¬

rdnes admiranturq;jfpecialis vero, utuna cum

coelo

per-ficiant hoc univerfum> nec non alia quae fecum

trahunt

commoda & utilitates peramplas.

Etik

breviter

decau-fis, fequuntur afFediones» quarum

prima^^occurrit«

x1ix.

Elementa licetex fe & FuS natura fixam 6c deter-minatam figuram non

agnöfeant»

wie

enim

figurantur

(10)

cd extremitatcm eorporum quibus junguntur, f!c aqua in Vafe rotuodo fitrotunda» aliter in alio & diverio figura¬

tur. Tarnen ob coelum eadem ambiens & continens*

quod fphaericum, fpha?ricae etiam figura? funt eleraenta. XIX.

Elementa quamvis fint corpora homogenea5c

fim-plicia>multum tarnen extranei

fibi

habent admixta,

alie-nisq; qualitatibus affeéia manent. Sic pars aeris

qu^ter-ram & aquam contingit, å frjgidiffimis elmentis praeter

naturam afficitur» ut frigidiflima efle fentiatur quum

ra-dii Solis nimis oblique diffunturcum veroiidem in unum coguntur, intenfum calorem in acre efficiunt. Deindo

cxhalationes cx terra 5c aqua perpetuö afcendentes, &

materiam meteoris- pru.bentes, aérem variis modis

im-mutant. Terrapluriumelementorum

eftparticepspri-möenim terra? multum humiditatis aquea? inell, qua? fa¬ cit ut partes ejus ficciores coha?reant 5c contineantur_.

Deinde etiam, multum aéris terra? inclufum efle

teflan-tur venti, item terra?motus qui fiunt

propter aérem

an-guftiflimis terra? meatibus inclufum. Poflremö ignenxj

fubterraneum declarant therma? feu aqua? calidae 5c

mul-ti montcs» qui perpetuo ardent 5c flagrant. Deniq;

fiter¬

ra pura prorfijs eflet, nullae planta?, vcl alia

bujusgene-ris ex ea generari

pofleno-XX.

Natura cum ab infinito corpore abhorreat, finita

quantitatis elementa efle, vero non abfonum erit,quia et«

jam coelo tanquam terminocIauduntur5c continentur.

XXI.

Secundum Arift. Iib z. de gener. 5c

corrupt. inter

affe&ioneshabetur5crecenfeturproportio raritatis 5c

(11)

decu-phi «fc ex uns

parte terra;,

fiant

decem aquo?;

centum ac-ris See. Atqj ita raritate

quodvis

elementorum fuperitls

deciesinferius vincat & fuperet, utex una terra;

particu-Ia extenuata per refolutionem fieri poflunt decem

por-fcionesaquae, & fic deineepsr*•

XXII.

Motum

corporumnaturalium

communemafFedio-nem efle©mnibusinconfeflb efi: Cumitaq,- elementa Cor¬

pora jfint naturalia candem ea

habere

haud inconvenieos»

licet adu quatndiu in

proprio

"fint

loco

non moveantur. Jam autem corporum fimpliciummotus in duplici

efidif-ferentia, vel circularis velreduscirculariscoclocompetitire«

dus ipfa confentienteexperientia elementis tribuitur»vide-museniro ha?cipfapra^didaelementa omniaq;

exhiscom-pofita juxta naturam praevalentis elementiredåadfualoca

ferri. Motus veroredusduplex eft vel å medio vel ad me¬

dium,ad medium Ipeurrnqui idem infimus, ferunturgravis adextremum qui& fuperior Ievia feruntur.

XXIII.

Qparaam fit caufa efficiens motus elementorutrL»

IPhilofophi in divtrfum abeunt. Sed ne remplanam

dif-ücultatibus involvamus, dieimus naturalem elementorum

ftidtum å propria ipforumforma primo prorenire. Hunc

enim ab interno aliquo prineipio, quod forma eft,ortum

ducere necefleeft, non ab aliquo externo. Corporum.»

Baturalium enim efi hoc proprium motus in fe habero

pnneipium quod & fatisconftat ex 2,

Phyfi

c. 3.Text.37.

Arift. Omnis efFedus a&uexiftens, exiftentem requirit

caufam adu, idq; potißimum in efFedis quorum totum

ffle

efi: in ficri qualis efi motus, hujusenim caufå iublatä

spfetollit-ur,ceflante,enim caufali influxuipfius caufa: cefiat

stiam motus. Hic autem motuselementorum efi efFedus

(12)

®&u exlftenfl exiftentem igituf

aåu

rcqmrit

cau/am," qua»

nuila efte potcft präster formanu. XXIV.

De numero elcroentorum aflignando inter

Philo-fophos non

unanimts

eft confenfus,

&in exceüüA in

de-fe&u å tcÜo tramite aberratur Sc declinatur; in exccfl'u

haud dubio peccat Änaxagoras dum elementa numcro infinita aflerere non dubitaf, £ed cumilla fententia ex~fc«

verit feré & eum apud Arift. cum numero fuo infu.ito

refutatum fciamus, non opus efle ducirausdiu hifcé im««

morari. In defe&u proculdubio cxorbitatThaies,

qniu-mmi ftatut elementum, nec non Empedocies quiduo,

cui ad/hpulari videtur Bernhardus Thcleftus duoponens elementa nempeignem Sc terram utvidere eft ex eiusJib.

3. cfe natura rerurn cap. 1*. Hodie non defunt qui

ter-narium approbant numerura , ut tria fint numero ele-menta, terra,aqua, aer, igne exclufo, fed cum ratio nuila prtegnans obllare videstur quo minus

lgnishuiqj^ertiario

numeroaddatur»communemArid,opinionemretinemus,

videlicet quaternarium, quod Sc ratione fequenti fuffultl

probatumdamus.

XXV.

Duo dantur motus reäi, alter å mediofalter adme«

dium« igitur d.uobus hifce motibus ßmplicibus totidemük

fubjedaerunt Corporaftmplicia. Motus enimcumafFe&io

feu accidens fit,fubjeäum cui inhaereat habeat neceflum

eft, unum quodabfoluté Graveeft»& terra vocatur: alte«

rum Leyeabfoluté, quod ignis appellatur, jam natura ipfa

mundum efleunum vult, Sc extremacontrariaunum con«

ftituere non poflunt, extrema copulat per media, Sc

po-ftremum fuperiorisgeneris conne&it cumprimoinfcrio*

(13)

poteft.Namfihocdäfefctffiraediufflfocum

öéétipåfét

}riter

extrema,feu intcrcentrum &circumferentiam,&filic nul*

lus motus re&us ipfi competeret,ncq; enim å rncdio mo¬

veretur, neq> ad

medium»

fed

uterq;

llic

motds

ipfi

veniret,& fic nec magis gravé quam leveappeliari

pdffetJ

Duo igttur

ftatnenda media,

quorum

alterum

leve ilt&

å

medio raoveatur furfum, fecundum quid vero'gravequod

aer appellaturj

alterum

grave

& ad medium

téndåt,

fecun*

dumquid vero

Ieve&

hoc

aqua

dicitur. Concludimus

igu

tur quatvor

efie

elemcntaignem>aérero,

aquarmterraiii«

*

XXVI.

Idem probari

poteft

ex refblutione corporum mix*

toruna quas ht

in illa

quatvor elementa. Si enim, verbi

gratia, lignum

viride

ab igne

comburatur»

hsc

quatvoE

cernere poteris, flammam qua;ignem demonftrat, fumuras

qui aérem, aquaeguttulasper

ipfas

ligni

extremitates dcci*

dentes, åccineres qui crafiamterra? materiam participant«

Åtq;

ficdenumero

fequuntur qualitates.

XXVII.

Cum fubfianti« finit« inftru£he fint fuis aeciden«

tibus,dementis qualitates fuac non fiunt deneganda?»utpo« ,

té quje eorumfunt quafi arma five inftrumenta, quibuso*

perationes fuas exequunturj & licet principaliter

fubfitan-tiis tribuuntur a&iones, fubflantiae tarnen per qualitates

funt efficaces. Coli, Conimb. in Phyf. Arifl.c. 7.quseft. 19« XXIIX.

Elementorum qualitates funt duplices» Ålterairictf Ik Motrices.

XXIX.

Åltetatrices itlas

dicunturper

quas altefaaf>& mix*

abfolvuQt, "

4

>

B $ MÖ*

> MM--''.

(14)

XXX.

Motrices Tunt quarum beneficio elementa loca fnJ

hoc univerfo occupant fibiconvenientia& funtgravitas&

levitas. XXXI.

Gravitas

eftqualitas

cb quam deorfum elementum ferturadcentrum,quasinterraeft fimpliciter , iecundurru

quid

in

aqua.

XXXII.

Levitaseft cujus beneficio elementum furfum

mq.-vetur acentrojqua; fimplicitereftin igne, fecundum quid

inaero. XXXIII. .

Aliasin primas&exprimis ortasdiipefcunt

Philofo-phi elementorumqualitatcs: prima?

funt,caliditas,frigiditas,

humiditas, ficcitas, quarumduat priores adtiva?, pofteriorcs

pafliv*. < XXXIV.

Ortae ex primis funt, raritas, denfitas»afperitas,

Jeni-tas, durities, mollities,craftities,fubtilitas,aridit3s,iubricitas,

lentor, friabilitas, quaequalitatcs

manifeftae ctiam

dicuntur

fenfibus enirn occurrunt, earumq; ratio

reddi poteft.

XXXV.

Sunt & elemento cuilibet proprias fuae qualitates»

utpoté igni,

calor,

ficcitas,

raritas

&

acumcn; aqua? vero

frigus, humor,

denfitas &obtufitas:

Aéri

mol/jtudo

levi-tas Icvor & tenuitas;terras durities, afperitas, gravitas &

craflitudo. ;

!

• • ' ■

. y■■

Åtq;

haec

fic

fuper hac materia

gencratim

pro

inflituti ratione dixific iufficiat:

Jehovat

noftro

longe Opt.

Max.

rerumomnium

aurhori

con-fervatori & diredlori fit laus? honor Sc

hiajeftaa

in

lecula

fempiterna?

Amen.

(15)

:'30c:

GOROLL

ARIA-1.

Ån

omnis

dator fit

liberalis

>

Neg.

;

2.

An

virtus

hereica

in

fseminis

reperiatur.^

AfF.

5.

An

Judaei

in

Chriftiana

Rep)

fint tolerandi* AfF

4.

An

Chriftianus

bona

confci-entiå

Iarvis

bacchanalioru

in-cedere

pofsit^

Neg.

5.

An

prodigus

melior

fit

ava-roLAfF

6.

An

Miniftri

Ecclefise

qvate-nus

flint

cives

Reipub.poteftati

feculari fint

fubjedi*

AfF

(16)

■u

7.

An

Monarchia

inter castéras

Rerumpub.

formas

prim

as

ob-tineat^

Åff!

g,

An

in

Principis confiliario

Philofophia;

reqviratur

Cogni¬

tion

A:

*

Litcrarum cultu & imorum

elegantiå

praefian-tiffimo Viro-Juvcni

DIL.

ERICO BERON1S

Be r.n odio

Ångerm.

Philofophise

Candidato

me«

ritiilimo, pro laurca Magillerii

Piiilofophicidignere-portandå,

publice

&

crudite

difputanti.

p

tRaßde dumH ERO NODcehhri, Mußarum pulpital preflant>te manetßcandüemtplua honst.

En fltrgunt

Muße

digith

qua

lanrea ferta

CMdlibm exornant. t^iviloplaude Valzjd

Infucato amore feftinantér

gratulabatur

M

'

References

Related documents

notatnr rot eiTe dies ab initio Aprilis ordine. direilomimeraados» qvotaelt litera

bene qvadrat, qvod videlicet pari addita facit imparem, 8c impari addita facit parem : hoc. enim ipfum accidit etiam ternario,

que adformam, &amp; tarnen in illa alteratione fervari modum efficientis caufae. Neque enim obftare quod medium ipium non trahatur.. *3 &lt;5). ad Magnctcm,cum aliud fit

proximo fubfeqvitur gradu: duplex ii, luminis privatio qvid aliud efle poreft qvam gemiriä umbra. ut reéte concludic Aguilonius

Unde &amp; voluntas quandoq; eam rem appetit fecun- dum judicium abfolutum,quam tarnen averfatur dum comparatum iequitur judicium, iicut animadvertero licet in incontinente

Mendacium vulgo triplex fatuitur; efßciofum, quod ad juvandum ,· Jocofum, quod ad dele&amp;andum ; Perni-. ciofum &gt; quod ad nocendum

lamus, anima enim rationaüseü ipfa forma cujus per- fedioconüftit in adionebmpofiibile ver o eil agere ida.. quod non habet potentiam ad agendum,

mints quam mar ihm communiter competit: Nul¬ lt enim pfdclufi efi virtus, omnes admittit &gt; nec. cenfum, nec