• No results found

Disputatio philosophica de cultu luminis naturalis qvam auspicio numinis & permissu venerandæ facultatis philosophicæ in academia Upsaliensi, præside ... Joanne Bilberg ... publico examini modeste sistit Sveno Tiliander W. G. in auditorio Gustav. majori a

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Disputatio philosophica de cultu luminis naturalis qvam auspicio numinis & permissu venerandæ facultatis philosophicæ in academia Upsaliensi, præside ... Joanne Bilberg ... publico examini modeste sistit Sveno Tiliander W. G. in auditorio Gustav. majori a"

Copied!
36
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

LUMISIS naturalis «j;

4

qvam * »4 C'i' » f '

Aofpicio

Namtob&permiffa

venc-/^

randae Facultatis

philosophier

in ^y-%

Academia

Vpfalicnb,

/ '

r*'

l h v*-»H

Pll£S!D £ s*

Magr.ifii

ö

b.

?.

R

f&ore

t

t-Mathein. Prof* 'otdinario,

publice eXdt&iW rmdefle fifitt

\UtL^nt\

SV E SO TiLI ANDER

\V.G/"V|

In auditotio Gutta». Majori.

£"*7^

Add. 17. AprilisAnni

Sri

DC

LXXXVI.

T/,

'Je » i . j* Gr* <^J- , $ w-<C !>yri *vc«y»».*<w tW/lviv.VT"• ct>—rt./ S A L ! j£

Jxeudit Hemum turio £. R. M.

Aeacb iipfah

BibliopoU.

(2)

Jle\rerendißim

in

Cbrißo

Tatri

ac Vomino

Mag.

HA Q^V I NO

©!p€(Ö(g£

Inclyt#

Diaecelecs

Scarcr

fis

Epiko-po

longe

digniflimo,

ncc non Confiftorii ibidem prsefidi adcuratiflimo, Rcgiiqj Gymnaf.Ephorodexterrimo.

tJMaicnatiacPatrono meo

fubmijje

colendo:

ut & ,

SV.

PeVerendts

Tr*ciarißimi/cftie

Virü}

Pominis Adfcfloribut

Confiftorii dignifi. fimis,pariterqueGymnafii Le&oribus

fideliftimis, fautoribus &

promotori-busmcis indcbito honore

i'emper

ha-bcndis.

TL Pe^erendo VtroacVomino

Dh.LAL'RENTIO

lithenio

Patt. in

^tfciuufrfe^&uf

t

digniftimo,

fautoriac b>nefa£tori, omni

(3)

ut &

Pl.Reverenåo

at£

praclarijßmo

'viro

Dn.M, BRYNOLPHOLUNDELIO,

PaftHaugboenfium

necnon vicinarü

Ecclef*prjrp«

fidelifr!mo,promotori

*

fuo non unonomine honorando«.

?/.*Reverendo Viro ac Domino

Dn. nicolao kollinio

Paft,in

^ranemo&adjaccntiumPraep,

attentiflimo,confangvineoperpetim

colendo.

Pl* RcverendoViro drDomino

Dh. magno

turbelio

Paft. &fåinra

vigilantiffimo,

(4)

Iteramn

fludtofis

,l{everendi[J-.Tatet)

praeter

ingénti

dotesmaxime neceßam

eße

yidentur

duo: Manus

propitia fa¬

cultas

luppeditans

,

Mascenarefqj

&pramotores;

adeo

ut

qui

hifce

defii-tuatury

ingmium excolere

,

liter

üque

inck-re

feer

e

minirne poßit,

Hinc

inäoles

licet

praclara,

qwm

ctteroqVm

mtura

ad meli•

ores

Jpes

ejfmxit,

injcitU

nebulis

obduelä

rußico ad ultimum

obtegitur

panno.

jiltero

korum

ß

quis

careat,naturen muneta

ad

nio-, dumretardat Verecunda

qVdniam ful dißi*

dentia}

progreßum

di/J

vadens

\

müfamn

ca

fira

precceljo

diar

duo

nimu

loco

fixa

animö

identidempf#

figur

ans,

Qyod

fi

minuTns,

qVod

tamén rarum,

qVandoque

cöntigcrit

hfo

dijficuttates

exfitper iße

}

id

mages

peculiari

foriunJt

indultu

faBum

ejji

putatur, qvaft

ordine -j ut vakat tritum

illudpoeten:

Terra omnisdo&o

patria

eft

ur

pi-fcibus aeqvor: »

(5)

ekmentia conqVcruntur ego

profe&o

nomen

de.åi, quem atener

is

amiö

dura

ac

moleße

fe-dula exercuttpaupertds ;

Qyp

autem

altert

mcommodo matvre

^tmméå^oajce

pagelltié

ingenli

mej ex

des exhibentes

prtnntids tuo,

(ReVevendifjS

Täter

>

prw/igm

nomine^

fe¬

ltet utinam

fideveprjefulgere

volui, cumTtbi

mnotefcendi

occaftonem aptiorem non

adm-Vetterim,

fjasitaque

^eyerendtff.e

Täter

ad limentuum

fupplex depono Jubmißa

Vt-nu

axfyeBatione,

tri

teßimontum objeqvii,

atque VeneYatiomperomremVitam

duratu*

v*j

humrti

nM admovens preces,

digneris

ex

gradu

eminentU

acpotenti<t,

in

quo

con-ßitutm

es

ferena

fronte

eas

dem aäßncere

ac

mens

fortunastibi

corncndatas

habere,

ydd-ßt

tibi Detu in arduo

Epifcopcitm

faßgto

grattccac

benediSlionts

fudt

aura,

in fui

nornt-nis

gloriam

Ecc\e(ue

tnfigne

emolumentumy

familtctque

tnce magnum

commodum&

orua-mentum,

ßryet

te

Dem

Ter*

0. M.

bona

(6)

fal-Vum Ö>

Incolumem,

tandemque

vita

httjm

futurum,

codefité gaudü

bonn

[)erfundatt

T>eumTer. O. M-

fupplex

quoque Veneror,

paterna

fmgratia

Vobn3 admoåum

(fteV,

praclariß:

pkrimwnqVe ^eV.

Vn.

adejje

acramerum dierum adauvere, qVo VtVatis

Ecclefue commodo,

Veftris5

literis

tearum~

que

feSlatoribus

?

®

/m

bis

mihi CHentmm

mi-nimo

diutißimefelicißime. (ic

optat

ÅrrspiifC

Nominis

Tui

& -JL

pLRcvereiid-Dignit.

veftr.

r/4

X-*/

irV1 «u /J-y-vY--*.

-ße*

.

7

devotißinm cultor vSvenoTiliandcr*

(7)

—-- v

f^rrr

v>sL/

&

Thf.

y^?>

i •

^^vrf'ni

^mirabiii^cirnaturalup

8a&

ri&lgx

m

cujus/ognitio^y^

, ncn minus lucundav

i/

|jf

qiiam

difrrciii

occupati^;«^

1

I

'fl1baus,

qvQtidiequedi-£^j^|

icjmusquae vcl in

aere?^^^'

veljn aquavel in "terra

occimunt,"~imo^

J

cadorumac fiderum eonftitutioncm

co^/Cx^

rumquc motus ac

viciffitudines, dies,^*<H

no&es, annitempcftatesatquc alia

tem-^~V*

porum intervaiia percipimus* A

natum?

/

atque å notionibus communibus hcmo *"*"*»■

hoc habet,quodnihil fit

caufa

fui iplius* '/^

Quia nullarcs,necullareiperfedio a&n

**4$

A

exiftens,poteilhabere

nihil, fivc

rem

fton exiftentem pro caufa

fux

exiftentix+f

J*~t trit~/b

^nidquid eft realitatis five p c rfedionis ■

in^aliquo

effedto ~kTomhe

eft

vel

for-

/ ^

*

1

nialitervcleminenterin'prima dTadäéqva

t*

ta caöfa,

qvam optimé arguant

effe&us

quorum brincipahfiimos in finu proprio

circumfert ipfg, iiomo microcofmus.

di-öusj Caputnamqtte

veluti

ca um

fapréffa

j

mum,atqnc utinoc o &

ubique

Dem:

it

a.

tncapite ratiodommatur» cuivolupe

fue-titvideat AIftcd.Phyf,

c. 6.& Chrifiian. Becman. de uf*log. A Thei.LI.

(8)

TheC- II,

Inconfeflbeftapudomnes, in do&ri- '

m vellcientia comparandaa facilioribus

ordiendum efle,namplenum eftet demen¬

tia aggrediopus quoddam incipiendo2b

Intricajiori,•iamvero nemo eft vei infra

medioeritatemdo&us, quinon animad- »

vertitres parifaeiiitateneutiqiiam

confta-jrc.Quaedifficultasexduobusoriturfonti*

bus, putaexnaturarerum &imbecillitate

iiatelleåushumaiut infinuatArift.in

prin-cipioiib 2. i«x

philofophiae.Quamquani

fatendum eftnonincommodé a'iosetiam

quiArift. dqcem habent tantum intelle» .

ftuincn rebus banc obfeuritatem

tri-buere. Intelleftus finitus cumfit

adinfi-nitatem caecutit , pugnantiumqueinterfb

ferum multiplici varietateopprefllis

fati-feit, Itaquehuic

bonoordinefuccurren-dum, quidefe folicitomultum

foenera-turcomrnodi,fine ordine natura confta-v re nequit, tefte Arift. L. 8 c.

15. phyC

Itaque ficut iqtelli^entiarum

ordinéante-Äyceditentiu ordo:Ita

entiu^oraih^equitur

"

intclbftus humanus, quiordine

n^gi^&o

nusquam non erroribus involvitur&In

vero cognofeendo

prorfus

(9)

fu-fufloneqiieobruiturq vi*omninm

noccn-tillima ccnfenda vcnif. Habcnt enim

omniainitium,incrementum& fummum,

quod cuivis manutu operi hcnefto

ad-moventi liquet Intellc&us Tibi relidus

a ümphcium terminorum

appreheufio*

ne

adcompofitionem

vel divifionem, at-que tandem adachialem ratiocinationem

pro^reditur ,qux methoduscum natu-rali elegmter confpirat4

vid* log. Cl*

Au-rivi]. c. t.de term* H.nc emanafte

con-ftat illud vulgare5 pluribus intentusmi¬

nor eft ad Ongula fenfus. Mihi afteverare

licet abfurdum efte intellefrum femel &

fimul piura inteliigere poflecum id folius Deifit proprium.

TheC HL

Scopusauteminhacmateria eritofteni

dere, quid lumen nrturae in cognitionc

Vcri& a&ioneboni efficére

poflit, & qua

altehomo in Numinisfuprcmi

cognitio-nem venire

qveat,

fepofita

fcripturaj^"

cra, nontanquam eam non agnofcam

tegulam veriratis, aut aliquid alkturus

fini qupd eidem

contrarietur, Ted quod folam id Öftere in hoc

argument© fatis

cSre&io phcet, qvolumen naturale

(10)

tingcrc potefh Hare materia

rcseftpul«

cherrima, cum ad cognitionem aöimi,

tym ad moderandäm rcligionem cic+

de

nat. Deor4 Commentatoremque måper* fpicaciorem reqvireret, quare

jngenué

confitcor me,neque meovotonjfequcex»

fped tionialiorumlatisfaeere poHe, Qux

cogitationes meetiam a

propofito

meo

abftercrepotuiflenjt, nifiin

ifihoc

mecon-jfirmafient ea, quae femper

/audiverim

Quamvis defintvires tamon ciTe landen¬

desconatus,&inmagnisvpluiffe,fatefle*

Thef. JV*

Jngenue fatemuromnes aciem

mentis

poftrx inrerum inquJitione valde tenu6

cflfe; adeoque ut injis etiam quxjub

fenfuscaduntexci fimtisjmulto vcroma¬

gis in Iis qux eos fugiunt. fervire

proin-dé ckbent fenfus non imperare»

utexte?-rioris oculi reftitudinem inteutexte?-riorispuritas

comitetur , Dei veftigia ubique

impref-fa reperies;& cum1Deum increaturis vc-nerari didiceris, ex his fvaviter attollas

animum ad divinas majeftatis

contem-plationem. Si id concupifcis qvod extrj

te eft perpetua anxietatc cru^iaberis. In

tuapoteftate

funt

opiniones, cogitatio¬

(11)

ncs,afFeåioncs & quadibetafliones tuacj

extra eam corpus, divitiae, gloria digni-' tates

&quidquid ipfenonagis5vcrbodi~

ftum, quidquid habueris, dolens &

in-Vitus in morte relinqves; intro itaque

refpice,intus eft fonsbonifemper

fcatu-riens, filempcr fodias. Fas quidem eft

mortalijrm? creata fcrutari

perfcrutariau-tem impodlbile nefasque5 multa enim

funt quaeadrqjrqfiyrnerariqnenosdeee't;

imo in manibus quae iunt nos vixjcire

poflumus,&

proculanobis adeo prarlcn-tia veri. Super hac re reperiunturqvc-relae plurimse, quas appofuifte é re

110-ftra noneft, qvi vero eas vidcre fatagit,

vid.Xenoph. 1« 1,defa&4&:

di&.Socratis

Arift. 24 Met. 1. 1246, Vanis hifce qvc-relis defides homines, qvinihil aliud funt

quam inutilia terrae ponderaranto

liben-tius fubfcripturos, quanto å labore ad

bbidines funt procliviores facile

credi-naus,otia namquedantvitiafemper. Non

loquor de otio fapientum , quod eft

nc-gotiolum otium ut publius

feipiotefta-tui\ Scnec* deutilifuootio,

verbaani-nium adolefcentis ad di'igenti'am com*

ifloventia pronunciare nöndubitat,cum

(12)

dicit, Ep.

8,1.x

.NuÜm

mihiper

otium

dies

exit, yartem vioftium

ftudtü

vindico» non

lacofomno, (ed Juccumbo droculos vigilia fatigatos

cadentesquein

operé

detineo♦

Po-ßcrorum negotium ego. Ulis aliqva qu&

poßunt

prodeße conjcribo4

Idemdecantatus

icncca cap. 32.de vitabeata dicit: ocies

fjofira

aperit

fibi

invefiigando viam &

fundimenta

vert tacit, utinqvßtio

tranf

eat ex aptrtis in

obfcura

ut

tpfo

mundo

i

t"

vtniataiitjvidantiopviws\\.

e. Deum ,quod

omnibus iurnine

naturalipraeditisprocli-ve fuit &etiamnum eft,tefte, cic. 1. 1. de leg. quibu. ut verijGTimisfuppofitis

ne-'JtA*ygo

Atheosdari. Verum autem eft non

_^.minus

quodnaturs luminé cognofcitur, qvam qvodin fcriptura revelatur,

Quod

".v<r4cum fcripturadocet, qvaeinfigniveritatis

clogio condecorat naturalem notitiam

Rom. 1.19* candemque infuper

fapicn-I tix dignatur titulo i.cor+1. 21. tum res ipfa eomprobat- plura

hucfpedantiaha-beri pofluntinprolog.denat.Theol.Exc.

Calovii. p. 69. & alibi,

TheC V.

Hifcelevi brachiofic expofitis

ftatui-biusinqvifitionem atqvc inveftigationem ve

(13)

l *</£ Je "r^ZJl,c^j yu*~e*. <><A ^ Veri hominis efle proprium, licet

fpino-*"

J

fum£4 moleftum fit veritatem invenire

'CT/*~\

h#c fiauidem sconnexionererum

haben-da eft 5

Veritas

enim eft ad#qatio notio- v

. :

num meptiscumréipfa, &

vera tum eft

oratio quando ita pronunciat rem

cfle/!j^

qualis eft. Quamobrem veritati conveni-

J^uA

ens videtur

, cardincm fapientiaeinhoc

verti ut nulla opinio menti human#

in-hV» *

ftratur,quae velnatura»vel rationiinimi-*/^<4.'

ca fir. Malis cogitationibus aditus

ob-firuiturfihomobonis flmper occupetur.

~^

^

fine fine&finc modopugnandum contra

opinioncs fa i fas (qvalis erat Stoicorum

defato , qua iua pofitione liberam

ho-nunibus voluntatemademerunt)qvia nec

nncm nec modum adverfarius habet,

lätet hic intrateiimö homo

fibiipfiho-ftiseft potentior,

qvam Xcrxis exercitus,

ftiarum cogitationum

voluntatisque

quoad ultimum adumvolendidominus.

Hinc quidquid ipfi cogitandum

offertur

diligcnter examinct, quo fecum

diflere-re poftit

,qu# fit ejus rej nud# & ab

o-mnibus aliis feparatac natura,

qua: pro* pnctates,quis finis, qu# circumftantiar„ «lux utilitas

.anadfefpcået

iitquc infua

pote-*

(14)

V/i^Vi >«-«1. bU**r

jjfa-

,vjA^*-^»

''

jM^

Jpoteftate;

ncc

rie:

älioqufn

nulluni

ei

jh^V^acceßum

prsebeat,adexemplum

focratis*

'Naturaenimnihil tam alte

conßttuit

quo

;

I

/ wW *»/>/ »o«

piß***

Haec

principiadc

nco\funt quaiitates fua natura durabiks

r & pq:manentes, ncc non

ad

operatio-»

^rdinatx;

adeout notitiam

Deina-♦;uiMuralemabolerequisradicitus

nonvaleatj

qvod dfe furdis acmutis

ipfa

teftaturex-perientiav

Taliade

kpicuro.

Lucret.

poe-ta. vid. quo qne perer.

phyf.

p. 241.

Sine

ulterioribusdefinitfonem adhibemus,no-bisque inprtefens opcram fuam commo-^ -^abit Hcier* Cultus luminis

natura-fefiT'vVJb

• cd

habttiis

pHfnorum _principioruni

"N

omnibi^pbiedis

,

prgcipué

Dco

5C

CThomigr^us7intclleå

uipernatuxani-

abfq;

entis operaimpreffus^. eundemqius^

ad

1De-um cogn

ofc

endum perficiens4

com-k

-u-P«mocreatioms momento,

quoo-mnia fuumeffeacccpéreincontinuomo¬

tu extitére, imoad fincm mundi propri¬

um motum retenturaerunt; utin rebus

crcatis cernere licet, n?c certius eft res

^

'

naturales

å

Deo

eflefa&as ad fuos

effe&us

(15)

pro-producendos;veluti folcm ad illuminati*

dumacrem, &pluviamad humcdandam

terram&c. & omnia quseinmundolunr,

qvibusutuntu»*homines,hqminumcaula

efle fada & parata, cic, lib* 2. de nat*

Deor,htfideia,terram »pecudes ,arbores

neminem autumamus inficias

iturum;

Et fi omnia hominibusnota

efifent,

o-mniafui caufafada iudicarct

fentiretquc*

Hocnon certioribusnidfundamentis

di-cimus j quamlumen naruralc,ius natu¬

ra?,legemnuturae,redarnrationcm&

con-fcientiam,

implantata ad reducendum

hominem inviam felicitatis, quam

Eth-nici fapientiores ceteris,

pedibus

calca-tunt, quod iplutn lumini

naturaliadfcri-bendum ccnfemus- lumen hoc,de qvo in prsefenti nobis fermo eft,

complexé

iümendum, qvatenus in fe a iqvid iucis

infertfecus infomniumeffet iine fomnö, &nomiriinon

refponderet,qv n&

eflfedi-vé prout fuo lumine

accenlo,efficitnos mlucevidere

lucem*

Thef, VII.

Hqc lumen immediate ab ipfa natura

Qfirur, hominique ineftqvmi primura

ißhucm protruditur.vkh

Dn.joh*

(16)

is-J&umcleTheolnat.& B. ni.

Aürivik'Met.

p.gen, c, 14, &

alios,

de modo

diverfo-rum diverfx funr opiniones, qiromodo

infantibus hoc lumen innotefcit

obli-gfitqtie&e, ut

coghitis

vocibus

Dens

&

Colere ftatimconcludunt Deuméfie Cö

lélndlJmTqvam

notitiam cos

habere

vi

animaerationalisconcedendum,aliasratio

nönelTet tatio, & iure

potiorieisnonde-negaretur quamcetera

naturalia;

qua

de-negataex

homincbrutumfaceremus.

Hu-ius rei invcftigatiointflle&uinoftrotam

tö difficilior ,quantoåfenfibuscaptuque

remotior eft ,• praefertim cum ignorare

videnturdifcrimen boni&mali,ufu dextrac

&finiftrx.Hictamenobfervandum venit» cumillameipnotaeffe dicimusreflex an°n

intelligi,Ted Kffenfum quam priommter¬

min^

imiomértm£&

complexio

rerum ex

iis proveniens.

\

Ex hifce qu£ breviter di&a füllt cuivis>Clarum c>fe putamusj

qvanta cura corporis & animae ipfa

tan-giturnatura,

qvaenoh^Mmfuit

humano generiinfenfaatque

inimfcaut

corporibus

tot res falutares, animis nuliahvinveniret

cic. lib,4. Tufc, quaeft. de quiolKJl^c

mcritaeft melius,quodcorporum adiu-,

(17)

»icnta adhibet extrmfecus, ^nimorum

falus inclufainipfis eft. quibus fuppoßtis

relultat,quomajorcftin eis praeftautia &'

diviniopeomajore iediget diligentia ae

cultu» huic fententiaeconfpirantquaeha¬

bet Sen» Ep. 41» ubi dicit :ficeriniernos

fj>irtfns fedet malorum

bonorumque

obfer-va-tor(frcuflo$+

Thef« VIIL

Cultum luminisnaturavaldeneeeflap«

um quisnegabit, cuminnaturaquam 0°

ptime depi&um eßecomperimusj homo

Utique Dcusnon eft, ieddivinitatis ima-ginem & umbramqvandam habet: pari

modo virtutum& fcientiarum,quas

per-tinent adlmaginem, initia qlurdam habe¬

reatqueadeocx

partepofiidcreeasporeft,

quodvera philofophia probat, & quidé

fubUmiori modoquammultas aliasar^es

& feientias,deqvtfrum certitudine&

evi-dentia tantum non dubitatur. l

amiliari/^^/

tas,quammenshumanacumfe

ipla

habet/^^

acjLmQXjStäTQilraUo natura

propjnxji«

f

C^tingensfit,ufiLtarnen& cxercitatione yt^d.

Co

perduci

poteft, utDcumfupra fe

ad-e-jfc-

/C

mirari, amarervencrari atqu«ob

ocyio^f

habere ineipiatjimö Deifuinaturamme^t

yV*

(18)

liusintelligerc cx co,

quod

furryaTä

cuada

attentione,mcntis

aciemjp-^cum

erige-* rc compellunturi ,• Pfande cum

nie-i qn*>

iqffar

vireefLgvr

lupins

calca-ta^^ior.

rcddiciir

v, g, ve.

bulojolum

* unico inmernoriamrevoeato pluracomj

* mirufeuratur, Deum attingnnt, dt vinitäte

quaß^a0a^iür

"ßatßue

cx eo

ad

mores

&fiu-diarqvatenns

homini Itceat Det participens

jfiert cupiunt,

tefte

plat. inphaed, cic.jk

2

de nat. Deor.

Thef IX.

Ex hac memoriaeultuque

adiduoori-tur faciliorvirtutum hondtorumque

af-fenfus,qvjeqvi viliaeftimarunt in

xcrafios

inciderunterrores, uthiftorkor,u

monu-menra ciemonftrantj quibus

mederipo-teftipfecultusluminis ynunqvam emm

in

tantum convalejcit ncqvita, nunquam

ßc

contra virtutes comurabitur, ut

nonphilo-fopkiA

norren

venerabite &

facrum

maneot

fen. Ep. 14.diäante taliafola

confcicn-tia,qv2eeftqvafimeclio loco inter Deum öt homines pefita ; illius refpe&u

difei-pulus &fubditus

eft:,

obligationen!

fibi

å

Deo iniunftam reperiensi horum

(19)

facien-dumdidans, & fidi&amina iua

trangrc-diantur poenam eis denuncians. Koft

grcdendum facultates animse

aligvicf^ab'

eadivcrlumelie

5 i'eddiverla laltem

habe-renomina

prodiverfisfuisöperationibus,

ideoqueadjundorumnomine venire

pof-funt fcilicet ipfins animse ,qus in

eflen-tia fimplex in effieiis multiplex

eft, rcc

aliud voeibus iftis indigitatur quam

ani-ma ipfaj proindc non differunt in

lub-ftantiaquemadmodumin

nominibus,ifti omnia una anima eft; Etfi aliquandö

partes habere dicitur, fit potius ratione

fimilitudinis qv„mveritateqvadatn

coitl-pofitionis,quaremembra ilii denegamus*

quia ratiodoeuitnos illamefle

incorpo-ream4 Cuivis in puopatulo eft membra

corpori competere, qua;vel interiora ut

cor, leeur pulmones

, renes & reliqua,

velexteriora ut

caput,manus, brachium,

pedes «See. fiepe ufu evenitut in adioni«

bus horum deferibendistribuarur

exteri-°ti > qvod tarnen

revera intcriori

per

qvod exercetur,

competit ; veluti flerQu«

tatio,item

vifio,auditus,guftus

& tadus

capiti per illud etenim excrccntur.

jß-tttiUtcr fi eertum locum in

corpore

ani-v ! JkT~

(20)

\^Ki n^^K ^v^Vi^/c. ty^.

pCstflL^tgih'ctfy

\l5%/

mg

affignare vclimus

ubi

operationes

fuas

|

cxorit,

cercKrum

erit,

cuius^cci

tedden-,x#fci/ da ngbj&j^itj^La. Hoc

interim

afle-tflrjTa/ verandum qvod

tot

um

poflideat

corpus,

t illiuue praefens

illocaliter:

ut

calor

igni,

* nec fpacium aéris> ut corpora

accupat»

^ tieque ad

modum

a£ris

utrem

implentis*

;

Thef- x*

'-^Quando vero fuiiuris fuerit

&

ab

i-J-

-

—Pjs

.(fl^t^sjipn

impcdita

homin^m

in-■rArcl

[Tnat

in

a&ionibus

ad

conducibilia

,hcr

\p

ä"

jHipm

mpp

1 nefta, legiqueaterna;congruentia, qu#

«- ^inclinatio cqnfcientia dicitur ex.gr.

Re-■y giae perfonae vis

inferenda

non

eft,

na-me aliquid egific cöntra

illudius,

ti*

hic fit applicatio legis innatae

ad

intelle-dum. Haecratiodnatio vocatur Sylla-gifmus

pradicus

,euiu*

major

propofitio

agit de iure, minorde

fa&o

,

conelufip

derelatiopc jnter iu;& fatitum>&

often-dit num ius cum fadoconveniatnecne,

& üc in aliis. Hrccc paodunt

nobis

viam ,limites ccterisfacultatibus

ponen-di, quibus

conciudi debent;

fimulqu?

ratione magiftra dieendi huic

jmÜQS

fcfle'po(itos, data

namqueelt

huic

fecer*

ncre verum å falfo , quod

paulus

etiam

(21)

Rom* 2. 14. de gentibus

legem

h.

e.fcri-ptam & revdatam non habentibus,

tc-ftaturj adeoque necefle eft, uthabeantl

äliunde^quam å revelationé,& fic

con-ieqventer a lurniné natural), ratio eft, quia hic inter hos duos cognitionis

mo-dös natura & revelationis medium dari

nequit. Caeterum aninia vél ejufdem lumen minus excultum, infinuat

langvi-de admodum hoc diferimenhoneftorum

& turpium, quod

verum efle quivis

an-hos adolefcentias

refpiciens mecum

con-fitebitur , mihiciue largieturhäbituir»

de-hnim ufu&aflvefafiionibus iterarjs

rnn-trahi. reflexum veroquendämad caüfam

fuifeluperiorem nullotemporeeidgm

de-tiegämus, ut antea oftenfum de

coiidi-ftone in fanti11m, quae cultiitå redditur

^baåior

j adeo ut nec fökm nec lunä

ceteroTve planetas, vel etiäfri opiniones

vanas , quae omnia alienos Deos

cora 0.

vcr6 conftituunt, caufam fui

agnofeit,

kd horum omnium

creatorem » cujus aiFertionis vis ex efFe&u colligitur,

be-neficioCanonis :

Quidqvid eftineffe&u,

idpr^exiftit

in caufa. Effedus ordiha-^

dccoré- condTtuseY^Wr.

11Mlll ^ ■

(22)

>

k-'j

Ils

&

plane

contradis

principiis

caufam

requirit ncceffario &

fapientiffimam

&

^ potentiflimam, atque totus

hic

mundus

ejusmodi effedus efl:, £♦ cui

libitumfu-erit confulat pet. Fotis+

1.

7, Met. e. 3*

, q, unica fed4 2.

The'C XL

^

HXC_rngnifir>nisin^a^^CAitztisdieitut

/ - acl Dcum verum cognofcendum, atque

duo qvibus innititur

principia habet,

qvorum alterum,

quod

in

caufis

efien-tialiter fubordinatis non datur

progtef-fus in infinitum, qvia fic föret

aliqvid

caufa & non caufa:independens& non

independens, qvodnunqvamverum ,

un-de feqvitur dari aliquid ultimum, nam

arguit, fi intelledus divtnus

elf

men

fura

rei inexiftentis, etiam veritatis cognita,

k tSLiqvodex connexionc rerum colligereva*

hfh lent principia

innata

,

in

quo

fubfiften-dum. Alterum: qvaecunquc

funtaba*

T^vVlio funt praeter id

å

qvo omnia»

illüd

autem aliud effe praeter Deum,

nun-,<lvam monftrari poteft, quem

diverfo*

^ edidiflfe

effedus

conftat^nmo

a_

diveriis

caufisac principiis,

utcreaturarum»effe¬

dus competere obviumhabemus,ex

qui

(23)

bus éoticludunt: Si daturC3ü£a fecund*

danda eftneceflario prima^fed daturfe

-cunda E. Ex quibus

omnibus

eruitur ,

qnod Dcusapofteriori non å priori

cog-nofcitur» ratio inftitutivetat

prolixita-tém,iccirco plnrahücpertinentia defi-dcrantemremittimusadaUtorcscitatosB. Dn jac\ Mart. inpå?f.

Met,

lib,

2.

led.

2. q. 3* p. 664^ feqq. & Scheibler.

lib.

2. Mec c. 3-att. 4. ti. 34-p 44- Cafpar*

Ebeliumindiftert.decognitioneDenExc.

D, Calov. inThcol. nat. & revel. C; 2. p.

Pufendorf.deoff« honi &.civ^ cap.4.

Thcf. Xlh

Rationtstrutinahifceitaperpetifis

cori-ficituromnium

creäturarum.imperfe&io-riesa Deo removendas. EftenirnEns

in-dependens & perfediftimum inquo per*

feftio abfoluta baberuf:exetiiplores

pa-tebit luculenter:cumdäcohomincm iu

-ftum,Öeuni inda cognofeaiu.IViIiini 11!~n»

hominem perfedlum. Deum

pcrfeMtTU

mumTnota B L. qvod hominem

perfe-^umaicimns pflTe.five perffdam.A.ve ra

haberecognitionemtune.cumres

cogno-fcitutfad«funt,

qvem fugit res qvasvis

fo&asefleadideam i*e. ccrtatnrutioneni,

(24)

perqvam

id

eflepofluntqvod fnnt, omnia

ergoqvxfiunt ad ideas fiunt,iivefintope¬

raDei,live natura?, fiveartis. Ars

inu-tuaturideas fuasabipfanatura,haec å Deo,

Deus å feipfo. Dcus itaque

effingendo

mundum icipi'um cj>Qdammodo effingit,

ut omninogroportighQfa fit creatura c reatori-attnbutuuTTu

ft^^licis

arguit

praedicatum

afFirmativum

Dei lufrtffimi;

vid. Dn.Mejer. in Pneump.mihi 259. Et tali modocompararipoteftcognitio Dei,

omnknamque åDeo-pjoxtter nos facta

od|n Erhicis piumeftaiferere ,ut

nepe tantomagis^d agendaseigratias iin-peilaur,ejusque amoreqncendamurfinfen*

fu five idea verumeft, qbqtenus videlicet

rebus omnibus uti

aliquo^ipdo

poifu-mus i faltim ad ingenium noftrbm inillis

eonliderandis excrcendum,Beum^icob

admiranda cius operafufpieiendum4 x

Thef. XIII.

Nequaquamtarnen eft verifimile

o-mniafic propternoseftefa&autnullus

a-lius eorumfitulus&cffe&us,eflet&pla¬ ne ridiculurn & ineptum id in phyfica

confideratione fupponere eleganter

de

hacrcnos docuit Dm Cartefiusin PhyC

(25)

ia p-51. Ex

qvibus

cognitionemDcinatura»

lem dari infallibilibus probatur

funda-j- mentis,cognitio enim Dei

eft

qua quaeri-3 turDeus. Totus pbilofophiae uiushifce [o abfolvitur utex vifibiiibus Ens invifibile

t, aperiat.animoq;

idfiftat&cognofcendu&

colend^.Qj.To fi nondeftinatur abautorc

it fno abit &afiné ac fcopo abcrrat. Hic

; enim verédicitur:

Opus

arguit

artificem.

<t Nemo fanse mentis negabiromnem

natu-i, rae notitiam å Deo effj: & utabeo ori°

a ginem trahit, ItaadDeum tendetacdi»

it rigetur, & in ipfius notitiå

cultuacqvi-- fita

tanqvamfinéultimoacquiefcct*

Sané

/• finaturaliterfupremum Ens fciri neqviret

;t excufabiles redderentur gentes; notum

-namqueeftnosfine lucenon

poffe videre,

s ftccoculiad videndum fufficiunt, ergo i) hane ceu vinculum^natura praeparavit»

quo oculus coloricoaptaretur,in

tenebrii

neuterluam vimexercct; Eodem modo

animae oculus nullam virtutis a&ionem potcft attre&arc nifi cultu

ratiocinatio-nis veluti lucé adjutus, multominus au«

i ftorem virtutis Dcum.

: Thes. XIV.

, McnonadcomovebuntverbaSocratis,

(26)

qu;ritaiaccnt;quae funtfupra nosnihilad

nos ; Deusergo& res cqekftes nullama nobis requirunt operationen!

,fed Refp.

quod horum cognitio ,maximé ad nos

pertineat, infelix homoqui Icit omniaa-?

iia Deum autem ncfcit» Socrates

nun-quam homifti denegavitcorum contem ■ plationem,necpotuitidmagisqqam pro-? hibere aliquem vifione apertisvel

dilara-tisöculis. Dift* interiminter Theoriain

&praxin putamus.-Hoc firmo ftat tal homincmhumana n nrislrer'*,

nc-quemortälia

nior ra1cm,fedqvantum fte-ti poteftmortalitatilc eximcrc,6c omnia

agerc prorndioriparte fiii, fecus faciunt

avari, qtiorumavaritiakinperparare

co-git; verum qvid avaritia fenilis tandem

velitnon intelligo,poteftenim qvidqvam

efTc abfurdius, qvafnqvö minusvita?

re-ßat eö plus viatici querere cic* in Cat*

ma}« Nec Canon phyftcus: Quodjiihil

fitinintilleåu, quod nonante^Jjueritjft

fenftn Qui primo fi (impliciter

proce-dcret. nequeDeusföret intelligens; hinc

fecundo Dift* inter medium

intelle&io-nis particulare &

univerfafc«.

Genius non

eft univerfale

fedparticulare,

cum neque

(27)

in di vina nequeiii

anflicafedtantum

in

humana repcriaturnatura. Naturalislu¬ minismedium fpecies mtindi eile

ftatiii-ir.us,qu#cummenté collatasdumfucrint

pcrpenla intcr fe habhudinc reritm, magis

magisque rutilareincipit Itihienqueftiuiil explicare, quod oftendit conVenientiänl

carundem yd difconvenitniiam Omniå

qua? eontemplatur in hoc mundo coti-venirefenrit, quod efle habeantut ab

in-itiodiximus,nec opera?pretiumducimus

eadem hic tranflcribere. Caiculo verb

inito oritur cognitio ceita vel veritas

quxdam, quaeeftå caufa rerum illarun* prima, inquibus fundatur, Sapientis

ita-que hominis haud efle poteft omne

ad

aliarum rerum Cognitionen! adipifcenda

conferre

ftudium,feipfurri

veroignorare,

qvxque in finn proprio geftat

negligcrc

quippe divinum divino coniungi fas eft,

quo collineat didum; Nofce te

ipftimi,y

e>animum tuum, cuj praeceptodum

o-bediat> vitam, divcrla plane ratione å brutis folo rationis lumine

praducente,

iuftituitjunum

etenim eximium prae

cae-tcris animalibus hominem efle

voluit

Hac dotc iufta lancé penfitata

(28)

exitatur amor creatoris, qvem tantum

diligimus qvantum

cognofeimus*

Thef. XV.

Mentionemfecimusamoris,quieft

in-clinatio animaenonfolumadxftimandum

obje&umqvod veneratur ,

fcd

ctiam

ad

fe illifub)iciendum cum aliquo

timore,

eius favoris

demercndigratiajquamobrem

non veneramur nifi caufas libcras quas

judicamus nobis

obefle vel

prodefie,

ut

jiobis ob oculos ponunt hiftoria?

diver-farum gentium.

Quem

noftrum

lätet

omncs cfFe&us naturales fnas amarecau¬

fas> E. nos Deurn amareSc colere

tcné-mur. Bonitas ipfius in nos

infinita

be-neficcntia magna &amor

inefFabilis,

di-leftionem retiprocam

poftulant*

Ha:c

Sccaetera attributa Dei

qvodammododi-fiindé cognofcere poflumus,

licet non

comprehenfivé, ut

falfo

tradit

Burgerfd.

lib. 2«inft. Met. c. $+p. 57. Non

eqvidem

quiPeum

apprehenditfimul

comprehen-dit.vid. Mejerp. 262.namnovimus

phi-lofophorumeffe non

omnia

perfcrutari,

qvodimpofilbile,

fufficit

igitur

quaedam

remotiora Ieviter attigiflfe,

Plurium

(29)

55-& tali modo verumeft illud; Intelle#us

fitomniamtelligendo.

Thef. XVI.

Lumen bocnoneft

corpus,nec

corpo-reum qvoddam accidens, fed fubftantia

immaterialis > quaeneque in fieri

neque inoperari intrinfice å materia dependet,

quo rité conceflo, ut concedi debet,

affirmatur,immortalitas ejus fubftantiae,

qvs femper propter finem agit, reliqva

vero mundana in finem, vid.

pfailofph.

Burgund,

p. 5 79. Homines autcm

ana-tura habent,utfata fua

praevidere

difcu-piant, non fecus ac turba Macedonum

atque

Phrygum

luipenfa

eratexpe&atio-ne fortis

explendse, Curt. lib. 3, idque

ex

principiis innatis provenit, fic periria

Qumerandi jneft hominibus

abfqve artis

rcgulis, ablqve revelatione aut

fpeciali

gratia Numinis, autaliis intervenientibus

mediis ac principiis vel

pracceptoribus,

folum beneficio horum multa quoquc

alia habet homo, deqvibus

fibi gratuiari

Poteft. Qvid autcm eft non dicam

in

hominc,

fed in coelo omni atqve terra

tationé divinius; haudinßpe

itaqvepla-hominem pupam Dei artidciocifllmc

(30)

elaboratam dixit. Videimis corpus

in-eremcntaindies capere doncc

perveniat

ad definitumå natura tempus,

tüncfiilit

gradum$

deinde

paulatim

å priftirj'o

vi-gore abit,

tandem

penitüs

labafeit;

?

pa¬

ri ratione divinumhoc inhominc

crefcit

&augetur non

magnitudine

&

proceri-täte,fedcirtutefua magismagisque

pro-åciendoinbono,utconiungatur tandem

Numinifupremo cultu

placentu

HujuS

enimcultum fvadet reda ratio nec

un-quam utiudicat

B.

Dn.

Jae*

Matt*

in

lib4

'2. exer« 64Theol. i,p« 903.ab

Ethnicis

in dubium fnit vocatus. Qvartlobrem Epi&erm

inqvit:

Dircendumante

omnia,

unumeffcDcum,omniaregere,

omnibus

providerc.

Vide

Exc.

D

Calov. Toni*

3„ Sylt

FhebL

p. 1133

16.

pffeußli

6+ feqq p«. 840.

plu?es

allegare

nonlubct. Haec Ethnicorum fernper*

fvafio de Numine, eiufqve

providencia

fub qvocunque conceptu

particulariaut

modo cultus hanc efticaciam obtinet,

ut homines reddatoffkii oblervantiores.

QvicunqueNumcnnon

perfun&orié

co-iunt> iUi circa humana offreia

optimi

cxtiterunt, confulatur ampUfif.

Pufetr

(31)

tlorf- de iiHC Natu® Y & gcnt p, 234;

Lucianus dcimaginibus. TheC XVII.

Eiurmodi notiriam fuififein eisfeftatum

reliqveruntfuismonumentis,viråhon.fta

5c virtutibusfua laude non

defraudandis,

qvibus

pIurimi(prochdolor)chriftianiex-iftunc fecundi, quaruni

exercitiofefoli-citos fuilTe deftatu poft hanevitam

mön-j

ftrarunt; hincfadum qnod Elyfios cam-pos finxerpnt,locumfcilicertranquillum

omnium gaudiorum pleniflimum figni-ficantes;corumigiturcompotesutfierent

omnem lapidem moverunt.

Euripides Helena huc digitum intendit diéendo:

optimus vätes prudentia & bona

con-fpltatio eft. Hofce campos fedem

ani-marum defundorumdicimuseosputafle

fcre, virg. /Eneid. 5. infuper cic. verbis

cvidentiflimis defeneduté Cat., Maj.

alio-qvens dicit: Oproctarum illum Diem cum

tid illud divinorum anirnorum c.onciUum

tatumque proßcijcar: Cumqic exhac turbo.

& colluvionedifcedam, proficifcar

enim &c. W.Arift.lib.S.Eth.c. 10.totum,in eö

ca-pite interaliavocatDeum amicumfuum,^ qvisqvxfo poteftelTeamicuseius anteqva

(32)

cidern uniatur > unde conftat cos

fuum

1 flinnfcmum

bonumihfruitioncDcipofu-iffe; in

propatulo

namquc erateos,

qvi

magis darcnt operam

virtuti,

aröius

u-niriDeo, inf ctariqve bonitatem non

folum obje&ivam h e, Deum, icdetiam

formalem h e, uniönem cum

objedtva

per fealam virturüm

adfcendendo unde

ckfcenderunt. Hac itur

Eiyflum nobis,

atIxva malorum , exercet poenas

& r

ad

impia tartara

mittit*

Neminem

exifti-m.iturumvelimus nos

aliqvidcerti

deeo-rumfalutevel intsritu

ftatueré

;

Cum

nori

fit nottrum iudicare ?

icTTalcem

affirma-re fuftinemus; extra

Ecclefiam

nuliam

falutem&perbonam

confequentiam

no-titiam eorumnon

fudfc

falutarem.

Al¬

terum ftatum dilfoluté viventiüm

futu¬

rum tetrum : aerumnofumatqvs

horren-dumj ubi cruciatus illos maneret

seter-nus,qod

å virtutum

tramite

deHexerint»

Adde

qvod

fcelera,

quae

in

nobis

non

fert

lexdivina,

fedfeverifUmé condemnat

in

aeternumignem,etiam

apud

poetas

ad

in-fernum

atqvetartarumprofcribi,

qvaleeft

eontemptus Deorum

&

c.

confulatur

Vir£.S 1.6.negotiumtotum

patebit.

(33)

XVIII-J ' '

TheC XVIII.

Haecce perpaucafuerunt, quae breviter

oftcndcrepqI1unt,quidlumennatura?in

re-ceflü habet,nimirumaliqvid feefieprius,&

hocefic Deum omniumrerumereatorem,

qvi conceflit rebus omnibus fuum eile,

deindeqvale hoc fit, fireperire noo licet

haberetn.pofiltqvalécunq;earu

conveni-entiam, nulluni neu perfeäum videt

s

Verum , bonum & quae funt cetera , &

utomnium genefalilfimamnbtitiahabear,

communem abftrahit conceptum, qvem

intra fe refervat; hinc curatius,

cuiufli-bet naturam ferutatur, & proutillamvel

communem vtl propriam dr prehendit

fiibtali etiam notione collocat, fivequae

illam partieipant fubftant,fivemexilxaiit

five corpus habeanr live non,

con-veniantvc genere vel fpccie. Qvaedum

ita perpendit progreditur ad caufaruncj

inveftigationem , ubi progreflum in

in-finitum non da'ri probntum (ed in aliquo

fiimmo fubfiftendum , qvedvenera

rine-ceffum habetj abhifee ad fe ipfium

con-fiderandum refic&itur homo ut quoque

in fuperioribus innuimas, ubi

diceba-, mus Dcum hominem prac reliqvis

(34)

«lalibus eximiam crcaturam

elTcvpluiC

fe, non folum rationéanimx,

qvamdi-dante confcientia infallibili humani

pe-ftoris oraculo, immortalern efle

con-tendimus, cum alias ultra mortem nec

folicita cffet, nec Deum argueret

auto-rem , neccum illo iterum rcduniri

fata-

_

geret.

Cut Summb'Numivi'fit lates honor

&

gloria,

femper+

Vir. o J uvek i

^evcrendo

attjuc

ormttfituib

Dn.

SVBNON! TlLi

ANDRO,

populari&

amico

pL

honorando»

heu di-vimeßc nofirxfiemina

mentls

Fulnw habent\c#co

gurgite

mer

ja

jacet\

Trodiwurmm*ob:oxam: veteris comagttt

cu

pee

Crimenhabentigansicarper egoma

futtt

AchimmanenejjtslJedtantis parce

ijuereiis

nVi Mtja\

viget 'mens'gener

tja,

viget.

itt-ttiateriam prafentern hac addere veluit

(35)

L

S&årtåcf«/roätfraSertb/cdtteMfccrrptba benmgb

©ulbgtimmanb'v»<sh, b(oeoffbogajplmblamåmng/

^flriffcr cd)geriu;é; td famar pgen tpcrc /

£tüattfént6;a (tat)«ff

tufcntnnfttffjjtfic/

©ommuntaattbetmarf

afp d uba macl)tar /

2(ffettafjiticcbttgbaubbfa

fcnftfyt bopfattbtiflt>tt/

£bct arcttfafm ff'ialatt toi/en ©ubbfffl tptfa

Od) for ett fabant ttxmf mang frtré

cd)loort)prfa/

%>ltb.a eitfpegci ftar/

©ubjjcrtb tbcfanne flralarj

©cmuogfampt

mtttieger cd) bettamer bcmalar*

®a bar crt Urba mdrtf

£cr- t>lander tbt/fat

(?ugrunbbaffÖot>t ffoftaubbbat biötgt bftffper prt/fat

Sia/ bimmttemllbabauM)fora frommem

maßpla lona

Sor ofSrtrutenfftft/ mebbn6je*frdnß bcfroua »

(£er'or maiig

m&tebaar ftn prantgf&ncfcrgffffcer/

3Hm4(gängett langtIi/ff/ cbrtb^gjra nii/etyttfW

t •

(36)

Eidcm.

O

tia

Pracmia

continuis

certa,

ftudiisqui

diemnoéfce

fallcre

fugante

tentat5

,ferct.

Sicqvia tamclarasmentem

diftringis in

artes,

Sedulus officio praernia digna capis6 Laudo tuum ftudium , laudoconaminatanca

Quodjfalaccr

fcandas pulpita

celfa fophtVip.

Huicigiturcundfciquidni gratentur

Amici,

Quidni addatvotum

Mufula

noftratimm. Viveigitur fclix.

Pylios

TtlimJ.er in

annos,

Gratulor,& precor ,utdettibi

plura Dcus,;

Tuusexaffe

Benediaus Lithenius

tuätevirtmduxit

fvavijftme

Jmice,

^ Dumcelert fcandispulpita,

noflra

pede.

^utltbeihinc poteritnatura

nojcere lumta

, Pofi lapfum

miferum

quoifupereße

qvcut,

Tlaudotibilatus ! namquatha curameretur

Ominefers f&ußo

prétynia

digna

brevi.

Sicamico & convi&orilvaviffirno,

sraoM TILIA-NDRO

% tenni licet även*

%ratu^ft

volutt

wfolaus

Celfms

References

Related documents

bene qvadrat, qvod videlicet pari addita facit imparem, 8c impari addita facit parem : hoc. enim ipfum accidit etiam ternario,

im * quod ens creatum eft finitum in tali ni- natura, nihil habeat in fe per quod illi. oc repugnat habere in rerum natura ali- □r; ud Ens creatnm fibi fpecie

eft qvod ipli impucurare confveverant, nam Eptcurus Solus inqvit Cicero vidit pimum ejfe Deos, qvod tn omnium animis ,eorum noittiam imprefferit natura (ic). Et infinua fåne

audiunt, fed etiam animi &amp; corporis bona aut mala, quatenus eo modo fefe habent ad cognolccndi facultatem mentis, ut rationc. boni vel mali

poflit fuftinere» Cujus rei alia non eft caufaquam quod calor folis tunc tem¬.

cent, qui non voce tantum, verum etiam o- culis quafi aiiisque corporis partibus, geftibus conformandis deftinatis, auditores alloqvun- tur, iignis equidem ii npn magis certe

inter alias boni divifiones frc- qvenäflima eft ea , qua bonum dividi fo- let in hone β um y utile &amp;

Cyündrus facüias movcatur in piano, qvam aliud •folidum reguläre qvod figurata planorum adeptU