η.
HRP!I
Q.
F.
K
S*
dissertationem POLITICAM DF.fortalitiis
Eorundemq; ufu
Cum
fuffragio
ampliffimx
facult.
Philofoph» Upfal,
SliB PRiESIDIOV1RI CLARISSIMI
DftJOANN
Is
Mathem* ProfeiHOrdin»
Publicaecandidorum cenfuras mo¬
derte exponit
fETRUS
E.§£UU91/
W. Bothn.
In auditorio Gurtaviano majore ad
Äniifiiti NorUnåorum eminentiflimo
Dn.
Mag.
MATTHE
STEUCHIO,
Moecenati Γυο ajtatem colendo» venerando*
Ut &
Viru PlurimumRevcrenduat% Dofiisfimh
Mag. ΕRICO ID.PETRO STEG /. Paft. & CENIO, Paft. in
vjgilantiffimojAvii
meo pl,
honoran-do. Praep in ©iftåkfu! me
ririflitrjo, parentimeo o-jnnifiiiali cultu seternum
fuipiciendo.
Do. OL AO Så
LIN,Paft. confirmato
»n JJpffltKkt* Avunculo meo defideratis-• fimo, Dno, JOANNI gmUÜi/ V.D.Com· miniftro in©(fjålffhl &'
delifiimo,fratrimeo
cariffimo.
Hafce ingsniifui primitias,
qvamvis
immaturas in theileram obligati Sc devin*
dUanimi, cumomnis proipericatisv<?to,
Offert Sc dicat eorutö
Cliens &Filmus i Φ
* »
(ι) St»
'
PR/L LO
QU I UM.
inficias ire viχfuflinetem,
decreta, ad civitatis
ef-'fåmkfcntiam conflituendatn necejfaria, /><>/<?, utfc eadem propofi-t^o^9B&s0'ti4mßytßnem ohineat. tcmere tarnen(aluti\u#confuluijfeeos autumo
civcs,qui-bitshuic munimenio etiatnalia, necminus
com-mendanda, adderevifum fuit: utfocietatemalias
lene (ätts fundatam adhuc redderenttutioretn.
Unde, i//» civitatum conditoriltts , quijollicitam
bautminusegeruntiUramcjusdem, quomodo ju#
jamjamconßituend# civitati robtir nonmodoex
paäis&conventis, verum étiam exaliis muni-mentis, follertianatur# induflriaq^ bominum
in-ventu,addiqueat, fummum ejfetnefas meritam
laudemderogare. Deus condiior natur#
burna-n#i natur##mulamartemvoluit,adeoutnihil
tri-buendumluic,quod nonfagaciprinsbominum
a-nimofueritinditum,undeceu rivulus ex
fuo
fen-tepr
omanat. ldemheic valet natur# conatusvi· ventium omnium, ut \ciliceiin proprii
corporis
confervationem> pro facultate fibiconcejfaien*
dantj quamquam differentia adpareat
maxima
inter eundem inceterisviventibtts, brutisite ani-mantibusacbomine: cumin illtsignobilior, uipo*,
tequ#
c#co(oiummodo natur# duclu in acliones
ßbinecejfarias feruntur: in hoc vero.nobilior,
«Φ* (O
Up-quiinfignigaudetrationisufu,cujus benefuio
mul-tumineligendo&feäandobono, maloautem, ét
quodeinoxium averfando fugiendofc pravalet.
Siiu<fcomnevivens juo modo tenditaifuam
in-columitatemobtineniam, ettaminjra fortet»hit·
manam,quid, quafo, mirum , fi & ipfe bo·
mo,prafUntiorisqui ednatura, juam
quo^falu-tem maximum£ commodum majore
cum
dexie-ritate atfprudentia,quam cetera
ignobiliorisge-nervs,adfeäare projequive(ciret: nanquidemil·
los, quibus jam civitatis magno cammodofrtti
contigit, latere potltitbanclocietatem, utper
je-ä'ufimam,ita&fatisfirmam; animotarnenbaut
dubie (atis bene volvebatur nlterius
Pbilojopbi>
Valido adde validius, Sc eric
infuperabik» dumbuicprafidioinjuper & aliudarte atßope·
reciviumfabricatum, incitanie
adjuvante% ορ· portunitate loci adderevoltterunt:quodperarces
■·&propugnacula commodtsfimefactumjuijfe
ccr-nimus. Quorumexplåuationem
cum aninmfa
infequentibusbijcepagelltsprofequi,aquoutddfit
nodrisaufitanimo,te,BenivoleLeblor,
precibusvt'
äumpercupimus.Verumantequampedemulterius
hocinnegotiopromoveamm, ére η ofira
ejfs
dtixi-mus ad limen nofira differtationis inprimis
t»o·
nuiffe,civitatemduobitspottsfimtimmodis tnunirii
vclnaturavelarteieumanu> acprimumad»*'
turamiplam,quaprim nobisabfolvet
mem-brum,mentem adplicamus·
mem-(i)
Wj
ie
MEMBRUM
PRIUS
Munmentorum
natura-limn
ftrußmam
exbtbet,
....t»ter munimenta,
}y|quae
civitati
natura iüppedirat, hautim-ito praecipuum
älilcl^
opportunitaslocii§ubi enim civitatis
fbndamentum crit
ponendura, circumipefteiåtiseligen·
dum ejusmodi folum > unde iniigne
aliquod coramodum non modo ex
ipiaterra, verum etiam mari inipfam
locietatem poilit redundare:
utrius-qve prseftantia & utilitas
comroenda-tione maxime luntdignae, Et hoc
c-tiam eft, quod veteres ad urbem mu«
nieadamhaut parum roboris
•os (4) se·
re fateftexerunt» ut eorum cx monil·
menris haut obicureliquet, Id ipiuni etiam hodieq; Politici tantopere uno
quaii ore collaudant iuadenrq;, Non poteil non unicuiq;» vcl primis
ίο-Jummodo labris cuievenitphiloiopho·
rumdogmatadeguilare , in expedito
eilehorumufusj adeoutveteressquc acrecentioresfereomncs priccjp.uum
hacinreRegni munimentum, poitea»
qU£ecivitatis ciFentiamconilituunr,fi*
tum efTe dixcrint: quarc illud
Phiio-fophi optimo jure repeterc licet :
epiimum munimentum ipja exßruxit m*
tura♦
Munimentum accedit urbi vel
re-gioni ex ipfius terra; iku> cujus
exera-plum nobis exhibet evidentiflTimum
-Quintus Gurtius,dum in defcriptione
Cilicise( nobiiis qui eil Afiae minoris tra&us ) eil occupatus: dicit enim
eamad modum femicirculi fere
cir-cumieptam continuo montis jugo, cujus extremitates ad ipfumusqiroare fefc extendunt, ejus tarnen dorfum tribuslocisinterrumpi} adeo
ut&ille
«·§ Cf) to*
aditus, qui per iftas aperturas patuif, praeter quamquod adco anguftus,utne
quidem ultra quaternos armatoscape.
rct, nccminus ob roultisin Iocisprae·
ruptasfuas rupcs iatis moleitus.Quåm
ob rem gravi non fine caufa dicitiÄ
felicitatem fuam admiratus fuiireAle*
xaoder Magnus, cum fauceshas flne fuo copiarumqj interiru penetraflet,
ubi,fi adfuiilentoppreiTores,faxis
po-tuiffcnt obrui. Acccdit ctiam
urbi & regioni munimentüm ex
un-dis: dantur enim regiönes integr® ;
qvibus munimenta iatis firma acquiri poflunt ex earundem naturali
aqua-rum circuitu > adco ut hoftes fineü
eorum in^refibs,vel folummodo un«
dis propellere ac iüffocare
queanc,ut
exemplo nobis non ignoto eiTe po«
terit confoederatum ßelgium, cui
propugnaculum firmiilimum vel folus
Dceanus ille Magnus praeitat» cujufc
adjuvamine Batavos faepeaumerö fuos inimicos ac populatorcs
ultoses-fe & fuffocatum iviiTe nobis didltant
biitoriarura monumenta, Imo &
per-«Η CO #·*
pcfplurimacafiella ac urbssfeperiun«
tur( quasnon muri» non: munitas ar.
ces> velalia propugnacula, arte homi. num exilrufta , firmas reddunti) vi.
delicet Vcnetias& Dodrecihum alias qve Hollaiidiae urbes, Quin
&non-jiullas ambobus hifce gaudere com· modis certum eil 5 hoc eil, cafiella»
qvibus dcfenfiones accedunt exundis pariterac terra talis eil urbsMala¬ gas, qvas fitu naturas mire eil munita»
& ut utar verbis Quinti Curtii i
qva fpeblat Orienteηα> eingitur amnt
torrenti, ηνi prayuptis utr'mcp ripii adi* tum ad urbem impedit
» ab occidente
d meridie, velut de induflyi
a rufet
praaltas admolita natura eH+ In
eun-dem plane modum de Veibntione»
Seqvanorum oppida, Phociq;
Arca-dum loquuntur Casfar & Polybius,
Hinc patet quantum praeßdii in
lo-cis> natura munitis» coliocandum ßt> qvantaq; civium feliciras, qvibusintec tcitamina Tute civitatis & hoc
accen-feri conveniat. Magna fane earum
«es; (7) 8<*
eis editls ac praruptis circumfeptas
voluit : eilenimejusmodi propugna*
culum» manu exftru&o magis fir*
mumdurabilcq;j & hoftium
aliorum-qve moliminibus non adeo obvium ;
qvin ctiarn videre liceat conatus inimicos ipiam locorum injuriam qvarn faepiilime irricos reddere & amoliri, tarnq; exiguam accolaruna
manura poile prohibere adirum
re-gionem depopnlari cupientibuS)qvam
alias in campum edutlam adverfarii
vel ungulis eqvoruna facile poflent
obterere* Bicufus eil coilium
mon-tiumq; praeruptorum* hsec
utiiitasru-pium eminentium, jugorumq; prae-ruptorum , civitates feu terras con«
tingenriunijs.
Neq; fpernendae funt utilitates, qvae ex ibio paluilri in utbes redun¬
dant ; nam iilud pierumq,· ea iecum
fert commoda» ut oppugnatorern
prohibeat in campo
iuasexplicareco-piasi adeout, ü ei procedendum, vel
acies ordinanda eilet > utruroq; fuo
nonfme inconimodo ipfe experietur,
pras-v *§ (8) δ*
praecipuc cum praeter ilratam viam
vix haberet, ubi pedem turo figere
poiieti unde fequentibus malis iine
dubio laboraret · yel enim
parva ad·
modum manu oppugnationem
ad-oriretur, atq; ita iatius fbret civibui
contra hujus vim ie defendere
euirq;
prefternere, qvam illi hos debellare, Dcinde hoc etiam accedit folum
uii-ginoium plane ineptum efle reiiiiea*
di gravitati tormeotorum
, quorum
Mus in oppugnatione maximus habe«
tur; quod Ii firmius reddendum es* fet, cumoppugnatorismaximo &
tem¬
poris & operae detrimento humus> ramis arborum & truncis aliunde ad·
veftis,elevari deberet, Ceterumnon vacathicprolixede raoliminibusift^·
raodi, qvae> dum hxc ab hoftibus
aguntur, poiTunc ipiis atq; etiam eo*
rum openbus ab
oppugnatuyisinten-tari, verba facere, cum hiftoriae
per-plurimae hanc rem nobis evidenter
confirment*
Forro alio qvoq;praefidio natura ci-yitaces qvasdam ac regiones dotare
C 9) Sto·
VoIuit( qvod ccrte noo minorem iis^
dera pollicetur iécuritatem )
ioliru-dine videlicet & vaüitate agrororti
mirandom munitionis genus ! licuti
dudura evithim exiliimo : Deum
tå na.iuram nihilfeeifje frußra
> ita &
heic exemplum habebimus, Tanta eit aiperitansiocorum» utilitas,utiola
ferehocJqvod cetera omnia,vidcatur
poiTe pra^tare; haeedsnegat curo ht>«
minibus tum juraenfis neceilariana
fui corporis fuiientationera,
qvo ma-locxercitui magis accjdere neqvit,ut merito diccrcm : famem&fnira
pro-pugnacula eile adverfariis deterriraa perniciofifiimaq», Hanc ob caufam Salluitius Thalaro» NurtVidi« urbera»
magoopere cekbrandam cenfutt
Ελ fuga
Jugurtha impenßiu modo yebm fuü difjßdensycumperfugis^ tåparte
eejui-tatua in joltiudints, demEhalam
perve«
mt-t in oppidum
magnam tå °P*lsnium%
Ubiplerify thefauri
filtorumg,
ejaa multutpuertlia culttta erat: poß^vam Me·
tello
comperta funt♦ qvawqvam inter^Tha^
lam,
flumenfy
proximunt» in[patio mil·
«03 (ίο) so»
humquinquagznta loca ayyida atap vaßa
cognoverat; tarnenfpe patrandi hellt> _/?
e/ßy cppiai potitm foret, omnesafperitales
fupervadere, natuyam eiiam vtncere adgreditur. Ex qVopatet > qvamurn
fkmitatis audfcorhuic urbi tribuit)C,v$
con aliunde»qvarn agrorum ex vafti·
täte ac iolitudiac haurienda ; adeout
debellare illam velie, idem eilet,acfi qvis iρ
ihm
naturamviocere
conare-fur. Ad hujus qvoq; rei
illuilratio-nem non parum faciuot verba , qu#
in feqventibus idem de
alia
ejusdem
gentis
urbc
adducit:
erat%inquit
>in*
terin^entesjolitudines,oppidutnmagnttM\
atql nålens, nomine ,
Capfa
jcujus
con-d;tor Hercules L'thiis memorabatur* Ejus
cives apu-d fugmtbam immunes ,
levi
imperioy
ob
eafidel
tljumt
habebanlur'
eJPAuniti advorfum hofles non
mcer.ibut
modo» armis at% vires; verum etixto
Walto magis locorum.
afperitate4
Tja
Μpraeter
oppida propinqva
,alia
omnia
vt»
ßa, tuculta, egenteetaqvse.,
infeßa ferpen·
i\hn4 ♦quarnm vis·
(icnt't omnium
fera·
fer-<0S (π) 10·
pentium ipfa pernicicfa, fitt magis* qvam
alia re accenditnr« potiundi
CMa-rtum maxumλ cupido invaferat ; cum
propter ujum beäi , /äw r« a[perλ
videbatur. £/ ?Jlieteäao oppidum Thct«
lam
magnagloria ceperat* haut diffimili*
ter fitttm munitum
Poftqvarn hacin re follertiam»ejusd
demq; ufum
percepiiTentubenusmor-taleSjeandemimirariconabantur,
ope-ram maximera navantes, ut
ctiamil-li, qvorum finibus non adeo faviffct
natura ejusmodi muaimentorum au-«
xilio, arte iba nihiiomninus eandetn
cequarent; qvod & benefa^tuniidetn
prohibitum iveriot loca proxim^
civitaribus fuis excoli, Non eft
itaqve, Benivole Leäor, qvod
mire-ris, Casiarem multis in locis dicere*
Germanos idjibi laudi velie
imputa-ri, qvod vaftiflimascircum febabeant
folitudines imo ex hac re
fecurita-temübi infignem conciiiarinonigno¬
rant* flaec etiam cd ratio, qvaye
agtos, qvod probe notandum, å
•es CIZ)
abeiFeidem feferat» Hujus notitiara
qvoq; prtefeäos Darii tenuifle aperte
iatis teliatur Curtius» vartationem
Ci-licis adcuratiibme defcribcn«.;
ratio-nesaddens, ut icilicet Alexandro,ho·
ftiimminenti, omnia reiinqverentut
vaita, ut exercitui ejus non effet, un-^
åt:poiletibüenrari, qvo fieret , eutn
veiiaociolo maio ita cogi > uc retro iter moliretur ad fuos penates, Ni¬ hil neq, noitro
tempore frequentius, quam urbes ipias cum rundamentis >
ubi in illis nobis non Iatis praefidii
cernitur, adpropinqvante horte,
in-cendi atq, igne penitus delerhne op·
pugnatoris cedant ufui; imo & ipias
arces atq; ioca munica difui, ne
ad-verfarii, illis occupatis, qvcant
eis-dem fuarum in copiarum turamwa
tk receptacuia uti, 3c, qvod faepiusac·
cioit, ita in illis iuas reiicere vires, ui
&grc admodum portea, & magnanon
töne civinm, dum eadcm tentant re«
cuperare , caede recipi, atq; hoftes
inde expelli qveant,
«ts O?) la«*
MBMBRUM
PO¬
STERIUS.
TropugnacuJa
irevtter delmeabit.
S\
dusUccedit
modusjaro
civitatumjuftoordine
munien-fccun-|darum
nobis
expcndendus»^qvem
fummojure, ut prioremip<inatur»>
atii
vindicare, nobis in¬tegrum fore autumamus» Starim ac
pro inimicis homines fe habere
invi-cemj & bellandi cupiditate flagrare
,
coeperunti qvotidieq; natur»
indu-ftriam, f»pe fuo non iine
incomo-do, oculis funt venati,,. ialuti nec mi¬
nus ipiis fore di&itabac *e£ta ratio
,
iuccedcbantq;
neceflitas &expericn-tia»ut& ilii tentarcnt» qvid propria
valeret induftria in excogicandis
iiru-cndisq* propugnaculis, quibus hoftilij impetus retardari poflec ac reprimi»
qvod vario modo poftea apud fingu-las
gentes faäuirL»; Qvx prscipua
«•S C'4) »+
hrcrepetcrenobisanimuseft,notiqvia
iU^-pluratint, Ted quia ha;c prima &ab o·
ronibusgentib^ufurcceptiilima, Adeo
ut nulb jamexiiitar, qv$ belli
ali-qvalem hauferit notitiam » qv?e non
horum itruäturam ft uiurn callear, Et
cum magnum fit comodum noccre
advcriario fui ipöus fine noxa, calii*
de fatis ad hoc praeitandum exfirutfa funt valla ieu muri » inträ qvos tuti
delitefcere qveant cives, belli tamen machinationibus inimicos , haut itä
procul extra urbem in planicie
Ioca«
tos laccilero. |
L
Csterum eo uffy audacias proces·
fifle me nemo credar, ut bene meri¬
tera laudcm alicui detraham : necpeib
qvodqvemqvam
mirari fubeat,
me&
jn hac re, ut & inaiiis,
plusjnduitri#
pofterioribus
feculis tribuere
jqvod
ceodio in veteres non merito
dixifle
videar, velinvita veritate , cauiatfl
hancunicam tibi fufficere haut
ambi'
go.
Neminifas fore, ni
cumratione
vclletiufaaire, inhciari, non tenierc
m (is) &*
tedeberi hominum
fagacibusingeniis»
utpote ufü magis erudifis ac edo&is*
qvod prioribus ferc deneganduoL»*
Qvcmadmoduro enim faciieerit
pro-batu maliciam & fraudes non
paucas
hominum , qva?
primis tetnporibus
non innotuerunt,
jam fenfim ortas vigere; ita neq; video qvid obiht,
qvo minus ctiam varia remedia, has qvaeqveant refrenare, fint excogitata.
Atqjcumjam innotuerint variae tor-mentorum bellicorum fpecies
,
pcr-plurima
ftratagemata
& fraudes nonpauca?,qua?prifcos inter beIla
gerenda
latebant ; nihil mirum munimenta
,
prioribus plane ignota, inter nos jana
florere, qvte mortalium genus,
utma¬
jorem fecuritatem, quam fc&ari
ho-ftium docuéte varia? inventa; atqj
in-tentarae machinationes, fibi
conci-haret , reperit»
QjVantumvis facilö largirer, multorum munimentorunj
fpecics ufitatorum hodie veteribus
non omnino innotuiile
5 non tarnen
indc iequitur majori cum
prudentia
casdem jam non efle excultas,
magtt
m
fri)
m>acfproui ctiam firmiores ;
qvasdein-ccps pro modulo ingenii cooabor
probaro*
Haut aliter res fefe habet cumval·
Iis& pjropugnacuiis , ac aliis
iniiru-roentis beiJicis> quibus hoAi noccre
tam cominuS) qvam eminus homines
fueverunt* Prima «tas ufum plane
fcrri nefcivit» & tum homines invi-cero coogrediebantur pugnb,
calci'
bus morfibusq;» & » ut verbo rera
compleäar> tota eorum pugna mere
in nodi corporis luäatione conAititi
ut ex antiqvioruro fcriptorum
moni·
roenris»nobis facile erit colligerc.
Sc-cunda eandem etiam ignoravit : nara
tunc praelia comittebantur fußibös»
clavis, ceftibus ac calis» prout
Afn
primuro fecere contra
/Egyptios
? utmemorat Plmus, TeFtia deinde do·
cuit eundem hunc ufum mortalesi
jam cnim ad l&fionem hoftis omnis gcncrisfcrri
inftrumenta
adhiberi
ex-pta funty putahalt« ac gladii & ce¬
tera cjusmodi levicula* Qvarta
de-muco grandioraomnis
generis
■09 (1776*
menta hominibus apcruit; qvarenoti
inconiode iniirumentorum bellico«·
rum inventionem ad quatuor
diftin-£ias) Γι placuerit» refcrasclaifes,Jatt*
aurcm velsm uttccum reputes»
acani-roi lance a?qva ponderes,
quamarn
murorum capacitas, ieu perfeßio
prioribus & pofterioribus potuerit
ibfficere temporibus : Procul dubio
rudior primis duabus
> cuitior vero
multo poitcrioribusr**
Non inconveniens videturutquotji
pauca demateria hororovallorum
dis-ieramus,hoceil, qvamnam
comodifli-mamhuic rnoli exitrueudse ibbmini-ilrari poiTc arbitramury Verum eft,
& ufu jam dudutninvaluif»hosex con*
gerie lapidum iruncorumq; confici,
Iinonin rotum » ex parte tarnen, ut
interiorem mihi cooftituant lapides*
exteriorem vero ipfa terra5 fed
peni-tius rem introfpicienti facile
adpare-bit quarumprartcrenda, fctiamiiextra
ibhabeant lapidesterram, plerumq»ca*
tuenid incgmodi inde fequitur,qvod
•9S 08) *·"■
crebra globorum rcgnitorum pulia* tione ac adtritione laxentur viocu«
h imo rumpantur , ut fenfira 1 fa&a feparatione longa ex attritione tandem minentur ruinam,&, qvodad huc periculofius > hofti in urbem li¬
berum introirum admittano, Pra;-terhasc» terra omuibus
plerumqjob-via; adeoutnpn poilit cuivis » me¬
iern aliquam aedificantij ha?c materia defleere > cum tarnen lapidum tanta
faspitliroc non poterit eile copia , ut
obfidione ein&is operi fuma celerita·
te> urgente neceilitate > exftruendo
quear fufficero. Acccdit infuper Japides majus qvoq; poftulare tempo¬
ris ipacium, ut & laborem : qvodta¬
rnen faeiiius
ligone
unovelalterojad
manus admoto > celerrimepcrfici
qveatj nam eo usq; anguftias
faepiifi-me urbs redigitur,ut fpacio horarum
unius vel plurium noäurnarum po*
ftulent rcfici* Praeterea redimuntur
faepenon adeo vulgari pretio ligna
&
lapidcs,ac terra} nec,ut lignea, h#£
materia ignitis ex miffilibus facile im
Crp)
eenditurflamamq; concipit* ttis pro*
cul dubio difficultatibus motos exiili.
mo» qvi non perperam tcrram cete*
risantcponendam adfertum iverunt»
Forma murorumvaria» variatq;pro
cujusqi gcntis indole. Hinc eil, qvod alios,qvorum animosambitio tenuit, apud auäores legimus, fuperbos ία
aitum exftruxiiTe muros, ut
Carthagi-nenfest aiiosautcm humiles»
utOilen-danos ; non tcmere tamen föret
ad-fcrere horum formam , cotriode
ex-plicari poffe, ii trinam illam geome-tricam cujuscumq; corporis dimen«
fionern vellemus confiderare >
latitu-dinem puta, altitudinem , &
longitu-dincmj« yallautinaltum ftninerent, placuit hominibus, ut ex his hoitem*
urbi iiftinentcm * eum totis ejus
co-piis in agris ante»qvara urbem obii*
dione vel oppugnatione adorirctur »
poiTent confpiccre> unde fit, oppida«
nos, de periculo in anteceflum
ad-monitos» occafionera fibi datam>
dc-feofionem raoliendi propriam» baut«
qva-«·« C20)■#·►
qvaquam
omittere
,fcd
fotno
cumconanime omnem pugn®adpafatufti, .
finemoraadmittere * ut propius
ve-nientem graviter qveant infeftarC» cidemq}aditumprohiberc>nc3 ad
mo-toad urbem exercitu , boflilem ifl cam impetum poflit intentaro« Pr«*
flabit qvoqve valium civibus pr«fi*
dium» ne tela, ab boftibuscmiffa> fu·
ftineant, fcdut biirapunc illos,qveant
ferire : undc paucos civcs magnum
hoftium numerum,fl rite fuo
fungun-turofficio, aeqvare comprobatura eib
Verum enirovero cum vifium omnc, j
vel cx defedu, tfel cxceffu flt
mecien-dum, hautimmerito eandem faeic
te-neo rationemi nam five praealti> flve
cxilesfuerint admodum muri.utrum-qve civitatis non flne incoifiodo
fa-0um exiffimo : altitudoenimpraeter* qvam qvod exhauric aerarium.
(
nul-lum quippe inflciari erediderim,
bo-rum aedificationem & iaepc fadam
it-parationcm magnos reqvirerefumtus
ut& labores; ) ne c minus urbi no*
■§3 (*r) 59·»
xa; cum hoilem * £ub rourolaten¬
tem» globulis ignitis aliorumq; tor-mentorum orpnium bellicorura fere
machinamentis cpeptum iibi facile
fateri neceilum habeant oppidani* Novimus praeterea qvammuitura prc-iidii oppugnarori ex altitudine
fao-fum accidit, ubi fui vci minimo
cum perieulo qveat murum
cunicu-loruBn artificio urgere & cvertero-j* Haue rem plenius illuftrabit Maiiri»
cum Belgii urbs. Ncc minus pen«»
cuium illi experiuntur cives, qui hu-milibus fua oppida cinxcrunt vallis>
btec cnim cccaöonem praebent
ädver-fariisintcriora urbis fulgen tibus fuis miililibus infeftare funditusqj delere,
cum ob humilitatem fu^ra muri
tor-mentorum vim prahibcre atq;
aver-tere nequeanu. Hcec auget &
aliud
malum» quod fcilicet levt opera
ini-micus oolles cxftruat» quibus
inüru^
menta bellica eievata fua
ffujmina
re-&a linca in urbem cmitteno+Hoc|pe*ficuium fetis esperiebantur
•OS (Μ) *+
nidtexhiftoriaobfidionisOftendanae a
riemingo litcris cofignata videre licet»
Qvin & latitudinem vallorum nec
minus urbi expedire reperiemus» praeiertim dum intentionem gentium
penitius rimamur aeqve ac cauiam, eas
moventem craiTa ut curarent moenia
ftruij qua? forfan non alia» quam ut
cives fua moenia in propria
defenfio-ne obeunteS' infperato aliqvo malo
non perdanturyel abibrbeanturifaci«
le enim cveniret, murum exiguura
fulminante aliqvo globo majoris
cu-jusdam molis perforari* feu ex
vehe-menti exterioris partis pulflone faci-lius dirui» unde fequeretur, iecurita*
tern illam qva gaudebant obfeili» pe*
liitus perire , adeo ut tuti efle& in· columes vix poft haec poflent,ni
re-£entina valli reparatione de novo (o
circumponi curarent ; vel fuo
pra;ii-dio aliquo modo fe faoftium'copiis
&numero & virtute par icirent ut
sfcquo animo in difcrimen cum iHö
dcfccndere non vereantur« itäqve
m sö»
quomajoremquisoperam
fui ipfius
ϊπ-columitatiimpendit > &qvanto magis
amat prfffidia,quae corporiqüeat ante«
ponere,ne peftora tcmeretormentoru
mortiferis iftibusobjiciat,tantominus
deleftatur rocsniörum tenuitate:
ut-pore quibus dcletis nullum aliud fu-pereilct confilium > quam nuda Cor¬
pora prsfentiflimo mortis periculö
opponere» ni vifta fobmittere
ve-Jint arbitrio viftoris, cui procul du¬ bio noa {acile adfentirent, priusqvarri
extrema tentäiTént morris perieulå;
Hincjam fatisclucet» quam in
natti-ram propriam perjuriae fuerint gentes
qvaedam , & quaotamcumq; temeri«
tatis notam mereantur, quae belli
nota ingenio, arte vel prudenti aliqvö
confilio gerere funt adgreflas» fedfo*
lummodo more belluino> opponen*
tesnuda peftora praientiilimo vit£ß
pcriculo) viftoriam ex gravitate
cor-porisq» mole aftimantés : fic etiam
multagjin exercitus fui magno
nutre-to omnem fui defenfionem
«W (24) Sfo·
fe minus tarnen caute aninladveftl·
muSr-m^munimenta, Jigone alioc]*» quod exeogitavit ars, inftrumcnto fa·
bricata, vanaac inoiiiia efTe,hoftem*
qve haftis gladiisq; vincendum & fubigenduro contendentes* Haud a·
lio hae» ac Spartanus ille olim, cum
Thebani irrupticmeno in urbem ten·
ftarunt, animo fuerunt ; h enim ne^
armü nefy veflibu* teblu<#» oleo
corpus in,· unEluti alteraq}manumnnugla diunj,alte.·
r.a lanceam tenensy domo exiluitx
acpev
medium paguam proruens inter hoßes
Derfatut eB» obvium quemfy feriens d>
ßernens: neßfc ullum aeeepit vu/nu4,fivs
Deo ob nnrtutem eum eußodtente> Jeu%
quod praßantioK humana, natura hoßibw effet vtjm ; obhoc farinnt fertur ab
Ejphorü Coronatut> ac deinde mulBamit'·
le drachmarumadfettu* j qUod absq; ar¬
mis committereJe difcrhnwt ptignx. aufm
ßijjet*
Uc autern co firmior undiq.uaq;
fit
Urbs raaxime eidem conducere arbi*
ramur» totam muris circunaieptam
can-confervari, ne ab aliqua parte pateat
hofti in caudesn introuu?, PolTet
quidem certis in locis , ubi natura
forfan mitiar aliquid fuerit adrooiita* minusarte excoli» qvod & ftepe ac-cidit; fed ftquidem tutius cenlemus*
ubi nan pra?cipuo aliquo comoda
natura eara dotavcrat undiq* mura
claudere» jocc minus eadem urilitaa
ut minus firma qucat negligi» Seil·
mus pra:rerea vctus illud diu ΓοηιήίΓα
proverbiuari»* : bonam unum non
ex-cludit alterum > quare polier haut
du-! bie ex arabobusiftis
conjun&is major
'
b.rmitas haberu Nec foret
incon-j
fultum
>ubi ejusmodj
natural» urbsnongaudet coraodo » fuadere^ coin
loco rnagisfirrnam reddi, flabiliorem-qve feu craflioremibi murupa.exftrui
oportere -x cum cxpenentia iatis lon¬
ga dudum ante ha?c nobilitatumeft
hoites in oppugnatione urbis cujus* dam eapritnum & infenfiillme
urgc-re loca> ubifarna fparfcrit vallaex-t
ßare tenüiflima* Ut fuae ialuti cpn·*
«·§ ( z6) S*
fulant oppidani eo melius, eisincum< bit) exfiiientibus induciis, hxc talia
penitius animomeditari,ne poit>cum
ingruerit bellum, ipfis erit occafio
fuarri lugendi qverendiqj
impruden-tiam) & infelicitatem quae jam pro¬
priocurovira? eorum periculo
eosdo-cuerunt meliora4 Qu« orania
utfe-liciter peragantur* necefle omnino
eil urhem pollidere bonos & peritos ärchitc&os, qvorum prudentias
mul-tum hoc innegotiotribuendum_>:
Uli
enim plus arte fua, qvam tota manus»
deficientibus his munimentis, forian
efficerent > quod fatis iuperq; teilari
norunt, qui ejusmodi difcriminibus
interfuerunt: ficuti enim i«pius
eve-nit, multum tribuendum elfe umius
conhlio, imo plus» quam multoruru
virturi- ita & heic arti unius plus»
quam perplurimorum imprudentium
incautorumq; fortirudini,
Altcrum munimentorum arte
flru-#orum quod pr«cipua inter
numera-lur, iüntibilae, qva? obftacula haut le¬
■•5 (a?)
tia fubt, populatori in urbem
introi#
tum negantes * nara five aqvis
replc-tX) five non fuerinc, magnum tamea
prjeiidium ex bis ipfis in ipfum
oppi-dum redundau* Mortalium iane
prudentia vel in eo maxime
conipi-eiebatur» qvod non modo terra
exag-gerata» verum etiam ipecu » in terrae
gremio relido, iniui ruielam frui
ici-Verunc: nam terram poiiqvam in ab tum elevari, emifia infuper alia ,
cu-railent.non minus ipecu iitud,eadem
unde deiumta fuit , arte magis poit
exornare, utqvoq» exindc prifidium
illis eilet, eeeperunt, cui ad certam
altitudiaem , iongirudinem laticudi*
nemq; elaboraro follae Dornen
im-poiuerunt. Haec num humida five
arida magis condueat civitati, erudi·
tos inter prolixe iatis controverfum
eil i qvamvis
noilri
nonfueric
in«
fticuti>. utpote qvibus munimenta-rum naturam δζ ibutluram
eorum-demq^
ufum breviter faltemperfirin-gere piaeuit,
diu
horum
conciiiationi
im-*3 C*7>
jrnorari ηβ tarnen noiira de haere
mens nequicqvttm ab oranibus
d.eii«
dererur, praecipuum folumodo uoum
Vel alcerum mrinq; adduccraus argu¬
menta, qvorurn firmitate
pcnüiatavc-ritatem retlaro adfeqvarnur,
EoiTan undis plenara fumtuofanu
magis ficca elfe ßtnuiac ineptanonoa infrcias ibit,. qvi juilo aqimo
iequen-tia velit ponderaro. Prasterqvam
enim qvod aqva, qua replenda
eft
foila, ß fuöiciat > non uiß magno
cum Labore & iuratu, vel ex fluvia
sliqvo praeterßuentes vel raari>forian
nonadeo muris remota,foJlcrtia arti?
ficis öt advocanda , non tarnen Jevi
opera intra ßbi praefcriptas
limites.
coofervatur»qvin iemper
civibusmul-tum faceßatnegotii, utirapenfius
ge-rant curam,ut tucatnr ab omnimoda
injuria, nefemel perfecta pereat;
iéd
refeftis ienßm pro nececeißtate,rui*
nam minantibus» fafva & incolumis.
habeatur; iaepiflime etiara
accedit
»,qvodtadhue majus raalum,hanc <?otu·
(t8) »·►
pedes dvibus «r&iifimos injcerei
Qvod vidclicet praefidio fui
dcfenßo-nem tentantibosprohibeat,occafione
datadrruptionc
etiara in hoftetn rooii-ri: fa?pius enim comprobatum eil>clandeftina ejusmodi conamina plus
obfeflis> qvi femper pauciores
oppu-goaroribus babentur, qvam apertuitL·
pradium conduccro. Saepius quoq;
eontingit» ingruente byemc j foilam
glacie contegl, quam niß tempeftive
& caute dolabris vcl aliis inßruraea«
tisfrangant milites prsefidisrii>
hoili
facilem in urbem introitum aperief»Etlicet quis regereret> valla obftare, minus tarnen certum eil & proba
tum ( qvod etiatn ex fuperioribus
pa-tet5 ) qvo propius hoßis ad muros
accedit, eo plus pertculi oppreilis
iminere ,· praeeipue cum fub ipfis
murisomnisgeneris
nxdimina&rou-fo&oppreilisimpunc intemareqvear»
Contra abomnibus faifee malis,dt in
compendio dicam» liberatur foifa
fic-ca} qvss prastcrqvam
qvod
oppida««•β (*sO SC*
nos protegif, ut ibi tuti a
miiljli-bus perniciofis adverfariorum quafi
delitelccre > & ad pugnano fe
praepa-rare cjveant, obferentq;
feie
illiscomoda occafione hoftem
opprima-ro t nec minus ab inimicis
fugata
oppidanorum roanns poteft illuclere* cipere, ubi hoßiura oculos latebiu,
Ad haec probe novimus undis
oppie-ras indigere> praeter opem civium » fi
coniervenrur » anterourali etiam
ali-qvo praefidio novo» ni hoftibus pro*
dantur i imo pontibus, ut maneat
exitus in defenfione fui occuparis, Hcic autem nullusq; ejusmodi ufus
erit, fed» qvandocumq; licuerit, facile obfefli in campum prodibunt, Νεφ
, integrum nobis duximus hic
praeteri-re praeeipuum, quod jaäatur > folTa· ruro humidarum comodum, &
for-fan nobis poiTet obgeri: qvod vide*
licet foffa aqvofa oppidum prüftet
iecurum ab improvifis inimicorum adfuitibus, adeo uteis oronino
fuppe-duaridebeaatarbores>unde pontes v
ei
na-*$oo ^
navigia ftruent> Γι modo urbe
potian-tur: quod
qvam operofum qvantoq;
peticulo fitjun&umneminero>Velhujus
rei mediocriter gnarum,
fugere exh ftimo+ Verum merito hoc etiam coniodum fpernendum : penitius
c-nim aliqvanto rem perpendenti
ad-parebit, nihil neq; hoc adeo abfolute
facere ad fecuritatem obtinendam» ut
folum rem abfolvati praecipue enim
cum haec eadem femper ex
vigilan-tia , prudentia & fortitudine
pra;fi-diariorum unice fit metienda.
Prx-terea ηεφ adeo mihi conftat nutn
magis foila arida, qvam humida,
pos-fit hoftium Üratagernata ingenioia
praeoccupare,ieu occultasirruptiones
morarh De hac re plenius
infor-mabitur> Bredanam oppugnationem
gvi ex hiiloriis haurire voluerit.
£x his jam facile,üt fpero, unicuiq; erit adfeqvi qvamnam FoiTarum
ego
hifee rationibus fuffukus profeten-dam alteri exifiimo > paucis itaq»
jam reftat dicete de earundem
dine profbnditatcq;> de loägirudtné
autem idem ac in prioribus> ubi
devaliis nobis fuit fermo, cfto
judi-eiurrm»* In prpfunditatis terminal
tione dum occupamuri jovabic roo«
nere, eandem debere viri altitudi-nem femper fuperarei fin minor erit»
öppugnatos» oppreilionem amolier*
tes, facile detegec ficcanea ; fin
an-disjepleta> traniirum alias hofii
faci-lem prcebebit ; iutriatim ut loquar, utraq; tam infidiis, qvam apcnisin* jords oppugnatoium valde forct ob*
noxia* Caveatur qvoq;> ne plus ter¬
ra? egeratur» qvam operum exftruen*
dorum reqvirit moles : facile enim
foium acervatim hic & ibi cumulatu prsfidii loco eiTet hofii, ut poft coK
lesiftos pofiet tutus ab oppidanoruffl
infeitatione iateto» Poterit etiam
idem materiam iuppeditare
explen-tibus fofiam, unde
contingerefjobor-tis aiiqvando tenebris , non
modo
eam repleri & exaggerari» verunu
ctico fupsmi* no,η
lperantibusidem
m O*!
praefidiariis, Hujus vero Iatitudo mi¬ nima longirudinem arboris vincet;
fin aliter, levi negotio materiam
Ii-gnearnj vcl aÜam ßliqvam aliunde
^dveheret, unde pontes .sedificaret >
txiilitibus transitum admittentes4
Sta-tuo demum foilam non dire&is
un-diqj lateribus exilruendam eile > ied
parum utrincj; praeruptam> ut acclivi;
las illa> &pra;fertim lateris,
vergcn-tis adipfam urberm prohibeat
adicen-dentibusiter: Ab altero nirois
accli-Vem, ut facilius queantoppidani» da¬
ta conveniente occafione aiccndere»
& inhoitem irruerc^.
Tertia demum jam feqvitur
muni-mentorum ipecies manu exftru&o-rum, qva; inferiorem aliqvando urbis
obtinebit locum , ideoqi&
hrmifli-ma etir ί nam circa hujus
fundamen-ti pofitionem adcurate iatis habenda
.eilcura , ut principem hxc in tota
ürbe nanicilcatur locum » hoc eil,
ut nonmodo cligatur eminentiflimus»
ied & maxime idoneus adferendani
depeilendamqjqvamvis
hoftilcm vim#Ca-<Η'θ4)
Cailella tanto magis c re eil condi
non modo idoneo,verum etiamloco
firrnilTimo » qvantomagis praefidii ex
illis fibi profpici volunt civesj
pr#-cipueautem cum muoimentum erit»
qvod & inträ &etiam extra ipiumop-pidum degentesjufto coercebit
impe-rio, Arciumfigura varia:nam quasdara
qvadranguiares, qvasdäqvinqvangula«
res»aliasiexaogularesalias feptangula* resconconipicere licet.Etqvoniamres
fefe in his, qvemadmoduinaliisomni· bus, habet , qvod videlicet aliaealiis
firmiores, &magis capaces, all# mi¬
nus»ideoq; nobis incnmbit, cumfor¬
dan anobisqvispoftularet, utfuperhac
etiamrenoftra conftaretopinio»
mon-ilrare,qvajnam nobis magisplaufibilis
videatur»dicimusitaq, cumvirisemun*
naris non paucis nos diligcre
ca-ftel!a,qva qvincj; iuperbiunt angulis»
eamq;praefertina ob caufam: qvodno?
bis perluafum habemus ejusmodi
ca-paciora cilerccipicndi nonfolum pr#·
fidtumalterorum magisvalido,
ied&
cetcrosbeiii adparatus > qvibus expo·
*5 ( ν) δ··
gnationem adorientibus fortiter fefi*
ftcrc, urgereac propellere queant>qvi
virtute fua pomeria defcndere
fata-guno.
Non potcftnon maximus horumin
urbeefle uius» adeo ut nonlonge a
ve-ritatcabcrrares, fiadfirmarcs hoc
ca-flelium foluro reli^qvorum omnium
vicemfuftinere; nam perditisac
dele-tis ceteris propugnaculis» hoc unicum
idera» qaod civium & ialutem &ii-bertatem defendet, Hoc foium
re-fugium
ad
buc manet % &> fj rite fuofunguntur inträ hujus limina officio prasfidiarii, poflunt defperatam
inco-iumitatem tamen obtinero* Quoties
enim probatum cft> ipiamurbem ab hoflcoccupatarn fuiflfei arcemjtamen
eundem maceraile ac depuhfle ?
Po-teftigitur caffcilorum uius pracipuus
optime conftitui duplex. Prior eit fr?enuqa qvafi iniicere vicinis terrisac
UrbibuS) easdemq; domare ? ne novi
qvicqvam contra illud oppidum>
fir-ttiidimohocqvod exöfOatum eft
mu-mmeato^tementj quod totoseorum
cxer-($6)
éxercitus parvo cum pra?fidio
ridcblt
&propulfabir* Non raroevenif» ca-ftellä viftoriam, deqvajibi
gratulari
poiTeforfan
jaéiitaret ad
verfarius, pri*
ora trajeftuspropugnacula, revocare, acde manibus pr^damvelutieripero·
Prastereacumlonge munimentumhoc
Vallorumaltitudinemfuperat,unicuiq>i velracente me, in expediro ertepoteii»
iqvam graviter fuis gfobulis
ignitis
idemadvcriariumeciam
coroinusaflii-gereqveac# Qvid magis
?
nonnear-cesnuperfuba&am civitarem, qvarum
forfan accola? imperio non
ailuetiidé
novum ipernerent ac tergiverfaren·
tur, imo quod ia^pe etiamaccidit
ani*
mo ieditionera mcditanies compeice-re & reprimcre valebit+
Poiterioris
ufus eit officium urbibus circumjacen·
tibusnon muuitis & regionibus
auxi·
liofeu prtefidio erte, & , exigenteulti*
manecertitate, refugio feu Aiylo
tu-tiflimo» unde vimiibiab horte illatarö
conjunäis vinbus fortius qveant pro* pullare : vel intermixtis
paftis
hortt
deditioaem annunciare,UndepianftEP»
«Η 07)
cos optime cumillo
de
fua
Incolurni-täteatqivita poile
pacifci,
autftrenue
pugnari qub ad
fpiritus
vitales
eorurn pererrarit artus* Hanc rem dducideob oculosponitLivius»
qui
occupatusin deferiptione pugnse Romanorum
cumGallis circa Tiberisripam prolixe
de hac re dißerit: ied quoniam hic non vacat fingula ejus veiba adferre»
ienium folumroodo quam brevitTime
ejuseruere conabor. Acic vi&i Ro¬
mani Galiis campum cedcre coa&i
funt,vitae fuga confulentes, quiaiini«
ftro cornu fteterant qoidem miierct
ob nandi imperitiam & loricarum
gravitatem, gurguibus
exhauiii
peri-erunr* maximatarnen pars. incolumis
Vejospervenir, Ab alrero vero qui pugnarant>indulgcnte ita
loci
oppor-tunitatc, Romarn fe
contuIerunc,me-tu mortistam concitato gradu» utne
ipfis qvidem in mentem
venirct
por¬tas clauderei Ted fpretis ccteris
pro-pugiacuiis arcem occuparunt m
Ca-pitoüo«nonte iitam>quam
opinatifli^
OQ
Quod necminusex opinione felicifer
ipfisceflit: nam non modo facra (ua
omnia» Ted etiam fe ipios , quot-quot intra pomeria erant,
ialvoscon-fervarunt, hoftemq;, infeäis rebus >
Orcem fuam Capiroiinam deferere
coégerunt. Ε rc eile non duco
ultc-rius me fuper hanc rem diffunderp:
pumexhis fatis confter, Romanos vix
(alvos fuiile > fi arcis pr«fidio
falu-|em fuam nonfu i ilent coniecuti,
Cafteila ut fint firma, ieqventes
ab
Årchitedtis obiérvari canones. Ne
ipes civesfallat, nitendum eil ium-mopere, ut exftruetur, uti jam modo
i
innuebamus, in forrifömo urbisloco,
alias enim poiFent oppidani de fsmel
concppta ipeipfimetdecipii cumho?
Idem Afylum ac receptaculum erit
inviolabiie : & eorum imprudentia
perelidtusfuerit locus fituaptiorqvo pccupato ab hefte vel parum eidem
vel nihilcur«dientrciiqua munimen- j ta. Hoc probe obfervarunt , qui
vel colli alicui vel petr« fuas
fupcr-öruxerunt arces: meretur iÄtur lau- rr
«08! O?) ^
dera qyiarcem Upialenfem
fuperaedi-ficaverit eminenti colli > adeo utjaegt
fuumob fitum iuper aedificia
ipflusur-bis ejus iuperbiant bafes & quafi iq
iubjedam urhem dominentnrf Sin
autem fuerit planities, ubi defignatus
fueritlocus sdificandce urbis» potent
tarnen optimum & commodiilimura
caftello iiruendo» putaubi paludes &
alia ejusmodi obftacula idena ornent,
rehqui* Deinde ejusdem fervetur prtecccupatione primarius in urbem
qdituS)hoceit, utpraecipuus introitus
ducar pr^cer ipfamarccm» ns hoftilo
quicquarp molietur,
adquodaverteq-dum auxilium urbs ab ipfa arce
fru-itra defiderarett Smautem ad undas
poiitum fuerit oppidum etiam&heic
ut fibi vindicet caiiellum
prasrogati-vam aliquam neeeife eil* Deniqve
quantacumq; opera tieri poteritjopus
crt;urbem muniri & contra intcr-t
uum&externum hoftem* ita tamen,
Ut iirmiora extraneum excipianr*
Pooamus jano arcem eile
qvin^anguidX&h-i#m->
iiqvidero
ex
iuperionbus
•es (40)
heicjam ulterius conabimuradftrucre hancmulto ceteris prctbabiliorem» ut
jamexplicemus ubcrias mentem
no-itram» ingenue fatemur tresangulos
refpieeredcbere tcrram vel undas ex·
ipaurbem»
duos autcmreliquos dire-faciebus cjusdem opponi ,· ut&
tntra & extra moenia rebellantcs
for-titer qveant
urgeri*
Arcideroum
re-fervetur aditusin&exitus cx urbej ne
abui>a parte
obfsfli
teneantur pome-riisinclufi; fedabhac inclufit abal¬
teraliberi,utpoflint fibi fubfidiura
ad-ioqiare & intromittere > fladiuerit
extraneusadverfarius,aboppidanis,
fin
autena intraneus» ab exteris. Et
hoc
modo inftru&a αίάηφ
comodis
arx;crit tu.tiflima,
Quamvis
propugnacula,
qua?larga
natura; donatione hominibus
conti-gere *
fatis
firma,
utfperamus
,in
rnembro priore demonftrarum ineeminus qvoqj» qvae
arshominum
labrieavit: nihil ominös tarnen
ad
Sjqgqiactiillam
duoconjunßavaleuty
ur-&csQtroqve qvae
gaudent
hoc
muni-men-(40
rtientorum genere ad hac
raulto
tu-tiores neceilc eft fatearour, Evincit
hoc refta ratio > iuadet docetqve ex*
perientia fatis longa ι
Quoties
enim
audire & videre licet» oppida, utroq;
hoc commodo fuperbientia,vel
calli-diiiimum holtium coniiliumiuperare»
vel, eftuio muko languine »
hoftern
fepullara ferrc , aut raro
murostran-fihro* Non pollura non ejusmodi
£>ropugnaculismagnum
adfcribere
ro-bur » praecipue cum unius defe&um
fuppleac alcerius perfeftio» Et
licet
non adeo lirma eilet loci iituatio» ut
iolaroturn opus prsdaret ; nec mi¬
nus tarnen ii commodo huic
irnpo-fueris aliud mortaiium manu
exorna-tum» habebis quod tuis
votisiufficietv
Eilea mortaiium indoles, qvodorani nifu cupiatSc qvsratproprii
peiloris
inco!urnitatem_» : qvap genuina
eiiatn
Caufa, quare homines
frontes
no-luerunt nudas adveriariorum telisobjicere; fed
coniultius dux:erunt*
easdem muniraentis qvibuscumqvs
ieupraiidis
tegh
prsefeftim
cumitx«
(4Z)
teliexcrint cum fuo fuperiore ipfis
congrediupdum fore^. Utiiitacem
propterea propuguaculorum evertc*
re , & nullius momenti facere qvi
iatagunt, oon in alios , fsd in
pro-priarn naturam & mernbra» quae iua« <jent fuae ipßus confervationi incum-bendum, heviunt. Toto itaq: coelo a, veritate aberrant, qvi arces &
muni-menra cetera» veliolumearn
obcau-iami qvod magnum reqvtrant
ium-tum damnanr.& dicunc ca plus
noce-re, qvam regionibus prodeiTe: &, uC
adhuc magis prodantiuam ircfciriam».
haut verentur fateri, nullum ejusmodi
eile ilruendum : qvoniam nemo ad
ha?c u qve rempora fuitinuic tale
aedi-ficarcr quod non facile» volente
iu-prerno Numine, poflet dirui δζίοΐο a?quari, Sed qvomodo, quaefo, haec
erunt explicanda, 0 Ghi conftabunt»
certe me connexionem
argumenta-tionis hujus confequi non poile, haut
pudet ingenue f^atri : cum
abipiius
X)ei omnipotentia ad hominum ope¬
ra nunqvana valuic & nusqvam gea*
tium valebit illatio» His facile
repo-nerem, qvoniam dum pJacet
Creato-ή corpora noftra de terris peribunt;
ideocj; qvia corruptioni funt
obno-xia , neq> nos decet, ut cooiervetur
genus humanum procreatione
fobo-lis, & qvod gravius, ne dum propria corpora,Ted qvam primum ut
diflol-vantuf curam agero. Qvorium
hiec infång argumentatio dicerem,
non video« Sunt perplurima alia
ejusdem generis argumenta,
qvaspas-fim leguntur 5 at fingula h<£c
addu-cere brevitatisvetatftudium i
eorum-qve enodationitantominusneceiTari«·
um duxi immorari > qvanto certius
fciam eadem exhaäenus adduäis fa· ciliime pofie intelligi & explicari« Multa etiam munimentorum genera
lubensconfiteor me praeteriiiTe,
pras-cipuetemporaria & leviora, qvodmihi
vitioverti noarbitror; cummeafuerit
iofiituti ratio iolumraodo prsecipua perftringere. Sed ut coiophonis
lo-cojamincompcndium
rcdigam» qua*
F
«·§(.44·)"®«·
fWius ante h$c in mediutn prölaf* fürt, addoj omniah^c ad iMain me*
tarn collineare , ut doceant nos,
fropugnacula ejje moles cju'asdam natur*
ΊχΙarte homtnum fabricatas, utprafidid
ipfis fint contra njim β injuria* inimicoruvrui
MOtiSllUK FlUUk.
AYant
che,deentendu,
donnerque
aupublievous
quelqueavez
pris
preuvea
ta-dela vivacité devotre esprit,aurti bien qué
des efforts de vosetudes: je me
trouveob-li^c
Ρ amitié,quejevous porte,de
vous enfeliciter, &de voustcmoigner la jojge, que
je fens paravance des
applaudiiTements,
quevous allez meriter par la. Le temps , ny
la
bienfeancene me permettentpoint,de faire
ünlong diicours, pour loiier votre
dertein,
qui fe recommande alTczluy mémeåtousles
honnétesgens : je drjSyfetilement, quela
matiere,donc vous avez faitchoix, eftlino¬
ble,Sc teilement de la Saiibn,que vous n'en
eulliez putrouverune plus digne
de
votrecurioiite Sc devos lumieres. Nous vivons
dansuntemps, οΐι
la^uerre
travailleou
me-nåcetout: C"eftpourquoyil nya
presquede
fcience, quiibit plusnecertaire, que
celle,
qui
metlesΕilatsen defence, Scqui apprend aux
bommes de iemettre åcouvert des infultes
& dela violence de fes ennemis. Comme
Ceft unart, que lanature memoa cnfeignr,
dequia efté perfetftionépar la raifon , jene
diray rien davantagepour relever fon
meri-te,quiertreconnu ätoutle monde. Je m' en
rapporte iéulementace que vous en aurez
eicrir,Monfieur,Sepourilipplcerauxde-fauts
de mon eloquence par la fincerit? de mes
voeux,je priele bonDieu, dont la prote- [
éhon>eii le fort& la ieurete de tous ceux>
quiiéfoumettent auxordres de fa
fäintepro-vidence>de vouloir ailifter vos deifeins, dc
fa grace &defes benediftions: auVBfte» je
vous declare d*etre toute ma vie
τ
cßAonßeur
Vbtre treshumble &tres obeipnt \
Servitem
NlCOiAUS STERNELIUS*
Corrigeηda.
DAg.6.lin, y,Dodre&hum,lege D0dreilum.p7.lin»
*
7.inimicos,l. inimicorum,p.n,lin,g. lollertiam»
adde,naturs,p, 17,lin,23.quarum,leg.qusnam.p.ift,
lin.i. regnitorum, leg.emifforum. ibid, lin. 17.
quod,leg,cum,ρ,*z.lin.2ft circumponi, 1.
circum-cingi.lbid, lin.23.par,leg,pares.lbid.lin.25·.vereati«
tur,leg.vererentur. pag.25,lin,zo. cum, leg,nam»
p, 32,lin,9.ficcanea, leg,ficca#