A L E
U A
Apvd E Direct ST Reg Acap 1 YPOGR»
D. D.
SPECIMEN ACADEMICUM
DE
JURE
PR1NCIPIS
CIRCA
TESTAMENTA
PIETATIS
PR/ETEXTU
ELICITA,
QUOD-,
VENIA AMPL. ORD. PHIL.
P RAES I
DE,
Mao. G US
T.
A
NT.
BOUDRIE,
Phil. Prof. Reg. & Extra- Ord»
tublico examini subjicit
CAROLUS
LINDESTRÖM,
Calmariensis»
IN AUDITORIO GU STAVIANO MAJORI D. 28 JUNII
1783-f
vtro
MAXIME REVERENDO atoue AMPLISSIMO,
S S Theologie DOCTORI Celeberrimo,
D.voPETRO
V G
LA,
Ecclesije Kedemorestsis PASTORI meritissimo Districtusque adjacentis PR/EPOS1TO Gravissimo,
PATRONO SUMMA ANIMI VENERATIONE
^TATEM COLENDO.
'S:m R:& M:tis
MAG N/E PID El VIRO,
Regi/e Expedittonis SECRETARIO PRIMO Regiorum Ordinum Caduceatori
atque Equitt Aurato Regii Ordinis de Wasa GENEROSO a c NOBTLISSIMO DOMINO,
D,m SAMVEL1
AtUGGLAS,
MMCENÄIl MAGNO.
spectatissimje fidet viro
ac RegJo QILESTORI
AMPLJSSIMO NOBILiSSIMOOUE
D,m
JOHANNI
NOREO
PATRONO & EEERGETJE
§. I.
jjus
Principis
circa
Sacra
in
ecprsefertim
occupa-tar, ut profpicere Sc prascavere
poffit,
immo
debeat, ne Rcligionispletatisque
prsetextufce-lera, fraudes,
conjurationes,
aliaque
nefanda
committantur, ex quibus
detrimentum
capiat
Res-publica.
Et quoniam
Ecclefia eft
focietas,
qusein¬
trä finum Reipublicae
delitefcit &
fuftentatur;
idcir-co Principis poteftas eft
vopoSelwrj>
quae curamReli-gionis,
negotiorum
difpoficionem
Epclefiafticorum,
prsfcriptionem rituura
Se
ivaxn^oaw^facrse
comple-öitur, atque hane in Principe
efie
adfeveramus,
quemadmodum
eleganter
nonminus,
quam vereineuleat Meisnerus a). Heic fcilicet
probe
caven-dum, ne Ecclefia vel
ejus
Antiflites,iura,
quaevo-cant,Qolkgiali(i
plus
jufto evehant,
unde
exfurgic
Papo-Crefaria5
dum Cleriei ultra
Ecclefiafticorum
di-re&ionem negotiorum imperium fibi arrogant.
At¬
que in tali ftatu Hierarchico
d
ici vixpoteft,
quotquantaque
enaici (bleant
mala
atquein
1'cenam
pro-A 2
\ A r es&
w / \
JueL Tntcr slia vero , Anna]ibus EccIeCiafticis
con-docefafH, novimns, varia pietatis prsstextu elicita
fuifTe ceflamenta , ut bona Ecclebaftica augerentur^
Inline quäle jus fit Prineipis in cohibendo, ne extra
©rcmem orbitam divagemur, operas pretium
puta-vi,, ut in brevi hac opeüa rite expenderetur^
§,
ILIn Ecelefia Romano-Catholica jam diu
per
Darias artes & lenocinia princeps fuit (Indium ad»
a-ugendi bona Eccleßae & Clericorurn reditus. Pos»
fefliones quidern Eccleiiailicas' fuerunt ab initio
ad-modum tenues, propter continuas perf'ecutiones,
quibus
Ecclefia,
tribusf&culis
prioribusrlabora-bat, erantque res immobiles, periculis omnium ma¬ xime expofitse. Hinc quoque non poffidebat Eccle-ßa res immobiles pofl rnulta etiam fubfequentia
tem-poravd
Theodoro LectoriA)
fas
e(f credercj
qurhac de re tamquam svo fuo am DXX ufitata:
lo-quiturj
fed
fiforte
pofleffiones ei obvenirent, con-feftim eas vendidit & pretium in tres portionesdi-ftribuit: quarum una quidern tradebatur Ecclefias, altera Epifcopo, tertia autem Clero cj. Verum
e-nim vero quando Constantinus Magnus tranquiila-cum habebat imperium hujuscemodi reditus Eccle«
fiaüici valde increfcebanr., Romae enim legem tulic,
qua in utroque Codice adhuc legjtorj atque ita
b) Theod. LeB. ColleB, Lib. 11. p. 5^7. e) BinghamAnt. EccleJ. Lik F p° 165°
& ) 5 (
•
fonat^)r Habectt unusquisque licentiam fanftifflmo
cathohcce Ecclefr^ venerabilique concilio deeedem
bonorum qnod optaverit, relinquere, Quo pa£k>
ho-rainum liberalitas nimium quantum excitabatur, ma-gnasque fiatis Eccleftae reditibus fiebant accefiiones?).
Ätque
huiclegi Constantiks fuus femper pleniffimusvigor fuaque auöoricas conftitit* ndeo ut
fequentes
Irnperatores de privilegio, quod hac ratione
Eccle-fiie tribuerat, baud quidquam derogarint, nihil o-mnino timences ab iftiusmodi liberalitate, quae in Ecclefiam eonferebatur, Reipublicae detrimenti. Ho¬
tlines quidem hifce temporibus munera
fuaque
do-na Ecclefiae liberaliter dabant
r nondum tamen ita
prodigi, ut rtatutis amorti<zat\onis ad cohibendum
opus eflet /). Scilicet, quemadmodum nos docet
iiludris BoEHMERüsg)
adquiruntur
bona parochialia,
ficuti cetera Ecciefiaftrca, plurimis inlocis
per
amor-tizationem; quum enim Ecclefia fit tale corpus 9
quod non moriatur,
adeoque
bona qua femelac-cepic, non reddat, fed perpetuo teneat, atque ita
dicatur habere manus mortuas, merito providendum erat 9 ne bona immobilia,
fuperftitione
Rominumin-gravefcentey, nimium ufibus Reip, eximerentur, &
per exfuperantes divicias Ecclefiarum Resp,
detrimen-tum caperet, Illa nempe, quae hifce pri feis
tempo¬ ribus altas CGEperunt agere radices, progreflu
tempo-A % ris
d) Cod. Theod. L. Xd. Tit. IL de Epijc. Leg. IF', it.
Cod. jhtßin. Lib. I. Tit. 11. de facro■fantti hccl. Leg. I.
e) Bingham L. F p. 261. f). Binglam L. V. p. 2J0*
Edit$*-©
)
*
(
©
ris magis
magisque,
nedicam
in
immenfum,
cxcrc-vere. Id qaodaccidifle
deprehendimas
in
orbs
Earopseo, 8z
qood heic
nominafle
lufficiat,
prasfer-tim in Imperio
Romano-Germanico,
Regnisque
Hi-fpanico, Luficanico,
Gallico,
Polonico,
Hungarico
& (ic porro; ut
jam filenrio
praecereamusMagnum
Diicatum Florentiae, DucatumqueSabaudis
&
Pe-demontii, itemque varias
in
Europa
Respublicas.
Noflris autem jam
tetnporibus,
poftquam
au£iori-tas Papalis ibidemhaut
leviter
reperitur
diminuta,
bona Ecclefiaftica per nefarias artes
corrafa
Civili
regimini
fubjici
occeperunt.Recentiffimum
hujus
rei exemplum habemus in
Imperio Romano-
Germa-nico, in quo
hodiernus
Imperator
nimias
opes,
ut
otii luxuriasque
materiam
Ecclefiaftico
Ordini
acci-dendas curavic, in id infuper
incumbens,
utReli-gionem
Catholicam
priftinae
fimplicitati,
qux
in
Ec-clefia primaeva
fuerat in
ufu,
pedetentim
reflituat.
$• in.
Sed non eft, quod
peregrina
exempla
nos de-tineant, qntimdomeftica inträ
patrios
Lares
affatim
fintjobvia. Nimirum ,quamdiu
fub
jugo
Papali
ge-muit Ecclefia Suecana, comperimus, prseteralios
rno-dos
adquirendi
bonaEcclefiaflica,
palmarium
fuifle
artificium per
legata leu
teilamenca
ad
pias
cauflasZO.
Et-h) Cfr. jt. Wilde Hiß. Leg. p. 75.
Dalin in
Sv.
R.
Hiß.
T. II. p. 109. De talibus legatis
faciendis
agit
urin
Dpi.
L. /4. Fl. Kyrk. B. itemque inKyrk.
B.
LanåsL.
II ) 7
C
•
Etenim
quandoquidem
nemocrederetur
falvari pofte
vel liberari a purgatorio,nifi
anteaviam
fibi
pan-derit variis donationibus Ecclefiaftico Ordinidican-diSj ut cercse haberenrur
roiflae
prodemortuorum
nnimabus, ne perdiupurgacorio
retinenntur;
mifelJi
igitur homines in agone
mortis
conftituti
eoluben-tius pro cujosque
facultate
bona
fua
templis
acmo-nafteriis teftando donaverunt, quo certius
fibi
per-fuaferunt, pofkfiionesfua* pofi:
mortemreliQas
haud
melius pofie
iropendi & facrari.
Sed
quonrampro-grefiu temporis
male fana
hsrc t:eftandi
ratio
eous-que procefiit, ut
demortoorum
heredes
in
fummam
haud raro detruderentur miferiam ac pnupertatem*
inde fa&um eft, ut ipfe Pontifex Alexander
III.
voluerit etiam, exhibendo Bullam;),
taii
abuiui
ob-icem ponere.Cujus auBontate
Bullae Papaiis
cre-didifie putatur Rex CanutusErici
ia
fibi datum
efie
negotii, ut dum occuparus erat
in
emendanda Lege
veteri Oftro-Gothica, fuis quoque
definirct
cancel-Iis libertatem legata acteftamenta
condendi
in
gra-dam monafteriorum templorumque k). Ita nernpe,ut qui vellet legatum
vel
teftamentum
aliquod
in-fiituere atque Ecclefiis totam largiri
hereditatem*
es-feti) Bulla Alexandri Hl. pontific., ad Carolum Regem
Svecia, dat. TufcuL 2 von. Julii, ap. Qvnhielm Hiß. Eccl. Lib. IV. p. jpg. k) Eid. FL XXIV krißna Bl. O.G. L. Giver madher Eghn tili kloftår alla klrkju ofjuker, tha
ma han helan huwdhlut giva; ok halwan ån i hålwanum
iiggår. Pari etiarn modo fe res habet in hege IV.
Gothic
aH ) 8 (
$
fel is prorfus falvus Sc
fofpes*
Quod
ii autem valde segrotaret, licitum föret, dimidiam tantum par»tern donarc. At vero confuetudo ac licentia ifthsec
inveterata non potnerat iufflaminari, multo minus
aboieri. Froinde ccepturn eft diftin&ionem facere
inter praedia hereditaria 8c adquifita h. e. Arfve och
Aflinge-jord, ut aliquo modo libertas illa teflandi limitaretur, refpetfcu praediorum hereditariorum, quse
abaiienari neqoirenr. Sed h«c differentia
quantum-vis srqua, difplicebat tantopere Pontificibus Roma¬
nis, ut eändem quavis occafionc feveriffime
con-demnarent; id quod Bullae tam Gregorii X /),quam
fubfequentium
Pontificum fri) fatis Ibperque teftamur. Et quamvis Rex Magnus Ladulås, quiEcclefiae
Papali fuit vel maxime addiftus, lubenter aboleviflet iftamdifferentiam inter bona hereditaria & adquifita, vellet-que licesdeteftamentis religionis praetextu elicitis,
per-tinere ad tribunalia Ecclefiaftica, ut Ordo
Ecciefiafli-cus föret Judex In propria caufla; hoc tarnen propofi« tofuafuaudoritateque Optimatumabfifterecogebatur,
expreffisque verbis iftam rem excipere in
Privile-giis alioquin fat amplis, qux concedebantur
Cle-ricis inträ Oft-Arofiae pomceria ri). Unde etiam hic Rex pietatis ceftro percitus
, fubditis fuis voluit fuo
exem.
1) Vid. Bulla Oregorii X. Pontific. ad Magnum Ducem
SveciaZfc. dat. Lugdun. F. Idus Aug. an. /274. m) Cfr.
Bulle Martini Pontific.pro Monaßerio Rifaherg dat. dp. Urb.
vet. 1. Kal. Junii an. 1284. & GregoriiXL dat. Lugdun. Fl. Idus Maji 1373. ri) F. Diplom. R. Magnid. Oft'Arofta FIL Cal, Junii an, 1276.
é&h \ o n
exemplo
pneire,
qtianti
intereflet
legata &
tefta-menta inflituere templis Clericisque
proftitura.
Ver-ba teftamenti R. Magni adiegnßejuvat; Nos Dei
grotta
praventi
8z
nfflati
infpirattont
altijjimi
fuper
dijcriminofum
zf
infiabtlem flatum
vita?
momenta¬
nere^ ?nentales
oculot
attolientes,
extremumqnediem
incertum penitus
prcevenire cupientes,
dignum
duxi-mus, amore <eternce
bartåitatis
accenfi,
pro
cce• lefiibus terrena> pro ceternistempotalia,
pro
incor-ruptibilibiis
commutarecaduca,
noftrum
conde-r<? tefiatnentuino).
§. IV.
Poft Regis Magni
obitüm
fub
minorennitate
Filii
Rirgeri vicaria Regni cara TorchilloCanuti
R,
Mareichallo, ut vocant, ex
Regis
&
Procerum
de-ftinatione commifTa fuit, qui tanta
fide
&
prudentia
hane tutelam fuftinebat, ut patrem
fimul
&
re&o»
rern agere videretur,
omniaque
fub ejus imperio
domi cuta, proipera & pacata
efTent.
Inter
alia
veroRegni
negotia,
quas putaveratmaximi
fore
momen-ti, credidit
id
quoquefui
effe officii,
ucprofpicerer,
ne quid
detrimenti
caperetfalus
publica,
ex
irn-menfa Exclefiafticorum coacervatione
bonorum.
Hinc
aufus eft contendere, quod
Ecclefiafticus
quoqiie
Ordo
deberet cerca proportione e
fuis
pofTeffionibus
dirio-ni Ecclefiaftics fubjeftis
contribuere
, utfalus
publica,
asque ac fecuritas taminterna
quamexterna
mane-B re
o) Verba funt in Teflam. R.
Magni
dat.
Scaris
an 12$3. in cathedra B.Petri.
H ) 10 ( ^
re poCTec
farea teBap).
Et quandoCierici,
provocan-do ad fua Privilegia, penitus abnuehant, fe velieali-quarn banorum
Eccleiraflicortmi
partemconferre
ad fubievandas regni neceffitates;,minabaturhicTorchil-lus eosdem fimul cum ipfo
Ärcbiepifcopo
efTe invin-eota conjiciendos, nift ediBo regiomorem gererenr. Sed ut aliquo modo voti compos
föret
? Legem ve¬ terem Upiandicam recogncfcendam atqueemendan-dam curavir* In hac legis emendatione libercas il¬
la cefhndi arBius Hmitabacor, adbibita atqueadprobata
diftinBione illa inter prsedia hereditaria atque
adqui-fita, ita quidem, ut poffeffiones adquifttas poflet quisque pro lubitu teftando donars pro anima fua
fine praevia heredum confenfo, fed quod ad prae-dia hereditaria attinet, nemini licitum föret plus
do-nare quam decimam partem, nid proximi heredes
fuum exhibuident fuffragium q}. Idem quoque fan-ciebatur in lege Weftmannica r). Itemque pari
fe-re modo in lege Helfingica s). Poftea conatus quo¬ que eft Rex Magnus
Érici
inexhibenda
Lege Sa
der-p) lßoc poteft plenius planiusque colligi exActispubHeis. ve-iuflis E.g. Diplom, pro Abbat.
&
Conventit de Monte B. Virg. dat.. Syfwi&fund die S. Laur. Martir. an. 1206; diplom, proEptfc. Searenfi dat. Menf. Novemb. an. 12pC; diplom. pro Beel. Upfal. d. B. Mart. Dionyßi Soeiorumque an. 1297j
diplom, pro Abbat. Ed Conventu de monte B. Pirv. ap. Als>
no an. 1303. EU. id. Maji, item pro Eccl. Upfal. an. 1304.
d. B Olavi Me?„ EV Mart. Cfr. Wilde Hiß. Praam. cap, 3.
q) Vid. El. XIV. Kyrka BL Upl.L. r) Fl. XI17. Krifim
e$|) \ t t f csßa
J 1 1 \
derniannica ulterius pcoar&are libertatem illam
te-ftamenta inftiruendi pro animabus demortuorum, adeo ut e pofTeffionibus hereditariis decima tan tum¬ mod6 pars poflet donari , reli&o tamen heredibus
jure retrahendi inträ anni fpatium, verum e bonis
ad-quifitis non iicitirm eilet in ftatu fanitatis plus quam dirnidiam partem donare, fed quando animam age-rent, tertiam dumtaxat partem; & quoniam
Cleri-ci de tali conftitutione magnopere indignabantur, eflecerunr, ut in eadem Seftione de teftamentis, ad
calcem interpolaretur, quod licitum föret toram fuam pofiefiionerh adquilitam pro anima fua dona¬ re; unde in eadem Se&ione evidentiffima exfurgit con-traditio inter antecedentia & confequentia verba t). Port: hunc etiam Rex Albertus reduöionem
quan-dam bonorum inftituere Fcclefiafticorum voluit, ae~
que ac Kex Carolus Canuti, £ed hi Reges xque ac ceteri, qui hac ratione irritaverant crabrones Or-dinis EccL, evafere quafi viftims publicas, coafti-que fceptrum deponere regale, pofteaquam eorum conamina iua laude haud defraudanda Ecclefiae
Pon-tificii Antiftites callide omnino quavis data occafio-ne averterunt, optsque fuas, qnas fan&um vocabant
Patrimonium, fumma cura & religione integras
at-que in dies incrementum capientes conlervarunt.
§.
V.
Erat patria noflra, illa rerum tempeftate, omni, bus exagitata infortunis, atqüe in agone quafi con
E a fti.
$
)
12C
Ü
ftituta,cumque ultimis
lu&abatur
fufpirationibus; qnan-do tamquam e machina Deus apparuit nobileil-lud Wafiacae ftirpis germen, Gustavus Erici, et velüt alter Jafon, aureum iibertatis velins immani¬
bus tam peregrinae
crudelitatis,
quamturbarum
ci-vilium monftris feliciter eripuit, Patriamque fuam in
dignitatem
priftina
longe
majorem
adferuir.
Hic
extenebris plus quam Cimmeriis in
clariffimam
iaiu-taris dodtrinag lucem traduxit, & duriflimofervi-tutis Pontificias jugo Cives fuos folutos
libertati
confcientiarum feiiciter vindicavit. Heic commemo-rafle fufficit, facinus illud vere heroicum , quando in
Comitiis Aroftentibus 1527, duflu & aufpicio gl. m. Regis
hujus
abOrdinibus
Regni, ringente licet
totoClero Papali, decernebatur:
fru&us
Regnidiminu-tos, & ad Epifcopos ac reliquum Sacrum Ordinem ex
fuperfluo translatos,
ab iis ad
Coronam
una cumarci-bus revocandos efie;qua2 vero fint oppignerata, a ve¬
ris heredibus ex lege redimi fas tore ; nimias opes, ut
otii, luxuriae, & rebellionis materiam,
Praeftilibus
acci-dendas, honefta vitae fubftdia relinquendaefte u\Erat-que
hasc
redu&io
eomajoris neceffitacis
acponderis,
quo certius novimus,
Regnum &
Mobiles vix
tertiam
partem bonorum in Patriatenuiffe
v).§.
VI.
Poftquamfte
breviter
perluftravimus
nonmodo
quaratione in Ecclefta Romano-Catholicavaria pietatis
prse-
tex-u) WefteråsReceff. //27. IVefteras Ordinance ij2j.
Riks.
Råd.hr. Bifkop. hr. 1521. v) Loccenii Hift. Su.Lib.
VI.p. 2$j.Canc.Råd. Lagerbrings Ram.af S, R.
Hift. Del
3fid.
4.«Ü» ) 13 (
textu elkifa fuerint teftamenta, bonis ac pofleffionibus Ec-clefiafticis adaugendis infervitura, fed etiam quomodo
Im-peratores, Reges & Principes coeperunt cohibere
ejusmodi
teftandi libertatem &Jicentiaro, poffefiionesque
Ecclefiafti-cas hac ratione coacervacas reducere atque in communem
publicumque ufum conferrej proximum nunceft, ut
bre-viter etiam difpiciamus, quäle fit Principis jus circa
tefta-menta pietatis prserextu elicita & quo fundamento nita¬ tur. Videlicet novimus, Principem omniuncL?jqua: in Rep.
occurrunt, furomum efle Infpe&orem. Quare ;etiam Ec¬
clefia , quas in civitate certam profitetur Religionem, cujus
exercitium per priviiegia conceflum liberum ipfi eft,
tan-to magis fubfit oportet fummi Imperantis
lollicitudi-ni, quo certius conftat 3 Principi efle jus infpe£ionis
generalis, ut videat, ne quid in fui &i?eip. praejudicium ibidem agatur. Certum quidem eft, Ecclefiam aeque
ac orone in Rep. Collegium exfiftens» habere jura Ti¬
bi propria
, Ted quorum tamen exercitium ultra, quam
falus publica id admittat, extendendum non eil. Quem-admodum enim totum omne majus Tua parte eft,
ficet-jam fummi Jmperantis-jura majora funt juribus Ecclefiae,
qua talis. In collifione igitur jurium, quam caufla-ri nonnumquam putaveris fälutem publicam, jura Eccle-fise per hane vinci, huad facile negabis» Ubicumque er¬ go Ecclefia ejusque Åntiftites per technas variasque artes
nefandas tam publicas, quam privatas poffefliones fiiac
fub-jecerint ditioni atque Tic Reip. vires penitus evaferint e-nervatas, tum Princeps furnmo jure Ecclefiaflicorum redu»
äionem bonorum poteftacdebetinflituere,ne in
pernicio-fam Hierarcbiam abeat Ecclefia Sc formet ftatum in ftatu
fuoque fine excidat. Inquies autem, bac rationePriviiegia
Ordinis Ecclef ab Impevante violari. Sed vero quidquid ne-ceffitas publica exigit, illud Imperans poteft. Et quoniarn incidere poftunt tempcra, quando confultum, imrao
ces-•
©
) 14
(
&
ceflarium videtur,
privilegia,vulnera quippé legiim,
fufpen-dere , vel minuere,vel tollere prorfus; non igitur eft
quod dubitemus, quin Imperans omne privilegium ilve preca» rium fivenon precarium, illud quidero, urgente neceflita-te, tollere, hoc autem , donec mitiora incidant tempora, fufpendere queaf. Unde fiquidem privilegia Eccl. Ordi-ni indulta fint precaria, qu« femper tacitam retra&ionis conditionem innuere atque exprimere videantur; proinde
non eftj'quod
conquerantur Clerici de aliqua injuriafubi
privilegia eorundem, ratione flatus idurgente, revocentur» Sed förlitan dixeris, teflamenta
quoqite violari, qua tarnen in
tonmuni omnium naturajure fitvdata funt
> accedente
infupero-mniutngentium univerjali
co?ijen[ity
ideoque fanSieJunt baber.da
Jervandaque. Verum enim vero teftaraenta an fint juris na¬ turalis nec ne, Iis eft adbuc fub judice &
difputatur in u-tramque partem. Id tuto adfeverare poflumus, teflamenta eo minus ex jure naturali fuos trahere
natales, quod trans-ire jubeant dominium in id tempus, quando amplius velie
nequir teflator. Sollemnitates in teflamentis quxnam
re-quirantur & quae alia fint requifita, omnia h«c ex jure ci-vili fingulorum locorum,non exjurenatur« dilcenda funt Etenira teflamenta, qualia
a Moraliftis & ICtisdelcribuntur,
ex folo jure Romano, non jure natur«
örtum ducunt,
quod nec aliquid circa ea praecipit, nec prohibet. Hinc
quia Imperans hoc jure eft, ut libertatem in Repub,
ita moderttur & cohibeat , ne aliquod ftri£li juris pra>
ceptum teftatoris inhumanitate aut imprudentia laudatur, vel refpeclu jad alios homines habito,
prout fanguinis vel affinitatis jure funt propinqui, vel etiam ad totam Remp., cujus utilitas in confilium adbibenda, fi qusefiveris
an ex-traneo bona fua pofieffionesque liceat legare
& fic porro;
idcirco Principe« ilii,qui bona Eccl. in
praejudicium
Rei-public« non minus quam heredum coacervara reduxerunt,
haudquaquam funt vituperandi, fed pro jure fuo