iä
Auxiüo Numinis/
DISSERTATIÖNEM GRAPUALEM
DE ]
FETERUM SUEOGOTEORUM
RIEMALI
FESTO
JULIORUM
Confenticnte ÄmplilBmo Coi-
legio Philofophico in incluta Sueo-
numj qux adSatam. eft?Academia,
Sub P R å S l D l O
VIRI AMVLIS SIM1 f
Mag. PETRI ELVI I
Matheni, ibidemProfRegii&Qrdmarii.
In Audntorio Guftaviano Aläjori dk rt
Noloembris Anno 1703. boris ante mertdiem folitis♦
Ad publicum Eruditorum examen defert»
R.& jM-tPS
Alumnus
ANDREAS
Oreb. Nericius*
HOLMU,
REFER.ENDISSIME SPÄTER AC
DO MINE-,
D.s.
JOHANNES
;®3S»fDte/
Dioecefeos Strengnefénfis Epi- icopeEminentiÜime, Confifto-
rii Sacri Prxfes Gravilfime, nec
non Regii Gymnafii ibidem E- phore AmplitTime, Mxce-
nas Maxime. i
D
fortecliens vobls nullo munufcula culta Fert: tarnenAonio qualia le&ajügo. •
fLxpertus Veftrum qui fsepius ante favorfem?
Non alia addi&se pignora mentis habet.
S( fo
D
Si
Rcvercndillimi Patris,
Si
SubiHißtä
s
1-
X
i-
Si
Nobilijjime Amplijjme^ Domine,
Dn. GUSTAVE PERINGER
2323«®28l£>/
Secretarie Regie atque Librorum, Cen-
for adcuratiflime, tum etiam Regi« Bi-
biiothec«Pr«fe&e Celebratiflime,Pa¬
trone Benigniffime,
Nobilijjime atfyAmpliJJme Domine.>
DnJOHANNES PERINGSKIÖLD,
Regii Collegii Antiquitatis Secretarie Experientisfime Laudatisflmeque,
Patrone Benignisfime.
Simodo conatus placeat fpe&are ferenå
Fronte, patrocinio meque fovere novo;
Ära dicata Deo fumabit odore Sabseo Pro Veftrain multos profperitate dies.
• Nobiliffimorumque Nomi-
tium Veftrorum
fe'■ultor
«lim.
PI Itiverendo dtigGarijTimo Piro*
BIRGERO FLDSUNDICE
in jbttftWa Nericiorum Sc JpaWbcrß Pa*
itori rnerititlkno, Sc adjacentis diftri-
étvs Praepoßtovigilantisfimo, Be-
öefaSori reverenter fufpi-
ciendo.
Honoratijjimo PntdenUjJlmotfo Piroy |
É O' L A D S P o iN G I p /
Urbir Orebrogieiifis Senatori Primario ,!
'& Mercatorlmtegerrimo, ob benefi-
cia iueunri mea? setati pr£eftita pie colenckv
.Ipcclatijßno dtcfe PrudentijjimoPird,
I. : o O L A 6 W ESTE M
Gile'inarum frrrqa-rumcu'ratori ac dire-;
i lolefttsiiinoy tam ob fua , quamPa-
rciulsfüi, olim Ävuhculi mei Honora-1 tisiimi in me merita rnaxime
. ' - honppando*
Sahttem&fölicWfltemperennemprecor\
LInicum•> tantis meritis Ted impar>
Soi smihi, Mufas,r.eliquum, colenti, jfecit, ut tantuin memorare poffim
munera veftra.
a ' t• i ?• : < » 'i-f V : » i t ;
<jAiieA"cArc/.-cAJCV-CÅ:CA- TA^CA^CAJ eAseAae'* Kick»
«yacy»■ya;ya>ya <*ya i y» »ya «ya -ya ty». ya <yasyscyas/aeya tya sv» cy»
t t t s t f : ! t t t :* t ! s I : ! : 4
Cap. I
DePrincipiü mgtnlU*
§. L
UltitudinemDeorüttl
ågentilibusintrodudam^
& Idolorum cultumtam-
Bariumperfingulas orbis
"partes propagatum,quo-, ties exmonumentis , tam facris, quam
profanis, aut legimus, aut intuemur*
cogitatio & memoria rei tam deteftandaé
animos noftros percellit>* & fubit mira- ri, quovitiofaaum, ut hominesin tam
pudendos, &nunquam fatis deplorandos
erroresprolaberentur; Cum>&reda ra¬
tio diditet>& faniorPhilofophorumcho-
rus inculcetcontendatque Deum verum
non nifiunum efle, cujus numen meiite devotå &fandåvitå colendum* Si hu-
jus errorisprincipia å Philofophooracu-
A U$
. C*) £-$•"
Iis divinaerevelationisnonilluminatocog-
nofcere aveamus, fentiemus defiderio noftro haud fatisfieri , nifi defe&us Hie aliunde fuppleatuY. Quare huic fiti re-
ftinguendae viva facri fontis lympha hau-
rienda eft; illum enim libantescognofci-
mus hominem corruptaiabörare mente,
vanisque ferri cogitationibus, in quibus
dum ratiociniofuo utens ulterius prove- hitur, tenebras fibioffundit craffiores;
Iis autem depellendis nifi lumen åDeo da¬
tum acceflerit, cor pene excaecatur, operatioomnis impuritatisfuccedit.
§. 11
Quinetiam adeo nefando partuiLu-
cinae operam praeftantes femper reperti
funt verfuti quidam Politici, qui,cum in- telligerentimperitam plebemnulla reef-
ficacius,quam fuperftitione regi •> fallo praefumtam fuam utiiitatem honefto &
utili communi praffierentes, pjurium nu- minum metu fibi obnoxios percellere
voluerunt, quo facilius fingulos in offi¬
cio continerent* Uli autem, quibus ob- fequiigloria reli&a fuit , aliquid divini principibus fursinéfie, &,quo minus ab-
ullis eorum placitis difcederent, religio-
ne fe prohiberi arbitranfes,fepofito fcru-
tinio falfis fe imbui opinionibus pafti
lunti unde fuperftitioinvaluit, donecal-tius
t'ff SP'
tius infixa animo federet,&provera atq;
avita religione venditaretur.
§♦ IIL
Etquamvis haudraro inventi(intin- genio prasftantes viri,qui pioZQloaccen-
(i (jmpliciores Ariadneo rationis fiJo ad
hos Minotauros tollendos, feque exexi- tiofis errorumlabyrinthisexplieandosdu-
cereaggrefiifuntytsmen hoc ipfo nihil promovebant, praeferquam quod) fibi- metipfis graviffimum periculum accele-
rarunt; Sic Socratem accepimus judicio damnatum, ad bibendam cicutam coa-
&umfuifle; quod rcligionemAthenien-
fium pluribus confidlls Diis informem impugnareaufus eft;& Platonem intelli- gimus firnilis exitii m<?tu fententiamprae- céptoris, quamfuam,proponeremaluif-
fei utnihil hic dicamus deimperaforibus
Romanis temporanati Salvatoris uno al-
terovefeculo fequentibus,qui, ut cave- rent, ne per abolendum paganifmum refpubl. quid detrimenti caperet, inpu-
fillum Dei gregem adeo fasviebant , ut
Europa, Afia &Africa Chriftianofangui-
ne inundarentur.
■ f.iv.
A communi illa generis humani la¬
be ut minime puri immunesque erant
Sueogothj)commiferatione potius,quam
A z excu-
-*H C 4) WKj
exeufatione digni, itanec defuérehomi-
nes ad fuum qua;Ptum,nonfapientes, fed
ailu i« qui.rudibus &ad credendumpro- nis plebejis materiam cultusfuggefferunt,
numinatantum non innumera commini- fcentes. His ut fa tidé fervirent, acrité
litareniqanniverfaria quoque inftituebant fefta, quibtis non modo adnumerandum?
fed & ceterisprafferendumeftjUtpotema¬
xima folennitatis.feftum fuliorum, cujus
nomen fibipraefcripfitdilTertationoftra.
C AP. Il,
Dt' Originationc rooth
>1 ;
ITaque
mur lucemfefto
■>huic
fermonisutaliquam fcenere*
noftri telamor*dimur ab ipfis vocabuli natalibus? qui
å multis incerti & obfcuri habiti funt;
quod tamen minirne mirandum , cum jion nifi ab ultimae antiquitatismonumen- tis rcpetendi eruendique fint 5 quorum
copiaolim exigua videbaturreputantibus
non pauca eoruni., quaevetuftioresSueo- gothomm mores & clariora gefta abob- iivione-&temporis carie vindicarent, vel ingratprum perfidiåfpbtrada , vel prae- pO-
"j> C5)
poftero quodam pietatis zelo fuppreflfa, penitusve fublata elfe: Edi vero fedula majorum curå provifum fuit> ut veßigia
&documenta antiquitatis manifefta ex-
fiarent, uti quoque exftant, qua: nec ve- tuftas exedendoperimere,néc temporum
caligo obliterare valuit ; tamen fequio-
rum hominum negligentia fpreta jace- bant, latebantque Cimmeriis involutate- daquetenebris, &quod metuendum fuit>
certé in omnesevurh latuilfent,nifi bonis literis redditus fuiff^t fuusnitor, & exfti- tiffent viri de patria optimemeriti, rede judieantes Alumnam Térram fempiternée gloria: commendando, literarumquemo-
numentis illuftrando feqiioque propriam ingenii gloriamconfecuturos;NamutVe¬
nus quondam refcilfa & difperfaAdonidis membra? incenfis fub atra no&is caligine facibus,moerens collegilfe, inque prifti-
num rertituifle fingitur7ita hi vetufli xvi figna & monumenta pervariasregni par¬
tes fparfa, incenfo literarum lumine é tenebris eruentes hinc illinc recollege-
rimt, &non fine infigni frudu orbi li-
terato reddiderunf* Horumfedulitati at- que induftriae quemadmodum fatemur
nosmaximampartemdebere, qua: de fe-
riis Julenlibus depromére animus eft, ita corundem du&um fecuti primavocis in- eunabula perquiremus* $.11*
C6 ) $-élr
§. II.
Primo obfervamus vocem ambigui
efife fenfus;nam in MartyrologioRoma-
jiqdies16 Februarii notaturin memoriam tr
.Virginis Julia? martyrio coronata? (aj$ & x C(
menfis adhvus,quem ohm Quintilem di- ) tl
xerunt,Juliuseftappellatus,& quidem ut fl memoriaJulii Ca?faris immortalitati con- n
fecraretur; tum etiam Julia Tunt nuncu- n
pata Septentrionalium facra hiemalia, de fr quibus agete praefentis eft inftituti; Ha?c
quoque åjulio Caefare nomen fuum for-
, titaefte nobis perfuadere conaturJohan¬
nesMagnus (b). Quam ejus fententiam
ut ineptam prorfus defpicit CL Verelius. {
jEt licetWormius (c) congeftis undique fr
ratiofiibus abfurditatum mole oneratam nutantemque fulcire conatus fit, tarnen fe cum illo rixari velienegät, haud fibi
convenireducens de remanifeftd falfa fu- peryacuos ferere fermones. At Johan¬
nesBazius(d) & D+Loccenius (e) eandem
vehementius infetftantur, & telisutrinque | fe confodiunt* Buchananus ad fententiam q
Joh.Magni atcedit, eidemque robur ad- fr,
derevidetur dicendo: Noflri Juliaidjeflum ß.
ei
(a)Drejferus deFeftispag. 30. (b) Hifi.Suec, t|J
lik* 4.cap.13. (c)inFaflisDanicislik*1+
fäp*7*(jF)inInventarioHifi. Ecclef.c* U
pAg,56, (ej Antiq* Sueogoth, lik,i*c* JV
~i$i (7) >
vocantjC<efaris videlicet nomine pro Saturn*
fubftituto (f) Fatemurquidcm multo veri- fimilius/efleBritannos & Scotos tantum
tribuille gratiaeJüliiCaefaris, quam Suö- cos,nullo,ncc fubje&ionis, nec focieta-
tis, aut commerciorum jbreJulie* adftri- ftosj fedquo minus aflfertio ejus ullum
méreaturaflenfum,obftatrei vericas alio- rumqueau&oritas,quibushac inrepotior
fides habenda, -
§.1IL f
Wormius (g)laudatquoqüeopinio-
nemlfåciPontanideducentisvocem Jul å vocabulo quod Lexicographi ih-
terpretanturCantilenam lanificarum , &
hymrium in honorem Cereris concinna- tum;Verum, fihaec vox fuis eft reddenda natalibus,haud abfquerationeambigitur, potiorine jureeam fibi vindicent Noftri,
anvero Graeci. Doél. Rudbecchtus con-
troverfiam hane fibi decidendam fumit, vocemque popularibus fuis acceptam re-
fert,indu&üsau&oritateTzetzae Hiftorici Graeci defe confitentis, quodgenuinamil-
lius vocisnotionemdidiciflet ab Eratho»
ftene, quamabsque praevia informatione
cum fibi familiariter notam habere po- fuilTe,quiyis facilefupponit, fiGraecaegen-
) tis
(f) Rer.Scot.lib.5.pag+ 147, (g)in Faß*
£>an.lik.i.sap* 7,
-m c s) §#• /
tiscommuneIabium håc voce perfonuif- i
fet*,imo luce ipfaclarius eft, cantilenam
ixÅovcongruereJnliorum fefto7inquo,& I laudes Cererisdecantatas furlTe, & colo-
nosj neomnem rei familiaris curam da-
mnarevideantur, diebusjuliorum minus folenniaUs Ianaetrad:andae,tanquamlabori
maioVismoleftias exfortioperam dare fo-
lere conftat*
§. iv. , _
Medii aevi fcriptor Beda luculentiora
& veritatimagisconfona tradit, dum Jul
perconverfionem folis exponit : Menfes Giuli,inqyit,aconvcrfionefolisin mittum diei, quia unm eorum brumam feu converfio-
nem folis pr<ecedit-> alterfubfequitur^nomen Accipunt (h)«. Worrnius (i) proGiuli
putatelfe fubftituendum: Huite ; quaevox quietemnotat,adeoque folis,vel circaTro-
picumCapricorni fubiiftentiam,vel diu- 1
turniorem fub horizonte moram, dum dies brevioresprodu&ioresq; nofåes effi-
cit,importaret; fednonnifi diurnumfolis
ocC3fum quietem dicerefölet vulgus;fub¬
iiftentiamvero,quam redliusconta&uni I
SolisadTropicum appellamus, in certo horae momentoperagi rudis quoque ple-
feecula novit. QuareillaWormiiemen- fh)De Rae. Temp.cap, /3, fr) Inlaß* Dan*
Hbv i. cap* 14»
C 9 ) £■$-
latioparvi facienda eft>& fatisfirmo talo
I lare videtur fententia Beda?. , quam fuo
! jiioqueconfenfu ftatuminat Scaliger (k)
icfcribens: Giuliidemeffe q-od Tropicums
mdtuncSol in aliatempmdeflettat. FleXUS
itales circa utrunque Tropicum fieri citra
controverfiam eft,nobis autem n>axime notabilem efle illum, quoå Tropico Ca-
»ricorni declinatSol,atqueabimis moftri lemifphaeriiad fuperiora revolvitur> cla-
riorifuå lucenos illuftrans * faciemquc
terraeviribus caJorisfenfim auéHs reno«
vans; Håc igitur revolutione cumSol ad fltnilitudinemrotapjVel tympani verfatilis
curfum fuum peragat, ternpusill ud , quo
tropicum attingit, indeque fe mox revol- vit,Noftrates appellaruntjul; Nam vox
®iul/£tul & fublaraafpiratione 3ul Se-
,ptentrionalibuspropriofenfunofatrotam,
åverbo Sueonibus familiari :
tt)eld/ hoc efl, avohendo duftanomen- (latione,utait Beat. MemnMagn. Celfius
i ^rof. quondamCelebemmus(l).Hincab
i illatam infigni Solis eonverfione non tan- tum novumaufpicati funt annum, fed &
tempus definiverunt celebrandi feftumin honoremad fe redeuntis Solis, quod 3ul
vocaruntpopuli Septentrionem incolen-
tes. B §.V.
(k)Lib,i.pag.17o.deEmendat.Tem,(1)In Comput,Ecclefiaß.pag.45.
(TO ) §-&«*
§• v.
IdemCeKius cxiftimatnonincommodc deduci pofle originem ejus å vöcé ©ifol
quaenobis vorticemnotat, pariterque å
verbo defcendit; idque ädfer*
tum confirmat au&oritate legum Alfridi regis Anglofaxonum, in ^uibus natalis
Cnrifti @e{?oldicitur, rationém fubnedlit?
cur notatio abaquarum vorticib^defumta
aliena cenferi nondebeat* Neque hane
fententiam improbant alii, Beds tamen
©mnibus aliis D. Loccenius eruditorutn calculis plurirnorum comprobatam pra>
fert; eandem &nos ample&imur addudi
rationibüs a D.Loccenio fupra mernora- fö"IoCoa!Iatfs,&ex illis colügimus majo¬
res noftros olirhIdololatris nefands de
ditos åconverfione Solis circa Tropicuifl Capncorni fadånomen3'ulhuicfeho inr
pofui(Te,idenique retinurffe pöfterosGhrj*
ftianafacra profeflbs, e^finonin*fimilireli'
gionisac(acrorum cultu,tamen in eadeffl temporis particulafhdigrtåndåv
§. vi;
Verumneque hsc Cl. Verelio fats
exploratavidénturj QuareveniamfibiIii-
pulatur(m) in fententiam haneulteriusin*
quirendi,& variisin mediumprolåtts (cri*
ptorum locis monftratfeftum hoc didutt
■ M
(m)Innotisad Hiß,Hervorst
*#-i cii)
Me ]ol,JolabiothJolaveitzla» quas vo-
ces reddit; commcßationemfacris hiemalibtu (onjunädLm.]o\aütemderivat å verboJola.r
lenioindidgcrc } cuialiud affine addit.-J^
Jala.t'confabularii fermones c<edere> Ratio-
nemdenominationis innuit hanc,quodfe-
ftivas epulas compotationesque adluxum
paratasstumetiam ludiconvivalestotoSe-
ptentrione ad prasdi&umJuliorum tem- pus,tam regibus magnatibusque, quam minutsplebi curascordiqueeffent. Huic
fententiae fe quoque fübfcribere fatetur
D.Loccenius 5 neque nos ab eadem ali-
eni fumus, minime tarnen committen-
tes, ut inprasjudicium priorisrapiatur ;
Namutut fententiam Bedas oppugnatum
eat Cl. Verelius, concedit tarnen vocem-
Jul&rotam five converfionen^&lastitiam
convivalem fignificare; Pemegat vero
priorifenfu pofTe tribuiJanuario,& feftoin
illocelebrato* Fatemur equidemdifficul-
tatemnonlevem parere nobistempus ce¬
lebrationis,quod quandoque longiusre- ceflit å converfione folis,adeoquearguit
nomen adverfari huicoriginationi ; Ve¬
rum hanc obfcuritatis nebulam difpulit, lucemque,face antiquitatis clariori accen- få,reduxitveterummonumentorumfaga-
ciffiimusfcrutator,fidiffimusque reftitutor,
Celeberrimus olimProfeflor, nuncincce-
Bt Iis
-4$-| (12)
lisBeatus OlausRudbeckius>qui poftHo- i
merumheroicoingenio & dexteritate vix
imitabili mores& fata Trojanorum Se- ptentrionalium perfequutus eftj Sedejus
rationibus enarrandis nunc fuperfedimus,
donecperveneiimusaddefignandumtem- pus certumcelebrationis,quod,uteviden- tiusconfpedui fiffotur} fingularem operis hujusparticulam fibidepofcit.
§. VII.
Practereaurget idemClVirJiå revolu-
tione folis nomenhuicfefto inditumeflet, infigniretureodemnomine tempus, quo ful å Tropico Gancri recedit, quemad*
modumutrumque folftitium rota in qui-
busdamScipionibusRunicis incifånotatur.
Heicquidem ultro Iargimur Scandianos
fummis adplaufibus, lasrisqueacelamatio-
nibusnon tantum excepifTe folem ad fe redeuntem , verum etiamper certum aeftatis tempus inoccidui ejusdem praefen-
tiam celebrafle, quod fatis evincuntvaria ludorum atque certaminum genera aefta-
teinftituta,de quibus evidenseft teftimo-
niumOlaiMagni (n)cuigeminumad'ditD.
Rudbeckiusfo)quoautem nominediffere-
bantajulenfibus ludi arftivi, videri poteft p). Receflumvero folisåTropico Can-
■ t \ cri
u) Lib.ij.cap.s.pag.tfo. (o) Atlant.parta»
M P* (p)Atl.part.i,c.p.p<624
(ij)
cricurnonappellaverintJub&folenni fe- ftivitate profecuti fuerint» rationes in promtufunt,quac inveniuntur(q> Si å fola commeflfatione» ut Cl. Vcreliovifumeft,
nomcnhaberet hocfcftum, tum reliquis
anniverfäriis feitis idem nomen adfigna-
tumlegeremus5verumaliterfadumfuifie indicatHiftoria(r)i quaetria memoratafiua
facrificia,tresitem comeflationes,fednon nifi harumunam,quaemediahieme fiebat»
Jolenfemdidaminvenimus. Et ne quid
noftrae parti defit,addimus folem ab Ul-
philadidum fuiilejul, utnotat D. Rud- beckius (s).
$. VIII.
Ex his omnibus planiflimumfiéripu¬
tamus,nonaliam fuifie rationem appella-
tionisfeftihujus, quoddicaturjul , quam fpecialem illam defumtam å converfione foliscircafolftitium hibernum , &cum
conteftandse laetitiae caufåtunc folito fre- quentius inftituerentur convivia, inque
cute curanda multum operarentur Se- ptentrionales, indetradum eft verbumJu-
lafivejolav.genialiter &Iuxuriofe viverej Hincquoque noftratibusnataproverbia
£afma3uloch goba bagar./*voluptatibus&
omnimodatranquillitatcexvotofrui;3ulö
üty (q) Atl.part.i.cap* 5/.123. fr) S.OUi iAt* 117» (oAtl,part.hiS»f
C14)
Vittykk Plures fibi ordine fuccédentes dies epulis&mero frangere. Variavocis hu- jusfynonyma nonacjeonos folicitant, in
transcurfu tarnen notamus praeter antea indicataexCl. Verelio quoquchaecoccur-
rere : CO^it>n>etcab!ot ./* medix brumaefa- Crificium; *£)auftt>uMöt v. primarium fa-
crificium ; */. commefTatio
facra. Sedfatis diujam vocis confidera-
tio nos detinuit, nunG reliqua perftrin- genda Tunt,-cum neceflitas nobis brevita-
temimperet.
OBjedlum?
rumdinisratio,facra5in quod
utfedidexhibeamusplene tradereferebantur Julie
exigitnonor'tantuminduftriae, fed &magnioperiseflet;
nobis fufficiat, fiftridlim &verbis minime
perplexis illud afpe&ui fubjicerequeamus*
Oculos animumque adea , quaein fupe-
rioribus addudta funt,advertentibus facile
• apparebitmajores noftros hoc facrorum
inftitut©refpexiffefolem; fedutidcyiden-
tius
Hfc-5 (15) *Qr
tiusmonftretur,non pigrabimurteftim^A
niaaudiorumallegarej Nam folem cul~
tum fuifle indieatOl^us Magnus (a) his
1 verbis : Solemigiturtoto<eftatis cttrfueis lu-
centemadorant,gmtias eiojferentes^quodlumen
contratenebrasperpejfas, & caloremcontra im-
wenfafrigom adducit, Sacrificiis eidem li-
tatum fuiffe teftatur Hiftoria Gotriki (b), cujusverba ficreddit Cl. Verelius: Rexfa-
crificavit FrejoVerrem,quemfciebat feopportu-
nijflme daturum ejfeFrejo. Hunedixerunt mm
fanttumejfe,utfuperfetas ejusmanus compone- rent, &ingraviffmiscauftsjusjurandumede¬
rent. Is verres foli maftandus erat. Feflo
vejpere adducendus erat folis verres in aulam
-ante conjpeclum regis} ibifetisejus manusimpo->
nebant,(!> votaconceptis verbis nuncupabant,
Sivolupe.effet his noftris Exoticorum te-
ftimoniaadjungere>magnonurneroexhi- berentur; :Verum cumhauddubitemus, quin nihilominus resconfcda futura fit,
hoc probationisonus å nobis rejicimus?
I* cumvelunicus Procopiilocus(c) id cla-
riflimemonftret.
§. II» ;
Profefto,fiprseftantia ulliuscreaturas i fehominibuscommendavit, tantique un- quam xftimata fuitiutmenteshumanasin fui
(a) Lib. 3. rap, 2. (b)pag, 50. (c)Hiß.
Gothjib, i.pag,m.92,
■m c16*)
fuivenerationem pellicere atqtie abripe»
re pofTetjhaudmirumceiiferidebeatScan- dianosfuperftitiofo.folis cuitu fafcinatof
fuifle. Qu«enim& quanta fibi polliceri
poterantexfolis prasfentia, cujus calore
v univeriamnaturam fecundari ? animalia fetus., térramherbas &fruges, arboresqj
•frudtus fuosegrégio generis humanibono proferre vidébant ? Et quid mémorem
aéris ccelique clementiam , odorum ex herbisfloribustj;fragrantiam, continuam-
que peraliquot menfes lucisufuram? quae omnia fovendis corporibus, reficiendis fenfibus,exhilarandis änimisv & nata , &
aptaeranf.Göfttrå,quaedarmia abeuntem
folemfequutürafibireformidanda propo-
nerentrtoculis cementes herbas & arboru foliatabequadammarcefdere, terramafii-
duis imbribusmadentem tariquam ludfu fqualere•> rnox,arniflb omnidecore,gelu
conftringi , niviumque immenfåcopiå cooperiri, adeoque non modo frugibus producendisinhäbilem, fed etiamanimali-
busfiiftentandispene inutilem reddi.Quid
de fefuturum ominarentur,cum animad«* verterentanimaliaveiinediadebilitarnvel
frigoretorpere,acvelut emortuajacere ?
certefibimetuerent,metusquehicanimos
äveroDeicultu avertitdeflexitqueadpro- pitiandam crcaturam tam mirandi effe-
ta*
(v?) <réf^
&us,&accedente admirationerciigionem
vicit fuperftitio fenfiminmentibusradsca-*
tå. Imo?quid iibi velif fabulaj de-Phae* 1 thonteinEridanum praecipitato,Iu<5l:uqu£
Phaéthontiadum? Quidfabula de Adoni-
defasvisapri dentibus dilacefato>åVertere deplorato?& tandem mulieribus gratuia- bundis reddito? Quid aliasfimilcs,nibeul*
tumfelisinSeptentrione excogitatu ufita*
tumq; arguerent?qua?,(inon Scandianisin- ventoribusdeberentur,locum in klia ter- tarumparte?alioque populo haud eftent , habiturae.
$. m.
Secundum falfo creditum numen fa- crisJuliorumplacandumTer ra fuit , cui aifertioni fidem facit Tacitus(d):Necquid-
quam, inquit,notabileinJtngulis, mfi quodin
CommuneHerthum^ id cftyTerram Matrem co* .
luntyeamqueintervenire rebus bominum,invehi populis arbitmntur. Hane fubvariisnomi- nibus eultam fuiflenotiuseft,quamut pfo*
batione egeat; nam proterraehabitudine*
quaediverfaeftpartibusannivariis, Varia quoquenominaeiaffingebant veteres:Sic tempore veris didaeft Aftarte & Freja, quedfolisconfortiö deleeftaretur?recipié-
disque feminibuspronaeftet,-ineunte aeftä-
teVenus, quod floribusveftitajam omni-
C bu$
(d) Jbe Morib.Germ,(Ap, 40,
(18) £<§*•
bus indelictise(Tet$ adlateinclinanténun-
cupata,Jun,o7quafImatrona,vej gravidaac partui vicina,velefFeta;item Ceres,quod
frugum copiara hominibus faceret;Äu-
tumnopr.opiusad hiemem vergente,nunc
Ceres Prolerpiaamquasrens, nunc VeriüS
Ådonidem logens dicebatur; Mediatab-
demhiemeProferpina åPlutonemancipa-
ta$Joåjoverapta, & oculis centum in-
ftrud:oArgoincuftodiamtradita audiébat«.
Internominaejuidemnonrarooccurrunt '
Dia,Deja,Diana?quibus vöeibus innuitur
illamtanquamnutricemla&ando cün&a
animatafuftentare,ideoqueculfu religiöfo pröfequendamjudicabanti Alius nomi-
nisejusquoquememinitTöfTius (e)•? in
hunc modumfcribens: imoculmetiamT>ea apudCimmertös: unde Cimmeris vocitztn :
CIMMERIIS MATER DEORIIM. Quod no-
menetfifanäérationi contrarium ? tarnen
jureoptimoTerrse deberiexiftimabantSe-
ptentrionales fuas Philofophix principiis
, i'nnixi; Quoilultofuo ratiocinio leduéK
quoqueIfidem five Gladem in partem
cultus.vöcabant &communibus cumTer¬
rafacrificiishonorabant;quod, necTaci-
tumlaterepotuit, fic enimille(iy.Pars Sue-
voriirittflfidijticrificat^ nec nos ignorare finuntLapidesRunici pliirimi, in quibusde-
(e)IdololDeMor.Oerm.c.po
defua&orumanirna? tutelae Ifidiscomen*
dåreleguntur.
.
- §. IV.
Fidis hifce Diis qubque accenfetur
Lima, cuiimpenfecolcndscfe velut devo->
vifle vifi Tunc Sueogothi,quod aiTerimus
fuffultiau&oritateOlai Magni(g)♦Simili
etiam,inquit,mtione Lunamadorant->quin bie-
meyremotofoleycontinueejm utunturluminei quopropterinterluniurndcficicnte,fub lucidißi-
, misßellis niviucandere clariusmicantibpqua-
cunquenegotiafuaetiamdiurno temporedijpo*
nunt. HancFricconis &Friggaenomini- büsfaspiusinhgnuam fuifTe intelligimusj
Sic conftat DifamVennegardianam Vir- gineminarduo negotio åSigtrudoregefi-
bi injundoopem Frigg^ implorafTe,ejus-
quebeneficio adjutampoftulata regis ex fententiaimpleviffe; Simili cationeRegem»
cumDiCam fibiconnubiojunxidet, felici
matrimoniolaetum eidemFrigga;vota, 8c nuncupafle,&fclviffe legirnus(h). EtAda¬
musBremenfisdehocfalfonumine fic lo-
quitur(i): Tertim e[i Fricco päccm voluptzt-
i <
tentqnelargipns ?norulibusy &paucis itlter-
)Q&isyfintipti£celebmndxJunt, immolantFrie-
conu Neque Luna tantum fponfalia &
matrimoniacontrahentibus in pretioerat,
C 2 fed
(g) lib.^c.i.(Il)Atl.part. 2. c,$.p.io6.(\)Hifl, Écclef. c,233
•#■3 (2ö) £<&-
fed ejus cultus plenilunii temporeinftitu-
tus Scandianis quoque promittebat cer- tam vidori®fpem, prudentiam inrebus gerendis, cafibusquedubiis decidendis,un-
de ut fåufto omine Julia celebrarentur, confultationesbellicae & nundina: Difanae inftituerentur? femper Plenilunii habita
eilratio} Quod in moribus Noftratium quoqueobfervavit fua actateTacitus (k(:
Coe/mtjinquit,nlft quidfortuitnm fubitum inriderityeertisdiebus.tcumautinchoaturLunäy
autimfleturynam agendisrebus fjocdujpicatijfi-
mum;iniiiumer cdunt,Hujusopinionis rudera quaedam adhuc vulgo inhxrere videmus,
inprimisfuperftitiofis aniculis,quibusnon- dü|Tiexolevit mosattendendi ad facesLu-
nae, quoties domefftca muniafunt per-
ågenda. §, V.
HifueruntiNimaximae venerationisDii*
adquosornoisfuperftitioSueogothorii re~
fpexir, quosomoes umbrae&imagines in Septentrioneeffidaereferebant.Hucn.fpe-
dabat Cerberustergeminafauce efforma-
tus;hucThori fimulacrumtribusoculis in fronte cortfpicuisinfigne;huc deniquere¬
ferenda Terra: effigies triplicem referens vultum,undeTerra åGyraldo Triglinos
dida eft. Etfialiquocognationis graduin-
ter fe continerentur Sol, Luna &Terra,
ut
(k) DeMorib*Germ,c4p,XU