DISPUTATIO PSYCHO*
ANIMA IN GE*
NERE, DE<j; VEGETATI-
VA IN SPECIE.
^ qu-vrui D* O. M. A.
In Regia Ubfalienfium Academia
SUB PR£5iDlO
Clarißtmiatfe Excetltntißimiviri
DR IOHA N MS CHES.
NECOPHE RI MEDICINE DOCTO-j
ris,in Regia Academ. Ubf.Phyfiologias
Profefl. publici, ac R.Mris alumno- rurn.pt.infpe&örisfide-
lirfimi.
PUBIICÉ
jRefbondebit
LAURENTIUS Phtlipstadius.
,|j S. R. M. Stipendiariusr\
Die Juni)bortsconfvetis*
U B S A L IaE,
— 1 —
^ „„„ii
Sxcudebat Efchillus Matthias
KS*NNO 1626* '
DISP VT AT IO PSYCHOLOGIC A
t r i m ae
D<Ls
ANIMA IN GENERE,
Decj; VEGETATIVA IN
Specio.
tf\efpondentt-j
LAURENTIQ NICOLAI Philipsxäpiö.
Tbeßs L
Uas animalls partes in prarcedenti«
busfeeimus,corpus nimirum &ani-
mam; cum de corpore tanquamu orgaoo anima? ha&enus egerirnus
, nunc animaf, cjusq; facultaturrL»
dodrina qua"ipvxoÄo^ta,dici coniue»
rr vitjure adeunda videtur*
%. Licet autem involuta nimis& obfeura ani-
irar cognitio, quameeu minus obviam non fitpromt- ptum attingero: tarnenproptcrinfigncm utilitatem
quamfecumanima habec,diligentiusincjuscognmo-
nem inquiramus» ut fi non perfedam,at (altem ali-
quam ejus cognitionem ex fundiombus & operibus confequamur ,* nam unamquamq; reconditam cau- farn ex effedibus, qui conipicui iunt & objedi fenfi- bps^ mensnoßra fotetcxcuteere: undchomo dum in*
A % vivi
Yms^plurimamunefa exfequitur,qusemortécon«»
fumptus ne minimam quidem, attigerit; quod argu¬
mentum fanéeftjDoncorpusipfum efticicncem caufam haberi, fed ineftequippiamviventi, quoHtispra?ftan-
tiorac potcntior demortuo,quidlgituranima fitim»
primis nobisinquirendumcft.
3 Amma iarinis fpiritusfeu flatuseft, åGr^ca
vocecu>sp@«:gTCcé a quod fignificat<piro,fi-
veflo,hebraiie id eftflatus,five halicusfcufpiritus vitalis,hinceftamitterefeuefllare animamideft"mori*
4. Eft autcm anima ei/TtÅfeu a&us primus corporis Phyfici, organici,potentia vicam habentis»
5. [a]VariéPhilofophi vetcresdeanima?eflen- tia,natura, &ortufenferunt,quorumfententiasArift»
3ib. t. de anima_>6 Macrob. infomnium Scipionis, QC Cicero i. quseft. TufcuL Mag 6.Phyfioc*1*Philip .int prin. üb. de anima,cnumerant: NamEmpedoles efle fangvinem dixit, Ariftoxenesharmoniam, ZenoStoi-
corum princcps igneam ac flammeam naturam , De- mocritus Epicureus animam componebatex atomisr*
fortuito concurfu convolantibu^» Xenocrates Sc Pythagoras efle numerum voluerunt; omniurn autem
ahlurdiflimus fuit Pherecrates poétaPhilofophus ob- ioletus, qui animam nihil aliudnift inané nomen ef-
fe ftatuit. Platofubftantiam feipfam moventemafle-
ffuit: & fåne quanta Philolbphorum extiterit dilcor-
dia de principiis rerumjtanca quoqj fuit de anima?e£»
fentia : Arift. verolib.2. de animacap. 1«.cvnÅexacuivo-
cat , quod quidem vocabulum Cicero continuam motionem leu agitationem perennem interpretatur:
nec vox tam obicura eft do£tis,quam nova novitiis,
Sal. exer. 307.X 3^ & malé inquit Seal, XulliusAri-
ftotc.
j^otelicam voeem agitatlofiem Intefpretatur ; nos
cumPhilofopho & aliis,pertv-nXtx*"*» intelligimus a- dum primumfeu p$rfcdionem,quippe cumipfePhi- loiöphusArift.L i. deanimaeosreprehendat quirao«
tumdeeflentia anima: efTeputabant.
6. Quamvis autem authores varié vocabulum
interpretentur,yidentur tamenineum finé
omnes Ipedare, ut fentiant animam efie formam Sr ablolutionemcorporis anlroati, cujusbeneficioipfum
corpusfuas exequiturfundiones& quod animafitpri¬
ma illa caufa adionumincorpore, hocmodo Cicero¬
nesincerprecatio intei!eda,nonadverfatur definition!
Ariftotelicar.DuplexcumfitgmAe;£«Ä,una qua: fubftan-
Cialisfeuadusprimusdicitur, Sc eftipfarei forma,alia aceidentalis Sc adus fecundus appellatur, & nihil eft aliud quam operatio,leu energia, feu effedus primi
adus promanasexanimatanquamexfönte Sc princi- pio: unde redeanimam mihixfiim feuadum primum
vocamusr*«,
7, [bJDicituradus primus non fimpliciter, is
enim Deus efi: utpote qui purus primusSc ultimus a- dus eft Scalig. excerr 6» i. 2. fed refpedu habito ad
corpusanimatuiiL*; undérede addicur indefinition*
corporis Phyßci ieu naturalis, hoc efi: fubjedum ani¬
ma:, quod informat Sc facitutdicaturanimatum, pet hane etiamparticulam excludunturCorpora illa mo¬
biliaartificialia, cujusmodifuntcolumbaligncavola-
tilisArcbyt« T arentini, Gallusmaterialis in cemplo Argentoratenfi, qui cantatinftarviventisgalli. No- riribergcnfiu aqoila, qua*ex urbeMaximiliano lmpera-
tori proceflitobvia Sc Imperatoremad urbisuf(J,*por- ftamconucataeft, uernmufeaillaferrea, qua:in convi-
A 3 , vio
vio ex lpfius artlficls manu egreflTa , conviyai ortmes circumvoiitavit , tandcmqj dcfefla quafi in artificis
manumrediit,ficmovebaturapisferreaut eft apud Pc-
trum Ramum i SchoL Math, iic automata movencur
ponderibus appenfis: denaviculaquoq, fpontc mo.
biii habetScaiiger exer.326.
8«. [c] Non cujusvis corporis a&us eft anima»
aut quoeunq,- modo difpofiti, led organici le» certo
modofe habentis: ficanima non in iapidc, non in i-
gne eftepotcft, ctfi fiothseccorpora Phyfica,quia in- organica lunt; animati enim corporis hasc propria-,
funt i. eile fhyficum, z. vita praeditum, 3. ex le ipfo moveri,augen,dimunui, 4,organicum:at quaeorgana animarin lapide&igne? Anima igitur corpus, Jarci conftguratü &.organicumdi<ftum informat,& cflta«
&«<# corporis certi & habilis ad vit» ofticia: oportet
enim tnateriamadformam,feu a&urneftfe aptam,ido-
ßeamcp advim ab animaexcipiendam,acretinendam
&a&iones illiusexplendas,hinc anima non diciturefle
feu perfctfio leminis[licetSeal, fubtiliter di-
cat,fieri canemécanino femineperejusperfefiionem,
& leminiseftcntiamelTeanimalinpotentia propinqua
exc.dé.f. 2,] quia lernen etfi corpuseft,tali prarditum
potentia, utOrganum potentiavitanahabens fieri pol-
fit, nondumtarneneft Organumcjusmodi, led fuper-
fluitas & line partium organicarum babitu,ideoq, in-
animatum efleftatmt Ariftotelisz. de generat, anima-
lium c, 3. ficergo ammam eiletormaro corporisorga¬
nici integri necelie eft, undö&corporailla quibus Or¬
gana deftunt, noninformantur ab anima. [d] Hf cad-
je&urn videtur 1, propter arbores,frucices& herbas.in quibushyeme, nulla prorlusvitaapparetv verumexcSti-
•$W;videaturt Sokautem ad nosrsvertentc vita illa,
€|uee
qua?quafi fopita fue-^at, tterümincipitexcereerevircr«
fuas &: opcrationes, z.propter Temen quod in horreo reconditum vitamomninö nullam habeta&u,fed po- tentia, Ii autemtcrrx mandetur, jam vita qua? fuerat potentia,incipiteile a<3u} 3. AddituraddifFerrentiam inanimatorurr», quse nunqiiatn inceperintvivcro*
9. Hic aiitem dubitant nonnulii utrum verba baec, vitam habentispotentia addidebeant, fiquidem
sdem fignificcnt quod voeabulum illud organicum:
undc Fernelius Üb. 5. Pyfiol.cap. i. nihd refere dicit ö
quisanimam perfeftionemcorporis organiciefle fta-
tuat, quodenim vivens eft corpus, idcontioudnatu¬
rale & organicum eft : Nam quatenusvmt,aümento
ucitur»organaq,- adeptum eft,tum ad concodionem,
tum ad aiimenti diftributionem acommodata, finc
quibus neqj alimeoto utipofiit, ncq; vivero: Nosau- tem verba ha?c benc retineri pofte,aflerimusfi txpofi-
fciVc intelligantu^nempeproutparticulam illam,or~
ganici,exponuntfiveexplicant.
10! Ex his faciltapparetquodipfaanima fitcor*
poris animati forma, non vinculum, aut aliudquip- jpiam: Nam quicquid animato dafefte» féu per quod
animariim eftquicquid eft. 2. Etquod illud in certam entisårebusIpeciemaliis collocac. 3. Primö, Et principaliter quibusvis diftingvit, 4. principaliteridcra operari facit, 5* ipfum deniq; primo denominat, il*
lud reäéejus conftituitur forma, Atfinguiabseccom^
tnemorata competuntanima?,&nullumeorum vincu»
lo idemteft; Ergoconjungehtiioia animacorpusefl animaticumformaanima.•attribui po*Ex materis
autem& forma ficunum perfe,quiamateriaeft poten,
tia adformam tanquamada&umfuum, denatura aa- tQtu potentia? &A&u$eß utexcis conjunftiseonfur-
- gat
gatunumperfe; unionis srgo Iiujus caufa nulla alia
©ft,quampotcntiaincorporerecipiendi animam.
ii. Quaeautem fitorigo animse feureliquarutn
formarum,valdequidem difticilc eft pronunciarc, å
gencrante quodam animam efte, ftatuere non ver«-
mur,* feddequdidicatchujusgencrantis multi dillen*
ciuncSc confequenteran animacducatur,an veroin-
ducatun-, Ex Phiiofophorumplurimorum aftertione;
Generatio vel univoca eft, vel a:quivoca. Onivoca,
cum generalis, Sc generatum funt, ejusdem fpeciei;
.fåquivoca contra,diverlaefpeciei, in univocagenera-
tioncanimameducivolunt; in aequivocaveroinduci;
Sic exfententiaDurandi Connibricenfium &aliorum, plaufibilia haec quidemyidentur, fed nonad palacum
snultorum,
12« J, quiaquajefficatlaca?loattribuiturGenr.
illa eft approbanda Sc non alia , ei affingenda ,fiqui-
dem inhoc capite omnescreaturas ferécum operibus
fuis fint defcriptae: atq; Gen. i. Visfeminaria caelo
nonadlcribitur : Ergo. 2. omniagramina,omnesher-
bac?&arbores,prius funt creatas, quamfol& luna u-
nacumftellis: Ergo caelo visfeminariainditanoneft.*
Dei enim ordinatio, non funt caeli influentia? 3. cui
Deus mandavit producere animam viventem,& cui
hunc infinem benedixit,illud eftleminarium: Atq;
mandavit terrae,&benedixitterrae,nonczeio. Ergo4*
Quia etiam fi å caelo fit anima aut ab eo principali¬
terautinftrumentaliter.* Atnonprincipaliter.quia ef-
fettus nullus fua caufå praeftancior 2. & non vivens nonproducitviveas. Ergo inftrumenraliter ? Qutf-
nam ergocaufaprincipalis: nulla aliaquamordinatio
liladivina, quåbenedixitnoncado fedcerr<e. j. bicaelo
eft: indita vis producendi formam feu animam,&m~
troduccndi, cur non tamcxligno,quam exfimopro- duceret mores«
13. Praeterea philofophus quarum rerum & a«
Üionumcaufa fit animadeclarat,dumeamprincipiutn
quovivirous, fentimus movemur& intelligimus, pri-
mdpronunciat, has enim operationes in corporeedic
anima, principiutneft nutricionis, quia quando anima
deferit corpus, illud nonampliusnutritur.• Eftetiam_j
caufa fenlus quia abfente anima nihil ampliusfcntit;
Eft caufa motus quamdiu bsrc eft incorpore, tarodiu
illud movetur. Etdeniq; intelligentias caufa eft,quia-, quando anima deferit corpus cadaver nihil amplius intelligic. Ex his apparetanimamcorpus non eflenec fine corpore , forma enim eft & perfedio corporis.?
nullius aucem corporis forma eft corpus. 2. Nulluni
corpus poteft cum aho uniri naturaliter &fubftantia-
litcr; atqui anima unitur naturaliter & fubftantiali-
ter; ergo anima corpus eflb nonpoteftArift. 1. 2. do
anim,c. i.c.4. omneenim corpus cumfit compofitum
eque materia & forma conftat, fitque lubftantia pciu fe completa , propeereanon poteft cum aliafubftantia
uniri fubftantialiter $c naturaliter,
14. De anima in genere ha&enus,fequiturdo-
&rina fpecierum & facultacum ; Ex offieiis autem_»
quibusfungitur anima in corpore colhgunturfpecies
animse non aliter atquiexeffectu judicatur de caufis ;
Kam aut anima informatautoperatur,reIpeiluinfor-
mationis dividitur infpecies, relpe&uoperationis in faculcatcsr\
15. Sed reli&a animse eflentia ad ejus proprias
fundiones quas manifeftioresiuntdivertimusAex qui*
B bus
IhusanimaedifFerentiasfumatTiu«. Triaautem adm&r genera exvivetitiuro generibus comple&imur.• unum viventiuragenus naturale dicicur, alterum fentiensr%
tertiüm intelligens: hinc animainvegetantem, len«
tientem,&rationalem dividitur; Vegetansconfticuit plantas, léntiens beftias, intelligensieurationalis ho.
mines. Hactmfuntdilcreta anima?genera,• eflficita*
nominum inopiautiifdemquoq,-. appaJlationibus tum partestum faeuitates, anitnse deftgnentur,, unde per-
magnis fa?pé obfcuricatibus feriptalatentinvoiuta;ita
n. quidqd, intelligenseftcotinudfentieos eftedieimus
id eft fentiendi facultate preditum & quidquidlentiens eftidquoque fatemur vegetantis facultatibus teneri.
16» Partes animxeasdicinaus,quaefociata?atq;
connexscintotiusunam &integramfubdanciamcon-
fpirant quibu* feorfim (ingulis: nonaptepoteft tocius
nomen accomodari,' Sieintelligens fentiens&; vege¬
tans,in horainecomprehenduntur, utpartes funtani-
mxy nonautem utgenera: eadem disciufa fedibus ge«
ncra conftituuno» ^ gg1*
17. Redeergo Philofophus Ariftoteles anirnae
partes Geometrieis figuris contulifte vifus eft : inter
quasprimuseft trigonus, quiex aliis fe prioribusnon
conftat nequeab angulo in angulum alterum expor-
fedalinea dividi poteft: lecundus eft tetragonus quae trigonum poteftate includit: pentagonus tetrago-
numatquetrigonum : utigitur in p.cntagpne,quiüm-
plex eft figura, trigonus & tetragonus ut partes in-
lunc poteftate dntaxat non reipfa [neque enim illic trigonum neque tetragonum led pentagonum dun-
taxaefigurasnomen &rationem haberi dieimus aJio-
*|ui enim nonlimplex eilet,lediam ex pluribus com-
r pofi^
pofita figura] lic procul dubio rationalem arsimam hominifimpliceminefleftatuimus, cujus partes fune
fentiens &vegetans, nonquidsraenergiå fedpotefta-
te duneaxatconfiftentesr*.
i8. Facultas animae eft vis illa& poteftas quam
animatanquamdeftnu fuo promic & ad rounerunij
funetionesprofert. Ferneliushanc vocat infitam &
vernaculam animae proprietatem hxc accidens qui-
dem eft, ledanimaeadeo intima, ut plerifque ejus e£-
fentia puteturunde una qusrqué pars animas faculca-
tisappellationedefcribitur,led cuiexquilica nominum
ac rerum ratiocur<eeft, isnon eflentia animae fed viri¬
bus,quaeabilla d»manant faoultatis noroen aptabio.
Quotidianusuftrsquidetn opera facultacibus aeeepta refertyquastarnen primum ab anirnas fubftantia ema-
naftt,k%c enim unafaeukates adopus impeilit una li¬
quidem anima?fubftantia multis faeuitatibus, & virib*
ie funditacqueoftentat;haud lecus aepomum, quod
revera unumvarias fpargitqualitatesodorem fpeciem
& colorcm, aide vim & facultatet» habet purgandi»
ventrem corroborandi, vulnera congiutinandi & ei-
catricem inducendi; quot igitur operatot faeuitates
eile apparet.
19. Faeukatesautemanim^ noncfle animaefub¬
ftantia necullam ejuspartem, inde faeile incelligitur, quod illae nonnunquamexokfeant atquepereant.in-
tegrafuperfliteansniar eflentia» Hincdiferimentacul-
tatis ab anima: parte apparet;ifla enim poteftabani-
mae fubftantia lejungi &difcludi > parsäutem nulia fe-«
parari poteft quin tota limul animadifperditafolva-
tur, 2. facultasquamvis mgenita fit auim»,tarnenac-
«idit&inharet; parsanim»lubftautia eft&quaedam
B z illius?
atlius> céupoftlo: 3. pärsfeorfim cönftltuts, ant ivl*
Eirpibus aut in beluis fubfiftit: facultasdisfcdla nun- quam citra acimae, exquapendet, adhatfionemcon- fiftiu.
20, Ånima vegetans eft aåus primus corporis organici phyfci, quo illudvivit, nutritur,augetur,
fimile fibi infpecieprocreat: b«comniumprima fta-
tuitur & naturalis dicitur, lölaflirpes regit,& mode¬
ratur. Includit tres facultates å ie invicem realitet.., diftin&as, procreationem, nucritionem,& accretio-
»erai ut enim procreatio fcugenerationoneft nutri-
tio, ita meriro generativa potentia å nucrkione di- ftingvitur, idem de auguraentativa diccndum, quam- Tis, Magirus, Valefius & plurimialiidiflentiant, nec voluntfacuitates has realiterdiftingviab ipfa anima-,»
21» Procreatio eft anirnac vegetativa? facultas,
«x femine prolifico novara fubfiantiam effingens ad
perpetuam fpecierum confervationem; haec tnaximd
eft naturalis & praeftantififima» quia omniaviventia^
femper hane appetunt, femper enim appetuntefio.
Viventia autem qua?procreant,certasdebent habero
conditioncs .• to ut fint pcrfetfa 2. non mutilata 3.
naturali modo generata Hujus facultatis dua; funt
adminiftrar quibus illa abfolutse cornpletur, una im-
mutatrix dicitur, altera conformatrix , illa lubfian-
tiamexfemine produciti ha?cverofigurata,illi,corn-
pagem & fitum propriisufibusidoneumcoofert,' un-
de & plafmatica dicitur, oan>corpusiplum diftinöius
«fformat,utfeparatam formamaequirao.
22. Altrix eft animae vegetativa? facultas, quae tdje&iwn afimentü in corporisfubftantiam convertit tiq» affimilatr Quuma. corporisnoßiiiübßantia affi-
du©
duö finorevärns excaufis continer.terdifHpecur, neq;
tarnen praeproperé abiumi & conienelcere id financ*
alimeota proprium certcalericismunuseft, nonoibil
fuhftantia' pro difperdita relarcire, quod quidem ve!
par eft ci, quod abftuxit, veleouberius ve!pareiu«r\
Ä<ftio, quå id efficitur nutritiodicitur, nempeadieüi
alimenti in corporis iubftantiam converfio& affimi-
latioj quae ornnino triplex deprebenditur, unaprio-
rem corporisnabitum confervat, altera extenuat, ter tia faginat &lificat. Omne animans qoamdiu vi-
vit neceflc eft nutriri, fivc firma id, fivcsegrafit vali-
tudine: nunquam cnimotioprrfrukur hsecvisaltrix,
hinc plane naturalem eam eflé conftat: re&é igituL
Zabarella in üb. dc aecretione cap.25. nutritioncmji dicit c(le aggcnerationem partium , materiae in cor¬
pore viyente, ex alimento extriniecus admoto, ta¬
larn ab anima percalorem naturalem, ut materia.,
quae effluxit reftaurecur & ipfum vivcnsfcrvari pof-
fitad illud ufque tempus, quod efi ipfiånaturapras*
fcriptumj.
23. DifFertnutritio åprocreatione,tn nutritio-
ne enim nihil fit quod antenonerat; priusoserat&
nervusantequamnutriebantur 2. Deinde& hocnon inepts fiatuimusdiicriminis, nutritionera motumcfie
admateriam , qua-prius exiftente formaornetur; pro- creationem v. motum efiead forma, undccommu-
tationem, qua ad (ubftantiamfimpliciter& per (é fit procreationé i qua? v fitad(ubftantiå åkerijarnparle
confiftenti adhierentemhanenurritsoné appellamus.
24. Porro ahrici tanqoam auxilianse & admi-
niftra parent, attrahens,expellens,continens& con- coqucus* haruna ncceftitate corpus alicur & fuftine-
, B i tuSa
minimaquidem corporisparticula,
quam nonailmencibtnignitas actingat,•nonautemc6 appellit alimencum qui fe & fuo impetu motuni^, quemadmodumnosexinftituto quodam &arbitrioin forum conccdimus:ficeftim nunquaminfupernas>f«d
omnein inferaspartes> quas, fubjecore funt, grayita-
tis pondere fluroinisinftariliaberetur: Quartneeefte eft » ut alieno externoq, pultu agitaturöiliucprotru- datur, autalledum trahatur; Eft igitur fua cujuique partieulas vis attrahendi, qua:quod iili familiäre, eft
acconveniens, attrahit atque proledat: Sic ftirpes
éterra amamum luccynv: Sic medicamenta purgan«
tia unum quempiam humorem e corpore naturarum
& fubftantiarum fimilitudine trahunt: ft'haeceft facultatis attrahentis neceftitas unicuiqu* parti inge-
nita. Fit atcradio å tribus caufis, caiore mrniruos .Xubftaoti*9fimilitudine,&fugayacui.
25. Retentrixeftfacultas altricis, qnae alimen- tumtantifpercpntinetufque dumfuerit aflimilatum j
faxe nccstateroboratur,hunr)iditatedebilitatur. Con- codrix eft facultas nutritioni famulans, qua; alimcn-
tum reeeptum & aliquamdiu retentum naeivo caiore
fubigit & alterat •• huic contraria amif/icc indigeftio,
Hujus difFerenciaf tres lunt, 1. Elixatio. 1. Macuratio.
3. riflatio»
26. Elixatio, eftindefiniti bumidi concodioab Immido calido fada: Res ergo elixantur per humo¬
rem aqueum, beneficio humidi calidi, hinc non o- mnes res elixari poflbnt, fed illtelolum, q^ibus hu¬
mor ineft. Chymici autem lapides, metalla, lingna, aliafque res arridiftimaselixano. Maturatio eft ali-
«aenti, qu«d in arboruru fructibus ineft concodio:
nec
mc ad fruars folomarborurr» reftrtur, fcd ad quafctm-
quealias resvegetabdes,timnuHumfrudum proferantS
Huic contraria eft cruditas. AfTatio eft concodiohu¬
midi internticaloreextraneofa da* Oronisconcodio*
in homine pracfertim firin dererminauspartibus, feuor- ganis, prima in vemriculofu Ö£Chylißcatio dicitur£al¬
tera in hepate fangvtficauo; Tertia in finguÜs partibus
dC aflimilatioappellattir : Maieria primaetoncodionis
eft eibus SC potus> fecund»chylus, Tertiae fangvis*
ZT- Cun mullum fifahroenrurrtamfirmle, quod
ßon liabeat aliquid d*(T>miley hoc calor, cujus minifte-
rium eil congregare h>mogtnea, & feparare heteroge¬
nes,perconvenientes dudus expelht: hinc facultasex*
pulmx.exorU» qua? quod inutsle eft dC fupervacaneuin expellif»
2$. Accredo «ff motus vivenftscorporis,quotöw
tum, dC omnes partes, fccundum omnes fimuldimen-
tiones extenduntur ad majorem quawitarcm> fadus ab
amma per calorem naturalem , ex alimentoexrrinfecus afiuirrpto,; dC in majorescöfåfumptis partibuspartesfub-
ftanti» converfo, ut ipfum vivens debitam fibrmagni*
tudinem aßequatur, ad cxercendas omnes vitaeopera*
tiones.
2p* Per hane deßnitionemexdudunturtres roodi
accrefio^nisimpffoprifnempe prradditionem, perrarefa*
dio«»e, de replecionem^A<WcmecreiTitacervus,crefTtt8£
vtnutn affufa* aqua ♦ »arefadione aquain vaporem refo-
lura : repletione creftitventet hydropicorum; adfolitas
ergo corpons partesfolapertineevera dC naturalisaccre- tio , qua? ubi fuftam magnitudinem confequutar funt,
corpus ceffat aug<ri: hmc Galenus in hb. de opt.corp«
^onft. viditur foiis oiTibustribuert veram rationem in~
cremen**
crementi, dum fcribit fifti corporis fncrememum cum ofta robur & firmainentumadepcafuntj unde colligi cft fpirituum SC humorumnon efteproprieaccrettonem♦SC corpus accreffere dicimuscircapartes lohdaspotiftimum,
quae t amdiu crefcunt, quamdsu multumhumidf radicalis hubent, plurimum autem habent ufque adartans vigo-
rem, quo tempore facultas aueftnxdominatur • hurmda enim SC caltda fola extendi poftunt non ficca&fngida#
30. Necjj hic pleniorem uberioremq; nutncatio-
tiemaccretionem,propriedieftam ftatuimus, utAvicen- nas ftatuit, qui incrementum fieri non polTe dixit, niff
uberior ahmenti fiat acceftio ; plcrumque enim cerni-
mus,tum pueros, tum adolefcentesfebribusdaitumifcjf
morbis oppréftos , grandi macie torreri atqj attenuari, qui tarneninterea incrementumcapeftent. Hicum par-
ciusalantur plane declarant accretionem neque plenio¬
rem nutricauonemefte,nequeilliperpecuotanquam co- enitem aftidere : hmc paläm eft altriccm facultatem ab
ca, quae in augendo cft non modo appellattorie, iedöd fundtonibus editifqj operibus plurimum dileidere, Seal*
autem exerc. |0|J,i7, altriccm cum autrtee aftetit ean-
demefle.
31. Sed cum autrix facultas conftitutum habcat modum feuterminum, ultraquemnonprogredituravo- laverit ne illa , vel perqt neprorfus,an verö incorpore
ignava jaceatatqueferiata? pcrftftitequidem tllain diem
vitx fupremum, neque facultasifuis viribusmanetde- ftituta,quorfum enimjam genitoSCaudiocorpore,accre- feendivisdebeatperire* quid illamfiiftulerit? Quem ad-*
tr.odum n. cui iuffufio oculiaciemperftringitisoccaera-
tusdicitur, eic£ adempta cernendi facultasautcerre im-
pediw 2 ita SC qui fenio confedus eftetum corpus ade-
jptus eß augefcendi, aut partes novas gfgftendi factfi-
cacem non habet : Et quae in illo eft naturalis pars a- tilmae ecfiamfi illaefa fiatuatur, intercepta tarnen <ßc cor¬
porisvittjs impedita cenfebitur cefiat autrtx poßannum tricefimtim: quia non appetic infinicucxi; Eftcnim na- iurahsj nulla natura inSnita.*Scal.exerc* toi.f,1%
32. Animam vegetativam fequitur vita, quae eß
animae cum corpore conjundae atftus , quo animalpri-
mö operatur : confißit vita potifTimum in calore, hu-
mido radicali , &C fpiritu: hie calor ab ortuineft QC fe conveniente materia reScit atqj fußentat, materia hsc qua feu pabulo nutrttur, humidum dicitur primi-
gentum , philofophi radicale appellitant, voce quidetn
barbara , fed valdé Ggnificame: humidum hoc pingve
eß 5C aereum, in humido enim aqueovita diuperfiße*
|re non poteß vehiculum quo calor inuniyerfas corpo¬
ris partes diffunduur, eßfpirtcus, quifubßantia cßfub- tiliiTima, quae totum corpus incredibili celeritate quo- quoverfum permeare & animae fundiones continuéob- ire poteß, ut ejusinßrumentum : Sunt haec tria tam,ar-
incerfecopuiaca, utäfeinvicemcitraejus,cuiinfunt, deßruxtonem divelli non pollint. #
3$, Hine ergo calor naeivus duobus modis call-
fa eß longioris vilse r. G ßt pingvis non rarus , neque
nimis tenuis; 2. fi fit humido admixeus fecundum fu- ftam proportionem idem de hurmdo fentiendum eß, quod nimirum 6C illud Gt caufa longioris vitas fi nem-
pc humidum nattvum aereum QC pingviufculum fuerit 8£debitam proportionem obtinuerit: funt 8C alias caufas
longioris vitae fecundariac didae,utpote |4 exeremento-
rum paudtas.z, corporum caekßium benignusinfiuxus- fr Regionis & foli bonitas feu dementia, 4. temperst-
C oien-
