Jg. F F S.
LI BRIS
APOCRYPHIS
VETERIS TESTAMENT!
Dissertatio Gradltalis,
cQuam
Confenfu Amplisfimi Ordinis
PiiiloFoph.in Regia Academ.Upfal.
PRJESIDE
FIRQ Atdm, Reverendo Gf
Qkberrimo
Dn. OLAVO CELS10,
S. S. Theo!. Do&. L. L. Orient«
Profefif. Reg. ac Ordin, Paft. & Praep«
in^ört't/ h,t.Decano Spe&ab.
Publice examtnandam fiftit
Stipéndiarius Rf.gius
ELIAS 1. Âź3Ă3iSĂ/
v-gothus.
' AÀ tliemIFDecemb. AnniMDCCXX/IT, Itt Audit. Guft.Majori, JhorisColitis«
UPSAĂ/k , Litcris Wernerunis»
S-XE R:ÂŁ M:TIS
SUMMÂź fidei VIRO,
ILLUS TR1SS1 MO EXCEL-
LENTlSSIMOq;
COMITI ac DOMINO,
Dn. gustavo cronhielm»
REGNI SUECLE SENATORI,
BegiiCollegii Cancellarise,
Juftitheque Commiflionis PRjESIDI,
ut et
AcademiĂ rĂpfalenĂs
CANCELLARIO,
MAiCEN ATI SUMMO.
UödTiBi, Excellentifli-
me Dn.Comesjncom-
tum
)o(
*tum bunc tngenii mei partum fa-
crareaufusfim,eximprudentiforte juvenilis animi impetu profeBum
multisvidebitur\ Veritmcumin- credibilem in literns & literatos
favörerneuernomnibus inHehcone
hoc noĂro fönte tun Gf facilis
impertiris, penĂto, veniam fpero,
Gf confidentius, quantocey- tius Gratias documentum in me
extare volmtIlluftriflima Excel- lentia Tua antetriennimnĂuve-
nili cuidam exercitio meo, publice
tum inflituendo, fplendore?n dare CelĂsfimd fudprĂ€jentid, baudde-
dignata. Patiaris itaque Excel-
lentiflime Dn. Comes, ^ /w
occajione teĂari liceat mihi,
venerabunda memoria iĂud bene- ficium etiamnum colam, Gf
):(2
âą4^)oCS^-
pcttio fim cultums.Deum O.
M. asfiduisfatigaboprectbus, ve-
Ut Te, Excelicntiffime Dn. Co-
mes , cum Iliuftriflima ftirpe,
quam diutisfimefaktum & inco-
lumem confeware! Sero ĂŒlucefcat
ille dies , quo carisĂma Patria,
quoDomus IHuflriflima, ZJpfa- hdesque Adufa tanto fe fentient
Columine orbatas!
llluftriflimae ExCellentiae
TĂŒX
devotiffimns clicns ELIAS S53Ă91SĂ.
I N. D. A. M,
Caput Prius
GeneralioraLibrorum
Apocryphorum com-
ple&ens«.
Thes. I.
Etymologiea.
E Libris Apo-
cryphis liquidem^»
imprsfentiarum b»
c. D. agere animus fit,venia, nec nort^
iiutiore cenfura Candidi Le&oris
A implo-
2 De Lieris Apocryphis
implorata, a vocum, quashabet infcriptio, etymologiis ftatim ordi-
mur. Exiftimamus librum inde_»
appellatum fuifTe,quod inlibrisar-
borumtenerioribus, qui haud fecus
quam Charta, literarum notas ca-
piunt 0), veteres fcribere fole-
reix. b); Unde mos tandem obti- nuit, ut Uber pro ipfocodice, jpfa Icriptura , aut epiftola diceretur,
ut apud Nepotem c)\ librum graÂŹ
uem multis verbis confcr'tpfit. Quem-
admodum etiam apud alios plures ufurpari deprehendimus d)% Po/le-
riorem quod attinet, quidam hanc
deducere volunt a voce xgvnTY),i.e.
loco abfcondito, vel, ut Tertullia-
nusexplicat, armario JuÀaico, quod
in eo hi libri collocati & repofiti
non fuerint, Jio Ă©$e h rw ctctgtiy (pK) dicit Epiphanius e) dvsls&r)-
crotv tSt' £<riv sv uSf ryjg diaSyjxw xi«
ĂoSjĂ€. At ut inde hanc vocem fiu-
xiffe putem, qvumnec etymologiae ratio, nec veterum fvadere velit auéto*
Veteris Testament!. %
au&oritas, meliori (ine dubio jure
dixerim vocabulumâ t2dftoxfijqis ab ipfo verbo otTtoxgiJTtTSw, abfconderet
ortum efte; & hos quidem libros
ita nominatos, non ob plerorum-
queeorum obfcuros & incertosau-
Ăores, cum etiam dequorundam
canonicorum librorum au&oribus
non fatis liquido conftet; fed ob ipfam eorum occultam originem*
& obfcuram atque dubiam au&o-
ritacem.
a) Vlin.13.1t. b) Serv, in Virg.
Mte 'id Comm. c) Hb. VI. c. IV.p. 2»
vit. Lyjand. d} Qvintil. Procem. ĂŒb.
6.& ibtd. c. 3. Plin. 3. eptft. ^.SeneC.
epiĂ. 2. Hk dtMenf. Ă„r Pond*
P> 534-
Thes* IL
Defcriptiones,Enumerationem ÂŁ5*
DtvtĂonem Librorum Apocryâą
jphvrum fiflit.
A 2 Libr!
4' De Lieris Apocryphis
LIbririisApocryphi di&idefcribuntur, Juxta Wal-variea va-
therum funt, quorum aufioritas objcura fuit apud antiquos &â dubia,
qui ob id eos in ecclefta publice non
producebant ad conĂituenda velpro- bandafidei dogmata, cumfides exuno verbo Dei oriatur, jed duntaxat ad
mores informandosf). Pfeiffero di-
cuntur libri non publica atque divi-
na, verum obfcura & humana modo aĂimationis g). Auguftinus eos hoc
modo defcribic, quod occultaeorun' dem origo non claruerit Ulis, quoÂŹ
rum teĂificatione aufioritas verarum
Scripturarum ad nospervenith).SunC
autem, ut ordinem in vernacula verfione fervatum retineamus, hi fequentes: Liber Judith, Sapientia>
Tobia , Syracidis [eu EccleĂafticus,
Baruchi cum annexa Epiftola Jeremia,
libri duo Maccabaorum, Additamenta Efther, Additamenta Danielis , &*
OratioManafĂs. Qui etiam drvidi poffunt in integros & imperfefios.
Integri
Veteris Testamenti. 5 Integri dicuntur feptempriores,im- perfe&i vero ceteri, nimirumu
Additamenta Efther, atque Da- nielis, ut hiftoria Sufannae, Beiis
& Draconis, Oratio Afaria?, HyÂŹ
nmus trium puerorum ; & Manas«
fis Oratio. Non eft autem nobis animus de fcriptis aliis fuppofititiis
& fpuriis agere; fed de Libris A- pocryphis, codiceGracocompre-
henfis, & verfioni Svecanae ad fi-
nemV. Teftamenti annexis.
/) Offic.Tdibl. p.m. 1101. g)Crit.
Sac>de Lib. Apoc. cap. XIV. Sefi. 11.
h)lib. 15.de Civ. Dei c. 25.
Thes. III.
Quotempore,Gfqualingvaprimi«
tusfcripti perhibeanturLibri Apo- cryphiy differiturpaucis.
COntenduntpocryphos adplurimi,tempus,Libros Ă-quod
A % vetus
6 De Lieris Apocryphis
vetus inter & novum Teftamen«
tum ftuxit, referendos efle. Vide- licet poft Pr-ophetaruma?tatem fcri*
ptos putant, nequefortaflis injuria;
quandoquidem nuspiam in V. T.
nequidem a Malachia omniunu confeflione ultimo prophetarurn^,
nominatos deprehendamus, Whi- takeri proinde ha?c funtineandem fententiam: Qui libros iftospr<e(cri*
fferunt, ii pofi Malachiam plertque fine dubio vixeriwt, quod de Ecclefi- afttci & MaccabĂorum (criptore ma*
ttifeĂum eĂ i), 6c Jofephi k), hos
demum poft tempora Artaxerxis Longimani exaratos , cum non
eflet amplius accurata Propheta«
rum fucceffio. Adlingvamve-
ro quod attinet, conftat (cripturam propheticam omnem lingva He- brsea, (ĂŒ Chaldaica qua?dam exce-
peris)tunc temporis Judaico popu^
jo, qui folus ecclefiam conftitu-
ebat, nativa & familiari; contra ea 4>poorypham Graece potiflimum
Â«ĂŒj exara*
Vetetus Testament!. 7
exaratam eflfe: quod de quovis
libro fpeciatim (uo loco probaturi,
nunc in genere e Pfeiffero m) af-
ferimus: in codice Hebr<so prorjus
non exflant, verum e Gr<sco in alias
lingvasfunt translati.
t) defcript. Iib. Cari.p. m. 164.
k) lib. i. cont. Appion. I) conf. Walt.
Ojfic. Bibip 11 c7« m)Crit.Sac.^.55 5.
feÀ. II. qvafl. ill.
Thes, IV.
Intempus Qf perfonas, quando,
&aquibus Ltbri Apocryphi Canonicis
primumconnexifint> inquirit.
APocryphorumnexionemcumLibrorumcanonicis variicon-
diverfis adfcribunc temporibus, 6c perfonis. Sunt, quivelLXXInter-
pretes, vel Tbeodotionem vel etiam
Helleniflas hujus inftituti au&ores
faciant. lflos ideo, quia qvum Judaei hos LXX virös mifment,
A4 ut
8 De Libris Arocfivpms
ut libros (criptura? in Gra?cam transferrent lingvam , eos etiam Canonicis hos adjunx fle arbitran- tur;;), lllum, quia libros undique conquifiverit, & in unumvolumen
cum authenticis compegerit, ut
ejus verfio amplio-r & confpe&ior prodiret o). Hos autem, quod,
dum in varia loca dispergercntur,
ut fpecimen crefcentis quafi reli- gionis exhiberent, facra Biblia_*
adaugere voluerint , quo facilius
aut fornnia fua venditarent, aut
certe humana divinis aliqua ex parte ada?quarent p). Sed LXX Interpretes libros hofce nec trnn-
fluliffe, neÂŁ Canonicis alligafTe,
vel hinc conftat, quod illi fcriptu-
ras tantum canonicas, & Judaica?
ecclefiaj authenticas tranttulerunt q). Hos autem in canone Judas-
orum non fuiĂe , ex divifione facrorum librorum, quam adfert Jofephus, videre eft, dum i
legales} propbeticos & poeticos eos diftin*
Veteris Testamenti. 9
diftingvir r), Apocryphis ne qui-
dem nominaris» Porro com pleri-
que teftentur Apocrypbos pleros»
que nulla alia, quam Grsca lin-
gva prodiifTe, translatione utique
opusnon fuit; 5c, (i maxime pro- diifTent, hos tarnen non agnovifTe
videmus i&g LXX. Equidem-.
Syracidis librum, legimus apud Epiphanium s) in area foederis
non fuifTe aflervatum nec proinde
cum canonicis connexum. Par
jgitur judicium efto de ceteris.
Quod autem ad Theodotionem,
5c difperfos Judasos attinet, nec#
illum, nec hos Apocryphorum_, aliquem vel tranftulifTe, vel CanoÂŹ
nicis appofuiffe verofimile videÂŹ
tur , cum tale quid ab illo fa&um
valde dubitent eruditi t), neque dici de his queat, pum Jofephus,
cui notiilimi fuerunt difperforum Juda?orum fenfus 5c ritus , ubi lo.
quitur de canone fcripturarum ,
nullam horum faciat mentionem,
A 5 nec
io De Libris Apocryphis
nec Philo Jud^us hujus rei me- ( minerit in fcriptis fuis, ubi agit de rebus facris u). Parum igitur prudenter de re tam dubia certo
pronuntiarunt RomanenfesCritici,
cum notum fit Canonem V- Te- ftamenti ipfo Chrifti & Apoftolo-
rum tempore, Scriptis (olumrrso-
do Mofis & Prophetarum , feclufis Apocryphis, comprehenfum fuifle.
Unde fadum , ut alii v) hane A- pocryphorum cumCanonicis con-
jun&ionem demum poft illa tern- pora fa&am afleruerint, quicun-
que tandem illius conjun&ionis
fuerint au&ores.
n) Hotting, Syfl, Theol. I,i, loc.
111. p. 175. 0)Calov.Bibl, lUnfl/wprtsf,
ad Lib.Apoc.p) And. Rivet. lfag. ad S.
Sac. c. Vll.p. 76. q) Calov. cit. loc. r) l. i. cont. App. s) lib.de Menf.
Pond. t) Cal. ibid. u) Lemmicb, vid.
Vindk. Lib. Apoc,p. 29. v)Cal. cit. U
Ur' h . I
TheSi
f
Vetefvis Testamenti. ii
Thes. V.
QmnU auclontatps fuerint Li'
br't Apocryphi invetertecclefiaHt-
hrÀiorum, indagat.
PRimumvereris ecclefiae nominecontra illos, qui ind/uty- poĂ tav deprehendere fibi videntur >
notamus, idem nos nomine Ecclé- fian intelligere , quod illi Synago
gan. Utrumque enim apudMofen gemino inloco x), nec non in Pro- verbiis y) populo Hebraso afii-
gnatum videre eft, quibus in locis
LXX interpretantur iwtyptag xal (rwayooyjjg; vetusq; interpres LaÂŹ
tinus reddit: ecclefi<e ,& fynagog<e.
QuemadmodumigiturMofis&Pro- phetarum fcripta libri V, Tefta-
menti dicuntur; ita illa ecclefia,
cui illi dati funtlibri, vecus ecde- fia dicitur z). Ha?c ecclefia, cum in V. T. fola exftiterit, optime
adteftimoniumejus de LibrisApo- cryphisprovocanius. Sane omnes
exau-
i2 De Lieris Apocryphis
exau&oratos & reje&os videmus, ,
afiirmante etiam Jofepho , qui lu-
culentis teftatur verbis, viginti duÂŹ
os iantum Hebrais libros ejje, qmbus
merito fides adhibetur, continentes o- mnia ab initio mundi adtempora Ar-
taxerxis; nampoflea (addir) jcripta Jtmt fingula , jed non eadem, qua
fuperiorwus fides adhibetur , propte-
rea , quod nonfuit vatum certa illa Juccefiio a) Neque Hieronymus,
recitatis libris omnibus, canone
Hebneorum comprehenfis, Apo- cryphorum ullam facit mentio-
nem b). Et in horum reje&ione,
vel tacita préetermiffione fi peccaf-
fent Judasi, procul dubio Chriftus
& Apoftoli ullibi locorum in N.
T. eos reprehendiffent, & facrile- gii forte eos poftulaflent, quod
in. confervanda parte tam magna Teftamenti Dominici, vel fegnes,
vel prorfus negligentes fuiflent.
Si enim reprehenfi Judaei funt ob
finiftram fcriptura? interpretatio-
nem,
Veteris Testamente 15
Sj nem, majorem illam & gravio- u' rem fublata? fcriptura? reprehen-
fionemminime eftugiffent. Et vel
us hinc patere credimus, quolocohi
o. libri fuerint apud Juda?os*
. x) Lev. 4. x$. Nim. 20. 2 & 4, y) Prov. s- 14. 2») v'id. J°- Rajnold.
'f Cenfur. Libror. Apoc. prd. VI/. p.7g,
Ha ^79- d) lib. 1« ^0^. cApp. b) prol.
s galeato.
0. Thes. VL
°"
Quid de Libris ApocrjpkĂŒ fen/e-.
rit primitiva Cbriflianorum
{'s ecclepa, tradit.
T"V3&ores primitiva?ecclefia?,qui U omnium optime noviffe potu-
} erunt yvYjciolYpct 8c Ssoitvevgiotv Ii-
13 brorum, utpote ipfi afflacu Spi-
s> ritus San&i immediate exornati,
x' ceteris pro Canonicis habitis 8c
declaratis,Apocryphos ficco pede
^ prseter-
:*:wt .
14 De Libris Apocryphis prasteriere, ceu tales, quiindubi-
tatam fidem haud mererentur.
Nam in difpucationibus cum veri.
tacis cceleftis hoftibusfemper pro-
vocarunt ad fcripta Mofis & Pro-
phetarum r), non ad Apocrypha,
ut Hieronymus re&e dicat À):
apocrypha nefcit ecclefia, ad HehrlÂŹ
os revertendum eft, unde Dominus
loquitur, difcipuli exempla pra-
Jamunt. Et Auguftinus e) fcribit
de libris MĂ€ccabseorum: jfudai noit
habent hanc Scrtpturam, jjcut legem Prophetas <ÂŁr Pfalmos , qutbus
Dominus teĂimonium perhibet tan- quam teftibus (uis. Quare & PauÂŹ
lus/) fatecur le nihil extra dieere, quam ea, qua Propheta locut't funt futura ej]e.
Sic breviter vifo, quid de A- poeryphis lenferint vetuftiores,ad
teftimonia deinceps eorum deve-
mendum, ad quos evangeliumex Jud^a primum egreflum, aclon- ge, lateqne propagatum fuit: po-
Veteris Testamente is
pulos puta turn orientis, tum et- jam occidentis.
c) Lac. 24. 27. AĂ€. 9.21. 24*
c, 10. 43. c. 26.27.c. 28. 23. 2. Pet.
i. 19. 21. iVtf/. /«/tfr Paralip.
e) Lib. 2. fo/rt. E/>. Gaudent. c. 25.
/) ^<2. 26. 22.
Thes. VII.
Orientalmm ecclefiarum teflimo-
77/# Libris Apocrypbis, adducit.
ORdimurecclefiis,itaque& quidemab orientalibusprimo
Afiaticis, e quibus Epifcopi con-
gregati in concilioLaodiceno,pro- hibuerunt, ne ĂiĂxlot dustvovigru ,
b. e., //ÂŁn non canonici legantur in eccleĂis, fed tantummodo 'ist nstvovim Tjjc xattvys xctl itoLĂ ctiois MaSvjxyg>
canonici libri K&N, Tefiamenti, ut verbis utarWhitakerig). Etmox
ait in fequentibus: inter canonicos
recenfebantur iidem illi, quosnoÂŹ
llra?
16 Ds Libris Apocryphis firas agnofcunc ecclefias, non JuÂŹ
dith, non Tobiasy non reliqui. Hoc
teftimonium eö majoris faciendum eft,quo exprefiius de Laodicen-
fium ecclefia teftetur facra pagina,
ad quam non folum Chriftus fcribi
voluit per Johannem b), fed &
Paulus ablegavit epiftolam fuam,
cum juberec Coloflenfes curare, ut in Laodicenlium ecclefialegere-
tur i); utpote in qua, una cum
reliquis Alias minoris ecclefiis,
uterquehorum, ceterique Apofto- Ii, fidem plantare fummopere al-
laborarunt k). Idem de judasa vel imprimis dicendum. Debemus quidem plurimum in hac re te- ftimoniisAfiaticarum Ecclefiarum,
verum nontantum, quantumhuic.
Docent namque facra? paginapas- fim, quomodo & per partes*Ju*
dasas, & per céteras, Judasas pro-
priores, deinde divulgatus fuerit
fermo Dei. Has itaque Ecclefias
idem fenfifie cum fuperioribus,
demon-
Veteris Testament?. 17 demonftrat nobis Melito Epifcopus
e Sardenfis, aliiqueplurimi, quieum
1 funt fecuti. Is, ut Eufebius au-
&or eft /), rogatus ab Onefimo,
3, ut certum numerum & ordinera*
3i veterum librorum ei daret, tefta*
5c tur fe ob eam caufam in orientem,
ti, ubi ifta, qua? in libris continentur*
, & praedicata & gefta (unt, profet
2- $um efle, & librorum numerum n adcurate admodum didieiffe, atque
3, ita eos in certum ordinem reda-
> &os, cum eorundem catalogo O-
I- nefimo tranfmifiiffe; ubi eosdenou el plane libros, quos & nos agno*
js fcimus, recenfuit. Robur addit
g- huic teftimonio, quod ecc!efia__»
n, Sardenfis una fuit (eptem iliarum,
c. quibus Chriftus Johanni mandavit
s- ut(criberetw); quod etiam Melita
3- ejus Epifcopus antiquifiimus fer-
3- tur eorum omnium, quicanonem
âąit tradiderunt poft ApoftolorumtemÂŹ
as pora, ut (altem juvenis eosaudire
s, fenes potuerit, qui adolefcentes
1- B Johan?
18 De Libris Apocryphis
Johannem Evangeliftam audierarit -
fenem n\ Heic tarnen obfervan- ( dum, quod orientem, quo abiit 3
Melito, non fumamus in latiori fignificatu , ue Auguftinus, qui
totum imperium in orientem & 3 occidentem diftinguens, fub his <
omnes comple&ebatur ecclefias; i
nam hoc modo 5cMelito, Sardibus (
vivens, in Oriente fuit; fedftrifiiâą *
cri, quoicilicet Afia non pro tertia <
parte orbis, ied pro parte ejufdem J
accipitur, quo fenfu & nos fupe- c
rius ecclefias diximus Afiaticas, /
Ita & oriens non femper partem, 1
Orbis eam, qua ab occidente di- * ftinguicur, fed aliquando partem *
illius fignificat, quomodo 8c heic *
orientalium ecclefiarum nomine-» i
eas intelligimus, quae orientales *
erant. Ec contulit fefe Melito in c loca remotiora, non quod non r
crederet, quse prius audierat, di- dieeratque in Afia de his libris,
fed ut collatis illarum ecclefiarum a
-
âą
, aChrifto,
VĂ©teris Testament!. 19
int a Chrifto, ejusque Apoftoiis edo-
in- Ă©tarum teftimoniis, plenioremejus
>ĂŒÂŁ. rei fidem taceret omnibus*
ori
jui Huicautem Melitonisteftimo-
& nio reliquas Orientales Ecclefias
1is confentire oftenfuni eft ado&orunt
js* non paucis. Nos, ne longiores
us fimus,tantummodo Cyrilli, Hiera*
folymitanse Ecclefiae Epifcopi ju-
tia dicium de hac re allegabimus 0):
m Libros V, TeĂamenti lege vigintiduos,
,e. cum Apocryphts nihil habe negotii,
3S# fed divinasJ'cripturas meditare, quas
m in eccleĂa confidenter legimus, mal- Ii. to teprudentiores, &r religiojtoresja*
m ere Apofloli duces veritatis, qui hos ii~
jC bros nobistradiderunt, tu, cum film
^ Jts, ne transgrederepr&cepta Patrum
eS tuorum. Ira, rejeĂ is Apocryphis,
jn canonicos libros commendat Cy-
m rillus.
g) Controv. 1. qv. i.e. 6. p.
^ m 266. h) Apoc. 3.14. i) ColpfJ. 4, CQTif. Rajnold.CenJ. Lib~
B a Rrd.
so De Libris Apocryphis Preel XXXIV.p. 309. l) lik4. c, 26.
w)Apoc. 1.11« n) vid. Rajnold. Wal-
(her. &Lemmichium.o) Catecb.^.p.^6.
Thes. VIII. ;v
Occidentaiium EccleĂamm ttfii-
monia addit.
HArum primaranda venit omniumPi&avienfisconĂde-illa-»
Hilarii in parte Galliar Aquitania*
cujus cum eilet Epilcopus,ex fuo*
metipfius confilio, & ad mentem veterum, certum librorum facro-
rum numerum definiturus, fub
legis vocabulo , totam V. T. icri-
pturam includit, dicens p) : Lex*
V. TeflamenĂŒ in viginti duos Irbros deputatur, ut cum literarum Hebrai- Carum numer0 conveniret, Quibus verbis non niĂ Ganomcos intelle-
&os vulc, Apocryphis utiquei*
exclufis. Huic confentit HieronyÂŹ
mus, AugĂŒftino,Ă€liisque öblurn-
mam aucbritatem, doÄrinam &,
HterÀ-
Veteris TestameNti. 21
I literarum imprimis facrarum no-
titiam, quibus polluit, magnae
DoÄor au&oritatis. Hic contra Libros Apocryphos ftrenue dille
rens , feque horum vehementifli-
mum adverfarium oftendens, in Prologo Galeato ad Paulinum in-
quit: quomodo duo & viginti element
ta fttnt, ita 22 voluminajupputantur*
Et ulterius; Hic Prologusjcriptura-
rum, qua(i galeatum principium, o-
mnbui libris, quos de Hebr^o verti-
mus in Latinum, convenire poteĂ,
ut fcire valeamus, quicquidextra bos
efi, inter Jpocrypha e!Je ponendum.
Jdeofapientia Salomonis,<ÂŁr Jefusy &
Judith, & Tobias nonfuntin canone.
Eciam alio locoq), fa&a mentione libriSapienticC& Ecclefiaftici,dicit:
Sicut Judith, Tobi<ey &Maccabao-
rum libros legit quidem ecclefia; fed
inter canonicas jcripturas non reci- pit\ Ăc Ă©r h<ec duo volumina legat
adÀdificationem plebisy non ad aufio-
ritatem ecclefiaftkorum dogmatumcon- firmandam. Qu^b verba de occi-
B 3 dentali
*2 : De Libris Apocrvphis ckntali ecclefia intelligi debere ,
vel hinc certum eft, quod Apo- crypha, qu:e neglexit fere oriens, heic legi jubeaĂŒ. His fubfcribit
RuffinusAquilejenfis.qui In expofi-
tione Symboli Apoftolici fe aitL*
d itgnare velie volumina V. ac N»
Teftamenti, quse ab ipfo Spiritu
San&o mfpirata creduntur; itacg
omnibus noftris in
utroque Tefta-
me nro rec enfitis,fubju ngit,5V/endum
tamen, qnod & allt libri funt, qui
von Canonici,(edEcclepafticiamajori-
basappellati (unt, SapientiaSalomofiis,
& Sirach, libellus Tobta, Judith , Maccabdsorttm. Hac , ait, legi volu-
eruni in ecclefiis , /ed von proferri
ad auéloritatem ex bis covfirmandam.
His addi poffent fuftragia Do&o-
rum particularium in fingulis ecÂŹ
clefiis, itemque quorundam Italo-
rum, Gallorum, Hifpanorumque
teftimonia ; fed , cum contrarium
non doceant, pauca ifta adduxifle fufficiat.
Caput
p) Prolog,PJalm,q) Praf. inUb. Salom.
Veteris Testament!, 2$
Caput Posterius
Specialiora cujusque Li-
bri Apocryphi allegat.
De Libro Judith.
Thes. I*
ABfolutaqualicunqucĂationegenerali deLibristra- Apocryphis, adfpecialem
progredimur, ea, pro viribus &
i imperata brevitate, quasnotatu diÂŹ
gna videbuntur, obfervaturi. Et
ut fcoptim, quem, quo ad licu-
eric, fervandum nobis propofui-
mus, indicemus,remotis, praeter alia} librorum fummariis & con*
tentis, nec non dovraloig ml
iĂUy ut ubiqĂŒe cuivis Le-
öori obviis, bis vero, ut atna*
ximorum nominum viris, & pras«
cipué Johanne Rajnoldo, Acade-
B 4 miae
u DE LIBRIS ApncRYpms rnia? Oxonienfis Profeflore Cele-
berrimo, cujus operam nonpoffu-
mus non laudare, plene ventilatis
& excuffis, de AuÀoribus eorurru,
nee non (tilo, quo prodierunt, pra?-
cipue nobis difTerendum eft. Ad Au&orem itaque libri Judith#
quod attinet, alii alium conftitu-
unt. Sunt, qui Joachimum, Sa- cerdotemmagnum, Jefu Sacerdo-
tis magni fiiium, velint, in ipfo Judith« volumine memoratum-,,
-qui fummus Judasorum Pontifex fuit Manaflis Jud« Regis tempo- ribus; vel etiam parentem Joachi- mi, Jofuam Jofedechi fiiium, qui
itidern fummus Fontifex fuit. Sed his Fabricius ita refpondet r): Au-
Hör (libri Judith,) quem nonnulli
ePJeudo-PhiioneAnniiJoachimum, vel Eliachimum, vel denique JoachimipaÂŹ
rentem Jofuamy fiiium Jojedethi jaci-
unt> mcertiffitmuseft, eritque-, quare,
fpOnfione etiam nobis eft acquie-
fcen*
Veteris Testamentti. 25 fcendum. Itaque ad hiftoria? tern«
pus inveftigandum properemus.
r)Biblioth. Grase,lib.lll.c;29/7.742.
Thes. it
TN aflignando huic bifloria? certo
~ tempore, quo acciderit, multi
mulrum fudarunt, qui tamen in_,
diverfas fententias abrepti (unt,
aliis ante, aiiis poft captivitaterou
Babylonicam eamcontigiffe defen-
dentibus. Qui ante captivitatenu
ha?c gefta opinantur, ne ipfi qui-
dem inter fe conveniunt; nanu
referunt hane quidam ad tempora Regis {ofiae, quidam ad Sedechise,
alii ad Manarfis. Quipoft capti-
vitarem contigiffe volunt, etiam
illi in varia fententiarum divortia
abeunt, dum exiftimant vel coti-
venire astati Cambyfis, filiiCyrl,
leeundi Perfarum Monarch#,quem Nebucodonoforem fiiilfé volunt;
i6 De Libris Apocryphis vcl Darii Hyftafpis; vei Xerxis;
vel denique Artaxerxis» Sed qua veriĂŒate hasc ab ipfis afterantun,,
cum nobis hzec res nondum liqui-
da videatur, alii dicanc.
Thes.IIL
QUod adattinetpra?fentis librioriginalem, Jud^einul-linguam
lÀm poflederunt ejus editionerna Hebraicam,tefteOrigenein Epifto-
la ad Africanum : 7regi TuĂfa ripot?
eymv Ă„yvu/Jmi, otiEĂgofioi)ĂŒ TooĂfa
éfÀuvlcciyé$sTylisMS.Ov ydosyd-
civ dv]d kxI sv A7roxgv<poig Epgcuei,
dg dit dyjuv [AOiSofieg syvdm/xsv, Sed fuiffe putatur anciquiffima ejus e-
ditio Chaldaica, ex qua deinde HieÂŹ
ronymus fuum Latinum Codicem contexuerit potius, quam verterit,
cum ob nimiam ejus corruptio-
nem 5c vitiofitatem necelTe habu*
erit magis fenfum e fenfu, quam
ex yérbo verbum transferre, mul-
törumque codicum varietatem vi- tiofam