• No results found

Dissertatio gradualis de numero oratorio, quam, annuente ampliss. Facult. Phil. in Reg. Acad. Upsal. sub præsidio ... Jacobi Arrhenii ... ad publicum examen modeste defert ... Laurentius J. Arrhenius Upsaliensis. In audit. Gust. majori a. d. 26 Maji A: MD

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio gradualis de numero oratorio, quam, annuente ampliss. Facult. Phil. in Reg. Acad. Upsal. sub præsidio ... Jacobi Arrhenii ... ad publicum examen modeste defert ... Laurentius J. Arrhenius Upsaliensis. In audit. Gust. majori a. d. 26 Maji A: MD"

Copied!
34
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

ÖIS&&TATIÖ GrADUAIII De

NUMERO

ORATORIO,

Quam i

Ånnuénte Ampliff.Fäcütt. Pftih

In Reg.Acad.Upfah

Sub

P&&SIDIÖ

Tatris Chärijßmi

JACOBIARRHENII

Hifti Pto£ Reg. & Ord.

Adpublicum exAmenmodefiedeferf

B. Gudm; Choraei Alumniis

Laurentius j. arrhenius

UPSALIENSIS;

tnAudit. Guß. Majoria.d.k6.Maj»

Ai MDCCV.

«töi "täi2-®»- 2-<H«

UPSALIM

'Typis Wernerianis«

(2)

*\ , A ; \VlRO g

Gönfultißimo Qetebenimofy

Dn carolo

lundio

Juris Patrii Pröfeflbri Regio

& Ordinario

Illußris Athens ZJpfaltenfis

Seniori Gmvißimo Promotori

Omnianimi obfervantia aeteriim colendo.

(3)

>nfultiflimc & Celeberrime

, Domine ProfefTor.

t Antafmt merita Tim,Ce-

A lebemme Domine Profejjor,

tantusque clui Nomimsfplendor ,

ut Tuam Amplitudmcm colant ,

non folum Tjpfalienfes Aiufa* 've¬

rum &perorbem umverfum Vt-

n Tibi pares, hoc , erudtti

mhe$f TjndefaClum eß, ut^qmm

nos,iurbdliterdtorum, nonpoßtmus

capere qua tri Te mfunt eruditio-

nisac virtutis bona. longe maxi-

ma,Nomentarnenadeocharum,ut

pojjumus, veneremur< Sum ego

mihi confcius , majora in me ejje bencficia Tita, quam ut ea verbis

a me celebrdri queant. Sed quia

ahter

(4)

diteYgratum me effenönßmt ha*

litus rerum meamm-, quamfi a*

riimum beneficii memorem officio- ßßimumque obtulero , enixe a Tt

feto, Celeberrime'Domine, UtNo-

men Tuum inhacfagiriaßgnatum

*vehs habere locopignorisferpetM

mea in Triam f)ignitatem obfer-

*vanti&> Qriod reliqurim eß, mgebo méis fiufpiriisfriblicas A*

cademianoßra preces pro Tua in-

eölumitate,inqua multorumfak-

ternpofitam ejfe exißimamus*

Geleberrimi TüiNomiilis

QbferiPAntiffmus iithsf

L Arrhenivs»

(5)

I- N. J

yUam primum ad il-

| ludquodfubiturus

1 Tum , publicum ex-

Å amen, rerum mea- Å rum conditio pa- rentumque voluntas me compulit,

nefcio quapra?fentisargumentidul-

cedine delinitus in eo potiflimum.»

defudapdum effe putavi. Poftea_*

tamenincoepti me pcenituit, quum

& materiei dignitati pulchritudi- nique imparem me aeprehendo-

rem, &, ob imminens ad exteros

iter, turbatum, multisque diftri-

ftuni enris <5c anxietatibus gere-

rem animum. Hinc fadhim eft ,

ut qua? in prolixam alias crevifleni

A dit*

(6)

difquifitionis molem> in hac Fefti-

fcatione tumultuarie congefta inträ

pauciffimas coégerim paginas, &

liimmä duntäxat rérurii tetigerim capita. Quamobremh&crudis opel-

la L. B. tuum applaufum necmere-

turnec poftulat ; fi faltem mitio-

rem fuerit experta cenfuram , nec hunc tenuioris ingenii foetum, qui

tuum nunc fubit confpe&um, pe- nitus improbaveris, humanitatem

tuamexofculabor,&mefupraquam dici poteft ftimulabis , aa olimu,

cum fueritotium, dandameliora-», T^unc ad propofitum. Ä&urus fum primum de numero ingenere, dein

'de orätionis numero,& ejus qui- dem, cum pr^ftantia, tum origi-

ne, & tandem oftenfurus quid de

illopraecipiant Rhetores.

InelTe autem omnibus rebus,

& ad earum quodammodo perfe-

Äionem requiri numerum quen- dam & harmoniam tradidere ve-

teres & Philofophi & alii. Ita et

- *

or*

(7)

orbium cceleftium celerrimo motu

Muficum quendam & fuaviflimum

oriri concentum Pythagorei (a)af- - firmaverunt,(/0mundumqueipfum

eaMufices rationeeflecompolitum,

quam lyra deinde eft imitata. A-

I pud Platonem (c) anima hominis

harmonia nuncupatur, & (d) vir^

tus cum anima confonantia ; at- que adeo in omnibus(e)aitipfe ne- ceffariam eflenumerandi dimetien-

dique &ponderandi fcientiam, ut,

fi ab arte quadam hasc fegregetur,

nil fere reftet ornatus acelegantias.

(/)Confonantiaitaqite<£r rhythmieoiu cinnitate arsuniverfapingenäi eftple¬

nay& omne hujusmodiariificium,ple¬

na quoquetexendi facultas & varie-

gandi £reedificandi, omriisprxtereace-

Urerum Juppelletiilium inftrumento-

rum-

(4) Vid. Ariß. de Ccelo c/tp: 2. p.

30p.feq. (b) Quintil.infi. Orator.lib /.

c.16.p.m.6j. (f)In Phadonc. pAg. m.

f/j. (d) loc. cit. p. 613. med. (e) in Philebo.p.m.zp4. (f) Idem in3 Dia¬

logoaeRep.p.m.III.

(8)

4rumque

•_/.

cffeftio^quin& corporumplan-

tarumque natura. Jamque in (g)

certamine armorum & omni pali-

ftra certos motus adefTe & pedes,

eosque ad difciplina; facilitatem &

decus omninorequiri, quis non no- vit? quin& in ipfo humano cor¬

pore; (7>)in vültu, voce, geftibus,

6c ipfo denique incelTu, motus ef- fe, undenegotiofos, cogitabundos, hilares, callidos, verfutos, & pro- bos, dignofcimus; &quosdam pri-

äio afpe&uamamus,alios odimus ? Omniseriim, (i)ut ait Cicero, animi

motusfuum quendam a natura habet vultum^ J'onim érgeffum ; totum- que corpus hominis, <& ejus omnisvid-

tus, orpinesquevoces, utnerviinfidibus, itafonant, ut amotu animi quoquefunt fulfr. Etrurfus (kj Animi eft omtins aftiQ) (<*T) Cwf. Quintil Infllt. Or. 1.p.c.*f.p. vt.

jzj. (/;)vide Ifacum Voßlum in de vi'

rlbus Rhythtni&c.p. 6y- (7) Lib3. de 0-

rptpre c.yp,p.m. ijy. a. 1. (k) ibide.jp.

Gonf. Örator emc.ip.p.tn.ipy. a. 40*

(9)

åttio, & imago animi vultus eft 5,

mdices ocülu In venis arteri- arumque pulfa numerum efTe^

docet Ifacus Voffius(/)& nobiliffi-

mam elfe eani Medicin# partem , qu# circa hos motus verfatur. Id

quodammodo fuperat fidem, quod

de Sinenfibus idem refert; (m) il-

los ex folis arteriarum pulfibus in- finitafere morborum genera ac- curatiffime cognovifle & dijudicaf-

fe. Laudanda proinde eö: Sero- phili medici induftria, qui omnes

korum pulfuum formas metricis

adftrinxit pedibus. Ejus veroja- fturamnon adeo deploramus,cum

noiliri #vi Dodloribus , longe jarn

meliora edo&is, h#c accurata pul¬

fuum fcientia non multum infer- viat,

Nusquam vero latius, quam

iuMufica, Poéfi &oratione, nume- rorum & rhythmi potentia patet,

cum nulli fintmotus , quos in no- bis (/) InOperccitatopag,6$. (m)pag.6<),

(10)

7

bis non excitant; nulli (ri) mores, nulla?qiie virtu tes , quas non ac- curatiflime exprimunt. Habet e- nim Mufica, fi non noftra, faltem habuit vetus illa, diverfas (o) har¬

monias, quarum alise erantqueru- la^, alias molles & conviviorum, a- li£ fonium, alias tranquillorum,a-

liae fortunatorum & infortunato- rum,aliastemperantium alise intem- perantium: Et in (/>) oratione ac

carmine qnidam vit»fortis &tem- perat» , omniumque virtutum-,, rhythmi funt; alii vero illiberalita-

tis, petulantias,infani» , vitiorum- que omnium. Sunt enim in rhyth-

mis, fatente(^)Ariftotele, & me- lodiisfimilitudines maximepenesverat

naturasir<e <£rmanjuetudinis, ac for-

titudinis temperantite contrari-

orurti m

pt

m ri

ju

di

ä k

ac

&

ri

di

%

n

Ü

&

(n)Vide Ariflot. 1.S.poltt.c. j. p. m. 767*

(St Problem, [ellione ip. probl. 27*

(fzp. p. 4P4* (o) Plato in Di/tloyo

3. derepnbl.p.m. loSyfeqq. (p) Id. loc.

cit. (q)IIb.S, Polit.c.j.p.m.767.

ni

'ti

n< cc

(11)

mim his & ajiorum , qu<e ad mores

pertinent. Tatet idex, efftåh; muta-

mus enim animum talia audientes , &

rurfus poft pauca* In melodiis ipfis funt imitationes morum^hoc eßma-

nifeßum, fiatim enim harmoniarum diftinäa efl natura, ita ut quiaudiunt

aliterdijponantur, nec eodem modo fe

baheantadunamquamque ipfarum,fed adquasdamflebiliter contrafte ma- gis, adquasdamvero mollius , ad ali-

am vero mediocriter ér cömpojtteplu-

rimum, ut videtur Dorica jacerefola

omniumharmoniarum. Phrygia vero diflrahit acrapit animum& quajiex¬

trafeponit. - - ~ Éodem modo

fe habet circa rhythmos.: alii enimmo-

remcontinentgravius,aliiviolentiores

ajferunt motus, aliiliberaleres.

Quanta itaque olim numerorum

& rhythmi vis fuerit ( pra?ientia e-

nim &tempora & linguas 8c Mu-

ficam,neVofllum offendam , loqui

nonaudeo) hinc & aliunde paffim

conftat. Qua? de Orpheo narran- tur,

(12)

£

tur, eum arbores & faxaduxiffe-h poétarum relinquimus fidei, fed a- nimalia bruta cantu commota 5c captaeo minus dubitandum eft,

cum hodierna id experientia doce-

at. Memoraboigiturinnoftra*ho¬

norem Mufica?, quod haud ita pri-

dem apud amicum, optime inftru-

mentisMuficisludere fcientemcon-

tigit. Aluit is aliquamdiu domi

fax leporem, qui cum domini can-

tibusaliquantulum adfuevifTet,nun-

quam tandem fine faltu au.divit lu- dentem; cumque interdum , etiaiti per horas fuccifivas aliis negotiis

occupatodomino,prakter confuetu- dinem vacarent chorda? , ipfe eas

pedibus tetigit, Sc poft aliquot fal¬

tus rurfus repetiifi, atque fic faepé

per horulam, vices iterando, nunc

fallit, nunc chordas pulfavit. Quin

etiamdum hospercanes venamur, fi contortis labrisfonora edimus fi- bila, etiam in rapidiffimo eos cur-

fu conüftere, &, fi eodem momen-

(13)

conticuerint canes, diu Tatis ar-

re&is auribus attentos federe o- mnes videmus. Aviculas,remquö-

que notiilimam, taceo , & canes,

qui ßepe, canentibus nobis, quia_*

recinere non poffunt, exululant.

Quodfi brutisanimantibusisnu-

merorum& fonifenfus ineft,quan-

tus jam erit in homine, cui, cum

ipfa quoque afficiatur anima , non miramur variös etiam induci po£

feaffe&us. Spartanos inbellum itu-

ros muficisexafperatos modis,for¬

te anapseftis, (r) accepimus; &ad

Romanam in bello gloriam haud

minima contulifle cornuum tuba- rumque vehementiflimum, quo u-

tebantur, ^oncentum; (s) Atque_>

Pythagoram concitatos advim pu- dica? domuiinferendamjuvenesper

Ipond^os compofuiffe.

Nimirumea eftarcanänumeroru

& rhythmi natura& indoles,ut et-

B iam

(r)Quintil. Inßm.Qrtt.1.j. c.16.jo.m,6j.

■J) lä. fM.

(14)

iarninvitosnosmoveant5c indiver®

fa rapiant. Nihil enimy(t) teile Ci- throne , efi tam cognatum mentibus mflris, quam numeri atquevoces,qui*

bus excitamur, <ferincendimur , <é° k*

tttinur, d^languefcimus, ^ 0*/ hilari*

0^triftitiamJcepedeductmun

Et exiftimaverim, quemadmodum duabuslyris adhibitis> cufn unani

tetigerochordam,alia alterius huic

Concors refpondet ; ita expref-

fum per numeros aflfe&um iti ani-

mo quoque excitari,5c mox acce- dente fanguinis 5c fpirituum com- motione, violento quaii motu nos

impeili 5pabripi: Eademjfere ra- tione, qua,cum ridentes >iientes &

prasfertim ofcirantes intuemur, ad

idem faciendum inviti ducimur ; 5cin menfa uniusconviva?exemplö

ceteri quoque ad diligentius provi-

dendum ftomacho coiicitantur ße-

pius. Sed de his fatis»

Nunc quanto apud veteres irL_»

pre- (t) Ifbj. de Örat* C.jvi

(15)

IT

pretio habita fuerle numerorurtL,

fcientia, qüamque cum probismo-

ribus conjun&a, paucis accipiås.

Atque, de mea ne dubitesfide ,au-

dias(») Platonem, qui, Ficino in- terprete , fic loquitur : Quid vero

loquendi modus ipjaque oratio nofmea-

nmi affedhnemjequkur ? Orationem

vero cetera quoque fequtmtur ? Ser-

monisitaque decor &1 confonantia, &

venußas & rhythmi congruentia, af- feåionem animi moderatornfequunturr

quam ivfåetav dicunt h. e. cogitat'm*

nem moribus optimis p'r<edttam. - - - ' Et indecentiaquidem & rhythmiincon*

cinnitas , atque diffonantia, fermonis turpis ér improbi morisforores fiunt,

Sontra vero centrarii temperantis &

honi moris germana & imitatwies.

Quamobrem apud Grsecos hxc i-

gnorare turpe fuit , de Themifta- cles, cum in conviviorecufafTetlyv

ram, habitus eft indo&iorj (x) Ac

pro- (ü) Dialog. 3. de rep.p. m. wo. in. /12,

(x) Quint. Infi. Or. I. 1. c, K.6. Cd. T**fe«

(16)

ii

proinde fummoperelaborabant, ut

•pueri Muficis & Cithariftis infor-

mandi traderentur. Et illi, tefte_>

eodem Platone, (jO ubi pueri ci-

tharam pulfare didicerant, poéta-

rumpr«ftantium cantilenas eosdo- cebatit, utad citharam canerent; 8c rhythmos ac harmouias illorüjani-

mis conciliare conabantur, ut mi-

tiores modeftioresque fa&i&adar

gendum utiles eflent & dicen-

dum. Illud addatur, tantum in^

antiqua Mufica momenti fuifTe, ut (ineingenti civitatum periculo ne

quidem mütari potuerit. Hane e- nim Rerumpublicarü arcem appel- latPlato, (2;) civitatumque cufto- '

des in hac ante omnia erudiendos efte paffim ineuleat; &tumdemum cun&a ait fe re&e habere, cum ju-

veries ineunte «täte una cum Mu¬

fica bonos imbiberunt mores;

Non itaque mirum eft,eos, qüi

a te-

(j)in Protag.p,m.675. (z) in Dial. 3. de

ref p.m.138.

(17)

a feneris Mufica* adfueverant ,

rhythmorum & harmoniarum na- turas accuratiilime fenfifle , aures-

que ad metri leges habuifTe acu-

tas & aptiflimas, ut fi a&or vel in

una peccaflet fyllaba, (ad) tota re-

clamarenttheatra, & ßepenumero

eum exploderent. ContigilTe id

fua setate citharcedo 8c aulozdo opti-

fnis nobiliffimisque refert(bb)Dio-

nyfius HalicarnafTenfis , quorum

alter, quod unicam chordam mi¬

nus coneinne pulfaf&t, alter,quod,

tibias inepté inflando , raucum e- didifTet- fonum, a multitudine efte- je&us.

An vero nunc defierit illa vetus

mufica,illerhythmi8c numerorüu-

illadenlqueaffe&uumciendo- njmpotentia,inhacfeftinationenon

difquiro. Tamen, cum noftram

fere Muficam adorcum damuaritlS Hacus Voiiius-, eiusque nullam o- mnino (äa)Cic/./. de O-rät»c. jo. p. m. fjj,

\f>h)indeCollec, Verbor.p.tn. ip.

'

- V: . { . • • ' - ' ""

(18)

?4

mnitio cumveteriagnoverit fimili- tudinem,vixme contineo,quin dem ipii,ut ruminetuis iocum, Dioilyfii

Halicarnadenfis * longe pulcherrl*

mum, quem aut ipfenonvidit,aut

non vidifle fimulavit, Agit heic

' nobilis au&or, de fermonis & Mu*

fices différentia,& in hunc modum

loquitur. Diüiones concentibusfup*

ponere<equum efly non concentus diab- onibus, quodex multis quidem alm eognofcitur; fedmaxime ex Euripidk

modulatiomhusiqmsfinxit Eleäram in Qreflecantar$ adchorum:

<r>%zA A<s6Ktv tW®*

Tfyln y >C|uw67TI»

a'WoTT^oßcLT tKilT , CM&OTS-pcSiiIMTCtfl

In hisenimriyct <rtya,teuKov in uno fötio

vocisproferuntur , quamvis tres ifla

diäiones:tumacutastumgraveshabeant intenfiones„ Et ro kfövtot duaspoße»

rwres acuit, quamquam impoffibilej#

unam diftionem duos habere ar cutos. Et in eo ti%tigravior prima fyllybaefi, du&autempoßeam acutum

accentum* habent, & undproferuntur«

in deQalloc, verb.p.zofeq< Hu*

(19)

Uujus åiåionis xYotrM circumfiexio wcultatur, unica enim duteJyüabteex*

tenfioneprsferuntur. Htec autemdi-

Bioats-o«-gjj3«n wo;/ recipii in media

fyüabaaccentum acutum ,y?//usque in

quartamfyüabam rejicitur extenfioter*

ti&\ Idemfit & in numero. Etenim foluta oratio nequemminis neque ver*

bi ulliustemporaviolat, wrgwtranspo*

nityfid quales a natura Syüabas ac*

ceperit,fivelongas ^five breves, tales fervati rhythmicafi Muficatransmu-

tat diminutione aut auäione> fiepe

numero in contraria deveniant , wo»

mww SyUabis tempora,Jedtemporibus

Syliabasdirigit, Nonne igituf hoc

idemeft,quod in noftra Muficacar-

pit Vofiius, (ftr)tempora & notulas

non refpondere Syllabarum quan- titati?Addaift qua?deveteribustra- dit ideDionyfius: (dd*) GitharöédoS)

puta ceterösque artifices> etiamfi peritifiimos^novastamen, & qua&

ante non viderant, cantilenas.non nifi tcc) legepag$9.feqq.{fid}c.g4*p* M, fp*

(20)

I&-

nifi poß multam & meditationen!,

& laborem>& exercitationem, fci-

enter ceciniife. Apudnosfaspevi-

deraus Muficos, qui, quicquidno-

vi & artificiöfi ipfis fuerit propofi-

tum extemplo accuratiilime ca-

iiunt.

Profe&o multa heic elTentdicen- da; Ted, quia cum Voflio, tanto viro, licigarg, hujussetatis non eft,

ad aliatranfeo, &quidem,qua?nunc

fequirur, numerorum originem.

Fuitea (ine dubio ipfe motus, qui

ita fenfushumanos afficit, ut fifor¬

tiorfuerit,quemadmodum tonitrua

& tormentorum exploliones, toti

concutiamur; fmleviör,agatnobif

eutn mitius; nullus etenim omni-

no eil, cui non aliquis in homine_j

fenfus patet. De modo , quo hos.

fentimus & quomodo in omni fen-

fu gradus in funt, confule Phyfi-

eos & inter hos Ciaubergium. (ee)

Quia veronon omnes motus fimi- liter (ee) Theor. Vivwt.§. 8i?.fcqq*

(21)

liter nobis imperantj quin pötius quösdam y utpote corporibus fto- xios, quod in ruptis per inaequäles pulfus campanis ofteiidic Voflius, (ff) & lenfibus ingratos äverfa-

mur, aequälibüsv£rö & nuttiérofis*

deie&aiiiur & afRcimurvarie;hine crediderim alledtos veteres adarti- ficiofos iiiodos invertiendum , eös»

que ad certas redigendum menlu¬

ras 5c pédes. Atque lic, opinor, primum ecepit illa numerorum &

rhythmi fcientia , quaé tandem la-

bore & ftudio ad fümrnurn perviS-

nit faftigium , rtort in fönis mulicis tantum,fed&irt verbis,&,quodad-

huc plus eft , in corporis geftibus;

De his conftatexpantomimis $ qui

numerofocorporis motu plus potü«

Cre in möveiidis affedtibus $ <& ex-

primertdis animi fenlis, quarrt ota- tores verbis. Et refert Ifacus Vof- fius(gg)CiceronemcumRofcio hi-

G ftriöne

(ff)p''2jij.quibusaddeomniwg* pii

im)h &

(22)

ftrione fölkum fuifle decertare-, li¬

ter pluribus modis eandem varia*

retfententiam, prior verbis alter^

vero figuratisgekibus.

Poftquam tandem & hos imita*

ti funt-oratores, plurimus ipfis cir¬

ca a&ionem labor fuit & ftudium, utpote qya , juxta (hti) Ciceronem ipfum , nullares magis penetrare-*

in animos vifa eft,eosque fingere,

formare > ae fle&ere. Quamobrem Demofthenes, quserenti , quidin_*

dicendo primumeflet, quidfecundü, quid tertium , a&ionem refpondit,

Id quoqueinpradentia obiterno- tandum eft, vocisvärietatem,ejus- , deraque per omnes fonos motus ad oratoriam translatos a Mufica, maximam quoque exercuifTeinau- ditores potentiam; ita ut iili, qui

circa ha?c imperitiores fuerunt_>, quemadmodum de CrafTo (ii) legi-

mus,

(hh)inBruto. p m.i6$. {ii) Quintil

11,c.16•p. m.6p. &Cicer./.3. de QrAt»

c.60.p,m.ijé. , i

(23)

mus,quum publice verbafacerent,

latentes poft fe habuerint Muficos>

qui fiftula miniftravere temos.Non itaque referre aitCicero(kk)utvi¬

deas quid dicendnmfit, mji id queas

folute & fiuaviter dicere,ne id qmdem fatis efl, nift id, quoddicitur,fitvoce,

vultumotuque conditius.

Dum circa haec verfor, offert fe

multum agitata quasftio : ubi pri-

mum apparuerint rhythmi & nu- meri, inprofane oratione an liga-

ta? De Mufica, omnium in literis

ftudiorum antiquiilima , tefte Ti-

magenefII),jamquseftionon eft.Ex

hac enimnumerostum poétas,tum

oratores mutuatos effe nemo ne¬

gaverit;fed quihorum primiidege-

rint, de eo Iis eft.

Variorum heic fententiasrefer¬

re non vacat, neque rem tam ac-

curate adhuc intelligo 3 ut aliquid

certi ftatuere queam. Dicam ta¬

rnen

(H)inBruto c. 2p. (U)vid.Quin-

til. 1.1. c, 16.p. m. 64.

(24)

20

men quid fufpicer. Scilicetabsque_j

omni dubioprius profe loGUti funt

homines, quam carmine, fcripfére

quoque fortaftis; fed cultum ante accefiifte ligatae quam folutae ora*

tioni,eft vero ßmillimum. Eil

nim major iilius cum Mufica cor«

venientia; unde & poétas carmi«

na ad lyram compofiihTe conftat, quodin profä raro vel nunquanu

potius fa&um eft. Atque orat-ores conjicio, poftquamvideruntpoétas

non tantum auditorem docere,fed

& cornmovere ac qüoslibet in illo

excitare aftedhis, has quoque artes

in fuam transtulifte fcholam , haud j

fecus ac pantomimos imitati funt,

de quibus antea. De Romanisno»

loquor, quos &ipfe Cicero (mm) fe-

rius poeticam aceepiffe dicitquain

oratoriam, fed de Gneds, undeo?

mnia fua Romani habuerunt. Hoe

ut fentiam, movet me , prästeralia^

quodHomerumnonDemofthenem

fp*

(yutfi' Mb.?.c.ix

(25)

21

folum, fub quoprofh eloquentia ad

fummum pervenit apicem , fed &

Ifocratem,numeroruminilla, (mi) fl

Ciceronifidendum, au<ftorem,mul*

tis feculis videamanteceflifte.Cum*

que nemo, ut opinor,dixerit,eun*

dem & primum poetam fuifTe, &

principem, poéfis fuerit neceflum

eft ante Homerum, & proinde an*

tiquiffima- Simttlmimcumipjanatura humana,inquit(oo)Scaliger,eptititvis

h<ec;numerofaquibusverjusclauduntur„

r - * Etinfanspr'ms canit quam lo*

quitur.

Supereft,ut de numero oratorio paucis agam: quidfit, &, quid de

eo praecipiant Rhetores.

Eft autem Numerus nofter ordi«

mtaperciijjfo voeum aptajuntfura.

Numerus(/y) enimincontinuatio*

nenulluseft; diftinftio,&aequalium

&£epevariorumintervallorumper*

cuffio numerumconficit.

Ad (#»)inBrutoc.8. f. m. 159. a ij. (00)Poet,

I r,c.2. erat.c.48.m.ij^

(26)

Ad numerum conftkuendurrL, duo requiruntur, Rhythmus 8c Me¬

trum. Metrum folam quantitatem i

refpicit, brevem, longam&andpi-

tem. Rhythmus duo confiderat:

Accentum, qui acutus , gravis 5c drcumflexus; 8c certum pofitum

vocum refpedu vocalium "8c con- fonaritium»

Circa MetrumflQuantitatem prxcipitur.

i. Claufulam period!amare Syl- 4abas longas. Cujus regulär gemi-

nam aftert rationem Quintilianus.

fqq) Primum, quia fenfus omnishabet fuumfixem, pofjidetque naturale inter¬

vallum, quoafiquentis initio dividatur.

Deinde, quodaures, continuam vocem

fecuttf duÜtfque, velutpronodecurren-

tis orationisflamine , tummagisjudi-

cantj cum illeimpetusfletit, &tempus intuendideäit. Heic multa tradun-

tur de pedibus, quinam in initio, qui inmedio, 5c tandem in periodi

fine

(q.q)Infi. Qr,l$>. c. 4. j>.m.jjj.

(27)

fine fint adhibendi. Sed quin in__,

Ulis confenefcere miferi efl & in mi-

| ifimis occupati , promittente Ci¬

cerone , (rr) per longam fcribendi dicendique confuetudinem, & afli-

duam oratorum le&ionem , fponte

fenobis Offerentpedes & numeri \ quare has curas* libentiflime relin- quimus.

2.Cavendumne Carmennobisex-

cidat;QnodtarnenLivio, Salluftio, Ciceroni, aliisque contigit, inqui-

bus recenfendis multus eft Gerh,

Voffius(/)

3. Ne cumulentur breves Sylla- b^,ut inilloSeveriapud Voflium:

Periitatavipedis animuld leporis.

4. Ne cumulentur longa?,ut in

illo forte Ennii(w)

Romani muris Albam cinxerunt

longam;•

Circa,

(rr)t.3.de Örat.c.Sfi.p. m. tji. (Jf) in- flit.Örat.1.4. (tt) dfud Vojfl.

loc. cit.

(28)

24 . Circa Rhyihnium $ & primum quidem

oAccentumpracipiunt

ti Ne acutus fopius recurratj üt in eiimulatis monofyllabis , un-

de auditus cötivellitur , (uti) 6c fö-

nus redditur fimilispueriliuiti cre-

pitaculorum.

2i Ne acutus tiimis tarö öccur-

fat, quod jfitin condenfatione pro»

iixiorum polyfyllaborum; E. G. Gon*

turbabantur Conflantinopolitanu

9; Mifcenda polyfyllaba monö- fyllafeis, ut firtiiiis fiat oratio cur^

rentiumdi;(xx^qui, quamvisnott rrioratur,tarnen veitigium facit;

4. Spiritum. füftinendum eife vel

inagis vel minus, pro magnitudi-

diftinéfcionis , commatis , femi-

coli &c. Docet hic quoque Quin- tilianus, etiam ipfa longiqra com- mata, licetuniusfint fpiritus , oc- culta quadarri refpiratione recitarl

debere.

- Circa

(üu) Quint. Infi.Orat.I.p.c. f. f, m.

(xx)Quint, lociiiti

References

Related documents

ter res minus neceffarias efTe repu- tandum. Cum enim bonum prin- cipium non nifi bene, malum non nifi male faceret, nec aliter facere pofTet; fruftra illud, ut prodefTet,. hoc

Cui vero magis quam Erudito competit naturam ducem

6c cetera, ex contemtisviolatisque difciplinas militaris legibus, manan- tia mala, virtutes militantium tan- to minus obfcurant vel tollunt_», quanto certius conftat, has

(quem apud Horn, in areivNoxp.. 9Q.yElianus XII Hift. aniinal; T.hfk gamum, Caftor Rhodius

lare, vel Nebuchodonolore inditum fuifTe huic idolo nomen, quod Afly-. riis fortaflis ac aliis

mifceri, &amp; in eodem pe&amp;ore non melius fit honeftorum turpiumque confortium, quam frugum in terra. cum fentibus &amp; rubis ; adeo

Ideo- que monemur, curam habere no- minis boni, quod magis nobis ^fti- mandum, quam mille thefauri au- ri; bonum enim nomen manebit in asternum» (m) Negligere quid. de fe

Ad feciales Romanos pergo, ubi primum vocis hvpiov venit expen- dendum;.. dendum: a foedére faciendo di&amp;os feciales comrnunior eft opfoiio a) vel quod fidei public&lt;s apud