Q.
F. F.
<2_S.
D1SSERTAT10NEQUASDAM
VETERUM
ARGUTIAS»
Confenfii
o4mplijf.Senatus
Thtlof.
In flluftri Acad. Upfalienp,PR£SIDE,
CELEBERR1M0 VIRO,
MAG.
MATTHIA
me
ψ/
Eloq.
Profess.Reg. &Ord.
Publico fubmittit examini,
JOHANNES
MELANDER»
Pet. Fil· Sudermannttst In Audit. Guft. Maj. ad d· 18 Maji9
Anni mdccxxxiv.
Horis, ante mertdtem, Joittis,
HL
åfåfll
ViP"» V5*> V^'^PV<2>J
A» Jij ila
$. I.
T toties
decanta-tum fciendi
deiide-rium eo magis im»
plerentveteres,
va-ria excogitaruntca»
ptiofa ratiocinia^ »
quibus,ceu cotibus,ingenium acuerent,
fimulque
oftenderent, quapotiffimum arte,quave fermonis aftutia , ab aliisalii faili poflent, ut& ii, & prsecipue
rudiores, ab ejusmodi infidiis fibi ca»
vere difcerent. Hane ob cauflam
Ma-giftri eorum, animum non modo
re-rum Divinarumhumanarumque
cogni-tione inftituendum putarunt; fed & fubtilitatum quarundam, atque exqui»
fitarum ambiguitatum illecebrif
4 ·$ ° i*
tem infattar rubigine exuere
, &
prar-tereaPhiloiopho, cui labi & decipi tur-pe ducitur, deledationem nonnullam
parere voluerunt. Hoc ftudii genus,
ut nugarum ludum, adeoque
indi-gnum, quo bonas horas perdamus,
quidam adfpernati fuqt. Sed cum
graviflimi Pbilofophorum, tefte Tauro
apud Gelliuma), fuperbac referio
qu&-fiverir.t, non eft, cur illud infuperha·
beamus; fiquidem
Omne tulitpunttum,
qutmifcuitutiledtil'
cib).
ImmoeloquentiacParentimagnus
quo-que nuncupatur orator, quiin hoc
eU-borat, ut calhdearguteque dtcatc), NeC
fruftra olim inventam fuifie
Dialefti-cam credimus, quar rationem vera a
falfis difcernendi docet, & quomodo adverfariorum argumentationes rito
cxaminari queantc Harenim
funtfarpe-numero ita ad fraudem corrpofitar, ut
illis, quafi labyrinthis, niii admoto filo Ariadneo, fummo, puta,
ingenii
acumine, nos feliciter extricare non
pofiimus* Hare eft illa ars, quar tot
capita vexavit, tot volumina produ« xit: ut de
Chryiippo
memoriarprodi"
«ti o ge» J
tum fit, quod de
illo
fbphismate,
, uodecim libros
confcrjpie-r t ä). Ne quid referam
de
Djodoro
Crono &Philetha, quos idem
fludium
perdidiile dicitur e). Nonfine
caufia
igitur TuIIius obfervat,
quod cjuiddm
nimis multäm operam in res obfcuras&
difficilesconferant y easdemque non nece{* fdriasf). Hare licet ita fint,
quid
pro-hibeat non video , quo rninu; etiam
aliquam ineptiarum curam
habeamus»
idque eo potius,
quomajori obfequio
excipiendum fit illudAooftoli
moni-tum*. ΒλεπεΙζ μη τις νμας ο λα·yooyuv
åict
της(φιλοσοφίας
(c κα/ηςάπά'
g)- Quemadmodum
enim,
interhomines, alii funt pulcri ob nativarrL.
venuftatem, alii ceruiTa & ftibio fe
pin-gunt, utvideantur
pulcri:
aliud
item
aurumverumeftjaliudfulgore&
fimili-tudine auri fallitJ ita quoque,
quid
ve-rediäum iit,quid
non,nemofatis
intel-liget, nec perfpicue
declarabit,
nifi
Vlenius ac melius Chryfippo & Crantore
ätcath}.
Pauca igitur, quac a
nobis
de
argutik
veterum, proferri poterunt, ut
C.
L*
benigne excipiat, qua pareft>
animi
reverentiaj contendimus* a)6 «g§ o g»
rf) No$.Attle. L> 6. c. //« h) Hor^t. åt
Art. Poet. e) in Orat d) Laert. i.
γ.hi Vtt.ef. (?)Epitaph.in Atben. L.9. Laert»
Λ 2» f) L.r.deOjfic. g)Coll.z.g. b)Ho*
rat.Epip.z.L.u §* IL
Argutias elfe quafi verba acutear·
guentUf & fic ab Elenchis Sophifticis
parum differrej plurimivolune» Quo aucem fenfu, festaminanimatte* quam
animatae, arguta: dicantur* Lexico*
grapbi docent, Id potius mirari
con-venit 7qwod naturaraolucrit, bomines»
aeque ac rnota amma-ntia, vitam filen*
tio transigere
j fed artieuJato fono animi fenfus exprimere, & eum aliis
Cömmunicare juflir. Hane lingvac fa-eultatem, quo quis nobiiiorem gra*
tioremque dwcitj eo diligeniitis
ean-dem excolere cupit. Hinc Rhetores exftiterey quorum operain orationer
fecuftdumcertas leges & praccepta con*
ficienda, verfatur, Ab bisnon procul
abfuntSophiftae ? quibus veteresGraeci
non ultirnum adfignarunt locum. His
enim gloria fapienEiae
3 longo ufu &
exercitio comparatat > perinde tribut folebat, ac> inter reliquos
populos»
Gymnq-*£ σ S» 1 Gymnofophiftis,
Brachmanibm
i&
Druidibus. Hac ratione Socrati, qui
Philofophorum fons appellatur, iilud
νοφίζε£-cq
meritoadfcribitur.
Hunc
quoque , interalia, ornatiorem
habi-tummdidifleLogicaeartificiali,
credibi-le eft. Qua laude etiam Zeno
Eleatei
inclaruit, quod ex ejus arteDialogo-rumconftat, quac fcite
rogandi
refpon-dendique praccepta continet.
Maxi¬
mus autem, ad mentem Tulliif)»
So-phiftes exftitit Protagoras
Abderites,
quiy ut Laerttus dicit, trimtufophi-fma his, quicontentioniiftudb delettaban*
tur induxit, contentiofu* inde a Timone
vocatur k). De hoc quoque Gellius
adferit, quod poUtcttus ftt id fe docere%
quanamverborum induftriacauffa
infirmior
feret forttory quam rem grace ttaexprt-mebat3 τον ητ]ού Xoyov χξείτ]ύύ Trottiv /)·
Sic temporisfucceiiu»
poftquam
cavil-lationibus, falfis perfvaiionibus,
va-ncequegloriac & lucri ftudio ejusgene¬ ris homines fe adplicuerunt j non
mi-rum eft, artem eorum fufpe&am
ha-bitam fuifTe, & Sophismata a nativa
acceptionedegenerafte.
Idem de
ar-gutus dicere
poflemus.
Nod quaiiЬ
8 «δ O
l*
r\x
femper
vitiofac, aut in offenfam
af-terius propoiitar
fuere; fed quoniarci)
per ludum & otium, hisce diftis ie in·
| vicem olim fapientes
exercebantdele;
étabantque,
ut argutari idem eifetjac jocari.
Poftmodum vero, propter
ufurn, quem habere videbantur, fo-■lemnibus
interrogationibus
funt
adhi-bitac. Nam tum non aliter difputatio-nes
inftituebantur»
quam ut aliquis
ad quaeftionem propofitam
teneretur
'refpondere,quodipfividebatur,
aut af·firmando.autnegando.
Ex refponfionedeinde occäfiodata
eft, per
confequen-tias inferendi
id,quodadverfariiCenten·
tiam
infringeret:
ut hunc difpucandi moremdefcribitGaiTendus
*»).Inde quid Graecisfignificet,Philofophum
aliqueoi spcSlfraiλόγορ,
facile conftat» Ab in·fidiis
denique
fallaciisque,
quibus argutiae eorum obnoxiaserant,
dicun-tur Gellio»),
Gra?corum Sophiftarurfl
follertise» & Stoicis
λόγοι άδοξοι,
feU
Snexplicabiles
fationes, ut& lubricuinac periculofum
argumentandigenuso)·
Immo easdem
contorta & aculeata
Co-phismata,
vafra argumenta fallacesque«β Ο Ιβ» '9
I) Ζ. de n/tt. Deorutn. k) Ζ.ρ.ζ« p/V. <?/.
1)Att.Noll* L.j. c.3. m) L*de orig%
» Ö*vårtet.
Log.c· 11. n) L. g* c.$> o)
Cic.Ac.Q. //.
§. Iir.
Hisde natura & origine
argutiä-rum prcemiilis, antequam
propius ad
earum expoOtionem nos accingimus,
pauca de ioco & tempore, illis
pro-ferendis idoneo , dicere convenit. Non quidem negari poteft, artem So-phifticam in athenaeo, aliisquC-#
ingenuarum artium palaeitris
propofi-tam fuiiTe,· pratcipue curn Chryfippus
in Dialedica tantopere fudaverit, ut de eo didum dt, quod, fi Dii eadem
uti vellent, uterentur Chrydppea
, &
Protagoras a difcipults fuis, pro
hac dodrina docenda , certanx»
pecuniac fummatn exegerit p). Sed
Cum argutiar, proprie de didae , non tam late pateant, &ad res ferias, non
nid per accidens, fe extendant·, hinc
ibi non adeo frequentes .erant· Ludos
autem dfpedes, Athenis alibique
ce-lebratosj in illis, ut verbis Gellii
u-tar q), qu*rebantur res
hujuseemodi, *&t fcntentiaPoet* veteris Upide obfcur/t,
Io m o ι
non attxiey aut hlftorU antiqnioru requU
fitio> aut decreti cujusdam9 ex
Phtlofo-pbia perperam invulgati, purgattoy aut
captionis Sophiftica folutio, aut inopinati
rariorisque verbi indagatio·, aut tentpus
item in verbo perfptcuo obfcuriffimum ;pra* Μ tum infuper quafttonem folventt poneba*
tur liber fcriptorts
, vel Graci, vel
Lati-niy cum coronaelauroplexa, Nec iidem
ritus femoer obtinuere. Saturnalibta enim Athenis
y ubi conveniebant cornplures
ejtudetn fluäii hominesy captionesf qua
Sophismata appeUantur, mente cogita*
bant, easque·, quafi talos aut tefjerulas
in mediumvice jua quisque jactebat>
ca*
ptionu (oluta, aut parum intelle6la, pra*
rniumpcenave erat nummut feftertius units
r). In fympofiis vero Gra^corurrij
ejusmodi iepida & minuta svjvptjp&la,
florentem vino animum lacellentia-.» ufitatiffima fuiiTe legimus, quacctiam, alio nomine, quidam eorum fecun-darum menfarum τξαγημα]#, vocita*
runt. Haec non alia fuere, quamj
de quibus irerum Gellius
italoquitur;
Quum domumfuam nosvocaret, nempC
Taurus PhiJofophns
, ne omnino, utdt*
citur, afymboli veniremus> conjettaba*
«f O g» Ϊ
ί
mus äd ceenutam , non cupedlas ctborum,
[ed argutias quaftionums).
Ml
igitur
> qui eruditis fermonibusconvivasde-ledlabant, ab offkio fuo, comn
uni
nomine, d&iTrvoaoQi^cqvocati
funt.
Laudabilis hic mos a Graccis non
tan-tum, fed & aliis populis,
Regibus
&
Principibus obfervatuseit
; ne,dum
corpus recrearent & lautius
epula*·
rentur, mens otiofa effet. Quare a pueris literatiffimis, optimisque,
qui
anagnoftae dicebantur , aut
hiftoriam
aliquam infignem veterum
Regum
,autpoemaaliquodmemorabile
fibi
prac-legi curarunt. Quod in Attico
Cor»
nelius Nepos laudat, his verbis:
Ne-nio in eonvivio ejus aliud acroama audi-vity cjuam anagnoften. Neque unquam
Jine leclione ccenatum eft} ut non minus
animo, quam ventre deleiiarentur
convt-va ty Et Martialis de Ligurino:
Hac tibi, non alia eft ad ccenam cauf*
(a vocandi$
Verficulos recites ut, Ltgurine> tuos. p) Laert. Z.»p, in vit. ej. q)Noct.
c.2. r) Idem L. eod.c,ij. s) L.6,c.ij*
t) c, 14,
II ι| O I
§. IV.
Non argutas rerutn imagines,
non erublemata vermiculata & auro
incifa,nec Iiteras hieroglyphicas,
alia-que callida vanarum artium inventa
hic in cenfum venire, exdiibs facile#
paret. Immo, fiapophthegmata & fym-bola, fi difteria & fingula verba
acu-te dida, qux fcholx Virorum erudito-rum peperere^ & orbi literato tradi-ta funt, enarrare ftuderemus, ingens
fåne faxum volvere videremur. Suf-ficiat produxtiTe pauca exempla
argu-tiarum earum, quas veteres animi & exercitii cauiTa effinxerunt, quatenus easdem ex fcriptis eorum eruero,
curta fupellex permittat. Eubulides,
Euclidis in fchola fucceiTor»), quos-dam ratiocinandi modos proponit, qui,
exnominibus,a rebus, quascontinent,
fumtis, facile defcribi poiiunt. Qui-bus iterum Stoici plures addidere.
Laertius L. 2,in vit. Eucl.
§. V.
Ordinis autem cauiTa , omneshas,
quas diximus, loquendi formulas, in
tres claiiesdiftinguere juvar. Quarum
prima eft ambiguitatum. Ad hane
re-feruntur omnes iihlufus,
captiones&
° ρ·
effata, quac ad fallacias inträ
diftionem,
^quivocationisj puta,
amphibolias,
compofitionis, diviiionis, accentus &figurae, reduci poflunt,
atquehuic
veriui mnemonico includi folenr:
ÄLquivocans,ampbiy componit, dividit, acj
fig-Plures ejusmodi a Chryfippo
prolatas
rögatiunculas Laertius χ) recitat, ut :
£)uoii loqueri<s% per os tuum tranftt", cur*
rum autem loquern: currus ergo per os tuum tranfit. Reliquis non
lmmora-mur. Sic quoqueStilpo aliquem
per-conratus eft de ftatua Minervae, quam
Phidias iculpferat: Num Minerv/ι Jovis
filiaLea eft? quum ver9 annuiJJ<t alter, dixitjat iflanonlovis·, fedPbididteft:con·
tedebae. Non ergo, inquit, ipfa Deay)«
Eandem fere rationem habent omnia
acnigmata, refponfa
Delphica
&
ora-cula, adagia& allegoriat,
exquibus
du-plicem & ipfis interdumverbis
contra-rium fenfumeruerelicet. De Regum,
Ducum hoftiumque interfe
pronunci-atis, conventionibus & juramentisfatis
fuperque conftat,
quodiisdem
labora-verint vitiis. Paralogismi praeterea qua
analyfi
opushabeant?
ooftrum
jam
*4 ο m
non eft inquirere, Ceterum bene at>
tendendum eft ad propofitionis for-male , & num compofitio divifioque bene fe habeat, vel quo fonte , aut
principio confequentix
falTac
depre-hendancur. Sajpe quoque contingit,Ut vocabulum aliquod, ambigue aut
diverfimodefurotum, ita fenfum obtur-bet, ur fagaciflirno cuilibet negotium
faceilat.De refolutionetalium
ambigui-tatum licet nemo veterum fcriptorum tam accurate, &, per certas artis
fyl-logifticx regulas eundo, egerit,· atta-men eandem penitus illis ignotam fu»
ifte, dici non poteft5 quin
potiusaple-risque animadverfam. Quare Seneca dicit: Nettimus nodos, £?* ambiguamβ'
gnificationem verbis alligamus, deindtλ
diflolvitnus 2).
X) L. 7. in vit, Cbryf, y) idem L· Z% z)
Epift.
§. VI.
Secunda claftis argutiarum
noftra-irum dicitur pltirium collettionum. Quas fiunt, quando diverfas propoiitiones»
conjun&im fumtae, per nexum
termi¬
norum,mutuo coheerentium, id infe-ruat, quod ex illis> feorfirn
«ϋ ο ι if
ratis, & immediate non fluit. Hic
inodus probandi,
ad ftylum
veteris Philofophiae, vocatur oratio ον^αχτικη,cujus conclufio fequitur σνμπλοκψ, quae eft perejus affumtiones. Primuni hic fibi Jocum vindicat Sorites, cujus
vocis originationem ex Cicerone
mu-tUO petamus: Sorites·, inquit, fi necefle
fih latino verbo liceat Acervalem
appeUa-te J (ed nihilopus eftj ut enim multa
ver-ba Gracorum, (ic Sorites latino JermontL*
fatis tritus eft a). Eundem telam
Pene-löpes alibi vocat b). Originem fuatiL· aStoicis duxiffe,Perfius innuit his
ver-bis:
Inventusy Chryftppe} tutfinitor acervic).
Vetus Scholiaftes, ad hunc locum,ita
loquitur: Chryfippus Stoicus Philofophus
Syllogismum
σωξάτφ
invenitt quem, peradjefiionem detraflionem, ex acervi
frumentarii ftmilitudinc> oftendit« De
hoc ipfo etiam Horatius:
·» - demo unum
t demo etiam unum9
T>um cadatelufus rationeruentis acervi d^ft
Eft igitur Sorites, ad mentem
Scho-lafticorum, argumentatio a primo ad
ultimum, feu indefinita rerum homo*
genearnm, adtotum conftituendum,
con-16 *§ o
pi
congregatio. Quemadmodum eninr,
addendo granum granö
, acervum
fa-cimus, & demendo minuimusj fiC quoque per minutas partes &
conca-tenatas illationes eundo, ad id
fafli-gium diftio
adfcendit,
uteideiptermi-num ftatuere, impoffibile
habeatur,
ficuti nec praicife definiri
poteft, quo granö acervustalis fiat, ut unius grant
additionem non admitteret, vel etiam
ei unumdemendo, nullus
acervusfö¬
ret. Exemplum fuppeditat
nobis loco
citato Poeta ej, cujus fenfus hic eftt Quacritur, num qui ante centum
an-nos diem obierit, pro
antiquo fcripto-re habendus fit? Quod fi
refpondeat
aliquis, omnino centenarium pro ve¬
terihabendum.
Interrogator pergit;
quodfiuno, altero, tertio, & iicde*
inceps die, menfe, anno minor fue· rit? nonhabebit,
quodrefpondeat,&
de eo
gradatim minutatimque
interro-gando, redigitur eo, ut cogatur
fa¬
ten» velpauciflimorum annorum fcri-ptorem, pro centenario habendum& antiquo, vel centenarium eundem
effe cum eo»qui ante
paueos annos
»i Ο «7
xerit. Par ratio eft, ii quis
interro-get, divesne fit , qui centum aureos
habeat? atque id neget
alten
Llndo
tnanifefium redditur, Soritenhunc
veterum longe
diverfum
elfe
ab illo,
quem ita moderni
Logiet
con-ftruunt, ut in
propofitionibus,
lon-ga ferie inter fe
connexis
,femper
prardicatumpraecedentis
fit
fubje&ura
fequentis^ donec
tandem
exultimae
propolitionispratdicato,
de
fubje&o
primaeconcludatur.
Qualiscunqiie
au-tem fuerit compofitio,
ii
ad
regulas
artis fyllogifticac, ea, qua par
eft
»in-duftria, examinetur , non poteft noa
apparere , quo in
verbo &
fyntagma-te, aut quibus fub
involucris
fraus
la-teat, Bene igitur Cicero monet:Vi-tiofi(untSorit*. Frangite
iUos^fi
poteftist
ne molefti fint: erunt enim,nif cavetts
f)t
Interim tamen hacc non obftant, quo minus credamus, veteres illis etiam-· ufos fuiffe ferio, ad
probandas
resgraviores,
&
quas avcrohaud
declina«
re exiftimarunt.
a) L· 2.de Dtvinat, b)
Aca,å> £.2°
c)
Sat.f*
d)L·i, Ερΐβφι> ibid,.
fj
aca4, Qz*
Ϊ8 <8§ ο fy
§'
m,
Dilemma eft , qUafi Μς
λαμβανόμενο*,
aflumtum , & undiquaque capiCuS.
Quare quoque bifurcata argumentatio appellatur. Sivero pluribus membris
conftet > trilemma , tetraiemma &c. vocatur. Confici dicitur, quando iin« gula membra propoiitionis majoris in
minori aiTumuntur probanturque , tit undique feriant adverfarium. Veteres,
num eodem nomine hoc argument! genus propofuerint, non fatis conftat;
res ramen eadem penes eos maniit.
Diodorus Cronus hoc ratiocinio mo*
tum tollere conatus eft g):
Siquidmo-Vetur ) au t
quo in loco eft, movetur9 aut in quo non eft: atqui neque in quo efty
manet enim j neque in quo non eft 9 cum
toibil agat ubi non eft 5 non
igitur
quie-qtiam movetur. Seneca h) itavinditftae
cupidos alloquitur : Aut apotente Ufut
t%9 autab itnbeciUiori j fi kpotente%par» te tibi ipfi ; ne fub vinditta cupiditate% éttrabas tibi majut malunt* fi ab imbecil-iioriy paret iUi, Celebre imprimis
eft
argwmentum Protagorae, Sophiftartiiri
acerrimi> quo ufus eft adverfns difci-pulwm futim» Coovcoit oempecarra
m ° »0 Evathlo de certo didaitro , & magna
mercedefolvenda, cum primum apud
Judices caufiam
egiflet
,viciffetque.
Poftea , qvum
diutius
auditor
fe&ator-que Protagorae
fuiflet,
nec,in
cauffis
agendis, periculumfacere
vellet,
hic
litemcumEvathloconteftatur. Et cum
ad Judices venifiet, tum
Protagorasfic
exorfuseft : Difce , inquir,ftultifftmeλ-dolefeens, utroque idmodo före, ut
red-dos, quodpetoi ftve contra te
pronuneta-tum erit j ftve pro te. Nam βcontra te
iis data erit, merces mihiexfententta de-bebitur , quia ego vicero5 fm vero
fecun-dum te judicatum erit , merces mihi ex
pailo debebitur, quta tu viceru i).
Μ
O·dus hicadverfarium convincendi,quia
ab utraque parte,
&
quafi
duobus
cor-nibus eundem ftringit, vulgo
κεξόίτινος,
comutus, itemque
Μνομος
nominatur.Nec tamen adeo fortis eft,quineidem
refiftere poftit , qui
ingenio
pollet.
Solet enim fieri, ut quaeftionis
mem-bra non fint ita immediate oppofita»
quin deturtertium ,
quod/*eW
Gellio
dicitur , in examine triti
illius
Biantis
pro non
ducenda
uxore jdantur
enim
feminac , quae nimiaepulcritudinis
\
to tg§ O $»
ricufo & fummac deformitatis odio
ca-rentϊ hoceft, ut Ennius inTragoe· i
dia idem explicat, qu*fiatafunt for- I
ma. Interdum quoque utraque
propo-fitionis pars admitti debet , quale exemplum in Chrifto habemus^)* qui inrerrogatus a Fharifeis ? utrurn
Caefa-rr dandus eflet cenfus, an non,
omni-Bm appoRtifilme refpondebat, (f Deoi
qu<e Der) (E Ccefart? qu<s ejtis fint9 dan·
dae(Je„ Talia argumenta inter eafunty
quae Gracci
άντις-ξέφοντα*
appellarunt.'fofjunt enim referri contra convertique in
eum , a q no difl:a funtT & utrinque ρA'
riter valent /); Quodoptime Evathlus
Hoveratv in Praéceptorem fuum , de
quo antea locuti fumus , idem telum
retorquens* dum in hunc fers? modum
refpondit i Aut cauffam obtinebo , aut
non obtinebo ; β obtineboy dabo tibt nihil exfententiaJuåicis,· β nonobtinebo
y da*
ffo tibtnihUexγαfloy quianon virero, E.
rrulia ratione altquid dabo. Tum Judices j
dubiofum boc inexplicabileque ratt , rem
injuditatam reliquerunt , cauffamque in
diem lowpiflimum difiulerunt
nt). SiC per mrirgzQov lllud9 feu reciprocationem*
Diogenes obviam ivit DiaJe&ico
<É o 0· ii
dam , argiitiunculam hane ipfi
propo-nenti Quod εξο (um) id tunon es , c5*
Diogenes annui§et ·, atque ille addidifjet* homo autem ego fum j cum idquoque
af-fentittu efjet f (!) contra Diale dietts ita
conclufifletj homo igititr tu non es : hoc
quidem, inquit Diogenes, falfum eft, &
fi verum idfierivts, a me inctpe «).
So-let alias hoc exemplum ad bnhi re-ferri , qui funt rationes, feu Syllogifmi
nihil importantes , uti Laértio audiunt
o). Hoc nomine ideo infigniuntur, quia id probare conantur , quod curn
non hic , aut alter , aut alius quis Ht
ille, cujus mentionem faciunt j idcir-co, nullum eumeiTe, oporter. Seu,
ut alw volunt, quia ludibrio habentur,
quiejusmodi ratiociniis petuntur:haud
aliter ac Ulyiies p)t hoc nomine fibi
ipfi indito , ουτις appellatur , & pro-pterea a Polyphemo derifus eft, De
Servis & Crocodilitibus eadem , quae de
cornutis , difta funto. Quemadmo·
dum enim erocodilus fugientem
pari-ter ac fcquentem interficitj fic
quoque
illa fophifmatum genera adverfarium,
quocunque fe vertat , capiunt. Hacc
res per fabulam jEgyptiacam , quam
reci-it tii O
recitat Doxipater, illaflrart
potefl:!
Mulier qu&piam , inquit, cum filio
fe-cundum flumtnis ripam ambulabat. Ei
crocodilm fHiunt abfullt , redditurumfe
dicens, β verum mulierrejponderet. Ne'
gavit ittdfore t ut redder?tur , atque ob
id <cqvum ajebat reddt q). Plura haruni
argutiarumfchemata qui defiderat ,
ad-cat Geliium r"), Stengelium s),
ali*
osque.
g) Empirtei Hypoth. Lib. IL Cap.
XXIL
b)
Lib.IU.deira. i)GeU. Noft. Att.L. V. C. X. k) Matth. XXII.&Luc.XX. I) cit.
Lt V. C«X. m) ibid. ») Noβ. Att. Lt XVIII. C. XIII. o) L. VII. p) Odyff.I. Lucia», iη colldtnterChryf. & mert· r) l. XVIII. C.XIIL s) L> IL
deB.ti
M. Syllog,
§. VIIF.
In tertia claiTe ea »omina
confide-randa veniunt , quac propter vitium>
quod in
illis
occultatumeft,
nonnihil
acuminis haberc videntur. Mos
ete-nim apud Philofophos obtinuit > ut>
dum mentem circa res , quas
crede-bant fubtiJiores, exprimei^ent, voceseffinxerint, quae ex impofitione
^ o ^ 2}
βχ proprla eorum interpretatione
pa-terer. Sic Themiftius &Simplicius i)
mentionem faciunt Achillis ; qui eft
argumenri genus > quod , ad motum
tollendum * Zenon ita formavit , ut
comparationem iniiitueririnter
Achil-lem pedibus celerem & teftudinem
tar-digradam u). Przecipui autem λογοί)
feu modi ratiocinandi, funtfequentes,
quos obiter infpicere, inftituti ratio
po-ftulat. Obveiatus eft , quando probatur* aliquem eandem rem fimulfcire &
ne-fcirepofle. Dicitur etiam Elettra, oc-caiione fumta ab Agamemnonis filia,
quar>adftante illi Orefte adhuc inco-gnito , novit quidem Oreftem fuum
eiTe fratrem 5 quod vero ille Oreftes
eflet, ignorabat, uti ChryiTppus apud
Lucianum hane rem exponit. Huc
pertinet luforia illa rogatiuncula ab
A-riftotele colleéfa : ScUne omnem nu· inerutn binarium effe farem ? fcio. An
numerum nummorum, quem manu mea
condufum gero , parem effe fiie ? nefcio. Sed ii ipfe numertu eft binaritu ' nefete
érgo numerum binarium effeparem x).
t) In Phif, VI, u) vid.Caf]end.L.deOrig. & Vårtet, Log*C,il. x) Steng. de Sytt.
~
24 |§f ° §' ΪΧ·
Mentientis exemplum nobis Cicero ι
ftftit , dum hoc ratiocinio utitur: Si
äicis te mentiri , vcrumque dicu f
menti-ris : diets autem te mentiri , verumque
dicis j mentiris igitur y). Hllic vim
aliquam inefte , idemhis verbis innuir.
6)uomodo autem mentientem, quem
ψει>·
icjjLiVQV
vocant? diβohas t aut Soritirefi-(ias z) ? Mentienri i!lud argumentum affine eft , quod
ανίςατον
, latineve-ro vagum , inftabile &
inconftans
Ladlantius a) appellavit > quo
nihil
omnino fciri pofte , Arcefilas
conten-dir. At, fi nihil fciri poteft , ut
re-geri fölet , necefte eft id
ipfum fciri#
quod nihil fciatur. Si autem fcitur»
pofte nihil fciri ,
falfum eft
>quod
di-citur , nihil pofte fciri. Sic
induci*
tur dogma , fibi ipfi repugnans 9
fe-que diiTolvens. Non itaque
fine
cauf-fa quempiam , fidlam hane
ignoran-tiam defendentem > interrogat L«- j
cretius:
Unde fciat> quid βt fcire # 0*
nefctft
vicifim b)? His ut obviam iret Anaxarchus, ita
fö
oranis cognitionis# ne dicamrationist
expertem fingit, ut
fe
neid quidem
fc-ire afErmaverit, quodnihil
fciatur
r)Ad awstfct, quidam quoque
referunt
ea, quac Epimenides de
Cretenfibus
fatetur, cujus verba a
Paulo
citatale-guntur Tit. 1.11, i*. Si
teiHmonium,
inquiunt,hocEpimenidjsdeCreceniibus
prolatum, quod
femper
mendacesiint*
verum erit, & ipfe , quoniafn
Cre-tenfis efi:, mendax fit oportet ,
adeo-que nec illi credendum; vera autem
Epimenides,
&
ipfe
Cretenfis de Cre¬
tenfibus, dicit, ergo Cretenfes vera·
ces» Huic liimile aliquid
deduci
pot-eftex PfalmoCXV, 7. Omni*
homomen-dax» Quod ex mente
Sophiftarumj
exponit D. Gregorius c).
A «g. Acad.2. z) L.2.de
Dlvnat. a)
DU
vin» Infl. L.$»c, 6. b~) L» 4» c) MorAU L,22» C.20»
§. x.
De faUente licet certo
refpe&u
oVmnes modialiquid
participentj
pecu*liariter tamen illi attribuuntur
jura-menta, in quibus fimul vere
& falfo
jurari pofie probatur. CaIvo
originem
dedifc illa quacftiuncula, quac etiam
ad
Soriten haud injuria refertur. Quac*rUur oenape a quoto
pilo amiflbf
ϋ! o
calvus aliquis cenferi queat? Metentta
uii iunt Stoici, ad tollendam omnium
l(
rerumcuntingentiam5 uterum aliquis '
rnetat ve) non metat, neceflario iieri
exiftimabant, atque fic ipfum fortaffih
ut Ammonius loquitur^), perit
tollt-,
turqve. Dominans eft, quo quis
ali-quem & fimul dominari & non do-minari poffe contendit. E.
gr.
The-miftoclis filius non dominatur Graecis,
quia neque illis imperat, neque de imperando cogitat; dominatur vero,
quia imperat matri, quarimperat
The-miftocli» qui imperat Grarcis. Ignava
ratio e Stoicorum quoque fchola
pro-
i
diit, quac cur ita dicaruri Cicero
opti-me Iiis verbis declarac: Nec nos
m-fediet illa ignava ratiot qu<e diciturt 4p'
■petiatur entm quidam a Phiiofophis
dgycf
Åcyof, cuiβ ρareamus , nibil omnino
a-gamus in vita. Sic enim interrogant: β
fatum tibi eft ex hoc morbo convalefcerei
fve medicum adbibueris, five non, con- \ valefces. Medicum ergo adhiberenilatti¬
tte t. ReBe genus-hocinterrogationis
igna*
vum atque iners
nominatum eft, quodea■
dem ratione omnis e vitatollatur aBio eU
Per modum Conftcientis,a\iquem, inträ,
con-® o ^ *7
ficere, & non conficere, probatur:
Sic, qui circa rotam vertitur, etfi
totum diem ambulaverit, ab eodenu
tamen non recedit loco. Pkira
qui-dem argutiarum exempla, e veterum
Philofophorum
fcriptis haufta, addi poiTent5 fed quoniam illa partimlevio-ris funt momenti, partim quoque a_»
Dialedicis expofita deprehenduntur;
hincde illisrecenfendis minus folliciti
fumus.
d) L. de lnterp. e) L. deFato%
§* XI.
Hac funt illac Sphinges, e cerebris
Cruditorum prognatac,
quas
tantope-re celebravit antiquitas. Fere dixe*
rim, omnes ejusmodiargutiarum
mo-dos accuratius & operofius quoddam.»
examen vix mereri. Conftat enim,
plurimas quaeftiones ludicras
ef-fe, & potius cachinnoj vel lepido a-liquo didto excipiendas, quam anxie
folvendas* Interim, Oedipos veteres miremur: eorum fententias callide
vibratas legamus: aculeos
denique,
ne nobis noceant,dec!inare ftudeamui.