Dissertatio gradualis, de magno pane Plutarchi, quam consentiente ampliss. facult. philosoph. in illustri academia Upsaliensi, præside ... Magno Beronio ... publico examini modeste submittit alumnus regius, Johannes Nyman, Uplandus. In audit. Carol. maj.

r-nrp BBQ DISSERTATIO GRADUALIS, DE

MAGNO

ΡΑΝΕ

PLUTARCHI,

cniAM,

Conjentiente

Amplijf.

Facult.

Philofopb·

In _{lUnftri AcademU Upfalienfi,}

PRAESIDE

VIRO Adm, Rev._atque

_{/Implijßmo·}

Mag. MAGNO

BERONIO,

Poef· PROFESS. Reg* ac Ordin*

Publico examini modefle fubtnifttt

Alumnus Regius,

Johannes Nyman,

II ΡLAND US.

In Audit. Carol Maj. ad d. Junii

ANNI MÜCCXXXIV.

Jdorit poftmeridianu.

S:£

R:^e

M:tis

MAGNJE F1DEI VIR_O,

Reverendißimo

Patri

ac

Domino,

DN.

_JOANNI

STEUCHIO.

S.S.

_{TheologteDocTORi}

Longe

Celeberrimo

,

Ecclefiae,

quse

Suedici

Imperii

Regionibus continetur, archi - episcopo Et Academiae _Upialienfis pro - cancellario

Eminentifjmo,

Nec non

Ven. Confift. _Ecclef, priesidi

Gravifftmo,

M&CENATTI ac PROMOTORI

multum^ mecum

delibera-mm ■ viy anfoetum hunc, _exinge"

IB

JB

n*° mco qualiclmquepridcm

JB-rjtr natum, oculis TU1S, Reve«

rcndiflimePater,/ubjicere; Tequenunc

fracipuey mulpitudine gmvißimorum onc"

rum,prafentibtis in Comitiis, _propterRei+

publica&Eccleßa commoda, dißri'ctißimum^

interpellare anderem, At manifeßa

nun-quam fatispradicandifavoris IßgrapiaTlJX

adverfus mefignay audacia hujus veniam mihipollicentur,ßemtß faciunt certißlmam%

fore> utfruclusaclibamina hacce ßudiorum

meorum ante _{pedesTuos deponihaut indi"}

gneferas. Fatiaris igitur,Reverendifll-1

me _{Pater, qua es facilitate ac bonipate}

fine exemplofummayob innumeraacceptabe"

neficiay gratijßimum animum ißfubmißar»

venerationem me nunc publice teßificari.

F.atiaris etjamy humillimeprecor, Jpesme"

as in _poßerum de meliori _nota iß conßveta

benevolentia Tibi ejße commendatifßmat· Reverendiflimi PATRiS

cultor & cliens humillimus

on$.

lammar^ecce/

(

#fy}tt>åIborne

BARON,

φ

£

SK SK

CHRISTOPHER

TROTZIG,

<3<5s*0tMfii0e

<bewe.

iJ^SBaD

forDorn ©rcfcr

troDt

om

©tora Panen fin / 0φ férfta gbrtftna merit) for tan* far Derotn ^aOe:

2)et drDen_{faf ijmar}tiljag ffurttpen* nanmin /

Οφ onffarat bott ()mao/ fom

fdja$

borDe/ faDe.

j£ur'

fior

ban marit bar t

mörfart

beDna*fidl/

©d dr Docf ©torre _{cjunft af}

_©törre

Jp>errc mifaD

SDtotmig/fom ffrffma tan De orDen

meD alt ffdl:

2(t Pan_ej

_bittner

_{til i}

_Itfa

_mdrDe

2)e ©tota

_pläga

_{oct De mintte}

_un»

na få/

•

Sitteraégöt(jet©tor

«©tårftagrad

nptita;

Sndrtefttt ©tota

låf tldttomé

anot nå;

©δ _{frodfroat terad}namn på

Mu-(ers _{roingar fmrita.}

3ag

cnjlar

nu

fcroat

(om jag altit

δηιϊα pldr/

Οφ

alttig

afftå (lal

at troget

St til»

6nffa/

, SU Stert lof οφ namn niå eftet tit fom ()åt

3 etcig

fållset fjoéten £6gfla

®u#

ten _gröntfa.

jp)6gn>ålbornej£)ere

Barons

Οφ

Sammatij£)ewn$

dfcmiirtafie ftettaré JOH. NYMAN.

ilkreborne

«φ ttMlbetrobbe

mat LARS

_NYMAN,

på

gånö/

OTiit _{-gogtcirabe f, gaber.}

Siberbeta/ omforg braga/

Dcf) för barnen

_bugfamtlaga/

Sit fbc

_tdf)(ig

_{fofttad opp}

3 ftn _{fpaba ungbomé}

_lopp.

Sidj! bur moden froett odj mobil

©er mun _{följa tfjem tllböba/}

Sit boet barnen måtte få/

Jpwab ti;e af tijem fafla på.

Sag

af mig/ mtn gaber fåra/

Sufenb

tact för afi (Er åta /

2>en

₃

_{mig beroifat bar /} ©om eb from ecf _{bulber gar.}

fflliti£iii<jidrabe f· gäbet«

IjftiijIU ©Dit JOH. NYMAN·'

Ρ

§.

ι.

'Lena funt vetcrum

pro-fanorum monumenta mi-ris _{paflim hiftoriis , qua*}

rum m rationibus _exqui·

rendis ad _genios , nefcio quos _,

vel ad miracula & _(upernatu· rales cauiTas , faepenumero _coti·

fugerunt creduli mortales. Res

minime neceilaria _{, fi modonon}

piguiilet,

ipfius fafli inftituro

exa-mine _{, folide primum}

indagare,ve-ra ne an falfa efTent _{, qus} pro-mifcue narrantur , antequam ad

cauilas excuriendas , pra:pofle·

ro quodam _{ftudio , fe fe adpli·}

cuiilenr. _{Imprimis multa hujusmo·}

di _{relationum portenra fidem in·} venere _{apud piam antiquitatem &}

primorum feculorum Chriftianos,

quando ad ftabiliendam veriratem religionis Chriftiana?, eadem vi-fa iorenc _ponderis

_aliquid

_&

mo-rrienti in ie continere. _{In his}

quippe deprehenfum eft, zelum

il-lum & ardorem , quofrvagni

tqm-tumvis Ecclefia? antiftires, in farnL.

bonacaufTa defendenda,_flagrabanc, ipfum fibi

obftitiile,

quominus

illi-bata _{fem per ac inoffenfa}

g3ude-rentii libertate , armorum, quibus

pugnarenr,J-a^.iendi

deleélum.

Lau·

dandus _{equidem eil zelus pro}

re-ligione, (ed caurus , (ed prudens,

& _{circumipe&us zelus, minirrequJ}

talis , qui, cteco quodam

impe-tu _{, falfa cum veri conilipans &}

commiicens, utraque parifeniu ha¬

bet, _{pari pretio rnetitur ;}

pr^Ter-tim cum eam, Deo fir gratia !

fidu-ciam _{ασφαλείας iihus ac firmitans,} qua roboratur ac fuilinetur religio noftra,habere debeamus,urprecaria quaevis & fufpe&a argumenta turo

rejicere queamus; liquidem tanturn abeil,iis ut juveturejus certitudo,ut

potius in impugnationis

periculum

eo acrius _{apud adverfa? talionis}

homines conjiciatur. In horum ,

qu« dicimus,claiTem referri

poteft

vox illa_{famoja, quae, narra ηte}

fiomini

_^gyptio

_{, & r avis} grber-natori , _{per mare} /Fgaurn in

Irali-am _naviganti

, inlulasqie Paxas

praetervehenti, acdita iuifler hoc

renore : _{Magnus Pan mrtuus t(h}

qua verba fimul ac 1 harr us, ji ilu vocis e _{Paxorum infula darr}antis a·

pud Palodes, rragna vociferatione

ingemmafler,perceprum illicofuiile

ingentem vocum innurr.erabiliurrj

ejulatum, cum _{ftupore navigantes}

retulerunt. _{Currque eo ipfo}

,

quo-dam velut oraculo , ahquid in_»

hiftoria _{Evangelica quod ad de·} ftrudionem diabolorum , ipfius«

que mortem Chtifti, pertineat ,

multi _{pii ac eruditi viri denunciari} voluerint : _{dignam judicavimus}

hane rem,qua alicui exarr ini

iubji-cererur _{; cismquam fimul dolere}

neeeilum heben _{us, ten}

porisar&if-iirr.is iimitibus ira _{nosjam conftrin·} gi, ut ea , qua par eft,accuratione,

nobile hocce _{argurr entum rrinime}

pertra&are quiverimus; quamcul-pam _{apud 1} e,

Humanist!

ene ledor,

4

$. IL

Ceterum opera? _pretium ,

eqj

re omnino_{effe, arbitramur,} Hifto-riam Panos _{hujus magni , prout}

a _{apud Plurarchum^narratur,}

mi-ram fane illam ac _{lepidam ,}

con-fpe&ui Tuo fubjicere;

quod

etiam

facimus , & quidem ea _, quae

ad

manus _{fuic, Xylandri nempe}

la-tina _{verfione, hunc in modum:}

De _{mortegeniorum narrationern} äudivi _{viri,nequaquä fatui autvani,}

Aimiliani rhetoris , quem & ve·

ftrum nonnulli audiverunt. _pacer

fuitEpitherfes,civis

meus7&gram-matjc# Dodor.Is _{ajebat fe}

aliquan-doiin Italiam na_{vigare intendi(Fe,} acconfcendiile navim, qu« _&

mer-cibus & mulds vedoribus eilet o·

nufta. fub _{vefperam vero, cum-·}

juxta

Echinadas eilenc , ventum

pofuiile,

navimque incerto curiu

prope Paxas delaranr.

VigilaiTe->

tum vedorum _{plerosque, multos}

'* fubito ab infula Paxis

auditamjfu-» ifTe vocem,quaeThamurn

quendam

nominatim cieret , non fine

ad-miratione horninum. Erat autenu» >

Thamusifte _{/Fgypriusgutarnator,} -paucis una vehentium de nomine

norus. Hunc bis _vocatum, filuiffet tertio vocanti fe dedifTe. _eumquf,

eontenta voce dixifle: ubi ad

Pa-lodes _{veneris, annuncia magnum} Panem efle mortuum. Perterritos

*

ajebat

Epitherfes

hoc audiro

u·

niverfos, ac inrer fe

_difputaflo

praeftaret ne_{exfequi hoc}

mandatü,

an vero _{omittere, neque quicquä}

curiofe agere. Thamum autem (ta*

tuifTe, (i ventus _{fpiraret, tacitum} fe _{prjeterve&urum ; Sin malacia}

ad eum locum

_perve&is

_exfifteret, expofiturum quod audiviflet. Poft·

quam

ad

Palodes perventum tuit,

cum _{neque ventus effet,neque}

flu-Äibusmare _{exagitaretur,Thamum}

e _{puppi verfus terram}

profpexiffé,

ac _{quod inaudiverat dixiffe, Mor·}

6

tuus eil _{Magnus Pan. Vix dum}

conticuiile _{illum, & gemiturn ma- /}

gnum exauditum fuiile, non

u-nius Ted mulrorum admiratione_i

jnhctum._{Quod autem fieri (oletcum}

evenit _{aliquid multis teftibus}

pne-fentibus , ftatim rei famam Romae

fuiile diditam , Thamumque a Ti·

ber. C<üfare fuide accerficum _{, ac} Cceiarem ira _{pro certo credidiile ,}

lit de Pane illo _diligenter

inquifi-verit. Do&os vero,quosille multos fecum habebat , conjecÜTe éumeU

fe , qui Mercurio & Penelopa fü¬

llet natus. Habuit autem _Philip¬

pus

teites quosdam

ex ns,qui tum

unvaderanr, &ü£miliani

jam

fenis

audi ores fuerant.Demetrius

por. o narravit, iniulas circa Britanniam-. eile muiras hinc inde _{fparAs,äqua¬} les ex eo _{Iporadts Gra*cis dicuntur)}

easque

defertas

, quarum nonnul- *«

1£ _{geniorum & heroum dicantun_j.}

Se _{quoque mitcente imperatore}

cognoicendiatque

perluftrandigr3s

7 tia _{profe&um in eäm, quae}

_defertis

proxima,a paucis cenebatur

inco-lis , Ted quos omnes Britanni

Sä·

cros invioiabilesque haberent.

Sta·

tim vero pott

ipiius

adventum

rragnam in aere

contuGonem

ex· flitiiTe, & porrenfa multa,

ventos-que in procellas

erupiGe, & ignitos

voruces in terram delatosfuiGe.iub

horum finem , iniulares dixiGe,

a-liquem eorum , qui

praeftatitioris

humana (unr natura, eGe deGiÜe*

Gcutenim _{lucerna, dumaccenditur,}

η h 1 fecum mali trahir: cum ex·

tt _{nguitur, molelliam}

_{mulcisadfert.}

Sic _{magnas animas}

_effulgere

qui-d m _\ lacidas Sc innoxias: dum

de·

lenrur autem,atque occidunt, tepe (Gcut & in praelentia ) ventos ac

tempeftates

excitare ,

aliquando

etiam peftilentia _aerem inGcere-»« Sane ibi _{quandani effe iniulam, in}

qua Saturnus captivus

detineatur

a Briareo , dormiens:( hoceninu

vinculum adverfus eum fuifle

t

cogitatum)8c adeffeSafurno multos

genios, comites ipfius ac famulos.

Hane fermonem _excipiens

Cleom-j

brotus,habeo_{,inquif,ipieeciam qua?}

narrare

_poflimhorum

_germanarfed

ad _{pratens propolitum fufficit non} adverfari diétis , neque irnpedire

quominus vera putentur. ,Ha&e·

nus Piutarchus.

$. III.

Narratio haec varie a variiseil

accepta: quippe cui fidem alii qui#

dem _{denegarunt, rurius autemalii}

ita pro vera habuerunt, ut

_dignam

judicarinr, qua? inter miracula, qua?

Chrifti morte _contigerint,

cenfere-tur. Inter hos Euiehius

Caefarien-fis,in tradendo filentio_oraculorum, fervatore inter homines _agente,

nullus _{dubitat, quin /Emilianus ve¬} ra dixerit , primusque omnium

hane hiiloriam , prodigiis annum·

meratarn > de Daemonum _ex hu*

mana vita _{eje&ione explicare fui}

ftinuit _{a) Nec defuiiTe ex vetufti'} oribus _{plures , jqui}

_dej

_interitu

*

nos idem fenferinc, indfcare vide*

tur Annaiium Eccleliafticorum-» laboriofiflimus compilator , Ba*

ronius , bis verbis : H<ec qui*

dem _{( loquirur}

_de

_Pane

_Plutar*

chi: _{) ab}

_ahquibtts

_in

_{eum fenfnm}

funt accepta, ut Pan

Cbrtßus,

dornt»

ms uritverforum in_t

eiligere

_{tur ,}

e)us%

aue _{mortem, utjuam tpjorttm}

cladem^

iuxijfe

d<emonei, qttippe

qui

adbucipfo

vivente , feepius fuiffent

lamentati

ft

abtpfo

torquerib).

Cui lententi#

lub*

icripfere ex

recantioribus Paulus

Marius, Pifcinas, in Gommenta*

rio ad Faftos Ovidii _{r). EpifcopuS}

MondonnederPis, AntomusdeGue*

vara, in elegantiflimoEpiftoIarum opered)Epilcopus Abrincenfis, Pet.

D. Huetius, indemonttr« Evang.e)

& _{inprimis fummus Polyhiitor,}

Job. Ger. VoiTius, qui,adje&is no·

vis _{etj3!Ti aliquot argumentis, in«} terpretationem hane Panos Ma¬

gni de paffo & mortuo falvatore

noftropauiio operofius

reiiquis

xo

preflit,, τη confummatifFmo _opere

de _imtr. Gentil. _{/) Ab altera-·}

I^

parte , relationem hanc , non pro _ι

hiftor a , fed profabula, habent

Centuriatores _{Magdr burgenies g),}

Anr. Van Dale _{h). Samuel}

Basna-gius /), Chriftianus Eberh. Weis#

mannus _{k), Fonrenellus /), alii ;}

&, _cujus pa?ne oblitus fueram , Ba·

ronius, _{qui ita de hac re}

loqui-tur, utin _{negativam potius,quam}

afilrmativam,propendere

faciie per«

fpiciatur w);chiTentiente licet heic

do&iflimo _{Basnagio η ). Quid in}

tantorum virorum difleniu tenui noftra? minerva? videarur , hac

qualicunquecommentariuncula no·

itra _{edifleremus; poftquamdePa·}

nos _genere

, imagine Sc nomine

normulla, pro inftituti ratione,prae

mitterdo , viam ad reliqua _ape·

ruerimus.

a)_{Präparat. Evang. lib.Vpag.2og. v}

b) ad. an Chr. 54. N. CXXX. c) lib.

Λ _{Faß. d)}

_Epiftolas

_{Famiiiares de} Dott

Don Antonio de Guevara ex verfwne

Italica Part III _{p. iti.i i2ej}Prop.

IX. _{cap. CXXXI/t: 4.}

_/)*'*·

_*//.

cap. g. p. w *59.

Cent.

l. iib

//,

cap 15. b ) in

dijjertat

de oracmisE·

thnieorum_{pag. 55. *) Annalts Ρ}

_ditt*

co-Ecclefiajt. iom. I. pag. 401.

kjln-iroduäto in Hiß. Ν. left _{pag »9.} /)

Hiflotre des oracles pag. *2. jeq^ m)

loc. _{/i/p. c//. 7/)}

_/or.

_{jup. c}

_it,

5. IV.

Pana DEum Arcadia? , quem

alii cceli & terr<£ _{,aiii Jovis &}

Cal-liilus , alii Jovis ex Oeneide fili.

Un dicunr, communis _tertopinio

Mercurio & _{Penelope progenitum;} ρ lellam quippe Icarii, pams lui,

greges in

Tajgeto

monte pafcente

a C>lLnio, inhircum _mutaro

,

f'u-ifTe _{compreflam: id cauilam}

dedif-ie monlirofa? formats quam proles

in lucem edita _{geilerit , ita ut in·}

fera _{parte caprum , fuperna ho·} niineni reierrtc, Licet _caprinam

12

etjam faciem & cornüa _{Pani ad·}

tribuant Pcéra? _pariter

atque _pi&o#

res,&,prater crura

_pedesque

_capri¬

nos , hircina 6c barba & cauda_*

depingant, pelle _{infuper obducant} maculis _{diftin&a, tenentemque ia<} cianc, una _quidem manu baculum

incurvum, altera vero _fiftulam ca# lamis _{imparibus compaftam. Ca#}

tera conter

_Pomeyum

, Natalem

Comitem 6c alios. §. V.

Quid per figuram tam enor·

irem _{tamque horridam fibivolue·} rint

_Mythologi

_{veteres, brevitet} & nervoie indicat _{Junius Philär·} gyrus ad Ecl. IL

_Virgil,

_{a) hisver·}

bis : Ρan _{Paflorahs Dens ;}

per cru·

ra , Jolem

figmficat,

& Inn_{am ·}

per

fiflulaw jeptem _{planetas flellas : per}

pellem

maculoJamy

cwlt

fidera,

percan»

tiam, ventos : _{per ungulas caprinas,}

Jvltdttatem

terra :

Viüojus

_efi,

_φι*

vejhlis gautiet terra.

a) v. 32,

§. Vi.

Nominis rationem qtiod attinef,

Pan diétus eft, id eil öwwe,inqui«

adeundem locumMaronis Servius;

nempe a Gra?ca voce Π3ν; Qua_j

de re Phurnutus ita : τούτον εινοα

>ij rov ituvöl, επειδή τ* παντός ο αν·

Te? έςι. Talern <&* _cjje

Vanafiqtti

-dem idem _{eft ac}

_{umverfum. Ab}

_hoc

idoio Gethas olim fuum _Fan{quod eft _{dominus) mutuatos tuifle, pu*} tat Francifeus _{Junius in Gloftario}

fuo _{Gothicoe). Prifei , inquit,}

Getha adhuc _{gentiles, cum non ob} feit-ris indietis _{, infignem ahquam divinse}

-mentis vim_{peruniverjam naturamdif*}

fundi perciperent, ipfam illam natur&

meUoris vim _{univer/e infujam Pana}

nuncuparunt; Maxime tarnen huc fa· cerc videtur illud Plutarchi _{de oracu·}

lerum _{defeftu ; πάν o μέγας} réSvr}-Xfy. Unde _qttoque

_Ver\fimile

_{e(i Ge*} ibarum_{antiquijjtmos Dominumuniverfi} Fan a Grosco Πάν _{nuncupajjc. Sane}

incodice _{jargenteo grstcam vocenfc} Κύριος,

14

%ΰ*ιος. Lat. _{Dominus, Svefjfjtrttf}

per Gochicum fan , innumeris io·

eis transf rri videas: _{exempli gra·}

tia _{apud Matth* cap.Vli.}

v. zz le·

girur : Managai _{qmtand mis in gai·} namma

_daga,

_{Fan, Fan, Mülti dicent} nnhi in illo die _(Fan,

_Fan)

_Domine}

Dumme.

Wtf /fa» _{pag,, 155.}

5. VII.

Panos vocern a Grarca _origi·

ne _{φαω, φ2/ίί& &c. dedueit Nobil.}

Stiernhieirnius _{a); quam tarnen ex}

Gothicis _{potius^quam Grascisyfon·} tibus derivandam contendit Beat.

Verelius#);

nominis _{veßigiafatis}

clara_{glifeere in Gothicis vocabulis,}

tenna & _{funna, lueere , Jplendere;} teη na _, lüttßrts _{femma ; fante vir}

tiobilis, fäη ca , virgo hctjefla% in fan

/w , apud Ulphilam, fana,

vexiäiim; _{Gunfani, popiilt Rex\ pin*} ribusque, fufiifime oßendenre ex·

ceifentiilimo Atiantices Auåore _i)

qui & litern hane quo nr

od

3 dirimat,

■

1 *5

rnat,

_{apud ipfum}

videas

_in

loco

infra ciraco.

a)vid..ejus Ulfb

b)di[fert.

de famn.

fag. 72. c)

Λ//. Ρ«/ϊ·

IL

cap.

6i.

§. Vill.

Rationem vero cur hare

no-tio pro lucis

au<ftore

poftmodum

tenebrarum _principem

_{defignare_j}

cceperit,

fianc

adduxic

laudatus

ieptentrionis Polyhiilor. a). Inpå·

//v«, _inquit, , maxime

pofl

mvettam _{apud*Gothos doårwam}

cce-leflem> cujus beneficio idohs Juis 71011

verum _{manen, y^i Jathaiiam}

JubeJfe

didicerant, tam una cum re , ipjum

quaque nomen

fic

odio

ej

Je

cceperit, ut

poß id

temporis

Fan

&

famn

Joh

te¬

nebrarum _prmcipi , <7?//# nomen illud

tämdiu _{pojjeäerat, rthäum juerit,} a) Ad. lue. c//.

§. IX.

Patia _{Magnum dici, & qua}

_{de_>}

caufTa * quodatnmodo expreiium

t*

Xlava χαλώ _{χρατεφ γεΌεον χ.οσμοα}

το _{σύμπαν,}

j

OvpavovyXjitθάλασσαν)l$s γ&όναπαμ· βΰίσίλειαν) .

Kai 7ΐν_ρ ubåvoLTcv τά és _{ydf μέλη}

fcl

τα _{ττανός.}

Ρan α xocQ _{Mflgnum, qui totum continet}

or_kem,

^ul mare qui ccelum qui terra*frugife*

r entes_,

JEternumqneignem.HacPanos fttntomnu

mcmira·

5. x.

HUce _{praHibaris, ad Pana πο·}

Prüm Plufarchi demum converti·

mur, _{pondera illa rationum, qui·}

bus ientenria narracionem hanc

pro vera & genuina vendifans'ib·

itmecur , quantum perrniierint te·

hues _{ingenu vires, expenfuri#}

5. XI.

Argumenta autem cum

reli-quorumjtum pra?cipue

ipfiusVof*

Iii, _qui ut iupra

diximus,

placitum

hoc nova

_quadaiu

_Ipecie

inen#*

17

reannifus eft; in hunc

fermefen-fum redeunt:Voluiiie icilicetDeurn, Arcades, & _gentes in

univerifi,

na¬

tura iub Panosnomine colentes,hoc

miraculo ad naturanaturante,quae heic Pan_{Magnus vocatur,}

_deduce·

re. Hunc Pana _{Magnum ,}

_five

na-turam naturantem , efie λόγον, de

quoJohannes loquitur initio

Evan-gelii fui: § πάντα εγενετό

ξ\ς άντ2 έγένετο εν ο

γίγονε:

Per _{confequens efle ipfum}

Chri-ftum,cujus mortem cum

Thamus

/Egyptius,ubi ad Palodes, utia fpi*

rita _{juilus erat» contenta voce,}

nunciaffet, extemplo ortum fuiffe

gemitum & complorationem

malo*

rum _{fpiricuum >} dolentium, fernen

iliud rnulieris _inparadifo

_promiilü,

mtfrtefuajam contriviiTe

caputfer-pentis. Quove

affertio

ea fit

ve-riiimilior , tempus ipfurn

hujus

narrationis convenire _ajunt tempo-ri, quo conditorille mundi mortuus eftproomnium peccatis:

contigiffe

quippe imperante

Tiberio,fub

quo

cru-ιδ

crucifixus & mortuus Sal_{varor-, &}

quidem ipfo poftridie Pailionis Do· miniem, ut in _{primo Faftorum}

Na-ionis annotavic Marius.

§. XII.

Nos in _{prasfenci argumento,}

boni ordinis _{eauila, ad haec}

quatuor praecipue attendimus 1«

Pan ille _{Magnus quis fuerir»}

2. vox illa famoia _{quid fuerit. 3.} Geroitus _{quid Tibivoluerit 4. Tem¬} pus,quo narrata contigerint.

J. XIII.

Dum _{qusritnr , Pan hic ma>}

gnus quii fuerit? Obfervamus pri* mo, hane fententiam , quae ftatuit

eundem eum effe cum τω _λόγω,

Platonicismü iniinu fovere:Notum

quippe,cum legerentur non pauca

apud Platonem prima fronte haut

multum abhorrentia ab iis, qu#

tradic Chriftiancrum do&rina de-»

Sacro fan&# Trinitatis _myfterio, natum _{exinde fuiiTe permultis,}

_E*

thnicorum,& cum _primis

Piatoni·

corum,effata, cum facra pagina-»

19

conciliandi _{pruritum ac}

_lunidinem.

Qua? res ita infeliciter

ceiTit

, ut,

labefa&ata tandem natura

myfteri-orum, Naturalisrro , & ejusmodi

iententiarum

_{portentis,panderetur}

feneftra,quibus

ethnicis

rationislu¬

men ad falutem fufficere irnpie

ad·

ftruitur. _{Cujus erroris poftulari}

no-vimus _{Origenem ,}

_dementem

A-lexandrinum , Tertullianum , &

imprimis Juftinum Martyrum;ceu

ejus rei a Theologis , ne falcem-.

in alienam_{, quod}

_dicitur,

_meiTem

immittere _{videamur, uberior peti}

poterit informatio. Jam vero Pana hunc Plutarchi per λόγον

explica-re, quid aliud eft,quam

eorumin-flare tibias , qui λόγον Piatonis &

Johanneum inconfulte comifcent?

Utinam Celeberrimum VoiHurn«.

hinc _{excipere licerer;}

fedquomi-nus liceat, manifefta ejus obftanc verba , quibus hunc in

modurru.

diflerit : Ubi ₍ feilic. apud

Plutar-chum _{) Ψan o λόγος}

_ål

_S

_πάντα

_h

γενετό, Xj _χωάις

§

ε γενετό

ύοε

εν

γε-20

γέγονε>

ut

loquiiur

B. Johannet in ini-jå?_{Evangelh/f/iß).Obfervarunt pride} viri eruditi & _{cordari, λόγον} Pla-tonis & _{Johannis roro cceio}

differ-re : Piatoni _{quippe eile rationem,}

Johanni Perfonam & ύπόςασιν

na-turas _{incognitam. Quo (peftat}

monitum iliud _{Magni Baillii in} ex-poiitione primorum verborum E«

vangelii Johannis, quo cavendum

jubec ab homonymia vccis λόγος,

ne in fraudem _{peliiciar. fya,}

in-quit, μη ποτέes

παξα^ύσΥβαι

τό ο*

μωνυμον της φωνής: vide, ne

aliquan*

do te _{decipiat ambiguitas vocis. Fac}

igitur vocem ad Tharnum

claman-tem ex _{principiis Platonicis de} Pa-ne _{magno iocutam fuiife : Ergo}

iic de Chrifto minime locuta

fu-it; ftante nimirum hac veritate,

quod λόγος Piatonis & Johannis

eundem minime _{important fenfum:} qua? enim valent argumenta

ad

convellendam harmoniam

_λόγϋ

Platonici cum _{Johanneo, eademu}

quoque valebunt ad deilruendaro

21 notionem univocam Panis magni

& _{ipfius Chrifti,}

a)

TheolGent.

lib VII c.Uhρ.

159. «. XIV.

Nec felicius procedet,

exqua-licunque harmoniavocis

Pan,

(qua,

iecundum _{explicationem}

_aliquot

Wlyt\io\ogovx\m>Iotum{Jmverfum

&c

denotat,) cum

effatis

nonnullis

Script. Sacra?,

quibus

Chriftus

0·

mnia in ommbus i.Cor. XV. v, 28.

& _{apud Johannem ,}

_Λ

_{§ τάντα}

εγενετο&c.

dicitur, Pana

atque

Chri-llum unum eundemque

efficere^.

Nam _{primo quidem}

_aliquis

expe-diat,utra verioralterive

prxferenda

vocis _{origo, illane Servii&}

Philar-gyri, qui per Pana naturam rerum omniumexponunt :anvero aliaeo*

rum, quidempe,ucDuris

Samiusin

librode_{Agathocle fcripfit,ex}

_foedif·

fimo_{procorum omniumcum}

Pene-lope commercio ,

vocis

natalestra-hunt ? _{Quod fi tarnen priorem}

il-Jam, uthypothefi, quam

impugna-mus, infervientem, vel maxime.»

admitteremus : tarnen adhuc

22

ilat, ut _{hnjus fententia? patroni}

i-doneis _{auéloritatibus, & quidern.*}

ex lontibus _anciquitatis

,

mon-flrent & communiant ienium _hujus

vocis , quo applicacam volunt

t?

λόγω. Quando enimvero per Pana

inrerprecantur rerum naturam, du¬

plex

rei eile poterit intelle&us: aut enim natura hic confiderabitur ut

éffe&us ex fua caufla promanans:

aut^potius ipfaeritcaufTa &efteélor

omnium rerum. Illudnaturam

na-turatam , hoc naturantem , vocant in icientiis. Priori fenfu vox ad

Thamum clamans non _potuilTet-.

Pana de Chriilo _pronunciare;

de-buiilet omnino _{pofteriori, &}

fecif-iet, iecundum fententia _hujus

de-fenfores: fed _{requiritur,ut} feniusi-lle eruatur ex _{antiqua religione,}

utque oftendatur cultum fuiile Pa¬ na,apud veteres _{gentiles, iubcon·}

ceptu natura? naturantis, hoc eft,

ut univerfi mundi Dominum, au-élorem, effe&orem ,

gubernato-rem. Non _{equidem facile}

_inficia'

. 2*

mur , exftitifle, qui ,

fagacitate

pra? ceteris

pra?diti,

in

fenium

Numinis attius

_{penetrando,ad}

con-ceptum

fummi

alicujus

&

aeterni

entis adfcenderint; fed juxta non_·

dubitamus,fuifie eos

oppido

pau*

cos & _{exiguos numero,}

qui

ita_.

fobrie exiftimarint ; nec forte

niii

aliquos ex

facerdotibus

;

ceteram

promifcu#

plebis

colluviem

adhae*

iiile externis, nec longius

cogitan-do _{proveébm , quam quo}

vifibi«

Iis hic mundus & corporea

obje&a

fenius externos in iui contempla*

tionem _{raperent. Nec}

_diveria

_iru*

hifce _{loquimur ab ipfomet}

_cele#

berrimo Voflio, cujus in

laudato

opere α) haec funt

verba

:

Quam

plurimimetuo nepermimen

illud,

quod

tum Univerfum _{, tum}

Deum

primum

appellarent,

haut

aliud inteile

χer

int,

quam Naturam

yßve mundum

hunc i~

pfttm. Et

poft

pauca:

Heec

miranda

natur£ vis elevare eorum animos de~

buerat ad mundi architectvm :

quod

in

_aliquibus

etjam

fad

_um

ejje

_non

bita-24

bitamus : Jed_{plures intva naturam}

fe

continuerunt; eamque ob mirandas vi* ·

res,&ordinemadmirabdem colere ca'*

perunt, velat principem Deum;partes

vero natur£ veneratt_{junt, veluti Oet}

os _minores,

quos &ipjos,pro

praftan-tidt _{menjura , m varios}

gradus

parti-ebantur. Ha?c Voffius* Et _quid

|

mulra _{opus demonftracione ?}

Na-icitur argumentum expr^fenti

hi-floria : _{fapientes illi & Theologi}

gentiles, qui tum circa Tiberium * *

erant _{frequentes , cum hoc}

refer-ret _{Thamus; jufli etjam a}

Cx-fare oraculi _{hujus myfteria &}

ab-ditos fenius revelare , de quo tan¬

dem Pane

_{loquunturfNum}

_de

my-ftico iSlo _{Arcadia?, cujus iub iyn>}

bolo Deus univerfi , prout norm# nis rationem ferre _volunt,

intelli-geretur quique ideo dicereturPan rragnus? Tantum abeft ut in hane «,

interpretationem dodlorum ifto·

rum _irent

_fufFragia

, ut potrus,

cum de _{Magno Pane, h.e. univer¬} fi _{Domino, propofita eilet;}

_qusilio,

iolveretur eadem _{perPanaparvam,} id eit,i

25

ideft Mercurii &

_{Penelopesfilium;}

ut falfe _{has nugas perftringitDecus} iliud Galliae ,

ingenioiiilimus

Fon-tenellus : Il fut arrefié, inquit, _que

d kolt le _filsde/11ereure & äe Penelo*

pe & non pas

celui

que

V

on

recon-noißoiten

Arcadte

pourle

Dien

deTout,

ainfi que

fon

nom

le

porte.

Quoyque

la voixeufi nommé_legrandPan>

celap

entendit _{pourtant du petit Pan%}

_b)

a) Theolog.Gent·

lib.

TILc. 2.

b)

/.

c. §. XV.

Agnoicit memoratam

hane

u-triusque natura*

diftin&lonem

ipie

etjam Voffius, ita quidem , ut

na-turantem

_{in^praefenti negotio}

atten-dendam _{judicet. Poftquam enirn.,} de natura iub Panos nomine

inte!-le£a erudite diileruit , tandem

etjam hoc adjicit;NecJempertamen

Panos nomine mtelhgi debet _{ipja re}

-rum natura , quam in lcholts vocant

naturamnaturatam.Sed&_{Jpiritus ille} mundi _hujus

_ejfedor

_&

_confervator,

quem e&aem vocant naturam naturan· tern· _{v^ua vero demurn au&orita·} te, quibus teftirnoniis, hane expo;

fltiO-firionem fuffulcit

vireruditus?NuI-lo _{certo] aho, quam hoc ipfo PIuc#} archi de _{Magno Taue mortuo; ira}

erim _{pergif r ut apudPlutarchtmin}

libro de oraculorum defedu ,in iisqua

de _{magni Panis mortetraduntur, ubi,} Pan ο λόγος $i § πάντα

έγίνετο,

_ut loquitur Johannes initio

Evangelu

Juu

Sed noverat _{utiqui vir magnus} lo-cum hunc eile _{dubium,& contro·}

verila?, uti videmus ,fubjacentem.#

venia _{igitur tantinominis dicimus} peti heic principium , & incertae

-rei _{probationem e re asque incerta}

inftitui. _{Exfpe&abamus fane, ut»·,}

quemadmodurn antea Panos

no-men _{per naturam naturatam ex}

fcriptorum monumentis

explicue-rar^ita etjam,ad ftabiliendam hane

adfertionem fuam. _{pari cura}

attulif-iet _{aliqua pro natura naturante;}

quod cum fa&um non fit , quam

non fatis bene confonet harmonia

Panos & Chrifti , in hoc oraculo,

faciie _peripieimus. XVI.

indi-Λ Μ

27

care voluifTe mortem fan&iffimi fervatoris , mirum

v/deri

poilic,

quod potius

uiurp^verit

nomerL-. Panis, idoli tam

horridi

, tam_#

monftrofi, immo partem

ridiculi:

quam veljovis, vel

Mercurii,

vel

Apollinis , aut

alius

ex

illuftriori

Deorum _{proiapia &}

_ordine.

_Sane

quomodocumque Pana

iuum

co-luerint Arcades, tarnen conftat

fu-iiTe eum ex minorum gentium

Diis,

& _{quidern Semonum}

_claiTe

_{, ut ex·}

preiTe docet Dion

Halicarnail. lib.

Xlll. p. m. 478· &

Ovid.

Sunt mihi_{femeäei,funt rußica numinA}

Fauni &c·

Quid autem efl: inepte

άλληγορίζειy,

& facra cum profanis _milcere, fi

hoc noneft? _{qu:bus nugis ii quis} cuperet indu'gere ,

prote&o

non

deiutura eilenc toridem fcripturae.

loca , qua? pari convenientia

de-torquere

pofles

ad Jovem,

ad

Mar¬

tern , ad Mercurium , ad

Apolli-nem, & _quos

non?

ied

_quamcau«

te, vel omnino non,inftituenda_*

28

ha?cfabularum adresfacras

accöm-modatio , pridem viri cordati

o-ftenderunt* cum _aliorum

,

tumi-pfius Huetii exemplo, qui

traditio-nem _{dogmatis de generatione filii}

ex efTencia _{patris in fabula de Pab}

ladis ex cerebro _{Jovis exortu}

late-re, nimis audaåer _{afTerueratfl).} a)vid ejus Ouceß. Alnet. üb,2. c. 3.

5. XVII.

Indignumprofe&o &abfurdum,

impuri ac fcßdi norrien _idolijimpo·

fufifuiiTe _{fan&iflimoSalvatori.}

Bar-baram _{hujusDei formam}

iupra de·

pinximus,&

videripoiTunt

veleade,

vel horridiora multo , apud

He-rodotum _{a)> Lucianum}

_b)

_{& alios.}

Siliusetjam Iralicus ita defcribitf);

Vextera _{lafcivit eafa Tegeatide}

capra^

Verbera lata movens _{fefia per compita}

cauda,

Cingitacutacomas, opacattemporapintu·, Acparvaerumpuntrubicunda cornuafrontey

Stant_{aureSjfummoque cadit barba hißid/i}

mento

Paßorale deo _baculum, pellisquefinifirum. Videiicethcccforma, hic,ve!non

multum abfimilis fuic _habitus,iub*

29

quo Daemon

hodie colitur

apud

Indos , culcusque olim fuit apud

veteres _{gentiles, ut} de zabiis _re~ fert _{Majmonides d): Qitidamf\nquir,}

de gente

zabiorum

Jerviebant

Damo-nibus & credebant _quod

_apparebant

hom'w'ibus in _{forma Hircorum· Et}

id-Circo vocabant deemones hcedos. Et

ißa,_{opimo fuit}

diffufa

_tempore

Mofisy

ficut fcriptura dixit. Quo

fpe&anc

loca Deut. XXXII. v. 19. &

pra:-cipue Levit.XVII.v. 7. ubi

ha?c

ex-ftantverbariVVr

_{awplius Jacrificent}

_vi*

éfimcis _{Jitas Deemonibus. dTTVW1?}

hirris\a~)yv horrere,horrefcere, un-de _{-pyg? fahir , pilofiis , hir/iitns;} perque hircos d^mones heic

in-telligit citatus Doétor Judasus nec

non R. David Kimchius.

Aqui-la vero _{proprietati vocis magis} in-flitens vercichoc _{Ioco, itcmque Jef} c. XIII. v. 2. _{τριχιώντές. Septua.}

ginta tarnen interpretibus, qui vo. cem hanc in Levirico _{per ματ}ώα_ς

expofueranc, vifum fuit

apudEia-jam transferre perδαιμόνια

?).Utde

eo nihil dicam: Pana hunc, & ce¬

tera, _{qus ad} ipfius _agmen

fpe&a-bant,capripedum monftra,Faunos

pura,

filvanos

, fatyros ,

fiienos,

lafcivia? , petulanti<£ _, libidinis

o-mnisque fceditatis fuiffe numina. JPanes & in Veneretn_[atyrorumpronaJu¬

ventus,

Inquit,

Ovid. Faft.

/)La(civi

Pa-nos _{ftuprum Syringi}

Nymphae

il·

latum celebrat idem _Poera^): Fanaqae cumprenfamfibijam Syringapu*

taret,

quibusve

artibus

furtivos idem

a*

mores intenraratOmphalae,

Hercu-lis amica·, _{lepidiifime vatesiterum}

refert in Faitis h):

Forte comes Domina Juvenis Tirynthius

ibat Vidit ab _{excelfo Taunus utrumquejugo:} Vidit & incaluit &C. - - - -

-Dignus igicur

hic

Deus,cujusin

honorem inftituerentur facraiila,

Lupercalia Romanis,

Lyc^a

Gra*-cis , diäa , quibus nudi

juvenes

nudum pana imitantes ,

inpubüco

difcur-3*

difcurrere _{folebant, geftu ac mota}

coporis ram turpi ac obfcoeno, uc honeftatis amantem commemora;

re _pudeat. Nuditatis _cauiTam

tati-git Poéra laudatus :

Cur _{igitur currant, (d curficcurrere mos}

efl-> g)

Nuda_{feraut pofita corpora vefle, rogas?}

Ipfe Detu veloχ difcurreregaudet in altis

Montibtu _{? fubitas concipit ille fugas.}

Ipfe Detu nudtu nudos jubet ejje minifiros,

Egregiam vero compararionemL·,

quam inftituunt hi _Mythologie

fan-(åiilimi Servatoris Noftri cum

Ido-lo tam _{tetro, tamque nefando &}

obfcceno, ut obfcoenius _quidquam

tetriusve nec dici poilit, _nec

ex-cogitari. Et praeterea diitίη χic

fe-fe tremendus liraeiis Deus _peculia*

ri _{quodam nomine fibimet}

adfci-to, cum a reliquis creaturis , tum

a ft&is _{illis& ftercoreis Gentilium}

Deaftris : tanto etiam _numinumL,

iftorum _{velipfa nomina proiecutus}

odio, ut ne _{quidem in ore ferri} apud Judaeos , toleraverit , Exod,

AXllI: v. _13. Quid _{igitur ? Num}

Saa-*2

San&iffifnum Numen tali (efe ηο·

raine _defignari

_{voluiile credimus?}

a)Luterpe b) in

diai,

Ρan.&

Aleve,

c) Sil. Ital. I. 13. ρ 3*i. d) In more

vevoch. _{e) Seiden, de Diis Syris ρ 38·}

& _{Voß, de Orig & progreßu}

_ldololatr.

lib. i. c. _{8. p. 31.}feqv- f

lib.

_1.

Faß,

g) Metam. 1. 1.

fab.

12.

b)

Faft.l.

11· §. XV1I1.

Scutum heic obvertit

celeberri-mus Voflius ex di&o Arati,

Poe-fae Cilicis, quod eieaverat

Paulus

in concione ad Athen;enfes, A&o·

rum _Cap. XVII: _{v. 28*}

ώς

_{neu τίνες} των mSf ν_μας ποιητών ειρήχασι _:

τδ

γαξ γένος scμεν ι. e. uti

&

quidam

apnd vos Poet<t dixerunt: Ejus enim

ύτ _genus

_fumus.

_Concludic

_igicur:

quemadrnodum in gnome

hac

Arataa, a Paulo in Aöis

addu#a,

Jovis nomine etiam furnmus Deus intelligitur : ira Pan Magnus

dici

potuit q λόγος, quippe unus

omnia;

ut _{per quem omnia}

fa&a

fint _,

&

qui roortuus (it pro omnium

pec-catis &c. Sed oitendunt viri d<>$i

'Jovis

π

Jovis nomeri

apud

Latinos,

quo> urLeontius de Arati inirio ait, en-tium fundamenrum denotatur , & Gra?corum Ίαώ & 'Isvco, fuiiTe ni¬

hil _aiiud,quam

_{TetragrammatiΠ1.Τ}

expreda quaedam apud genres

ve-ftigia, ut docet Clemens

Alexan-drinus _{ö) ; quare cum}

_Glailio

di-cimus : in Ärato tributtur hoc he*

mißtchium Jov't ,quod

Paulus

an'mad-vertens _, Jovt _ρerverfe

& omnino

injuβetribut, ipje _vero

Deo

jußtlßm^,

reßituit. Vel, ii mavis , cum

Chry-foftomo _{c):haudea, qu<£}

_{de 'Jove}

di-cuntur _{, trahit (Paulus)} ad Deumt

verum , qu<je Deo conveniunt atque

tmpropr'te Jov'tJunt tributa , ea Deo

reddit,cum nimirum illius β11an tum-modo nomen Detts ■> & non ßne in¬

juria idolis imponatur. Cetera con-fer. Seiden, _{d) Calovium e) &}

alios. AR.

a) Stromat. l\b. V\ b) Rhet. Sacr.

Ρ- 595· 0 Horn. III.

tnEpift*

ad

Tit.

de

bis Arati verbis. _{d) de diis Syris pag.}

202. _{Jeqv. e)}

_{ad locum}

_{hunc cit.}

_ex

34

§.

XIX.

Sequitur utinquiramus, vox iL·

ad Tham'i aures_{perlata, quid}

_{fuerit ?}

Angelum aiiquem fuiiTe

neceile

eil > eumque veibonurn, vel ma·

3um. Sive bonus, iive malus, cum

mortem _{Magni Panos notam}

face-ret _{apud Palodes}

, cur

minifterio

hominum uti , quam ipie

denun-ciare, mallec ? an quia vocis au-&orPaxisdetentusnon_poflet träns-fretare? Sed hoc _{jocofum : ex loa}

co enim in locum velociffimo mo¬

tu feruutur _{Spiritus. Quaii vero,} fi Pan _{hic,juxta Demetrium} ,Das-mon fuiiTet, cum Dasmones mor*

tern _{principis fui ceteris narrarenr»} opus fuiiTetangaro & nuncio

Tha>

mo _{a). an neicimus angelos, cum}

invicem communicant animi

fen-fa , non uti iignisfeniibilibus

?

Et

pr£terea,non ea

angelorum eß

ratio,

ut homimim _{adhibeant operam}

_ad

_ar*

canad<emonibus

patefacienda,

inquit

Basnagius h\ .

a) Conf Fönten»t.c· bj

Anal, pol·

Ecel. Tam, _401*

ξ. XX.

Dicas forte in _ipeciem:

_fa&um

hoc confiiio divino , ut rnors ma¬

gni Panos hoc modo etiam

homi¬

nibus innoteicerer. Sed quo

ite-rum _prascone,

malone,

_an

bono

genio ? Si hoc : novam

dicis

Ev-angelii

prasdicandi

radonem

,

8c

fcripturis ignotam ;

angeli

quidem

nativitatem &

refurre&ionemChri-fti _pradicarunt

_hominibus

_:

_Sed

de morte Chrifti nihil taie habe-mus 5 nifi aufroribus /Erniliano 8c

Plutarcho , non Evangeliftis : il

illud , non credibile eft D^mones

id facere voluifle in _{gratiamgene¬}

ris humani ; nec efTe eos putamus

Ita modeftos& _{ingenuos, autetiam}

imprudentes ? ut fua infortunia>

iuas milerias & naturs infirmitates

hominibus _patefacere

_fuftineant.

Sed ad id a Deo tuere _{compulfi ?}

ais _{igicur:confilium}

_{aliquod habuit}

Deus, cujus (ucceilu fuerit fruftra-tus, _{quodque ipfe} eventus vanum

3*

ac irrifum reddiderif. Quis enim

audira rrorte Panos , ccgnovit

ii-

_^

rrul mortem Chrifti ? _quis hoc in-dicio _{paftus feit fe induci}

_ad

earr inquirendam _{, &} ftmul ad

va-ledicendum ethnicifmo? Nuitl

Thamus ? numl vedores ? num

Epitherfes ? nnrr Tiberius &

ejus

fapjentes ? num Plutarchus ipie>

qui hac narravit, ieculojam

Chri·

Piano iectindo?num _{denique com¬}

munis rr undus , cujus in gratiam ·

hoc fadum _iupponitur

rnTracu-iutri ? non _{igitur hac coharent.} Porro bonus _{angelus non infolens} iliud Panos nomen Chrifto

impo-jfuiiTet, itd _unum'porius ex fcriptu'

ra nominifcus, quale illud Det

al·

tiß'ni , quo conceptionem

Chrifti

nunciarat Gabriel Maria. Quis, rJft _{profane & abfurde,diceret,ccei} leftem _{aliquem legatum ad perter-} ,

refaciendos inferos,

ipfumqueCo-eytiTyrannum, potius uti

voiüiiTe

in _{puriiPmiPanos , quarr}

fandifli-iTii _{Jciu Chrifti nomine,}

quod

eft

37

nomen _{(tiper omne}

nomenjn

_quo

Ttotv γόνυ

KCiuxbrj hτχρανιων

_{, επι¬}

γείων , xj

καταχθόνιων

a)? Kon

ad*

f\ibuir

Deus

miinfteriumangelorum

ad

_Hgnificandam

_Chrifti

_mortem.#

hominibus , cur itaque

Diabolis?

Er iane minus neceftarius tunc fu-idet Chrifti defcenfus ad inferos, ii

hoc Deus miraculo voluiilef τοις

εν _{φυλΆΧν πνευμοισι}

manifeftare_»

mortem Chrifti , qua is de mortis

ν anflore, antiquo tllo

dracone

, triam* pbajet , ut aic

Celeb.

Voftius

: at

ha?c res nullum habuit _pra^conem-. prarer ipium Salvatorem r

qui,te«

fte Perro , τοις εν φυλακή πνευμασι

πορευθείς εχήρυζεψ- Quod ίι malus genius hoc nuncium

dediftet,

Plu-tarchi hac narratio cadir:jamquip·

pe

ddtmombus

mors

Chrißi

i£notuce~

rat, _adeoque Thami

mmtfterio

_opus

jl

mn erat, ut

eis

patefieret

,

judice

Bafnagjo

b).

Addo

,

nuilam

poiTe

adferri rationem, cur uno diabolo

hanc rem fciente , aiter ignoraret;

mortem _{prascipue Chrifti , rem}

tam notabilem , cui procurandae

Di|boIus nulli _{pepercerat opera?.} a) Philip. II: 10. b) Aimales Poli·

ttco

_-Eccleßafl.

_{Tom. i. p. 401.}

§. XXI.

His ita difcuftis , deéiis,

quse reifont , minus

laborabi-mus. Nam _quod ajunr, ejulatus

iftos , quos Thamus & fui veåo

res mulco horrore attoniti

percepe-rant, malignorumfuifle ipirituum,

morrem Chrjfti, _{perque eam}

prin-cipis etiam Diabolorum cafum ac

intenturn,gementium ; partim ex

jam didis , partim nova

abfurdita-te corruit. _{Namque pallentes}

_illi

genii&Averni incol«, cum nun·

ciaretThamus:Vlolv o y.syjctg τ&νγ}*

MV, aut noviilent jam antea mor· tern _{Chrifti, aut nunc demum ea} de re fuere informati? Siillud, _cur

nunc _{primum ringerentur? Si hoc,}

prior recurritdifficultas: necenim

cognofei poteftjcur fcientibus

39

quis , hi,

donec

Thamus clamaflec

ad Buthrotum,

_nefci^ent

_Chnfti

mortem, ad promovendam qiram

omnem moverant _{lapidem. Addo}

ex do&iffimo Bainagio _t NecuUa,

inquit,

Dxmonibus Dominicam

lugen-di mortem _{caußafuißevidetur>}

quoad

vis _ejus

_perjpecla

_{explorataque nonfuit,}

quod demum

contigit

, cum

Chrißus

morte

triumphata ad lucem gloriofe

revocatus e(i. Haélenus

morsJervato-ris

_ipjis

_voluptati,

_mn

_dolori

_fuit.

_Ut

ergo

mceflitia afjicerentur

, Thamus

clamare _{debuijfet, Magnus Ρan}

refur-rexitXhrißusquippe declaratusefl filias

Dei _{per refurredionem ex mortuk*}

Rom. i: 4.

§. XXII.

Occafionem _{quafi pra^cipuam huic} fententias _{prabuit circumftantia_i}

temporisi quomiraculum hoc

conti-gifle putatur, _{imperante quippe}

Τί-berio , a quo , ut refert

^millanus

apud

Plutarchum,

Thamus

hic

ac-cerfitus, ut rem inauditam CaTari

narraret: confulti _{etiarn Dolores,} uc

4°

ut, Pan ille quis edet,exponerent;

Inde nata BoiiTardo , & fui fimili-

j

bus,confidentia ipiurn etiamannum

defignandi, decimum fcilicet

no-num _imperii Tiberiani,

quoChri·

ßus crucifixus eft, Illuftratur

igi-tur_{chronologia , qua apud}

Plutar-chum _deficit, ex hiftoria pailionis

Chrifii; _rotiusque nexus

probafio-nis hie eil: Thamus _{navigat in} Ita-liam : audit vocem e Paxis:

audi-tam clarnat juxta Burhrorum: _{ve- ^}

nit Romarn: vocatur a Cafare , &

qua reliqna , orrnia hac accurace

Anno _{Tiberii XIX, quare ? quia,} ex eorum calculo _, eodem _anno

inortuus eftChriftus. Ita belle

ra-tiocinantur , qui tenebras cum

lu-ce , fabulas cum hifloriis, fiåa-·

cum veris conciliare iludent; at-quehis ferme pugnari fölet

armis,

quando ea, qua hoc atque illo mo¬ do fefe non habent, _{ita tarnen}

feie

_\

habere, _difcupimus.

Atconfiden-tioradhuc _Marfus,

0ien-41

mefttator , ipium étiam

diem

_, im«

i trio no&em , in numerato habet.

Aln , inquic ,

religion

is

noflra viri

fanäijjnnt

ajjerunt,

eam vocem

auäi-tame Paxis ea_{nofle^uafecuta}

eft

_pas«

(ionis Dominica diem,decimo nom an¬

no Tiherii, _quo quidem Chrißus paßus

eil. <&c. At virorum iftorum,

quos

fandiffimos

vocat, & quo·

rum ian&imoni^ nos nihil

detra-himus, nulla Marius adducit

argu-1 menta, nulla examinat: Nec ulla

nos divinatione adfequi poilumus,

quibus teftimoniis ac indiciis tam

rari inventi _{cogitata ha?c, vel} my-ileria _{potius, protulerint, nififor¬} te in diaria _{aliqua & ephemerides}

inciderint, quibus Thamus, pro more _{navigantium , itinerisiui}

fta-tiones, moras & progreflus, fcru·

pulofe adnotaverit. Sedde nugis

a-] gendo ad nugas devolvimur inviti; ^ _{fiultitia ftulticiam trudente, utfitin}

abfurdis.Cedamus_{tantisper,haec} re-gnanteTiberio accidiffe,tarnen ea,

42

q u se refert/Emi 1 iaη u sfiatimreiifiim

fama Rom# dijjeminata Thamum aTi- t

berio _{fuiße accerfitum ; ne fic}

qui-dem viqui-demus _{,quomodo quadrent}

in _{tempus mortis Chrifti: iiquidem}

teftante Taciro Svetonio , ipfocg

Plutarcho in libro fuo de _exjilioy Tiberius tunc _{temporis non Ro*} mae, ied in infuia _Capreis, degerit.

Plutarchus _{infuper feceffus iftius}

Capreenfis exa&um annorum

nu-merum exprimens, Τιβέριος _, in-

j

quit, Καίσαρ h Καπρέχις Ιτιά, ετη

Θφτη&η μέχρι της τελεντης

Tiberns

Ccefar _{Capreis vixn feptem} annos

tis-quead

vitaefinem.

Sane, ftante

hac

veritate,non _potuiffet

_Plutarchus

in libro de defe&. Oracul. fub

Per-fona Cleombroti , fine infigni

dv*

τιχρονισμύ aiTeverare Thamum a

Tiberio Roma? _{agente fuifle}

voca-tum,ii nimirum hocienfu capiatur,

!

quod fa&um illud fuerit

annoTib.

XIX. in _quem

_paflio

_Chrifti»

volunc, inciderit. Nec

43 unda obfervatio alla> quam [facits

j

Bafnagius

ex

Svetonio,

Tiberiura

his _depingente

_moribus

_.*

_circa

De-os ac religiones

negligentior

a) _,

qui

mentis affeétus cum illa

inquifitio-ne de morte Panos minime

con-fentit _{b). Supereft igitur} , ut quo loco bellam hane Piutarchi narra·

tiunculam, de Magni Panos morte,

habuerint multi viri do&iflimi,

quorum

nominafuprarecenfuimus,

1 _{nos etiam habeamus}

; _nempe pro

fabula , non pro hiftoria. Cordate

omnino Baronius ad annum

Chri-iti 54. recitanshanc fabulam,

hac

υtitur _{επιχρίσει: Qualiacunque}

finty

fides eßoρenes aufiorem; & mox

ite-rum dubitanter loquitur: Sane

qui-dem _{βrei geßjs fidem adhibendam}

_eße

/wta?w//.é?v.Necminus{incereCen-turiatores _{Magdeburgenfes}

_ajuntL^

I Eufebium de rane_{fub Ttberio mortuo}

ridiculanarrare, Demetrius _quoque

ille,da*monibus fuis Britannicis JE»

miliani narrationem confirmare ac

illa-44

illuftrare conatus , nihil aliud agif,

quam quod fabulam

fabula*

attexit.

Proteåo Fontenellus nullo

iolfdio-ri _{argumento Panos hujus}

hifto-riam ad _ineptias

_redigi

_poile

pu-tat , quam curiofa

ifthac

Derne-trii reladone de itinere fuo in

infu-las Britannicas: Γhifto'tre de Thamus,

ihquit,feroit

presq;

fuffifamment

refutée

&c. c)> Quo ipfo fimul patefeit,

qua-lis _pretii

_asftirnanda

_{eorum opera,}

qui famofam hanc Panos

mortui

vocem ad fan&iffimumSalvatorem

noftrumadeomtnodare ftuduerunt.

a) Svet. Tiber♦ c.

69.

b) Bajnag*

Amicd,Politico-Eccleß

Lßep.

c. c) Font, Htft, des

oracl. p. 2$.