Disputatio civilis de fortitudine quam ... sub directione ... m. Israelis Bringij, ... liberalis exercitij caus

Diiputatio

Civilis

Do

f^UAnU

Divraå afiiitente gratis

Ex confenfu &

_approbattone

_ampliffim®

facultatis

Philofophic» in

Regia

Academia

Ubfalieniij

SöB DIR&CTIONE CUrijßm» Piri>

Μ.

ISRAELIS

BRINGIJ,

Pfadofophiae

PraiKpae

Prpfeflbris

Publici

Sc

Ordi«

narij,

Facultatis

Fhilöfophkae

p.t*

Decäni,Faü-toris &

_{Pfäeceptoris iui}

_jugiter

honorandi.

Liberalis _{exereiiij cauf*p/acida FhilcfcphantiHm}

cenjurxJubneittit

JOHANNES

WOLF G Α Ν Gl

S. R. M.

_{Stipendiarios^.}

it$ Auditorto Petere Majori ad diem _if Deeemb.

Anno_{164.6* Horβ J7, matutim.}

BBSAt Ii

Celjißimo ξβ JHußrißima

Principe

ac

Domino

>

Do.

_CA

_r

_o

_{l ο}

G l! STAV Ο

,

Gomici Palatino

Rheni

in

Bäva-fia>Juli-u,

Clivire

&Moptium Duck Comiti Vaicn-tiae > S.-.inherniae,

M<trchiaerSf

Ravensburg!,

Do¬

mino in ilayénitein _{, Domino meo} Ciemend.ffiiiio>.

Salatemy_{PacemßtnediHiQttemSptofyerUatemperpetHAini}

Ctifßime

ξβ JUaßrißime

Princepg

>

Domine

_{Clementißime,}

{f

Um

de

materia

liberalt diicurfu

_{ihmmopere dk}

\~J

gna

anirno

meo

sgkarem

, qua

exercitij

Aca-c eini ci _grat

_i

_å.fp

_sei

_πφ

_{η q u-a}

₁

_εcmiψ

_inge

_η

_ij

_m

c

i

ρ

α-blicéöilendere _po

_flina;

_ii

_mihi

_nun

_immerko

_o

b-tuht conüderaiio

_foftjtudiois

, quae

inter

rcliquas

Virv Tt··-a

Priaeipem

feré

fipi yendicat

_fo^um,

_illjus

Γi o nüi iiaturam breviUimis

_quibusdam

poudoni-bt obircrdaafaxit&

_{pro.te&tiitare}

_ingénij

Botuitquam

conßaof? fynrerae

religio

η

is

Tliuflrim*

ma Veßra

Ceiiltudo

ducatur

zdoqua

hcroicit

&o~

iTinigenis

prasfu!geatvirtutibus,haricproptcreaqua-Jemcunqiforritudinis d·

imeauooem

jliuftfifl!

Ve*

firasCelfitud.

iubjedliilifne

dedicare

Sc

inicribere

volui?quo

iubjeftifitmam

animi

mti

aiFeöionemer-ga

Jllwftriilimam

Vefiram

Celfitud

ht:milimc

deck«

ra erri.

LItergo

Jllofiriff.

Cdfitudo

vefiraexiguum

hoc &levidenfe meurn

munufculum

vultu

benigne

Scfe

_{renoiufeipiat,}

_{a c}

_fuo

_fjtrocißio

exoptaufiimo

me

meaq^iludia

commendata eile

benigniffime

per¬

mittat-eå>_{qua par}

efi,

animi

fubjeclione

Sc

obiér-vantiå _petoåtq;

_contendo.

_Deus

_{Opr» & Max:}

JI-ipßriff. Celfitud

Veftram

diutiiHmeialvam

&

inco-lumen?_patcrne

_Sc

ciementerpr.Jefiet>omnisq;

_gene¬

ris bonoubertim

_{iocupletct, d-}

quo

De

um

rdigio*

feprecari

nuaquam

d^fiibrn>

tufuxus

dum

vixcro·.

Jllußriß.

Ctlßtud»

Veßras

Subjecjißifflui

ξ$

Hutnilinsu*

· -. ' Ctlit'ws J Ο Η Α Ν ΝΕS WΟL F G Κ ΚG Ι

£

Ma riadiadit ηίϊ$*->· A 2 Deo

Deo Ducc &

_Luc^j,.

DISPUT AT I Ο Ν I S

Dt*

FORTITUDIN

_E,

Τ Η Ε S I s . L

ön> rei xujüsqi

_poti/Hma

pars,

ipfa..

videatur Defipkio, _{quippe quse}

natu-ram &eiTentiam reiiiriüira _indigitat» ideoq,&nosFortitudinisnaturam con«

ßderaturi» illias _{pricno De6nitionera}

tam_{Nominalem quam Realem}

propo-fifmus) cui deinde DiviOooem& tx*

trema _{ρ ro ritione} iniiitutibrevitér _inbjungemus.

iL

Fortitudinem s_{ferende di&sm quidam exiüimant> eo}

qpod res ioprirnij adverfas perferat _ac iuftineat* Gvxcis

4td'ocia 7$«iJ(jog9 quh in virisfrequentier, ac _poniiimum .

viriasanimi eil& _{opei um viriiium,}

I_ΙΙ,ί

VoxT rdtudinis _{tr'bas-potiifimum mcd:s fomi feiet:}

!<. F yorobo-e Corkorü, quo quidtm ad mir at ihn ufq.p

#-t. üc I .ihffuit Miio Crotoriiaresde _quo Paufank_$ 1 b,

é G- ii i il», cap 16* Herodct* iib*3+ '·-· alij*. 1 abs Dt·

r-sjusßuüLiicub, _{qui.taurutxi pedc pröiitnlum ita tenuit» ut}

trtftgete

nop

poiFet*

T)e

quo

Atliår\ lib

12·.

Talis

c

t

la

ra ?

iolydamas

Scotuftarus,

qui

eoncitatas

Bigas»

Jo

eodcra

flaos veftigiosmanuretro

inje&å,

facile

rctmcbit,

carum-que curlum

inbibebao.

Paufan lib

6.

Zving.

in

Thcae.

HocfeniuBion olirn dbtitJuvenes

uti

forntudiue,

Scnei

veropruds-ntiå. ut refertLaert,

devit+Philöfbph,

Talis

autetnfqrtitudo nonmorurn

virtüs cd,

ied

natura!.

I T*

Åcitpitur proquocunefc

ptrlculovum

ccnttmptu»

ita

ut

audacise

quocjjcompctatf

111,

tro

e»animivirtuie

qua

inforrnida-biitbuiäeb>tumfervatmodum->

mimumß

wlrepidum

ζ$

ccnfiåen*

tcm reädiL

I w.

De_finttur

_Fortitudo

_virtu*

_fcrvans

mediocritatem

in

ψ qua

mttumλutfiducam_in

periculü

adeundü

·ξ$

fußmcndü

adferrepof-jufiti honeßatü

pubiicxuiilitatü.caujd,

.

V.

ObjeBumForlitudinisinternum

eil

Metus

ck

"tri

dueis

y

cir¬

ca_utrumq;quidem hac

virtus

verfatur,

magis

tarnen

circa

metunb.

VI.

ExternnmObjeBumeflid quod metum

ineutit

&

fidu~

ciam _requirit,iiludveropraecipue.

AriihIib>3*Eih.cap*

9*

VI h

Primarii*™

igiturfortieudinisobje&urn

fuot

terribi-iiti: Secundarium\cromdznda> leu quak

Öüueiarn

conci-liant*

VITL

Quamvisautem omnenialum

Tta

fit

comparatum ut

terrerchommco) & menmi incutcre

poiTztf

Fortitudo

tarnen inomnimaicturngenére

locom

non

habet«.

1 X,

fc&cipiuätur

enim Primo%

omnia

mala

inhoneßaieu

tur-turpia» qusp omnes hornines metuefe otnmno

debcntA

Hinc_{Xenophaqes L igi fiiiust Cuidam iibi obijcienti}

timi-ditatem, _{quod teilerisludere oon vcllct»fateor, inquit. nie}

cifctirnidumdéd advertusinhoneda« Plutarch,de vitiofa

pudore. Proptertaiem metum euamlaudatur Clcautes apud Laert.lib. 7.

.

X'

Secsitide intermalatriilia,ca_qu&fuperanfcvires huma¬

nas & majora iunt quam ut poilint aut debeantab

homi-ne,qui fanae

mentisefti

coη remni: Utiunt fulmina, ter¬

ra;cDotus>cxuodationes,magnat&incitatirtempeftates etc-H«c _{qui cootcmnuat.* aut ftuiti fupt, åut atheh Tales}

p-:rhibenturPiyili» quicontra

auftrom

ventum

iibi

nimis

infe itumarmatarpaea.ρrofc6tijar

eni

standemobruti

fue-run?+ Herodot» lib.4* Talesquo q;Cdraequi indrudta aeie_{maris exundantu idium reprmaere funtconätb}

A-lian. ÜD* ii»

XI.

qua? fine impieute & improbitate

contemoi

non

poitunf»

_utignomfoia_Se cootumeba nobis vel uoif _as

imtnerentibus iliata, _{excidmm patriae?rchgionisaut}

hber-tatisoppteilio,& id _genusaii^>

v< . Xii. /'

ReHqua mala tridia quai vires humanas nan

iöpc-rant»five leviora ea fint,ut _{paupertas, morbus, exiiiufTL·»;}

fivegraviora, utpcncula &mors» v ro

fofii*

ii prsrter mé<

ritum _{ejus &culpa}ib_{obtoiant,aequo}animo_{ferendaίηύί*}

XX i ii.

Veraauteni fortkudoin niaximistantum

rnaliscon-joicitur. _{acinprip isrducetinperieulisSi Murtebeßka*opL&}

pulcberrimapuiite, acbaneitUiiuaareputätur+ ArilW lib.

3+j£tb.iv+cap46*

XIV.

Non_{fcrrpertarnenihreteneturvir}

_fortis&

_mortem

adverfbvulnere _{exdpere» ied fngere etiåm nonnunquam} licet»cumnee«fluås>boneftas & publica ialu^

idipibm

re-quirunc·«.

^ XV.

dämfortkudifiis duo funt, _{dggrediScSuftinerc*}

XVI. ~

Ad _{aggrediendum requititur}

_Covfidentia,

_qua

_anirnin

bonaruro remm expeüatione fe erigit* Vir enim

fortis

animo _{prspfeuti & iraperterrito (non tarnenut truncus}

aut bruturn aut fdfiolus )adiré pericula debet;* _non quae-■V!Sj ied eaduntaxat_quae honefta» ieu!|n« iibi la_υ

de

_ra

Tunt

aliatnraSc alijs utibtatem i Inprimis patrkr»

libcrtati>»

reiigioni

aroicii*

XVi l;

Infaftinendis_{periculis& rebusscherfis vir}

_fortis

_de¬

beteile_{paticnsipcriéverans 8tconüam; Patiewia}

_aniroum

öauflitcontraroaforuro occtirreotiumdiiSeultatem»nc ab iihsoppréilusTrangatur & officium deier«t. Sic

jobusiu-pra hciero parscus merito celebrator: Peruneyaniik

tificit

ut _{perfiflft in bono uiq; ad operis} iioem» _nec

dimovies>tur

abcfiieio _{piopter mo)eilia-m qUce orkur ex}

_diutarnitate

temporis.· Conßaniia anini um

Htm

tit Contra

dtfficulta-tcm*xquibuécuoq;aiijsirupedimentis.

JUuftria

tum

per-lererantia tum conrtantiasExcropla habemus

in

Ρ_roph_c

tis

Apb.itobsfyMarty-riöus.

XVIII.

Kifce_{requiiftis contrariaQ tur Levita* , InconlantiA Se} pertwaciiLs·:

Leva

jgf

meoteßans

edtquiin

ofücij*

redé

lu-icbpiisdonpérföferar»ied nuilå v 1 g-iet/us ef

boncflötis

lationtiubuå mutat lenteittia$»$oblida &. attiones» i.»e,

in--inconftantiaAlsibiadis rcfertPlutarchus» quodtaiii£toii*>

ftansinlevitate fasritj Pettinax_{eftquiin opiiionibus}

fil-is 6caüionibusiöjuftisautioutilibus obftiiiatcperiéverat.

XIX

fera_igitar

fortttudo CönÄftit in pcriculis.ijs folum

_quje

honeita iunc, _{intrepidé adcundis & conftanter}

iuilincn-dis, _{ubuquxndo quomodo Qfortet, atq*}

_honeßatis

_tantuoi Ciuiä*

XX.

Qusfiscalfehabest»vcra non eß>fcd _apparens% cujas

QuiuqiSpeciesab Arid* recenicntur 3vltb» cap,S. XXI.

I, FortHudoea> _{quam legis} å ci vibut in _propugnanda patria, prsmijsacpacaispropoiitis, exignot«

XXII.

Hase a vera fortitudint diiibrt» i. Caafa _efficisntei

Legcs enim#deim incitant. 2. Ca vJaFina/h quia μοηtam

honeftatem» quamvcl prasmij adcptiO0cra> vel psnat aut

di;d«coris cviutioacm_ipe&ae.

XX III.

Lfg^shujasmodi in quibusdamRsbaspub* fuitfe, te-ftatur» ioteralios Ärift lib, 7, Polic. cap 2* Sic Catth+gwt

cooßitutum erat, ut_{quotßtpendiaqu.isfisccrit, tot annu«}

Iis ßcnaretur+ In Maiedma _lege

_fuit

_{fancitum, ut qui} nulluni occiddlVt_{hoßero»lococinguli.capißrocingerctur.}

Apud Schytu , ciqui («uiium interfcciilct hoitem , ex po·

culo, _{quodiolcnai quodam fefto, in örbsm propioabatur,}

bibere non licebae. _{Apud iberos ien Hiß>ancj tot}

colu-meUaefcuobcbici cumulo _{infigebanturj quot quis hoites}

manu intcriccent.

XXIV.

IL Firtitudomiliaris izsx _{Expenmcßtalis>qu« imii^sni}

obexpericntiaro&fpcmpfide in pericuiis

adcuridVi&£

trcpidum &

animofum rcddie.

-XXV.

^ v

Dicitur militam, f oquod in vcteranis &

.fxercitatis

gnilitibus_{prstcipué inveniatur. A}verafortitudine

differt»

i. Caufatfficttnie% Nititnf

eoim

expcricntiå

_non

pruden-tiaautconfilio. 2. _Caujafinali_: Spolia enim _non

hone-ftatem fibi _{propönitvadeo ut}

_fiipe

_{ifta'excidat>tergum}

V§rtat,Skut_{Exetn^locivbim}

_{Cdrcncuöum docct Arift.}

χχΥϊ.

%

III.

_{FortHudo'hacimiaquaquisirå&}

_>iodi&se

cupidt-tateinéitatuS) temeié&audadcr, fineccrtoconfiiio,

peii-culislcie_expouit.

XX Vi f.

! V* Fortttuio_{fiduciarU) quam externa}

_prarfidia

_in

pe-fkulis _{prscvifis proptcr fpem certam animo conceptam}

cxcitant. Ha*c in_{periculis folum praevifisfibi confUt*} in

iubitis & _{repentinus änimum defpondet»} XXVIII.

V. Fertifudo _{infcié eifc éotumqui ideo}

_aliquid

_audent»

quia pcriculimagnitudinenfo ignorant» cå vero cogaita»

fnortem _{magisqnäro ign'öihiaiatft. metuunt, & in pedes}

ié_{conjiciunt«. Tåtes dlcifc}

_Aiift.

_{fuiileArgivoi» qui cum} inLacedatmohio* _{(qoosbicyöniösputabant» istpiusab} Ar-givisanteaiuperatos} abiriitiö ftrenuépugnaruntitandem

cum _{cogaoviilcntLacedaemonioseile, in fugan* ie dadc·}

runt.

XX1%

FortitudovcraveXTogatacflftuDomefticni

vel Btäicåu. XXX.

T/gataciIqu*

ία rebus adverfis & moleftis animutrt praeftat»mmotunaétiapacc_{Kcip. fingularicur*&prüden«}

XXXI.

BeHicétft.,_{qua vir fortisin bcllo, pericuU qutevis}

adi-ίβ» &cum_opusert,

_ipiam

_{mortem oppetere noaveretur}

* _XXXII.

Bxtrtma_{hujusvirtutisim funt, In exccftu AudäcU.quse}

eil nimiafiduciaia _{periculis, adeundis} ex _{arrogantia qua·}

damfinc ratiooe. Talivitio laboravit Sero _{SyriaePratfe·}

#us>i. Mach. 3.

XXXIII.

In defe £1uTimsΜtos » _quae cü vitium _{roetueos ©mnia}

Cftiam quae

contemnenda

forent.

Huic vitio obnoxius

e-rat_{Apoftolus Petrus, cumad uoiusmulicrculaevoccoa cac·}

pitexpavefeere.

Tantumde hacnobili virtute_{pro inflituti öoftri}

ra-tionedeiibaffc fufHciat ,· Dcum 1er_{Opt. Max. ardentibus}

votis _{precamur* ut}

_fortitudinem

_{gentisSvecanse roborare}

& firmarc» fucceflu ctiara felici_{taademq;pace cxoptatiflU} mabcare clemcater _digoetuc^,

Corolbriaj.

ι

An

infamia

iemper&ab

ommbu&metueqdafe AfE

2-An

■ Λβ '

2.

Α

η

in

repentinis

malis

_qua

in

praevifis

confpicua

_magis

fit

fortitudo.

?

AfE

3.

An

ullo

jure

fit

Iici-ta*

Neg.

4.

An

fc occiderc liccat,

nc

cogatur pcccare,

vel

fame

mori,

velin

fervitutera

_{perpetuam aut}

ignominiofam

abduci*

Neg,

5.

An vir

fortis& conftans,

citra

levitatis

notam,

confilium

&

inftitutum

fuum

pofsit

muta-re>

Affi

6.

An

forti

viro

hofiein

fal-iereficeati

Dift.

7.

An

viro

forti,

fi

jam

in-clmata

_{fit ρugna,}

_moriendum»

potius

fit,

quam

fugicndum^

D-8.

An

Monomachia fit

Iici-ta)

Vrdßanttßimo $

Littriii/Jim»

>

Du.

_Johanni

_VVoligangi

_jpdcf/

amico öileClo ,

hiice

fbos

felices

Piogrtfius

jgratulari

yolui

FOrtes dicuntmr

Virtutis culmcn

plures

feandere

Ted

nomine

difficile eil,

tantum-»':

Vivafides homini

_Cjypeus

_tutiffimus

_eito;

Inde

_poteft

_dici

_miles

_Sc

_{effe lirndL}

JOHANNES

LÄURBERGlüS

Ling.

Orient· Prof. Pub*

Rovida

_conteroptaö

_vi&rix

_{Sapientia fortiY}

Vera eil _{canities> & meritis} certa

fupellex>

Ferrea

_egdtatis

_{tuniü> munimine}

_rin&a

r

In-Γίΐνί&ο >

Regum

de

_{c os ac}

fubiime

trophagum.

Sed dolor, hoc

_{divoquampiuci muhere}

_gäudent!

Praecipites

gelido multos

terrore

faiebrae

Percellunt, ramos ne fcandant Palladis altos:

Multos invulnus

_{trahitempta dolore}

_voluptas«

Eft trifti fateor radix haec feile

_repleta,

Qui

iapic

Aurieoini meticur

foeaora frudtus.

AnnonSardois cenfetur amarior herbis

Lauribaccavirens, Sc

_lingvam

_mordet

_acetum

_Ρ

H;ectarnen äffe<ftas relevantmedicamine. vires

Et

_pavido

_pellunt

_frige

_η

_tia

_ab

_{or.e venena.} Ifta reor tacito meditaris acumine mentis

Saepius.o

J

a nnes,

pleno dum maxima

curfti

Tentas,Sc varios

_Sophies

_penetrare

_receffus.

NonlaborBerculeus te

_frangit»

_carminis

_arf£j>

Improba

nec

Siren

fcopulos defleilit ad

atros. Fortiter audendo fortiflimus inde voceris Aonidum cultor, merita dum

_temporalaura

Ginftusovas, fummos non infimus interhonores.

j

Quod felix fauftumq;

fiet>

qui

tollit

abufus

laftudiis noeuos)votis Deus annuatiftis.

In_exiguummagni

_afftflu*

_argumentum

r Φ

OLAVUS WAGNΕ LIU&