Dissertatio academica de moralitate sepulturæ in templis ac coemeteriis. Quam, consensu ampliss. facult. philosophicæ in illustri acad. Upsaliensi, præside mag. Gustavo Anton. Boudrie ... publico examini modeste submittit stip. Grönwald. Laurentius Limbor

D, D. DISSERTATIO ACADEMICA De

MORALITATE

_SEPULTUR^E

in

TEMPUS

ac

COEMETERIIS.

Quam,

cönsensu ampliss. facult. PHILOSOPHICiE IN ILLUSTRI ACAD. _UPSALIENSI,

PR^ISIDE

MAG.

GUSTAVO

ANTO~N.

BOUDRIE,

Phil. Prof. _{Reg, Sc Extra-Ord,}

Publico examini modefte fubmittit

Stip. GronwMd*

Laurentius

_Limborg,

Dalekarlus.

In Auditorio Gustav. Major. d.viii. mar tji 'mdcclxxxit,

Horis A. M, Solitis.

UPS _ALIje,

Apud Joh, Edman, Dircft. Sc _{Reg. Aoad. Typogr.}

m

In S:am R:am M:tem

MAGNJE FIDEl VIRO,

S. S. theol. DOCTORI celebratissimo,

dioeces» aros. EPISCOPO eminentissimo,

synedrii sacri PR/E8IDI gravissimo,

gymnas. scholarumque EPHORO adcuratissimo,

REVERENDISSIMO PATRI AG DOMINO

D:no

LAURENT

10

BENZELSTIERNA,

MACENATI

SUMMO

_j

In S:am R:am M:tem MAGNJE FIDEI _VIRO, s:je r:^e m:tis a sacris SUPREMO

atque ad templum s. nicolaiPASTORI PRIMARIO utriusque consistorii tam aulici , quam urbici

PRAISIDI gravissimo,

perillustrx ac generosissimo _LIBERO

_BARONI,

MAXIMEQUE REVERENDO

CAROLO

D:NO

TAÜBE,

M/ECENATI MAXIMO

SACRUM.

ADMODUM REVEREND O et PRjECLARISSIMO VI RO Mab.

NICOLAO WALL

WIK,

ECCUESIARUM ArBOGIENSIÜM ET SÄTERBOÖSfSIS. PASTORI

Adjacentisque Districtus -PR/EPOSITO

DIGNISSIMO;

VIRO AMPLISSIMO

D.no

JOHAN.

JA C.

LI LO,

Officinarum _{Rerumque Metallicarum«POSSESSORI}

ac PATRONO Sollertissimo;

EFERGETIS SUMMA FENERATIONE JETATEM CO LENDIS;

Has _{ßudiorum primitias in fignum animi gratijjimi,}

Cftm ommgena felicitatis voto, facratas voluit, dchuit

§. I.

Via _pandiiur

ad

_re?n

traEt

_andamy

_ejusque

_di/iri*

butio exhibetur.

Ni!

difputari fölet,

frequemius 8c majori fubinde

quam de loco fepulrurae,

animi

conteatione

illam

nem-pe, confuetudine diuturno ufu jam recepta, in

tem-plis ac coemeteriis peragi 8c celebrari, tam annalibus

Ecclefiaflicis, quam quotidiana quoque condocefa&i

ex-perientia, fatis fuperque novimus. Qua autem

hujusce-modi _{fepeliendi mos veftiatur moralitate, id operae pre»}

tium _{duxi, quod commentadone Academica curatius paulo}

expenderetur enodateque explanaretur. Quem infinemut

officio meo rite _{defungar,rem ab ovo, ut ajunt, exordiar} åc _{primum commonftrem, in Ecclefia primitiva}

per

no-vem fere faccula locum _{fepulturae non fuifle in}

ipfis

tem-plis, fed fequiori moxdeinceps aetate iftam confuetudinem

pedetentim ufu invaluiffe, ut mortuorum cadavera ibidem conderentur; unde vel me non monente, _{plus fatis}

ap-paret, quantum a prifca illa Ecclefia hac in re

defcive-rit hodierna. Porro ut luculentius conftet haec _moralitas,

paucis etiam oftendifle juvat, longe prudentiores fuiffie

nöp modo Judaeos, _{quos peculium Dei vocaveris, fed}

etiam Graecos 8c _{Romanos, qui fuorum exuvias}

demor-tuorum extra urbes _{condiderunt;nec filentio praetereundi}

funt _{vEgyptii, Arricani itemque noftri Septemtrionales,}

quibus curae cordique fuit, ut _fepulturae extra urbes per-agerentur. Sed ut tandem robur hifce argumentis

tf|>

)

2 (

Up

tur firmiflimum, coronidis loco ad rationes Phyficas _pro

gredi animus eft, quas

probabunt, demortuorum

cadavera,

in _{templis Sc ceemeteriis humata, peftiferos evaporare} halitus, omnibusque, cultui Divino in ^Ede Sacra

invi-gilaturis, maximam

adferre

noxam;

unde

etiam in

com-pluribus Europas regionibus cceptum eft, extra urbes

itemque a templis fejuncla conÜiruere fepulturae loca.

Atque hoc erit tra&ationis noftros lladium, ira

percur-rendum, ut _{argumentis ultro citroqtie adhibitis atque in}

medium _{prolatis ad liquidum perducatur, qualis moralitas}

fepulturae in templis Sc ceemeteriis jam diu frequentari

folitae, fit adfignanda.

§. II.

De loco

_fepulturae

_in

_Ecclefia

_{primitiva, a qua}

defcivit poßmodum fequior atas.

Nulla loca _{fepulturae in oppidis vel in templis apud}

primos Chriftianos fuerunt nec eile per tria priora fte* cula licuit. _Quamdiu enim fub perfecutionis jugo ge*

mueruntj in filvis, montibus, _{cryptis d) locisque}

fubterra-neis,

a) Cryptß bee, quas Catacumbas vocant, jubterranea

fuerunt xdtficia, concamerata, pavimento firata, ac

pavieti-bus _{circumfepta , in qu<z per gvadus aliquot juit dejc} en den-dum; in _{parictibus per ambitiirn loculi füere dijpojiti, in}

quibus urna ceque ac corpora demortuorum locatentur, Eid.

QUENSIEDT de _{Sepult. Fet. C.} io.p. 2311, Cfr, B1NGH.

Antiqu. Ecclef. L. XXII/. C. 1. p. 9. fq.

'

Ißa fepultura _{loca etiam generali nomine}

,

ccemeteria vocabant _{Cbriftiani; quia mortem tqntum pro}

Jomno babebant _{corpora illic depofita non proprie rnortua}

effe>fed tantum dormiendi ac _{quiefcendi cau[Ja jacere}

exifii-rnabant, ujque dum, veniente ad Judicium Cbrifloi _experreda

'ü® J 3 K CM

neis, a commercio perfecurorum remotiifimis , prout

occafio tulerit, fuorum cadavera occultarunt, ne ulterior fasvitia vel infolens ludibrium in _{reliquias exereeretur.}

Fornices hi fubrerranei illis _{temporibus non rantum mor¬} rais condiroria, fed etiam fidelibus perfecutione preflis

perfugia preebebanr* quod clare indicat

CHRYSOSTO-MUS _{b): Hi qutdem in monumentis Ef fepulcvis,}

_hi

_{vero in} de_{[ertis låtitabant. Midieres tenerce Ef delicatce continua}

farke detinebantur. - Ef ne forte deprehenderentur,

tre-pidarunt Ef in timore tanquam in fornace

jacuerunt,

In

quibus quoque ifto rémpore fuos inftituere conventus,

eulrum _{peragere Divinum, pariter ac Sacramenta}

admi-nillrare nonnumquam, neceffitate id urgente,

confueye-runt Chriftiani _{c). Hinc unum} idemque _{nomen tam}

fe-pulturarnm locis,quam conventuum quoque

religioforum,

erat inditum d). Quod _vero Chriftiani fponte ufuque

recepto iis in locis, ubi Sacra fua

celebrarent,

mortuo-rum cadavera condiderint, inde concludere _non licet,

praefertim quum, neceifitateada&i gravillima, hoc

fecerint.

Adeo enim _{preha erat prifca illa Ecclelia, ut cavernse,}

fepulcra, locique deferti templorum vicem

prasftarent

Chpiftianis. Tempore perfecutionis, inquit

DIONYSIUS

A L EXANDRINUS _{e), quivis locus, ager,}

_folitudo

_,

_navis,

ftabulum, carcer inßar templi eft ad Sacros conventus per'

agendos. Quocirca quantumvis prifcorum conventus

Chri-ftianorum, ex iftiusmodi occafione in ccemeteriis

fole-A 2 rent

b) In Homil. XL. ad populum, quem citat

laudatus

ille _{QUENST. p. 200.}

c) QUENST. C. 8. p- 201.

Cfr.

B1NGH,

Lib.

cit.

p. 2. Itemque KIRCHM. de fun. Rom.

Lib.

11. p. 309.

d) BINGH. Lib. Hill. C. 1. p.12p. L.

XXIII. C.

t.p. 2.

e) Ap. EFSEB. L, FIL C. 22, quetn citat

BINGH.

eS?« > A _{( c5&}

; 4 v «Ss»

renr inftitui, _non tarnen ideo _{fepulcra pro templis} or-dinariis fuerunr habita.

Praeter Catacumbas _{jam fupra allatas, monumenra}

quoque erant, hoc per intervallum , ad pubiicas ere£ta

vias, in quibus nonnumquam mortui _{fepeliebantur f).}

Atque hinc eft, quod Petrus Apoftolus in via trium-phali juxta Tiberim dicatur _{humatus; & Paulus} in via

Oftienii, III mill. pafluum extra portam urbis,

quemad-modum nos docet _HIERONYMUS

g). BARONIUS

feriem in fuburbanis Romse ccemeteriorum recenfet

ion-gam. Et GILBERTUS BURNETUS catacumbas

Nea-poiis defcribit, quas extra mcenia efle dicit _b).

De _{fepulcris martyrum, ut extra muros urbium}

con-ftitutis, omnes veteres _{loquuntur Scriptores. Temporibus}

hinc _{fequioribuSj quando ad monumenta}

Martyrum

con-ventus _{agitabant, de egreflione ex urbibus in}

agros,

ubiMartyres fepulti jacebant, numquam non mentionem

faciunt: _{Quemadmodum, ait CHRFSOSTOMUS}

i)% qiium Maccabceorum _{feflum celebraretur, in urbem villa omnis}

effitfa eß; _{ita quurn Martyrum^qni iIiic (in villis) quiefcunt^feftum}

ageretur, nunc urbem totam _{oportuit ad illos fe transferre.}

Porro _{leges Romanse, quae haecce}

per faecula cujus-cunque ordinis ac conditionis hominibus mortuos in ur¬

bibus _{fepelire interdicebant, firmiflimo}

nobis funt argu¬

menta, in templis eadavera non humavifle _primos

Chri-ftianos. Cautum enim fuit _{lege XII Tabularum, ne}

qitis

in urbe _{fepeliretur neve ureretur k). Hsec}

quurn aliquo

modo

f) B1NGH. L. c, _{p. j>.}

g) Quem citat. BINGH. L. c. _{p. 6.}

d) Ibidem p. g 10.

i) In_{Homil.quadam deMartyr. Fid,BINGH, L. c.p. 7.}

$

)

(

modo _{exoleviflet, poftea Senatus confulto, DUELLIO} coniule, ut SER VI US in _{Virgilium Li b.} XI ./Eneid.

notar, efl: confirmara. Deinceps quum lex clenuo violare¬ tur, ipfi Imperatores leges, de non fepeliendis inträ

ur-bis _{pomceria mortuis, conftitucrunt. HADRIANUS Imp.}

Refcripto mul&am aureorum _{quadraginta fifco}

inferen-dam _{decrevir, eamque ftatuit tam in eos, qui quempiam} inträ moenia urbium _{fepelirent, quam ipfos Magiftratus,}

qui id effent palfi, locumque fepulcralem publicari Sc

corpus transfcrri jufiir. Neque ulla Lex Municipalis vel

privata hoc in cafu, cnonente ULPIANO, contra _gene¬

rale _{Principis edi£him vim obrinere quiret. Cadavera}

mortuorum inrra urbes condere etiam _ANTONINUS

PIUS, Hadriani Succefior, ut refert vitte _{Ejus Scriptor}

JULIUS CAPiTOLINUS, vetuir. Denique

DIOCLE-TIANUS hacce nova fanctione _{priores leges}

confirma-vit: Mortuorum _{reliquias, ne janSlum rnunicipiorumjus}

pol-luatur, inträ civitntem _{condi, jam pridem vetitum efl /).} Tantumque abeft ur _{leges illas conculcarent Chriftiani,} ut _{potius gentilibus earundem violationem}

obje&arent: quemadmodum JOANNES SAVARO in do&is fuis ani-madverfionibus _{ip. S1DONIUM APOLLINAREM e} di-verfis Au&orum locis demonftrat.

Quid? quod Ipfi Imperatores hoc tempore extra

urbem funt elati: nimirum AUGUSTUS Sc TIBERIUS in via _{Appia m). GALBA in Aurelia »), Sc}

DOMI-T1ANUS in via Latina funt _{fepulti o). Si hoc}

Impera-toribus, quid fa&um putemus aliis? Hinc de mortuis3

A3 _qui

"

/) BINGH. Lib. rit. C. v. Cfr. KIRCH. _{L.lhp. Mq.}

QVfiNST. p. 181. fq.

m) BINGH, Lib. _{cit. p.} 6, n) KIRCH, p. 2-jS.

\ _{fi f m>}

W J ° V «3S5

qui in via Flaminia atque Larina jacebant rumulati>

canit _{Juvenalis p),}

Quorum Flaminia tegitur cinis atque Lätina.

Ex _{quibus omnibus iuce meridiana eft clarius, quod}

Chriftiani per tria priora faecula mortuos in urbibus vel

earum _{templis non humaverint.}

Idem etiam invaluic mos _{per fequentia aliquot fae¬}

cula, poftquam Imperatores nomen Chrifto dederanr, pax Ecclefiae fuerat _{recuperata & teinpla fua paftira inträ} ur-bes habere Chriftiani _{cceperant q). THEOOOSfÜS}

MAGNUS, qui anno 379. Orientalis fafces impcrii

cå-peftivit, omnem tam in templis, quam in urbibus

fepul-turam vetuit: Omnia inquit, _qua fupva _{terram urnis}

clau-fa, velfarcopbagis corpora detineriturt extra urhem delata ponantur, ut & bummitatis in{Iar exhiheant cf rehnqnant

incolarum domicilio _{fahSlitatem. Qjisqttis hujiis}

preneepil

negligens fuerit} atque illiquid tale ab bujus interminatione

preecepti aufus fuerit moliti, tertia in futurum pairimomi parte multetur: officium quoque , quod ßhi paret,

quinqua-ginta lihrarum auri adfeBum difpoliatione'nierebitur. Ac

ne _{alicujus fallax cf arguta Joller}

tia ab bujus fe preecepti

intentione _{fuhducat, atque Hpoflolorum vel 'Martyrum'federn} humandis _{corporihus ceftimet effe concéjjam, ab bis}

quoque, ita

ut a _{reliquo Civitatis, noverintJe atque intelligent}

ejje

Inb-

tno-p) Satyr. /. in fine.

q) ld quodprimitm de Immatinne in templis occaftonem

dedit _{cogitandi, fuitfingularis ille honor feeeulo}

quarto

ci-nerihus _{Martyrum exbibitus, qui forte fieculis aliquot}

prce-teritis mortui £? _{Jepulti fuerunt; quod fc. exuvias illorum} in _{templa urhica tranflulerint vel Bafilicas in agris fuper}

fepulcra eorum cedificarint. _{Deinceps bumatio Principum}

in exedris _{templorum. Hoc autem nihil ad [epulturam in} templis fpettat. Vid. B1NGH. Lib. XX/11. C. /.

^s» ) 7 V w

motos _{r). CHRYSOSTOMUS, qui anno 407. diem obiit}

fupremum, exprefhs verbis idem indicatum yoiuit, quan-do cum _{fepulcris peccatores, fuis in delictis morientes,}

asquat: Si mortua cprpora extra urhem fepelimus, multo ma¬

gis eosj qui verba mortua, 8r" qui talia proferunt, ne

tegere aut ohumbrare quidevi volunt, longe amandare opor¬

tet. _{Hujusmodt enim ora J'unt communis Civitatis}

pernici-ess). Er vetuftus ille _{Scriptor t\ fub CHRYSOSTOMI}

nomine _{delitefcens, pie hane in rem: Omnis Civitas,}

omne Ca(i,ellum ante _{ingrejfum fepufera habet, ut contendens}

intrare in _{Civitatem, quce imperat 8^ floret divitiis, Zf}

po-tentatu, _{aliisque dignitatibus, prins quam videt, quod}

fe-cum _{concepit, videat primum quod fit. Ante Givit}

ates flint

jepulcra, ante agrosJiint (epiilcra. _{Vbique ante oculos efl}

mflra huviilitatis Scbula: Et docemur, in quid definamus

tandem* Et tunc vid_{emus, qua. intus Junt fpeSlacida.}

Ar _{Imperatores quidem hac eerate id}

tamquam

pe-culiarem favorem _{obtinuerunr, ut in veftibulis x), atriis}

y). vel _{porticibus remplorum a), non vero inträ templi}

ipfius ambirum, corpora eorum _{poft fata follemni} ritu

hu-r) Codex Theodof Lib. IX. Tit. 11. de_{fepulcris violatis.}

Conf. BINGH. Lib. cit. _{pag. /2.}

s) Expofit. Pjalmi V.

t) Cujus mentionem facit BINGH. Lib. citat. _{p. u.}

x) Veßibulum erat _{primus introitus in aream ante}

templum.

>) Atrium _fbatiofla erat area, porticibuscircumdata veftibulum inter cf _{templum jacebat. Medium}

jpatium

aper-tum 8^ _{paténs reliquit,}

ut 8t5 c o?Ii _{adjpeSlum preeberet,}

oerem _fplendidum

folisque racliis collußratum _prceflaret. Vid• LESEB. L. X. c. _sp.,

z) _{Porticus, qua columms undique attoUebantur, atrium}

civcu_v/fepieba

m> \ o ₍

W j o _{v W}

f

humarenrur, dum ceteri cujuscunque ordinis extra urbem

magnas matris gremio mandabantqr a).

Deinceps ineunte fasculo fexto, idem

_privilegium

concedebatur _{Epifcopis, templorum fundatoriQus alusque}

inlignioris notas viris;adhuc tamen leges Civiles omnem

lepulturam a templis arcebanr k). Ulterius in primo

Con-cilio _{Braccarenfi, anno 563 in Hifpania babiro, eft}

lan-citum, ne _{corpora defunSlorwn inträ bafilicas [anSlorum tu«}

mulentur, fed fiant omnes fepulturce _extra wbem, vel _etiam,

fi neceffe fit, de foris, circa murum bafilicee. Ut robur huic rei _{addatur, exemplum ab urbibus Gallias}

defum-tum invenimus: Si _{firmifiimum hoc privilegium ufque nunc}

retinent Civitates _{Gallice, ut nullo} modo inträ ambitum

mu-rorum _{cujuslibet defunSli corpus fit bumatum; quanto magis} hoc venerabilium _{Martyrum reverentia debet obtinere c)? In} Concilio Namnetenfi eirca annum _{658. vel ii mavis,}

695. habito, Galliae etiam populo fcpelire in atrio aut

in _{porticu, aut in exedris rempli, non autem in ipfo}

templo fuit permiflum d). Porro decretum hocce tem¬

pore CAROLI MAGNI ad annum 813. in conciiiis A-relatenfi & _{Moguntino fuit confirmatum e). Latis} ifti-usmodi in Occidente _{decretis, Imperator LEO, qui} di-£us eft _{Sapiens, in Oriente circa annum 886.}

antiquas-

Le-a) Vid. BINGH. Lib. citnto, ut alios lene multos hac de re _{Scriptores reticeam.}

b) Cod. JUSTIN. Lib. 1. Tit. 2. de Ecclefiis, quem

citant _{QUENSTEDT p. 203. BINGH. Lib. citato p.i$>}

KIRCHMAN. p. 310.

c) KIRCHMAN. p. 311. BINGHAM Lib. citat. p. it. QUENST. p. 203.

d) Vid. Concil Namnet. Can. VI.

e_{) Vid. Concil. Arelat. III. c. 21. Itemque Concil.}

&

)

9(

Leges, contra humationem in oppidis promulgatas, ab-rogabat, omnibus libertatem fepeliendi intra vel extm

cujuscunque urbis muros _{relinquens f). Qiiod} vero jus

dederit in _{iplis templis cadavera mortuorum condendi,}

non _{reperimus, adeo ut huc usque fepultura omnis} fa-cra in asde fuerit illicita.

Verum enim vero ambitio _{teque ac fuperftitio viam}

majori aperuerunt licentiae, quam _{quidem antiqui Cano»} nes funt _{largiti. Nam opinio, quod defun&orum}

anima-bus melius effet _{citiusque Ccelum recluderetur, fi fan^}

ftorum _{reliquiis contiguum haberent cinerem, homines}

hujus privilegii, poft mortem obtinendi, tanto redde¬

bat _{appetentiores g). Atque faeculo circiter decimo}

Prin-cipibus, Epifcopis, templorum fundatoribus _aliisque viris

virmtum laude maxime _{confpicuis , fepulturae locus in}

templis fuit indultus. Res denique arbitrio Ordinis Ec-cleftaftici ita _{quidem relinquebatur, ut, cuinam vellet»} intra _{templum jus Sepulturae conccdendi}

poteftatem

ha-beret. Unde. tandem _{accidit, ut, oblata pecunia, omni¬} bus _{janua patuerit St certatim in templa mortuorum ca¬}

davera fuerint _{illata, quamvis ab initio haut}

pauca re-clamarint Concilia,

B _{§. III.}

f) Fil CALFÖR. Ritual. Ecclefiafi. Pt 1, L. 111._fett.

3. c. 46. p. $$8. BlNGH. Lib, citat. p. /9.

g) Rationes, ob quas in Templis fepeliendifintmortui,

Pontificii potiffimumtres_adferunt. 1) Ut amici _Templum aut Ccemeterium _{ingredientes, meminerint fuperos Deumque pro}

mortuorum _{quiete precari, ut animce, fi forte}

in expiatoriis

ignibus detinerentur, ex Ulis in ccelum evadant. _{2) Ut}

fa-crificiorum, qua in Miffay fiant animce participes, quarum

exuvice in _{templo jacent. 3) Ut SanSlorum, qui illic}

quie-fcunty religiojo cultu celebres funt, precibus adjuventur\

4!

> 10

(

H

§• HI.

De

_{Sepukretis populi Judaici}

_{extra urles}

eärum-pomceria.

Foftquarn ficj quantum fieri potiiit, difiin£te enc*

dateque3 brevitati tarnen litantes, perluftravimus, locum

fepulrurae per novem fere fecula in Ecclefia primitiva non fuiffe in templis adfignatum permiffumque,

quam-vis _{deinceps talis fepeüendi mos progreflu temporis ma¬}

gis magisque fuerit introdu&us; proximum nunc eft, ut, ab _{antiquioribus retro temporibus rem repetendo,} fuc-cincte etiam _{oftendamus, longe prudentiores fuiffe}

re-liquas gentes, inter quas eminet populus Judaicus. Ju¬

dseos nempe extra moenia urbium in locis, ab

babitacu-lis viventium _{feparatis, fuorum cadavera fepeliifle; pla¬}

ne eft, _{ut opinamur, extra cpntroverfiae aleam poiitum.}

Elati enim dicuntur ex urbibus, & _{in agris tumulati,dum} in Oraculis Divinis _{fepultura aliqua commetnoratur.} Exu-vise Abrahami _{ejusque uxoris in fpelunca Machpela funt}

conditae _{b\ Hanc deinde ceteri Patriarchse eorumqua}

uxores adfe&arunt, & in _{fepulturam fibi deftinarunt i).}

Debora, Rebeccae nutrix, fepulta eft fub robore k).

Mo-les in valle _{quadam terrae Moabiticae /). jofuam ad}

fe-ptemtrionem Gaafi monris, & jofepbi offa ab Jfraelitis

ex _{ZEgypto deportata in fundo agri humarunt m),}

Regum quideqi fepulcra fuerunt in Civitate Davidis,

fed in loco tarnen extra viventium confortionem

delä-£to, atque ad murorum monrisque Zion extremitatem

adornato _{n). Vallis autem Jofapbat, quse ad torrentenr}

Ce-b) Genef. 23: 19, 20. 2j: $, 2) Genef 47:30. 49:

2_{p. fq. k) Genef.}

3/: 8.r l) Deuter. 34:6. m) Jof.

24: 30 , 32. 71) CALV

ÖR

P. 1. p. _pp7. itemque /1DRV

CH0M11 tbeatrum terree _{Santta p,}

Ü

)

«I

(

sH

Cedron erat fita, extra urbem in _plaga Orientali, com¬

munis fuit _{fepulturx locus toti urbi Jerutalem o),}

inde-que haec vallis difla eft Cadaverum ac eineris; quas

qui-dem cum monte Calvaria, etiam extra urbem, fed in

plaga fere feptemtrionali { non

eft confundenda

p). In

fepulturam peregrinorum extra pomcEria urbica emtus

fuit Sc _{feparatus ager Akeldama q). Quod etiam faspius}

in Novo Ecedere demortuorum cadavera extra urbem

elata _{fherint, multa produnt exempla. Lazari fepulcrum} fuit in _{regione Bethanise v). Juvenis Naemitanus} effe-rebatur extra _portam urbis Nain, frequente

oppidano-rum turba funus comitante s). Senator Jofephus

Ari-mathaeus _{fepulcrum fibi extra muros Jerufalem in horto}

excidendum curaverat t). De cetero etiam

QUEN-STEDT fide Menochii nixus, commemorat,Judteos non in urbibus, fed in agris extra urbes fepulcra conftituifte,

cubiculis fimilia, quac plures capere poflent homines »). Teftimonium _{quoque hujus rei illuftre in hiftoria}

paftio-nis Servatoris noftri occurrit: _{quod fcilicet citjus pofl}

re-fuvrettionem plurimi fan&i, tumulis fuis reli&is, in Jacram

urhem _{(int ingrefß, multisque apparuerint v)„}

§. iv.

De loco

_fepulturce

_apud

_Gr^ecos.

Porro devolvimur _{jam ad Graecos, apud quos}

in-venimus, mortuos etiam fepultos fuifle certis in

valli-bus _{certisque agris, extra mcenia urbium defignatis, &}

B 2

qui-o) Vid. CORNEL. a Lapide in Jerem. Cap. iß• 6. Conf.

QUENST. p. ißz. itemqae ADRICHOM. p. /72. p) Jerem.

31: _qo. - it. ADRICHOM. p. /7/. q) Math. 27: 7. r)

Job. 11:- s) Luc. 7: 22. t) Math.27:So- Conf. Job. ig: qr. u) QUENST. deJepult. Fet. p. 191. v)Math,

-'S2>S3-H

)

12

(

_H

quidem ejusmodi, qui nec _{fruges ferre, nec cibos fup»}

peditare poflent x). Atque hinc _{Athenienfes, legibus}

muniti _{Solonis, non permiferunr,}

religionis

pollutionis-que caufla, ur _{quodcunque demum eller cadaver, live}

Principis, five vilioris fortis _{hominum, inrra pomoeria}

urbis _{purrefceret,vel fepeliretur}

y)t Hinc Servius Sul-pitius imperrare non _{potuir, ut Marco Marcello,}

quam-vis illuftri _{viro, inträ urbem darenr locum}

fepultursez).

In Corintbo , altero Grsecise ocello

, inträ muros

quem-piam huraare, ludosque funebres _celebrare, vetus Lex

prohibuit a). Idem obtinuir _apud Smirnteos _b)7

Sy-racufanos _{c), Sicyonios d), parirer}

ac _{Trojanos;Priamus}

He&orem filium ab Acbille _{occifum,more fuorum,ante}

portas Trojae fepeliendum, ludosque funebres faciendos

curavit _{é). In Delo}

quoque _{fepulturse urbanse} erant

pro-hibitae/). Plerseque Grsecise _{nationes, tefte Hefychio,}

ritus _{hujufce adeo tenaces}

fuerunt, ut miniftros eriam

triftis _{hujus muneris,}

quos xccraysarct? _appeilabant,

ur-bis domicilio arcuerint _g).

Qui pro Patria in bello mortem _oppetierant,

pti-blico fumtu & _{ftatuarum ere&ione in Ceramieo}

Atbe-iiienfi extra urbem fuiffe _{fepultos, paflim indicant}

Grse-corum _monumenta.

~ At _tarnen inträ urbes

in _{ipfo foro aut medio urbis}

cos, quibus honorem exhibitum _{vellent, fepelire} inter-dum x) PLATO Lib. 12 de _{Leg. quem citat QUENST.}

p. 77j. y) QUENST. p. *74. %) CJC. Lib. IP _Epißol.

famiL 12. _{a) PAUSAN Lib. 11. b)}

C1CER.pro Flacco.

C. _{57. c) C1C. Quceßiones TUSCUL. L.}

P, _{Cap. 23. d)}

PLUTARCH. in vit. Arati. _{e) DÅRES PHRFOWS in} Libro de excidio _Trojce,

quem citat _{QUENST. p. ijj.} f) STRABO L, X, _{quem citat KIRCHMANN. p. 26p*}

ü

)

13

(

ü

dum folebant. Hinc _{Ccepio Catonis Uticenlis fräter in}

foro vEni, quse Thraciae urbs eil: Et Dio, Syracufanus

Imperator, celeberrimo loco in ipfa urbe eft fepulms h). Sed hoc ad _{fequioratempora merito referendum putamus.}

§. v.

De Romanorum locis

_{fepnkralibiis.}

Progredimur

ulterius

ad

Romanos

, apud quos ipfis

fub incunabulis Roma: multo ante latas a Decemviris

leges, more receptum

fuit,

ut extra urbem cineres

fuo-rum conderent. Iflhoc nimirum conflar, exemplo

NU-MiE, SERVII TULL1I Romanorum Regum,qui extra mcenia urbis fuerunt fepulti i). Foftquam autem ifte mos

aiiquoties negligi, atque in

defuetudinem

abire cceperat,

inde eft fachim,ut in _{legibus XII tabularum} a Decemvi¬ ris fanciretur: bominem mortuum in urbe ne fepelito, _neve

urito _{k). Quam legem primum a Senatus quodam}

Con-fulto, Duellio Confule,

Sc

deinceps ab Imperatortbus

plu-ra _per fecula fuifle confirmatam, jamdudum _{fupra com«}

memoravimiis.

Pauperibus, ac qui de plebe erant, in publicum

fu-nerationis locum , deftinati Futiculi extra portam

Efqui-linam, Cum verovicinitas horum Futiculorum urbi eflet

infalubris, Auguftus Caefar aliquot jugera de publico ifto

& communi _{plebejorum loco conceffit Mectenati, qui}

hortos ibi colere _{ccepit; atque hinc fa&um eft,} ut in

fuburbanis loca _{publica, quae Culinas appellarunt,}

fune-ribus _{inopum deftinarentur l). Praeter haec, quae jam}

nominavimus, loca, etiam fecundum vias militäres feu Afa&ofsff, Sc quidem celebriores, ut Appiam, Aureliam,

Flaminiam, Latinam, Lavicanam, Laurentinam,

Oftien-B _{3 fem,}

h) KIRCHM. p. 3oy. i) K1RCHM. L. 11. c. 20,

$ ) H

(

il

fem, Praeneftinam, Salariarn Sc Tiburtinam monumenta

fuiffe novimus exftructa. Qui enim fundum, agrum vel

hortum via? _{contiguura habebanr, ibidem fepulcreta}

_f\bi

eligebant, ut

viatores

mortaiitatis

admonerentur.

Sic

tu«

muli ad vias iflas confpiciebantur multi, cum Epitaphiis:

Siße vintor, adßa, meditare m). In

montibus

etiam

,

teile Tfidoro _n), vel ad montes habuerunt

fepulcra.

Viris vero de Republica praeclare meritis, in

Cam-po "plerumque Martio, ex

Senatus

Confulto,

tumulaii

licuit _o).

Neque filentio praetermittendum

eft, qttod

nonnul-lis _privilegium

_humandi

_inträ

_pomceria

_urbis

_indultum

iit, idque ut lingulare virtutis Sc honoris

documentum

exftaret. Pulcre in hane rem difleritALEXANDER ab

ALEXANDROp): Cineres ejus, qui trhimpbqfjet, aut Im¬

peratoris, qui boftes

hello domuijjet, vel armis

Rempttblicam

auxiffet, in urhem ferre licehat, quihus boc

honor

is

caujja,

ut in foro conderentur> tributum fult.

§. VL

De _fepn

_It

_ura

_apud

_JEgyptios

_{zf Africanos.}

Pergimus nunc ad iEgyptios asque ac Africanos,

foreviter _{vifuri, qualis mos iuorum cadavera condendi}

olim invaluerit. Qiiod ad iEgyptios attinet, reperimus,

eosdem medicata Sc condita fuorum cadavera vel in

py-ramidibus, seternum quafi duraturis, quae extra urbes

fue-runt _q)

yvel in cryptis,

(iimmo labore in

rupe

excilis,

velata _{reponebant r). In editioribus quoque*}

_sedium

fua-rutn

rn) KIRGHM. L. 11. c. 22, Confer. QUENST. p. 183. w) Lih. XV. c. 2. Confer QUENST. p. 188. o) K1RCHM.

L. 11. c. _{2j. p)} Lib. 111. genial, dier. _{c. 2. q)}

dKb \ * r ( £ß&

J 1 5 \

rum cellulis nonnumquam demortuos adferva-runt; Id quod non vanitati & fuperflixioni, Ted necedirati,

Ni-lique inundaticni frequentiori tribuendum eiTe ftatuit

C ASSI AK U-S

Heic monuifle _{juvat, unilionem Cadaverum in}

pri-mis nobiiium non tantum _{apud AEgyptios, fed etiam}

apud plerasque gentes humaniores, antiquitus obtinuifle.

Cujus unctionis erat cauITa, ut putredo & fetor a cor¬

pore mortuo arceretur t)$ Veteres enim de

averruncan-do halitu molefio _{quam maxime erant folliciti. Omnia,} quae noxam valetudini inferrent mortalium, removere

ftudebant. Hinc _{unguenta in pyras conjicere moris erar,} casque cupreflis cingere, ut odoris fui jucunditate

fce-torem Cadaverum _{cohiberent, populique circumflantis}

corona ne _{periclitaretur de fanitate faluteque fua u).}

Quod autem ad Africanos attinet, verbo faltim indi-caile fufficiar, in Africa extra Feflam, urbem nobiliflimas

Africse _{regionis principem, multos ubique non procul} ab urbe _{campos reperiri, in publicam defun£torum}

fe-pulturam qui narrantur relicli v),

§• VII.

De tumulis

_{Septemtrionalium.}

Sic tandem ad noftros _{feptemtrionales devenimus3}

quorum tumulos fepulcrales aliquanto curatius

perluftra-re_{5 noftri quoque putavimus efle officii,}

Sepulcra eorum

erant in fil_{vis, pariter ac agris, tumulosque aggeftis}

la-pidibus veftientes muniebant, quod genus complures paffim adhuc vifuntur, qui gigantum ßrata vocantur

Ma-s) Collation. Patrum ij. c. 5, quem citat KETTNERUS

p, t) Liicianus de htElui quem citat K1RCHM.p,

u) K1RCHM. p. 3/7. it. 3^2. v) QUENSTEDTp,240+ Conf, KETT. /. s>- p. *) QUENST. p. ipo.

w y v

Magnam

ejtismodi exemplorum

feriem in

KEYSLERI

Antiquitatibus feleelis Sepremtrional. åc Celricis

inveni-mus; ex quibus omnibus, in unutn colle£lis, abunde

conftat, nonnullis in locis, iis prxferrim, quse

pra?-grandibus non abundabanr,

colles

rotundos ex terra 6c

cefpite congeftos monumentorum vice fun£los effe y).

Sed fuit etiam _{feptemtrionalibus peramatum, ad publicas} quoque vias finesque agrorum fepulcra fua fuosque ru¬

inulos ad inflar monumentorum habere. Unde _lapides

Uli _{fepulcrales, qui ex inftiruro Odini. in memoriam} ho-noremque virorum celebrium erigebantur, di£fci

Bauta-fienar %). De cetero quoque Noftrates fuorum cadave~

ra humarunt, partim fub arboribus, in prirnis quercubus,

atque hincHERVORIS a): Fek eg ydr alla vidnr under

ro-tumyh.Q.j*ag vacker eder under två-rotum: partim in pro-fundis montium cavernis Sc excelfis _{rupibuss partim in}

muris _{arcium, ficut Erks Attilas Regis uxor in arcis}

Su-fatenfis muro fepulta _memoratur b): _{partim in filvis de}

frondofis lucis. _{Majores noftri fepulcra fua etiam ad}

litora & _{ripas habuerunt, quod haut paucis demonftrari} potefl exemplis. Adduxiffe fufficiat, quod de DOMA-RO R. S. habet Chron. _{Norweg. c): Han brändes vid}

Fy-reswald, tber(lå bans Banta-flenar på äbrådden. De R. S.

INGEWARO Snorro _{dj\ qui in Efthonia caefus}

dici-tur, _Ligger han tber begrafven _uti en bog vid jjelfvafjF

ßranden. De HARALDO HVITBEN Hufaveldenfis:

Han vard_{Jottdauder a Torum oc fluttur til veftfold, grafin}

i einum _{hang vid Skerings ä e).}

Si-y) KEFSLER. Sett. IL c. r. z) Vid.

Nobilißßmi

IHRE _{GloJJar. SvioGotb. Tom. /. p. 143, a) C. 7.}

_b)

DI-DR1KS

_aj

_{Bern [aga. c) Pag.j. d) Inglinga Saga c. 36.}

f^3 \ Vum / tff'is

m> J 17 k

Sicut aufem _{Reges Heroesque in excelfis collibus}

cum _{magno adparatu * i}

ta humiliores ac _{plebs in agris}

fuis _{plerumque fepeliebantur; qu<e defoffio duravifle}

pu¬

tatur a _{tempore nati Servatoris per mille}

propemodum

annos. _{Quum enim Chriftianae Religionis radii tenebras}

gentilifmi cceperunt diffipare, ethnica haec tumulatio, ut

mos _{impietatis damnatus}

,& nomine Chriftiano indignus,

non modo _{Edi£lis Regiis prohibita,}

verum etiam pro

fe-pultura fidelium inftitura funt coemeteria, qualium tria

in W,_{Gothia, feil. in Fricher-acher, Girhem Sc An~}

gerflad j ex rogatu R. OLAVI

SKÖTK.,

inftituifle D„

SIGFRIDUM, refert MESSENIUS/). Hinc

Chriftia-nos inter Sc paganos _{htec obfervata fuit differentia,}

ut

hi in _{collibus, illi in ccemeteriis defun£tos fuos}

conde-rent • _{atque hoc ipfum de LUMBERTO Sc KIALKO,}

anriquiffimis illis _{Legiferis, verba} legum WeftroGoth.

luculentius _{explicant; de illo nempe dicitur: Tber ligger} han i enom _{kolla, fore tby at han var. hedn; de hoc autem:}

Byom Kialki• Han var af Mädhalby, _tber war ban jordci¬

der t en _{kolla, fore tby bamim war eigb}

knnnugb Hdlågb

Cbriftna g). Quin & funt infcriptiones Runicte, quae

nos faciunt _{certiilimos, fuilfe primis faeculis}

nonnullos, qui Sacris Chriftianorum initiati, more tarnen _receptoin

collibus fub ere£tis faxis tumulari _{voluerunt; quas inter}

infcriptiones hasc maxime infignis: ReliSla idohrum

cul-tura _{mortuus, £r in Cbrifti fide vivus, fub hoc}

lapide re-cjuiejbo

Holmjlanus

_{b\ Sic SCHEFFERUS OLAVUM} TRATALJA R. Svec., quantumvis Chriftianum, in

tu-mulis tarnen _{Upfalienfibus probat fepultum i}.}

C _{§. VIII.}

f) SCOND. illuflr. Tom. 1._{p. So. g) Tid. IVeft-GÖta}

Laqb-book cm fbrfiä _{Laghmån i WåflerGåtblaudb. b)}

JVEXION, _{Defcript. Svec. Lib. 11. c. $. i) SCHEFFER.}

i#

) is c

tt

§. VIII.

Mor.aliun

_fepuliura

_in

_Templis

_planus-

_pliniius

que

oßenja...

Si ab omnibus- concorditer _{numquam non laudetur}

mundities, immar maxime neceflarium _fit, ut e domibus

&.viis _{publicis- ejiciantur cadavera Sc. qusclibet res} cor-ruptte, fordidaa Sc foexentes, ne rales contagiofse _tetrseque

exhalationes-hominum fanirati dämnum _{inferant: fi} olim

in, caftris Ebrteorum id: _{ipfum-juflu Dei exa£üflime} fer-vandum _{eflet, ur ex variis Sacrorum locis Oraculorum}

patet: fi Jolias Judacorum Rex, fummi Numinis juflu, cum vellet idolorum _{templa,contra Dei legem exftruita,}

profanare, Sc omnem locis religionem adimere,

mor-moium ofla in illa mttiierit _{k):. Sc /i Erhnici}

fuerinrpru-derrtiores-., atque- fepukuras inrra urbes fieri folitas _legi¬

bus exterminandas _voliierint, ve_{jus mmreipiaritm.ppljiterér.t^}

facra fuheßarent, 8J ne calam urbanum, unde _{Spiritus pro»}

ocime duettet_{ur, endaverum nidors corruptum, pe-ß'em inj} er*

rep _{l)j. certe. robur tes rriplex circiim pectus- Jbabuifle}

videnrurqui primum fuftinuerunt- fubter _{templa., in} quibus bomines ante meridiem,_{ßepiusfcule etjam? jejuni,} facris operarenttir, cadavera caacervare. Sed _{quid non}

auri facra fames?. _{Optandum flme eflet, ut mos-ille, qui}

rantum _{fuperbiae, fuperfbtioni, atque av.aritite- fuam debet}

originem,. non nifl generat morbos putridoS-,

peftife-ros _{, malignos aliosve cpidemicos fubitamque}

nonnum quam mortem-, in exfllium quaü profcriberetur; Quam

maxime _{itaque fit utile atque deeorum, ad priftinam}

firn-plicitatem, & veteris Sc. primitiva:, ecclefias ritum, funera

fua _{conformare, nemo non videt. Demorruorum enim} cadavera im _{templaad concionem viventiurn deftinata,.}

in>

II

) 19 (

_is

inferre, fini illorum parum eil conveniens. Domus men

domus _{precum vocabituv}

, h. e. crit, nit Dominus m)_{■ non} ergo commune effe debet _iepulcrum; nam qui mortui funt, Deum non iaudant, _{neque qui in locum filentii}

defcen-dant _{11), Templa non funt Joca filentii, fed in iis}

refo-nare debet verbum _{Dei, fidelitim cantus Sc orationum}

fonus. _{Quid ergo defun&is cum Templis.? Cur}

corpo-rum defun&orum honori confulitur manif'eilo cum _perf

culo _{vivorum? Cum vi,vi fepelire}

debeant mortuos.» mortui, in templis qui fepeliuntur, vivos fepeliunt, i. e. retro _{cadaverum odore} non _{minus, quam peftilenti}

aere

eos _{interficiunt. Qiianto rectius jam olim PLATO fanxit,}

curandum _{elfe, ut bomo ita bnbeatuv, ut neque movtmis}

,

neque vivus, bominum caetai zf forietati effet incommodo?

Horrendum _{efl, abufum huncee Pontiliciorum ad} noftra _{ufque tempora, & quidem apud}

eos, qui _religioni

acceflere fancliori _{feliciorique, valuifle & etiamnum} va-lere» Verumenimvero _{ingenue fatendum eft, multis in.}

Ecclefiis _Evangélicae

_addi£iis

_{religioni, cauffasfubinde,}

quas

fpeciem aliquam pras fe ferunr, fed non _plane ramen funt _{-heneftae, impedire}

, qtiominus ad vetera inftituta

redeat-ur, Nolimt divites communi cum _{pauperibus uti}

fepulturas loco. Atque Iucrum inde colligitur in ufum

pauperum, Utrumque, fi quidem adeo placer, alia qua-dam ratione _{provideri poffet, quam ea, quae nec omnibus} numeris honefta _videtur, nec ab omni periculo vacat 0).

C 2 _{§. IX.}

771)Jerem. 7:n. Marc.11:/7. Luc. ly. 4.6. ») Pf.11y. /7.

0) JAMES HERJVEF Anglus in meditationibus fuis de _{fepulcris, morem buncce demortuos in templisfepeliendi}

utroque pollice landat, atque pro more, b. e. ingeniofe, non

tarnen _{nervofe defenßtat. Cum Anglico hoc libro}

_mihi

_non

contigerit uti, verfione utor Svecana; ubi in nota ad pag.

)

20

(

f|

§. IX.

Moralitas

fepukurx

in

Templis

_ac

ccstneteriis

ra-tiombus

_Phyfico-

_Medias

_confirmata*

Animalium cadavera exhalationes fuas aeri commit-nicant, variisque modis noxara

adferunt

mortalibus.

Generatim tam damnofse funr, ur3 tefte Mareto,

fotas

vi¬

klagan , (avgående

begrafvingar innom

kyrkan)

bår

rör

er

af

en'alt _{for flor} och mifstagen

läckerhet

- - -

Det begrep,

att

ofunda lik, fom de kallas,

åro

ganfka otjenliga

i

det rum,

hvilket vian _invigt till Guds åra, fynes

härleda

fig från den

gamla

jfudifka

Kyrko-lagen

- - -

Men

fom

detta

var

endafl

en Ceremoniel Lag, fynes den, _genom

det

_nya

förbundet,

al-delesvara uphåfven. Au&or hoc loco

legem

Caerimonialem

a Forenfi nonbenc diftinxit. lilasLegißatoris Sapientiflimi

conftitqtiones circa Leviricas atque afllduas lotiones

nul-lam in vita communi habuiffe utiiitatem Nofter exiftima-veritj fed perperam, cujus

quidem

contrarium

eleganter

CORNELIUS a Lapide in Cornmentario ad Lev. XV &

Num. XIX demonftravit. Porro ait: Hvad lämpeligheten af

denna _{plågfed angår, fynes den}

_aldeles

_{fvara mot affigten}

_af

deffa helgade

byggnader.

De är

o

affondrade

Gudi: ej allenaß,

ot famla dem,fom

komma

att

tilbedja

Honom;

utan

ock

att

för¬

vara Husgerådet af de

Heliga

f

örrättningar, och

alt

det,

fom

egenteligare ät

tillägnadt

Defs

Guddomeliga Majeflåt.

Aro

icke _{äfven kropparne af de faligen}

_döde.,

_{den Allsmägtiges}

ägendom} c. Pulcra

fupelleftilia!

Dubito,

an

Auctor

eius-rnodi _{fupelle£tilem domi fuoe adfervare velit. Invenimus} quidem in Oraculis

Divinis, templa ad

concionem

illorum,

qui fufpiria

nuncupaturi

funt devotiffima,

efle

inftituta,fed

unde edocetur,cadavera demortuorumin illis collocari

de-bere? Nosid_{ignorare ingenue fatemur. Papifmtirn prodere}

^ n i f -S&

m3 i -1 \

viventium _{balitus atque vapores aerem vitinre & venena¬}

tum reddere fufficiant. Huic _quoque fentenriae fubfcribit

Arbuthnot: Secundum _inquit, naturam, ß tranquillus

C ₃

fem-befallningar om de Utvaldas förmultnade ben,famt ålagt det

vilda verldenes _{baf\ och anjörtrodt grafvarne,attforvara dem} intill den _{dagen? Ofla igitur demortuorum omnibus in}

locis, vel ipfo confitente, aeque ruta jacere

_^oftunt;

_quod

tarnen in _{fequentibus: De äro helgade kävif varktyg afrått*}

färdigheten - - - värde, at förvaras i den

fåkraife,

i den

hederligafte fatebur, in dubium vocat. En manifeftam

con-tradi£lionem! Piam hancce _{fimpliciratem Au£tornon}

pro-didiffet, fi RIVETUM, CARPZOVIUM, aliosque magni

nominis _{Tkeologos, taceam Phyficos, confuluitfet.} Hunc morem, _{inquit Doft. AND. RIFETUS in Gen.}

^7, quem invexit avaritia & fuperftitio, valde vellem

apud nos cum aliis fuperftirionum reliquiis effe abolitum,

& _{priftinam conluerudinem revocari, ut fepulturae}

pu-blicae _{campo in libero & aperto, extra civitatum portas,} conftituerentur. Id _{etjam convenientiffimum effet ufibus} CivilibuSj quia in locis reclufis non poteft aer non ad-fici tetro cadaverum _{odore, ita} ut nec mortuis hac

ra-tione _{confulatur; nec viventium pericula caveantur,}

prae-fertim morborum _{contagioforum tempore, quo promifcue} cadavera _{peflifera conduntur templis, in quibus quotidie} convenitur. _{Quod fane horrendum mihi & aliis multis} merito vifum eft.

Atque CARPZ0F1US L. II. defin. qqj. Corpora ab

urbe ideo _{removenda, ne ex conditoriis vapores} ex-citentur & _{erumpant, non fine damno incolarum, cum}

peftilens contagio inde oriatur. Diligenter

praecaven-durn, ne uimulorum cumulo Civitas _{obruatur, atque} ex-halationes _{nebulofae, poft auras matutinas, cum fole}

II

) -22 (

femper nee ventis agitdtus acr, ab effluviis tvium mi'Uium

baminum, inßmul viventium, oboriri

potefr

p). Nil

vero aérem _{magis corrumpit, hominumque Tanirati}

offi-cir, quam evaporationes cadaverum, qute putrefeere in-eipiunt. Ex tali corruptione proveniunt effluvia

vene-n'ata, & Faepe morbi, .univerfae reipublicae inügnem

ad-Ferentes _ja&uram.

CorcavicSy qu,eiir.bs eft Hiberniae, a menfeAug, ad Jan,,

nfque, plura taurorcim millia, in ufum claffis Anglicanä, ma£lanc. Et in Boreo _{atque Auftrali urbis hujus} Fub-urbio _{permultce funt lapiense, latis profundisque Foveis}

circumdatee, in quas cruor inutiliaque boum vifeera

con-jiciuntur. Pluvia ubi effunditur, putrefeens ille cruor e

ientipa fua prodit, arque in flumen deiabitur. Putris

illa materies non tantucn aerem _{generatim , Ted ciiain}

falubrem illum Borealem _{ventum, dum urbem peragrac,}

veneno inficir. _{Rogers, Medicus urbis illiits} Claridi-mus, annis 1718, 1719» 1720 atque 172-1 illos in primis,

prope lanienas iftas qui habitarunt, variolis fuifTe

exftin-£los, obfervavir. Dira haecce lues _{plerumque tamdiu,} quam ipfa durat laniatio q).

Partus _{r) refert} apud Pornos rnulra interFe&orum}

hominum cadavera in _{puteum centum ulnas altum FuifTe}

projecla,atque hinc tarn Faetidum ac venenatum vaporem

pro-p) Vid. Acta Lipf. 1734.. p. 20p.

Sed notandum _{e(lsquod ARBUTHNO Tbeivpev peftem inteil}

i-gat KoPfej*o%Y}v febrim malignam J. pcßilentialem•

quemadmo-dum nos doeuit _{ExpevientifJ. Doci.}

j.

G. ACREL, ad baue

Academ. Medicince _{AdjunSi. Dexter.}

q) ZIMMERMANNvon der _{Erfahrung in der} Artzney-kunft. _{4 Bok. C. p.}

r) Quem citat DIEMERBRO ECK in _Oper.

)

23

(

H

prodiifte, ut multa hominum millia, per totam

Agenen-iiuni provinciam, tamquam pefte, interierint.

Qiiod fi exhalationes brutorum animantium ,

item-que hominum, dum _{fine praevio morbo} necantur, tantum damni aciferant _{mortalibus;. quid de cadaveribus homi¬}

num, quos vita putrid! privarunt morbi, dicendum eft?

Ut _{morbi, quorum violentia exftinguuntur homines,} fcetores cadaverum _{quam maxime augent; Ita quoque} tetrius _{quid'quam fcetidiusque cadavere humano nil ex¬} iliere _{pofTe, cenfent multi. Unde difficile nom eft}

judi-catu, _{quid de noftris, in templis eorumque ccemeteriis,}

fépulturas locis, tenendum lit. Confuetudinem iftam

me-rito damnat IHuft. Prof. HAGUENOT _{j), tetri enirn}}

inquiens-, vapores inde per rimas exhalantes, pojfunt morbis

epidemieis funefiiffimis anfam preebere. Et CHRIST.

GOT. LUDVIG Profeffor _{Lipfite Celeberrimus t).}

Ccemeterium _{jen locus pitblscus, in quo corpora mortua fint}

Spellenda, a Magifitatu non tn utbe ipfa, fed ob aeris

libe-rioris _{acceffum, va fuburhio deligatur - - - Ne balitus putridi}

viorbis accendevdis _{occaßottem prxbeant*.}

Uti veriras Bscece* mul'fo _{magis evadat corroborata^}

nonnulla adducere _{oportet exempla, quae demonftrent,}

quam graves noxae ex illa oriri _{poftint confuetudine,}

quando demortuorurn cadavera inträ urbes 6c in _templis

fepeliuntur. In templö quodam, inquit Clar. MALOVIN,

et nebmituv _{cadavera, eaque}

cum terra effojßa in locinn paullo

remotiorem _{deportabantur; alia ver o ädbucfepelienda interim}

Jeponebantur in cella aIiqua vieina concamerata. Paullo _poft

ad illum locum conveniebant _{liberi^ Catecbnmeni diSli, quo¬}

rum _{plurimi uno. ecdemque}

tempore lipotbymia corripiebantur,

fm

s) Quem citat FRED. B01S. de SAFVAGES in Nofol

Methoa Tom. 2:di _{Part. 2:da p. 408.}

a&?3 \ *\A _{( c$&}

fui infeii, cum facie vehementer ruhtcunia_{fatta, (¥ violentis}

rnotibus circa medium _{corpus, iisqne convulfivis, in}

ejus ex¬

tremitetibus _{obfervatis. Adfe redeuntes, de dolore véntriculi}

fenfuque alicujus pondevis, W fauces _{adfcendentis, querehantur,}

valde _{quidem eegri inde faSli, fanitatem deinde}

tamen recu-perantes. Alia vice idem _{contigit; tumque et]am homines}

adultiores _{agrotariint; notart tamen adhuc meret ur, ex} pueris

adolefcentibus nulluni, juniores tantum, _{porro ex}

adul-tis_{fequioris modofexus homines, ißo malo}

correptos fuife u). Tres ruftici _{vefpillonum munus obeuntes,}

aut alter

alteri _{opem laturi, illico eodem exftin£li funt}

tumulo;

quartus, qui fune vinciri fe curaverat, illico _extraclus,, mortem vix evitare _{potuit, in aere frigido conftitutus,}

frigida elorusj ceteri, licet inträ _{aliquot minuta} edudfti e

tumulo, qui quidem clamorem moriendo _ediderant,

o-mnino e _{vivis, inträ aliquot fecunda,}

excéflerant, _quaft

in oculi ni£fcu _v).

RAMAZZINI _{narrat, vefpillonem, qui no£tu} oftiia-rium _{ingrediebatur, ut viri cujusdam funus, quod ibidem}

cum omnibus _{fuis veftimentis erat}

fepofitum, fpoliaret, vaporibus cadaveris efle _{fuffocatum, mortuumque in funus}

incidifle. Idem _etjam

obfervavit, vcfpillones

plerum-que efle pallidos, atque raro aetate _prove&os.

Homo _{quidam obefus, poftfpatium quind,ecim}

anno-rum in _{templo parceciae Talent,}

non _{proeul ab urbe}

Di-vione, fuit _fepultus. Fundum _fepulcri non erat

magni-tudini cadaveris _{adtemperatumj adeo ut hoc ipfum}

non

nifi ulna terrte _{dimidia, lapideque}

feptilcrali, feptem vel

o£lo _{digitos craflo, tegi poflet.}

Putredo aliquot poft dies

tam tetra _{evafit, ut}

vapores cadaveris aérem notabiliter

in-u) Comment. de reh. in fcient, Natur, Med, _geftis

Vol _3. P. I, p. 474.

% _{15? ( cSSJ} %P ) 2> V

iniicerent; <Sc vix tres hehdomadse practerierant,antequam

fcetor _{populum cogebat Templum}

_deTerere.

_Unde

de-cernebatur, nt fcetens illud cadaver in fepulcrum pro¬ fundus transferretur, Tres vefpillones hanc funflionem

in fe _{fufcipiebant\ quorum duo fcetidum}

_{illum odorena}

perferre non valebant, Ted

naufea

vehementibusque

vo¬

rnitibus laborabant, qui, poflquarn templo

eflent

egreffij

in illud ulterius introire, recufabant. Spcs futurse

mer-cedis animum tertio addebat, ut laborem perficeret

fu-fccptum; ob vires autem debilitaras domam redire vix

potuit: plures per vices vomuit, gravi

cWeptus

febri,

atque inträ bina dierum fpatia diem obibat fupremum *').

Qiiod fi igitur exhalationes animalium

putrefcentium

aérem _{corruperint, hominumque multorum mortem quam}

Tsepiflime maturaverintj quis dubitabit,

fepulturam

in tem-plis ejusmodi vapores

efiicere? Omnia illis in locis

ad

vapores excitandos contagiofos concurrunt:

aedificium,

Titus, humor, atque aeris quies} qui illic raro commuta-tur. _{Quid? quod cellte fubterraneae, licet cadaverum}

ex-pertes, funt noxise; aer enim, illis

inclufus, vim

fuam

amittit elafficam.

At forte exiftimaverit _{quispiam, cadavera in}

_templis

Tepulta non tantum procreare periculum, quantum

ven-ditaturfpraefertim quum exempla, fi

paflim obvia

fuerint,

veterem hanc confuetudinem jam dudum averruncandi,

occafionem _{prnebere debuifTent. Sed hi vapores}

_ipfo

_tan¬

tum loco fé _{produnt, multaque corpora tarn}

lingulari

difpofitione funt prasdita, ut illis,

etjamfi

vehementibus,

neutiquam tarnen adfici queant. De cetero

probe

eft

notandum, exhalationes cadaverum tanto efTe periculo-fiores, quum non femper prodant malignum

Tuum

fce«

torem, Ted Tint tarnen mortiferse. CH1COYNEAU,

D

I

)

26 (

Medicus Gallicus _{perquam eruditus, qui defcripfit}

pefti-lentiam anno _{1720 in urbe Maffilia (Marfeille) graffantem,}

inquit: Les Malades rfexbaloientpas une mauvaije odeur,

ils navoient vien de rebutant. _{Cependant apres quelques}

jours de maladie, onfentoit, furtoutquand les malades fuoient}

odeur _{douceatre, qui étoit desagreable, /ffffr rifr* forte ni} puante. Hic dulciter fefe infinuans odor non hominibus

modo _{adhoerebar, qui curam habuerant tegrorum, fed}

etjam utenlilibus cubiculisque. Ejusdem indolis odorem

etjam animadverfum effe in Infula Nieve, idem dicic

Auftor, & quidem eum ex compluribus örtum cadave-ribus, qute putrefafta peftilentiam excitarunt y). Prseterea quis adfeverare poterit, iisdem fuarn non debere orini-nem _{malignos iftos morbos, qui faepe pulcerrimas}

maxi-masque urbes defolant? Numne fufficiat, vidifie homines

ejusmodi correptos morbis, quos putrefcentes bi vapores

efficere _{poffunt? Veriuas haecce exempiis poteft uiterius}

corroborari.

In Gallica urbe Saulieu f. _{Sidoleuco, preeterito menfe}

Febr. _{magna hominum pars morbo rorquebatur}

carce-rali _{epidemico, ejus in primis indolis, qute ex putrefeente} bili _{enafcitur, cujus fymptomata non multum erant}

pe-riculofa, eventusque raro _{ingratus. Die V. Non.} Martii

in _{Templo Cathedraii quidam erar fepultus, cui eximia} •fuerat _{obeiitas, quique hac febri laborans, dient obierat}

fuprernum. Die XII. Calend. Maji; quo hac ipfa* Sacra

in tede mulier eifet condenda , qua? in ptierperio vita decefferat, eademque correpta fuerat febri; quem in

fi-nem _{fepulcrum aperiebatur, illius conditorio}

cpntiguum,

qui die V. Non. Mart. fuerat fepultus-; quod ultra X.

horas _{apertum manebat. Paftori Ecclefise mos erat,}

Ca-techumenos, quos centum & feptemdecim habebat, quos-que

454-&

) 27

(

II

que ad Sacram

Ccenam praeparabat,

hanc intra

aedem,

matutino _{quoque & vefpertino} tempore, convocare, atque

fingulis vicibus per incegras

duas vel

tres

horas retinere.

Aderant _{quoque hoc ipfo die, & quidem} tum matutino tempore, quo fepulcrum illud

aperiebatur,

tum

vefper¬

tino, quo follemnia funeris peragebantur. Horum plures de _fcerore, e fepulcro furgente & per totum templum

divagante, coram parentibus

ipfo

hoc

die

querebantur, nec _{querimoniis per (equentes dies} abfiflebant. Düte _nu¬

ptias, hoc eodem die, atque in eadem

asde

Sacra,

copula

perficiebantur facerdotali, ut, fi hos addideris, qui

fune-bribus asque ac nuptialibus aderant pompis, centum &

feptuaginta exfliterint homines, qui fatales

hofce

vapo-res _per olfa£tum imbibere quafi _cogerentur. Ex his

ad centum quihquaginta _{febrim putridam,} nervofam,

atque illius carceralis nominatos maxime coniimilem,

contraxerunt, quas quidem putrefaclorum animantium fee-toribus omnium omnino confenfu fuam debere _originem putatur. Ecclefias Paftor, Vicarius, Cantor, uterque

ve-fpillonum, centum & tredeeim Catechumenorum: tres,

qui priori, & feptemdeeim, qui pofteriori aderant foU

lemnitati _{nuptiali, itemque duodeeim, qui pompas} adiille-bant funebri, hoc morbo laborarunt. Unde perfpicue conftat, ex cadarerum exhalationibus ortum traxifle

mor-bum hunc _epidemicum.

Aliud quoque ejusdem rei argumentum, quod quidem

haut minori _{gaudet probandi vi, recenfere juvabit: Dum} calculi _{tegrotorum, pridie Non. Maji fubducerentur,} com-pertum eft, non ultra quindeeim homines huic numero

ineffe, qui facram aedem di£lo antea die, XII. Calend.

Maji, non frequentaffent: _horum neminem decelfiffe,

neque morbum hunc ab eo difFerre, qui ineunte anno fuerat _{epidemiens: contagium in remplo qui}