/
CARMEN JACOBI PROPHETICUM
GENES, XLIX: 1 — 27.
SUETHICE REDD1TUM ET OBSERVATIONIBUS
ILLUSTRATUM,
iQ.UO D
VEMTA AMPL. .ORD. PHIL08. UPSAL.
P. P.
MAG. PETRUS U. BOET Hl US
AD SCHOLAM TRI V. AROS. ,C OL LE (SA
ET
DANIEL EDUARDUS BOETHIUS
ST1P. TERSER. WKSTMAKNO-DALECARLI
jN AUDIT. GUSTAV, JDIE XII APRIL. MDCCCXXVIIL
H. A. M. S.
P. IL
UPS ALIiE,
EXCUDEBANT REGLE ACADEMIAS TYPOGRAPHl.
* ,
konungens trotjenarb
asessoren
xikdamoten af kongd. vettenskaps academien
högådee
herr magister
CARL
FREDRIK
AROSENIUS
samt dess fru
assessorskan högadla
rau
MARG.
L.
AROSENIUS
född NEIKTER.
!
I minnet af den huldhet och omvårdnad, hvarmed J hafven
söi'jt för den Fader- och Moderlöses uppfostran,
helga3 åt Eder dessa blad
3 -••• ■ '
. • . • . • '" .i;
med djup tacksamhet och vördnad
af
fabrikören och riddaren af kongl, wasa orden
högådle herr
LARS
JOHAN
SÖDERBERG
ocii
fabrikören högådle herr
JOHAN
AROSENIUS.
Under innerlig önskan, att Edra valgerningar måtte i rikligt
mått af Försynen vedergällas Eder och Edra barn,
tillegnas Eder, tacksamt och vördnadsfullt, dessa blad
af
p. Ett ungt lejon lik, o jjuda! i)
9
/
1) Dissentiunt interpretes in explieandis verbis niVj) ,
alii probantes primariam verbi nSa> notionem adscenden-di, alii, quibui nos adstipulamur, metaphoricsm Crescen¬
di. Co.ncedimus
quidem
notionem adscendendi heicquo-que posse tolerari, si modo respiciatur ad naturam leo.
num, qui prseda cnusti adsccndunt in montium
cacumi-na, ubi habent sua lustra, ibique placide quiescunt; atta-men verentes, ne tota locutio, hoc modo explicata,
ni-inis ianguida fiat et allegoria perturbetur, metaphoricam notionem crescendi putamus huic loco convenientiorem, quo sensus emergat significantior et similitudo, a leoni-bus petita, secutn ipsa melius conveniaf,
Quemadmo-dum leones rapinis robustiores evadunt atqu& saturati
ra-biem veluti exuunt et ad speluncas se
recipiunt, ubi
fle-xis genibus pedibusque
complicatis secure recumbentes
sine maximo periculo excitari non possunt; ita etiam
Ju-dae postrri, bellis feliciter gestis et victoiiis
saepius repor-tatis, crescerent, ita portendebatur, donec dilatatis sie
imperii finibus et adquisitis divitiis, ad requiem propen-si, pnce et otio resiaerent, paternaque hereditate
trän-quille fruerentur.
In hoc versu praseipue elucet peculiaris ille
usus
co-gnatarum figurarum, in quo sibi indulgent vätes Hebrxi, ac praesertim in
poesi prophetica. Nimirum simplici
translatione, in primo membro adhibita, non contentus,
hane protinus in aliegoriam edueif
muta-upvaxer du af rof, min Son!
Han lägger sig ned, han hvilar trygg
y såsom ett lejon,
ja, såsom tn lejoninna; ho dristar jaga honom up?
10. Spiran skall icke vika ifrån ffuda,
icke ifrån hans fötter baneret, ni)
tione; in proximis persona iterum muratur,
gradatimque
augescit imago. Per quam crebram imaginum et perso¬
narum mutationem nova quaedam verbis sensibusque
ae-cedit vis ätque audacia, nullis mancipata
legibus,
übe-rumque Hebrasae poeseos genium spirans.
m) Explicatio ra pproo pervexillum,
vel
sceptrnm,qvsmre-quirit parallelismus membrorum, firmatur ex Num. XXI: 18. Conferri etiam potest Arab.
Y»1?^ sumi potest vel physice et proprie, si forsan vexilJum pede fulmm tenebatur, vel etiam pro hebraismo habeti, ifa ut pbrasis is-a: a itiedio pedum
ejus nihil exprimeret aliud, quam Graecöium sk
stccW
(ocTtetpxjEcrScci, qua de re simpliciter verti
potest: ab eo, quam significationem etiam frequens in Sacro Codice usus hujus iocutioois confiimaf,' ur fuse
demonsfiavit Ernesti. Vide Opuscula ejus Philo!, et Ciir.
FI*
till dess han kommer, hvilkende tillhora, n)
flW Hsec verba, qure omnis sevi
Philologis
asque ac Theologis maximastxcitarunt
curas,quomodo
sint explicanda, inter intcrpretes etiamnum haud conve¬ nit, et tot ramque diversse sunt sententias, ut vix sum-matim exponi, multo minus conciliari queant. Quum vero occurrit tum vocabuli scribendi varietas, tuin maximus de significatione vocis veraque illius vidissen-sus, nostrum erit quosdam, salrem celebriares, hujus
lo¬
ci interpretandi conatus
adferre,
utquibus explicandi
ra¬tio, quam secuii tumus, non satis tuta aptaque
videatur,
c reliquis, qute inaxime
placeat,
eligant.
Quod primum adtinet ad ipsam
leetionem
risceixoc^ Åeyo/uev8, quadruplex in
codicibus
manuscriptisOccurrit scriptionis diversitas:
scribitur
scilicet
ethbMi?',
hVip, et
iW,
quarumJectionum
prima inpluri-mis mscrtis Judaicis et omnibus fere editionibus impres-sis reperitur* altera vero,
scilicet
hW,
inXXV
codici¬
bus, quos Kennicotcontulit
atquein XIII
libris mscrtis,
quos de Rossi inspexit, nec nonin
Bibliis polyglottis
Sanct Andreanis. Plurimos quoque veteres interpretesnVu; vel ihvs legisse,qua: tarnen
forma
posterior inmar-gine tantum quorundam
librorum
mscrtoruminvenitur,
ex versionibus, quae verbis magis quam sensu
diversse
sunf, satis appareu Hoc nempevocabulum significare
volunt plerique: is cujus estscilicet
seeptrum, quemlegis-sent litteras: vel nVw, quas
"hw
vel nbwpronun-tiassent necesse videtur, quasi vox esset composita
e pro. nomine v? qui et affixo tertise personas ib, quod etiam
hb scribi poterat, quum Ioco *» passim n usurpatur, ut
ex sequ, versu Xlrmo apparet. Hoc autem modo
quum fieret sensus nimis obscurus, periphrasi istaiti vocem
ple-rique exprimunt, ut LXX vertentes: rcc 0171 o-asifxcycc,
ccvtm, quce reposita sunt ei sc. tribui Judas: Aquxla: do •ot7roy,sircci cui destinatum est sc. regnum; Onkelos et Hic-rosolymitanus:
NhiDbtt
i-nn mb^Ti Messias cu¬ jus est regnnm. Syrus magis presse: _»ci oiA—»>? ,-io is cujus illnd est; et similiter ferme Arabs in polygiot-tis: ejLsb is cujus ipse est., Solus Vulga-tus exposuit: qui mittendus estt unde legisseexistima-tur: nbw.
Jam ad explicationes quod attinet, sententiam primum illorum, qui vocem nbiu? e rad. - nbw tranquillus ftiit deductam volunt et vertunt per Pacificatorem,
quam
ex-plicationem plures probarunt interpretes Chiistiani,
exa-mineinus. Primum vero observandum est, huic deriva-(ioni cum formam verbi n quiescentis, tum
significatio-nem nominis activam obstare. Quaruquameoim nonnulla sese offerunt nomina Hebrasa, in quibus jjfod intcr pri-mam et secundam radicalem insetitur, ut in voc, "nt^p a verbo "itop et aliis, illa tarnen plerumque exprimunt
actionis intensce et frequentis effectum et fere
semper
*3
< * tonymice pro medio ejfectus accipi solent, ut observat
Sfoh. Simonif. (Vide arean, form, nom. Hebr. ling. pag.
423); et nulluni sane, quoad constat, in sermone He-braso habemus exemplum istiusmodi formas nominis, a verbo n quiescentis dedueti. De cetcro non videtur no-tio Pacificatoris heic aptissima esse,
quum in tota
perio-do ne verbum quidem legatur de tumultu
turbisque,
tri-bum Judas prassertim mansuris,
quas pacis iile Auctor
esset sedaturus.
Aliam hujus loci interpretanda viam ingressus
est Tet'
ler, quem etiam sequitur Roscfimiiller, vertens: usque
dum venerit SchiliDitem, urbem seil, in tribu
Ephraim
si-tam, hane sententiam stabilire conans argumento
histori-co, ex Num. II: 3 — 9. X: 14 sumto, ubi dicitur
tribus Judas, in itinere populi Israelitici
per Arabias de-serta, in castris semper prirnutn locum occupasse,
do-nec Schiluntein perventum esset, ubi ceteras tribus a
Ju-da diseesserunr, suam quasque terram occupaturae. Con-cedendum quidem est, hane explicationem leetionem nbiii; retinere volenti proxime ad manutn esse, quum
nomen hujus urbis quibusdam locis cum
jfod scriptum
occurrat; et prasterea hujus explicationis nihil interest, utralibet leetio vera judicetur, quia omnibus etiam
mo-dis urbis nomen scriptum änveniatur. Af vero,
quatn-vis tota quoque locutio: nVtt; Nii venire Schiluntem,
i Sam. IV: 12 occurrens, hane
explicationem firmare
videatur, grave» tarnen obstant rationes, quominus illa interpretatio huic loco umquam accommodari possit.
Ni-imrum verba gravia in
*4
quae ad regalem tribus Judas dignitafem aperte specfant,
requirunr necessario, heic non respici illam levis
mo-menti praerogativam, qua hasc tribus in itinere
per
de-sertuin tamquam anresignana prasivif. Ad
regiam vero quod attinet dignitatem, quam hoc loco signih'cari puta-mus, historiae testimoniis sat superque constat, illam non
prius, quam post illud tempus quo Schiluntem venerinf, in tribum Judas collatam fuisse.
Ex interpretatione ra nSm; per foetur, proler,
quam
explicandi rationem et veterum et recenriorum plutes
amplexi* sunt, derivantes a nVw"* T extraxit foetur — bh tf.J
"C* *
J-"»
unde
-AMfoetur,
collato
seeundinaDeuteron. XXVIII: 57, sanus utique oritur sensus, si vel ut Dathe vertas: quamdiu proler ei erit, vel ut quidam veterum,nominatim Jonathan interpretatus: NmMNö NDb»
im "nj>7 Rex Merriar parvulur filiorum ejur, et
Kim-chiur, qui exposuit Ul ßliur ejur; qua interpretatione prohata, vaticinationem Jacobi posse de Christo
coin-mode explicari, nemo est, quin iatelligat.
In genere interpretes, in hoc cxplicando versu, in
duas potissimum longeque diversissimasvias, qualiscunque praeterea interpretandi ratio cuivis maximc placuerif, ab-iisse reperiuntur, alii nempe heic significatum volentes Messiam, alii contra oinnem de illo mentionem liuic lo¬
co denegantes. Apnd veteres pr&sertim cernitur iste ni¬ sm Messiam hoc loco prasdictum intelligendij quae eo»
rum sententia in primis isfa ratione stabilita videtur,
15
tum, dum tribum Judae omni ex parte beatam fore
prie-dixit, maximam illius gloriam silentio prseterire potuisse,
quod nimirum in illa nascereturhominum Salvator. Cu¬
jus'argumenti gravitas qualiscunquesit, nos tarnen, quam-vis recentioribus concedamus, religioni non esse
ducen-dum, si ab ista de Messia explicatione recesseris, quum
hunc locum neque Christus neque Apostoli ad ipsum
applicuerint, eandem ingressos esse viam, ex versione
data apparet. Nos igitur oportet rationes, quibus in-ducti explicationem nW per resolutionem in vi et h1?
veteribus acceptam recepimus, non minus in medium
proferre,
quam difficultales, quibus laborat illa, aperte indicare. Ad ipsum usum T8 vi pro VW primum quod attinet, licet non frequens fueric in libris Sacri Codicis antiquioribus et primutn dici possit proprie invaluisse in in iis posterioris originis, ut Psalmis, Kohelet et CaniicoCanticoriim, in quibus posterioribus frequentissima est
de-fectiva illa hujus particulaj formal attamen hoc quoque
loco usus ejus defendi potest ex Jud. V:
7 et Hiob.
XIX: 29, quibus locis eadem parttculas forma
oc-currit. Huc referri quoque potest Gen. VI: 3. voc.
quod omnes fere veteres inrerpretes per quoniam vertentes compositum a u/n.
pro TttfNn et tzn exlstjni.sse
videntur. Deinde, rcspectu totius phraseos, ea
quoque defenditur ab Ezech. XXI: 32, ubi similis occurrit lo* cutio: N'n—iy seilicet quod proxime
se-quitur. Dilficultas quidtm ex illo oritur, quod nostro loco nullus prtecedat vel sequatur nominativus, qui
rnembro-rum vel ex utroque, ut nos in versione expressimus.
Durities liujus elipseos magna quidem est,
quas tarnen sensu, ex liac explicatione emergente, facili et apto com.
pensatur; prassertitn cum hsec explicatio, ut ostendimus,
auctoritate omnium fere veterum versionum nitirur, Quod autem contra applicationem hujus loci ad
Mes-siam afFeiri solet, ideam nempe Messias, ut futuri Isra. elitarum regis, temporibus Jacobi nondum
explicitam
fuisse ac claram, sed primum
asvo Prophetarum istani formam perspicuitatemque assecutam esse, si id
quoque
concedtretur, quamvis concedatur minime necesse sit, si modo Jacobum divino adflatum spiriru
putemus; attamen non sat firmis probatam argumentis credimus vetustatem, quae huic carmini vulgo tribuitur, multo minus argumen¬
ta, a recentioribus Criticis in contrariam partetn allata,