• No results found

Carmen Jacobi propheticum Genes. XLIX: 1-27. Suethice redditum et observationibus illustratum. Quod venia ampl. ord. philos. Upsal. p. p. mag. Petrus U. Boëthius ... et Daniel Eduardus Boëthius stip. Terser. Westmanno-Dalecarli in audit. Gustav. die XII A

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Carmen Jacobi propheticum Genes. XLIX: 1-27. Suethice redditum et observationibus illustratum. Quod venia ampl. ord. philos. Upsal. p. p. mag. Petrus U. Boëthius ... et Daniel Eduardus Boëthius stip. Terser. Westmanno-Dalecarli in audit. Gustav. die XII A"

Copied!
12
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

/

CARMEN JACOBI PROPHETICUM

GENES, XLIX: 1 — 27.

SUETHICE REDD1TUM ET OBSERVATIONIBUS

ILLUSTRATUM,

iQ.UO D

VEMTA AMPL. .ORD. PHIL08. UPSAL.

P. P.

MAG. PETRUS U. BOET Hl US

AD SCHOLAM TRI V. AROS. ,C OL LE (SA

ET

DANIEL EDUARDUS BOETHIUS

ST1P. TERSER. WKSTMAKNO-DALECARLI

jN AUDIT. GUSTAV, JDIE XII APRIL. MDCCCXXVIIL

H. A. M. S.

P. IL

UPS ALIiE,

EXCUDEBANT REGLE ACADEMIAS TYPOGRAPHl.

* ,

(2)
(3)

konungens trotjenarb

asessoren

xikdamoten af kongd. vettenskaps academien

högådee

herr magister

CARL

FREDRIK

AROSENIUS

samt dess fru

assessorskan högadla

rau

MARG.

L.

AROSENIUS

född NEIKTER.

!

I minnet af den huldhet och omvårdnad, hvarmed J hafven

söi'jt för den Fader- och Moderlöses uppfostran,

helga3 åt Eder dessa blad

3 -••• ■ '

. • . • . • '" .i;

med djup tacksamhet och vördnad

af

(4)

fabrikören och riddaren af kongl, wasa orden

högådle herr

LARS

JOHAN

SÖDERBERG

ocii

fabrikören högådle herr

JOHAN

AROSENIUS.

Under innerlig önskan, att Edra valgerningar måtte i rikligt

mått af Försynen vedergällas Eder och Edra barn,

tillegnas Eder, tacksamt och vördnadsfullt, dessa blad

af

(5)

p. Ett ungt lejon lik, o jjuda! i)

9

/

1) Dissentiunt interpretes in explieandis verbis niVj) ,

alii probantes primariam verbi nSa> notionem adscenden-di, alii, quibui nos adstipulamur, metaphoricsm Crescen¬

di. Co.ncedimus

quidem

notionem adscendendi heic

quo-que posse tolerari, si modo respiciatur ad naturam leo.

num, qui prseda cnusti adsccndunt in montium

cacumi-na, ubi habent sua lustra, ibique placide quiescunt; atta-men verentes, ne tota locutio, hoc modo explicata,

ni-inis ianguida fiat et allegoria perturbetur, metaphoricam notionem crescendi putamus huic loco convenientiorem, quo sensus emergat significantior et similitudo, a leoni-bus petita, secutn ipsa melius conveniaf,

Quemadmo-dum leones rapinis robustiores evadunt atqu& saturati

ra-biem veluti exuunt et ad speluncas se

recipiunt, ubi

fle-xis genibus pedibusque

complicatis secure recumbentes

sine maximo periculo excitari non possunt; ita etiam

Ju-dae postrri, bellis feliciter gestis et victoiiis

saepius repor-tatis, crescerent, ita portendebatur, donec dilatatis sie

imperii finibus et adquisitis divitiis, ad requiem propen-si, pnce et otio resiaerent, paternaque hereditate

trän-quille fruerentur.

In hoc versu praseipue elucet peculiaris ille

usus

co-gnatarum figurarum, in quo sibi indulgent vätes Hebrxi, ac praesertim in

poesi prophetica. Nimirum simplici

translatione, in primo membro adhibita, non contentus,

hane protinus in aliegoriam edueif

(6)

muta-upvaxer du af rof, min Son!

Han lägger sig ned, han hvilar trygg

y såsom ett lejon,

ja, såsom tn lejoninna; ho dristar jaga honom up?

10. Spiran skall icke vika ifrån ffuda,

icke ifrån hans fötter baneret, ni)

tione; in proximis persona iterum muratur,

gradatimque

augescit imago. Per quam crebram imaginum et perso¬

narum mutationem nova quaedam verbis sensibusque

ae-cedit vis ätque audacia, nullis mancipata

legibus,

übe-rumque Hebrasae poeseos genium spirans.

m) Explicatio ra pproo pervexillum,

vel

sceptrnm,qvsm

re-quirit parallelismus membrorum, firmatur ex Num. XXI: 18. Conferri etiam potest Arab.

Y»1?^ sumi potest vel physice et proprie, si forsan vexilJum pede fulmm tenebatur, vel etiam pro hebraismo habeti, ifa ut pbrasis is-a: a itiedio pedum

ejus nihil exprimeret aliud, quam Graecöium sk

stccW

(ocTtetpxjEcrScci, qua de re simpliciter verti

potest: ab eo, quam significationem etiam frequens in Sacro Codice usus hujus iocutioois confiimaf,' ur fuse

demonsfiavit Ernesti. Vide Opuscula ejus Philo!, et Ciir.

(7)

FI*

till dess han kommer, hvilkende tillhora, n)

flW Hsec verba, qure omnis sevi

Philologis

asque ac Theologis maximas

txcitarunt

curas,

quomodo

sint explicanda, inter intcrpretes etiamnum haud conve¬ nit, et tot ramque diversse sunt sententias, ut vix sum-matim exponi, multo minus conciliari queant. Quum vero occurrit tum vocabuli scribendi varietas, tuin maximus de significatione vocis veraque illius vi

dissen-sus, nostrum erit quosdam, salrem celebriares, hujus

lo¬

ci interpretandi conatus

adferre,

ut

quibus explicandi

ra¬

tio, quam secuii tumus, non satis tuta aptaque

videatur,

c reliquis, qute inaxime

placeat,

eligant.

Quod primum adtinet ad ipsam

leetionem

ris

ceixoc^ Åeyo/uev8, quadruplex in

codicibus

manuscriptis

Occurrit scriptionis diversitas:

scribitur

scilicet

et

hbMi?',

hVip, et

iW,

quarum

Jectionum

prima in

pluri-mis mscrtis Judaicis et omnibus fere editionibus impres-sis reperitur* altera vero,

scilicet

hW,

in

XXV

codici¬

bus, quos Kennicot

contulit

atque

in XIII

libris mscrtis,

quos de Rossi inspexit, nec non

in

Bibliis polyglottis

Sanct Andreanis. Plurimos quoque veteres interpretes

nVu; vel ihvs legisse,qua: tarnen

forma

posterior in

mar-gine tantum quorundam

librorum

mscrtorum

invenitur,

ex versionibus, quae verbis magis quam sensu

diversse

sunf, satis appareu Hoc nempe

vocabulum significare

volunt plerique: is cujus est

scilicet

seeptrum, quem

(8)

legis-sent litteras: vel nVw, quas

"hw

vel nbw

pronun-tiassent necesse videtur, quasi vox esset composita

e pro. nomine v? qui et affixo tertise personas ib, quod etiam

hb scribi poterat, quum Ioco passim n usurpatur, ut

ex sequ, versu Xlrmo apparet. Hoc autem modo

quum fieret sensus nimis obscurus, periphrasi istaiti vocem

ple-rique exprimunt, ut LXX vertentes: rcc 0171 o-asifxcycc,

ccvtm, quce reposita sunt ei sc. tribui Judas: Aquxla: do •ot7roy,sircci cui destinatum est sc. regnum; Onkelos et Hic-rosolymitanus:

NhiDbtt

i-nn mb^Ti Messias cu¬ jus est regnnm. Syrus magis presse: _»ci oiA—»>? ,-io is cujus illnd est; et similiter ferme Arabs in polygiot-tis: ejLsb is cujus ipse est., Solus Vulga-tus exposuit: qui mittendus estt unde legisse

existima-tur: nbw.

Jam ad explicationes quod attinet, sententiam primum illorum, qui vocem nbiu? e rad. - nbw tranquillus ftiit deductam volunt et vertunt per Pacificatorem,

quam

ex-plicationem plures probarunt interpretes Chiistiani,

exa-mineinus. Primum vero observandum est, huic deriva-(ioni cum formam verbi n quiescentis, tum

significatio-nem nominis activam obstare. Quaruquameoim nonnulla sese offerunt nomina Hebrasa, in quibus jjfod intcr pri-mam et secundam radicalem insetitur, ut in voc, "nt^p a verbo "itop et aliis, illa tarnen plerumque exprimunt

actionis intensce et frequentis effectum et fere

semper

(9)

*3

< * tonymice pro medio ejfectus accipi solent, ut observat

Sfoh. Simonif. (Vide arean, form, nom. Hebr. ling. pag.

423); et nulluni sane, quoad constat, in sermone He-braso habemus exemplum istiusmodi formas nominis, a verbo n quiescentis dedueti. De cetcro non videtur no-tio Pacificatoris heic aptissima esse,

quum in tota

perio-do ne verbum quidem legatur de tumultu

turbisque,

tri-bum Judas prassertim mansuris,

quas pacis iile Auctor

esset sedaturus.

Aliam hujus loci interpretanda viam ingressus

est Tet'

ler, quem etiam sequitur Roscfimiiller, vertens: usque

dum venerit SchiliDitem, urbem seil, in tribu

Ephraim

si-tam, hane sententiam stabilire conans argumento

histori-co, ex Num. II: 3 — 9. X: 14 sumto, ubi dicitur

tribus Judas, in itinere populi Israelitici

per Arabias de-serta, in castris semper prirnutn locum occupasse,

do-nec Schiluntein perventum esset, ubi ceteras tribus a

Ju-da diseesserunr, suam quasque terram occupaturae. Con-cedendum quidem est, hane explicationem leetionem nbiii; retinere volenti proxime ad manutn esse, quum

nomen hujus urbis quibusdam locis cum

jfod scriptum

occurrat; et prasterea hujus explicationis nihil interest, utralibet leetio vera judicetur, quia omnibus etiam

mo-dis urbis nomen scriptum änveniatur. Af vero,

quatn-vis tota quoque locutio: nVtt; Nii venire Schiluntem,

i Sam. IV: 12 occurrens, hane

explicationem firmare

videatur, grave» tarnen obstant rationes, quominus illa interpretatio huic loco umquam accommodari possit.

Ni-imrum verba gravia in

(10)

*4

quae ad regalem tribus Judas dignitafem aperte specfant,

requirunr necessario, heic non respici illam levis

mo-menti praerogativam, qua hasc tribus in itinere

per

de-sertuin tamquam anresignana prasivif. Ad

regiam vero quod attinet dignitatem, quam hoc loco signih'cari puta-mus, historiae testimoniis sat superque constat, illam non

prius, quam post illud tempus quo Schiluntem venerinf, in tribum Judas collatam fuisse.

Ex interpretatione ra nSm; per foetur, proler,

quam

explicandi rationem et veterum et recenriorum plutes

amplexi* sunt, derivantes a nVw"* T extraxit foetur — bh tf.J

"C* *

J-"»

unde

-AM

foetur,

collato

seeundina

Deuteron. XXVIII: 57, sanus utique oritur sensus, si vel ut Dathe vertas: quamdiu proler ei erit, vel ut quidam veterum,nominatim Jonathan interpretatus: NmMNö NDb»

im "nj>7 Rex Merriar parvulur filiorum ejur, et

Kim-chiur, qui exposuit Ul ßliur ejur; qua interpretatione prohata, vaticinationem Jacobi posse de Christo

coin-mode explicari, nemo est, quin iatelligat.

In genere interpretes, in hoc cxplicando versu, in

duas potissimum longeque diversissimasvias, qualiscunque praeterea interpretandi ratio cuivis maximc placuerif, ab-iisse reperiuntur, alii nempe heic significatum volentes Messiam, alii contra oinnem de illo mentionem liuic lo¬

co denegantes. Apnd veteres pr&sertim cernitur iste ni¬ sm Messiam hoc loco prasdictum intelligendij quae eo»

rum sententia in primis isfa ratione stabilita videtur,

(11)

15

tum, dum tribum Judae omni ex parte beatam fore

prie-dixit, maximam illius gloriam silentio prseterire potuisse,

quod nimirum in illa nascereturhominum Salvator. Cu¬

jus'argumenti gravitas qualiscunquesit, nos tarnen, quam-vis recentioribus concedamus, religioni non esse

ducen-dum, si ab ista de Messia explicatione recesseris, quum

hunc locum neque Christus neque Apostoli ad ipsum

applicuerint, eandem ingressos esse viam, ex versione

data apparet. Nos igitur oportet rationes, quibus in-ducti explicationem nW per resolutionem in vi et h1?

veteribus acceptam recepimus, non minus in medium

proferre,

quam difficultales, quibus laborat illa, aperte indicare. Ad ipsum usum T8 vi pro VW primum quod attinet, licet non frequens fueric in libris Sacri Codicis antiquioribus et primutn dici possit proprie invaluisse in in iis posterioris originis, ut Psalmis, Kohelet et Caniico

Canticoriim, in quibus posterioribus frequentissima est

de-fectiva illa hujus particulaj formal attamen hoc quoque

loco usus ejus defendi potest ex Jud. V:

7 et Hiob.

XIX: 29, quibus locis eadem parttculas forma

oc-currit. Huc referri quoque potest Gen. VI: 3. voc.

quod omnes fere veteres inrerpretes per quoniam vertentes compositum a u/n.

pro TttfNn et tzn exlstjni.sse

videntur. Deinde, rcspectu totius phraseos, ea

quoque defenditur ab Ezech. XXI: 32, ubi similis occurrit lo* cutio: N'n—iy seilicet quod proxime

se-quitur. Dilficultas quidtm ex illo oritur, quod nostro loco nullus prtecedat vel sequatur nominativus, qui

(12)

rnembro-rum vel ex utroque, ut nos in versione expressimus.

Durities liujus elipseos magna quidem est,

quas tarnen sensu, ex liac explicatione emergente, facili et apto com.

pensatur; prassertitn cum hsec explicatio, ut ostendimus,

auctoritate omnium fere veterum versionum nitirur, Quod autem contra applicationem hujus loci ad

Mes-siam afFeiri solet, ideam nempe Messias, ut futuri Isra. elitarum regis, temporibus Jacobi nondum

explicitam

fuisse ac claram, sed primum

asvo Prophetarum istani formam perspicuitatemque assecutam esse, si id

quoque

concedtretur, quamvis concedatur minime necesse sit, si modo Jacobum divino adflatum spiriru

putemus; attamen non sat firmis probatam argumentis credimus vetustatem, quae huic carmini vulgo tribuitur, multo minus argumen¬

ta, a recentioribus Criticis in contrariam partetn allata,

References

Related documents

Cum Nlpna Arabum&gt; Speele, quae non nifi ad Verba£ colores defignantia, pertiqet, Hebraeorum congruun Pihhl ac Pylilal f), Sphse^am autem hujus Speciei ad. Verba alius

Pihhel et Pyhhat Hebrseorum confltnilia funfc jecwdce Arabum Speciei, cujus charadrer in eo vertitur, quod fe« cunda radicis littera conftanter ingeminetur, ut, ingrave« fcente

tiain: probabis fiduciani receden:is Ij Denique veritatem proprie- tatemque didionis adeo Noiler tenuit, ut non defciibere, Ted oculo pingcre er excipere fcaturani multis

dylooi Kotmvtvres. — Preces quinquies per diem, ftatis tempo- Libus, juxta dotdrinam Mtihanmiedis continuandas erant; nempe 1) ^s=t*.3f c^Lo precatio matnüua 2) -glnJf meridiana

Habetur etiam tam fllium quam nxorern ejus fuisfe infidcles; fed.. 547«. g) Hoc monito: Js ^ tam Locman

number of days that the patients in the needling groups had been eating as usual, less, and much less during the entire radiotherapy period was calculated, and Chi-square test

recepto m ore Criticismi, ideas Absoluti et Divini (aeterna o m n iu m , quae ”n a tu :à fi­ u n t , ” exemplaria verasque substantias) contemplativo cuivis conamini

Om det är riktigt att utgångspunkten är att det ändå i huvudsak råder ett mate- riellt samband i fråga om hur lägsta värdets princip ska uppfattas och påverka den